Protocol intern onderzoek politie

Transcriptie

1 Protocol intern onderzoek politie De procedure bij een intern onderzoek in verband met een vermoeden van plichtsverzuim door een politieambtenaar De korpschef van de politie, - gelet op de bevoegdheden op grond van artikel 47 Politiewet 2012; - met inachtneming van het Beleidskader Integriteit en de Basisnormen integriteit openbaar bestuur en politie van de Minister van Veiligheid en Justitie en - met instemming van de Centrale Ondernemingsraad, stelt hiermee vast het navolgende Protocol intern onderzoek politie. Vastgesteld G Bouman op 24 december 2012 Pagina 1 van 14

2 Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Begripsbepalingen 4 Hoofdstuk 2 Uitgangspunten voor het interne onderzoek Procedure intern onderzoek 2.2 Het intern onderzoek als onderdeel van integriteitshandhaving 2.3 Eisen intern onderzoek Onderzoekers Onderzoeksuitgangspunten Belangenbehartiging Beheer van (persoons)gegevens 2.4 Ordemaatregelen tijdens het interne onderzoek 2.5 Intern onderzoek en overige procedures Strafrechtelijk onderzoek Overige procedures Hoofdstuk 3 Melden vermoeden van plichtsverzuim Beoordeling van de melding 3.2 Uitkomst van de beoordeling van de melding 3.3 Oriënterend onderzoek: een vooronderzoek Hoofdstuk 4 Het interne onderzoek De onderzoeksopdracht 4.2 Eigen eenheid, tenzij Kennisgeving intern onderzoek 4.3 Onderzoeksmethoden 4.5 Reactie betrokkene op volledigheid onderzoek 4.6 Uitkomst intern onderzoek Hoofdstuk 5 Rapportage intern onderzoek Inhoud van het rapport 5.2 Overhandigen van het rapport Hoofdstuk 6 Communicatie Communicatie 6.2 Nazorg en preventie Hoofdstuk 7 Inwerkingtreding en bekendmaking 15 Pagina 2 van 14

3 Inleiding Politie en Integriteit De politie vervult een cruciale rol bij de opsporing van strafbare feiten en de handhaving van de openbare orde in Nederland. Het politievak is een normdragend beroep: de samenleving moet kunnen vertrouwen op de integriteit van zowel het politiekorps als de ambtenaren van politie. Integriteit is daarom essentieel bij het vervullen van een functie als ambtenaar van politie bij de Nederlandse politie. Integriteit van politieambtenaren In de Ambtenarenwet is vastgelegd dat het bevoegd gezag zich als een goed werkgever en de ambtenaar zich als een goed ambtenaar dient te gedragen (artikel 125ter Aw). Als overheidsorganisatie geeft de politie nadrukkelijk prioriteit aan de zorg voor veiligheid en integriteit van ambtenaren van politie. Leidinggevenden en medewerkers zetten zich dagelijks op uiteenlopende wijze in om gedragingen die kunnen leiden tot aantasting van de integriteit van de politie en de ambtenaren van politie te onderkennen, voorkomen, onderzoeken en bestrijden. Sinds 2007 is voor de politie de beroepscode Code Blauw van kracht, als opvolger van het Integriteitstatuut. Er is binnen de politie een samenhangend integriteitsbeleid met als basis het Beleidskader Integriteit (2010). Iedere ambtenaar van politie weet dat hij een voorbeeldfunctie heeft en dat integriteit een van de belangrijkste waarden bij de politie is. Niet integer gedrag is plichtsverzuim: het overtreden van een voorschrift of het doen of nalaten van iets wat een goed ambtenaar in gelijke omstandigheden behoort na te laten of te doen (artikel 76 Besluit algemene rechtspositie politie). Bij plichtsverzuim ben ik als werkgever bevoegd om op te treden tegen de betreffende ambtenaar van politie met disciplinaire of andere rechtspositionele maatregelen. Zorgvuldig onderzoeken Juist van de politie als wetshandhaver mag worden verwacht dat ze ook het handhaven van de vereiste integriteit zorgvuldig en consistent ter hand neemt bij een melding van vermoeden van plichtsverzuim door de ambtenaar van politie. Dit betekent dat ik er als korpschef belang aan hecht dat bij een dergelijke melding direct de relevante feiten goed worden onderzocht, ook in het belang van de betrokken medewerker. Bij het uitvoeren van een onderzoek staat zorgvuldigheid voorop en moet rekening gehouden worden met de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Met het oog daarop heb ik een onderzoeksprotocol vastgesteld voor het verrichten van feitenonderzoeken binnen de politie. Dit Protocol intern onderzoek politie verder: Protocol legt de hoofdlijnen van de procedure bij een intern onderzoek vast, met bijzondere aandacht voor de positie van de medewerker die onderwerp is van dat onderzoek: zowel een melding vermoeden van plichtsverzuim als een intern onderzoek zal voor de ambtenaar van politie immers veelal ingrijpend zijn. Mijn uiteindelijke beslissing dient daarom goed te zijn uit te leggen en zorgvuldig te zijn voorbereid. Een adequaat intern onderzoek kan daaraan een waardevolle bijdrage leveren. Voor toelichting en achtergrond van dit Protocol wijs ik op de informatieve handreiking Zorgvuldige handhaving (2011) van Bureau Integriteitbevordering Openbare Sector (BIOS), te vinden op: Met dit Protocol zijn de hoofdlijnen van de procedure van een intern onderzoek bij de politie vastgelegd. Met aandacht voor ieders verantwoordelijkheden, de wijze van onderzoek en de uitkomst. Zo kan voor een ieder helder zijn wanneer en langs welke weg een intern onderzoek plaatsvindt. Den Haag, 1 januari 2013 De korpschef van de politie, mr G.L Bouman Pagina 3 van 14

