Werken aan een moderne organisatie. Rechter versus advocaat. Nieuwe vestiging Eindhoven. Eeuwige student exit. Aanpassen huwelijkse voorwaarden

Transcriptie

1 Appèl Infomagazine van Boels Zanders Advocaten Rechter versus advocaat 2 Nieuwe vestiging Eindhoven Werken aan een moderne organisatie Eeuwige student exit 8 Proefproces vrije advocaatkeuze 4 Boels Zanders Advocaten opende op 15 juni zijn nieuwe vestiging in Eindhoven. Met vier vestigingen bedienen we nu heel zuidoost-nederland. 4 lnterview met kantoordirecteur Eva Jordans Aanpassen huwelijkse voorwaarden 3 8

2 2 appèl Verhouding tussen advocaten en rechters verandert rechtdoorzee In het proces tegen Geert Wilders is het een interessant element: de verhouding tussen de advocaten en de rechters. Het spel werd op het scherpst van de snede gespeeld, maar is dit representatief voor hoe het er in rechtszaken aan toe gaat? Misschien wel in het strafrecht, maar zeker niet binnen de rechtsgebieden waar Boels Zanders Advocaten actief is. In civiele en bestuursrechtszaken is er vooral sprake van een beschaafde uitwisseling van standpunten. Bovendien hoeft de rechter vaak geen oordeel uit te spreken omdat de twee partijen (de eisende en gedaagde, dan wel de verzoekende en verwerende) tussentijds of ter zitting tot een schikking komen. De laatste jaren is de verhouding tussen de rechter(s) en advocaten wel veranderd. Terwijl een rechter in beginsel een breed opgeleide generalist is, worden de advocaten steeds specialistischer. Andries Houtakkers, advocaat en partner bij Boels Zanders Advocaten, legt uit. In de rechtspraak is de rechter altijd onafhankelijk. Hij staat boven de partijen en is voor het leven benoemd. In civiele zaken stelt een rechter zich lijdelijk op. Dat wil zeggen dat hij zich bij de oordeelsvorming moet beperken tot de stukken en standpunten die de partijen aandragen. In civiele zaken kan hij wel zelfstandig onderzoeken of hij bevoegd is om over de zaak een uitspraak te doen. In het strafrecht kan een rechter zelf onderzoek doen naar de inhoud van een zaak. In de praktijk is de rechter ook wel leidend. Als het al tot een rechtszaak komt advocaten worden op grond van hun gedragsregels geacht te proberen een zaak op voorhand te regelen en daarmee een procedure te voorkomen spreekt de rechter tijdens een zitting vaak een voorlopig oordeel uit. Daarbij stelt hij doorgaans aan de partijen voor om op de gang te overleggen over het vervolg, aldus Houtakkers. Dat leidt dan vaak tot een schikking. Zo

3 kunnen de partijen tijdig een goede afweging maken: doorgaan met alle kosten die daarmee gepaard gaan, of stoppen en het geschil alsnog zelf regelen. Brede afweging Het leidend optreden van rechters is volgens Houtakkers de laatste jaren wel wat moeilijker geworden omdat de advocaten steeds specialistischer zijn geworden. Rechters zijn breed 3 appèl De specialisatie van advocaten maakt het voor de rechterlijke macht wel lastiger. opgeleid en bestrijken in beginsel alle rechtsgebieden. Omdat ze steeds meer tegenover specialisten staan, wordt van hen ook meer verwacht. Dat maakt de rechter ook voorzichtiger. Tegelijkertijd komen rechtszaken vaker in de publiciteit en is er dus een druk op rechters om meer naar buiten te treden. Het publiek en de politiek kijken ook steeds meer naar binnen bij rechters. Dat is voor de rechterlijke macht lastig en zorgt wel voor een spanningsveld. Houtakkers vindt overigens niet dat rechters zich als reactie dan ook maar moeten specialiseren. Die discussie speelt al langer en je ziet ook wel dat er in de rechterlijke macht sprake is van een zekere specialisatie (zie het kader red.). Toch houdt men in hoofdlijnen vast aan een breed ontwikkelde rechter en dat heeft een goede reden. Het gaat bij de oordeelsvorming om