Spanje. Spanje. Madrid. Madrid MINISTERIO DE INDUSTRIA, TURISMO Y COMERCIO TURESPAÑA

Transcriptie

1 Madrid Madrid Spanje Spanje MINISTERIO DE INDUSTRIA, TURISMO Y COMERCIO TURESPAÑA H

2 I N H O U D Inleiding 1 Wanlroutes door stad 8 Kunst en cultuur 34 Routes door autonome gemeenschap 38 Vrijetijd en evenementen 46 Drie Erfgoedsten op een uur afstand van Madrid 52 Nuttige gegevens 56 Atlantische Oceaan Lissabon Portugal Ierland Dublin Golf van Biskaje Madrid SPANJE Ceuta Melilla Verenigd Koninkrijk Lonn Parijs Frankrijk Midllandse Zee Inleiding DE AUTONOME GEMEENSCHAP De koninklijk elegante Poort van Alcalá, ontworpen door architekt Sabatini tijns Verlichting vormt niet alleen het symbool van het Madrid dat zich volkomen openstelt voor rest van wereld, doch is ook een ware Poort van Spanje voor miljoenen bezoekers afkomstig uit allerlei len van onze planeet. In Gemeenschap van Madrid wonen vijf en een half miljoen mensen waarvan ongeveer drie miljoen in en rond hoofdstad. Deze autonome gemeenschap bevindt zich in het geografische midlpunt van het Schiereiland en grenst aan het grondgebied van Castilla y León dat in het noorn doorloopt tot aan Bergkam van Cantabrië en in het westen tot aan het buurland Portugal. In het zuin en oosten gaat gemeenschap over in vlaktes van Castilla-La Mancha, die reiziger begelein tot aan strann van Midllandse Zee. Madrid bevindt zich op 646 meter boven zeespiegel in het Castiliaanse tafelgebergte. Het vliegveld van Barajas vormt één van drukste knooppunten voor negen en veertig miljoen toeristen die ier jaar naar Spanje komen. Vanuit het amanlvormige midlpunt van stad is een complex netwerk van wegen en spoorlijnen aangelegd die reiziger steeds sneller naar elke hoek van het land voeren, naar buurlann Frankrijk en Portugal of naar het aan zee grenzen noorn van Afrika. De streek Madrid, omringd door bergen en indrukwekken landschappen, heeft een gematigd continentaal klimaat met spectaculaire lentes, warme zomers, lange zachte en schitteren herfstperios en niet al te kou winters die zorgen voor besneeuw bergtoppen in omgeving waar volop wintersport beoefend kan worn. Poort van Alcalá Voorpagina: Cibeles y Puerta Alcalá Archterpagina San Lorenzo El Escorial Een publicatie van: Turespaña Secretaría Estado Turismo Ministerio Industria, Turismo y Comercio Tekst: Carlos Aganzo Vertaling: Marianne Moester Blom Foto s: Archie van Turespaña Grafisch ontwerp: P&L MARÍN Druk: GRAFOFFSET, S.L. D.L.: M NIPO: Gedrukt in Spanje 2e uitgave

3 GESCHIEDENIS EN MONUMENTAAL ERFGOED De morne gemeenschap die reiziger tegenwoordig aantreft heeft een lange geschienis doorgemaakt die ongetwijfeld één van belangrijkste renen voor een bezoek vormt. Bij hoofdstad Madrid bevonn zich ooit vroege nerzettingen aan oevers van rivier Manzanares maar stad als zodanig werd pas gesticht in IXe eeuw na komst van Mohammed I, vijf emir van het Huis van Omeya van Córdoba. Als getuigenis uit die tijd van veroveringen en schittering in het Islamitische Spanje is in stad een el van Arabische stadswallen bewaard gebleven, waar in zomer openluchtuitvoeringen worn gegeven van zarzuela - Spaanse operette -, theater en anre evenementen. Het was koning Alfons VI die twee eeuwen later stad herover voor het koninkrijk Castilië waarna Madrid, met nu verdwenen burcht op een prominente plaats, een van bastions op verdigingslijn van christelijke koninkrijken tegenover moslims werd. In 1110 hield vesting moedig stand tegen belegering door Almoravin en in 1202 verleen Alfons VIII het Privilege van Madrid waarmee Gemeenschap van Stad en Land in het leven geroepen werd. In Madrid vonn intriges rond troon van Castilië plaats, aanvankelijk ten gunste van Johanna La Beltraneja en later van Isabella van Castilië; hier kwamen Comuneros in opstand ten tij van Karel I van Spanje - V van het Duitse Rijk - en hier werd in 1561 onr Filips II het Hof geïnstalleerd waardoor stad tegelijkertijd veranr in hoofdstad van een wereldrijk waar zon nooit onrging, het midlpunt van toentertijd beken beschaaf wereld. Twee belangrijke koningshuizen, dat van Habsburg en dat van Bourbon - waartoe huidige koning Juan Carlos I behoort - beleefn hun triomfen en nerlagen in hoofdstad Madrid, een oud dorpje dat in loop r tijn veranr in een koninklijke en roemrijke stad. De sfeer van Habsburgers kan men tegenwoordig nog steeds proeven in het Madrid van het Mayor of het Retiropark; nalatenschap van Bourbons kan men bewonren in het Koninklijk Paleis van Aranjuez

4 weg naar Ávila is ongetwijfeld één van kroonjuwelen: een indrukwekkend monument midn tussen bergen van waaruit Filips II heerste over zijn nauwelijks te omvatten wereld. Een eleganter bouwwerk is het Paleis van Aranjuez, romantisch gelegen aan oever van Taag, dat heel goed praal en verfijning weergeeft van een Spaans Hof dat in Europa als referentie dien vanwege diens strenge formaliteit. Het Paleis van El Pardo, gelegen temidn van een uitgestrekt jachtgebied in direkte omgeving van hoofdstad, vorm het machtscentrum in het Spanje van Franco. Naast een door duizenn toeristen bezocht monument, doet het paleis tegenwoordig dienst als verblijfplaats voor belangrijke buitenlandse gasten, gunstig gelegen ten opzichte van het Zarzuelapaleis waar Koning Juan Carlos woont en het Moncloapaleis, resintie van Minister-Presint. Paleis, het Pradomuseum, het beeld van Cibeles of Poort van Alcalá waar verlichte Karel III zijn onuitwisbare stempel achterliet, geroemd als beste burgemeester van Madrid. En nog zoveel anre straten en lanen met een interessant verlen. En zoveel prachtige kerken, met aan het hoofd Kathedraal van La Almuna en kerk van San Isidro, getuigenis van een stad die eeuwenlang een spiritueel centrum vorm voor christelijke koninkrijken. Vanuit Madrid, stad van koningen, vertrekken ook wegen naar Koninklijke Buitenverblijven: paleizen, grote herenhuizen of paviljoens die koningen lieten bouwen op sprookjesachtige locaties en die ook nu nog een koninklijke uitstraling hebben. Het Klooster van El Escorial, niet ver van Madrid gelegen op La Pedriza 4 Lagune van Peñalara het Mayor van Chinchón of dat van Colmenar Oreja, of een kort bezoek te brengen aan talrijke dorpen van provincie Madrid die tegen berghellingen gebouwd zijn en die ondanks het feit dat ze niet ver van hoofdstad gelegen zijn toch voor bergdorpen karakteristieke bekoorlijkheid hebben weten te behoun. Een aparte excursie verdient ongetwijfeld Alcalá Henares, een stad die tot grote bloei kwam aan het ein van XVe eeuw met stichting van Universiteit, hetgeen voortduur tot aan XVIIe eeuw. Het is bakermat van Cervantes, wereldwijd beken schrijver van Don Quichot, en een universiteitsstad die enkele van meest beroem personages van Spaanse cultuur aller tijn heeft voortgebracht. Sinds enige tijd behoort ze plaats tot selecte groep van Werelrfgoedsten, als zodanig uitgeroepen door Unesco. Dit is een welverdien beloning voor moeite die dit stadje jarenlang heeft gedaan voor het behoud van het enorm rijke erfgoed. Op reis door provincie is het zeer moeite waard even te stoppen bij ERFGOED OP NATUURGEBIED Als stad Madrid het onbetwiste regerings- en businesscentrum van Spanje is, vooral geconcentreerd in Azca rond Paseo la Castellana, met in het zuin industriële activiteiten, is het niet minr waar dat streek Madrid een waar ecologisch paradijs is met indrukwekken natuurgebien en met een 5