4 Hoofdstuk 1 Begripsbepalingen Aw: Ambtenarenwet; Awb: Algemene wet bestuursrecht; Barp: Besluit algemene rechtspositie politie; Brvp: Besluit rechtspositie vrijwillige politie; Betrokkene: de op grond van de Politiewet 2012 aangestelde ambtenaar van politie (inclusief de aspirant en de vrijwillige ambtenaar van politie) die onderwerp van onderzoek is in verband met een vermoeden van plichtsverzuim; CBP: College Bescherming Persoonsgegevens; COR: Centrale Ondernemingsraad van de politie; Intern onderzoek: een door het bevoegd gezag opgedragen onderzoek met een gerichte opdracht, waarbij gegevens worden verzameld en vastgelegd met het oog op de vraag of op basis van relevante feiten en omstandigheden sprake is van door betrokkene gepleegd plichtsverzuim. Een strafrechtelijk onderzoek bij tevens vermoede strafbare feiten valt buiten de reikwijdte van dit protocol; Onderzoeker: politieambtenaar, die onder de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag leiding of uitvoering geeft aan een intern onderzoek; Opdracht: schriftelijke opdracht tot het verrichten van een intern onderzoek met de gronden voor het vermoeden van plichtsverzuim; Bevoegd gezag: de korpschef van de politie als bedoeld in artikel 27 van de Politiewet 2012; Persoonsgegeven: elk gegeven betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon (artikel 1 Wbp); Sr: Wetboek van Strafrecht; VIK: Bureau Veiligheid, Integriteit en Klachten, dat onder verantwoordelijkheid van de korpschef mede tot taak heeft interne onderzoeken te verrichten; Vooronderzoek een in aard en omvang beperkt, oriënterend feitenonderzoek om bijvoorbeeld beweringen snel te verificeren in systemen of bij personen, in gevallen dat niet op voorhand een intern onderzoek is geíndiceerd; Wbp: Wet bescherming persoonsgegevens; Wpg: Wet politiegegevens. Pagina 4 van 14

