Tijdens de vakantie speel ik op straat! Alles wat je moet weten bij de organisatie van speelstraten

Transcriptie

1 Tijdens de vakantie speel ik op straat! Alles wat je moet weten bij de organisatie van speelstraten Kristien Van Rumst met dank aan: speelcel stad Antwerpen en Marianne Labre (speelruimteambtenaar stad Gent) Waarom kiest een stads- of gemeentebestuur ervoor om een straat als speelstraat in te richten? Er zijn verschillende redenen denkbaar: gebrek aan publieke (speel)ruimte, kindrijke buurt, huizen zonder of met weinig tuin, expliciete vraag van een buurt, Wat ook de motivatie is, het is geen evidente keuze. De kans op een succesvol resultaat is dan ook afhankelijk van verschillende zaken: de voorbereiding, de keuze van de straat, de betrokkenheid van de (volledige) buurt, communicatie tussen gemeentelijke diensten, begeleiding tijdens de organisatie van de speelstraat, De onderstaande tekst wil jullie wapenen om het geheel op een goede en doordachte manier aan te pakken. We zijn er immers van overtuigd dat een speelstraat meer is dan een straat waar kinderen tijdens bepaalde periodes kunnen spelen. Een speelstraat brengt een buurt letterlijk tot leven: buren leren elkaar (opnieuw) kennen, er groeit initiatief, men respecteert elkaar en ook elkaars 'anders zijn'. In een speelstraat primeert dus het sociaal belang en dat is niet altijd evident. Het spel wordt immers gespeeld met verschillende belanghebbenden, elk met hun eigen agenda. Er zullen wellicht altijd voor- en tegenstanders zijn, maar goede argumenten en de (volledige?) steun van de bewoners helpen je zeker op weg. Onderstaande tekst reikt je alvast een werkkader aan. Met een aantal extra tips en aanbevelingen probeerden we verder te gaan dan de wettelijke bepalingen. Misschien nog vooraf dit: de organisatie van een speelstraat betekent niet noodzakelijk massa's extra werk. De overheid moet immers enkel faciliteren, m.a.w. er voor zorgen dat een speelstraat kan ingericht worden. Het concrete hoe, wie en wat is de taak en de zaak van de bewoners. DEEL 1: De inrichting van een speelstraat: wat moet volgens de wetgeving 1. Wat is een speelstraat? Een speelstraat is een openbare weg waar tijdelijk en tijdens bepaalde uren aan de toegangen een hek geplaatst is met een verkeersbord C3 (= verboden te rijden) voorzien van een onderbord met de vermelding 'speelstraat'. Niet alle straten kunnen zomaar een speelstraat worden. Om in aanmerking te komen moet in de straat een snelheidsbeperking van maximum 50 km per uur van kracht zijn. Daarnaast moet de straat een overheersende woonfunctie hebben, zonder doorgaand verkeer of openbaar vervoer. (hierop zijn er wel uitzonderingen mogelijk) Eens een openbare weg als speelstraat wordt erkend (zie Deel 2, punt 4), dienen er nog een aantal regels te worden gerespecteerd. Zo is de weg enkel speelstraat op de vastgelegde dagen en uren. Een verkeersbord (C3) met het onderbord 'speelstraat' geeft deze gegevens weer. Op de momenten dat een straat een speelstraat is, mag er ook speelinfrastructuur (skateramp, voetbaldoel, kegels, ) worden geplaatst. (zie Deel 2, punt 8) De speelstraat moet echter toegankelijk blijven voor voetgangers, fietsers, bewoners, gebruikers van een garage in de straat en prioritaire voertuigen. Bestuurders moeten evenwel stapvoets rijden en mogen de spelende kinderen niet in gevaar brengen of hinderen. Je hebt occasionele (éénmalig of experimenteel) en permanente speelstraten. De 'openstratendag' valt bijvoorbeeld onder de noemer 'occasionele speelstraat'. Straten waarbij men de intentie heeft om ze gedurende een volledige vakantie of gedurende meerdere woensdagnamiddagen in te richten als speelstraat kunnen we benoemen als 'permanente speelstraat'. 2. Voorwaarden en gevolgen van een speelstraat -+ Het gaat over een openbare weg -+ Tijdelijk en tijdens bepaalde uren worden de toegangen afgesloten door een hek (nadar) -+ Een verkeersbord C3, waaronder een bord met de vermelding 'speelstraat' en de uren waarop de straat speelstaat is vb. 10u-20u (zie foto) -+ De uren waarop men een straat afsluit als speelstraat moeten steeds dezelfde zijn. -+ De ganse breedte van de openbare weg is voorbehouden voor het spelen, in hoofdzaak door kinderen -+ Spelende kinderen worden gelijkgesteld met voetgangers -+ Het plaatsen van speelinfrastructuur is toegelaten als de doorgang van toegelaten Toegang tot de speelstraat voor:

2 -+ Bestuurders van motorvoertuigen die wonen in de straat of daar een garage hebben -+ Prioritaire voertuigen wanneer hun opdracht het rechtvaardigt -+ Fietsers (ze moeten indien nodig afstappen) De (kandidaat) speelstraat: -+ Heeft een maximumsnelheid van 50 km/uur -+ Ligt in een wijk met een overheersend woonkarakter -+ Heeft geen doorgaand verkeer -+ Heeft geen doorgaand openbaar vervoer Bestuurders moeten: -+ De doorgang vrijlaten voor voetgangers die spelen -+ Stapvoets rijden -+ Voorrang verlenen -+ Indien nodig stoppen -+ Dubbel voorzichtig zijn ten aanzien van kinderen -+ Voetgangers die spelen niet in gevaar brengen of hinderen Zie ook het KB van 9 oktober 1998 (Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer) in de (Wetgeverskaft aflevering 12) en het ministerieel besluit van 11 oktober DEEL 2: De inrichting van een speelstraat: het kan en mag meer zijn! 1. Wie neemt initiatief? De vraag om een openbare weg als speelstraat te laten erkennen kan uit verschillende hoeken komen: bewoner, buurt, stadsdienst, CBS of GR, vereniging, 1.1. Een bewoner stelt de vraag Elke inwoner kan de wens uiten om zijn straat als speelstraat te laten erkennen. Met die vraag zal hij zich wellicht richten tot de jeugddienst, de dienst mobiliteit of tot het college van burgemeester en schepenen (CBS). Het is belangrijk om die persoon dan goed te informeren over de te volgen procedure. Wellicht kan tegelijkertijd deze procedure in gang worden gezet Een buurt neemt het initiatief. Wanneer een buurt (volledig of een deel) zelf het initiatief neemt tot de aanvraag van de erkenning van hun straat als speelstraat, is er eigenlijk al een deel van het werk gebeurd. We raden je immers aan om de positieve betrokkenheid van de meerderheid van de bewoners te eisen, zo wordt de speelstraat een initiatief dat ook werkelijk gewenst is door de bewoners en zal de kans op succes zeker toenemen. Verder blijft het belangrijk om de bewoners grondig te informeren en de te volgen procedure toe te lichten. In Nederland (Stichting Speelstraten) legt men het initiatief altijd bij de buurt. De buurt wordt geïnformeerd en op de hoogte gebracht van wat hen te doen staat vooraleer hun straat een speelstraat kan worden. Een van de voorwaarden is bovendien het akkoord van alle bewoners van de straat. In deze tekst willen we zeker adviseren om het draagvlak zo groot mogelijk te maken en te streven naar een 100% betrokkenheid. In praktijk zal het echter meermaals gebeuren dat deze maximale betrokkenheid niet wordt bereikt. Het is dan zeker belangrijk om te luisteren naar de argumenten van de tegenstanders en ook hen grondig te informeren. Een eensluidend advies kunnen we hierbij niet formuleren: elke situatie is anders. Pak het wel steeds op dezelfde manier aan: informeer, overleg met de buurt, bekijk alle standpunten en maak met de andere betrokken diensten een gezamenlijk advies voor het CBS. (zie ook procedure, punt 4) 1.3. De jeugddienst neemt het initiatief. Voor heel wat jeugddiensten lijkt een speelstraat het ei van Colombus. De jarenlange zoektocht naar extra 'buurtgebonden' speelruimte ligt plots voor de deur: de straat. Hoewel een straat een openbare weg is - en dus voor iedereen toegankelijk - is het niet de meest kindvriendelijke omgeving. In de straat heerst koning auto, reden genoeg voor ouders om deze plek voor hun kinderen om te toveren tot 'verboden zone'. Leuk dus om van dit principe af en toe eens af te wijken in het voordeel van alle zwakke weggebruikers en in het bijzonder in dat van de spelende kinderen. Als je als jeugddienst 'speelstraten' wil introduceren is het belangrijk om hierrond grondig te informeren en te communiceren. De procedure beschreven onder punt 4. biedt je zeker een goed houvast. Ook andere gemeentelijke diensten kunnen initiatiefnemer zijn bij de organisatie van speelstraten. Belangrijk is dat er voldoende overleg en afstemming is. Welke dienst uiteindelijk de coördinatie op zich neemt is minder relevant.

