Een speelse vormingsmethodiek rond het opvoedingsproject in kaart gebracht

Transcriptie

1 Een speelse vormingsmethodiek rond het opvoedingsproject in kaart gebracht Jeugddienst Don Bosco Jeugddienst Don Bosco ontwikkelde een speelse methodiek rond het Opvoedingsproject in kaart gebracht om aan hun vrijwilligers een extra impuls te bieden rond salesianiteit in de vrije tijd. Op die manier willen ze hen prikkelen met ideeën uit het gedachtegoed dat ook hun organisatie kleurt. samen DON BOSCO zijn plaats geven

2 Project Salesianiteit binnen Jeugddienst Don Bosco Tijdens het werkjaar (2008) wil Jeugddienst Don Bosco enkele extra impulsen rond salesianiteit aanbieden aan onze vrijwilligers. Op die manier willen we hen prikkelen met ideeën uit het gedachtegoed dat onze organisatie kleurt. Alle goede communicatiestrategieën bestaan uit zeven stappen. Deze filosofie vormde de basis die bij de vormgeving van dit project. We wilden onze vrijwilligers enkele impulsen aanbieden rond het opvoedingsproject. De meesten leren het opvoedingsproject gaandeweg kennen tijdens hun engagement binnen de speelpleinwerkingen of bij internationale activiteiten. De instructoren, begeleiders van onze vormingscursussen, krijgen in hun opleiding (instructorencursus) ook een vormingsmoment rond Don Bosco en het opvoedingsproject. Structureel zijn er weinig andere momenten waarop Don Bosco en zijn erfgoed ter sprake komen. Het besef van de geest van Don Bosco is er, maar dingen concreet benoemen zit er niet echt in. Dit willen we, tijdens het lopende werkjaar, meer onder de aandacht plaatsen. Stappenplan tijdspad Vanaf september 2006 krijgen alle instructoren en werkgroepleden een verjaardagskaartje met hierop een spreuk die verwijst naar het opvoedingproject. ste December 2006: Koerier (ons ledentijdschrift): 1 oratoriumcriterium wordt besproken + leuke tekening door Ventiel (onze cartoonist). De teksten die in Koerier verschijnen kunnen achteraf ook een plaatsje krijgen op onze website. Januari 2007: alle instructoren en medewerkers krijgen een nieuwjaarswens met badge. Deze badge bevat een krablaag die weggedaan moet worden. Hieronder zit een afbeelding van de grote kaart van het opvoedingsproject. 22 januari 2007: denkdag rond Salesianiteit binnen Jeugddienst Don Bosco voor alle beleidsvrijwilligers (Raad van bestuur, algemene vergadering, denktank en stafmedewerkers). 3 februari 2007: De bezinning van het Don Bosco feest staat in het teken van het opvoedingsproject. Ook hier worden badges uitgedeeld, maar dan met een concrete boodschap, enkele slagzinnen die het opvoedingsproject weergeven. Vanaf het voorjaar gebruiken we bij de start van vergaderingen teksten die verwijzen naar Don Bosco of het opvoedingsproject. We vragen enkele gastschrijvers: Wim, Daniël, Piet, Princy, Annemie. Uit deze teksten kunnen we dan citaten distilleren om in de nieuwsbrief te gebruiken. 2

3 de Maart 2007 : Koerier: 2 oratoriumcriterium wordt besproken + leuke tekening door Ventiel. Juni 2007: Een veel succes kaartje sturen naar onze blokkers sturen, een goede reis kaartje naar de deelnemers internationaal. de Juni 2007: Koerier: 3 oratoriumcriterium wordt besproken + leuke tekening door Ventiel augustus 2007: torino7: Turijnreis voor instructoren, pleinleiding, hoofdmoni s en medewerkers van salesiaanse vrije tijdsinitiatieven. de September 2007: Koerier: 4 oratoriumcriterium wordt besproken + leuke tekening door Ventiel. September 2007: Ardennenweekend: enkele mensen laten getuigen in kader van het opvoedingsproject: hoe ervaar/beleef je dit in je dagelijkse taak en omgeving. Oktober 2007: spel/vorming rond het opvoedingsproject in kaart gegeven, in het kader van het eindwerk van de Don Bosco-cursus. Deze vorming kan nadien ook aangeboden worden aan speelpleinen of andere deelgroepen. Na het spel krijgt iedereen zijn boekje annex reisgids. Nadien kijken we hoe we er verder mee zullen werken. 3