5 Hoofdstuk 2 Uitgangspunten intern onderzoek 2.1 Procedure intern onderzoek Het bevoegd gezag legt als werkgever met dit Protocol de procedure vast voor het verrichten van een intern onderzoek, een feitenonderzoek binnen de politie ten aanzien van ambtenaren van politie. Het Protocol heeft de wettelijke grondslag in artikel 47 Politiewet 2012 en vloeit voort uit een basisnorm van het integriteitsbeleid: de organisatie heeft een schriftelijk vastgelegde procedure voor het verrichten van een onderzoek, nadat een vermoeden van een plichtsverzuim is gemeld (Basisnormen integriteit openbaar bestuur en politie 2006). Dit Protocol beperkt zich tot de hoofdlijnen van de procedure bij een intern onderzoek. Een intern onderzoek start met een onderzoeksopdracht van of namens de korpschef, gegeven aan het Bureau Veiligheid, Integriteit en Klachten (VIK) of aan een leidinggevende (lijnonderzoek). Ieder onderzoek kent vervolgens uiteraard in de praktijk telkens een afzonderlijke concrete invulling. Helder zijn echter de in het Protocol weergegeven achtereenvolgende stappen in een intern onderzoek, met uiteindelijk een afronding in de vorm van een schriftelijke rapportage. NB. Dit Protocol ziet niet op de procedure van een strafrechtelijk onderzoek, waarbij betrokkene verdachte is. Wel kunnen de resultaten van een (veelal voorafgaand) strafrechtelijk onderzoek aanleiding zijn voor het starten van of het inbrengen in een intern onderzoek (zie 3.1). 2.2 Het interne onderzoek als onderdeel van integriteithandhaving Het interne onderzoek maakt onderdeel uit van het integriteithandhavingsbeleid binnen de politie: het serieus ter hand nemen van meldingen van vermoedens van integriteitsschending, deze indien nodig onderzoeken en vervolgens adequaat afhandelen. Het kan zijn dat voor de afdoening van een melding geen intern onderzoek nodig is, omdat de gemelde feiten duidelijk zijn en voldoende feitelijke grondslag vormen voor een beoordeling door het bevoegd gezag. Als uit de melding onduidelijkheden rijzen, en aard en omvang van het vermoeden van plichtsverzuim een intern onderzoek rechtvaardigen, kan het bevoegd gezag met een gerichte opdracht een intern onderzoek laten verrichten: of er feiten en omstandigheden zijn waardoor de integriteit van de ambtenaar van politie in twijfel kan worden getrokken en / of de belangen of goede naam van de politie kan zijn geschonden. Met de resultaten van een feitenonderzoek kan in die gevallen waar mogelijk plichtsverzuim worden uitgesloten of vastgesteld. Een intern onderzoek biedt bij uitstek de mogelijkheid om alle relevante feiten zo helder mogelijk op tafel te krijgen. Zowel de ambtenaar van politie als de politieorganisatie heeft bij een dergelijk ingrijpend onderzoek alle belang om duidelijkheid te verkrijgen, op een zorgvuldige en voortvarende wijze. 2.3 Eisen intern onderzoek Het interne onderzoek dient aan een aantal kwaliteitseisen te voldoen, zoals een beschrijving van het te doorlopen proces, een zo kort mogelijke doorlooptijd, het onderzoeksrapport en de daarin eventueel op te nemen verklaringen en andere bewijsmiddelen zijn deugdelijk opgesteld en rechtmatig verkregen en betrokkene dient in de gelegenheid te worden gesteld om te reageren. De volgende paragrafen belichten een aantal belangrijke facetten van de kwaliteitseisen Onderzoekers In het onderzoeksproces kunnen onderzoekers een beroep doen op de inhoudelijke expertise van materiedeskundigen binnen (of zonodig van buiten) de politie, Te denken valt aan deskundigen werkzaam op bijvoorbeeld juridische en gedragsgerichte werkvelden (zoals HRM, beleid omgangsvormen en diversiteit). De onderzoeker mag op geen enkel moment een persoonlijk belang Pagina 5 van 14

