PASSIEFPOST PERSOONLIJK LEVENSFASE BUDGET IN DE JAARREKENING Handreiking voor de praktijk. Coziek, 21 maart 2011

Transcriptie

1 PASSIEFPOST PERSOONLIJK LEVENSFASE BUDGET IN DE JAARREKENING 2010 Handreiking voor de praktijk 1

2 INHOUDSOPGAVE 1. Achtergrond PLB 2. PLB in vogelvlucht 3. Verwerking reguliere rechten 4. Verwerking specifieke overgangsregeling 5. Verwerking algemene overgangsregeling 6. Een praktische uitwerking 2

3 1. Achtergrond PLB Impact voor de jaarrekening 2010 van GHZ, GGZ en ziekenhuizen In de jaarrekening 2010 van instellingen in de sectoren Gehandicaptenzorg, Geestelijke Gezondheidszorg en Ziekenhuiszorg zal een passiefpost uit hoofde van het persoonlijk levensfase budget (PLB) moeten worden opgenomen. Impact voor de jaarrekening 2010 van VVT-instellingen In de sector Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg wordt het persoonlijk levensfase budget vanaf 1 januari 2012 gefaseerd ingevoerd. De toekenning van overgangsrechten wordt gerelateerd aan de peildatum ; daarbij is overigens geen extra eenmalige storting voorzien voor bepaalde categorieën werknemers. In de jaarrekening 2010 van instellingen in de VVT-sector is het vormen van een passiefpost uit hoofde van het persoonlijk levensfase budget (PLB) derhalve niet noodzakelijk. 3

4 1. Achtergrond PLB PLB = Opbouw van rechten In haar uiting heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) namelijk verduidelijkt dat bij een PLB sprake is van een beloning met opbouw van rechten, waarop alinea 203 van richtlijn 271 van toepassing is. Voorziening verlofrechten langlopend karakter en onzeker moment van afwikkeling De passiefpost bestaat uit de op basis van de cao-bepalingen opgebouwde rechten minus de al bestede rechten. Er is sprake van besteding als de werknemer de extra verlof uren opneemt, laat uitbetalen, of het laat storten in levensloop- of pensioenregelingen. De passiefpost bestaat aldus uit de gespaarde rechten op later verlof. Aangezien de omvang of het moment van afwikkeling van deze passiefpost onzeker is, worden de opgebouwde rechten opgenomen als voorziening (en niet als kortlopende schuld). Waardering verplichting op basis van contante waarde Alinea 207 van richtlijn 271 geeft aan dat de voorziening gewaardeerd moet worden tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen indien het effect van de tijdswaarde van geld materieel is. 4

5 2. PLB in vogelvlucht 1 jonger dan 45 jaar uur per jaar normale PLB, reguliere toekenning van rechten in het kalenderjaar 2 45 t/m 49 jaar 200 uur storting in de maand van 55 e verjaardag overgangsregeling, formeel te interpreteren als opbouw van rechten 3 50 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder 21,6 of 30 uur in 2010 zodra 55+: uur per jaar 165, 180 of 184 uur per jaar (caoafhankelijk) overgangsregeling, materieel te interpreteren als opbouw van rechten 5

6 2. PLB in vogelvlucht Categorie 1 Reguliere rechten Betreft de reguliere rechten in een kalenderjaar voor het gehele personeelsbestand, onafhankelijk van eisen zoals leeftijd en dienstjaren bij de instelling en/of in de sector. Categorie 2 Specifieke overgangsregeling De werknemers die op een peildatum ( ) voldoen aan bepaalde eisen (leeftijd, aantal dienstjaren in zorgsector) hebben recht op een eenmalige storting van 200 uur in het PLB, naar rato van het dienstverband, in de maand dat zij 55 jaar worden. Categorie 3 Algemene overgangsregeling Deze regeling houdt globaal in dat aan de huidige oudere werknemers jaarlijks meer verlofrechten worden toegekend dan aan jongere werknemers. Ook bij deze werknemers is de leeftijd op de peildatum bepalend voor het latere recht op extra PLB-uren. 6