meer dan alleen juridische argumenten. Een rechter moet altijd in staat blijven een bredere afweging te maken. Daarom ligt een vergaande specialisatie meer voor de hand bij advocaten dan bij rechters. Reactie Mr. Callemeijn, sectorvoorzitter civiel recht bij de rechtbank in Den Bosch, bevestigt dat rechters generalisten zijn en blijven. Tegelijkertijd komt er volgens hem, als reactie op de specialisatie van de advocaten, met name in het civiel recht ook meer aandacht voor specialisatie van de rechters. Bepaalde zaken, bijvoorbeeld rond het eigendomsrecht, worden landelijk geconcentreerd bij bepaalde rechtbanken. En de grotere rechtbanken hebben in de sectoren civiel vakgroepen ingericht. Zo zijn er in Den Bosch vakgroepen voor letselschadezaken, verdelings- en verrekeningszaken en overheidszaken. Die vakgroepen bestaan uit rechters en secretarissen die een substantieel deel van hun tijd besteden aan de specialisatie. Ik zie bij specialistische zaken verder dat er steeds meer aandacht komt voor de regie door de (gespecialiseerde) rechter. Dan gaat het bijvoorbeeld over de vraag welke onderwerpen wanneer worden besproken. rechtspraak Bodemprocedure vrije advocaatkeuze Boels Zanders is onlangs bij de rechtbank te Amsterdam een bodemprocedure gestart over het recht op vrije advocaatkeuze voor rechtsbijstandverzekerden. Zoals we al schreven in de vorige editie van Appèl, krijgt dit recht nu voet aan de grond. Aanleiding is het arrest van het Europese Hof van Justitie dat rechtsbijstandverzekerden op grond van Europees recht zelf een advocaat mogen kiezen als ze bij een gerechtelijke of administratieve procedure betrokken raken. De rechtsbijstandverzekeraar moet de kosten daarvan vergoeden, ook als het een advocaat is die niet bij haar in dienst is of waarmee ze geen afspraken heeft gemaakt. Op 8 maart jongstleden heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam bepaald dat het recht op vrije advocaatkeuze ook in Nederland van toepassing is. Dit geldt ook voor procedures waarbij het niet verplicht is dat partijen zich laten bijstaan door een advocaat, zoals in procedures bij de kantonrechter. In deze zaak, die speelde bij de voorzieningenrechter, wilde de verzekerde voorafgaand aan een door hem te starten procedure weten of de kosten daarvan zouden worden gedekt door de rechtsbijstandverzekeraar. De verzekeraar verweerde zich onder andere door te stellen dat nog niet was vastgesteld of een gerechtelijke procedure noodzakelijk was, zodat (nog) geen recht op vrije advocaatkeuze bestond. Pas als de noodzaak van een procedure (vooraf) is vastgesteld, bestaat het recht op vrije advocaatkeuze, aldus de verzekeraar. De voorzieningenrechter heeft hem hierin grotendeels gevolgd. Boels Zanders vindt dat het recht op vrije advocaatkeuze daarmee te veel wordt beperkt. In de Europese Richtlijn en de Nederlandse wet staat nergens dat de noodzaak van een procedure vooraf moet worden vastgesteld. De algemene voorwaarden van rechtsbijstandverzekeraars gaan daar wel van uit: een verzekerde meldt aan de verzekeraar een procedure te willen starten. Deze gaat de aanvraag voor vergoeding van de kosten bestuderen en bekijkt of de procedure noodzakelijk is. Wijst de verzekeraar de aanvraag af, dan kan de verzekerde een beroep doen op de geschillenregeling: een externe onafhankelijke advocaat oordeelt of de procedure noodzakelijk is en dat oordeel is bindend. Deze gang van zaken is niet praktisch. Zeker bij spoedeisende belangen in een kort geding duurt een voorafgaande beoordeling door de verzekeraar te lang. Nog zwaarder geldt het juridische bezwaar dat dit niet spoort met de door het Europese Hof vastgestelde vrije advocaatkeuze. Volgens Boels Zanders houdt dit recht in dat de verzekerde met een zelf gekozen advocaat een procedure kan starten, ook als de verzekeraar nog geen besluit heeft genomen over de vergoeding van de kosten. De verzekerde kan de advocaatkosten vervolgens achteraf bij de verzekeraar declareren. De bodemprocedure die Boels Zanders samen met een cliënt is gestart tegen een rechtsbijstandverzekeraar moet hierin duidelijkheid brengen. Voor zowel verzekerden als verzekeraars staat er veel op het spel. Wij houden u op de hoogte! Mr. Thom Beukers, advocaat handelsrecht en arbeidsrecht