6 hebben bij het onderzoek en daarbij betrokken personen. Een onderzoeker kan in voorkomend geval een intern onderzoek verrichten na eerder te zijn ingezet in een (strafrechtelijk) onderzoek over hetzelfde feitencomplex, tenzij er reële twijfel kan ontstaan over het onbevooroordeeld en onafhankelijk zijn van de onderzoeker. Op de onderzoeker rust de plicht tot geheimhouding van onderzoeksgegevens, tenzij uit wet of taak de noodzaak tot mededeling voortvloeit (art. 2:5 Awb) Onderzoeksuitgangspunten Het intern onderzoek richt zich op het verzamelen van alle relevante feiten naar aanleiding van het vermoeden van plichtsverzuim. Het geschiedt professioneel, proportioneel, zonder vooringenomenheid en zonder aanzien des persoons. Het intern onderzoek vindt plaats op basis van de aanstelling als ambtenaar van politie, dus binnen de daaruit voortvloeiende rechtspositionele (dus ook bestuursrechtelijke) kaders. Dit betekent dat de uitoefening van de werkgeversbevoegdheid tot het verrichten van een intern onderzoek wordt ingekleurd en gekaderd door wetten, regelingen en overige beginselen van behoorlijk bestuur; in het bijzonder de beginselen van zorgvuldigheid, fair play en evenredigheid (proportionaliteit en subsidiariteit). Zo vindt ter bevordering van de objectiviteit van het intern onderzoek het horen van betrokkene in principe plaats door twee onderzoekers. Verder wordt met het oog op de gewenste voortvarendheid de doorlooptijd tussen start en afronding van het interne onderzoek zo kort mogelijk gehouden. Onderzoekers houden voor zover mogelijk betrokkene en leidinggevende van betrokkene telkens op de hoogte van de globale planning van het interne onderzoek. De direct leidinggevende - al dan niet ondersteund door derden blijft tijdens het intern onderzoek verantwoordelijk voor het bieden van goede personeelszorg aan betrokkene en zijn omgeving Belangenbehartiging Betrokkene kan zich indien hij dat wenst tijdens het interne onderzoek bij zijn contacten met het bevoegd gezag resp. de onderzoeker laten bijstaan door een belangenbehartiger (art. 2:1 Awb). De aan de bijstand eventueel verbonden kosten komen voor rekening van betrokkene Beheer van (persoons)gegevens Het bevoegd gezag draagt in het kader van een intern onderzoek op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) zorg voor het behoorlijk en zorgvuldig verwerken van de persoonsgegevens van betrokkene, collega s en andere melders, getuigen en derden. 1 De melding van de verwerking van persoonsgegevens op grond van dit Protocol geschiedt aan het College voor de Bescherming van Persoonsgegevens (CBP). In deze melding wordt opgenomen aan wie persoonsgegevens uit interne onderzoeken kunnen worden verstrekt en wat de verstrekkingsgrondslagen zijn. Op de uit een strafrechtelijk onderzoek verstrekte gegevens die in een intern onderzoek worden ingebracht, blijft de wettelijke geheimhouding rusten (art. 7 Wpg en art. 272 Sr). Het bevoegd gezag bewaart de bij de politie berustende archiefbescheiden van het intern onderzoek in goede, geordende en toegankelijke staat. Het draagt zorg voor archivering en vernietiging van de daarvoor in aanmerking komende archiefbescheiden volgens de geldende regelgeving (Politiewet 2012, Archiefwet, de Selectielijst archiefbescheiden politie en Ministeriële regeling beheer politie). Zodra behoud van de gegevens niet meer noodzakelijk is voor het doel waarvoor ze zijn gebruikt of gearchiveerd, draagt het bevoegd gezag zorg voor vernietiging van de gegevens. De gegevens betreffende het onderzoek worden in ieder geval verwijderd maximaal tien jaar na datum van het opstellen van het rapport. 1 Zie voor meer informatie Pagina 6 van 14