3 1.4. Het CBS of de GR geeft opdracht tot de organisatie van een speelstraat. De gemeenteraad zal altijd zijn goedkeuring moeten hechten aan de inrichting van een speelstraat. Het proces zal wellicht vlotter verlopen als de gemeenteraad al op voorhand het principe heeft goedgekeurd en dus principieel voor de inrichting van speelstraten is. In praktijk blijken er bijna altijd tegenstanders te zijn (zie punt 6) en dit wordt maar al te vaak politiek gespeeld. Goede afspraken, een duidelijke procedure en een waterdicht reglement zijn dus absoluut noodzakelijk. 2. Betrokken partners Stads- of gemeentediensten Afhankelijk van de grootte van je gemeente of stad zijn er heel wat diensten betrokken partner: jeugddienst, dienst mobiliteit, politie (verkeersbrigade), preventiedienst, technische dienst, informatiedienst, 2.2. Buurtbewoners Het lijkt logisch dat de bewoners van de openbare weg die zal omgevormd worden tot speelstraat worden betrokken. Zij worden dagelijks geconfronteerd met de voor- en nadelen van hun speelstraat. Op (een aantal van) hen zal ook beroep worden gedaan voor de uitvoering van een aantal essentiële taken (toezicht, verwijdering en plaatsing nadars, signaalfunctie, ) Wees voorbereid op het feit dat niet alle bewoners het initiatief zullen toejuichen. Zorg er voor dat iedereen voldoende is geïnformeerd. De wetgeving legt niets op rond 'buurtinspraak'. De praktijk leert ons echter dat de meerderheid van de bewoners een speelstraat wenselijk moeten vinden alvorens van start te gaan met de inrichting ervan Buurtwerk, verenigingen, De aanwezigheid van buurtwerk, jeugd- en andere verenigingen kan positief bijdragen tot het welslagen van een speelstraat Externe diensten Het Ministerie van Verkeer dient het aanvullend reglement op het politiereglement voor de organisatie van speelstraten goed te keuren. (zie ook punt 4) 2.5. Een schematisch overzicht van de cruciale partners en hun taak Benoeming van de partner (eventuele) speelstraten taak, meerwaarde bij organisatie Stuurgroep 'speelstraat' (relevante partners samen) Uitwerken van gezamenlijke visie Ontwikkelen van criteria voor de erkenning van een straat als speelstraat Adviesfunctie bij aanduiding speelstraten Informeren van de bewoners Politiecommissaris Opmaak tijdelijk of aanvullend reglement op het politiereglement Adviesfunctie bij aanduiding speelstraten Ter beschikking stellen van verkeersborden Zorgen voor een verhoogde aanwezigheid van de wijkagent in de speelstraten (vb. dagelijks bezoek) Ter beschikking stellen van voorgedrukt promotiemateriaal (bv folder speelstraten met beknopte info voor geïnteresseerden, daarop dan telefoonnummer van coördinatoren) Ministerie van Verkeer Mobiliteitsambtenaar (Verkeerscommissie) College van Burgemeester en Schepenen Gemeenteraad Goedkeuring aanvullend reglement (zie bijlage) (Overleg dit met politiecommissaris/verkeerspolitie) Coördinatie (kan optie zijn) Adviesfunctie bij aanduiding speelstraten Ter beschikking stellen van voorgedrukt promotiemateriaal Goedkeuring procedure erkenning speelstraten Aanduiding bevoegdheden Aanstellen contactpersoon (coördinatie) Goedkeuring aanvullend reglement

