De typische Marokkaan bestaat niet

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De typische Marokkaan bestaat niet"

Transcriptie

1 De digitale professor Drones: oorlog is een spelletje? De typische Marokkaan bestaat niet 50 Onafhankelijk magazine van Tilburg ity no. 12

2 02. En passant Dat had een verschrikkelijke uitwerking op mijn maag- en darmgestel Column Sambal bij? Ik ben een heel gevoelig type. Vooral wat betreft mijn maag. Als ik Griekse of Turkse gerechten eet heeft dat binnen afzienbare tijd verstrekkende gevolgen voor mijn stoelgang, waarschijnlijk vanwege de overvloedige kruiden waarmee deze spijzen zijn doortrokken. Ook wanneer ik een Mexicaanse maaltijd nuttig, treedt deze versnelde vertering in werking vóór ik ook maar aan een toetje heb kunnen denken. Evenals bij barbecue, gourmet, fondue, steengril, bakplaat en wok. En bij zelfbereide maaltijden natuurlijk. Mijn maag kan daar gewoon niet tegen. Ook niet tegen films waarin verdrietige dingen gebeuren, zoals een lief klein hondje dat wegloopt, of een vrolijk en veelbelovend kind dat blindemannetje speelt en onder een stoomwals terecht komt. Maar goed, dit terzijde. Nu had ik laatst in ons grand café een uiterst gezonde lunch tot mij genomen, bestaande uit een zalmmoot met vissaus, krieltjes en boontjes. Zo lekker dat ik mijn hele bord opat. Nou ja, de dingen die op mijn bord lagen dus, niet het bord zelf. Maar niet veel later had dat een verschrikkelijke uitwerking op mijn maag- en darmgestel. Vreemd. Merkwaardig. Zou dat aan die smakelijke, gezonde middagmaaltijd hebben gelegen, die toch deskundig was bereid en liefdevol geserveerd? Of zouden de Oosterse gerechten die ik de avond daarvoor had genuttigd daaraan debet zijn? Die orang oetan speciaal? Met die fuck yong hai? Ik kon het niet met zekerheid zeggen. Gelukkig kwam de volgende dag mijn zus gezellig lunchen in het grand café. Ook zij is een heel gevoelig type. Ik beval haar de zalm met vissaus, krieltjes en boontjes van harte aan. Ze at met smaak en bestek haar hele bord leeg. Ik wachtte met spanning af maar er gebeurde niets, ze bleef rustig zitten op haar stoel, geen stoelgang. Dan zal het toch die Chinees zijn geweest. Erik-Jan Broers is docent aan de rechtenfaculteit. Lees zijn blogs op Online. Tips? Mail de redactie: Tweeten kan ook: twitter.com/ universtweet. Motor & campus De Tilburgse campus verwelkomt sinds kort een aantal Biker Mice from Mars. Als je de tekenfilmserie kent ben je waarschijnlijk een medewerker of een hele oude student. Sinds het voor Nederlandse begrippen mooie weer komen steeds meer mensen op de motor of scooter naar de campus. In ieder geval dat denken we. Het is ook mogelijk dat de campus voortaan de nieuwe home base is van motorclub Satudarah. Garden & Eden Bonen uit blik en wortelbolletjes uit plastic zakjes; wie weet nog waar zijn eten echt vandaan komt? Dat vroeg een groep studenten van AWAke International en het Outreaching Program zich af. Om zeker te zijn van de herkomst van hun groente en kruiden hebben ze een eigen groentetuin aangelegd, recht tegenover gebouw P, van Pluk de dag. Dat kan over een tijdje dan ook, van aardbei, pompoen, sla tot aan radijs. Google & gesloten iteit van Tilburg, gesloten of verhuisd. U wist nergens van? Het stond er echt op een marker midden op de campus in Google Maps. Niet de boodschap die je door wil geven aan de meute online scholieren die een studie op onze fraaie universiteit overweegt. Een foutje van de zoekmoloch dat zich lastig laat herstellen, students per tweet. Gelukkig is dat intussen toch gebeurd. We zijn niet meer weg, maar wel open.