7 2.4 Ordemaatregelen tijdens het intern onderzoek Vanaf het moment van melding van een vermoeden van plichtsverzuim kan het bevoegd gezag besluiten om ordemaatregelen te nemen tegen de ambtenaar van politie. De duur ervan kan zich uitstrekken over de periode waarin het intern onderzoek plaatsvindt, maar ook daarna. Het betreffen - niet limitatief ordemaatregelen als: contact- of bureauverbod, buitengewoon verlof, tijdelijk verplaatsen, buiten functie stellen en / of schorsen (conform het Barp en het Brvp). Tenzij het dienstbelang (zoals spoedeisendheid) zich er tegen verzet, stelt het bevoegd gezag vooraf betrokkene in de gelegenheid een zienswijze op het voorgenomen besluit kenbaar te maken. Direct na het nemen van een ordemaatregel kan er voor het bevoegd gezag aanleiding zijn daarover intern en / of extern te communiceren (zie hoofdstuk 6). 2.5 Het intern onderzoek en overige procedures Buiten het bestek van dit Protocol vallen andere procedures van onderzoeken en geschillenregelingen in verband met dezelfde feiten. Het bevoegd gezag kan binnen de wettelijke kaders desgewenst relevante informatie uit die procedures in (laten) brengen in een intern onderzoek. De belangrijkste overige procedures zijn de volgende Strafrechtelijk onderzoek Aangiften tegen politiemedewerkers Als burgers aangiften doen tegen politiemedewerkers, gebeurt dat in een context waarin het gevoel kan ontstaan dat de opvolging binnen de politie niet voldoende onpartijdig en objectief plaatsvindt. Er kan in dit soort situaties aanleiding zijn om de aangifte niet door de afdeling Service, maar door een VIK te laten opnemen. Niet altijd is op voorhand bij de aangever en de medewerker die de aangifte opneemt duidelijk dat de verdachte een politiemedewerker is. Daarnaast is sprake van een grote diversiteit aan soorten incidenten, variërend van huiselijk geweld tot winkeldiefstal. Iedere aangifte tegen een politiemedewerker wordt opgenomen door of namens VIK. Samenloop strafrechtelijk en intern onderzoek Als bij melding van een vermoeden van plichtsverzuim een redelijk vermoeden bestaat dat betrokkene een strafbaar feit heeft gepleegd, stelt het bevoegd gezag de (hoofd)officier van Justitie op de hoogte, die beslist of er een strafrechtelijk onderzoek wordt gestart. Het bevoegd gezag beslist in dat geval of het intern onderzoek wordt afgesloten, opgeschort of voortgezet. Een strafrechtelijk onderzoek tegen de medewerker als verdachte kan voorafgaand, aansluitend, maar ook gelijktijdig aan een intern onderzoek plaatsvinden. Praktisch gezien heeft het de voorkeur om eerst de uitkomst van het strafrechtelijk onderzoek let op: niet de strafrechtelijke vervolging af te wachten. Het bevoegd gezag mag beschikken over de politiegegevens ten behoeve van onder meer disciplinaire bestraffing (art. 16 lid 1 onder e Wpg). Dit betekent dat een strafrechtelijk proces-verbaal één op één gebruikt kan worden. Een intern onderzoek waarin alle onderzoekshandelingen over vermoede strafbare feiten tevens plichtsverzuim nog eens over gedaan worden, is dan uiteraard niet nodig. Het na afronding van een strafrechtelijk onderzoek (opnieuw) horen van de medewerker als betrokkene in een intern onderzoek kan uiteraard wel aan de orde zijn, nu een vermoeden van plichtsverzuim immers niet altijd (geheel) hetzelfde is als een verdenking van een strafbaar feit. Het bevoegd gezag heeft ook bij een nog niet afgerond strafproces als werkgever een eigen verantwoordelijkheid voor de voortvarende afhandeling van het vermoeden van plichtsverzuim. Indien tijdens het intern onderzoek de indruk ontstaat dat betrokkene zal verklaren over door hem of haar gepleegde strafbare feiten, deelt de onderzoeker mee dat betrokkene niet tot spreken verplicht is (cautie) Andere procedures Er kan ook informatie uit andere onder de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag gevolgde procedures over dezelfde feiten relevant zijn op het interne onderzoek. Procedures als de afhandeling van: politieklachten (Politiewet 2012), meldingen misstanden (Besluit melden vermoeden van misstand Rijk en politie, Stb ) en / of meldingen van ongewenste omgangsvormen (Arbeidsomstandighedenwet). Het bevoegd gezag zal telkens na afweging van de betrokken belangen beslissen welke gevolgen deze procedure voor het intern onderzoek heeft. En of informatie uit die Pagina 7 van 14

8 procedures wegens gewichtige belangen van het bevoegd gezag in het interne onderzoek wordt ingebracht. Pagina 8 van 14

9 Hoofdstuk 3 Melding vermoeden van plichtsverzuim 3.1 Beoordeling melding Het bevoegd gezag kan op elk moment van een ieder (burgers, collega s, bedrijven, instellingen) een melding ontvangen met informatie over een vermoeden van plichtsverzuim. Iedere melding beoordeelt het bevoegd gezag zorgvuldig. De uitkomst van de beoordeling van de gemelde informatie kan zijn dat het bevoegd gezag beslist tot: het afzien van onderzoek; de start van een oriënterend onderzoek (zie 3.2); de start van een intern onderzoek (zie Hoofdstuk 4 en volgende); de start van (ook) een ander traject (functioneringstraject, klachtenprocedure, strafrechtelijk onderzoek etc.); het nemen van een personeelsbesluit (bijvoorbeeld verplaatsing, buitenfunctiestelling). 3.2 Oriënterend onderzoek: een vooronderzoek Niet iedere melding geeft voldoende aanleiding tot het verrichten van een intern onderzoek. Uitgangspunt van goed personeelsbeleid is immers dat zonder voldoende aanleiding niet een voor de ambtenaar van politie belastend intern onderzoek wordt gestart. Het bevoegd gezag kan daarom aan de onderzoeker opdracht geven tot een verrichten van een zogeheten oriënterend onderzoek naar enkele feiten. Dit oriënterend onderzoek is een vooronderzoek en heeft niet het karakter van een intern onderzoek. Het oriënterend onderzoek is in aard en omvang beperkt en kan bijvoorbeeld bestaan uit het verifiëren van bepaalde beweringen (in openbare of politiesystemen) of een gesprek met de melder of de leidinggevende. Het richt zich op vragen als: kan er feitelijk wel sprake zijn geweest van plichtsverzuim door een ambtenaar van politie? Is er sprake van een anonieme melding van een dreigende ernstige, gevaarlijke gebeurtenis? Of: is er aanleiding om wegens een valse melding een intern of strafrechtelijk onderzoek te doen tegen de melder? De onderzoeker rondt het oriënterend onderzoek af met een rapport van bevindingen aan het bevoegd gezag. Die beslist over vervolgstappen als bepaald in de vorige paragraaf. Indien een oriënterend onderzoek is afgerond en er geen vervolg komt, informeert het bevoegd gezag betrokkene over de inhoud van dat onderzoek. Het bepaalde in is ook op het oriënterend onderzoek van toepassing, met dien verstande dat de bewaartermijn van een oriënterend onderzoek dat niets belastends over betrokkene heeft opgeleverd of geen vervolg krijgt omdat er geen betrokkene kan worden achterhaald, maximaal een jaar na het opstellen van het rapport bedraagt. Pagina 9 van 14