5 welvaren landbouw die laatste jaren verscheine gastronomische produkten heeft ontwikkeld met een eigen herkomstaanduiding. Als Madrid institutionele hoofdstad is waar het Parlement, Regering en Koning gevestigd zijn, is het niet minr waar dat stad groenste hoofdstad van Europa is met twee fantastische 'groene longen' gevormd door Tuinen van El Buen Retiro en het Casa Campo aan het hoofd van een lange lijst van parken en tuinen... Op een steenworp afstand van belangrijkste monumenten en levendige straten van stad biedt gemeenschap Madrid bovendien prachtige landschappen die steeds beter beschermd worn. Dit is tegenwoordig één van meest ecologische streken van Europa. De ecoroutes door gemeenschap zijn talrijk en het Terras in Madrid aanbod aan activiteiten - wanlpan, bergbeklimmen, fietsroutes, paardrijn... - zeer gevarieerd. Bij Lagune van Peñalara kan men nog genieten van stille schoonheid van hooggelegen bergen, waar zuivere lucht en het vele groen strijn om aandacht met grillige vormen van steenformaties en schittering van het water. Hetzelf vindt men in het gebied van La Pedriza, waar men in omgeving van rivier Manzanares steeds weer nieuwe prachtige plekjes kan vinn. Voor boomliefhebbers is er het Beukenbos van Montejo en Vallei van La Fuenfría of het Bos van La Herrería die elk najaar weer een indrukwekkend kleurenscala bien. De Hofstad Madrid is moeilijk te begrijpen zonr het bekoorlijke natuurgebied in omgeving. HET WARE MADRID Via verschillen wanlroutes kan men, gestimuleerd door nabijheid van eethuisjes, restaurants, cafetaria's en praatcafés waarvan er nog een groot aantal te vinn zijn in ze stad, het schitterend verlen van Madrid bewonren zonr het comfort van het hen te hoeven missen. Madrid is verweven met diens geschienis maar bovenal is het hendaagse Madrid aan het begin van XXIe eeuw een intens leven stad, een bruisen stad, permanent toneel van kunst en cultuur uit hele wereld. Niet ver van boulevard met het Pradomuseum, het Reina Sofiamuseum en het Thyssen- Bornemiszamuseum met één van beste kunstverzamelingen ter wereld, hebben straatschilrs hun eigen leven museum op het Mayor. Bij het Koninklijk Theater of het Nationaal Auditorium, waar mooiste muziek- en zanguitvoeringen plaatsvinn en beste orkesten ter wereld concerten geven, vindt men ook talrijke anre gelegenhen waar naar muziek geluisterd kan worn, waar jazz, folk en blues en niet te vergeten flamenco zorgen voor een nachtelijke melodie in ze stad die een cultureel hoogtepunt bereikt in najaarsfestivals met muziek en theater in hoofdrol. Patroonfeesten van San Isidro Door zelf straten waar ooit eenarmige Cervantes en manke Quevedo hebben gelopen kan men nu belangrijkste hendaagse Spaanstalige schrijvers tegenkomen in een café of bij een of anr cultureel evenement Toch schuilt grootste bekoring van Madrid niet zozeer in monumenten, parken of cultuur maar in zichzelf, dat wil zeggen in stad en zijn bewoners. Er zijn ontelbare getuigenissen van het authentieke Madrid, groepjes buren die met elkaar converseren, karakteristieke drankjes als water, suiker en branwijn; ze zijn goed te rijmen met een stad waar men rustig kan wanlen door bre lanen, boulevards 6 7

6 Wanlroutes door stad Van het Mayor naar Kathedraal van La Almuna Eeuwenlang een markt en theatraal toneel van het leven in Madrid, waar men getuige kon zijn van berechtingen, afkondigingen, stierengevechten, feesten en openbare terechtstellingen, kan het Mayor (1) als een ontmoetings- en startpunt dienen voor allerlei wanlroutes door stad. De Binnenplaats van Spanjes zoals schrijver Gómez la Serna dit plein finieer. Alexanr Dumas Sr. heeft beweerd dat van alle theaters die hij ken ze mooiste en best geschilr koepel van allemaal had: hemel van Madrid. Het Mayor Mayor werd in 1620 ingewijd en vormt sindsdien het symbool bij uitstek van het Madrid van het Huis van Habsburg, met fraaie fresco s van het Casa la Panaría en het beeld van Filips III te paard als meest opmerkelijke aspekten. Negen poorten verschaffen toegang tot dit door zuilengalerijen omgeven plein met winkels en terrassen, waar op straat werken schilrs nog steeds sfeer van het zwierige Madrid van Pérez Galdós rond dit plein bepalen. Via Ciudad Rodrigo bereikt men elegante overkte Markt van San Miguel (2), en langs Cava San Miguel komt men bij Cuchillerosboog (3), waar vanaf trappen het kleine spreekgestoelte en Grotten van Luis Canlas getuigen van het romantische Madrid van XVIIIe en XIXe eeuw waar koningen in ze wijk volksjongens en bandieten op hun weg ontmoetten. Muralla la Armería Jardines Las Vistillas Viaducto BAILÉN Granado Segovia Morería Factor Nicolás San Ramales PALACIO Cruz Ver Alamillo Redondilla Biombo La Paja Santiago C. Duque Nájera C. Traviesa Amnistía Príncipe Anglona De route voert tot het stadsel Puerta Cerrada, waar het midleeuwse el van Madrid eindig bij ou rivierbedding waar tegenwoordig Segovia loopt. Via San Justa bereikt men originele gebogen voorgevel van La Unión Santiago l Cordón Cost. San Pedro Inpenncia l Escalinata la Herradorres San Miguel Pasa Nuncio Almendro Con Barajas Puerta Cerrada Cava Baja Hileras Cuchilleros Concepción Provincia Palacio Santa Cruz Sacramento Colegiata Segovia Las Fuentes 1 Mayor Grafal Arenal Bordadores Lechuga Toledo 2 Markt van San Miguel 3 Cuchillerosboog 4 Basiliek van San Miguel MAYOR Duque 5 Klooster van Las Jerónimas l Corpus Christi 6 la Villa 7 Toren van familie Luján 8 Casa Cisneros 9 Casa la Villa 10 Paleis van Abrantes Rivas 11 Paleis van Hertogen van Uceda of Raadspaleis 12 Klooster van het Allerheiligste Sacrament 13 Park van Emir Mohammed I 14 Kathedraal van La Almuna Postas Zaragoza Jerónima