4 jeugddienst buurtcomité Buurtverenigingen als jeugdwerk Technische dienst Preventiedienst Informatiedienst Bewoners Andere Firma verkeersborden Firma infoborden 'speelstraat' Coördinatie (kan optie zijn) Bij coördinatie: telefoonpermanentie voor bewoners waar ze voor en tijdens de speelstraten terechtkunnen met vragen en problemen, Adviesfunctie bij aanduiding speelstraten Ter beschikking stellen van voorgedrukt infomateriaal (enquêtes, aanvraagformulieren, ) Spelaanbod: ontlenen van spelmateriaal of het aanbieden van mobile spelanimatie (Probeer het echte spelaanbod zo veel mogelijk te laten dragen door de bewoners. Zij ontwikkelen dit vaak spontaan zelf) Initiatief inrichting speelstraat Afname van enquête/ contact bij alle buurtbewoners Opnemen van enkele taken tijdens de speelstraat (plaatsen nadar, verwittigen buurtbewoners bij annulatie, ) Eventueel organiseren van extra activiteiten tijdens de speelstraat (straatbarbecue, animatie, ) => indien mogelijk een gemeentelijke dienst vragen om deze initiatieven mee te ondersteunen (financieel, logistiek) Aanspreekpunt voor andere bewoners/gemeente (bij klachten, ontevredenheid, ongelukjes, ) Idem buurtcomité Ter beschikking stellen van nadars Eventueel toezicht laten organiseren tijdens de speelstraten (buurttoezichters). De politie wil deze taak immers niet altijd op zich nemen. Initiatief kenbaar maken in het gemeentelijk infoblaadje Ter beschikking stellen van promotiemateriaal Idem buurtcomité 3. Zinvolle aanvullingen op het wettelijk kader en bruikbare tips -+ Geef de voorkeur aan de inrichting van speelstraten die ontstaan vanuit bewonersinitiatief. Dit is absoluut een meerwaarde -+ Bewoners mogen/kunnen enkel een speelstraat aanvragen voor de straat waarin ze zelf wonen. -+ Bewaak dat de meerderheid van de bewoners die reageren (!!!) (jong en oud) akkoord is. Laat de verantwoordelijkheid bij de buurt om dit aan te tonen (vb via getekende namenlijst) -+ Om te vermijden dat vermoedelijke tegenstanders in de straat niet gehoord worden: bus vanuit de coördinerende dienst een brief bij alle bewoners in de straat. Vermeld hierin dat men steeds kan reageren (positief en negatief) op een vermeld telefoonnummer. Pas daarna laat je de aanvragers van de speelstraat stappen ondernemen om de meerderheid aan te tonen (bv. afname enquête, ) -+ Voorzie per speelstraat een aantal straatverantwoordelijken (deze naam klinkt zeer zwaar: verantwoordelijke brengt onbewust enkele taken/verantwoordelijkheden/positie met zich mee. Het is soms beter om een zachtere naam te gebruiken bv. Meter, peter, vrijwilliger, ): zij staan in voor de plaatsing en het weghalen van de nadars, zij vormen het 1 ste aanspreekpunt voor de andere bewoners en de gemeente. Bepaal ook een minimum aantal: een goed en haalbaar aantal (ook voor de bewoners zelf) is vijf. -+ Bewaak dat de meters en peters bewoners zijn van de straat. -+ Beperk de speelstraat in tijd en uren (vb. 2 aansluitende weken, enkel in paasen zomervakantie, paasvakantie (12u -18u) en zomervakantie (13u - 20u)) Een speelstraat kan ook op andere momenten worden ingericht: woensdagnamiddag, zondag, -+ Zorg ervoor dat parkings en handelszaken bereikbaar blijven -+ Let er op dat er in de speelstraat geen ziekenhuis is gelegen -+ Beperkt het aantal kruispunten in de speelstraat -+ Beperk de lengte van de speelstraat: bijvoorbeeld in een hele lange straat enkel een stuk nemen van huisnummer tot huisnummer of van kruispunt tot kruispunt. -+ Herhaal de procedure voor elke nieuwe (vakantie)periode. -+ Laat de selectieprocedure die je hanteert goedkeuren door het college. Zo heb je een ruggensteun bij eventuele discussie met bewoners. -+ Maak het initiatief (en de procedure) bekend (via het gemeentelijk infoblaadje en andere kanalen) Opmerking: de verkeerspolitie moet haar verkeerstechnisch advies geven. Overweeg in welke mate hun advies doorslaggevend is. In de regel volgt een CBS dit advies.