10 Hoofdstuk 4 Het intern onderzoek 4.1 De onderzoeksopdracht Als het bevoegd gezag na beoordeling van ontvangen informatie over mogelijk plichtsverzuim beslist tot de start van een intern onderzoek, dan geeft het daartoe een opdracht. Als tijdens het intern onderzoek nieuwe informatie over een vermoeden van een ander plichtsverzuim aanleiding geeft voor het verrichten van een intern onderzoek buiten de reikwijdte van de opdracht, dan wordt aan het bevoegd gezag de vraag voorgelegd of de opdracht dient te worden gewijzigd of aangevuld en wordt de schriftelijke bevestiging van het bevoegd gezag in het rapport opgenomen. 4.2 Eigen eenheid, tenzij... Mogelijk plichtsverzuim wordt onderzocht in opdracht van leiding van de betreffende eenheid. Het feitelijke onderzoek wordt uitgevoerd onder regie en verantwoordelijkheid van het hoofd van het bureau VIK van die eenheid. Indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven, kan de opdrachtgever bepalen dat het onderzoek -- ter bevordering van de objectiviteit -- ondergebracht wordt bij het bureau VIK van een andere eenheid. In die gevallen worden in principe alle onderzoekshandelingen door die andere eenheid uitgevoerd (bv. technisch, financieel of digitaal onderzoek). 4.3 Aanzegging intern onderzoek Voordat een intern onderzoek feitelijk kan beginnen, wordt betrokkene door het bevoegd gezag met een aanzegging schriftelijk op de hoogte gebracht van het feit dat er een intern onderzoek wordt ingesteld - met vermelding van de concrete aanleiding en het vermoede plichtsverzuim en verwijzing naar de inhoud van dit Protocol. In de aanzegging wordt gewezen op het feit dat betrokkene zich ook tijdens het intern onderzoek niet strafrechtelijk hoeft te belasten. Alleen indien en zolang het onderzoeksbelang dit dringend noodzakelijk maakt kan de aanzegging op een later tijdstip dan bij aanvang onderzoek plaatsvinden. De aanzegging wordt in beginsel uitgereikt in een persoonlijk gesprek. Dit geldt ook bij een wijziging van de onderzoeksopdracht tijdens een intern onderzoek. Betrokkene wordt gedurende het interne onderzoek over de inhoud van het onderzoek geïnformeerd, tenzij het onderzoeksbelang of de belangen van derden zich daartegen verzetten. Als het bevoegd gezag ook tot een ordemaatregel heeft besloten (zie 2.4), wordt dat besluit, zo mogelijk, tegelijk uitgereikt met de kennisgeving van het onderzoek. 4.4 Onderzoeksmethoden Tijdens het intern onderzoek kunnen verschillende onderzoeksmethoden worden gebruikt met inachtneming van de uitgangspunten als genoemd in de inleiding en in hoofdstuk 2. Bijvoorbeeld: het horen van betrokkene en van leidinggevende / getuige(n), het raadplegen van openbare bronnen, alsook het onderzoeken van de werkomgeving of van de door het bevoegd gezag ter beschikking gestelde voorzieningen en communicatiemiddelen. Betrokkene is verplicht tijdens het verblijf op zijn werk zich te onderwerpen aan een in het belang van de dienst door het bevoegd gezag gelast onderzoek aan zijn lichaam of aan zijn kleding of van zijn daar aanwezige goederen. Voor een dergelijk onderzoek is een opdracht van het bevoegd gezag vereist. Het bevoegd gezag neemt de nodige maatregelen om daarbij een onredelijke of onbehoorlijke bejegening te voorkomen (art. 125d Aw). Het onderzoek kan zich gelet op de opdracht ook richten op het privéleven van betrokkene, mits daartoe een deugdelijke aanleiding bestaat. Indien het onderzoeksbelang vereist dat betrokkene incidenteel of structureel al dan niet via geautomatiseerde systemen heimelijk dient te worden gevolgd, geschiedt dit uitsluitend in opdracht van het bevoegd gezag. Op grond van zijn aanstelling werkt betrokkene mee aan het intern onderzoek en geeft hij daarbij in beginsel zoveel mogelijk openheid van zaken, indien en voorzover hij daarmee niet de kans loopt als verdachte te worden aangemerkt. Betrokkene dient bij het horen zijn verklaring vrij te kunnen Pagina 10 van 14

