Jan Smit Papa Jan wil op het hoogtepunt stoppen. en... No sept/okt GRATIS magazine van uw Service Apotheek

Transcriptie

1 eef! No sept/okt GRATIS magazine van uw Service Apotheek Jan Smit Papa Jan wil op het hoogtepunt stoppen en... Puzzel mee Gezond ouder worden Ik wil me niet schamen voor mijn huid Actueel Op bezoek in een Service Apotheek Logeren zonder natte lakens gedreven door gezondheid

2 Eerst even Emma... Het wordt een jongetje Dikke kans dat u het al hebt gehoord, want bijna heel Nederland weet het al: Jan Smit wordt vader. In deze leest u een exclusief interview met aanstaande papa Jan. Hij spreekt niet met de pers gedurende de zwangerschap, maar voor maakte hij een uitzondering. Wij spraken met Jan over hoe hij zelf als baby was: overdag lief, maar elke nacht aan het huilen. Zijn moeder kon hem wel van het balkon af gooien. Wij hebben het ook met Jan Smit gehad over zijn privacy. Hij realiseert zich dat je niet moet klagen over je privacy als je meewerkt aan een reallifesoap bij je thuis. Hij beschermt zijn privacy doordat hij een groot hek om z n huis heeft en hij accepteert het dat mensen met hem op de foto willen als hij bijvoorbeeld naar een voetbalwedstrijd gaat. Jan kan ons nog niet vertellen of het een jongetje of meisje wordt. Dat weet hij zelf pas als het kindje eind november wordt geboren. Dunner en tóc h droger! Niet op de foto Iedereen heeft zo zijn eigen omgang met privacy. Ik moet er echt niet aan denken om maandenlang camera s in mijn huis te hebben. Sterker nog: ik wil nu liever even niet op de foto. Ik ben nu vijfendertig weken zwanger en dan zie je er anders dan anders uit. Maar ik vind het geen enkel punt om u alvast te vertellen, dat ik als alles goed blijft gaan ga bevallen van een jongetje. Gezondheid vinden wij uiteraard het belangrijkst, maar wij wilden toch graag weten wat het wordt en dat ook delen met vrienden en bekenden. Anders verspreken wij ons toch wel een keer. Attends Soft en Discrete geven u nog meer comfort en zekerheid! Omdat ze zo dun zijn, zo droog blijven en perfect naar het lichaam vormen, zult u de verbeteringen direct in het gebruik ervaren. U kunt Attends via uw professionele zorgverlener verkrijgen. Kijk op onze website voor meer informatie, Attends Soft: Zo zacht dat u ze nauwelijks voelt. Attends Discrete: Nòg droger en nauwelijks zichtbaar. Anatomische vorm in 5 verschillende absorptieniveaus! Gratis Proefpakket! Mijn urineverlies is het best te omschrijven als: Maak een keuze: Dhr. / Mevr. Adres Een klein beetje Postcode/Plaats Telefoon Af en toe Probeer nu! Anatomisc he vorm voor absolute LG10-65 Regelmatig bs olute Ik wil graag proberen: Attends Soft zekerheid! Attends Discrete Ik ga ermee akkoord dat mijn gegevens opgeslagen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld en zullen wij deze niet aan derden verstrekken. Privacy in de apotheek Voor Jan Smit betekent privacy dus heel iets anders dan voor mij. In de Service Apotheek besteden wij veel aandacht aan privacy. Dat is best wel eens lastig. Als er iets persoonlijks te bespreken is, wil de één het liefst in de aparte spreekkamer worden geholpen. Een ander voelt zich juist opgelaten als hij of zij mee wordt gevraagd naar de spreekkamer. Ik hoor wel eens dat mensen het gevoel hebben dat iedereen dan al weet dat er iets bijzonders aan de hand is. Echter, wij gebruiken de spreekkamer voor zoveel verschillende gesprekken, dat je echt niet kunt weten wat er aan de hand is. Wij laten er bijvoorbeeld incontinentiemateriaal of diabeteshulpmiddelen zien. En soms wil iemand gewoon een gesprek onder vier ogen. Mevrouw Grimbergen vertelt in deze dat zij in de spreekkamer instructie krijgt in het gebruik van geneesmiddelen voor in de longen, een inhalator waaruit je een pufje moet inhaleren. Om maar eens een paar voorbeelden te noemen. Anne-Mary Koens is apotheker in Service Apotheek t Kalf in Zaandam. Zij vertelt in deze hoe haar team in de apotheek omgaat met privacy en de lastige dingen waar je dan mee te maken krijgt: hoe ga je om met de communicatie rondom middelen bij een erectiestoornis? Wat doe je als iemand voor iemand anders geneesmiddelen komt ophalen en de apotheker wil een vraag stellen of toelichting geven? Dagelijkse vragen rondom privacy waar wij als Service Apotheker vertrouwd mee zijn. Hoogzwanger Ondertussen ben ik dus hoogzwanger. Ik ben eerder moe, maar verder voel ik me goed. Het is heel bijzonder om de baby in mijn buik te voelen. Het kan onaangenaam zijn als hij hard trapt, maar tegelijkertijd is het fijn om dan te merken dat hij leeft. En daarnaast onthoud ik mijn dromen veel beter, ook de nachtmerries. Soms schrik ik dan wakker, heel apart om je bewust te worden van dat soort gevoelens. De natuur heeft het mooi geregeld dat je je als aanstaande moeder aanpast aan zo n kleine. Alles groeit goed Ik hoop natuurlijk dat de kleine gezond is. Alles was goed bij de nekplooimeting. Bij de twintigwekenecho waren alle orgaantjes conform de richtlijnen. De hoofdomtrek en buikomtrek waren goed. Alles groeit goed. Als het kan wil ik thuis bevallen. Dan hoef ik me niet te verplaatsen als ik weeën heb. Aanstaande papa Joris leeft heel erg mee. Ik heb wel af en toe last van de hormonen. Ik huil eerder... Hij plaagt me daar wel mee: spelen je hormoontjes weer op? Maar gelukkig kan ik nog steeds tegen een stootje. Ik ga verder zwangeren. Als het goed is ben ik voor deze uitkomt bevallen! Emma Vogels-Giesen, Service Apotheker Vul in en stuur op of kijk op internet: Van Heek Medical Postbus 291 Tel AG Venray 3

3 Mooi meegenomen Onze huislijnproducten zijn van apothekerskwaliteit en... tegen een scherpe prijs Shampoo & Conditioner In deze Jan Smit 6 Papa Jan wil op het hoogtepunt stoppen Gezond ouder worden 10 Ouder worden wordt steeds leuker Ik wil me niet schamen voor mijn huid 14 I Am What I Am Als het lukt om de plekken te laten verdwijnen 16 Een huidaandoening is vaak heel ingrijpend Bad- & Douchegel Ontspant, verzacht en verzorgt... Hydraterende bad- en douchegel met verzorgende en ontspannende crème. Bevat o.a. Aloë vera, Hamamelis, Dexpenthenol, Kamille, Vitamine A + E, en Allantoïne. 250 ml Verzorgende Shampoo & Conditioner met multivitamine. Deze Shampoo & Conditioner is speciaal ontwikkeld voor uw haar. Vitamines zijn belangrijk voor allerlei processen in het lichaam. Ook ons haar en de hoofdhuid hebben vitamines nodig. Voor versteviging, verzorging en verzachting. Uw haar krijgt precies dat wat het nodig heeft. Deze Shampoo & Conditioner kunt u zo vaak gebruiken als u wilt. 250 ml VOORDEEL Bij inlevering van deze bon ontvangt u 10% korting op deze Service Apotheek producten Geldig tot 1 november 2010 Shampoo & Conditioner Bad- & Douchegel Puzzel mee 19 Maak kans op mooie prijzen Als u het ons vraagt Medische vragen Actueel 23 Maak kans op gratis boeken Op bezoek in een Service Apotheek 24 Apotheek t Kalf En dan nog even dit Nieuwtjes en wetenswaardigheden Kammen beste remedie tegen hoofdluis 27 Iedereen kan hoofdluis krijgen Logeren zonder natte lakens 28 Bedplassen meer dan alleen nat bed Waar vindt u uw Service Apotheek? 31 Apotheken op plaatsnaam is een gratis magazine van Service Apotheek en verschijnt vier keer per jaar. Uitgever: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V. Eindredactie: Emma Vogels-Giesen, apotheker. Redactie-/postadres:, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch. leef@serviceapotheek.nl Internet: Aan dit nummer werkten mee: Marianne Schepers, Jeroen Mentink, Olga van Vemde en Boris van Wijk, apothekers. Fred Verdult/Volle Maan, Michiel Tent en Anita Meulenbroek. Fotografie: Garn Fotografie, Matthijs Beil en Jan van Breda. Vormgeving: Chris Brander/FARMAidee. Druk: Groen Offset Hoofddorp B.V. Informatie: In Nederland zijn ruim 250 Service Apotheken. Voor adressen en meer informatie kunt u terecht bij: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V., Postbus 19, 7468 ZG Enter. Tel: info@serviceapotheek.nl Internet: Oplage: Aan de inhoud van wordt de grootst mogelijke zorg besteed. Aan de artikelen kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden. 5