4 4 appèl Op 15 juni jongstleden heeft Boels Zanders Advocaten een nieuwe vestiging in Eindhoven geopend. Een logische stap nu ons kantoor in toenemende mate cliënten aantrekt uit zuidoost-brabant. Daar komt bij dat het gebied tussen Maastricht en Eindhoven steeds meer een samenhangende kenniseconomische regio wordt, zoals onder meer blijkt uit de ontwikkeling van Brainport 2020, Chemelot, Healthcare Campus, Greenport en Floriade. Met zijn vier vestigingen bestrijkt Boels Zanders Advocaten nu dit hele gebied. De kantoren bevinden zich op strategische locaties, dus overal goed bereikbaar voor onze cliënten. Boels Zanders Eindhoven wordt in eerste instantie bemenst door vijf specialisten: de advocaten Hayat Barrahmun (arbeidsrecht), Louis Einig (vastgoed- en aanbestedingsrecht), Mark van de Laar (ambtenaren- en gezondheidsrecht) en Flip Schreurs (ondernemingsrecht), en juridisch medewerkster Rankie ten Hoopen (gezondheidsrecht). Boels Zanders neemt zijn intrek in de onderste drie verdiepingen aan de zuidzijde van de Vestedatoren. Boels Zanders is verguld dat het kantoor juist in dit gebouw zijn nieuwe vestiging heeft kunnen openen. De ranke en 90 meter hoge Vestedatoren, een ontwerp van voormalig Rijksbouwmeester Jo Coenen, is een van de meest beeldbepalende gebouwen in Eindhoven. De toren bepaalt al bij het binnenrijden het gezicht van de stad en is zowel met de auto als het openbaar vervoer goed te bereiken. Boels Zanders Advocaten nodigt u graag uit in zijn nieuwe vestiging in Eindhoven. U vindt ons aan de Vestdijk 76. Het telefoonnummer is

5 5 appèl Boels Zanders ook in Eindhoven voorrecht Naam Iris Wilschut (1988) Studeerde Nederlands recht (Privaatrecht) aan de Universiteit van Tilburg. In dienst 1 maart Specialisatie Vastgoedrecht en Personen- en Familierecht. Waarom Boels Zanders Advocaten Tijdens de studentstage die ik hier eind vorig jaar liep, heb ik Boels Zanders Advocaten leren kennen als een kantoor met een hoge juridische kwaliteit en prettige werksfeer. Ook de ligging in Limburg vind ik heel aantrekkelijk. Ik heb hier lang gewoond en keerde er graag terug. Opvallend Ik ben altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen en slaag er goed in me complexe zaken snel eigen te maken. Blaast na het werk stoom af door te studeren, te lezen, series en films te kijken, met vrienden op stap te gaan en me in het Bourgondische leven van Maastricht te begeven. Vestiging Maastricht naar Maastricht Aachen Airport Op vrijdag 1 juli namen de medewerkers van de vestiging in Maastricht hun intrek in het nieuwe kantoor op Maastricht Aachen Airport. Op een vanaf de A2 goed zichtbare locatie neemt Boels Zanders Advocaten nu een centralere plek in in het werkgebied Maastricht, Heuvelland en Oostelijke en Westelijke Mijnstreek. We zijn daardoor beter bereikbaar geworden voor onze cliënten, ook al omdat veel ondernemingen de laatste tijd naar Maastricht Aachen Airport zijn verhuisd. We namen met veel pijn afscheid van onze prachtige monumentale Withuishof in Maastricht. Maar dit karakteristieke en statige kantoor was eenvoudigweg te klein geworden. Ons nieuwe kantoor aan de Aziëlaan is modern en transparant. Dit bevordert de efficiency en onderlinge samenwerking. De transparantie sluit goed aan bij onze houding naar cliënten. Ook onze nieuwe kantoren in de Vestedatoren in Eindhoven en Natalinitoren in Roermond geven uitdrukking aan ons vernieuwde imago. Boels Zanders Advocaten is te vinden aan de Aziëlaan 22 op Maastricht-Airport. De advocaten en secretaresses zijn rechtstreeks bereikbaar (zie onze website voor de nummers) en via het algemene nummer

