Deel I. Situering gemeente

Transcriptie

1 EXTERNE ANALYSE 13

2 INLEIDING 14

3 Deel I. Situering gemeente Hoofdstuk 1. Algemeen Sint-Lievens-Houtem ligt in het zuidelijk deel van de provincie Oost-Vlaanderen, net buiten de Vlaamse Ruit. De gemeente behoort administratief tot het arrondissement Aalst. De buurgemeenten zijn Wetteren, Lede (in het noorden), Erpe-Mere (in het oosten), Herzele, Zottegem (in het zuiden) en Oosterzele (in het westen). Sint-Lievens-Houtem is gelegen langsheen de E40 en wordt doorkruist door de N462 (Wetteren-Zottegem-Brakel). De gemeente Sint-Lievens-Houtem telt vijf deelgemeenten: Sint-Lievens-Houtem, Bavegem, Letterhoutem, Vlierzele en Zonnegem. Sint-Lievens-Houtem is hectare groot en telt inwoners. 2 3 De gemiddelde bevolkingsdichtheid bedraagt 375 inw./km². De bevolkingsdichtheid ligt lager dan deze van het arrondissement Aalst en de provincie Oost-Vlaanderen. Morfologisch kan Sint-Lievens-Houtem gesitueerd worden in een overgangsgebied tussen enerzijds het verstedelijkt gebied van de vijfhoek Gent, Antwerpen, Leuven, Brussel, Aalst (Vlaamse Ruit) en anderzijds het landsgedeelte ten zuiden van Zottegem waar de open ruimte nog in grote mate domineert boven de bebouwde ruimte. Sint-Lievens-Houtem valt onder de stedelijke invloedssfeer van Gent en Aalst. Sint-Lievens- Houtem is gesitueerd in een gebied dat wordt gekenmerkt door een sterke verlinting die zich grosso modo uitstrekt tussen de steden Gent, Oudenaarde en Aalst. Deze verlinting is vooral een gevolg van het suburbanisatieproces van wonen en economische activiteiten dat zich voltrok de laatste decennia. Deze nederzettingsvorm doet zich met name voor als een lintvormige uitgroei van de historische nederzettingsstructuren langs uitgeruste wegen en neemt soms de vorm aan van aaneengerijgde woonkernen (vb. Sint-Lievens-Houtem en Letterhoutem). 2 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Sint-Lievens-Houtem. 3 Lokale statistieken FOD Economie. 15

4 Hoofdstuk 2. Gewestplan 1. Overzicht woongebied woongebied met landelijk karakter woonuitbreidingsgebied agrarisch gebied landschappelijk waardevol agrarisch gebied industriegebied gebieden voor ambachtelijke bedrijven en kmo s parkgebied bufferzone natuurgebied recreatiegebied gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut ontginningsgebied met nabestemming landbouw 16

5 2. Woonuitbreidingsgebieden 1. WUG Polbroek 2. WUG Kloosterstraat 3. WUG s Hondshuffel 4. WUG Krabbenijk 5. WUG Lege Hellesemweg 6. WUG Vlierstraat 7. WUG Binnenstraat-Oordegemstraat 17

6 1. Woonuitbreidingsgebied Polbroek 2. Woonuitbreidingsgebied Kloosterstraat 18

7 3. Woonuitbreidingsgebied s Hondshuffel 4. Woonuitbreidingsgebied Krabbenijk 19

8 5. Woonuitbreidingsgebied Lege Hellesemweg 6. Woonuitbreidingsgebied Vlierstraat 20

9 7. Woonuitbreidingsgebied Binnenstraat-Oordegemstraat LEGENDE 21

10 Hoofdstuk 3. Structuurplannen 1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen duidt Sint-Lievens-Houtem aan als gemeente van het buitengebied. Vlaanderen De kwalificering als buitengebied houdt in dat: - het wonen geconcentreerd moet worden in de woonkernen en hoofddorpen; - de verdere groei van de linten en verspreide bebouwing wordt tegengegaan; - voor de gehele provincie Oost-Vlaanderen slechts 39% van de nieuw te bouwen woningen in de kernen van het buitengebied mogen worden opgericht; 22