4 Jan Smit Papa Jan wil op het hoogtepunt stoppen Ik ben heel blij dat ik vader ga worden. Ik hoop maar dat het niet zo n baby wordt als ik. Ik heb drie jaar lang elke nacht gehuild. Toen ik een jaar mijn stem kwijt was, heb ik geleerd om te relativeren. Je denkt dat je onmisbaar bent, maar andere artiesten nemen gewoon je plek over. Ze zeggen dat applaus verslavend is. Maar ik hoop wel dat het me lukt om op m n hoogtepunt te stoppen. Daarna wil ik zelf een artiest begeleiden. Als je een bekend persoon bent kun je heel makkelijk je privacy verliezen. Als je meewerkt aan een real life-soap bij je thuis moet je natuurlijk niet klagen dat je je privacy kwijt bent. Ik ben heel blij dat ik vader ga worden. Ik kan nog niet vertellen of het een jongen of een meisje wordt, want dat weet ik zelf pas als de kleine eind november wordt geboren. Ik denk niet dat mijn leven erg gaat veranderen, want mijn vriendin heeft al een dochter, Fem, die bijna drie is. Ik moet dus toch al elke ochtend op tijd m n bed uit. Ik hoop maar dat het niet zo n baby wordt als ik. Ik was een hele lieve baby, maar ik heb wel drie jaar lang elke nacht gehuild. Dan heb je een zware dobber aan zo n kleine! Mijn moeder kon me wel van het balkon af gooien Mijn zus heeft in mei haar eerste kindje gekregen. Mijn moeder zei: het ene moment heb je geen kleinkinderen en voor je het weet heb je een huis vol Nou Jan, je hebt nog een paar maanden Daarom grijp ik alle kansen aan en geniet ik van het leven. Hoe ouder je wordt, hoe vaker je met ziekte in je omgeving wordt geconfronteerd. De ene keer kan iets worden verholpen, de andere keer niet. Daar is mijn nieuwe album Leef nu het kan op gebaseerd. Gelukkig leven al mijn ooms en tantes nog. Gezondheid is toch een groot goed. Ieder kind verdient een thuis Ik ben al tien jaar ambassadeur van SOS Kinderdorpen. Dat is een particuliere organisatie die zich wereldwijd inzet om kinderen die er alleen voor staan een liefdevol thuis te bieden. Ik vind het mooi om mijn bekendheid in te zetten om publiciteit voor SOS Kinderdorpen te genereren. of aan aids gestorven bijvoorbeeld. Het is goed om te zien dat ze daar echt in een familieverband wonen met een SOS moeder en hun nieuwe broertjes en zusjes in het SOS Kinderdorp. Tekst: Fred Verdult / Fotografie: Garn fotografie Een vriendin van mij, Christien, is vijf jaar geleden overleden aan kanker. Ik was toen 19 en zij was 24. Als je dan ziet hoe zo n prachtige blonde meid opgebaard ligt Ik kan me niet voorstellen hoe het is om te horen: nou Jan, je hebt nog een paar maanden. Ik ben me bewuster geworden van het leven. Vorig jaar ben ik naar een SOS Kinderdorp in Roemenië geweest. Je ziet dan een en al blijdschap, maar je weet dat al die kinderen het ergste van het ergste hebben meegemaakt: ze zijn voor de deur gelegd of hun ouders zijn allebei vermoord Vervolg op pagina 8 6 7

5 Vervolg van pagina 7 Ze kenden me natuurlijk niet, maar ik heb gitaar voor ze gespeeld en op You Tube een filmpje laten zien van mijn optreden op Koninginnedag voor mensen. Zes jaar geleden heb ik voor SOS Kinderdorpen het liedje Ieder kind verdient een thuis gemaakt. Terug in de tijd Mijn nieuwe single Terug in de tijd is een terugblik op mijn jeugdjaren, van mijn geboorte tot de tijd dat ik op mijn tiende bekend werd door met BZN het nummer Mama te zingen. De aanleiding is dat ik vorig jaar van mijn moeder alle oude fotoboeken en zo heb gekregen. Ik liet die aan mijn vriendin zien en ik heb dit liedje geschreven over alle herinneringen die boven kwamen. Stem kwijt idool, anders ga je niet een paar keer per week naar een concert. Ik heb het er weleens met ze over gehad, maar ik kan daar toch niet inkomen. Ik heb fans die drie keer in de week vooraan staan en die dan ook elke keer een kaartje moeten kopen. Dan ben je een hoop geld kwijt. Mensen willen de hits horen, dus als ik tien liedjes zing, zijn er zeven elke keer hetzelfde. Op het hoogtepunt stoppen Ik krijg er geen genoeg van om op te treden. Er zijn elke keer andere mensen en overal waar ik kom is het feest. Iedereen is blij en er wordt altijd voor je geklapt. Dat gaat nog niet vervelen. Ik heb geen enkele zorg of stress, omdat ik veel meer heb bereikt dan ik ooit had kunnen dromen: ik heb een Edison Award, TMF Award, Gouden Harp en Televizierring gewonnen. Toen ik 23 was won ik de Edison Oeuvreprijs, die Herman van Veen op zijn 65e heeft gewonnen. Ik kan niet meer bereiken dan ik heb gedaan. Ik heb nu elf nummer één hits gescoord, waarvan tien achter elkaar. Dat houdt een keer op. Dan komt er een nieuwe Jan Smit die beter is of die de mensen leuker vinden. Dat is dan natuurlijk wel een klap voor mij. Ik wil in alles de beste zijn. Als je voorbijgestreefd wordt, moet je bij jezelf te rade gaan. De band Doe Maar was in de jaren tachtig waanzinnig populair. Ze zijn op het hoogtepunt gestopt. Na vijftien jaar hebben ze weer tien concerten gegeven waar een miljoen mensen op afkwamen. Dat vind ik wel super cool. Ik ben nog niet klaar hoor. Ze zeggen dat applaus verslavend is. Maar ik hoop wel dat het me lukt om op m n hoogtepunt te stoppen. Nieuwe artiest begeleiden Ik heb zelf heel veel gehad aan Jan Keizer, de zanger van BZN die mij van mijn elfde tot mijn vijftiende de kneepjes van het vak heeft geleerd: als je zo zingt raak je de juiste snaar. Als je zo kijkt roep je dit of dat op. Als ik ben gestopt als zanger, wil ik zelf een artiest begeleiden. Ik schrijf al mijn liedjes zelf. Ik kan me goed voorstellen dat ik dan voor die artiest ga schrijven. Ik ken het klappen van de zweep. Privacy Als je een bekend persoon bent kun je heel makkelijk je privacy verliezen. Als je meewerkt aan een reallifesoap bij je thuis moet je natuurlijk niet klagen dat je je privacy kwijt bent. Maar die soap was de doorstart van Jan Smit in Nederland. Ik heb geen bekende vriendin meer. Ik bepaal nu zelf wat ik voor mezelf houd. Er staat een groot hek om mijn huis dat altijd dicht is. Natuurlijk, als ik naar een voetbalwedstrijd ga willen mensen met me op de foto. Maar ik houd van gezelligheid. Ik kan daar goed mee omgaan. Ik was natuurlijk verdrietig dat ik drie jaar geleden mijn stem een jaar lang kwijt was. Ik was bang dat ik mijn stem verkeerd gebruikte, maar het bleek een aangeboren knobbeltje op mijn stembanden te zijn. Ik had toen meer dan driehonderd optredens per jaar. Ik vond het heel pijnlijk om optredens af te moeten zeggen, terwijl duizenden mensen een kaartje hadden gekocht en in een tent op me stonden te wachten. Daar werd ik heel onzeker van. Ik heb toen wel geleerd om te relativeren. Je denkt dat je onmisbaar bent, maar andere artiesten nemen gewoon je plek over. De Mickey Mouse van de lage landen Ik vond het eigenlijk wel leuk dat Albert Verlinde me dit jaar op televisie de Mickey Mouse van de lage landen noemde. Als je zo bekend bent als Mickey Mouse, dan heb je het goed gedaan. En Mickey Mouse heeft op iedereen een vriendelijke uitwerking. Robin Hood Robin Hood was mijn idool. Ik heb de videoband met de film jarenlang bijna elke dag bekeken als ik uit school kwam. Ik heb die film dus honderden keren gezien. Toen ik zes was kon ik die film woord voor woord meepraten in het Engels. Nu heb ik fans die honderden keren naar mijn concert komen. Robin Hood was mijn idool en ik ben hun Maak kans op de CD Leef van Jan Smit Service Apotheek mag i.s.m. Artist & Company B.V. 10 CD s verdelen onder de lezers van Wilt u kans maken op de CD van Jan Smit? Mail dan vóór 1 november a.s. naar leef@serviceapotheek.nl of schrijf naar, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch, o.v.v. CD Jan Smit. 8 9

6 Nederland vergrijst. In 2009 waren er in Nederland al meer dan 2,5 miljoen 65-plussers, dat is 15% van de bevolking. Ruim een kwart van die 65-plussers is 80 jaar of ouder. Het weerspiegelt de steeds verder stijgende levensverwachting. Het aandeel ouderen onder de totale bevolking gaat de komende jaren nog harder stijgen. Dat komt vooral omdat dan de zogeheten babyboomers op leeftijd raken: mensen die zijn (grofweg) geboren tussen 1945 en In 2050 zijn er in ons land naar verwachting 4,5 miljoen 65-plussers, die dan een kwart van de totale bevolking uitmaken. In Nederland is de levensverwachting van in 2008 geboren meisjes 82,3 jaar, die van jongens 78,3 jaar! Dat hebben we voor een belangrijk deel te danken aan onze steeds betere gezondheidszorg. Aan de andere kant is het gevolg, dat er meer mensen met een ziekte of beperking bij komen. Neem als voorbeeld diabetes. Er komen steeds meer diabetespatiënten, ook juist omdat de behandeling zoveel beter is dan voorheen: tegenwoordig kun je met diabetes heel oud worden. Ook wordt een goede begeleiding bij het gebruik van geneesmiddelen en hulpmiddelen steeds belangrijker. We leven soms vele tientallen jaren met een, twee, of zelfs meer (chronische) aandoeningen. Dat brengt geneesmiddelengebruik met zich mee. En vragen. Kunnen geneesmiddel A en B wel tegelijk gebruikt worden? Zijn bepaalde klachten misschien bijwerkingen van geneesmiddelen? Wat is daar dan aan te doen? Is een middel misschien niet effectief omdat u het niet goed gebruikt? Enzovoort. Uw Service Apotheek kan u adviezen geven over uw geneesmiddelen. Wij zijn immers de geneesmiddelenspecialist. Lichamelijke veranderingen Naarmate we ouder worden, verandert ons lichaam op allerlei manieren. Sommige van die veranderingen kunnen het effect van geneesmiddelen beïnvloeden. We krijgen naar verhouding meer lichaamsvet, terwijl de Moeite met geneesmiddelen innemen? Ouder worden komt met gebreken, en daardoor kan het lastig zijn om een geneesmiddel in te nemen. Sommige ouderen hebben bijvoorbeeld moeite met slikken. Vooral een wat grotere pil krijgen ze dan niet zomaar weg. Een capsule of grote tablet kan in de mondholte blijven steken. Bespreek dit probleem met uw apotheker, want misschien is er een andere toedieningsvorm. Een ander bekend probleem is dat senioren soms moeite hebben verpakkingen te openen en/of pillen te breken. Ook hierbij kan de apotheker adviseren. Er bestaan bijvoorbeeld apparaatjes om tabletten te splijten of te vergruizen. Maar pas op: dat kan niet bij alle geneesmiddelen. Sommige tabletten hebben bijvoorbeeld een laagje dat ervoor zorgt dat het middel langzaam wordt opgenomen. Vergruis je zo n tablet, dan komt de werkzame stof in hogere concentraties vrij dan de bedoeling is, wat problemen kan geven. Overleg met uw apotheek is daarom verstandig! Tot slot wil het geheugen met het klimmen der jaren ook wel eens haperen. Gezond ouder worden Ouder worden wordt steeds leuker. We worden steeds ouder, maar zien er minder ouwelijk uit. We blijven steeds langer actief op allerlei manieren, daar zijn ook steeds meer faciliteiten voor. En er zijn steeds meer en betere geneesmiddelen. Over gezond ouder worden met of zonder geneesmiddelen gaat dit artikel. Een andere reden voor de toename van het aantal mensen met diabetes is trouwens onze veranderde leefstijl, waardoor we minder bewegen en zwaarder worden. Hoe ouder we worden, hoe groter de kans dat we zelfs meerdere aandoeningen hebben. Eén op de drie 75-plussers heeft twee of meer chronische ziekten. Gezond leven doe je zelf Het wordt dus steeds belangrijker dat er veel en goede behandelingen en faciliteiten zijn voor al deze mensen. Een echt hoofdpijndossier voor de politiek, want hoe houd je dat betaalbaar? Gelukkig kun je als oudere ook zélf aan je gezondheid werken. Gezond leven doe je zelf! Een gezonde leefstijl verkleint de kans op kleine en grotere kwalen. Voldoende bewegen bijvoorbeeld. Gelukkig gebeurt dat ook: het aantal senioren dat regelmatig beweegt neemt toe. hoeveelheid spieren en lichaamsvocht juist minder wordt. Dit kan van invloed zijn op de concentratie van bepaalde geneesmiddelen in het lichaam, en op de tijd die ze werkzaam blijven. Benzodiazepines (slaap- en kalmeringsmiddelen) kunnen bijvoorbeeld veel langer blijven werken. Uw apotheker houdt daar rekening mee. Lastig, vooral voor wie meerdere geneesmiddelen per dag moet innemen. Gelukkig zijn er speciale mogelijkheden om het u te vergemakkelijken, zoals weekdozen of de medicatierol (zie pagina 26). Een geneesmiddelalarm kan ook een uitkomst zijn. Die is heel makkelijk in te stellen en geeft een signaal wanneer het tijd is uw geneesmiddelen in te nemen. Lees verder op pagina