4 Vormingssessie opvoedingsproject in kaart gebracht Doelgroep: een 30-tal instructoren, jaar Voorkennis: voornamelijk vanuit ervaring. De ene is al meer vertrouwd met het onderwerp dan de andere. Werkwijze: Een informatief spel waarbij de deelnemers op reis trekken door het erfgoed van Don Bosco. Dit spel wordt best buiten gespeeld in een mooie omkadering. (Mijn uitvoering zal gebeuren in de tuinen van het Oasecentrum). Doel: Een reis door het salesiaans opvoedingsproject Duur: +/- 2u - 2.5u Groepsverdeling: We spelen het spel in groepjes van 3 à 4 personen. De kaart is verdeeld in 8 gebieden die elk overeen komen met een ander thema uit de reisgids. Elke groep vertrekt in een ander gebied van de kaart. We schuiven door volgens het plannetje dat elk groepje gekregen heeft (gebaseerd op de kaart). Ze proberen aan de hand van opdrachten zoveel moeilijk elementen in hun Don Bosco rugzak te steken. De opdrachten zijn een divers allegaartje aan methodiekjes die de deelnemers aanzet om rond het gedachtegoed van Don Bosco te werken, te praten en uit te wisselen. Op het einde is er een uitwisselingsmoment waarin de verschillende groepen de resultaten van de opdrachten aan elkaar laten zien en eventueel kort overlopen. Gebied 1: Back to basics Back to basics terug naar de start van ons bestaan. Jeugddienst Don Bosco moet dan terugkeren naar de fundamenten die Don Bosco legde in Turijn. Op het koertje van een kerk in Turijn ontstond het eerste speelplein. Dit werd al snel te klein door de vele jongeren die ernaar toe kwamen. Na de nodige verhuismomenten werd een definitieve en voldoende grote stek in Valdocco gevonden. Het bleef niet alleen bij die ene plaats. Jeugddienst Don Bosco kan in Vlaanderen alleen maar bestaan dankzij de gedrevenheid en doorzettingsvermogen die Don Bosco aan de dag legde om een salesiaanse wereldbeweging op poten te zetten. Wat weet jij over het leven van Don Bosco? Je kan de antwoorden uit je hoofd geven of op zoek gaan naar gekleurde filmroldoosjes (die hier in de omgeving verstopt liggen) die het antwoord bevatten. Aan jullie om ze bij de juiste vraag te leggen. Hoe heette de moeder van Don Bosco? Waar woonde Maria Mazzarello, de stichteres van de zusters van Don Bosco? Hoe heet de leerling van Don Bosco die achteraf ook heilig verklaard is? Hoe noemen de opvolgers van Don Bosco (de religieuze orde)? 4

5 Geef de vier pijlers van het oratoriocriteruim. (hier kan je een heel gamma vragen verzinnen die te maken hebben met de historische Don Bosco) Gebied 2: Jongerenbiotoop Onze eigen jeugdjaren liggen nog maar net achter ons. Op cursus zien we in het gedrag van jongeren onze eigen jeugdherinneringen boven komen: de eerste verliefdheid, het eerste pintje, de bekommernissen om het uiterlijk, het imago, het afzetten tegen de ouders, We kunnen er hartelijk om lachen als we dit gedrag zien gebeuren. Uiteindelijk kiezen we ervoor om jongeren een toffe week te bezorgen waarin ze hun eigen grenzen durven verleggen. Net als bij Don Bosco willen we jongeren benaderen vanuit hun leefwereld, vanuit hun zorgen, mogelijkheden, verhalen. Naast jongeren staan, samen met hen werken Op deze gedachte wat meer vorm te geven, volgende opdracht: Zoek in bijhorende tijdschriften 10 elementen die verwijzen naar de huidige jongerencultuur. Geef aan hoe jullie ermee omgaan binnen de (hoofd)animatorcursus. Gebied 3: Teamspirit Niemand kan het alleen aan. Don Bosco heeft snel medestanders gezocht om zijn werk en ideeën mee uit te bouwen. Samen zochten ze wegen om zoveel mogelijk jongeren een nieuwe toekomst te geven. Nog steeds zijn er grote groepen mensen die proberen zijn ideeën verder te laten leven. Ook bij de betrokken kinderen en jongeren wordt getracht om stevige banden te smeden. Oud-leerlingenbonden, salesiaanse reünies of terugkomdagen zijn niet voor niets heel populair. Denk tot slot nog aan onze eigen cursus: hoe hard werken wij niet rond groepsgeest, samenwerking, Opdracht: Verzin een leuke groepsopdracht naar keuze die een ander tocht groepje moet uitvoeren. Door loting wordt bepaald wie jou opdracht moet doen. De opdracht mag maximum 5 minuten duren. Gebied 4: 4 Uitdagingen Don Bosco ging geen enkele uitdaging uit de weg. Zonder geld, maar met een groot geloof in God en de voorzienigheid bouwde hij zijn werken uit. Wat als een klein oratorium (een soort speelplein met cathechesewerking) begon, werd al gauw een 5