7 la Villa Kathedraal van La Almuna basiliek van San Miguel (4). De Puñonrostro leidt naar het l Con Miranda, waar zich het klooster van besloten or van Jerónimas l Corpus Christi (5) bevindt, beter bekend als Las Carboneras, waar in kapel een schitterend Laatste Avondmaal van Vicente Carducho hangt en waar men via een draailoket heerlijke zoete lekkernijen kan kopen. Van hieruit komt men na bocht in l Codo uit op een anr groot plein van Madrid, het la Villa (6), met het beeld van Don Álvaro Bazán, grootadmiraal van Filips II, die daar nog steeds het openbare leven van hoofdstad domineert. In Toren van familie Luján (7), het oudste civiele bouwwerk van stad en een zeldzaam voorbeeld van XVe-eeuwse mujarstijl, werd ooit Franse koning Frans I gevangen gehoun, na bij Pavia verslagen te zijn door keizer Karel V. In voormalige gemeentelijke bibliotheek voor kranten en tijdschriften is tegenwoordig Acamie voor Ethische en Politieke Wetenschappen gevestigd. De door een smalle brug met elkaar verbonn Casa Cisneros (8) en Casa la Villa (9) omringen het plein. Als men verr wanlt via Mayor ziet men rechts het 17e-eeuwse Paleis van Abrantes (10), zetel van het Italiaanse Institituut voor Cultuur, dat vroeger dienst heeft gedaan Casa Cisneros als ambassa van Italië en tijns Spaanse burgeroorlog als kazerne van Italiaanse bataljons van Internationale Brigas. Aan overkant staat het Paleis van Hertogen van Uceda of Raadspaleis (11) waar het kapitein-generaalschap van Madrid is gevestigd; het werd gebouwd in opdracht van Cristóbal Gómez Sandoval, zoon van Hertog van Lerma, vertrouwenspersoon van Filips III, die aan het paleis het klooster van het Allerheiligste Sacrament (12) toevoeg, met bedoeling een complex te creëren dat kon wedijveren met monumentale Alcázar en het klooster van La Encarnación los Reyes. Tegenover kerk herinnert een monument aan slachtoffers van aanslag tegen koning Alfons XIII die op 31 mei 1906 op ze plek plaatsvond. Als men Bailén oversteekt is te zien dat Madrid op dit punt dichtbij Manzanaresrivier ligt, met het Park van Emir Mohammed I (13). Hier staat nog een el van Arabische muur van Maherit, stad die door vijf emir van het Huis van Omeya van Córdoba gesticht werd, waar tegenwoordig in zomermaann openluchtvoorstellingen gegeven worn. Tegenover het park bevindt zich toegang tot neogotische crypte van Kathedraal van La Almuna (14), ontworpen door Markies van Cubas in 1879; rest van tempel werd voltooid door Fernando Chueca Goitia aan het ein van XXe eeuw: een volkomen hendaagse kathedraal op het belangrijkste stukje grond uit geschienis van Madrid

8 Van het Koninklijk Paleis naar Puerta l Sol Het Koninklijk Paleis (15) van Madrid vormt het vertrekpunt van route. Dit bouwwerk staat op voormalige Alcázar van Habsburgers, in 1734 door een brand verwoest. De barokke stijl wordt gecombineerd met traditionele stijl van Spaanse koninklijke resinties. De bezichtiging van het trappenhuis, Troonzaal, Zuilenzaal, Koninklijke Kapel, wandklen of schilrijen van Mengs, Goya en Lucas Jordaens kan buiten afgerond worn met een bezoek aan tuinen van Sabatini en Campo l Moro en het la Armería, of door te kijken naar aflossing van Koninklijke Wacht bij hoofdingang van het paleis. Het gebouw werd ontworpen door Filippo Juvara, Juan Bautista Sacchetti en Francisco Sabatini voor Filips V en Ferdinand VI, die hier zelf nooit gewoond hebben; van hieruit regeern echter wel Karel III, Karel IV, Ferdinand VII, Isabella II, Alfons XII en Alfons XIII. Tenein enige afstand te bewaren tussen koningen en het mogelijk opstandige volk gaf broer van Napoleon, niet erg populaire Jozef I Bonaparte, opdracht tot het aanleggen van het Oriente (16). Gebaseerd op schetsen van Velázquez, die aan dit plein woon voordat veranringen uitgevoerd waren, werd voorkant van het beeld van Filips IV te paard vervaardigd dat hier een prominente plaats inneemt; aan het projekt nam niemand minr dan Galileo Galilei el, die het evenwicht van het op zijn achterpoten steigeren paard berekend heeft. Koninklijk Paleis Arriaza Cadarso CUESTA DE SAN VICENTE Jardines Sabatini la Armería Catedral la Almuna BAILÉN Jardines Cabo Noval Jardines Lepanto Reloj Armada Española San Quintín Factor Ramales Biombo Ayuntamiento Fomento Vergara Bola la Villa Sacramento Arrieta Leganitos Cuesta Santo ÓPERA Santiago C. Escalinata PALACIO Tegenover het paleis, aan het anre uitein van het plein, bevindt zich het Koninklijk Theater (17), in 1997 in gebruik genomen als zang- en muziektheater, waar opnieuw in volle pracht sfeer is weergegeven van opera zoals men die in XIXe eeuw, ten tij van Isabella I, beleef. Aan noordzij van het plein staat het Koninklijk klooster van La Encarnación (18), een religieuze aanvulling op het Koninklijk Paleis. la Pasa SANTO DOMINGO San Bernardo Domingo Santo Domingo Cost. los Herradores San Miguel Ángeles Con Barajas GRAN VÍA Jacometrezo Veneras Bordadores Hileras Mayor San Martín Silva las Descalzas Palacio Santa Cruz Tuscos l Callao Arenal MAYOR Zaragoza Provincia CALLAO Preciados Postas Iglesia San Martín l Carmen Antigua Casa Correos Bolsa Desengaño GRAN VÍA Abada SOL l Carmen Salud SOL Carretas l Barco Tetuán 15 Koninklijk Paleis 16 Oriente 17 Koninklijk Theater 18 Koninklijk Klooster van La Encarnación 19 Senaat 20 Paleis van Markies van Grimaldi 21 Klooster van Las Reparadoras 22 Isabel II 23 Klooster van Las Descalzas Reales 24 Kerk van San Ginés 25 Puerta l Sol Montera Het vertrek waar relikwieën bewaard worn en waar ier jaar op 27 juli het wonr geschiedt van het vloeibaar worn bloed van Sint Pantaleón, is ongetwijfeld het meest gelief el van het klooster. Maar ook het voorportaal, 13

9 Oriente. Koninklijk Theater Koninklijk Klooster van La Encarnación Koningszaal en kloostergang zijn moeite waard en schilrijen verzameling - met werken van Ribera, Carreño Miranda en Antonio Pereda - en beelncollectie - met op zijn zij rusten Christusfiguur en aan zuil gebonn Christus van Gregorio Fernánz -, zijn buitengewoon kostbaar. Achter dit klooster, gebouwd op plaats van een voormalig augustijner klooster, bevindt zich Senaat (19) oftewel Eerste Kamer van het Spaanse Parlement, waar vooral Zittingszaal en Bibliotheek een bezoek waard zijn. Links daarvan staat het voormalige Paleis van Markies Klooster van Las Descalzas Reales van Grimaldi (20), een werk van Sabatini dat tegenwoordig dienst doet als Centrum voor Politieke en Constitutionele Studies. Via Torija, waar zich het klooster van Las Reparadoras (21) bevindt - een bouwwerk uit 1782 van hand van Ventura Rodríguez dat oorspronkelijk bedoeld was als Tribunaal van Heilige Inquisitie -, loopt men heuvelafwaarts naar het Isabel II (22) waar men een mooi uitzicht heeft op een anre zij van het Koninklijk Theater. Iets verrop bereikt men het klooster van Las Descalzas Reales (23), nog een schitterend voorbeeld van kerkelijke bouwkunst van Senaat Puerta l Sol Spaanse Kroon. Het in XVIe eeuw gestichte klooster is bijna een kleine kroniek van Europa onr het Huis van Habsburg: kapelletjes rond kloostergang, spectaculaire Koninklijke Trap, het balkon waar familie van Filips IV zich aan het volk vertoon en Tapijtzaal vormen een voorbeeld van ze uitgelezen en gezellige sfeer waar Tomás Luis Victoria enkele van zijn prachtigste werken componeer als dirigent van Koninklijke Kapel. Na Arenal overgestoken te zijn vervolgt route via gelief kerk van San Ginés (24), respectievelijk in XVIIe en in XIXe eeuw herbouwd op funring van een voormalige midleeuwse tempel, in bei gevallen na een brand. De kerk herbergt een fraai werk van El Greco en staat aan Pasaje San Ginés, als van oudsher met zijn chocolaterie en boekenwinkeltjes, nog een onveranrd el van het romantische Madrid. Het laatste el van straat komt uit in het hart van Madrid, kilometerpunt 0 van Spaanse uitgaan radiaalwegen: Puerta l Sol (25). Een morn beeld van Karel III te paard staat voor het voormalige Postkantoor, waar tegenwoordig elregering van Gemeenschap van Madrid is gevestigd die een belangrijke rol heeft gespeeld in talrijke episos van recente geschienis van stad. KONINKLIJK PALEIS Bailén Metro: Ópera 15