6 advocaat van de duivel 6 appèl minuten De uitnodiging van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is altijd ontnuchterend. Op die datum en dat tijdstip vindt de zitting plaats, u bent niet verplicht te verschijnen, maar als u komt, is uw spreektijd in beginsel 15 minuten. Quintilianus (± n. Chr), auteur van het standaardwerk (12 delen!) De opleiding tot redenaar, zou zich in zijn graf omdraaien als hij een dergelijke uitnodiging ontving. Maar het kan nog erger. Ik heb het meegemaakt dat gelukkig mijn tegenpleiter bij de aanvang van de zitting van de Voorzitter te horen kreeg: Begint u maar op pagina 7 van uw pleitnota (die in totaal 10 kantjes besloeg - HL). Val niet in herhalingen, wij kennen het dossier, luidt nog de bestraffende zin voordat partijen of hun advocaten het woord krijgen. Quintilianus zag nu juist in de voortdurende herhaling van argumenten de kracht van een pleidooi. Hoe anders is dat in het strafrecht. Pleidooien van vele uren, soms zelfs dagen, door advocaten, gehuld in toga en soms zelfs nog met pruik (bij de Raad van State wordt geen toga gedragen), zijn bij grote spraakmakende zaken niet ongebruikelijk. Dat verschil is wel verklaarbaar. In het strafrecht ligt sterk de nadruk op de mondelinge behandeling ter zitting. Daar moet het bewijs geleverd worden en kan een sterk pleidooi nog van grote invloed zijn op de uitspraak. In het bestuursrecht vormt de wisseling van schriftelijke stukken de hoofdmoot, sterker nog: op het moment van de mondelinge behandeling ligt de concept-uitspraak, weliswaar nog onzichtbaar voor partijen, al op tafel. Denkt een cliënt vaak dat tijdens de mondelinge behandeling het pleit beslecht wordt, vaak zijn de kaarten dan al geschud. Ik heb wel eens bepleit dat de spreektijd van 15 minuten bij de Raad van State in geen verhouding staat tot de duur van de treinreis van Maastricht naar Den Haag. Ook dat argument vond in de ogen van de rechter geen genade. 15 minuten..., een oud-kantoorgenoot liep ooit verkleed als advocaat in de carnavalsoptocht met een tekstbord met als opschrift ik ben drie dagen pleite. Quintilianus zou trots op hem geweest zijn! Herm Lamers Werken aan een moderne organisatie Sinds 1 maart jl. is Eva Jordans bij Boels Zanders Advocaten werkzaam als kantoordirecteur. Deze functie is nieuw bij Boels Zanders. Tot voor kort werden de bestuurs- en managementtaken exclusief door een aantal compagnons-advocaten uitgevoerd. Eva start bij Boels Zanders in een periode waarin het kantoor verder groeit en professionaliseert, in Eindhoven een vestiging opent en op alle bestaande vestigingslocaties nieuwe kantoorpanden betrekt. Aan haar de mooie taak dit op een zo efficiënt, helder en soepel mogelijke manier mede te organiseren. Een gesprek over eerlijk zijn, de kracht van samenwerken en lekker koken. Wat heb je gedaan vóór Boels Zanders Advocaten? Ik ben in Wageningen afgestudeerd in land- en watermanagement. Daarna heb ik jarenlang voor onder meer het Ministerie van Buitenlandse Zaken gewerkt en als freelance consultant internationale projecten geadviseerd en gemanaged. Ik heb in meer dan twintig landen gewerkt, en mijn aandacht verschoof al snel van het technische aspect naar de samenwerking tussen mensen en management. In Engeland heb ik vervolgens een aanvullende Master gedaan in interculturele communicatie. Dat heeft geleid tot een carrière-switch naar het geven van leiderschapstrainingen in het