Minor Criminologie: een wetenschappelijke kijk op criminaliteit

Transcriptie

1 Minor Criminologie: een wetenschappelijke kijk op criminaliteit 1. Algemene informatie 1) Naam: Criminologie: een wetenschappelijke kijk op criminaliteit 2) Taal: Nederlands 3) Penvoerder: Opleiding criminologie FRG 4) Bijdrage vanuit andere opleidingen: geen 5) Naam contact: prof. dr. H.G. van de Bunt; 2. Inhoud 1) Leerdoelen: De minor criminologie is in de eerste plaats bedoeld om studenten van uiteenlopende studierichtingen (zoals rechten, bedrijfskunde, sociale wetenschappen) kennis te laten maken met de objecten van de criminologie en het interdisciplinaire karakter van deze wetenschap. In de tweede plaats wordt de opgedane kennis verdiept door en toegepast op belangrijke criminaliteitsproblemen. Door deze probleemgerichte inhoud van het onderwijs kan in de derde plaats duidelijk gemaakt worden dat grote maatschappelijke problemen het beste interdisciplinair bestudeerd kunnen worden. 2) Bijdrage aan de academische kennis en vaardigheden van de 3 e jaars bachelorstudent: de criminologie is een interdisciplinaire wetenschap, die inzichten uit verschillende wetenschappen gebruikt om criminaliteitsproblemen goed te kunnen doorgronden en op basis hiervan adviezen geeft over de aanpak van de problemen. Het object van de criminologie is niet alleen het beschrijven en verklaren van criminaliteit en gedrag van misdrijfplegers, maar ook van de maatschappelijke reacties op criminaliteit. Onderzoek naar bijvoorbeeld de aard en effecten van politieoptreden of naar de effecten van maatregelen ter bestrijding van overlast of onveiligheid zijn bekende criminologische thema s. Bij het criminologische onderzoek komen derhalve altijd uiteenlopende disciplines aan de orde, en daardoor draagt de minor bij aan de verdieping en uitbreiding van de bestaande kennis van studenten uit hun opleiding. Tegelijkertijd maakt de interdisciplinaire benadering de grenzen en beperkingen duidelijk van de monodisciplines. In dit opzicht is de minor criminologie een goed voorbeeld van een verbredende minor. 3) Instroomvereisten: er zijn geen specifieke instroomvereisten. Gezien de hoeveelheid Engelstalige literatuur is goede passieve beheersing van de Engelse taal wel vereist. 3. Organisatie 1) Samenhang: de minor criminologie bestaat uit een algemene inleiding (6 ects), waarna een verdiepend onderwijsdeel (9 ects) wordt aangeboden. Dit verdiepende onderdeel bestaat uit een collegereeks Hoofdfiguren in de Criminologie en twee vakken waaruit de student een keuze moet maken (alle studenten volgen de collegereeks; elke student kiest één van de beide vakken) :