10 Van kerk van San Isidro naar Brug van Toledo Met als vertrekpunt het meest authentieke el van Madrid, vanuit kerk van San Isidro (26), volgt ze route voetsporen van beschermheilige van Madrilenen. Het altaarstuk van Heilige Familie van Sebastián Herrera en kapel van Jesús l Gran Por vormen enkele hoogtepunten van ze kerk, ontworpen door Pedro Sánchez naar voorbeeld van Il Gesù in Rome; eerste steen werd gelegd door Filips IV. Iets verrop is een van weinige herinneringen aan het midleeuwse Madrid bewaard gebleven, kerk van Sint Pieter Ou (27), gebouwd in opdracht van Alfons XI op plaats van voormalige moskee van moslimwijk. De ou mujartoren werd in XIVe eeuw herbouwd. Na Sint Pieter komt men uit bij het la Paja, waar zich Kapel van Bisschop (28) bevindt, een vrijwel uniek voorbeeld van overgang van gotische naar renaissancestijl, in 1518 gebouwd door Francisco Vargas en Inés Carvajal. Op nummer 2 van het San Andrés, waar het Paleis van Graven van Pares stond waar patroonheilige van stad ooit als knecht in dienst was, bevindt zich Kerk van San Isidro RONDA SEGOVIA Paseo Cuesta Imperial Jardines Las Vistillas las Segovia Descargas RONDA SEGOVIA Cjón. l BAILÉN GRAN Rosario VÍA Mercado Paseo Pontones Redondilla La Paja San Francisco San SAN Ángel Morería FRANCISCO Pedro Águila Paloma Glorieta Puerta Toledo Carros Humillaro Calatrava Tabernillas tegenwoordig het Museum van San Isidro (29), met wonrbaarlijke put waar heilige zijn zoon van verdrinkingsdood red, met een interessante verzameling paleontologische en archeologische vondsten uit Madrid. Humillaro PUERTA TOLEDO Sacramento Segovia Cava Alta Cava Baja Cebada Arganzuela LATINA Puerta Cerrada Santa Ruda Ana Vara l Rey Carnero C. Arniches Campillo Mundo Nuevo Grafal TOLEDO Colegiata Cascorro Ribera Curtidores Duque Alba TIRSO DE MOLINA Encomienda Rodas Mira el RONDA DE TOLEDO Con Romanones l Casino Tirso Molina Sol Relatores Cabestreros Cabeza La Corrala EMBAJADORES Glorieta Embajadores 26 Kerk van San Isidro 27 Kerk van Sint Pieter Ou 28 Kapel van Bisschop 29 Museum van San Isidro 30 Kerk van Sint Franciscus Grote 31 Poort van Toledo 32 Brug van Toledo Doctor Cortezo Juanelo González Abas l Oso Mesón Pares Embajadores l EMBAJADORES Sombrerete ATOCHA Magdalena Calvario San Carlos Lavapiés Amparo Tribulete Kapel van Bisschop

11 De route vervolgt heuvelafwaarts via Carrera San Francisco naar kerk van Sint Franciscus Grote (30). De constructie van dit bouwwerk dat afmetingen van een kathedraal heeft, werd begonnen in 1761 op funringen van een franciscanerklooster waar volgens legen Heilige van Assisi geweest is. Sabatini maakte in 1776 het aanvankelijke projekt van broer en architect Francisco Cabezas af die problemen had met koepel - vier na grootste ter wereld -. In ze prachtige kerk is ook een belangrijke schilrijencollectie te zien, waarvan San Bernardino van Goya een hoogtepunt vormt. De Gran Vía San Francisco loopt tot aan Poort van Toledo (31), een projekt van Jozef Bonaparte. Aan hetzelf plein staat ou Puerta Toledo Kerk van San Francisco el Gran Centrale Vismarkt, tegenwoordig het winkel- en cultuurcentrum Mercado Puerta Toledo. In richting van Manzanaresrivier loopt Toledo majesteitelijk naar monumentale Brug van Toledo (32). In het midn van dit uit XVIIIe eeuw dateren bouwwerk van Pedro Ribera, non San Isidro en zijn vrouw, Santa María la Cabeza, tot het vervolgen van weg aan anre zij van rivier naar wei en kapel van heilige. Pradomuseum Kunstboulevard en Carrera San Jerónimo Het Thyssen-Bornemiszamuseum (33), van waaruit een route langs beeln kunst vertrekt, herbergt op drie verdiepingen van het gebouw een selecte permanente schilrijenverzameling die dankzij een levendige ruil met belangrijkste musea ter wereld verrijkt wordt met tijlijke tentoonstellingen. Met behoud van neoklassieke gevel van het voormalige Paleis van Villahermosa, tover architect Rafael Moneo het gebouw in 1992 om in een morn museum dat één van belangrijkste particuliere verzamelingen ter wereld bevat, met meer dan 800 schilrijen, beeln, tapijten en kunstvoorwerpen van XIIIe tot laat XXe eeuw. Op enkele meters afstand van het Thyssenmuseum bevindt zich het Congres van Afgevaardign (34), een bouwwerk uit XIXe eeuw van Narciso Pascual y Colomer, waaraan een duilijke invloed van Renaissance is af te lezen. Thyssen-Bornemiszamuseum 19