3 Inhoudsopgave.03 Colofon Adres Postbus LE Tilburg Basisontwerp Unit20: Yoe San Liem en Maud van Velthoven Cover Dolph Cantrijn (voor) Ton Toemen (achter) Druk PrismaPrint Advertenties Uitgave is het driewekelijks onafhankelijk magazine van Tilburg ity Volgende editie 13 verschijnt op 6 juni 2013 Redactieraad Annemarie Hinten (voorzitter), Jasper Haenen, Marcel Zeelenberg, Antony Pemberton, Jos Straathof (Walther Verhoeven, adviseur) Dit nummer is gemaakt door Francine Bardoel, Dieter van den Bergh, Erik-Jan Broers, Dolph Cantrijn, Andrew Cartwright, Gerrie van Dooren, Adrian van den Eerenbeemt, Mara Gelderblom, Luuk Koelman, Sonia Kolasinska, Iris Scherphof, Bas van der Schot, Tim Staps, Bart Smout, Mathijs Sukel, Puck van Tilburg, Ton Toemen, Malini Witlox, Esra van der Wolk, Zoë-Amber Wolters Mathijs Sukel schreef mee aan (Onder)wijzer via internet, veni, vidi, video, een artikel over de inzet van technologie in het onderwijs (pagina 12-14) Ik kan me nog de tijd herinneren dat er geen internet was en ik geen mobiele telefoon had. Wilde je iets uitzoeken dan deed je dat in de bieb, of met een encyclopedie. En als je genoeg moed had verzameld om je toekomstige vriendinnetje te bellen, was het altijd nog de vraag of ze wel thuis was. Nee, ik ben niet van voor de oorlog. Ik ben 37 en alweer van een andere generatie dan mensen van 27. Want zo hard gaat het tegenwoordig, hoofdzakelijk door de razendsnelle ontwikkeling van technologie. Studenten van nu zijn met die technologie opgegroeid en hebben het volledig omarmd. Nu het hoger onderwijs nog. 08. Passion, Fear & Faith De Tilburgse promovenda Esmah Lahlah las veel in de media over kut-marokkaantjes die voor overlast zorgen. Ze vroeg zich af: waar komt dat toch vandaan? Haar onderzoek naar jonge geweldplegers werd breed uitgemeten in de pers. 12. (Onder)wijzer via internet Stel je een klas voor uit En nu uit Wat is de overeenkomst? Ondanks de razendsnelle opmars van technologie staat de docent nog altijd centraal. Zij doceren en studenten luisteren. Waarom is er wezenlijk nog zo weinig veranderd? 15. U2 in Tilburg Het Tilburgse Trefsentrum Posjet was begin jaren zeventig een politiek café, concertzaal en ontmoetingsplek voor studenten van de universiteit. In 1981 trad U2 zelfs nog op voor Posjet, voor een half uitverkochte zaal. Een terugblik. 18. The ethics of drone fighting How ethical is drone fighting? Is it still warfare when you bomb from unmanned planes, sitting in a comfortable chair? Or are we talking about murder in this situation? TILTing Perspectives addressed this issue. 04. Buzz 06. Pics 08. Passion, fear & faith 12. Onderwijs Lifestyle 18. Science & School 20. International 23. What's in the world

4 04. Buzz coördinatie Malini Witlox Nieuws Gerechtshof: Beurspromovendi niet als werknemer betalen Beurspromovendi hoeven niet betaald te worden voor hun onderzoek. Het zijn studenten en geen werknemers. Dat heeft het Groningse gerechtshof bepaald in een zaak tussen de Rijksuniversiteit Groningen en de vakbond Abvakabo. De Nederlandse universiteiten liggen al jaren met de vakbonden en promovendi in de clinch over de vraag of promovendi betaald horen te krijgen. Nederland is samen