7 3. Verwerking reguliere rechten Voor deze categorie is ultimo 2009 geen sprake van opgebouwde rechten. De aanspraak ontstaat in het jaar waarin de betrokken werknemer in dienst is, en is geheel onafhankelijk van factoren uit het verleden (of toekomst). De onderbouwing van de voorziening ultimo boekjaar bestaat uit: Het saldo vorig boekjaar (ultimo 2009: nihil) A Plus: de in het boekjaar verkregen rechten B (+) Minus: de in het boekjaar bestede PLB-uren C (-/-) Het saldo einde boekjaar D (A+B-C) Het PLB-saldo wordt gewaardeerd tegen het ultimo boekjaar geldende uurtarief (inclusief opslag werkgeverslasten). 7

8 4. Verwerking specifieke overgangsregeling Bepalend voor het toekennen van de specifieke overgangsrechten in de vorm van een eenmalige storting zijn: - de leeftijd op (45 tot en met 49 jaar), en - het aantal dienstjaren (10) in de sector per Zodra aan beide voorwaarden is voldaan en de werknemer blijft in dienst tot aan zijn 55 e verjaardag, komt het opgebouwde overgangsrecht op dat moment tot uitkering. Gebeurtenissen ná hebben geen invloed meer op de opbouw van de rechten, de rechten zijn feitelijk opgebouwd in de periode tot en met Uiteraard spelen blijf- en sterftekans en wijzigingen in de omvang van het dienstverband wel een rol bij de schatting van de omvang van de verplichting per balansdatum. Per is sprake van een feitelijke, in rechte afdwingbare, verplichting waarbij voor de afwikkeling een uitstroom van middelen waarschijnlijk is en waarbij de omvang betrouwbaar geschat kan worden. Omdat de opbouw heeft plaatsgevonden in de periode vóór dient de instelling de volledige contante waarde van de verplichting als voorziening in de balans per op te nemen, rekening houdend met de elementen zoals genoemd in alinea 206 van richtlijn 271. Voor een beroep op deze storting hebben werknemers zich vóór of moeten melden bij de werkgever om het dienstjarencriterium te kunnen verifiëren. 8

9 5. Verwerking algemene overgangsregeling De praktische verschillen met categorie 2: - de eis van het aantal dienstjaren is afgezwakt, alleen het feit dat de betrokken werknemer op een bepaald tijdstip in het verleden (afhankelijke van de cao per of ) in dienst was, volstaat; - de extra rechten (ten opzichte van jongere werknemers) komen niet in een bepaalde maand tot uitkering, maar gespreid over het 55e levensjaar tot aan pensionering, en - de leeftijdsgrens ligt hoger. Voor categorie 3 zijn twee zienswijzen mogelijk, namelijk: 1. Het wél vormen van een voorziening voor het overgangsregime per Argument: de leeftijd is feitelijk te beschouwen als equivalent voor de duur van het dienstverband, gelet op de beperkte arbeidsmobiliteit in de zorgsector; daarmee is in materiële zin sprake van opbouw van rechten. 2. Het niet vormen van een voorziening, de kosten verwerken in het jaar dat de werknemer aanspraak maakt op de rechten. Argument: de leeftijd is in louter formele zin niet te beschouwen als een equivalent voor de duur van het dienstverband; daarmee is in formele zin geen sprake van opbouw van rechten. 9

10 5. Verwerking algemene overgangsregeling Het vormen van een voorziening voor het overgangsregime per Argument: de leeftijd is feitelijk te beschouwen als equivalent voor de duur van het dienstverband, gelet op de beperkte arbeidsmobiliteit in de zorgsector; daarmee is in materiële zin sprake van opbouw van rechten. Beargumenteerd kan worden dat er theoretisch gezien geen verschil bestaat met de werknemers uit categorie 2. Wanneer werknemers op of in dienst waren en per een bepaalde leeftijd hadden, liggen de rechten op extra PLB-uren vast. De opbouw van de rechten heeft feitelijk plaatsgevonden vóór De aanspraak daarop is slechts afhankelijk van de blijf- en sterftekansen. Toekomstige dienstjaren hebben geen invloed meer op de hoogte van de overgangsrechten. Op grond van deze feiten kan de instelling er voor kiezen een voorziening op te nemen voor de overgangsregeling. De verplichting per bestaat uit een schatting van de kosten die gemoeid zijn met de extra PLB-uren (onder aftrek van de reguliere PLB-rechten van jongere werknemers) in de toekomst. Uiteraard dient hierbij rekening te worden gehouden met de elementen zoals genoemd in alinea 206 van richtlijn