11 - in de kernen van het buitengebied een woningdichtheid van 15 woningen per hectare wordt nagestreefd; - multifunctionaliteit en verweven van functies voorop staan in de woonkernen en hoofddorpen. 2. Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (PRS) situeert de gemeente Sint-Lievens-Houtem op de grens tussen het Zuidelijk open ruimtegebied en het Oostelijk Rastergebied. Verder duidt het PRS aan als: - hoofddorp: Sint-Lievens-Houtem; - woonkern: Bavegem, Letterhoutem en Vlierzele. Het PRS maakt geen melding van Zonnegem. Wat het wonen betreft, maakt het PRS geen onderscheid tussen de hoofddorpen en woonkernen. Voor beide categorieën geldt dat: - maximum 39% van de bijkomende woningen in het buitengebied gerealiseerd kan worden; - bijkomende woningen, lokale diensten en kleinhandel in de woonkernen en hoofddorpen worden opgevangen. Inbreiding staat hierbij voorop; - de aard en de omvang van de ontwikkelingen moeten afgestemd zijn op het niveau van de kern; - gestreefd wordt naar een multifunctionele ontwikkeling, verweving van functies, een gedifferentieerde woningvoorraad en een woningdichtheid van 15 woningen per hectare; - in buitengebiedkernen werken aan kwaliteit belangrijker is dan kwaliteit. 23

12 3. Ruimtelijke structuur volgens Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan A. Deelruimten Het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) deelt de gemeente Sint-Lievens-Houtem op in 5 deelruimten. Sint-Lievens-Houtem 1. Deelruimte Sint-Lievens-Houtem 2. Deelruimte Bavegem 3. Deelruimte Letterhoutem 4. Deelruimte Vlierzele - Zonnegem 5. Deelruimte Strijmeers Sint-Lievens-Houtem 24

13 Bavegem Letterhoutem 25

14 Vlierzele-Zonnegem Strijmeers 26

15 B. Structuur van de woongebieden In Sint-Lievens-Houtem kunnen een zestal nederzettingsstucturen onderscheiden worden: de kerngebieden Sint-Lievens-Houtem en Bavegem, de kleinere kernen Vlierzele-Zonnegem en Letterhoutem, de gehuchten, de lintbebouwing en de kleine woongroeperingen. De kerngebieden - Het historisch kerngebied van Sint-Lievens-Houtem met vier woonlobben De kern van Sint-Lievens-Houtem is duidelijk georiënteerd rond een centraal gelegen marktplein. De omgeving van dit plein fungeert als centrum van de gemeente omwille van de aanwezige winkels en dienstverleningsinstellingen. Rond dit plein en in de aangrenzende straten primeert gesloten bebouwing. Dit centrumgebied wordt op twee plaatsen onderbroken door een waterloop, met name de Kousmakersbeek ten westen van het marktplein en de Cotthembeek ten oosten van het marktplein. Vooral de Cotthembeek met het bijhorende groengebied achter de kerk zorgt voor een ruimtelijke kwaliteit binnen het bestaand woonweefsel die in de toekomst nog beter benut kan worden. Vanaf de jaren 1960 kwamen, aansluitend op dit historisch kerngebied, een viertal woonlobben tot ontwikkeling. Zo werd de oorspronkelijke hofkouter ten noorden van het marktplein praktisch volledig verkaveld (Schoolstraat, Senator Verbrugghenlaan). Ook de Molenkouter ten oosten van de Cotthembeek raakte grotendeels bebouwd door de realisatie van een aantal grootschalige verkavelingen tussen Molenkouter en de Krabbenijkstraat. Een derde woonlob bevindt zich ten zuidwesten van het marktplein en omvat het vroegere rijgehucht Hoeksken. De laatste woonlob omvat het gebied tussen Polbroek en de Cotthembeek en is nog volop in realisatie. - Kerngebied Bavegem met geïndustrialiseerde flank Het historisch kerngebied van Bavegem situeert zich op de kruising van de Kerkkouterstraat met de Sint Antoniusstraat. Door de aanleg van de Wettersesteenweg werd een nieuwe schil toegevoegd aan het historisch kerngebied. De verkaveling van de oorspronkelijke dorpskouter ten noorden van de Kerkkouterstraat vanaf de jaren 1960 zorgde voor een nieuwe toevoeging aan het woonweefsel van de kern. Door de vestiging van een aantal grootschalige bedrijven verkreeg de rand van het kerngebied een geïndustrialiseerd uitzicht. Bavegem telt een beperkt aantal kerngebonden handelszaken en voorzieningen. De kleinere kernen Letterhoutem, Vlierzele en Zonnegem vormen de knopen binnen een breed uitgesponnen web van woonlinten die de nederzettingsstructuur van het noordoostelijk deel van de gemeente typeren. Het zijn kleine entiteiten met een klein aantal kerngebonden handelszaken gericht op primaire goederen en een beperkt voorzieningenpakket. De kern van Letterhoutem sluit aan bij de bebouwing langsheen de Molenkouter, die op zijn beurt de verbinding vormt met het centrumgebied van Sint-Lievens-Houtem. De kerngebonden bebouwing strekt zich uit langsheen de assen Klein-Zottegem en Kerkstraat- 27