met Denemarken en Kroatië het enige land dat geen bursalenstelsel kent. In veel andere Europese landen zoals Groot-Brittannië, krijgen promovendi alleen een studiebeurs. Een paar jaar geleden voerde de Rijksuniversiteit Groningen een systeem van beurspromovendi in. De RUG gaat geen arbeidsovereenkomst met ze aan. De beurspromovendi ontvangen daardoor geen vakantiegeld en geen eindejaarsuitkering en hebben later ook geen recht op een werkloosheidsuitkering. Vakbond Abvakabo spande een rechtszaak aan namens twaalf beurspromovendi, de kantonrechter gaf de vakbond gelijk. De Rijksuniversiteit ging in hoger beroep en gaf onder meer aan dat de kantonrechter de rechtsverhouding had beoordeeld aan de hand van de verkeerde criteria. Ook geeft het Hof aan dat de rol van de promotor/begeleider niet wezenlijk verschilt van de scriptiebegeleider van een reguliere student. De uitspraak van het Gerechtshof zet de deur op een kier voor andere universiteiten om met identieke overeenkomsten als in Groningen te gaan werken. Knipoog ;) Fietspad Het rode fietspad is beroemd. Vol trots vertellen ex-tilburgers het verhaal van het fietspad in hun nieuwe minder ontwikkelde woonsteden. Tilburg loopt zelden voorop, maar wel met het eerste langeafstandfietspad van de universiteit tot Oisterwijk. Helaas is er niet veel van de TOF-route van 1975 over, ontdek je al wielrijdend. Stoplichten staan langer op rood voor fietsers dan voor auto s, voorrang op het fietspad is op vele plaatsen afgeschaft, en je kan al helemaal niet meer zonder onderbrekingen op de korte Heuvel komen. De langzame afbouw van het fietspad loopt parallel met de afbouw van fietserrechten, in veel straten in de binnenstad is de fiets verbannen naar duistere kelders. Mensen die hun fiets ook een terrasje gunnen worden genadeloos beboet. Maar het Pieter Vreedeplein vormt de grootste barrière vlak voor de eindbestemming van menig universitair fietser. De rode loper houdt midden in de stad plotseling op, er is geen fietspad meer, maar een losloopvak voor babyboomers met boodschappen. Volkse V&D-shoppers doen hun best om voor je fiets te springen en willen daarbij best hun Saturn-aankopen opofferen. Waar eens veiligheid voor de fietser voorop stond, loert nu gevaar aan alle kanten. Daar heeft vast iemand zeer goed over nagedacht. Waaraan moet de UvT meer geld uitgeven? Onderwijs (52%, 176 Votes) Betere faciliteiten zoals meer computers (18%, 60 Votes) Mooiere campus (18%, 60 Votes) Onderzoek (11%, 40 Votes) Totaal aantal stemmen: 336 Marjan Vossen (premaster BDM): Aan onderwijs. Ik vind het echt bagger. Er zijn niet genoeg contacturen, de leerstof is niet aansluitend genoeg. Er zouden meer docenten moeten komen en ik mis de stagemogelijkheid. Anouk van der Meijden (premaster BDM): Aan betere faciliteiten. In de bieb is er maar weinig plek om te werken met je laptop. Het gebeurt ook heel vaak dat ik niet op de internetverbinding kan komen van de UvT. De VPN-verbinding thuis werkt vaak ook niet. Ga naar Online en stem op onze nieuwe poll. Online TOP-week naar Spoorzone De TOP-week verhuist van evenemententerrein t Laar naar de Spoorzone. Op deze manier zit de TOP dichterbij het vuur: de kroegen, de