11 5. Verwerking algemene overgangsregeling Het niet vormen van een voorziening, de kosten verwerken in het jaar dat de werknemer aanspraak maakt op de rechten. Argument: de leeftijd is in louter formele zin niet te beschouwen als een equivalent voor de duur van het dienstverband; daarmee is in formele zin geen sprake van opbouw van rechten. Deze categorie werknemers kan uitsluitend in de toekomst aanspraak maken op de extra uren. De aanspraak is geheel onafhankelijk van de duur van het dienstverband in het verleden. De leeftijd op een zeker moment in de toekomst en het feit dat een werknemer op een bepaald moment in dienst was bij de instelling bepalen de aanspraak. Wanneer de werknemer voortijdig vertrekt, vervallen de potentiële rechten op toekomstige extra PLB-uren op grond van leeftijd. Op grond van deze feiten kan de instelling er voor kiezen om geen voorziening te vormen, maar de kosten te verwerken in het jaar dat de werknemer in het betreffende jaar aanspraak maakt op de extra rechten. 11

12 5. Verwerking algemene overgangsregeling Ergo: keuzevrijheid voor de Raad van Bestuur Voor de kosten gemoeid met categorie 3 is het al dan niet vormen van een voorziening facultatief. In materieel opzicht wordt immers voldaan aan het criterium opbouw van rechten. Bij een strikt formele benadering geldt echter dat leeftijd niet de facto gelijk te stellen is aan dienstjaren. Voorkeursmethode? Het al dan niet verwerken van het overgangsrecht van 50-plussers (hier aangeduid als PLBcategorie 3) behoort tot de keuzevrijheid van de Raad van Bestuur van de zorginstelling. Gelet op louter formele bepalingen geniet de methode niet verwerken de voorkeur. Het facultatief kunnen vormen van een voorziening is niet nieuw; zo is bijvoorbeeld ook de verwerking van de vroegere Pemba-voorziening een keuze. In de jaarrekening dient toegelicht te worden welke verwerkingswijze is gekozen. Als de impact van het overgangsrecht van 50-plussers van materiële betekenis is, wordt de impact hiervan toegelicht in de toelichting op de balans. 12

13 6. Een praktische uitwerking GHZ-zorginstelling Stichting Plezant heeft een omzet van 27,5 mln. en heeft circa 350 mensen in dienst. De leeftijdsopbouw is als volgt te visualiseren: 13

14 6. Een praktische uitwerking De Raad van Bestuur van Stichting Plezant heeft de impact van de overgangsregeling laten doorrekenen en hanteert daarbij de volgende blijfkansen en discontovoet: 14

15 6. Een praktische uitwerking De uitkomsten, berekend per : 1 Reguliere PLB-voorziening Voorziening overgangsrecht 45 t/m 49 jaar Voorziening overgangsrecht 50-plussers Een overigens vergelijkbare instelling met een jongere leeftijdsopbouw (grosso modo 3 jaar jonger) komt per saldo lager uit, te weten: 1 Reguliere PLB-voorziening Voorziening overgangsrecht 45 t/m 49 jaar Voorziening overgangsrecht 50-plussers Een overigens met Stichting Plezant vergelijkbare instelling met een ouder leeftijdsbestand (grosso modo 3 jaar ouder) komt per saldo hoger uit, te weten: 1 Reguliere PLB-voorziening Voorziening overgangsrecht 45 t/m 49 jaar Voorziening overgangsrecht 50-plussers