16 Letterhoutemdorp. Het beeld van deze vrij compacte kern wordt gedomineerd door de kerk en de historische hoeve Sint Pietershof. Via een woonlint met vooral open bebouwing is de kern van Letterhoutem verbonden met Vlierzele. Vlierzele omvat een iets ruimer gebied met kerngebonden bebouwing namelijk vanaf Vlierzeledorp tot aan de L.P. Boonstraat. De gesloten bebouwing situeert zich voornamelijk ter hoogte van Vlierzeledorp en aan de kruising van de L.P. Boonstraat met de Oordegemstraat. Door de bebouwing langsheen de Gentsestraat en Tomt is de historische kern van Zonnegem verbonden met Vlierzele. Het is een compacte kern die zich uitstrekt rondom de kerk (Zonnegemdorp) en het begin van de Gentsestraat en de Steenbergstraat. De gehuchten Binnen de gemeente kunnen acht kleinere woongroeperingen onderscheiden worden, met name: - Bussegem: een klein landbouwgehucht aan de rand van het uitgestrekt koutergebied tussen Bavegem en Oordegem, op het einde van de negentiende eeuw voorzien van een tramverbinding met beide dorpskernen. Het telt ongeveer 14 woningen; - Strijmeers: dit klein landbouwgehucht kent zijn oorsprong in de ontginning van het Strymeerschveld, een veldgebied tussen Papegem en Vlierzele. Vanuit een centrale as de huidige straat Strijmeers werden de achterliggende woeste gronden via opstrekkende percelen ontgonnen. De oorspronkelijke rijnederzetting groeide uit tot een klein gehucht. Door de aanleg van de spoorweg werd het gehucht in tweeën gedeeld; - Uilebroek: dit gehucht is ontstaan bij de ontginning van het Uylenbroekveld. Het oorspronkelijk vrij verspreid bebouwingspatroon werd tijdens de voorbije decennia aangevuld met een aantal verkavelingen. Op die manier ontstond een bijna aaneengesloten bebouwde cirkel rond een geïsoleerde landbouwruimte; - Morelgem: een klein landbouwgehucht ontstaan aan de rand van de uitgestrekte kruiskouter ten zuidwesten van Vlierzele; - Cotthem: landbouwgehucht ten zuiden van Sint-Lievens-Houtem, langsheen de Cotthembeek. Het sterk golvend landschap, de omringende bospartijen en de talrijk aanwezige achttiende- en negentiende-eeuwse boerenhuisjes geven het gehucht een idyllisch karakter. Momenteel zijn er een drietal horecazaken gevestigd; - Bockstaele: landbouwgehucht ontstaan aan de rand van het uitgestrekt koutergebied tussen de Kousmakers- en Kouterkesbeek. Het gehucht bevat enkele semi gesloten en gesloten hoeven uit eind negentiende begin twintigste eeuw. Het telt ongeveer 23 woningen; - Yshoute: klein landbouwgehucht (ongeveer 13 woningen) ontstaan aan de rand van het koutergebied tussen Bijlokebeek en Kouterkesbeek; - Hoogkouter: dit klein gehucht (geen landbouwgehucht) is gesitueerd op de Hoogkouter. Het telt een veertiental woningen op een beperkte oppervlakte. 28