2 jeugdcriminaliteit in de grote stad of criminaliteit in georganiseerd verband: organisatiecriminaliteit en georganiseerde misdaad. 2) Inhoud en onderwijsvormen: Inleiding (6 ects) In het algemeen gedeelte worden de grondslagen en basisbegrippen van de criminologie behandeld. Ook worden in deze inleiding de kerncijfers over criminaliteit en de strafrechtelijke instellingen behandeld. Belangrijke vragen en thema s zijn: de bronnen van criminologische kennis, specifieke meetproblemen de betekenis van interdisciplinariteit de belangrijkste theoretische perspectieven in de criminologie de kerngegevens over criminaliteit (schade, daders, slachtoffers, sancties) de trechterwerking van het strafrechtelijke systeem ontwikkelingen in het veiligheidsbeleid en de effectiviteit van interventies en sancties - In de eerste 3 weken van het blok zullen wekelijks 4 uur hoorcolleges en 2 uur werkcolleges worden gegeven. In totaal 18 contacturen. - Er zal een boek als verplichte literatuur worden opgegeven. Voorts worden digitaal enkele artikelen ter beschikking gesteld. - Aan het eind van week 3 vindt een summiere doorgangstoets plaats (go/no go besluit). Herkansing van deze toets eind week 4 Verdieping (9 ects) Het verdiepend gedeelte wordt in de periode van week 4 tot en met week 8 gedoceerd. Alle studenten volgen elke week een college (2 uur) uit de reeks Hoofdfiguren (onder wie Durkheim, Kohlberg, Gary Becker, Sutherland) Tevens dienen studenten te kiezen uit twee vakken die betrekking hebben op belangrijke criminaliteitsproblemen: a) jeugdcriminaliteit in de grote stad b) criminaliteit in georganiseerd verband: organisatiecriminaliteit en georganiseerde misdaad. Ad a: Jeugdcriminaliteit in de grote stad Juristen hanteren bij het bepalen van jeugdcriminaliteit duidelijke grenzen. Kinderen onder de 12 jaar gaan strafrechtelijk altijd vrijuit en boven de 18 jaar geldt het volwassenenstrafrecht. In de leeftijdscategorie jaar bevinden zich de strafrechtelijk minderjarigen. De vraag is of deze leeftijdsgrenzen sporen met psychologische inzichten over de (gewetens)ontwikkeling van kinderen. Een feit is dat er ook een criminele problematiek is van kinderen die jonger zijn dan 12 jaar (denk aan de zogenoemde 12-minner-problematiek) of ouder zijn ( harde kern jongeren ). In het vak worden op interdisciplinaire wijze de criminaliteitsproblemen beschreven en verklaard van jongeren die opgroeien in de grote stad. Specifiek

3 wordt aandacht besteed aan de vraag hoe en in welke mate jongeren bij geweldscriminaliteit betrokken zijn. Grote steden worden gekenmerkt door een cumulatie van problemen: integratieproblematiek, armoede, werkeloosheid, onveiligheid en criminaliteit. In specifieke buurten zijn deze geconcentreerd aanwezig en tekenen zich processen af van sociale uitsluiting en polarisatie. Hoe werken deze problemen in op jongeren en wat is de relatie van deze problemen met (gewelds)criminaliteit? Voor het beantwoorden van deze vragen wordt gebruik gemaakt van psychosociale verklaringen van jeugdcriminaliteit (bijv. gewetensontwikkeling, leerprocessen), sociologische verklaringen (bijv. anomie, marginalisering) en specifieke criminologische verklaringen (bijv. gelegenheidsbenadering, ontwikkelingspaden, subculturen). Naast de aandacht voor beschrijvings- en verklaringsvraagstukken, zullen we ingaan op de preventie en aanpak van grootstedelijke jeugdcriminaliteit waarbij verschillende interventies besproken zullen worden. Zowel binnen de verklaringen als binnen de preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit zullen demografische kenmerken zoals etniciteit, gender en sociaaleconomische status (SES) een belangrijke leidraad vormen. Belangrijke vragen en thema s zijn: hoe en in welke mate zijn jongeren bij criminaliteit betrokken? hoe ziet preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit er uit? wat is de relatie tussen grootstedelijk problematiek en jeugdcriminaliteit? de invloed van cultuur en culturele verschillen op (gewelds)criminaliteit verschillende verklaringen voor jongeren uit verschillende etnische groepen? moet er bij preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit rekening moeten houden met (culturele) verschillen, en zo ja, hoe? Ad b: Criminaliteit in georganiseerd verband: organisatiecriminaliteit en georganiseerde misdaad. Organisatiecriminaliteit ( white collar crime ) is de criminaliteit die wordt gepleegd door gewone bedrijven of organisaties. Het kan gaan om betrekkelijk geringe regelovertredingen (overbelading van vrachtauto s) maar ook om misdrijven met ernstige financiële en emotionele gevolgen voor de samenleving, zoals de Enron-affaire en de Nederlandse bouwfraude. Oppervlakkig beschouwd lijkt de oorzaak van deze organisatiecriminaliteit snel gevonden te zijn; het zou een kwestie zijn van a-morele berekening. Organisaties overtreden de wet wanneer dit meer baten dan kosten oplevert. Maar in werkelijkheid is het veel complexer, organisaties blijken niet zulke rationele actoren te zijn wanneer zij wetten overtreden. Belangrijke vragen en thema s zijn: wat is de aard en omvang van deze criminaliteit, en hoe kan deze gemeten worden? motieven en ontstaansvoorwaarden voor organisatiecriminaliteit de rol van de sociale omgeving bij het verhullen en geheim houden van organisatiecriminaliteit