studentenverenigingen en de stad. Ze zitten wel verder van de uni. Stapel als zzp er Diederik Stapel zoekt de media weer. Zo heeft hij het tijdschrift Quote ingelicht dat hij een eigen bedrijf gaat starten. Stapel is in te huren als coach en strategisch adviseur. Minder scholarships en waivers TiU Buitenlandse studenten die in Tilburg willen studeren moeten dat vaker zelf gaan betalen. De universiteit gaat bezuinigen op scholarships en tuition waivers voor inkomende internationale studenten. Dynamische universiteit De academische arbeidsmarkt is veel dynamischer dan gedacht. Flinke aantallen promovendi, universitair docenten, universitair hoofddocenten en hoogleraren

5 Buzz.05 Met je neus in de oksel van de buurman Proost ff bellen met Tijs Kooijmans Tijs Kooijmans is verkozen tot beste docent van de Rechtenfaculteit. Bij een verkiezing, georganiseerd door Fractie Vrijspraak, won hij met 32 procent van de stemmen. En, was de zege verwacht? Nee, ik ben er nog wel een beetje beduusd van. Er loopt bij deze faculteit een fantastische populatie aan docenten rond en er zitten een paar echte kanonnen bij. Ik heb werkelijk niet zien aankomen dat de studenten juist mij zouden kiezen. Verklaar uw eigen succes eens? Ik denk dat ze me verkozen hebben vanwege mijn enthousiasme voor het vak en het plezier dat ik uitstraal in het doceren ervan. Ik probeer op eigen wijze de complexiteit van het vak onder de aandacht te brengen. Bij strafrecht gaat het vaak over grote maatschappelijke problemen en diep ingrijpend menselijk leed, zowel aan de kant van slachtoffers als aan de zijde van de verdachte. Dat verhaal probeer ik te vertellen en die verschillende perspectieven probeer ik te belichten. Verder probeer ik studenten te stimuleren om zelf over de problemen van mijn vakgebied te denken. Zo gooi ik soms een vraag in de groep, waar ik niet meteen antwoord op geef. Bij de colleges strafprocesrecht vraag ik ook aan de studenten om als getuige te vertellen wat ze zo even hebben waargenomen. Wat hebben ze net gezien toen een persoon zomaar de collegezaal binnenwandelde? Droeg die persoon nu een grijze trui of een bruine? Zo maak ik ze ervan bewust dat het afleggen van een verklaring als getuige heel moeilijk is en dat dat dus van invloed kan zijn op de uitkomst van het strafproces. Batavier wint duathlon Prijzen, prijsjes, benoemingen, subsidies, schouderklopjes en veren in de reet; het academische wereldje zit er vol mee. licht er de mooiste uit. De Tilburgse student Juul van de Kruijs wint graag in den vreemde. Althans, afgaand op zijn prestaties van de laatste tijd. Eerst werd hij gekroond tot Nederlands Kampioen Duathlon (fietsen, lopen, fietsen) in Frankrijk. Hij won die titel door daar op het Europees Kampioenschap derde te worden. Twee vliegen in één klap dus. Maar het bleek niet genoeg voor Juul, want onlangs schreef hij ook nog de laatste etappe van de 41ste Batavierenrace op zijn naam. Die estafetteloop staat bekend als het grootste studentensportevenement van Nederland en wordt verlopen in Gelderland en De Achterhoek, via Duitsland uiteraard. Column Tijgergevecht Deze kater was geen kater. Eerder een tijger, en dan nog wel een die ergens heel erg boos over