Taal op niveau Lezen niveau 4F

Transcriptie

1 Taal op niveau Lezen niveau 4F Naam: Groep:

2 Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Martin Bouwman Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Jos Schuurman Vormgeving: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Illustraties: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Drukwerk: Taal op niveau ISBN: NUR: 174 Trefwoord: Lezen niveau 4F Copyright 2010 Uitgeverij Edu'Actief b.v. Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl Internet: Eerste druk/tweede oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

3 Voorwoord Als je gebruik wilt maken van moet je eerst de DigiCode die voor in je map staat activeren. Tijdens dit activeren maak je een eigen wachtwoord en gebruikersnaam aan waarmee je kunt inloggen op de website. Het activeren van de DigiCode gaat als volgt: 1. Ga naar de website digicode.edu-actief.nl. 2. Als dit de eerste keer is dat je een DigiCode activeert, moet je op deze pagina klikken op hier registreren. Anders kun je verder gaan met stap Kies een gebruikersnaam en wachtwoord en voer een geldig adres in. 4. Klik op DigiCode activeren. 5. Vul de DigiCode in die voor in dit boek staat. Dit is de code die bestaat uit 4x6 tekens. Met behulp van de gebruikersnaam en het wachtwoord die je hebt aangemaakt, kun je inloggen op Voer je gebruikersnaam en wachtwoord rechtsboven op de website in. 3

4 4

5 Inhoud Inleiding Slim lezen Schema s en overzichten Argumenten beoordelen Is de tekst volledig? Laat zien wat je kunt

6 6

7 Inleiding Het doel van deze module is het leren lezen en leren begrijpen van lange teksten met lange zinnen waarbij niet altijd duidelijk de verbanden tussen tekstgedeeltes worden aangegeven, waarbij sprake is van een hoge informatiedichtheid en waarin niet-frequent gebruikte woorden aanwezig zijn, in ambtelijke, zakelijke en/of wetenschappelijke stijl en waarbij de lay-out geen of nauwelijks ondersteuning biedt. Het kunnen lezen van dergelijke teksten is nodig als je wilt studeren en/of een leidinggevende functie wilt uitoefenen. In het eerste geval zul je teksten moeten kunnen begrijpen die op het hoogste niveau uitleg geven van materie die gerelateerd is aan jouw beroepsveld of die verdieping geven van jouw studieobject. In het tweede geval zul je rapporten, studies, ambtelijke en juridische bepalingen moeten kunnen begrijpen en moeten kunnen vertalen naar de praktijk. Een goed begrip van de tekst is in beide gevallen essentieel. Inleiding 7

8 8 Inleiding

9 In de module Lezen B2 heb je onder andere geleerd hoe de inhoud van een tekst samenhangt met de lay-out van de tekst. Ook heb je gezien dat een tekst in een structuur gegoten is die min of meer vaststaat. In dit hoofdstuk ga je gebruik leren maken van de structuur om een beter begrip van de tekst te krijgen. Opdracht 1 Lees onderstaande tekstfragmenten één keer intensief. Schrijf vervolgens op hoe goed je de tekst begrepen hebt. Leg vervolgens uit wat volgens jou de oorzaak is van het goede, middelmatige dan wel slechte begrip van de tekst. Elektron Een elektron is een negatief geladen elementair deeltje, dat gebonden kan zijn (bijv. in een atoom) of zich vrij in de ruimte bevindt. Als het zich in de ruimte bevindt, ondervindt het (net als een ion) invloed van een elektrisch veld en als het beweegt t.o.v. een magnetisch veld ook invloed daarvan. Het woord elektron komt van het Griekse woord ηλεκτρον voor barnsteen. (Bron: Ik begrijp deze tekst niet, enigszins, redelijk, voldoende, goed omdat: 9

10 Techniek van het defibrilleren De borstkas van de patiënt wordt ontbloot, waarna 2 gelpads op de huid worden gelegd, 1 rechts van het borstbeen (vlak onder het sleutelbeen), de andere aan de linker thoraxzijkant, zodat het hart zoveel mogelijk tussen de elektroden in komt te liggen. De bedoeling is dat de schok zo wordt gegeven dat de elektrische stroom zoveel mogelijk door het hart loopt. In plaats van gelpads wordt ook wel een elektrisch geleidende gelei gebruikt. Het doel is de weerstand tussen de elektroden en de huid te minimaliseren. De beide paddels (elektroden) van de defibrillator worden van het apparaat afgenomen en na een knopdruk wordt de in het apparaat aanwezige hoogspanningscondensator opgeladen, meestal tot maximaal 200 of 360 joule (afhankelijk van het type pulsvorm waarmee de energie aan de patiënt wordt toegediend). De paddels worden op de gelpads geplaatst en aangedrukt, waarna de defibrillerende hulpverlener controleert of er geen andere reanimerende helpers contact met de patiënt hebben. Als niemand anders kans loopt op een schok, drukt hij de daarvoor bedoelde knoppen op beide paddels tegelijk in, waarna de condensator zich door het lichaam van de patiënt ontlaadt. Op de televisie maakt de patiënt dan meestal een hevige ongecontroleerde stuipachtige beweging, maar in het echt is dit niet zo. Ik begrijp deze tekst niet, enigszins, redelijk, voldoende, goed omdat: 10