12 San Antonio los Alemanes Desengaño Carmen Dr. Cortezo l Carmen C. Embajadores Carretas GRAN SOL C. Relatores Lavapiés l Barco Montera Mesón Pares Red San Luis Fuencarral Santa Ana Cabeza Calvario Tribulete Lavapiés Hortaleza Pelayo Antón Martín San Infantas Reina Caballero Gracia Carrera San la Cruz Sombrerete EMBAJADORES Valver SOL GRAN VÍA Jardines C. San Carlos LAVAPIÉS Ave C. Príncipe María Valencia Amparo Echegaray Buenavista Augusto Salitre Argumosa Marcos los Jerónimo l Prado las Huertas Magdalena Miguel Servet C. Tres VÍA SEVILLA Gravina Figueroa Cervantes Lope Santa María Peces Zurita C. Dr. Piga Doctor VALENCIA CHUECA CORTES ANTÓN MARTÍN Moratín San Ilfonso Barquillo Santa Isabel Piamonte Almirante Madrazo Fucar ATOCHA Fouquet Zorrilla Vega Gobernador Almadén RONDA RONDA ATOCHA PRADO PASEO STA. Mª 33 Thyssen-Bornemiszamuseum 34 Congres van Afgevaardign 35 Ateneo Madrid 36 Woonhuis-Museum van Lope Vega 37 Kerk en klooster van Las Trinitarias 38 Kerk van Jezus van Medinaceli DEL Prim Museo Naval Bolsa la Lealtad ATOCHA l Emperador Carlos V Delicias Paseo DE LA CABEZA BANCO DE ESPAÑA PASEO Ménz Murcia Recoletos Salustiano Olozaga PASEO DE RECOLETOS DE Montalbán Antonio Maura Felipe IV C. Claudio Moyano Álvaro Valenzuela Moreto RECOLETOS Espalter SERRANO JERÓNIMOS ALFONSO XII PASEO INFANTA ATOCHA-RENFE Puerta Atocha RECOLETOS Villanueva Con Aranda ALCALÁ Av. Méjico Paseo Argentina Parque El Retiro Paseo Duque Fernán Núñez ISABEL 39 Fontein van Neptunus 40 Koninklijke Spaanse Acamie 41 Kerk van San Jerónimo el Real 42 Pradomuseum 43 Botanische Tuin 44 Nationaal Museum Kunstcentrum Reina Sofía RETIRO Congres van Afgevaardign Als men het las Cortes oversteekt bereikt men via l Prado het Ateneo Madrid (35), waar regelmatig culturele evenementen plaatsvinn; het gebouw herbergt een prachtige bibliotheek en een interessante portrettengalerij. Iets verrop, via León, staat aan Cervantes nummer 11 het Woonhuis-Museum van Lope Vega (36). Dichtbij bevinn zich kerk en het klooster van Las Trinitarias (37), uit XVIIe eeuw, met het graf van Cervantes. De route vervolgt via het Jesús en Duque Medinaceli, met kerk van Jezus van Medinaceli (38), waar veel Madrilenen traditiegetrouw naar kerk gaan. Tegenover het Parlement staat het Hotel Palace, een bouwwerk uit het begin van XXe eeuw dat met zijn in livrei gestoken personeel glamour van grote Europese hotels heeft weten te behoun. Weer terug op het Cánovas l Castillo met fontein van Neptunus (39) op zijn zeekaros, voert route naar het nabijgelegen la Lealtad met het monument aan gevallenen en daarnaast het klassieke gebouw van Beurs en het elegante Hotel Ritz, dat uit 1910 dateert. Iets verrop bevinn zich Koninklijke Spaanse Acamie (40) en prachtige kerk van San Jerónimo el Real (41), die vaak getuige is geweest van belangrijke gebeurtenissen uit geschienis van het Spaanse koningshuis van Bourbon. De schilrijenverzameling van het Pradomuseum (42), erfgenaam van koninklijke collecties, dat als zodanig dienst doet sinds 1818, is ongeëvenaard. Het museum is gehuisvest in een werk van Juan Villanueva, dat in 1785 gebouwd werd om als Museum voor Natuurwetenschappen te worn gebruikt. De collectie van het Pradomuseum dat inmidls uitgebouwd is tot aan kerk van Los Jerónimos om enorme verzameling te kunnen herbergen, omvat beste werken van Goya, Velázquez, Murillo, Ribera en Zurbarán, maar is bovendien uniek 20 21

13 vanwege Vlaamse en Italiaanse werken, een erfenis uit tijd dat Spanje een wereldrijk was. De drie hoofdingangen van het Museum worn geflankeerd door beeln van Goya, Velázquez en Murillo. De aan het Murillo gelegen Botanische Tuin (43), die bedoeld was als aanvulling op het geplan Museum voor Natuurwetenschappen, is een romantisch plekje waar een interessante collectie plantensoorten te bewonren is. Aan een zij van Botanische Tuin bevindt zich steile Cuesta Moyano, waar traditiegetrouw ou boeken gekocht en verkocht kunnen worn. Het aan het Glorieta Carlos V gelegen, maar met ingang aan Santa Isabel, Nationaal Nationaal Museum Kunstcentrum Reina Sofía Museum Kunstcentrum Reina Sofía (44) vervolmaakt ze kunstroute. Dit museum herbergt een schitteren verzameling hendaagse kunst en biedt bovendien talrijke tijlijke tentoonstellingen. Het museum is gebouwd op plaats van een voormalig ziekenhuis en opvallen avantgardistische liften vormen een interessant contrast met neoklassieke stijl van het bouwwerk, en een teken van morniteit van Madrid. Het universele werk van Picasso Guernica is ongetwijfeld één van meest bezochte werken van het museum. DE DRIE GROTE SCHILDERIJENMUSEA PRADOMUSEUM Paseo l Prado, z/nr. Metro: Banco España of Atocha NATIONAAL MUSEUM KUNSTCENTRUM REINA SOFÍA Santa Isabel, 52 Metro: Atocha THYSSEN-BORNEMISZAMUSEUM Paseo l Prado, 8 Metro: Banco España Glazen Paleis. Retiropark Van Alcalá naar Tuinen van El Buen Retiro In omgeving van Koninklijke Acamie voor Schone Kunsten van San Fernando (45), aan het begin van Alcalá, bevindt reiziger zich in een van meest monumentale zones van Madrid, met grote fraaie gebouwen waar banken of belangrijke bedrijven gevestigd zijn. De in 1744 opgerichte Acamie betrok in 1773 huidige zetel, in een voormalig door Churriguera ontworpen paleis. In uitsteken schilrijenverzameling neemt het werk van Goya een bijzonre plaats in; daarnaast herbergt Acamie een zeer waarvolle collectie van meer dan tekeningen, van Rafael tot aan Picasso met inbegrip van Rubens, Tiepolo, Velázquez en Rodin. Iets verrop aan Alcalá bevindt zich aan linkerzij kerk van Las Calatravas (46) uit XVIIe eeuw, met een fraaie koepel en een hoofdaltaar dat een postuum werk van Churriguera is. Aan het ein van dit el van straat is het opvallen Metropolisgebouw te zien, dat tussen 1905 en 1911 gebouwd werd voor het bedrijf La Unión y El Fénix, op hoek van Alcalá en Gran Vía. Op zelf kruising bevinn zich ook kerk van San José (47), het Ministerie van Onrwijs en Kring voor Schone Kunsten (48), een werk van Antonio Palacios dat beschouwd wordt als het beste 22 23