7 Vervolg van pagina 11 Een ander voorbeeld is de functie van de lever en nieren. Deze organen zijn heel belangrijk bij het afbreken (klaren) van geneesmiddelen. Bij ouderen werken ze over het algemeen wat minder goed. Dit kan betekenen dat de dosis van sommige geneesmiddelen moet worden verlaagd. (Stoppen met) roken We hoeven u niet te vertellen dat roken slecht is voor de gezondheid. Wat u misschien niet weet is hoé slecht. Roken verhoogt niet alleen de kans op long- en andere soorten kanker, maar ook op veel chronische ziekten als reuma, diabetes, COPD (chronische bronchitis, longemfyseem) en hart- en vaatziekten. Dergelijke aandoeningen verlopen bovendien slechter bij rokers. Stoppen met roken is moeilijk, vooral in je eentje en zonder hulp. U verhoogt de kans dat het lukt door het samen met anderen te doen (bijvoorbeeld een vriend) en/of er hulpmiddelen bij te gebruiken. Die hulpmiddelen zijn er: nicotinevervangende middelen bijvoorbeeld, en zelfs bepaalde geneesmiddelen. Loop gerust uw Service Apotheek eens binnen en vraag er naar! Alcohol: met mate Misschien heeft u er wel eens over gelezen: dat alcohol (wijn vooral) een positieve invloed op de gezondheid kan hebben. En dat is waar: maar alleen bij kleine hoeveelheden! Eén of twee glazen alcohol per dag lijken goed te zijn voor de bloedvaten, en verlagen waarschijnlijk ook de kans op kanker een beetje. Méér alcohol dan dat is juist schadelijk voor hart en vaten - vooral omdat het de bloeddruk verhoogt - en ook voor allerlei organen, zoals de hersenen. Verder verhoogt overmatig drankgebruik de kans op kanker. Voldoende beweging Elke vorm van lichaamsbeweging is goed, hoe weinig het ook is. U hoeft daarbij zeker niet alleen aan sport te denken, want ook wandelen, fietsen en zwemmen bevordert de gezondheid. Bewegen is, zeker ook voor senioren, zo belangrijk omdat het de gezondheid rechtstreeks verbetert. Het verlaagt het cholesterol en de kans op hart- en vaatziekte, osteoporose, diabetes, overgewicht en een hersenbloeding. Ook bij reumatische aandoeningen is regelmatig bewegen heel goed. Ook hier geldt trouwens weer: met mate. Niet forceren, en niet vergeten voldoende te drinken. Het moet wél leuk (en gezond) blijven...! Goede voeding: wat heet? Gezonde, evenwichtige voeding is voor iedereen belangrijk, zeker ook voor senioren. Het geeft u meer weerstand en verkleint de kans op aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten. Gebruik niet te veel zout, iets wat veel Nederlanders helaas wel doen. Het verhoogt de bloeddruk en is niet zo goed voor de nieren. Calcium en vitamine D zijn onder meer belangrijk voor sterke botten. Vooral bij vrouwen is (na de menopauze) de kans op osteoporose ofwel botontkalking behoorlijk groot. Deze en andere vitamines en mineralen zijn verkrijgbaar bij de apotheek. Daar vertellen ze u er graag meer over. Meer informatie over gezonde voeding is te vinden op internet, bijv. op Lekker leven Wordt alles minder wanneer je ouder wordt? Lichamelijk gezien wel, maar ja, dat verval begint al vroeg: na je 25ste. Het hoeft lekker leven op oudere leeftijd niet in de weg te staan! Senioren blijven steeds langer actief op allerlei manieren. Waardoor ze goed in hun vel (blijven) zitten, ook als daarop wat rimpeltjes verschijnen. Blijf uzelf uitdagen, door iets nieuws te leren (een cursus!) of te ondernemen (die verre vakantiebestemming). Blijf sociaal actief, door met familie of vrienden dingen te ondernemen. NB: vergeet ook het internet niet als manier om contacten met mensen op te bouwen! Een nieuwe vorm van beweging zwemmen, dansen, golfen, langlaufen, noem maar op combineert een aantal voordelen: het is gezond, geeft voldoening en leidt tot nieuwe sociale contacten. Tekst: Michiel Tent Geachte Attends, (testimonial) Allereerst wil ik u hartelijk danken voor het luisterend oor en het proefpakket dat ik heb ontvangen. U hebt gelijk, het werkt echt! Deze producten zijn heel fijn en stukken droger dan ik gewend was. Die zekerheid is voor mij heel erg belangrijk. Wat mij betreft heb ik het goede product gevonden! Hulpmiddelen Goede en nuttige internetadressen Hoogachtend, Mevrouw J.P.M. van H. Uw Service Apotheek heeft natuurlijk meer te bieden dan geneesmiddelen alleen. U kunt er ook terecht voor allerlei hulpmiddelen. U kunt dan denken aan bijvoorbeeld bandages en tapes, en materiaal bij ongewild urineverlies. Een ander voorbeeld: hebt u diabetes, dan kunt u terecht voor zaken als injectiepennen, naaldjes, bloedglucosemeters en teststrookjes. Desgewenst voorzien van uitleg hoe het werkt. Daar heeft uw Service Apotheek een aparte spreekkamer voor. Internet biedt heel veel slechte, maar ook heel veel goede informatie. Een greep uit informatieve sites voor en over ouderen en hun gezondheid: De Senioren Startpagina: ANBO, de onafhankelijke belangenen emancipatieorganisatie voor ouderen: PlusOnline, de website van het Plus- Magazine: Stichting Gezondheid voor ouderen: Vijftig-plus Gids: Unie KBO, seniorenorganisatie: Uit het oogpunt van privacy, worden alleen initialen en onherkenbare afbeeldingen gebruikt