11 afleggen, dat wil zeggen zonder te worden blootgesteld aan ongeoorloofde druk. Gebruik van geluidsof video-opnames bij het horen wordt betrokkene (of getuige) vooraf gemeld. Betrokkene mag niet in strijd met de waarheid verklaren, maar mag wel zwijgen. Nalaten om opheldering te verschaffen terwijl betrokkene als enige in staat is de gerezen twijfel weg te nemen, kan rechtspositionele gevolgen hebben. Het bevoegd gezag wijst in dat geval betrokkene op de consequenties van de keuze van betrokkene. Bij het horen van betrokkene kan de indruk ontstaan dat hij zal verklaren over door hem gepleegde strafbare feiten. In dat geval deelt de onderzoeker - als het kan voorafgaand daaraan - mee dat hij niet tot spreken verplicht is (cautie). De Officier van Justitie wordt bij een vermoeden van een strafbaar feit op de hoogte gesteld; hij beslist of er een strafrechtelijk onderzoek tegen betrokkene wordt gestart. De uitkomst van het strafrechtelijke onderzoek kan dan eventueel weer de (her) start van het interne onderzoek zijn (zie 2.5.1). Het bevoegd gezag kan met inachtneming van dit Protocol instructies vaststellen met nadere voorwaarden aan het toepassen van onderzoeksmethoden. 4.5 Reactie betrokkene op volledigheid van het intern onderzoek Voorafgaand aan het afronden van het onderzoek vraagt de onderzoeker betrokkene uitdrukkelijk of naar zijn mening de feiten en omstandigheden voldoende onderzocht zijn en of het onderzoek volledig is. De onderzoeker neemt de reactie van betrokkene op in het rapport. 4.6 Uitkomst intern onderzoek De uitkomst van een intern onderzoek kan betekenen dat het bevoegd gezag geen feiten heeft vastgesteld die als plichtsverzuim kunnen worden gekwalificeerd. Als de feiten in het rapport van het interne onderzoek volgens het bevoegd gezag resulteren in de conclusie dat sprake is van plichtsverzuim, zal de uitkomst van het intern onderzoek voor het bevoegd gezag aanleiding kunnen zijn tot het nemen van een rechtspositioneel besluit, zoals het opleggen van een disciplinaire straf. Ook kan er voor het bevoegd gezag reden zijn over de uitkomst van het intern onderzoek (resp. een rechtspositionele afdoening) intern en / of extern te communiceren (zie hoofdstuk 6). Pagina 11 van 14