11 Nederland wil zoenen met Jan Smit of Katja Schuurman van onze redactie AMSTERDAM - Uit een nationaal kusjesonderzoek van datingsite Lexia blijkt dat de meeste Nederlandse vrouwen graag willen zoenen met Jan Smit én Chris Zegers en de heren graag een pakkerd planten op Katja Schuurman. Jan Smit en Chris Zegers zijn op een gedeelde eerste plaats geëindigd als het gaat om de favoriete BN er voor vrouwen om een keer mee te zoenen. In de top 5 worden verder ook Bas Muijs, Marco Borsato, Xander de Buisonjé en Ruben Nicolai genoemd. Bij de mannen is Katja Schuurman favoriet als kuspartner, direct gevolgd door Chantal Janzen, Anouk, Jennifer Hoffman en Ilse de Lange. De Nederlandse vrouw wil absoluut niet zoenen met Geert Wilders. Maar ook niet met Gordon, Paul de Leeuw, Emile Ratelband of Ron Brandsteder. De Nederlandse man loopt niet warm voor Patty Brard, Rita Verdonk, Marijke Helwegen, Viola Holt en ook niet voor Jerney Kaagman. Ik begrijp deze tekst niet, enigszins, redelijk, voldoende, goed omdat: De eerste stap die gezet moet worden bij het lezen van een tekst is het oproepen van de kennis die je al hebt over het onderwerp van de tekst. De geactiveerde kennis helpt je begrijpen en logisch mee te denken met de schrijver. De schrijver had een boodschap die hij wilde verwoorden en heeft die boodschap in een structuur weergegeven. Zie voor meer begrip hierover andere modules uit deze serie zoals Schrijven B2 of Spreken B2. Begrip van de structuur helpt je de inhoud te begrijpen. De volgende opdracht geeft je een idee van het fenomeen voorspellend lezen. De idee is dat je niet de tekst volgt, maar anticipeert op de tekst. Een kopje, een inleiding, de eerste of tweede zin van een alinea (kernzinnen) zijn punten om even te stoppen met lezen en jezelf vragen te stellen (en te beantwoorden) als: Begrijp ik het nog? (zo niet, achterhalen waardoor dit komt en het probleem oplossen) Wat heb ik gelezen en welke kennis heb ik daarvan? Wat kan ik verwachten in de rest van de tekst? Zijn mijn eerdere verwachtingen over de tekst juist of moet ik deze bijstellen? 11

12 Om dit goed en efficiënt te kunnen, moet je veel oefenen. Je zult leren dat je niet per se elke vraag na elk stukje hoeft te stellen. In het begin lijkt deze manier zeeën van tijd te kosten, maar na verloop van tijd neemt het (bijna) geen extra tijd meer in beslag. Het levert daarentegen wel tijd op. Je zult moeilijke teksten sneller begrijpen en doorgronden en doordat je je de tekst eigen maakt zul je de inhoud langer en beter onthouden. Opdracht 2 Ga naar de methodewebsite en lees de tekst bij deze opdracht. Lees de tekst en geef, na elk stukje gelezen tekst, antwoord op de vragen die onder het gelezen stukje staan. a. Bij bovenstaande titel denk ik aan: b. Ik verwacht dat de rest van de tekst zal gaan over: c. Welke probleem wordt er besproken in de rest van het artikel? 12

13 d. Welke oorzaak voor dit probleem wordt waarschijnlijk behandeld in de rest van dit artikel? e. Welke kennis heb jij al over dit onderwerp? f. Vat kort samen wat in dit stukje verteld wordt: g. Komt dit overeen met wat je verwacht had (zie vorige vragen)? Geef uitleg bij je antwoord. 13

14 h. Wat verwacht je aan informatie aan te treffen in de rest van de tekst? i. Vat kort samen wat in dit stukje verteld wordt: j. Komt dit overeen met wat je verwacht had (zie vorige vragen)? Geef uitleg bij je antwoord. k. Wat verwacht je aan informatie aan te treffen in de rest van de tekst? 14

15 l. Vat kort samen wat in dit stukje verteld wordt: m. Komt dit overeen met wat je verwacht had (zie vorige vragen)? Geef uitleg bij je antwoord. n. Wat verwacht je aan informatie aan te treffen in de rest van de tekst? Opdracht 3 Ga naar de methodesite en lees de rest van het artikel. Zet een streepje op een plek waar je even rust zou moeten nemen om jezelf vragen met betrekking tot de tekst te stellen. Stel de volgende vragen, geef de antwoorden aan jezelf en lees zo de hele tekst door. Begrijp ik het nog? (zo niet, achterhalen waardoor dit komt en het probleem oplossen) Wat heb ik gelezen en welke kennis heb ik daarvan? Wat kan ik verwachten in de rest van de tekst? Zijn mijn eerdere verwachtingen over de tekst juist of moet ik deze bijstellen? 15