4 hoe wordt door de overheid gereageerd en hoe effectief zijn de reacties? (aandacht voor strafrechtelijke reacties; de rol van toezichthouders: zelfregulering) Georganiseerde criminaliteit is een tegenpool van organisatiecriminaliteit. Immers het gaat hier om criminele organisaties die illegaal opereren op legale markten of verboden producten verhandelen, zoals bij drugs-, mensen- of wapensmokkel het geval is. In de verklaringen voor het ontstaan en voortbestaan wordt doorgaans veel aandacht besteed aan omgevings- en marktfactoren die georganiseerde misdaad zouden faciliteren. Zonder vraag naar drugs zou er geen drugshandel zijn. Naast de verschillen zijn er ook overeenkomsten met organisatiecriminaliteit. Ook bij georganiseerde misdaad wordt vaak uitgegaan van rationele actoren, van maffiabazen die aan het hoofd staan van goed georganiseerde misdaadsyndicaten. Maar ook hier blijkt de werkelijkheid complexer in elkaar te steken. Belangrijke vragen en thema s: hoe georganiseerd is de georganiseerde misdaad? wat zijn de specifieke problemen in de criminele samenwerking? welke relaties bestaan er tussen criminele organisaties en de wettige omgeving? Hoe reageert de overheid en wat is er bekend over de effectiviteit van overheidsinterventies? - In de weken 4 tot en met 8 zullen wekelijks 4 uur hoorcolleges worden gegeven, te weten 2 uur in de reeks Hoofdfiguren en 2 uur per gekozen vak. Tevens wordt in werkgroepverband (wekelijks 2 uur) ingegaan op de stof. In de werkgroepen worden uiteenlopende activiteiten verricht: discussie; beantwoorden van vragen; bespreking van concrete cases; film met discussie na afloop. In totaal zijn er in deze periode dus 30 contacturen. Daarnaast dient elke student in groepsverband (maximaal 4 personen) een werkstuk te maken, dat aan het eind van week 8 moet worden ingeleverd. Bij het indelen van werkgroepen en het bepalen van de opdracht voor het werkstuk zal in het vak Criminaliteit in georganiseerd verband rekening gehouden worden met de voorkeur van studenten voor organisatiecriminaliteit of georganiseerde misdaad. - Verplichte literatuur wordt nog bekend gemaakt 3) Communicatie: er zal gebruik gemaakt worden van de binnen de FRG gebruikelijke communicatiekanalen: Blackboard en sin-online 4) Maximum: er is een maximum gesteld van 200 studenten. 4. Toetsing

5 1a) het inleidende vak wordt afgesloten met een summiere doorgangstoets; er vinden geen afzonderlijke tentamens plaats. 2) er vindt een afsluitend tentamen plaats over het gehele onderwijs (15 ects), dat wil zeggen inleiding + verdieping, bestaande uit een schriftelijk tentamen (open vragen) en het werkstuk. Het eindcijfer wordt voor 80% bepaald door het cijfer van het schriftelijk tentamen en voor 20% door het cijfer voor het werkstuk. 4) na het schriftelijk tentamen krijgen studenten een mogelijkheid tot inzage en bespreking.