is. En terwijl die tijger zijn klauwen in mijn pijnlijk verbrande huid zette wist ik mezelf onder de douche te slepen. Water biedt helaas geen redding meer als je jezelf op een dieet van teveel ongezonde producten en te weinig slaap in leven probeert te houden. Leuk hoor, Koninginnedag... of Koningsdag... of wat het ook moge zijn! Toch prijs ik mezelf gelukkig, want ook al heb ik een kater, ben ik verbrand, en dodelijk vermoeid... ik heb tenminste niet op de Dam hoeven staan. Ik kan er met mijn verstand nooit bij; mensen die het nodig vinden om zich op plaatsen met grote massa s te verzamelen om uitzinnig op en neer te hossen. Festivals, concerten en jaarmarkten... dingen die een magnetische uitwerking lijken te hebben op het normale gepeupel zijn voor mij ware nachtmerries! Wat is er nou leuk aan? Met je neus in de oksel van de buurman gedrukt kijken naar een balkon waarop een paar mensen verschijnen die je verder alleen maar op je tv-schermpje zult zien? Nee, doe mij dan toch maar de heerlijke barbecue in het voor Nederland zeldzame zonnetje, waarbij de drank rijkelijk vloeide. De kroning was uiteindelijk toch niet te missen, of je er nou bij aanwezig was of niet. Alle tv-zenders en radiostations achtten het hun persoonlijke taak om de niet-aanwezigen te overspoelen met de geweldige dingen die ze misten. En ach, zelfs al had ik het hele gebeuren gemist dan zou ik er nog niet wakker van liggen... de heerlijke barbecue eindigde namelijk in een comateuze slaap en een gevecht met een (niet koninklijke) tijger. Tweets Zoë-Amber Wolters (23) is student Communicatie. Haar blogs zijn te lezen op Online. verlaten de universiteit, maar omgekeerd is er ook volop in- en doorstroom van wetenschappers van buiten de universiteit, aldus het Rathenau Instituut. Tot zover het oude nieuws. Elke dag vers nieuws? Ga naar Online! Dagje studeren in de wonderschone bieb van #TiU. Vandaag even het boek van Besturen in Europa uitknallen! #samenvatten op 10 mei Hoorcollege van een Franse gastdocent. Ik moet al de hele tijd denken aan de oude serie Allo Allo! op 6 mei Met die universiteitsraad verkiezingen is de campus net een pacmanspel. Je zou bijna een tunnel willen graven. op 18 april Gestemd voor de universitaire verkiezingen. Ik wil vanaf nu ook niet meer aangerand worden op de campus door mensen met een laptop. op 15 april

6 06. Pics fotografie Dolph Cantrijn zomers versje een meisje maakt een hartje in t zand ik kijk ernaar ik leun naar haar en geef haar vlug een kusje meisje kijkt op, onaangedaan ze zegt niet doen ik ben niet je vriendinnetje ik ben je zusje Arthur Kok, campusdichter 2013

7 Pics.07 Online burgerschap Dode bomen schamperen de hippe lui vanachter hun ipads en hun neus in de clouds over hopeloos ouderwetsche media als boeken. Maar op een mooie dag als deze komen dode en levende bomen samen in een perfecte symbiose. Ongestoord, zonder toeters, bellen of piepjes van de zoveelste like of update. Zonder ogenpijn van zonneschijn in het scherm, leeglopende accu en weigerende wifi. Gewoon lekker lezen. Over online burgerschap, dat dan weer wel.

8 08. Passion, fear & faith Iedereen zoomt in op het Marokkaanse. Dat leidt de aandacht af van de kern.