6 internaat met beroepsschool. Het bleef niet bij één locatie. Het was de basis van de huidige wereldcongregatie van de salesianen van Don Bosco. Niet alleen materieel, maar ook inhoudelijk ging Don Bosco geen uitdaging uit de weg. Zijn opvoedingsproject is gebaseerd op 4 basisprincipes, 4 gedachten die ons als opvoeders in de geest van Don Bosco uitdagen om met jongeren op pad te gaan. Aan jullie om ook nu deze vier uitdagingen aan te gaan: Open Deur De vrijheid om door de deur te gaan op de manier die jij wilt. Experimenteren is absoluut toegestaan, grenzen verleggen is het motto! Iedereen leert met vallen en opstaan op eigen benen staan. Tafelrond Verbondenheid, samen tafelen, solidariteit, gezelligheid, delen, breken, genieten, knuffelen.. t Kruis Zin zin-hebben in iets, zin-zoeken in iets, zin-vinden in iets, zin-geven aan iets, zin-spelen op iets samen met jongeren op weg gaan, het zoeken en vragen beantwoorden vanuit je eigen zoeken en vragen naar zin geen kant-en-klare antwoorden, wel oprecht getuigend aanwezig zijn. Herderstaf Samen op weg gaan, verantwoordelijkheid opnemen met vallen en opstaan. Zelf de staf opnemen en leren beslissingen nemen. Zelf herder zijn en je eigen leven lijden. Vasthouden en loslaten, in dialoog gaan, Opdracht: Deze symbolen typeren de salesiaanse manier van werken en zijn misschien nog wel herkenbaar van het schilderij (opvoedingsproject in beeld gebracht, het gele doek). Daarom geen gesprek, maar een concrete uidaging: Maak een raplied, een korte caberetact of een dag-allemaal -verhaal waarin je deze elementen (basispijlers) een plaats geeft. Dit mag geïllustreerd worden vanuit eigen cursus- of speelpleingebeurtenissen. Gebied 5: Assistentie Kwaliteitsvol aanwezig zijn bij de jongeren, Don Bosco zou het ons graag horen zeggen. Hij wilde niets liever dan dat we aanwezig-zijn en luisteren naar wat er bij de jongeren leeft. De uitdrukking Loop naar de pomp is van zijn hand. Daar waar jongeren zijn, daar moeten hun begeleiders ook zijn. Je herkent het misschien van op cursus: elk vrij moment bij de cursisten hangen, een praatje doen of samen een pintje drinken. Het zijn op die momenten dat er banden gesmeed wordt. Hartelijkheid en redelijkheid zijn twee onmiskenbare elementen in de salesiaanse begeleidingsstijl. Met de lach op het gezicht en de rede in het achterhoofd trachten we jongeren te benaderen. 6