8 Ik wil me niet schamen voor mijn huid I Am What I Am! Mijn moeder deed nooit raar over mijn huid. Ze zei altijd: je bent net een pantertje. Ik heb in al die jaren van alles geprobeerd om van mijn plekken af te komen. Met lichttherapie vond ik het best acceptabel, maar mijn arts was niet tevreden. Nu zijn alle plekken helemaal verdwenen. Ik heb meegedaan aan de campagne I Am What I Am, die bewustwording rondom psoriasis stimuleert. Tekst: Fred Verdult / Fotografie: Jan van Breda Ik kreeg psoriasis toen ik vier was. Binnen een paar weken zat ik van top tot teen onder de plekken. Het jeukte afschuwelijk. Mijn moeder deed er nooit raar over. Ze zei altijd: je bent net een pantertje. Die heeft ook vlekjes. Daarom heb ik me er nooit voor geschaamd. Ik liep altijd gewoon in korte broek. Omdat ik er niet krampachtig mee omga, krijg ik bijna nooit een afwijzende reactie. Als je zelf probeert om het achter te houden, denken mensen dat het vies is of dat je iets raars hebt. Er was alleen een buurmeisje dat steeds heel vies naar me keek. Dat doet je natuurlijk wel wat. Om haar te provoceren zei ik: ik heb schurft en ik ben besmettelijk, dus kom niet in mijn buurt! Je komt dan in de verleiding om je continu vijandig op te stellen, maar daar heb ik geen zin in. Van alles geprobeerd Ik heb van alles geprobeerd om er vanaf te komen. Zalfjes van de dermatoloog hielpen bij mij niet veel. Van tabletten had ik heel veel bijwerkingen: mijn haar viel uit, m n gezicht werd grauw en het had effect op mijn lever. Smerige thee van een alternatieve genezer deed natuurlijk helemaal niks. Ik merk wel dat het mijn huid goed doet als ik niet te vet eet en veel water drink. Ik heb twee jaar lichttherapie gedaan. Ik moest twee keer per week vijf minuten onder een soort zonnebank liggen. Het is best een inbreuk op je leven als je daar twee keer per week voor naar het ziekenhuis moet. Mijn huid bleef rustig, maar de plekken gingen niet weg. Soms vergat ik de plekken weleens, maar het bleef jeuken. Vooral als ik uit de douche kwam en als ik een lange broek droeg. Die schuurde over de plekken op mijn benen. Je mag jezelf niet open krabben, want daar worden plekken erger van. Ik wreef dan over mijn broek of met een handdoek of zo, zodat het nét niet open ging. Grapjes Ik heb me vaak vies gevoeld. Ik zag er niet uit. Als je een plek openkrabt en er een korstje op komt is het helemaal goor. Ik dacht dat anderen het ook vies zouden vinden. Toen ik mijn vriend leerde kennen, vertelde ik meteen dat ik psoriasis heb. Hij reageerde er heel positief op. We maken er zelfs grapjes over. Toen ik nog plekken had en we samen sliepen, lag het bed vol schilfers. Als ik er een keer niet was zei hij: ik maak in bed wel een hoopje van de schilfers. Dan is het net alsof je nog naast me ligt. Ik ben net een pantertje Ik geef gymles aan kinderen van acht tot achttien jaar met een laag IQ. Ik heb me door mijn psoriasis niet laten weerhouden om zo n lijfelijk beroep te kiezen. De kinderen zijn heel eerlijk. Als ze boos zijn flappen ze er wel eens iets uit: moet je jou zien met je vlekken! Maar verder zijn ze heel positief. Ze weten dat ze zelf ook niet alles mee hebben. Daarom kijken ze een ander niet snel op iets aan. Als de jongsten vragen wat ik heb, geef ik hetzelfde antwoord als mijn moeder destijds: ik ben net een pantertje. Plekken helemaal verdwenen Ik had met die lichttherapie alleen plekken op mijn benen en mijn hoofdhuid. Ik vond dat best acceptabel, maar mijn arts was niet tevreden. Een half jaar geleden vertelde hij me over de behandeling met biologicals. Ik had natuurlijk al heel veel geprobeerd, maar ik dacht: ik probeer het nog één keer. De verpleegkundige komt nu bij me thuis om een injectie te geven. Binnen een maand waren alle plekken helemaal verdwenen. Ik moet natuurlijk afwachten of ik op lange termijn bijwerkingen krijg. Het enige waar ik nu last van heb is dat ik op de dag dat ik die injectie krijg s avonds bij het sporten het gevoel heb dat ik niet gegeten heb. Ik hoef nu bijna nooit meer naar het ziekenhuis en ik kan mijn benen weer laten zien onder een jurk! I Am What I Am! Ik heb meegedaan aan de campagne I Am What I Am, die bewustwording over psoriasis stimuleert. Er zijn mooie glamourfoto s gemaakt van vier mensen met psoriasis. Ik sta met een mooie panterjurk op de foto en m n plekken zijn juist lekker goed zichtbaar. De campagne maakt duidelijk dat we ons niet willen schamen voor onze psoriasis. De campagne is geopend door Gordon, die ook psoriasis heeft. Meiden met psoriasis vertelden me dat het ze helpt om de glamourfoto s te zien. Ze vonden het stoer dat ik eraan mee durf te doen. Door de campagne ben ik in contact gekomen met andere mensen met psoriasis. Het is erg fijn om te merken dat je niet de enige bent en om te horen hoe zij omgaan met de ziekte en de reacties erop. Ook toen ik plekken op mijn benen had, ging ik gewoon naar het zwembad. Ik wil me niet schamen voor mijn huid: I Am What I Am! Meer info: 15

9 Ellen Liberton (in psoriasis gespecialiseerd dermatoloog Medisch Centrum Waalre) Als het lukt om de plekken te laten verdwijnen, is dat vaak een ommekeer in iemands leven Tekst: Fred Verdult / Fotografie: Matthijs Beil Het verschilt van persoon tot persoon, maar een huidaandoening is vaak heel ingrijpend. Als dermatoloog ben je een soort Sherlock Holmes. Ik ga niet voor een zesje, maar probeer bij elke patiënt een tien te halen. Als er in de familie psoriasis voorkomt, kan het goed zijn dat een rood schilferig plekje psoriasis is. Er zijn de laatste jaren veel nieuwe mogelijkheden om psoriasis te behandelen. Ik ben erop gespitst om in de huid afwijkingen van het normale patroon te zien. Dat kan ik niet uitzetten als ik klaar ben met mijn werk. Als ik bij de kassa in de supermarkt sta of op het strand ben, valt mijn oog vaak op iemand met een huidziekte. Ik ben als dermatoloog heel visueel ingesteld; ik let erg op vormen. Ik heb een scherp oog voor kunst en bouwwerken. Zelfbeeld Ik hou niet van de administratieve rompslomp, maar voor patiëntenzorg mag je me wakker maken. Het verschilt van persoon tot persoon, maar een huidaandoening is vaak heel ingrijpend. Ik neem iedereen serieus. Er zijn mensen die er niet mee zitten dat ze plekken hebben op bijna hun complete twee vierkante meter huid. Er zijn ook mensen die in een sociaal isolement leven omdat ze een paar plekjes hebben. Een huidaandoening kan veel doen met je zelfbeeld. Je kunt er jeuk en pijn aan hebben en de buitenwereld denkt nogal eens dat het besmettelijk is. Als je zelf niet lekker in je vel zit en je merkt dat iemand aarzelt om je een hand te geven, dan voel je je een melaatse. Je wordt er elke dag mee geconfronteerd. Er zijn mensen die de deur niet uit durven. Sherlock Holmes Als dermatoloog ben je een soort Sherlock Holmes. Een patiënt heeft een probleem en je probeert met een aantal aanwijzingen de oplossing te vinden. Ik kijk dan ook graag naar detectives op televisie. Als iemand plekjes op de huid heeft, kunnen dat wel honderd verschillende dingen zijn. Eczeem en schimmelinfecties komen geregeld voor. Mensen zijn nogal eens bang voor huidkanker, maar dat komt gelukkig weinig voor. Ik ga niet voor een zesje Ik ga niet voor een zesje, maar probeer bij elke patiënt een tien te halen. Als dat niet lukt, schakel ik de hulp in van een expert uit een ander ziekenhuis. Als dat ook niet helpt krijgt een patiënt begeleiding van onze klinisch psycholoog, die handvatten geeft om er zo goed mogelijk mee te leven. Psoriasis is erfelijk Als je een plekje op je huid hebt waarvan je je afvraagt wat het is, ga dan naar de huisarts, die kan veel aandoeningen behandelen. Als het niet helpt, kun je doorverwezen worden naar een dermatoloog. Als er in de familie psoriasis voorkomt, kan het goed mogelijk zijn dat een rood schilferig plekje psoriasis is. Psoriasis is erfelijk; je hebt er aanleg voor of je hebt die aanleg niet. Als je die aanleg hebt kan psoriasis worden uitgelokt door een infectie, bepaalde geneesmiddelen of stress. De fabriek opstoken Bij psoriasis maakt de huid tien keer zoveel nieuwe huidcellen aan als normaal. Dat komt omdat witte bloedcellen in de huid komen en die stoken de fabriek op die huidcellen aanmaakt. Sommige vormen van psoriasis gaan vanzelf over, maar de meeste niet. Omdat het erfelijk is, kunnen we er door behandeling voor zorgen dat iemand er geen last meer van heeft. De behandeling bestrijdt de symptomen. We kunnen iemand niet genezen; de aanleg blijf je altijd houden. Nieuwe behandelmogelijkheden Er zijn de laatste jaren veel nieuwe mogelijkheden om psoriasis te behandelen en een dermatoloog die in psoriasis is gespecialiseerd is daar goed van op de hoogte. Je kunt niet voorspellen welk geneesmiddel bij iemand goed werkt. Ik probeer altijd eerst of een zalf helpt. Dat is het minst ingrijpend. Zo niet, dan ga ik over op belichting; iemand moet dan een paar keer per week naar een belichtingscabine in het ziekenhuis komen. Als ook dat niet helpt, dan krijgt iemand tabletten die ervoor moeten zorgen dat de fabriek niet meer wordt opgestookt. Die tabletten hebben nogal eens misselijkheid als bijwerking, vooral de eerste periode. Biologicals Als die tabletten ook niet goed werken zijn er biologicals. Dat zijn hele goede middelen waarmee je psoriasis nog specifieker kunt aanpakken. Omdat biologicals heel duur zijn, worden ze alleen door zorgverzekeraars vergoed als tabletten bij iemand niet goed werken. Er is een biological waarvoor je elke drie maanden naar het ziekenhuis moet, omdat het via een infuus wordt toegediend. Ik schrijf liever middelen voor die geïnjecteerd worden, omdat het dan thuis kan. Bij het ene middel komt een verpleegkundige thuis langs en bij het andere middel kan men zelf kiezen of een verpleegkundige langskomt of dat men het zelf injecteert. Mensen zien daar soms tegenop, maar mensen met suikerziekte doen dat ook zelf. Een nieuw middel moet je elke drie maanden injecteren, andere middelen elke week of twee weken. Ommekeer Ik krijg er veel energie van als het lukt om de plekken te laten verdwijnen. Dat is vaak een ommekeer in iemands leven. Je ziet iemand meteen opbloeien: men ziet er goed uit en krijgt complimenten. Mensen durven weer naar buiten te gaan en contact te maken. Het is geweldig om daar als dermatoloog een aandeel in te hebben

10 Mooi meegenomen Puzzel mee Onze huislijnproducten zijn van apothekerskwaliteit en... tegen een scherpe prijs ZWEEDS RAADSEL Omroep Balie Wilde papaver Orgaan van vissen Verspreiding van Joodse volk Woonlaag Zwaardvis Onzes inziens Onzinnig Voor Slagwerk Graafwerktuig Zangstuk Nader overeen te komen Vissnoer Abrupt Plaats in Nrd Brabant Vogel Vervoermiddel met paarden Spoedig Dienaar Afwisselen Grondstof Gevierde vrouw Lipconditioner 2. Vlek op paardenhoofd Romeins imperium Handgel Deze handgel reinigt snel en effectief. Binnen enkele seconden zijn uw handen schoon, droog en voor 99% bacterievrij. De formule bevat ondermeer glycerine en pro-vitamine B5 ter voorkoming van uitdroging van de huid. 100 ml Bij inlevering van deze bon ontvangt u 10% korting op deze Service Apotheek producten Gebak Deel van een toneelstuk Briefaanhef Bijbelse figuur Wintervoertuig Groente Aromatische stof Stuurs Omroep Coureur Deel van een krant VOORDEEL Antibacteriële Beginnen Bloem 45 Romp van een schip Partijkrant Deze lipconditioner is speciaal ontwikkeld om uw lippen optimaal te verzorgen en bevat onder andere vitamine E, bisabolol (kamille), UV-filters, zinkoxide, shea butter, amandelolie, bijenwas en menthol. Potje à 7g Notitie Lichte slaap Jongensnaam Tegenover Dominee Deel van een kast Frans lidwoord Van de Lariekoek Land in Azië Bij juiste invulling vormen de letters in de paarse vakjes een woord: De juiste oplossing van de puzzel uit 64 van juni/juli is: Het paard achter de wagen spannen. De prijswinnaars hebben inmiddels bericht ontvangen. Stuur uw oplossing naar: leef@serviceapotheek.nl, of op een briefkaart naar:, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch. Win één van de 10 Service Apotheek pakketten! Geldig tot 1 november 2010 Lipconditioner Handgel 19