9 Passion, fear & faith.09 tekst Bart Smout fotografie Dolph Cantrijn Ik kreeg het beste van twee culturen mee Haar proefschrift verschijnt pas in september, maar het onderzoek van Esmah Lahlah haalt nu al de landelijke pers. Jonge geweldplegers zijn vaak zelf in hun jeugd mishandeld, ontdekte zij. Bij Marokkaanse jongens is dit maar liefst drie keer vaker het geval dan bij Nederlandse. Dat verschil is schokkend, maar heeft nauwelijks iets met etniciteit an sich te maken. Promoveren wilde Esmah Lahlah al zodra ze de Master kinder- en jeugdpsychologie op zak had. Ze schreef een aanvraag om in aanmerking te komen voor de NWO-subsidie Mozaïek, een beurs speciaal voor getalenteerde allochtonen. Toen werd ze afgewezen omdat ze niet allochtoon genoeg was. Mijn vader is Marokkaans maar mijn moeder is Nederlands. Daarom was ik niet kleurrijk genoeg, lacht ze. Via allerlei omwegen bemachtigt Lahlah in 2008 een promotieplek bij Intervict op Tilburg ity. In de media las je toen veel verhalen over kut-marokkaantjes die voor overlast zorgen. Dan vraag je je toch af: waar komt dat vandaan? Zo is mijn onderzoek begonnen. Een onderzoek dat nu breed in de media is uitgemeten. De redactie van Pauw & Witteman hing zelfs aan de telefoon. Vleiend, maar na lang nadenken besloot ze die uitnodiging te laten schieten. Mijn onderzoek is complex, maar ligt ook heel gevoelig. Iedereen focust zich zo op het Marokkaanse aspect. Als je niet de juiste nuances kan aanbrengen wordt het al snel koren op de molen van Geert Wilders. De uitkomsten van Lahlahs onderzoek, waarbij ze bijna vijfhonderd jongens een enquête liet afnemen, liegen er niet om. Als het om Nederlandse jongens gaat, heeft één op de vijf ervaring met heftige mishandelingen door een familielid. Minder dan één op de vijf heeft weleens gezien hoe de ouders elkaar mishandelden. En vijf procent is weleens slachtoffer geweest van seksueel geweld. Bij de Marokkaanse jongens liggen deze cijfers beduidend hoger. Twee op de drie heeft ervaring met heftige mishandeling en bijna de helft is getuige geweest van geweld tussen de ouders. Ook als het gaat om seksueel geweld liggen de cijfers hoger: zeventien procent heeft er ooit mee te maken gehad. Veel Marokkaanse daders zijn kortom zelf slachtoffer van geweld geweest. De mishandeling zou bijna de helft van de latere geweldpleging verklaren. En dat is eigenlijk niet verwonderlijk vindt Lahlah, want het is al langer bekend dat mishandelde kinderen een grote kans hebben om het gedrag van hun ouders te kopiëren. Had je verwacht dat de media jouw onderzoek zo gretig zouden oppikken? Nee, totaal niet. Het is de afgelopen tijd echt een gekkenhuis geweest. Marokkanen hè. Daar berichten de kranten graag over. Het verband dat ik in mijn onderzoek heb aangetoond tussen mishandeling en geweldpleging, geldt natuurlijk ook voor Nederlandse jongens. Daar liggen de aantallen ook hoog, niet zo hoog als bij de Marokkaanse Nederlanders, maar toch. Iedereen zoomt in op het Marokkaanse. Dat vind ik jammer, het leidt de aandacht af van de kern. Namelijk dat kindermishandeling een belangrijke factor is bij jonge geweldplegers. Maar hoe komt het dan dat zoveel Marokkaanse jongens ervaring hebben met huiselijk geweld? Dat komt door een combinatie van factoren. Dan moet je denken aan een lage sociale en economische status, een lage scholing en aan een hoge werkloosheid. Dat zijn allemaal variabelen die de kans op huiselijk geweld vergroten. In principe is er daarin geen verschil tussen Nederlandse en Marokkaans jongens. Op het internet vind je veel reaguurders die het oneens zijn met jouw verklaring. Die zeggen: Onzin, mevrouw Lahlah. Geweld hoort gewoon bij de Marokkaanse cultuur. Punt. Ik begrijp dat mensen graag met een vingertje willen wijzen maar zo simpel ligt het niet. En als het wel zo simpel lag was ik echt niet bang geweest om dat te zeggen. Het zit veel complexer en genuanceerder in