bedrijfsleven. De laatste jaren heb ik onder meer als directeur gewerkt bij Schouten & Nelissen, een trainings- en adviesbureau. Met de overstap naar Boels Zanders maak je opnieuw een switch. Zie je overeenkomsten met je vorige baan? Zeker. Zo is bijvoorbeeld het vraagstuk hoe je vorm en inhoud geeft aan een duurzame relatie met de cliënt en hoe je je dienstverlening naadloos aan laat sluiten op de behoefte van de cliënt, heel herken- en vergelijkbaar. Een zorginstelling kan ons bijvoorbeeld een probleem op het gebied van het gezondheidsrecht voorleggen. Tegelijkertijd speelt er een arbeidsrechtzaak met een medewerker en wil de instelling een aanbesteding uitschrijven voor nieuwbouw. Intern zijn dat bij Boels Zanders drie verschillende specialisaties, maar dat is voor de cliënt niet relevant. Die wil zo goed mogelijk worden bediend en daarvoor moeten onze specialisten goed met elkaar samenwerken in praktijkgroepen. Hoe is naar jouw mening de reeds bestaande zakelijke mentaliteit binnen Boels Zanders Advocaten? Ik kom op dit kantoor geen opgeblazen ego s tegen. De mensen die hier werken, hebben eerlijkheid en integriteit hoog in het vaandel staan en zijn mens- en cliëntgericht. Het samenwerken en bieden van kwaliteit aan de cliënt staan voorop. Hooguit moeten we dat intern soms nog wat beter organiseren en faciliteren.

7 7 appèl Dochterbedrijf failliet, hoe beperk ik de schade? Veel ondernemingen passen een constructie toe waarbij de holding de roerende zaken (auto s, machines, inventaris, computers, e.d.) verhuurt aan de werkmaatschappij, die de feitelijke ondernemingsactiviteiten verricht. Daarmee worden de risico s gespreid. Mocht de werkmaatschappij haar activiteiten moeten staken, dan gaan de roerende zaken niet verloren. Indien de huurovereenkomst goed is ingericht, bestaat er nog een voordeel dat kan worden benut. De holding kan de schade als gevolg van de beëindiging van de huurovereenkomst op de dochteronderneming verhalen. Deze mogelijkheid wordt geboden door het Baby XL-arrest van de Hoge Raad. Wat zijn jouw taken? Ik ben als lid van het Dagelijks Bestuur medeverantwoordelijk voor de beleids- en besluitvorming op strategisch niveau, de interne operationele bedrijfsvoering, het markt- en cliëntgericht werken en het communicatiebeleid. Dat straks al onze vier vestigingen in moderne kantoren zitten, geeft uitdrukking aan onze visie op onze relatie met cliënten. We willen verder stapsgewijs de ideeën van het Nieuwe Werken introduceren. Werk je zelf al op een nieuwe manier? Ja, zeker. Ik pendel tussen de verschillende vestigingen en heb zodoende regelmatig contact met alle medewerkers. Mijn kantoor bestaat uit een trolley en een laptop. Iedere medewerker kan op alle vestigingen (ook draadloos) en thuis op het netwerk inloggen. Ons werk is steeds minder werkplekafhankelijk en zo zijn we goed bereikbaar voor onze cliënten. Nieuwe medewerkers die in de Appèl worden voorgesteld, moeten aangeven waarin ze opvallen. Ga je gang. Ik zoek altijd naar de samenwerking en verbinding tussen mensen. Wat mij motiveert, komt voort uit respect voor mensen. Ik geloof in hun goede intenties en in de kracht van samen je doel bereiken. Mensen met wie ik vroeger heb gewerkt, vonden me vaak inspirerend en zeiden energie van me te krijgen. En hoe blaas jij na je werk stoom af? Door buiten te zijn en te fietsen, wandelen of hard te lopen. En door lekker te koken, bijvoorbeeld Thais, Indiaas of Italiaans. Ik heb in die landen gewoond en daar heb ik die hobby aan overgehouden. Volgens dit arrest uit 2005 kan een verhuurder bij ontbinding van de huurovereenkomst aanspraak maken op een contractueel bepaalde schadevergoeding. Dat kan hij volgens een recenter arrest van de Hoge Raad niet als de huurovereenkomst op grond