14 Fuencarral Santa Ana San Mateo San Hortaleza Infantas Reina Caballero Gracia Cabeza Calvario Ave Barceló María Santa Farmacia H. Cortés Carrera San C. Príncipe GRAN C. Jardines Echegaray Pelayo Antón Martín Buenavista Salitre Santa Bárbara Marcos los Jerónimo l Prado las Huertas TRIBUNAL Magdalena C. Tres Brígida Mejía Lequerica Gravina Augusto SEVILLA Figueroa Cervantes Lope Santa María Peces Zurita VÍA CHUECA CORTES ANTÓN MARTÍN C. Sta. Teresa DE Moratín Belén San Ilfonso Barquillo Santa Isabel la Villa París JUSTICIA Palacio las Salesas Justicia Argensola Madrazo Fucar ATOCHA C. Gral. Castaños Piamonte Almirante Zorrilla Vega GÉNOVA PRADO Gobernador Prim Almadén Fernando VI BANCO DE ESPAÑA DEL Museo Naval Bolsa la Lealtad ATOCHA PASEO C. Alcalá Galiano COLÓN l Emperador Carlos V Colón Recoletos Salustiano Olozaga PASEO DE RECOLETOS Montalbán Antonio Maura Felipe IV RECOLETOS ALCALÁ C. Valenzuela Moreto Espalter C. Claudio Moyano JERÓNIMOS ALFONSO XII Claudio Coello Villanueva Av. Méjico Lagasca Con Aranda SERRANO SERRANO RECOLETOS Paseo Argentina VELÁZQUEZ Parque El Retiro Paseo l Ecuador Paseo Duque Fernán Núñez Paseo Bolivia Castelló GOYA RETIRO Núñez Balboa Hermosilla Jorge Juan PRÍNCIPE DE VERGARA Pº Venezuela Glorieta l Angel Caido voorbeeld in Madrid van art déco, spectaculair bekroond met toren en het beeld van Palas Atenea, een werk van Vasallo. Het Cibeles is een waar symbolisch midlpunt van Madrid met rondom opmerkelijke gebouwen zoals bijvoorbeeld het Hoofdkwartier van het Leger (49), het Paleis van Buenavista uit 1769; Bank van Spanje (50), gebouwd in XIXe eeuw in renaissancestijl; het Palacio las Comunicaciones (51), van Otamendi en Palacios, daterend uit begin XXe eeuw, en het voormalige Paleis van Linares, een bouwwerk in neobarokstijl uit eind XIXe eeuw waar tegenwoordig het Casa América (52) is gevestigd. De Fontein van Cibeles (53), ontworpen door Ventura Rodríguez en uitgevoerd door Roberto Michel en Francisco Gutiérrez, stelt Moer Aar voor. In een rechte lijn met La Cibeles, via een route die 's avonds een magische uitstraling krijgt, staat Poort van Alcalá (54), een werk van Francisco Sabatini uit 1778, die een herinnering vormt aan Karel III als beste burgemeester van Madrid. Verr via Alfonso XII loopt men langs Tuinen van El Retiro. Het Casón l Buen Retiro (55) vormt een referentiepunt bij een bezoek aan ze koninklijke tuinen die aangelegd wern voor Filips IV. Het op een grote kas lijken Glazen Paleis (56), het paviljoen van het Paleis van Velázquez (57), Tuinen van Cecilio Rodríguez, het kunstmatige meer - met aan het hoofd het beeld van Alfons XII - en pan waar vogels en eekhoorns zich vrij bewegen, lein reiziger ver van het rumoer van grote stad, naar een ongerepte wereld die als het ware een ware groene long vormt in stadsanatomie van Madrid. 45 Koninklijke Acamie voor Schone Kunsten van San Fernando 46 Kerk van Las Calatravas 47 Kerk van San José 48 Ministerie van Onrwijs en Kring voor Schone Kunsten 49 Hoofdkwartier van het Leger 50 Bank van Spanje 51 Palacio las Comunicaciones 52 Casa América 53 Fontein van Cibeles 54 Poort van Alcalá 55 Tuinen van El Retiro Casón l Buen Retiro 56 Glazen Paleis 57 Paleis van Velázquez Fontein van Cibeles Monument voor Alfons XII. Retiropark 24 25

15 Van Gran Vía naar het Cuartel l Con Duque Deze route voert via in XXe eeuw aangeleg Gran Vía door één van belangrijkste uitgaanscentra van stad, waar bioscopen, theaters, cafetaria's, restaurants en grote warenhuizen te vinn zijn. Vanaf het begin van wanling zijn links en rechts imposante gebouwen te zien. Tegenover het Chicotemuseum, een historische ontmoetingsplaats in het Madrid van bohémiens als Ava Gardner en Orson Welles, bevindt zich aan linkerkant het Oratorium van Caballero Gracia (58) aan gelijknamige straat, een elegant neoklassiek bouwwerk daterend uit eind XVIIIe eeuw, van hand van Juan Villanueva. Iets verrop staat het gebouw van Telefónica (59), een werk van Noordamerikaanse Weeks uit 1929, eerste wolkenkrabber van Madrid, waar een anr el van Gran Vía begint richting l Callao. Daar hangen born met filmaankondigingen aan nobele gebouwen, zoals bijvoorbeeld het Paleis van Pers, met invloen van School van Chicago, of het Carrióngebouw, waar zich bioscoop Capitol bevindt, bei uit begin XXe eeuw. Het laatste el van route voert naar het España (60), waar twee grote bouwwerken verrijzen, Edificio España en Torre Madrid, waar men vanaf bovenste verdiepingen een indrukwekkend uitzicht op stad heeft. Alvorens het España te bezoeken, is het moeite waard even om te lopen Ferraz Prara Martín Víctor los Heros Buen Suceso Quintana Parque la Montaña PRÍNCIPE PÍO CUESTA Campo l Moro Parque Atenas Rey Francisco RONDA SEGOVIA Evaristo San Miguel Arriaza SAN DE PRINCESA Jardines Las Vistillas LA Tutor Luisa Fernanda Cadarso ARGÜELLES Ventura Rodríguez VICENTE Jardines Sabatini la Armería Mártires Alcalá VENTURA RODRÍGUEZ BAILÉN Jardines Cabo Noval Oriente Jardines ÓPERA Lepanto PALACIO Redondilla Santa San Reloj La Paja C. Leganitos Fomento Cruz Con Duque Bola Arrieta C. Vergara Segovia ALBERTO AGUILERA PLAZA DE ESPAÑA Sacramento Amaniel Bernardino Santiago las Comendadoras San Plácido SANTO DOMINGO Iglesia San Martín CALLAO Santo Domingo l Callao Isabel II C. Herradores SanMiguel C. la Pasa Cava Baja Nuncio Cava Alta Glorieta Ruiz Jiménez Espíritu las Descalzas Palacio Santa Cruz C. Manuela Divino Pastor Tesoro Dos Mayo la Palma Reyes Marcenado Montserrat NOVICIADO Noviciado SAN GRAN VÍA Luna Silva Arenal Concepción Toledo BERNARDO MAYOR San Vicente Ferrer l Colegiata SAN BERNARDO C. Daoiz UNIVERSIDAD Tuscos TIRSO DE MOLINA C. Jesús l Valle SOL Pez Correra Antigua Casa Correos Tirso Molina Mara Carmen Preciados Bolsa Jerónima CARRANZA Abada Malasaña S. Anfrés Glorieta Bilbao San Ilfonso San Antonio los Alemanes l Carmen Puerta l Sol Dr. Cortezo Santo Baja San Pablo Barco Desengaño Carretas BILBAO C. Velar C. Relatores Red San Luis Montera C. Alta San Pablo C. Luchana Fuencarral Santa Ana San Mateo Hortaleza Caballero Gracia Carrera San Jerónimo la Cruz Barceló Farmacia C. Reina las Huertas Valver Churruca GRAN VÍA GRAN VÍA Príncipe C. Fernando Rojas SAGASTA Larra Magdalena TRIBUNAL H. Cortés Jardines SEVILLA ALCALÁ SOL Echegaray ATOCHA Gran Vía naar barokke kerk van Sint Marcus (61), een werk van Ventura Rodríguez. Het monument aan Cervantes en Don Quichot domineert dit open plein dat een gevoel van ruimte geeft na het meer stelijke el van Madrid; het loopt door tot aan Tuinen van Ferraz, die een voorbo vormen van het Parque l Oeste, en naar Tempel van Debod (62) - die steen voor steen 58 Oratorium van Caballero Gracia 59 Gebouw van Telefónica 60 España 61 Kerk van Sint Marcus 62 Tempel van Debod 63 Cerralbomuseum 64 Paleis van Liria 65 Cuartel l Con Duque 27