17 Lintbebouwing Verspreid over de gemeente komen tal van woonlinten voor met een overwegend open bebouwing. Het zijn voornamelijk uitlopers van de kernen of verbindingen tussen de historische kernen. Door deze aaneenschakeling van woonlinten en woonkernen is er een bijna ononderbroken woonband ontstaan die de gemeente van oost naar west doorkruist en enkel doorprikt wordt door de beekvalleien van de Bijlokebeek en de Cotthembeek en twee bovengemeentelijke verkeersstructuren, met name de E40 en de spoorlijn Oostende-Brussel. Lintbebouwing als uitloper van de kernen: - Gekoppeld aan Sint-Lievens-Houtem: Hoeksken, Hauwerzele, Ijshouttestraat, Bruisbeke, Wettersesteenweg, Eiland, Molenkouter, Eiland, Broekveld, Balei, Wittinck, Sint Lievensstraat, Diepestraat, Polbroek; - Gekoppeld aan Letterhoutem: Klein Zottegem, Groenestraat, Hasselenbroek, Dries, Windgat, Keiberg, Nederweg/Hagelkouter; - Gekoppeld aan Bavegem: Wettersesteenweg, Hoog-Bavegem, Benedenstraat, Lindestraat; - Gekoppeld aan Vlierzele: Morelgem, Oordegemstraat, Gentse steenweg N9, Tomt; - Gekoppeld aan Zonnegem: Steenbergstraat, Heet. Kleine woongroeperingen Deze woongroeperingen bestaan uit 5 tot 10 woningen. Ze bevatten minder woningen dan de gehuchten. Sommige woongroeperingen hebben voornamelijk een residentiële functie terwijl in andere woongroeperingen ook landbouwbedrijven voorkomen waardoor ze een minder dense structuur hebben. De woongroeperingen van Nederweg, Hemelrijk, Hauwerzele en een deel van de woongroepering Letterbroek zijn op het gewestplan aangeduid als woongebied met landelijk karakter. Kleine woongroeperingen: Polbroek, Espenhoek, Engelse Veld, Hauwerzele, Weehage, Heibosstraat, Letterbroek, Nederweg en Hemelrijk. 29

18 Sint-Lievens-Houtem Historische kernen Sint-Lievens-Houtem Bavegem Letterhoutem Vlierzele Zonnegem Gehuchten Linten als uitlopers van de kern Woongroeperingen Verspreide woningen 30

19 Deel II. Statistische gegevens Steunpunt Sociale Planning De analyse vermeldt statistische gegevens van het Steunpunt Sociale Planning van de provincie Oost-Vlaanderen. Het Steunpunt Sociale Planning beschikt over geanonimiseerde gegevens van het Rijksregister op basis waarvan de bevolkings- en gezinskubus worden opgebouwd. Deze gegevens kunnen verschillen van de officiële bevolkingscijfers die opgemaakt worden door de FOD Economie ADSEI. De oorzaak van de afwijking is de datum van gegevensaftap van het Rijksregister en de keuze van registers. De informatie uit het Rijksregister onderscheidt de volgende registers: het vreemdelingregister, m.a.w. de buitenlanders die de toelating hebben (tijdelijk) te verblijven in België het bevolkingsregister, m.a.w. de Belgen en buitenlanders die de toelating hebben om zich in België te vestigen het register van de ambtenaren van de Europese Unie (Omzendbrief d.d ) het register van de bevoorrechte vreemdelingen (Koninklijk Besluit d.d betreffende de documenten voor het verblijf in België van bepaalde bevoorrechte vreemdelingen), m.a.w. werknemers van buitenlandse vertegenwoordigingen of van internationale instellingen in België het wachtregister m.a.w. de asielzoekers waarvan de asielaanvraag in onderzoek is het wachtregister voor burgers van de Europese Unie, die een aanvraag tot inschrijvingsattest heeft ingediend, m.a.w. de Europese burgers tussen de inschrijvingsverklaring en de controle van de verblijfplaats V.R. Familielid dat een aanvraag indiende voor een verblijfskaart van een familielid van een burger van de Unie, m.a.w. de familieleden van de Europese burgers die geen burger zijn van de Unie tussen de inschrijvingsverklaring en de controle van de verblijfplaats ADSEI X X X X Steunpunt Sociale Planning X / soms wel soms niet X X X / X / x 31

20 Deel III. Kaart statistische sectoren De analyse maakt gebruik van kaartweergaven die de gemeente opdelen in statistische sectoren. Onderstaande kaartweergave geeft de verschillende statistische sectoren van de gemeente weer. 32

21 Deel IV. Kaart gemeenten provincie Sint-Lievens-Houtem 33