11 Hoofdpijn Ik heb de laatste tijd veel last van hoofdpijn. Ik denk dat dat komt door mijn werk: ik ervaar veel spanning door een reorganisatie en strakkere deadlines. Ik neem geregeld paracetamol en dat helpt meestal goed. Nu heb ik gelezen dat je juist hoofdpijn kunt krijgen door het slikken van een pijnstiller zoals paracetamol. Hoe zit dat? Mevr. K. uit B. Hoofdpijn kan ontstaan door spanning, stress of een tekort aan nachtrust. Een pijnstiller werkt vaak goed tegen hoofdpijn. Het is geen probleem om af en toe paracetamol te gebruiken, maar als u langdurig meer dan drie dagen per week paracetamol of een andere pijnstiller gebruikt, kan deze pijnstiller juist hoofdpijn veroorzaken. Dit wordt ook wel medicatieafhankelijke hoofdpijn genoemd. Hoofdpijn die wordt veroorzaakt door pijnstillers begint meestal met aanvallen, die steeds vaker terugkomen. Uiteindelijk kunt u elke dag hoofdpijn hebben, ook als u geen last heeft Als u het ons vraagt... De 450 apothekers en meer dan apothekersassistenten van de 250 Service Apotheken in Nederland beantwoorden dagelijks vele vragen. Wij staan altijd voor u klaar om u zo goed mogelijk te ondersteunen bij uw genees- en/of hulpmiddelengebruik. In deze rubriek beantwoorden wij een aantal vragen die regelmatig worden gesteld aan onze apothekers en apothekersassistenten. Hebt u ook een vraag, stel deze dan aan uw eigen apotheek of mail de redactie van : leef@serviceapotheek.nl. van spanning, stress of een tekort aan nachtrust. Deze pijnstillerafhankelijke hoofdpijn verergert vaak als gevolg van beweging. Tevens kan de hoofdpijn samengaan met misselijkheid, licht- of geluidschuwheid en een beperking van het dagelijks functioneren. Hierdoor kunnen mengvormen van hoofdpijn ontstaan. Er zijn ook andere factoren die deze pijnstillerafhankelijke hoofdpijn kunnen veroorzaken, zoals het dagelijks drinken van vijf of meer consumpties met cafeïne. Cafeïne zit in koffie, cola of energy drinks. Omdat u minder pijn hebt na inname van een pijnstiller of cafeïne, kunt u geneigd zijn om steeds vaker een pijnstiller of cafeïne te gebruiken, maar dat is een valkuil. Denkt u last te hebben van medicatieafhankelijke hoofdpijn? Praat erover met uw apotheker of huisarts. Met behulp van speciale afbouwschema s bent u snel weer van uw hoofdpijn af. De neuroloog heeft bij mij clusterhoofdpijn geconstateerd. Daar krijg ik Verapamil voor. In de bijsluiter lees ik dat dit middel gebruikt wordt tegen hartritmestoornissen, angina pectoris en een hoge bloeddruk. Heeft de neuroloog wel het juiste geneesmiddel voorgeschreven? Dhr. A.C. uit R. Clusterhoofdpijn is een zeldzame en bijzonder pijnlijke hoofdpijn die meestal voorkomt bij mannen ouder dan dertig. Bij clusterhoofdpijn heb je last van aanvallen van hevig bonzende of stekende, hoofdpijn ter hoogte van de oogkas. Een aanval kan gepaard gaan met tranende ogen en een verstopte neus. Het staat niet in de bijsluiter, maar verapamil wordt in de praktijk inderdaad gebruikt om aanvallen van clusterhoofdpijn te voorkomen. Hoe dit middel precies werkt tegen clusterhoofdpijnen is niet bekend. Wel is bekend dat verapamil de doorbloeding achter het oog verbetert, zodat er minder snel een zuurstoftekort ontstaat. Zo n zuurstoftekort kan een aanval van clusterhoofdpijn veroorzaken. Verapamil wordt ook voorgeschreven bij hartritmestoornissen, angina pectoris en hoge bloeddruk. U kunt dit middel veilig gebruiken. Uw apotheek heeft via het computersysteem gecontroleerd of het samengaat met andere geneesmiddelen. Daarnaast controleert de apotheker aan het eind van de dag alle recepten. Wespensteek Wat moet ik doen na de steek van een wesp of bij? Mevr. V. uit B. In Nederland worden de meeste steken veroorzaakt door de wesp, de bij en de hommel. De wespensteek komt het meeste voor, omdat wespen soms agressief kunnen reageren. Een steek door een wesp of bij geeft doorgaans een rode, pijnlijke, jeukende zwelling op de plaats van de steek. Normaal gesproken gaat de irritatie snel over. Sommige mensen zijn allergisch voor wespensteken. De pijnlijke, rode zwelling wordt in dat geval steeds groter en houdt langer aan. Andere verschijnselen van een wespensteekallergie zijn opgezwollen lippen en oogleden, uitslag en benauwdheid. Raadpleeg bij deze verschijnselen een arts. Bel direct 112 als iemand (ernstig) benauwd is. Als u gestoken bent kunt u de angel het beste verwijderen door met uw nagel langs de angel te schrapen. Knijp niet in de angel, want zo komt er extra gif vrij. Leg een ijsblokje op de plek van de steek. In uw apotheek zijn gels of crèmes verkrijgbaar die de jeuk verminderen, bijvoorbeeld lidocaïnecrème. Het is handig om dit toe te voegen aan uw reisapotheek. Er zijn speciale tabletten die de klachten van een insectensteek kunnen verminderen. Loratadine en cetirizine zijn hiervoor geschikte middelen. Een bijensteek kunt u deppen met verdunde ammonia (10%), een wespensteek met azijn of citroensap. Voorkomen is altijd beter dan genezen, vooral gezien mijn reactie op een insectensteek! Maar hoe kan ik een insectensteek het beste voorkomen? Mevr. A. uit W. Uw vragen worden beantwoord door: Olga van Vemde Apotheek Epe te Epe. Boris van Wijk Apotheek Nieuw Gastel te Oud Gastel. Bijen en wespen kunnen erg agressief worden door plotselinge zwaaibewegingen. Slaan stoort hen in hun vlieggedrag en moedigt hen aan tot steken. Wanneer ze zich bedreigd voelen, scheiden ze stoffen af, die feromonen genoemd worden. Deze vluchtige stoffen trekken soortgenoten aan en zetten ook hen aan tot steken. Onderstaande tips kunnen helpen om wespen- of bijensteken te voorkomen: Eet geen (overrijp) fruit, vleeswaren of bier tijdens de picknick en barbecue, dit trekt insecten aan. Doe tijdens een warme dag buiten geen zwaar fysiek werk (in verband met transpiratiegeur, waar insecten op afkomen). Blijf bij het werken in de tuin uit de buurt van bloemrijke planten. Loop niet op blote voeten en draag dichte schoenen: bijen houden van klaver en veel wespen leven op de grond. Gebruik zo min mogelijk geurende deodorant, aftershave, haarlak en zonnecrème. Draag geen zwarte kleding of kleding met een kleurig bloemenpatroon. Beter is het om witte, groene of lichtbruine kleding te dragen, dat trekt minder insecten aan. Drink niet direct uit een blikje, maar gebruik een rietje: er kan een insect op de rand van het blikje zitten. Zorg dat buitenspelende kinderen geen plakkerige handen en monden hebben. Jeroen Mentink Apotheek Carnisselande te Barendrecht

12 Actueel Ontdek nu de geheimen van de Dode Zee! Snoeien - ook voor beginners Handige tips en praktische informatie Groenexperts Hans van Biemen en Rinus van Tiel leren u hoe en wanneer u het beste kunt snoeien en knippen. Hun unieke snoeimethode kan op alle planten worden toegepast, ongeacht hun groei- en bloeiwijze. Ahava is de nieuwe natuurlijke mineralen skincare-lijn, exclusief bij uw apotheek of Ahava beauty salon. Haal gratis een Ahava sample* bij uw Service Apotheek om zelf het geheim van de Dode Zee te ervaren! *Zolang de voorraad strekt Je eigen IVF/ICSI dagboek Mijn fertiliteitsdagboek is geschreven met als doel dat u het kunt gebruiken als uw eigen IVF/ICSI dagboek. Het zijn geen levensverhalen van de auteurs, maar hier draait het allemaal om uw eigen persoon. U staat centraal. Met behulp van vragen wordt u uitgenodigd uw gevoelens en belevingen op te schrijven die ontstaan tijdens uw IVF/ICSI behandeling. De auteurs van dit boek Ann de Jongh- Smete en Linda van de Sande-Buscop hopen dat zij via deze weg een steentje kunnen bijdragen aan al diegenen waar het zwanger worden niet vanzelf gaat. Dit dagboek biedt u een nuttige en waardevolle ondersteuning. Mijn fertiliteitsdagboek is onmisbaar voor iedereen die het fertiliteitstraject doorloopt. Het boek is verkrijgbaar vanaf 27 september 2010 via de website: Prijs: 22,50 euro Zo krijgt uw heester, boom of haag die mooie volle vorm die u op de plaatjes ziet en blijven je planten net zo uitbundig bloeien als tijdens de eerste jaren. Basiskennis over hoe planten groeien en bloeien. Handige gids, ook voor de beginnende tuinier. Unieke snoeimethode; u hoeft geen plantnamen te kennen. Tuinplanten helder ingedeeld in groepen: heesters, bomen, hagen, rozen, klimplanten, fruitbomen, enz. Met veel praktische illustraties, mooie fotografie en een handige trefwoorden lijst. Mijn nier voor een nieuw leven Orgaandonatie is in Nederland al jaren een hot item. Ons donorstelsel is te vrijblijvend, waardoor het orgaantekort nijpend is (en blijft) en er jaarlijks te veel mensen onnodig sterven. Riet Brusselaars is een vrouw die graag anderen helpt. Maar dat is natuurlijk niet de enige reden om een nier af te willen staan. Riet is zelf blind geboren en heeft veel gezondheidsproblemen, waardoor ze vaak weinig energie heeft. Daardoor kan ze zich voorstellen hoe een nierpatiënt zich moet voelen. Toen Riet in 2007 naar de Grote Donorshow van BNN zat te kijken, vielen voor haar de puzzelstukjes op hun plek. Ze wilde een nier doneren, desnoods anoniem. Na uitgebreide voorlichting, lichamelijke onderzoeken en een psychologisch onderzoek naar haar motivatie stond zij anoniem en zonder voorwaarden een nier af aan een voor haar volslagen onbekende. Kortom, een aangrijpend verhaal over het vrijwillig doneren van een nier. Gratis geeft i.s.m. Uitgeverij Fertilivres vijf exemplaren weg van Mijn fertiliteitsdagboek. Gratis geeft i.s.m. Uitgeverij Unieboek Het Spectrum vijf exemplaren weg van het boek Snoeien. Gratis geeft in samenwerking met Kosmos Uitgevers vijf exemplaren weg van Mijn nier voor een nieuw leven. - dermud - - source - - pure - - sun - Voor meer informatie: Wilt u kans maken op dit boek? Schrijf dan vóór 1 november a.s. naar, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch of mail naar leef@serviceapotheek.nl, o.v.v. IVF dagboek. Wilt u kans maken op dit boek? Schrijf dan vóór 1 november a.s. naar, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch of mail naar leef@serviceapotheek.nl, o.v.v. Snoeien. Wilt u kans maken op dit boek? Schrijf dan vóór 1 november a.s. naar, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch of mail naar leef@serviceapotheek.nl, o.v.v. Mijn nier voor een nieuw leven. 23