7 Veel jongeren zeggen wel eens: Er is iets speciaals aan dit speelplein, iets extra. Het is hier zo familiaal: we worden als waardevolle mensen beschouwd. Dit speciale benoemen lukt zelden. Misschien is het net dat wat assistentie wil zijn: niet vatbaar, maar aanwezig in kleine dingen. Opdracht 1: Geef 5 elementen die voor jullie typerend zijn voor Jeugddienst Don Bosco. Illustreer met een voorbeeld. Opdracht 2: Vul aan en verklaar: Moest jeugddienst Don Bosco een dier zijn dan, was het Moest jeugddienst Don Bosco een kleur zijn dan, was het Moest jeugddienst Don Bosco een BV zijn, dan was het Moest jeugddienst Don Bosco een gebeurtenis zijn, dan was het. Moest jeugddienst Don Bosco een? zijn dan. Gebied 6: Dialoog Overleg en communicatie is onmogelijk weg te denken uit de pedagogie van Don Bosco. ste In dialoog met Don Bosco proberen we vandaag, op onze 21 eeuw-manier het salesiaans gedachtegoed verder te zetten. En dialogeren staat ook centraal in het salesiaans werken met jongeren: opvoeder (in ons geval instructeur zijn) betekent dat je samen met jongeren op pad gaat en probeert om in dialoog met hun aan de slag te gaan. Samen overleggen, samen spelen, samen stil vallen, samen wenen het hoort er allemaal bij. Eigenlijk creëer je een soort van ontmoetingsplein waar de jongeren elkaar ontmoeten en waar ze thuis kunnen komen. Opdracht: Zet je met vier op de stoelen. Als gespreksonderwerp moet je trachten vijf decadente regels/afspraken uit te denken voor op cursus. Je mag echter niet zomaar praten. Eén persoon zit met zijn rug naar de anderen, één iemand moet zonder enige emotie praten. Iedereen krijgt een rolletje. Eén persoon mag niets zeggen (maar toch zijn mening duidelijk maken), één persoon trekt alles in het belachelijke. Achteraf overloop je even met elkaar hoe het was om deze rol op te nemen. De 5 decadente regels mag je altijd mee in je rugzak steken. Gebied 7: Blijde Boodschap De Blijde Boodschap Was voor Don Bosco een belangrijke bron van leven. Als priester wilde Don Bosco leven in de stijl van Jezus. Zijn geloof was het allerbelangrijkste voor Don Bosco. Alles wat hij deed was geïnspireerd vanuit zijn overtuiging. Enkele vragen om stil te vallen met je groepje. Maak maar even tijd voor een kort groepsgesprek. Hoe ligt zingeving bij jullie? Hoe proberen jullie hiermee op cursus bezig te zijn? 7

8 Spreek je met cursisten soms over zingeving? Hoe? Wanneer? Waarom (niet)? Heeft Jezus van Nazareth of God een betekenis in je leven? Zo ja, op welke manier? Vind je zingeving belangrijk? Waarom (niet)? Hoe komt het christelijke naar boven binnen de Jeugddienst, op een cursus? Gebied 8: Stroomgebied van de mens De mens een wezen dat enkele duizenden jaren gecreëerd werd. Het mysterie van de mens is groot. Iedereen is anders, leeft anders, reageert anders, denkt anders. Elk hebben we een andere overtuiging, een andere filosofie. De maatschappij heeft hierin zeker een bepalende rol. Het zelfbeeld, je idealen worden mede door je omgeving bepaald. Ieder mens is ook uniek: elk met zijn eigen talenten, vaardigheden en mogelijkheden. In een stroom van relaties probeert iedere mens zijn leven op te bouwen, stap voor stap. Moeilijkheden zijn onoverkomelijk, horen bij het leven. Ieder tracht er op zijn eigen manier een antwoord op te vinden. In dit stroomgebied zitten jullie volop: zoeken of bewandelen van de wegen naar volwassenheid. Geconfronteerd worden met je eigen capaciteiten, je vragen en verzuchtingen. Net als de jongeren waarmee we werken, proberen we elke dag opnieuw ons leven vorm te geven. De volgende opdracht: rangschik volgende elementen volgens belangrijkheid (plaats 1-12). Zorg ervoor dat iedereen in de groep zich kan vinden in deze volgorde. Engagement, Werk/school, Familie, Genieten, Uiterlijk/kledij, Media, Sport, Solidariteit met anderen, Vrienden, Eten en drinken, Tijd voor jezelf, Milieu 8