16 Om een tekst zoals de voorgaande te kunnen doorgronden, moet je ook alle gebruikte begrippen kennen. Als je een begrip niet kent, gebruik dan een woordenboek. Opdracht 4 Schrijf een reactie op het artikel over kwaliteit in de publieke sector waarin je aangeeft wat jouw stelling is in dit eigentijdse drama. Beargumenteer daarna deze stelling. Het is belangrijk dat je in je reactie laat zien dat je de inhoud van het artikel begrepen hebt. Typ je reactie in Word en voeg de print toe aan je dossier nadat je het hebt laten beoordelen door je docent (of klasgenoot). Wat was het commentaar op jouw reactie? Je zult merken dat er een aantal herkenbare vaste structuren is en combinaties hiervan waarmee teksten worden opgebouwd. Het is vrij logisch dat een schrijver die bijvoorbeeld een probleem naar voren brengt als eerste dit probleem zal omschrijven. Vervolgens zal hij aangeven waarom dit een probleem is. Uiteraard zullen de oorzaken aan bod komen en de schrijver zal het hele artikel waarschijnlijk niet geschreven hebben als hij niet ook de oplossingen zou weten en beschrijven. Een probleemstructuur ziet er daarom als volgt uit: Het probleem omschrijving van het probleem uitleg waarom dit een probleem is oorzaken van het probleem oplossing van het probleem. Dit noemen we de vier stappen van de probleemstructuur. Denk eraan dat elke schrijver zijn eigen visie heeft op het schrijven. De structuur zoals hiervoor beschreven is, kan ook in een andere volgorde zijn aangebracht. 16

17 Opdracht 5 In de tekst Eigentijdse drama s zit een probleemstructuur. Leg uit hoe de vier stappen van de probleemstructuur zijn geconcretiseerd in de tekst Eigentijdse drama s. Een andere structuur die toegepast kan worden, is de maatregelstructuur. In dit geval gaat het om een maatregel of wet die uitgevoerd moet worden. In een dergelijke tekst komen de volgende onderdelen aan bod: De maatregel wat de maatregel inhoud noodzaak van de maatregel uitvoering van de maatregel beoogde effecten van de maatregel. Opdracht 6 Ga naar de methodesite en lees de tekst bij deze opdracht. Benoem concreet de onderdelen die bij de maatregelstructuur horen. Het kennen en herkennen van vaste structuren in teksten, helpt je om een tekst sneller en beter te doorgronden. Het herkennen van een structuur zal je direct op het juiste spoor zetten. Je kunt beter voorspellen wat er gaat komen, je kunt je voorkennis hierop afstemmen, je kunt de juiste vragen stellen. Het begrip van de tekst zal groter zijn en je zult de tekst langer onthouden. Je hoeft niet elke tekst op zo n manier te lezen. In Lezen B2 heb je geleerd dat je teksten ook op een ander wijze kunt lezen zoals oriënterend of voor je vermaak. Relatief eenvoudig te begrijpen teksten kun je tekstvolgend lezen. 17

18 Je kunt zes structuren tegenkomen in teksten (en varianten daarop en combinaties van structuren). Naast de probleemstructuur en de maatregelstructuur zijn er: Evaluatiestructuur Het beoordeelde: relevante eigenschappen positieve effecten negatieve effecten totaaloordeel. Handelingsstructuur De handeling: doel van de handeling voorwaarden hiervoor hoe de handeling verloopt hoe de deelhandelingen verlopen controle van de uitkomst van de handeling. Ontwerpstructuur Het ontwerp: Wat is het/waartoe dient het? Aan welke eisen moet het voldoen? Welke middelen worden er gekozen? Hoe ziet het eruit? Wat is de waarde van het ontwerp? Onderzoeksstructuur Het onderzoek: Wat is er onderzocht/vraagstelling? Volgens welke methode wordt het onderzocht? Wat zijn de resultaten? Wat is de conclusie? Een tekst met een handelingsstructuur zou als volgt opgebouwd kunnen zijn. De titel: Het schoonmaken van de mountainbike na het fietsen In het eerste stuk van de tekst wordt uitgelegd dat het schoonmaken van belang is om de onderdelen te sparen tegen de negatieve werking van vuilvorming op kwetsbare onderdelen en dat daarmee de levensduur verlengd wordt. Vervolgens wordt uitgelegd dat de fiets daarna wel direct droog opgeborgen moet worden en dat de ketting en tandwielen nog gesmeerd moeten worden. Vervolgens worden de handelingen beschreven die uitgevoerd moeten worden en wordt erop gewezen dat er goed gekeken moet worden, als men klaar is, of al het zand en modder op de beschreven, kwetsbare plaatsen verwijderd is. 18

19 Opdracht 7 Beschrijf, zoals hierboven voor een handelingstructuur, hoe een tekst binnen jouw beroepsveld opgebouwd kan zijn bij een: evaluatiestructuur ontwerpstructuur onderzoeksstructuur. 19

20 20