van de Faillissementswet wordt opgezegd door de curator. Op een eventueel in de huurovereenkomst opgenomen boete of schadevergoeding, of een vergoeding van de huurtermijnen tot het oorspronkelijke eind van de overeenkomst, heeft de verhuurder dan geen recht. Deze schade kan, als gevolg van het Baby XL-arrest, worden voorkomen door de huurovereenkomst te ontbinden. Dit arrest is namelijk ook toepasbaar in moeder-dochterconstructies, met name bij roerende zaken. Bij onroerende zaken is het in de praktijk lastig bij een faillissement de huurovereenkomst eerder te ontbinden dan dat deze wordt opgezegd door de curator. Het ontbinden van de huurovereenkomst kan bij onroerende zaken alleen via tussenkomst van de kantonrechter. Dit neemt niet alleen tijd in beslag en heeft kosten tot gevolg, de curator kan ook aanvoeren dat een ontbinding binnen drie maanden een goede afwikkeling van de failliete boedel in de weg staat. De moeder kan de huurovereenkomst van roerende zaken daarentegen zelf ontbinden, bij wijze van spreken per direct met de sommatie om de gehuurde zaken binnen veertien dagen terug te geven. Als vervolgens het faillissement wordt uitgesproken, blijven de roerende zaken in beginsel uiteraard buiten de failliete boedel. Als bovendien in de huurovereenkomst een boete of schadevergoeding is vastgelegd, kan de moeder deze vordering bij de curator ter verificatie indienen of verrekenen met een schuld aan de dochter. Daardoor wordt voorkomen dat de moeder een eventuele schuld aan de dochter uiteindelijk aan de curator moet betalen. Als zekerheidstelling voor de schadevergoeding kan de moeder bij aanvang van de huurovereenkomst bijvoorbeeld een pandrecht bedingen en verkrijgen. Vaak zal dit een tweede recht van pand zijn omdat er ook een financierende bank is. Indien in de zekerheden van de dochter echter overwaarde bestaat (dit is het geval als de vordering van de bank lager is dan de waarde van de zekerheden), valt de overwaarde niet in de boedel, maar kan de moeder haar tweede recht van pand uitoefenen. Om van al deze voordelen van ontbinden te kunnen profiteren, moet de huurovereenkomst daar wel de mogelijkheden voor bieden. Boels Zanders Advocaten kan u hierbij van advies dienen. Mr. Jeroen Tulfer, advocaat ondernemingsrecht

8 rechttoe Huwelijksvermogensrecht Nederland is en blijft een buitenbeentje in de manier waarop de huwelijksgemeenschap is geregeld. Waar de meeste ons omringende landen een zogenaamde gemeenschap van aanwinsten kennen - zowel de voorhuwelijkse goederen als de schenkingen en giften aan echtgenoten tijdens het huwelijk blijven privé-eigendom - valt in Nederland in beginsel álles in de gemeenschap van goederen. Het op 12 april j.l. door de Eerste Kamer aangenomen wetsvoorstel, waarmee aanvankelijk werd beoogd hierin verandering te brengen, heeft de huwelijksgemeenschap uiteindelijk toch ongemoeid gelaten. Wel een belangrijke wijziging is dat echtparen, als ze eenmaal getrouwd zijn, het maken of wijzigen van huwelijkse voorwaarden niet meer ter goedkeuring hoeven voor te leggen aan de rechter. Het volstaat dit bij de notaris te regelen. Dat is goedkoper en eenvoudiger, een groot voordeel voor bijvoorbeeld echtparen waarvan één echtgenoot tijdens het huwelijk een onderneming begint. Indien echtgenoten in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, biedt hun gehele gezamenlijke vermogen verhaal voor schuldeisers, ongeacht wie van hen een schuld is aangegaan. Door tijdens het huwelijk huwelijkse voorwaarden te maken, wordt de gemeenschap van goederen ontbonden en moet deze worden verdeeld. Dit zou bestaande schuldeisers kunnen benadelen, omdat niet langer een gemeenschap bestaat waarop zij hun vordering kunnen verhalen. Het nieuwe huwelijksvermogensrecht voorziet in een