13 Op bezoek in een Service Apotheek... Anne-Mary Koens, apotheker Service Apotheek t Kalf Zaandam We letten goed op iemands totale geneesmiddelgebruik paar weken. Verder letten we goed op iemands totale geneesmiddelgebruik. Als een klant voor het eerst een bepaald geneesmiddel krijgt, geven we een gepersonaliseerde bijsluiter. Hierop staat ook een overzicht van de andere middelen die iemand volgens onze administratie gebruikt. We vragen om het aan ons door te geven als dat niet meer klopt. Sinds twee jaar is onze apotheek een Service Apotheek. We zijn gecertificeerd, zodat klanten erop kunnen vertrouwen dat onze zorg voldoet aan alle eisen. Alles wat we doen staat op papier. Dat heeft ertoe geleid dat we nog nét wat zorgvuldiger zijn gaan werken. Als Service Apotheek hoeven we niet zelf het wiel uit te vinden en maken we gebruik van de ervaring die andere apotheken hebben opgebouwd bij het begeleiden van bijvoorbeeld mensen met diabetes, astma en COPD. Daar is door de samenwerkende Service Apotheken goed over nagedacht, zodat wij ons kunnen concentreren op de zorg aan mensen met die aandoeningen. Alstublieft, hier is uw Viagra Ik besteed veel aandacht aan privacy in onze apotheek. In het werkoverleg met alle assistenten komen we daar geregeld op terug. We kunnen in de apotheek niet zoals een huisarts iedereen in een aparte ruimte te woord staan, maar er hangt een bord om klanten erop te wijzen dat men altijd even kan vragen om niet aan de balie, maar in de bespreekruimte geholpen te worden. We maken best vaak gebruik van die ruimte, bijvoorbeeld als we uitleg geven over incontinentiemateriaal. Aan de balie letten we erop dat we niet te hard praten en als iemand een erectiemiddel meekrijgt, zeggen we natuurlijk niet: alstublieft, hier is uw Viagra. Die middelen noem je niet bij naam en geven we altijd in een zakje mee. We zijn altijd alert als iemand de geneesmiddelen voor iemand anders komt ophalen. Als we dan iets willen vragen of uitleggen, vragen we ons altijd af of dat wel kan. Dat is soms best wel eens lastig. Zure appel Het begeleiden van het geneesmiddelgebruik vind ik heel belangrijk. Als iemand begint met geneesmiddelen tegen een depressie, proberen we bijvoorbeeld iemand te stimuleren om de eerste weken door de zure appel heen te bijten: men kan meteen last krijgen van een bijwerking, maar de geneesmiddelen werken pas na een Het kan zijn dat iemand net in het ziekenhuis heeft gelegen en dat daar het geneesmiddelgebruik is veranderd. We checken nu in samenwerking met artsen bij ouderen die meer dan vijf geneesmiddelen gebruiken of het geneesmiddelgebruik nog steeds optimaal is: zoals neemt men de geneesmiddelen altijd op tijd in en zijn al die geneesmiddelen nog steeds nodig? Elektronisch patiëntendossier Het zou handig zijn als we in de toekomst een deel van het patiëntendossier van de arts kunnen inzien, maar bij zo n elektronisch patiëntendossier is het goed regelen van de privacy natuurlijk weer heel erg belangrijk. Je moet alleen informatie kunnen inzien die je echt nodig hebt. In zo n dossier zou je kunnen zien of bekend is dat iemand slecht werkende nieren heeft. Als iemands nieren slecht werken moet je soms de dosering van een geneesmiddel aanpassen. We kunnen dan ook zien voor welke aandoening een geneesmiddel is voorgeschreven. Sommige geneesmiddelen kunnen voor meerdere aandoeningen worden voorgeschreven. Als dat niet op het recept is aangegeven, moeten we dat nu aan de klant vragen, omdat je bij een bepaalde aandoening bepaalde andere geneesmiddelen niet kunt nemen. We zouden in zo n elektronisch patiëntendossier bijvoorbeeld ook kunnen checken of een arts de kaliumspiegel heeft gecontroleerd als iemand twee medicijnen gebruikt die deze spiegel kunnen beïnvloeden. Mevrouw Grimbergen (83) Ik red mezelf wel Ik ben ongehuwd en ik heb geen kinderen, maar ik kan goed alleen zijn. En ik heb heel leuk contact met de kinderen van mijn broer. Ik heb de nodige kwaaltjes, maar ik kan er heel goed mee leven. Ik doe nog tamelijk veel. Ik doe twee keer per jaar een cursus kunst verkennen. Dit voorjaar ging het over gebouwen in grote steden; Rome bijvoorbeeld. En ik heb een busreis naar Slowakije gemaakt. Gelukkig kan ik goed pillen slikken, want ik gebruik een hele waslijst geneesmiddelen. Het is bij mij altijd wel zoeken voordat er een middel is dat ik kan gebruiken, want ik ben voor veel dingen allergisch. Het komt voor dat ik echt alles krijg wat in de bijsluiter staat. Pufjes Bij inspanning heb ik te weinig adem. Normaal gesproken kom ik maar een paar keer per jaar bij de huisarts, maar de afgelopen maanden ben ik vaak bij de huisarts en de apotheek geweest. Ik heb vijf soorten pufjes geprobeerd om mijn adem te ondersteunen, maar ik kreeg overal bijwerkingen van. Dat zijn spuitbusjes waaruit je een pufje geneesmiddelen in je keel kunt spuiten. Die pufjes zijn dus aan mijn neus voorbij gegaan. Ik was de oudste bij die reis naar Slowakije en het ging mis toen ik hard meeliep met de groep van de bus naar een stadsdeel. Toen had ik wel een pufje kunnen gebruiken. Maar na vijf minuten was het over. Tevreden Ik woon nu acht jaar in deze mooie ouderenflat. Ik heb ontzettend aardige buren. Ik ben eerst bij mijn oude apotheek en huisarts gebleven, maar dat was onhandig in een andere wijk. Ik heb nu bijna altijd dezelfde huisarts; het is niet zo n groepspraktijk. En in de apotheek word ik vaak door de apotheker zelf geholpen in de spreekkamer. Het is wel fijn om in zo n aparte kamer te zitten als je bijvoorbeeld moet oefenen met die pufjes. Ik heb geen klachten over mijn oude apotheek, maar daar werd ik altijd door de assistenten aan de balie geholpen. Ik ben ontzettend tevreden over mijn nieuwe apotheek. De apotheker neemt de tijd voor me en als het nodig is brengen ze mijn geneesmiddelen thuis. Ik heb een aantal keer iets gebroken, maar er is nog nooit iemand van thuiszorg bij me geweest. Ik kan gelukkig mijn steunkousen nog zelf aantrekken. Tekst: Fred Verdult / Fotografie: Garn fotografie 24 25