5 4. Procedure: een speelstraat, hoe begin je er aan? STAP 0 Zorg er voor dat jouw stad of gemeente vooraf een duidelijke visie heeft op de organisatie van een speelstraat. Verdeel de taken tussen de verschillende gemeentediensten (wie neemt welke verantwoordelijkheid) en maak een infobrochure voor bewoners (Wat is een speelstraat? Hoe kan jouw straat een speelstraat worden?) TIP Het kan zinvol zijn om een stuurgroep 'speelstraat' in het leven te roepen. Een denkgroepje dat de criteria voor de erkenning van een straat als speelstraat vastlegt en deze ook laat bekrachtigen door de GR. Deze stuurgroep kan tevens de aanvragen bekijken. Bepaal in je procedure ook wie de aanvraag kan doen: enkel inwoners van de straat of ook leden van de jeugdvereniging die daar ligt,.? Bepaal op voorhand ook wie je als bewoners van de straat beschouwt: enkel de bewoners wiens voordeur op de straat uitkomt (bijvoorbeeld mensen in een hoekappartement die officieel niet in de straat wonen) of enkel zij die officieel in de straat wonen? Opmerking: uit ervaring er best bijnemen, deze mensen komen toch spontaan meedoen. Tegenstanders durven dit als argument gebruiken voor een ongeldige stemming! Leg dit dan ook duidelijk vast. STAP 1 Aanvraag erkenning straat x tot speelstraat aan een gemeentelijke dienst of aan een ambtenaar. Het is belangrijk om op voorhand af te spreken wie optreedt als contactpersoon. Beperk de contactpersoon tot één dienst dit vergemakkelijkt de organisatie en opvolging. STAP 2 Start onderzoek: Komt de straat/deel van de straat in aanmerking voor een erkenning als speelstraat? verkeerspolitie Ja -+ start dossier (zie stap 3 en volgende) -+ brief aan aanvrager met bevestiging dat het dossier wordt geopend. Info ivm de verdere procedure. -+ de organisatie van een infovergadering voor alle bewoners van de straat (boodschap: formeel gezien komt jullie straat in aanmerking om als speelstraat te worden ingericht, het hangt van jullie af of er ook daadwerkelijk een speelstraat komt) Wanneer deze optie te tijdsintensief is, kan de communicatie ook via een brief gebeuren. Nee -+ brief aan aanvrager met motivatie waarom de aanvraag niet kan. STAP 3 De coördinerende dienst laat de aanvrager het dossier opmaken. In principe is het de aanvrager (meestal dus bewoner(s)) die het dossier opmaakt. -+ gegevens betreffende de straat Over welk deel van de straat gaat het? Benoem van huisnummer tot huisnummer. Hoeveel huizen staan er in dit deel? Is er middenstand aanwezig? (Zo ja, voeg overzicht toe) Zijn er in de straat, eventueel naast een aantal zelfstandigen, nog andere voorzieningen dan woonhuizen (Zo ja, voeg overzicht toe) Bv. buurthuis, gemeentedienst, sportplein, Geldt de aanvraag voor een occasionele speelstraat (éénmalig of experimenteel) of voor een permanente speelstraat (vb. elke vakantie)? TIP: Misschien is het goed om altijd te starten met een occasionele speelstraat en pas na positieve evaluatie door alle betrokken partijen over te gaan tot een permanente erkenning. -+ gegevens betreffende de bewoners Hoeveel huizen (bewoners) zijn onmiddellijk betrokken? Dit kan je opvragen bij de dienst bevolking, heb je meteen de correcte gegevens, eventueel opgedeeld in aantal kinderen, jongeren en volwassenen. Is de meerderheid van de bewoners (jong en oud) die reageren akkoord? Voeg een lijst toe van alle bewoners en zorg voor een handtekening van zij die zich akkoord verklaren. Opmerking: het is wel belangrijk om het aantal reacties die je krijgt te relateren aan het gezin. Ieder gezin (of brievenbus) in de straat heeft één stem. Een gezin met 5 bewoners die allen positief stemmen wordt slechts eenmaal als positief geteld. Zijn er tegenstanders? Waarom? Welke argumenten? Welke bewoners zijn bereid als 'straatverantwoordelijke' op te treden gedurende de periode dat de straat als speelstraat erkend is?