bepaling om dit te ondervangen. De ene echtgenoot blijft hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden die de andere echtgenoot is aangegaan tijdens de gemeenschap van goederen. De schuldeisers kunnen echter geen verhaal zoeken op het eigen vermogen dat niet uit de huwelijksgemeenschap afkomstig is. Het voorgaande geldt ook voor de ontbinding van de huwelijksgemeenschap door echtscheiding. De aansprakelijkheid voor schulden van de ex-echtgeno(o)t(e) wordt zo aanzienlijk beperkt. Bovendien vindt de ontbinding van de huwelijksgemeenschap volgens de nieuwe wet op een eerder tijdstip plaats, namelijk wanneer het verzoekschrift tot echtscheiding wordt ingediend bij de rechtbank in plaats van wanneer de echtscheiding wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. In sommige gevallen, waar procedures zich jaren voortsleepten, betekende dat voorheen dat al die tijd de huwelijksgemeenschap bleef bestaan, met alle gevolgen van dien. Eeuwige student exit Lang studeren wordt duurder. Afgelopen september, bij aanvang van het lopende collegejaar, moesten studenten voor een tweede studie in het hoger onderwijs al veel meer collegegeld betalen. Mogelijk komt daar met ingang van het collegejaar een tweede maatregel bij. Langstudeerders, studenten die langer dan een jaar extra over hun studie doen, zouden vanaf dan een boete krijgen van drieduizend euro bovenop het jaarlijkse wettelijke collegegeld. Wat houden deze maatregelen precies in? Eerst het tegengaan van studie-stapelen in het hoger onderwijs. Met ingang van dit studiejaar hebben zowel de onderwijsinstellingen als de studenten maar recht op financiële ondersteuning voor één bacheloren één master-studie. Instellingen krijgen dus geen middelen meer voor studenten die een tweede bachelor of master volgen. Studenten betalen daarvoor op hun beurt niet meer het wettelijke collegegeld maar een bedrag dat de onderwijsinstelling zelf bepaalt. Wil de instelling er niet bij inschieten, dan zou dit zogenaamde instellingscollegegeld kostendekkend moeten zijn. De universiteiten en HBOinstellingen hanteren hiervoor uiteenlopende bedragen, met uitschieters tot Het is dus veel duurder geworden om bijvoorbeeld na een voltooide HBO-opleiding verder te gaan met een universitaire opleiding. De ontsnappingsroutes die studenten hebben gevonden (zoals een tweede studie beginnen in het laatste jaar van de eerste studie), bieden maar beperkt soelaas. Het lagere wettelijke collegegeld blijft wel gelden bij tweede studies op het gebied van onderwijs en zorg. In de arbeidsmarkt zijn er tekorten op deze gebieden, dus hoe meer studenten hierin afstuderen, hoe beter. Maar volgden deze studenten ook hun eerste studie op een van deze gebieden, dan betalen ze toch het instellingscollegegeld. Dan de boete voor langstudeerders. De invoering daarvan is nog niet wettelijk geregeld. De verwachting is september 2012, maar het is geen gelopen race. Kernvraag is of het niet in strijd is met de beginselen van rechtszekerheid om mensen die al studeren te confronteren met deze onverwachte boete. Ook houdt de voorgestelde maatregel onvoldoende rekening met de redenen waarom iemand langer studeert. Het is nog onzeker of het parlement dit accepteert. We houden u op de hoogte. Voor meer informatie: Praktijkgroep Onderwijs, mr. Nicole Niessen. Andere relevante wijzigingen in het huwelijksvermogensrecht komen aan de orde in een volgende editie van Appèl. Voor meer informatie: mr. Iris Wilschut, advocaat Personen- en Familierecht. Uitgave Boels Zanders Advocaten nv Redactieadres Postbus 196, 6040 AD Roermond 0f nieuwsbrief@boelszanders.nl Copy en eindredactie John Cüsters Ontwerp Zuiderlicht Fotografie Arjen Schmitz Illustratie Cyprian Koscielniak Druk Walters colofon Boels Zanders Advocaten