16 Cuartel l Con Duque uit Egypte is overgebracht - een bevoorrecht uitkijkpunt op nieuwere wijken van Madrid. Aan anre zij van Ferraz staat het Cerralbomuseum (63), gebouwd op plaats van een paleisje uit XIXe eeuw dat belangrijke kunst- en meubelverzamelingen herbergt. De reiziger ontmoet opnieuw grote architect Ventura Rodríguez in gelijknamige straat, die weer Kerk van Sint Marcus naar Princesa voert waar route bij het Paleis van Liria (64) uitkomt, een bouwwerk van eerrgenoem meester uit 1780 dat fungeert als Madrileense resintie van Hertogen van Alva. Achter het paleis bevindt zich het Cuartel l Con Duque (65), een voormalige kazerne met een fraaie barokke voorgevel waar het Gemeentelijk Museum voor Hendaagse Kunst, Gemeentelijke Hemerotheek, het Gemeentelijke Historisch Archief, verscheine tentoonstellingszalen en anre gemeentelijke vertrekken gevestigd zijn. Bovendien worn er in zomer op binnenplaats concerten en avondvoorstellingen gegeven. Monument aan Cervantes en Don Quichot. España 28

17 Anre interessante plaatsen HET MADRID VAN MALASAÑA EN DE TWEEDE MEI De rechthoek gevormd door Fuencarral, Carranza en San Bernardo met daarachter Gran Vía omsluit praktisch gehele wijk waar in jaren 80 beroem Spaanse beweging bekend als la movida plaatsvond en die nog steeds één van meest gelief uitgaansgebien van Madrid is. De kerken van San Plácido, San Martín en San Antonio los Alemanes, het Gemeentemuseum (66) en Tuinen van Architect Ribera, die doorlopen tot aan het Romantisch Museum (67) en het Theater-museum, liggen rondom het l Dos Mayo (68), dat een herinnering vormt aan strijd van opstanlingen tegen invasie van Napoleon in Rey Francisco Parque la Montaña Arriaza Martín los Heros Tutor Cadarso SAN Luisa Fernanda Ventura Rodríguez VICENTE Jardines Sabatini la Armería PRINCESA BAILÉN Jardines Cabo Noval Oriente San Reloj Segovi VENTURA RODRÍGUEZ España PLAZA DE COLÓN EN WIJK VAN SALAMANCA Con Duque PLAZA DE ESPAÑA C. Leganitos Fomento Bola Arrieta C. Vergara PALACIO Sacramento Van Poort van Alcalá praktisch tot aan María Molina bevindt zich rond Serrano, met evenwijdig en haaks daarop lopen straten, las Comendadoras San Plácido SANTO DOMINGO Iglesia San Martín CALLAO Santo Domingo l Callao Isabel II la Palma Herradores SanMiguel C. la Amaniel Bernardino Santiago Noviciado Pasa Reyes GRAN VÍA ÓPERA NOVICIADO SAN Espíritu Luna Silva l las Descalzas Arenal Palacio Santa Cruz Tesoro Mara Antigua Casa Correos Divino Pastor San Vicente Ferrer BERNARDO C. Daoiz UNIVERSIDAD MAYOR Tuscos C. Jesús l Valle SOL Pez Correra Abada Carmen Preciados Bolsa Santo Baja San San Ilfonso San Antonio los Alemanes l Carmen Pablo Barco Desengaño Carretas GRAN C. Velar C. Alta San Pablo Montera Valver Red San Luis SOL Fuencaral Santa Ana San Mateo Pelayo San Hortaleza Infantas Reina Caballero Gracia Carrera San la Cruz Churruca GRAN VÍA 66 Gemeentemuseum 67 Romantisch Museum Barceló C. Príncipe C. Larra Santa Farmacia H. Cortés Jardines 68 l Dos Mayo TRIBUNAL Echegaray 69 Jardines l Descubrimiento 70 Nationale Bibliotheek Mejía Lequerica Brígida VÍA Gravina Augusto SEVILLA Alonso Martínez Santa Bárbara Marcos los Jerónimo l Prado CHUECA CORTES Figueroa Cervantes C. Sta. Teresa DE Belén Barquillo la Villa París JUSTICIA Palacio las Salesas Justicia Argensola Madrazo C. Gral. Castaños Piamonte Orfilia Almirante Zorrilla GÉNOVA PRADO DEL PASEO Fernando VI Prim BANCO DE ESPAÑA C. Alcalá Galiano COLÓN Colón Recoletos Salustiano Olozaga PASEO DE RECOLETOS ALCALÁ Montalbán ALFONSO XII Museo Naval Bolsa JERÓNIMOS la Lealtad Antonio Maura Felipe IV 71 Nationaal Archeologisch Museum 72 Museum van Amerika 73 Brug van Segovia 74 San Antonio la Florida RECOLETOS Valenzuela 69 SERRAN Wijk van Salamanca Colón elegante Wijk van Salamanca, een projekt van Markies van Salamanca uit XIXe eeuw. Modieuze kleding- en meubelwinkels, kunstgalerijen, cafetaria's en kantoren bevinn zich in ze wijk met statige gebouwen en bre lanen met daaraan het park Jardines l Descubrimiento (69) op het Colón, tegenover het schitteren complex gevormd door Nationale Bibliotheek (70) en het Nationaal Archeologisch Museum (71). 31

18 EL FARO DE MONCLOA EN HET MUSEUM VAN AMERIKA In omgeving van universiteitswijk Ciudad Universitaria, in het noordwesten van Madrid, vormt wijk Moncloa een combinatie van uitgaansgebied en grote parken - van het Parque l Oeste tot aan Dehesa la Villa - met een kleurrijke universiteitssfeer. Van uitkijktoren El Faro Moncloa, bij het Museum van Amerika (72), heeft men een buitengewoon uitzicht dat Madrid een dimensie van groene hoofdstad van Europa verleent. De Triomfboog en het Hoofdkwartier van Landmacht van Herrero zijn interessante architectonische hoogtepunten in een door stunten gedomineerd distrikt. VAN DE BRUG VAN SEGOVIA NAAR SAN ANTONIO DE LA FLORIDA De Brug van Segovia (73) over Manzanares is oudste van stad. Het is een bouwwerk van Juan Herrera daterend uit eind XVIe eeuw dat het beste uitzicht biedt op het Koninklijk Paleis en Brug van Segovia Kathedraal van La Almuna. Als men stroomopwaarts langs rivier wanlt, via parken en lommerrijke zones, bereikt men wijk San Antonio la Florida (74), waar vooral tweelingkapellen moeite waard zijn, die stoffelijke resten van Goya herbergen en waar diens spectaculaire fresco s te bewonren zijn. LITERAIR MADRID Madrid is een stad waar men veel plekjes kan vinn met een geheel eigen literaire connotatie, van grote symbolen zoals Nationale Bibliotheek of Koninklijke Spaanse Acamie, tot culturele forums zoals Kring voor Schone Kunsten, het Atheneum, het Centro Cultural la Villa of altijd actieve universitaire stuntenhuizen, bevestigd door geschienis. De Goun Eeuw van Spaanse letteren is te vinn in zogenoem wijk van Letterkundigen, gelegen tussen pleinen van Cánovas l Castillo en Karel V. Hier wanln ooit schrijvers Góngora, Quevedo en Tirso Molina niet ver van het Huis van Lope Vega of het klooster van Las Trinitarias. Iets verrop beschouwt het beeld van Calrón aan het Santa Ana het Spaans Theater, waar op gevel enkele van beroemdste toneelschrijvers herdacht worn en waar het Theater van la Pacheca en het Café l Príncipe zich bevonn, een ontmoetingsplaats van Club El Parnasillo, symbool van het literaire 19e-eeuwse Madrid met Larra, Espronceda, Ventura la Vega en Mesonero Romanos. Het Madrid van Benito Pérez Galdós leeft nog steeds voort in omgeving van het Mayor en net als op het plein Puerta l Sol zijn ook hier nog steeds taferelen te zien die voortgekomen lijken uit Luces Bohemia van Valle- Inclán. In zijn boek De heilige crypte van El Pombo verheerlijkt Ramón Gómez la Serna het gelijknamige café dat zich aan Carretas bevond en dat geduren lange tijd mol stond voor Madrileense café s die ware discussie- en machtskringen vormn. In enkele daarvan, zoals El Comercial aan het Glorieta Bilbao, of El Gijón aan Paseo Recoletos, worn ook nu nog levendige discussies gevoerd. De schrijvers van Generatie van 98 - Azorín, Baroja, Unamuno, Machado, Valle-Inclán - gaven in ze stad traditie door aan Café Gijón Generatie van 27, die zijn hoofdkwartier had in Stuntenresintie aan Pinar, waar nog steeds sporen van Juan Ramón Jiménez en van Pablo Neruda te vinn zijn, en vooral ook van groep van Lorca, Alberti, Dámaso Alonso, Gerardo Diego, Vicente Aleixandre, Luis Buñuel en Salvador Dalí. Verspreid over stad bevinn zich talrijke beeln die een herinnering vormen aan schrijvers uit alle tijn en uit allerlei streken van Spanje, die Madrid op enig moment tot hun literair midlpunt gemaakt hebben. In het algemeen zijn musea geopend van dinsdag tot en met zaterdag in ochtend en in middag, op zon- en feestdagen alleen in ochtend en zijn ze op maandag gesloten. Voor nare informatie dient reiziger contact op te nemen met toeristeninformatiebureaus. 33