6 Voeg hun naam en adres toe. (indien haalbaar is 5 contactpersonen ideaal, het is dan meer een gezamenlijke opdracht en een gedeelde verantwoordelijkheid) -+ gegevens betreffende de aanvraag Omschrijf de periode waarover de aanvraag handelt. (zomervakantie, paasvakantie, herfstvakantie, zaterdag, zondag, woensdagnamiddag, ) Welk deel van de dag wil men de straat omvormen tot speelstraat? Voeg een voorstel van uurrooster toe. Eens de uren vastliggen moeten wel steeds dezelfde uren worden gehanteerd. STAP 4 Bespreking dossier Elk dossier dient te worden besproken met de verschillende betrokken gemeentediensten. (advies verkeerspolitie, wegenwerken) Indien je een stuurgroep 'speelstraat' in het leven hebt geroepen, kan dat ook hun taak zijn. Indien alle gegevens haalbaar en overwegend positief zijn, kan er een positief advies gegeven worden aan het CBS. Voor een occasionele speelstraat (éénmalig of experimenteel) dient er een tijdelijk reglement te worden opgemaakt, dat door de gemeenteraad moet worden goedgekeurd. Voor permanente speelstraten (vb. elke vakantie) moet er een aanvullend reglement op het politiereglement worden opgemaakt. Dit reglement moet zowel door de gemeenteraad als door het Ministerie van Verkeer worden goedgekeurd. Deze procedure neemt een aantal maanden in beslag. STAP 5 Communicatie met buurt Het dossier is goedgekeurd. Nu dienen er goede afspraken te worden gemaakt met de bewoners. Zij zijn medeverantwoordelijk voor het welslagen van het initiatief. Zorg voor een goede communicatie en goed geïnformeerde bewoners. (zie ook STAP 2, infovergadering) Duid de buurt op hun verantwoordelijkheid. Aan hen ook de keuze of de speelstraat wordt ingericht (vb. bij regenweer kan de buurt beslissen om die dag geen speelstraat te zijn). In Nederland (zie websiteadres) werkt men met straatteams. Men organiseert regelmatig speelstraten op zondag. Het zijn de straatteams die beslissen of de speelstraat wordt ingericht of niet. Indien positief krijgen alle buurtbewoners en groen bevestigingsbriefje in hun bus, indien negatief worden er rode briefjes gebust. Op dit briefje staat meteen ook de reden van annulatie. (vb. regenweer, examen van oudste kinderen enz) STAP 6 De speelstraat in uitvoering: enkele tips -+ op de afgesproken tijdstippen worden de nadars (voorzien van C3 met onderbord 'speelstraat') op de openbare weg geplaatst en teruggezet door de straatverantwoordelijke of de door hem/haar aangeduide persoon. -+ het is een meerwaarde als er steeds iemand een oogje in het zeil houdt. Dit hoeft niet steeds dezelfde persoon te zijn, een beurtrol is aangewezen. -+ het ter beschikking stellen van spelmateriaal kan een extra impuls geven (zie punt 8. spel en andere animatie) -+ voorzie regelmatig contact tussen de buurt en externe diensten (vb. politie komt dagelijks langs, iemand van de jeugddienst komt eens kijken, ) Deze afspraken leg je best vast in een overeenkomst of gebruikersreglement STAP 7 Evaluatie Vraag de bewoners nadien hoe ze de speelstraat hebben ervaren en of ze een herhaling in de toekomst wenselijk vinden. Dit kan gebeuren door de stuurgroep 'speelstraat' of door de bewoners (straatverantwoordelijken) zelf. 5. Materiële en financiële benodigdheden Materiële benodigdheden -+ Nadars. Hou hierbij rekening met de wettelijke bepalingen. De verkeerdienst of de politie kan je deze bezorgen. (voorzie er minimaal 2 per straatzijde, bij brede straten zijn er soms meer nodig) -+ Verkeersborden C3 -+ Infoborden 'speelstraat van u tot u' -+ Spelbox (stoepkrijt, danskoord, balspelen, ) of beperkt budget voor aankoop van spelmateriaal (vb. 125 euro) (Dit is geen noodzaak, maar een mogelijkheid) -+ Spandoeken, verf, (Dit is geen noodzaak, maar een mogelijkheid) -+ Informatiefolders