12 Hoofdstuk 5 Rapportage intern onderzoek Tijdens het interne onderzoek worden alle uitgevoerde onderzoekshandelingen telkens vastgelegd, met het oog op een op te stellen schriftelijk onderzoeksrapport. Zo worden de opgenomen verklaringen in een verslag ter lezing en ondertekening voorgelegd aan de betrokkene of getuige. Ook tijdens het intern onderzoek verkregen materiaal (zoals opnames) maakt als bijlage onderdeel uit van het onderzoeksrapport. Indien de keuze van onderzoeksmethoden daar aanleiding toe geeft, wordt daarover afzonderlijk verslag gedaan. 5.1 Inhoud van het rapport Het rapport bevat alle informatie die het bevoegd gezag nodig heeft om zich een oordeel te kunnen vormen over het vermoeden van plichtsverzuim. Ter voorkoming van een eventueel misverstand: dus ook informatie die ontlastend is voor betrokkene. Het rapport bevat in ieder geval: de onderzoeksopdracht (inclusief eventuele uitbreiding); de schriftelijke aanzegging aan betrokkene; een beschrijving van gebruikte onderzoeksmiddelen en de wijze van inzet; een weergave van de feiten en omstandigheden die betrekking hebben op het vermoeden van plichtsverzuim; een overzicht van of verwijzing naar relevante regelgeving; alle afgelegde verklaringen door betrokkene en anderen die gehoord zijn; schriftelijke documenten; de eventuele besluiten over ordemaatregelen ten aanzien van betrokkene; bijlage(n) met de op de onderzochte feiten betrekking hebbende gegevensdragers. Om misverstanden te voorkomen: het rapport bevat geen adviezen en aanbevelingen voor afhandeling en vervolg. De interpretatie van de resultaten van het onderzoek en de consequenties van de vastgestelde feiten valt immers buiten het bestek van het interne onderzoek en is voorbehouden aan het bevoegd gezag. 5.2 Het overhandigen van het rapport Na afronding overlegt de onderzoeker het rapport van het intern onderzoek aan het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag beslist vervolgens mede op basis van dit rapport of de vastgestelde feiten aanleiding zijn om de feiten te kwalificeren als plichtsverzuim of een andere vorm van ongewenst handelen of nalaten. Doel van het rapport is dat het bevoegd gezag aan de hand daarvan zorgvuldig en voortvarend kan beslissen of - en zo ja: welke - (rechtspositionele) maatregelen tegen betrokkene worden genomen. Dit kan bijvoorbeeld zijn een (correctie)gesprek met betrokkene, een functioneringstraject, of een rechtspositioneel besluit als een verplaatsing of disciplinaire straf (van berisping tot strafontslag). Pagina 12 van 14

13 Hoofdstuk 6 Communicatie over het intern onderzoek Communiceren over een intern onderzoek kan voor ambtenaren van politie een preventieve en stimulerende werking hebben, als signaal dat integriteit en het zich houden aan afspraken binnen de politie belangrijk zijn. Een intern onderzoek heeft echter ook impact op betrokkene en anderen in de organisatie. Bij ieder intern onderzoek weegt het bevoegd gezag daarom zorgvuldig of kan worden gecommuniceerd. En zo ja: aan wie, op welk moment en op welke wijze? 6.1 Communicatie De direct leidinggevende is verantwoordelijk voor de communicatie met de betrokkene over de voortgang van het onderzoek en heeft de personele zorg. De communicatie met betrokkene via de onderzoeker richt z\ich op het proces en inhoud van het onderzoek. Tijdens en na een intern onderzoek kan het bevoegd gezag aan andere voor hem werkzame personen relevante mededelingen doen in het belang van de bevordering van de integriteit van de politie en medewerkers, en ten behoeve van de inzet van goede personeelszorg. Indien betrokkene een veiligheidsfunctie vervult, neemt het bevoegd gezag bij het verstrekken van informatie over het onderzoek aan de AIVD de daarvoor geldende regels in acht. Als daartoe aanleiding bestaat, kan de korpschef intern of extern geanonimiseerde gegevens over het interne onderzoek verstrekken. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op de aanleiding voor de start van een intern onderzoek, eventuele ordemaatregelen, welk (vermoed) plichtsverzuim onderwerp van onderzoek is of was, afdoening (als bekend) en vermelden van een korpsaanspreekpunt voor informatie. Het bevoegd gezag kan nadere instructies vaststellen over de communicatie rondom een intern onderzoek. 6.2 Nazorg en preventie Namens het bevoegd gezag blijft de leidinggevende van betrokkene - of van een andere in het onderzoek betrokken collega - niet alleen tijdens maar ook na afloop van het interne onderzoek goede personeelszorg bieden. Zo mogelijk in overleg met betrokkene kan het bevoegd gezag in het belang van nazorg en preventie voor betrokkene en collega s zorg dragen voor een terugkoppeling naar team of eenheid, waarvan betrokkene deel uitmaakt. De onderzoeker kan daarbij desgewenst een toelichting geven. Pagina 13 van 14

14 Hoofdstuk 7 Inwerkingtreding en bekendmaking Dit Protocol treedt in werking met ingang van 1 januari 2013 Het vervangt bestaande protocollen met dezelfde reikwijdte. Het Protocol wordt gepubliceerd op Intranet en ligt in schriftelijke vorm ter inzage bij het hoofd van het VIK. Het kan worden aangehaald als Protocol interne onderzoeken politie, onder vermelding van de datum van publicatie. Den Haag, 1 januari 2013 De korpschef van politie mr G.L. Bouman Pagina 14 van 14