19 Kunst en cultuur Musea en kunstcentra Kapel van Sint Antonius van La Florida Kapel waar beroem Spaanse schilr Francisco Goya begraven ligt; koepel is een werk van kunstenaar. Glorieta la Florida, 5 Metro: Príncipe Pío Klooster van Las Descalzas Reales Schilrijenverzameling, wandklen, religieuze beeln, relikwieën. las Descalzas Reales, 3 Metro: Sol Koninklijk Klooster van La Encarnación Schilrijen en beeln uit XVIe - XVIIIe eeuw. la Encarnación, 1 Metro: Ópera Gemeentemuseum Museum van Amerika Amerikaanse archeologie en etnografie, van prehistorie tot aan hen. Waarvolle verzameling precolumbiaanse kunstvoorwerpen. Avenida los Reyes Católicos, 6 Metro: Moncloa Nationaal Archeologisch Museum Waarvolle archeologische voorwerpen uit heel Spanje, alsme muntenverzamelingen en keramiek. Serrano, 13 Metro: Serrano o Colón Wassen Beelnmuseum Wassen beeln van beken figuren uit allerlei perios in een passen entourage. Colón. Metro: Colón Museum voor Natuurwetenschappen Permanente tentoonstelling van Natuurwetenschappen. Paseo la Castellana, 84 Metro: Nuevos Ministerios Gemeentemuseum Gevestigd in een voormalig door Pedro Ribera gebouwd hospitium, een goed voorbeeld van barokke civiele bouwkunst. Verscheine verzamelingen met Madrid verband houn gravures, schilrijen, tekeningen, porselein, munten, medailles en foto s. Fuencarral, 78 Metro: Tribunal Sorollamuseum Woonhuis-Museum met werken van Joaquín Sorolla en kunstvoorwerpen die schilr geduren zijn leven verzameld heeft. General Martínez Campos, 37 Metro: Iglesia Koninklijke Acamie voor Schone Kunsten van San Fernando Herbergt één van beste schilrijenverzamelingen van Spaanse School uit XVIe - XIXe eeuw. Tekeningen. Beeln en porseleinen voorwerpen. Alcalá, 13 Metro: Sol Tentoonstellingsruimten Nationale Bibliotheek Opgericht door Filips V in 1712; geduren XIXe eeuw werd het merenel van ou en waarvolle boeken verkregen. Hier worn tentoonstellingen, lezingen en boekenpresentaties gehoun. Paseo Recoletos, 20 Metro: Colón Kring voor Schone Kunsten Een werk van Antonio Palacios dat tot nationaal monument is verklaard. Gewijd aan exposities en culturele evenementen van het hoogste niveau. Alcalá, 42 Metro: Sevilla of Banco España Sorollamuseum Stichting Juan March In 1955 door bankier Juan March in het leven geroepen particuliere instelling die fungeert als een morn cultureel centrum. Castelló, 77 Metro: Núñez Balboa Klassieke Muziek Nationaal Muziekauditorium Werk van architect José Mª García Pares; hier is het Nationaal Orkest en Koor van Spanje gehuisvest. Príncipe Vergara, 146 Metro: Cruz l Rayo Nationaal Zarzuelatheater In XIXe eeuw gebouwd op aandrang van componisten als Barbieri, Gaztambi en Arrieta; het bekendste theater voor Spaanse operette, zarzuela, en anre uitingen van Spaanse muziek

20 Jovellanos, 45 Metro: Banco España Teatro Monumental Hier is het Orkest van Radio Televisión Española (RTVE) gevestigd. Atocha, 65 Metro: Antón Martín Café Central Eén van jazztempels van hoofdstad. l Ángel, 10 Koninklijk Theater Sinds 1997 in gebruik als operatheater van Madrid; programmering van opera, concerten, zarzuela en dansuitvoeringen vormt een goe samenvatting van het gevarieer culturele aanbod van Madrid. Oriente Metro: Ópera Avonduitgaans gelegenhen met live muziek Bar Café Clamores Jazz Verplicht ontmoetingspunt voor belangrijkste jazzgroepen en meer sporadisch voor zangers/componisten en bluesgroepen. Alburquerque, 14 Casa Patas Uitsteken gelegenheid voor flamenco-avonn. Cañizares, 10 Er zijn ook talrijke nachtclubs, flamencozalen en restaurants met evenementen waar elke dag live muziek te beluisteren valt, concertzalen, feest- en danslokalen met orkest. In Madrid wordt elk jaar een Jazzfestival en een Flamencofestival gehoun. Theaters Bellas Artes Marqués Casa Riera, 2 Metro: Banco España Calrón Atocha, 18 Metro: Sol Centro Cultural la Villa Colón Metro: Colón Español Príncipe, 25 Metro: Sol Infanta Isabel Barquillo, 24 Metro: Chueca Teatro la Clásico Nationaal Gezelschap voor Klassiek Theater Príncipe, 14 Metro: Sevilla Teatro Español Teatro María Guerrero Nationaal Centrum vo,or Drama. Tamayo y Baus, 4 Metro: Banco España, Chueca y Colón Als bijzonre evenementen vinn in stad een befaamd Najaarsfestival, een Festival voor Alternatief Theater en een Dansfestival plaats. In zomer worn verscheine openluchtvoorstellingen gehoun in het kar van cyclus De Zomers van Stad. Bioscopen De twee belangrijkste bioscoopzones van Madrid bevinn zich rondom Gran Vía (Metro: Callao en España) en Fuencarral (Metro: Bilbao), hoewel er ook talrijke bioscopen in anre zones en in buitenwijken te vinn zijn. Bij het España kan men films in oorspronkelijke taal, onrtiteld in het Spaans, zien. De Filmoteca Nacional en Cine Doré ( Santa Isabel, 3; Metro: Antón Martín) hebben filmreeksen in oorspronkelijke versie met onrtiteling of met gelijktijdige vertalingen. Imax Madrid (Tierno Galvánpark; Metro Ménz Álvaro) heeft 3D-films op het programma staan. In filmrubrieken van belangrijkste dagblan staan films, tijn en filmzalen vermeld en daarnaast publiceren meeste kranten op vrijdag een bijlage met een uitgaansagenda. Ook bestaan er tijdschriften met specifieke informatie over het weekprogramma van evenementen in Madrid