7 5.2. Financiële benodigdheden -+ budget aankoop verkeersborden en infoborden -+ budget spelmateriaal (indien je hiervoor kiest) -+ indien er animatoren worden ingeschakeld budget voor onkostenvergoeding Tegenstander of medestander? Al mag je als jeugddienst een speelstraat het ei van Colombus vinden, niet iedereen zal deze mening delen. In dat geval is het belangrijk om te weten wie voor of tegen is en waarom. De gebruikte argumenten tegen de inrichting van een speelstraat zijn immers niet altijd even sterk Een overzicht van mogelijke tegenstanders -+ bewoners Niet alle bewoners vinden het leuk dat hun straat een speelstraat wordt. De redenen hiervoor zijn gevarieerd en talrijk: er ligt al een speelplein achter de hoek, beperkte vrijheid door beperkte toegang tot hun straat, schrik voor aantrekkingskracht op alle kinderen in omliggende straten, schrik voor lawaaihinder, schrik voor beschadiging aan huis/auto door spelmateriaalschrik voor vandalisme en overlast tout court, -+ politie Ook de politie vindt de inrichting van een speelstraat niet altijd evident: een straat is niet bedoeld om te spelen, meer controles nodig, aangepaste wetgeving, -+ dienst mobiliteit/ verkeersdienst De dienst mobiliteit (of de verkeerscel bij de politie) zal de filosofie van een speelstraat niet altijd volgen. Soms hebben ze bedenkingen bij het feit dat kinderen gedurende bepaalde periodes op straat mogen spelen. Ze vrezen voor onduidelijkheid en onverantwoord gedrag op het moment dat de speelstraat terug (een gevaarlijke) straat wordt Argumenten pro speelstraat -+ extra ruimte voor kinderen en jongeren, daar waar veel kinderen/ jongeren wonen en/of waar weinig openbare (speel)ruimte is -+ geeft meerwaarde aan bewoners van huizen zonder tuin -+ bevordert het buurtleven (meer contacten tussen bewoners) -+ bevordert de communicatie tussen overheid en burger -+ is een aanleiding om samen met kinderen aan verkeerseducatie te gaan doen. Kinderen zijn zeker in staat om het onderscheid te maken tussen hun straat als speelstraat en hun straat als verkeersweg. -+ Straten worden soms nog afgesloten: carnaval, jaarmarkt, -+ Het KB legt strenge voorwaarden op voor de inrichting van een speelstraat: buurt met woonkarakter, maximaal 50km per uur. In principe kan een speelstraat enkel doorgaan in die straten die als woonstraat zijn aangelegd. Men moet zich dan ook vragen stellen bij het oneigenlijk verkeers gebruik van de straat en niet omgekeerd! -+ Kinderen en zeker oudere bewoners hebben dezelfde wensen en verlangens: een rustige straat, veilig verkeer, ruimte om elkaar te ontmoeten, Hoewel hun belangen soms als tegenstrijdig worden voorgesteld blijkt bij een speelstraat vaak dat kinderen en oudere bewoners er evenveel voordeel bij hebben. En meer nog, dat ze elkaar als het ware weer vinden. 