14 En dan nog even dit... Het geneesmiddelenpaspoort Met het geneesmiddelpaspoort kunnen cliënten in noodgevallen - of bij ernstige klachten - snel en adequaat geholpen worden in apotheken of ziekenhuizen. Zowel in Nederland als daarbuiten. Het is bedoeld voor iedereen die geneesmiddelen gebruikt, maar met name voor mensen die dagelijks meerdere geneesmiddelen gebruiken. Het geneesmiddelenpaspoort is alleen bij uw apotheek verkrijgbaar. Hier vult de apotheker het paspoort volledig voor u in. Kammen beste remedie tegen hoofdluis! Soorten kammen: luizenkam (stofkam): is gemaakt van hard plastic, zacht plastic of metaal. De luizenkam verwijdert alleen luizen. luizen- én netenkam (bijv. Nitcomb-M2 ): is gemaakt van metaal en handig in gebruik. Daarnaast is het noodzaak de luis zelf aan te pakken. Dit kan op twee manieren: Medicatierol Gebruikt u meerdere geneesmiddelen? En hebt u soms moeite om alles uit elkaar te houden? Of vergeet u wel eens een tablet? Dan is de medicatierol misschien iets voor u. Met dit systeem worden uw geneesmiddelen overzichtelijk verpakt. Zo weet u zeker dat u de juiste geneesmiddelen gebruikt en op het juiste moment. Bovendien is het tijdbesparend. Per vastgestelde periode ontvangt u van uw apotheek een medicatierol. Dit is een rol van aan elkaar gehechte zakjes. Op ieder zakje staat aangegeven welke geneesmiddelen het bevat, hoe deze eruitzien en wanneer u deze moet innemen. Op elk innamemoment scheurt u een zakje van de rol en kunt u uw geneesmiddelen gebruiken. Zo gebruikt u precies wat u nodig hebt. Op dit moment wordt de Medicatierol al door tienduizenden mensen in Nederland gebruikt. Voor meer informatie kunt u altijd bij uw Service Apotheek terecht of op Enquête Uw mening telt! Wij vinden de kwaliteit van onze dienstverlening erg belangrijk. Vandaar dat wij graag willen weten wat uw mening daarover is. Op vindt u een korte enquête, onder de knop Uw mening telt!. Wij zouden het op prijs stellen als u deze wilt invullen. Nieuw in de huislijn van uw Service Apotheek... PARACETAMOL SAM 500 MG Bij koorts en bij pijn Te gebruiken bij koorts en pijn, bij griep en verkoudheid, koorts en pijn na vaccinatie, hoofdpijn, kiespijn, zenuwpijn, spit, spierpijn en menstruatiepijn. 500 mg Paracetamol per tablet tabletten Iedereen kan hoofdluis krijgen. Dit heeft niets te maken met de normale hygiëne. Echter, door het intensieve contact dat kinderen tijdens het spelen en op school met elkaar hebben, komt hoofdluis met name bij kinderen voor. De hoofdluis leeft op de hoofdhuid in het haar en voedt zich met bloed van de gastheer. Tijdens deze bloedmaaltijd geeft de luis een irriterende substantie af. De luizen zelf zijn moeilijk te ontdekken, maar hun eitjes de neten zijn te zien als witte korrels, vooral boven de oren en achter de nek. Hoe is hoofdluis te voorkomen? De luis is een overloper; via jaskragen, mutsen, stoelen, kammen, haarborstels, knuffelberen, beddengoed of lichamelijk contact wandelen ze naar een nieuwe gastheer. Bij een mogelijke besmetting dient alle kleding (ook petjes e.d.), knuffels en het beddengoed grondig uitgewassen (minimaal 60 C) te worden. Moeilijk wasbare kleding kunt u ook een week in een goed afgesloten plastic zak opbergen. Ook borstels en kammen dienen een uur te weken in een luizendodend middel of desinfecteer ze met alcohol. Het heeft geen zin uw kinderen preventief te behandelen met een luizendodend middel. Hangen de jassen van uw kinderen thuis of op school dicht op elkaar, laat uw kind zijn/haar jas in een plastic zak, of een speciale luizencape, ophangen aan de kapstok. Controleer regelmatig de haren van uw kind met een luizenkam. Wat kunt u zelf doen? Als u denkt dat uw kind luizen of neten heeft, kijk dan iedereen in huis na op hoofdluis. Probeer altijd (her) besmetting te voorkomen. Breng ook de school en/of kinderopvang op de hoogte van het feit dat uw kind hoofdluis heeft. 1. Nat-kammethode (werkt het beste!): Gedurende twee weken dagelijks nat kammen met een netenkam (verwijdert luizen en neten) in combinatie met crèmespoeling. 2. Behandeling met een luizendodend middel: Twee behandelingen met een luizendodend middel (dag 1 en 8) én dagelijks kammen met een luizenkam (=stofkam). Een lotion met malathion heeft doorgaans de voorkeur. Uiteraard kunt u altijd bij uw Service Apotheek terecht voor informatie en advies. Daarnaast zijn speciale luizen- en netenkammen, evenals luizendodende middelen verkrijgbaar bij uw Service Apotheek

15 Logeren zonder natte lakens Bedplassen meer dan alleen een nat bed Willemijn van 9 gaat komend weekend bij opa en oma logeren. Ze heeft er heel veel zin in. Maar ze maakt zich ook zorgen. Als ze maar niet weer in bed plast. Opa en oma weten ervan. Maar ze zou zo graag eens in een droog bed wakker worden. Helemaal als ze straks in een vakantie bij haar beste vriendin gaat logeren. Hoe komt ze ooit van dat vervelende bedplassen af? Plast uw zoon of dochter ook nog steeds in bed? Dan is hij of zij niet de enige. Bedplassen komt vaker voor dan je denkt. In Nederland heeft 10% van de 6-jarigen er nog last van. Zelfs onder volwassen komt het nog voor; bij 1 op de 200. Het is dus niet ongewoon, maar wel heel vervelend en het kan een groot probleem zijn. Kinderen schamen zich en vermijden vaak logeerpartijtjes. Logeren bij opa en oma kan nog wel, want dat is vertrouwd. Maar een logeerpartijtje bij een vriendje of vriendinnetje: dat liever niet. Bedplassen is dus meer dan alleen een nat bed. Het betekent ook een verstoorde slaap en tevens kunnen kinderen last krijgen van verminderd zelfvertrouwen. Emotionele of psychische problemen die bedplassers soms hebben zijn dan ook vaak geen oorzaak van bedplassen, maar kunnen wel een gevolg ervan zijn. Het is erg jammer als je kind door het bedplassen allerlei leuke dingen moet missen. En het is ook helemaal niet nodig. Want aan bedplassen is heel goed iets te doen. Oorzaken van bedplassen Het is moeilijk om voor bedplassen (enuresis) één oorzaak aan te wijzen. Vaak is het een combinatie van factoren. Uit onderzoek is gebleken dat veel mensen die bedplassen s nachts meer urine produceren dan niet bedplassers. Dit komt doordat ze een tekort hebben aan een bepaalde stof (vasopressine) die de urineproductie regelt. Er is sprake van bedplassen wanneer er meer urine wordt geproduceerd dan de blaas kan opslaan en deze persoon niet wakker wordt van een volle blaas. Het komt zelden voor dat bedplassen een ernstige lichamelijke oorzaak heeft. Erfelijkheid speelt hierin een grote rol. Heeft één van de ouders lang in bed geplast, dan is de kans groot dat het bij hun kinderen ook zal gebeuren. Ook komt het vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Oplossingen voor bedplassen Wanneer je kind aangeeft bedplassen een probleem te vinden is een afwachtende houding niet altijd langer meer te rechtvaardigen. Er zijn verschillende behandelingen waarmee je kind van het bedplassen af kan komen. Deze kunnen apart of in combinatie worden gebruikt. Kalendermethode Het kind tekent op een kalender een zonnetje of plakt een sticker bij de datum waarop het droog de nacht is doorgekomen. Door de uitdaging om zo veel mogelijk zonnetjes of stickers op de kalender te krijgen, wordt het kind positief gestimuleerd niet in bed te plassen. Nooit het kind straffen, dit zal alleen averechts werken. Wekken Het kind wordt s nachts gewekt om naar de wc te gaan. Wekkermethode Het kind zet zelf een wekker die anderhalf uur na het in slaap vallen afgaat. Het kind weet dan dat het eerst naar de wc moet en dan verder kan slapen. Plaswekker Een plaswekker is een speciale wekker die af gaat zodra hij in contact komt met urine. Bij deze methode is een goede motivatie en discipline van zowel ouder als kind nodig. Geneesmiddelen Er bestaat een geneesmiddel dat bedplassen tegen gaat. Het is alleen op recept te verkrijgen, het werkt snel en alleen gedurende de periode dat het gebruikt wordt. Hierdoor kan het vlak voor en tijdens een speciaal moment (bijvoorbeeld schoolkamp of slaapfeestje) toegepast worden. Onder toezicht van de dokter kan het ook langer gebruikt worden. Als ze werken, kan uw kind het geneesmiddel ook na de logeerpartij blijven nemen, zolang als het nodig is. Het is onder andere als smelttablet te verkrijgen. Deze smelt onder de tong en hoeft niet te worden doorgeslikt. Droogbedtraining Een droogbedtraining is een intensieve training die vaak plaatsvindt onder begeleiding van een GGD of ziekenhuis. In Meppel is een speciaal centrum waar zulke cursussen worden gegeven aan jongeren en volwassenen. Wacht dus niet langer en overleg met de huisarts of een andere hulpverlener welke methode voor uw kind het best is. Het komende logeerpartijtje bij opa en oma kan een goede aanleiding zijn om actie te ondernemen. En als de gekozen behandeling succesvol is, kunnen meteen de andere logeerpartijtjes worden gepland. U en uw kind gaan dan een zorgeloze én droge tijd tegemoet. Meer informatie Meer weten over de mogelijke behandelingen? Ga naar de volgende websites:

16 Nieuw in het Service Apotheek assortiment Waar vindt u uw Service Apotheek? Glucolab bloedglucosemeter met 50 extra teststrips! +De Glucolab startset bestaat uit: Bloedglucose meter 25 Lancetten 25 Bloedglucose teststrips Prikpen Nu tijdelijk als introductieaanbieding: Logboekje Startset met 50 extra lancetten en 50 extra Mooi reisetui 2 Batterijen teststrips = 75 teststrips en 75 lancetten! Nederlandse handleiding Voor insuline afhankelijke diabetes patiënten die hun materialen door de zorgverzekeraar vergoed krijgen: Omruil actie: ruil uw huidige meter en teststrips om in uw apotheek voor een Glucolab set en ontvang hiervoor éénmalig een cadeaubon van 10 euro. Voor Diabetes type 2 patiënten, die geen insuline gebruiken en die wel hun glucose regelmatig willen meten: Aanbieding: deze nieuwe meter in de startset met 50 extra teststrips en 50 extra lancetten (i.p.v. adviesprijs 107,99) voor slechts 35 euro! Deze actie loopt tot 31 oktober 2010 ALMELO Acacia Service Apotheek ALMELO Service Apotheek Van Goinga ALPHEN A.D. RIJN Service Apotheek Allart AMERSFOORT Service Apotheek Keyser AMERSFOORT Service Apotheek Schuilenburg AMERSFOORT Service Apotheek Soesterkwartier AMSTERDAM De Schinkel Apotheek AMSTERDAM Service Apotheek Koning B.V AMSTERDAM Rijn Service Apotheek AMSTERDAM Schelde Service Apotheek APELDOORN Service Apotheek de Taling ARNHEM Service Apotheek Erckens ARNHEM Service Apotheek Kisters-Ascherman ARNHEM Service Apotheek Presikhaaf ASSEN Service Apotheek Kloosterveen ASSEN Service Apotheek Marturia ASSEN Service Apotheek Themmen BAARN Service Apotheek Julius BARENDRECHT Service Apotheek Carnisselande BARENDRECHT Service Apotheek Portland BARNEVELD Service Apotheek Asklepios BARNEVELD Service Apotheek De Burgt BENNEKOM Bennekomse Service Apotheek BERGEN (LB) Service Apotheek Maasduinen BERGEN OP ZOOM Service Apotheek De Poort BERGSCHENHOEK Service Apotheek Parkzoom BEUNINGEN Service Apotheek Blanckenburgh BEVERWIJK Service Apotheek Kroonenberg B.V BILTHOVEN Noorder Service Apotheek Bilthoven BLADEL Service Apotheek Bladel BLARICUM Gooische Service Apotheek Blaricum BORNE Service Apotheek Stoop BOSKOOP Boskoopse Service Apotheek BOXMEER Service Apotheek Boxmeer BOXMEER Service Apotheek Rochus BREDA Service Apotheek Haagse Beemden BREDA Service Apotheek Kroeten BREDA Service Apotheekvan den Bergh en van den Reek BREDA Service Apotheek Woltermann BUSSUM De Gooise Service Apotheek B.V CUIJK Service Apotheek Cuijk CUIJK Service Apotheek De Valuwe DEN BURG De Texelse Service Apotheek DEN HAAG Alpha Service Apotheek DEN HAAG Service Apotheek Brusse DEN HAAG Service Apotheek Den Heijer DEN HAAG Service Apotheek Hofstad DEN HAAG Waldeck Service Apotheek DEN HELDER Service Apotheek Zuiderhaaks B.V DEURNE Service Apotheek de Schelde DEURNE Service Apotheek In t Groen DEVENTER Flora Service Apotheek DEVENTER Service Apotheek de Vijfhoek DEVENTER Service Apotheek Keizerslanden DEVENTER Service Apotheek Meindersma DEVENTER Service Apotheek Zandweerd DOETINCHEM Service Apotheek Hof van Cambridge DOKKUM Service Apotheek Dokkum bij het Ziekenhuis DOKKUM Service Apotheek Dokkum-centrum DORDRECHT Service Apotheek Crabbehof DORDRECHT Service Apotheek Galilea-Zuid DRACHTEN Service Apotheek De Wiken DRUTEN Service Apotheek Druten DUIVEN Service Apotheek Duiven EDE Acacia Service Apotheek EEMNES Service Apotheek Eemnes EERSEL Service Apotheek Eersel EINDHOVEN Service Apotheek Arnouts EINDHOVEN Service Apotheek De Roosten EINDHOVEN Service Apotheek Gestel EINDHOVEN Service Apotheek Haagdijk EINDHOVEN Service Apotheek Jansen EINDHOVEN Service Apotheek Lingmont EINDHOVEN Service Apotheek Ridas ELIM Service Apotheek Het Dwarsgat ELST Park Service Apotheek EMMEN Service Apotheek Emmen EPE Service Apotheek Epe EWIJK Service Apotheek Ewijk FINSTERWOLDE Service Apotheek Reiderland FRANEKER Service Apotheek Post FRANEKER Service Apotheek Saxenoord GELDROP Service Apotheek Coevering GELDROP Service Apotheek Heeze GELDROP Service Apotheek Leende GELEEN Service Apotheek Kluis GENEMUIDEN Service Apotheek de Muiden GOOR Goorse Service Apotheek GORINCHEM Service Apotheek Poels GOUDA Service Apotheek Driewegplein GOUDA Service Apotheek Grendel B.V. (D) GOUDA Service Apotheek Grendel B.V. (H) GOUDA Service Apotheek Heerkens GOUDA Service Apotheek Joh. Rond GRAVE Service Apotheek Grave HAARLEM Marnix Service Apotheek HAARLEM Service Apotheek van Gogh HAARLEM Teyler Service Apotheek B.V HASSELT Service Apotheek Hasselt HEELSUM Service Apotheek Heelsum HEEMSKERK Service Apotheek Waterrijck BV HEEMSTEDE Aerdenhout Service Apotheek B.V HEERDE Service Apotheek Heerde HELLENDOORN Service Apotheek Schotman HELMOND Service Apotheek De Bus HELMOND Service Apotheek de Rijpel HELMOND Service Apotheek Leliestraat HELMOND Service Apotheek Leonardus HENGELO, GLD Service Apotheek Hengelo HETEREN Service Apotheek De Hoeve HOEVEN Service Apotheek Hoeven HOLLANDSCHE- Service Apotheek Tjan VELD HOLTEN Service Apotheek Holten HOOFDDORP Service Apotheek Veen HOOG KEPPEL Service Apotheek Hummelo en Keppel HOOGEVEEN Service Apotheek Duivenstede HOOGEZAND Service Apotheek Kranenborg B.V IJMUIDEN IJmuider Service Apotheek Ledeboer IJSSELMUIDEN Service Apotheek IJsselmuiden IJSSELSTEIN Service Apotheek Zenderpark KAMPEN Service Apotheek Brun Aqua KAMPEN Service Apotheek de Wetering KAMPEN Service Apotheek Ebbingepoort KERKRADE Service Apotheek MC de Linde KERKRADE Service Apotheek Terwinselen KERKRADE-WEST Service Apotheek M.C. West Kerkrade KRIMPEN A/D Service Apotheek Vrijhof IJSSEL LAAG DALEM Service Apotheek Laag Dalem LANDGRAAF Service Apotheek Landgraaf LANDGRAAF Service Apotheek M.C. Putstraat LANDGRAAF Service Apotheek Nieuwenhagen LAREN Gooische Service Apotheek Laren LEERDAM Leerdamse Service Apotheek LEERDAM Service Apotheek Het Eiland LEERSUM Service Apotheek De Drie Leliën LEEUWARDEN Service Apotheek Bilgaard LEEUWARDEN Service Apotheek Boiten BV LEKKERKERK Service Apotheek Lekkerkerk LEUSDEN Service Apotheek Leusden MAASBRACHT Service Apotheek Maasbracht MAASTRICHT Centrum Service Apotheek Schoepp MAASTRICHT Service Apotheek America MAASTRICHT Service Apotheek Caberg MAASTRICHT Service Apotheek Ten Horn MAASTRICHT Service Apotheek van Thoor MALDEN Service Apotheek de Vuursteen MALDEN Service Apotheek Malden MEPPEL Service Apotheek Rembrandt van Rijn MILL Service Apotheek St. Willibrord MOERGESTEL Service Apotheek Moergestel MUNTENDAM Service Apotheek Eppinga MUSSELKANAAL Service Apotheek Musselkanaal NEDERWEERT Service Apotheek Maar NEEDE Service Apotheek Neede NIEUWE PEKELA Service Apotheek Nieuwe Pekela NIEUWLEUSEN Service Apotheek Nieuwleusen NIJMEGEN Apotheek Servicepunt Hees NIJMEGEN Service Apotheek Binnendijk NIJMEGEN Service Apotheek Dukenburg NIJMEGEN Service Apotheek Hazenkamp NIJMEGEN Service Apotheek Malvert NIJMEGEN Service Apotheek Neerbosch-Oost NIJMEGEN Service Apotheek Nijmegen-Oost NIJMEGEN Service Apotheek Van der Ploeg NIJMEGEN Zuider Service Apotheek NIJVERDAL Service Apotheek Mijnhardt NOOTDORP Service Apotheek Nootdorp NUENEN Service Apotheek Aan de Berg NUENEN Service Apotheek Nuenen OIRSCHOT Service Apotheek Oirschot OISTERWIJK Service Apotheek De Voorste Stroom OMMEN Ommer Apotheek OOSTERBEEK Oosterbeekse Service Apotheek OUD GASTEL Service Apotheek Nieuw Gastel OUDE PEKELA Pekelder Service Apotheek OUDENBOSCH Service Apotheek Oudenbosch OUDESCHILD Service Apotheek Mediport OUDEWATER Service Apotheek Oudewater PURMEREND Kennedy Service Apotheek PURMEREND Service Apotheek Wheermolen RAALTE Raalter Service Apotheek REEUWIJK Service Apotheek Reeuwijk RENKUM Service Apotheek Renkum REUSEL Service Apotheek Reusel REUVER Service Apotheek Reuver RHENEN Service Apotheek Deys RIDDERKERK Service Apotheek Bolnes RIDDERKERK Service Apotheek Slikkerveer RIJNSBURG Service Apotheek Rijnsburg ROTTERDAM De Binnenweg Service Apotheek ROTTERDAM Dorpsweg Service Apotheek ROTTERDAM Ramleh Service Apotheek ROTTERDAM Service Apotheek Pendrecht ROTTERDAM Service Apotheek Van Waert SASSENHEIM Service Apotheek Sassenheim SCHIEDAM Service Apotheek Nieuwland SINT WILLEBRORD Saturnus Service Apotheek SITTARD Service Apotheek de Baandert SITTARD Service Apotheek Overhoven Hoogveld SNEEK Service Apotheek van der Sluis SPIJKENISSE Service Apotheek Bernisse STEIJL TEGELEN Service Apotheek de Goede SUSTEREN Service Apotheek Susteren t HARDE Service Apotheek t Harde TER AAR Service Apotheek ter Aar TILBURG Service Apotheek de Quirijnstok TILBURG Service Apotheek Klijsen UTRECHT Service Apotheek Koert B.V UTRECHT Service Apotheek Medisina VAASSEN Service Apotheek Vaassen VEENDAM Service Apotheek Sorghvliet VEENDAM Service Apotheek van Aken VEGHEL Service Apotheek t Zuid VEGHEL Service Apotheek Veghel VENLO Service Apotheek Groenveld VENLO Service Apotheek Pans VENLO Service Apotheek Wolters VIJFHUIZEN Service Apotheek Vijfhuizen VLISSINGEN Service Apotheek De Singel VOORBURG Service Apotheek Savalle WAALRE Service Apotheek Aalst-Waalre WAGENINGEN Service Apotheek van Weringh WASPIK Service Apotheek Waesbeeck WASSENAAR Service Apotheek Langstraat WASSENAAR Service Apotheek Wassenaar-Zuid WATERINGEN Service Apotheek De Beemd WATERINGEN Wateringse Service Apotheek WEERT Service Apotheek Hupperetz B.V WERKENDAM Service Apotheek de Kruijf BV WIJCHEN Service Apotheek van Poppel WINSCHOTEN Service Apotheek Boschplein WINSCHOTEN Service Apotheek Hommesplein WOERDEN Service Apotheek Woerden WOLVEGA Service Apotheek De Griffioen WOLVEGA Service Apotheek West ZAANDAM Service Apotheek t Kalf ZANDVOORT Service Apotheek Beatrixplantsoen ZEIST Service Apotheek van Zanten ZETTEN Service Apotheek Midden-Betuwe ZEVENAAR Anjer Service Apotheek BV ZEVENHUIZEN (ZH) Service Apotheek Zevenhuizen Moerkapelle ZOETERMEER Buytenwegh Service Apotheek ZOETERMEER Centrum Service Apotheek ZUIDBROEK Service Apotheek GHC Oosterbroek ZUIDLAND Service Apotheek Zuidland ZUIDWOLDE Service Apotheek Zuidwolde ZWOLLE Service Apotheek AA-Landen

17 tips bij Hoofdluis Ook dáárvoor kunt u terecht bij uw Service Apotheek!