7. Verantwoordelijkheid -+ Het gemeente- of stadsbestuur dient er voor te zorgen dat de speelstraat in veilige omstandigheden kan worden ingericht: geen putten in de straat, veilige nadarafsluiting, duidelijke verkeersborden, een "gebruiksreglement" dat aan alle inwoners van de straat wordt bezorgd -+ In geval van schade (vb. aan auto door spel) kan, in het geval dat de fout veroorzaakt is door een persoon en de schade het gevolg is van die fout, de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid worden aangesproken. (In het geval dat de ouder - gebruiker dergelijke polis heeft afgesloten) -+ Als een buurtcomité een springkasteel plaats, is het buurtcomité aansprakelijk als er een ongeluk gebeurt door slechte plaatsing of door gebrek aan toezicht. Niet als het ongeval gebeurt door onvoorspelbaar wild gedrag van een van de kinderen. In dit geval zijn de ouders van het kind verantwoordelijk. -+ Wanneer het stads- of gemeentebestuur activiteiten organiseert tijdens de speelstraat (vb. dagelijks spelaanbod tussen 14u en 16u) is het aan te bevelen een

8 verzekering burgerlijke aansprakelijkheid en lichamelijke ongevallen af te sluiten. (Net zoals bij grabbelpas en speelpleinwerking) -+ De straatverantwoordelijken zijn enkel aangeduid voor het plaatsen en wegnemen van de nadars, om toezicht te organiseren en zijn het aanspreekpunt voor de stad of gemeente en bewoners. Zij zijn niet verantwoordelijk voor de kinderen die in de speelstraat komen spelen! De ouders blijven dit te allen tijde! Een speelstraat kan dan ook niet als verdoken babysit of kinderopvang gebruikt worden! -+ De stad of gemeente als wegbeheerder blijft verantwoordelijk voor het veilig plaatsen van de hekken. M.a.w. zij moet ervoor zorgen dat de speelstraat veilig wordt afgesloten. De stad of gemeente kan dan ook best regelmatig toezicht organiseren op het plaatsen van de hekken. Bv. politie, buurttoezicht, -+ In principe kunnen er geen kinderen (of volwassenen) geweigerd worden in een speelstraat. De speelstraat blijft immers openbare weg. -+ Afspraken m.b.t. verantwoordelijkheid worden het best op voorhand vastgelegd in een overeenkomst of aan de buurtbewoners duidelijk uitgelegd via het "gebruiksreglement In deze context kunnen we ook het volgende poneren: bij problemen moeten de straatbewoners zelf naar een oplossing zoeken. De overheid moet faciliteren, maw er voor zorgen dat een speelstraat kan ingericht worden. Het hoe, wie en wat is echter de taak en de zaak van de bewoners. 8. Spel en andere animatie De inrichting van een speelstraat is de keuze van de bewoners (de volledige buurt) van die straat. Hoe de bewoners met hun speelstraat omgaan, welke materialen er worden tevoorschijn getoverd, welke activiteiten er zich ontplooien, dit alles is afhankelijk van de plaatselijke creativiteit. Als overheid kunnen we dit stimuleren, door bv. spelmateriaal te ontlenen, een straatbudget ter beschikking te stellen, doch, dit is geen must. Hoewel een speelstraat onmiddellijk het beeld oproept van spelende kinderen richt het initiatief zich tot de volledige buurt. De gebruikers van de speelstraat zijn dus meer dan kinderen alleen. Het is ook belangrijk om dit vooraf in de communicatie met de buurt duidelijk te maken. De observatie van een aantal Antwerpse speelstraten leverde het volgende activiteitenlijstje op: pannenkoekenbak, fietsen, basket, schaken, tekenen met stoepkrijt, zonnen, buurten (samen met de buren koffie drinken op het trottoir), skaten, Soms kan het een meerwaarde zijn om tijdens bepaalde momenten ook spelanimatie te verzorgen vanuit de jeugddienst (mobiele spelanimatie) doch, ook dit is geen must. 9. Nuttige adressen/ links Ministerie van Verkeer en Infrastructuur Directie Verkeersveiligheid D1 Residentie Palace Blok C 4 de verdieping Wetstraat Brussel 02/ v.be Jeugddienst Brugge An Dierickx Walweinstraat Brugge