elkaar. Dat maakt het ook lastig. Juist doordat zoveel factoren een rol spelen is het lastig die geweldscyclus te doorbreken. Maar als je kijkt naar jeugdcriminaliteit, dan zien we dat etniciteit een heel beperkte invloed heeft. Etniciteit zelf voegt weinig toe. Het is die combinatie van factoren en niet de Marokkaanse cultuur an sich. Cultuur is ook zoiets geks, het is niet een op zichzelf staand fenomeen waarvan je kan zeggen: dat is het. Cultuur is dynamisch, verandert voortdurend, is een wisselwerking die door heel veel factoren tot stand komt. De typische Marokkaan bestaat niet. Moet er een denkomslag komen? Waarbij we dat kut-marokkaantje en dat kut-nederlandertje als slachtoffer gaan zien? Nee, daar wil ik niet naartoe. Ik vind wel dat we erg eenzijdig denken als het gaat om slachtoffers en daders. De dader is slecht, die moeten we hard aanpakken, zonder genade. En het slachtoffer is aaibaar en lief en kwetsbaar. Mijn proefschrift laat zien dat het genuanceerder ligt. Het is niet zo zwart-wit. Ik zeg niet: O, de daders, daar moeten we medelijden mee hebben, dat zijn allemaal slachtoffers. Nee, niet iedereen die vroeger is mishandeld wordt later een geweldpleger. Maar we moeten wel erkennen dat het zwart-wit denken niet werkt. Je moet daden kunnen veroordelen maar ook de oorzaken van gedrag kunnen lokaliseren om het te veranderen. Esmah Lahlah (1979, Helmond) werkt als promovenda bij Intervict, een interdisciplinair onderzoeksinstituut van de Tilburg Law School. Ze groeide op in Helmond in een gezin met een Nederlandse moeder, een Marokkaanse vader en twee zussen. Lahlah studeerde kinder- en jeugdpsychologie in Tilburg. Vlak na het behalen van haar masterdiploma besloot ze een jaar te wijden aan de verzorging van haar pasgeboren zoontje. Hierna werkte ze als beleidsmedewerker bij De Twern en als docent en onderzoeker bij Avans Hogeschool. In 2008 ging ze aan de slag bij Intervict. Lahlah woont tegenwoordig in Tilburg. Ze is getrouwd en heeft twee kinderen, een zoontje van negen en een dochtertje van drie.

10 10. Passion, fear & faith Genuanceerd denken doet vaak meer recht aan de realiteit De dader is dus vooral dader maar ook een beetje slachtoffer. Klinkt niet als een slogan die mensen gaan omarmen. Als mens scan je de wereld. Dan is het makkelijk om die in hokjes op te delen. Dat heb je nodig om informatie te verwerken en te ordenen. Genuanceerd denken doet vaak veel meer recht aan de realiteit. Maar het gooit die hokjes omver en dat vergt energie. Het is makkelijker om te zeggen: Dit is slecht, oppakken en weg ermee. Dan kun je weer gerust slapen. Zeker in deze tijd waarin je wordt overspoeld met informatie is dat een comfortabele strategie. In een interview met de Volkskrant zei je dat het taboe op de seksuele ontwikkeling doorbroken moet worden als we vooruitgang willen zien. Wat bedoel je daarmee? Mijn onderzoek laat zien dat zeventien procent van de Marokkaanse jongens slachtoffer is geweest van seksueel misbruik. Dat is een hoog cijfer. Praten over seksualiteit en voorlichting daarover is nog best een taboe binnen de Marokkaanse gemeenschap. Jongens leren niet wat een gezonde en normale seksuele ontwikkeling is. Bovendien wordt hen geleerd om sterk en mannelijk te zijn. Dus als het hen overkomt, seksueel misbruik, hebben ze eigenlijk niemand om daarover te praten. Dan komen ze in een negatieve spiraal terecht waar ze op eigen kracht amper uitkomen. Asis Aynan, columnist van Folia Magazine, sprak de angst uit dat meer Marokkaanse jongens worden mishandeld dan jouw statistieken laten zien. Ik durf het niet te zeggen. Ik kan alleen maar zeggen dat mijn studie deze cijfers laat zien. Tegelijkertijd gaf zijn column blijk van opluchting: eindelijk is het onderwerp bespreekbaar gemaakt. Ik hoop dat mijn onderzoek bijdraagt aan het terugdringen van kindermishandeling. Een eerste stap is misschien door het bespreekbaar te maken. Als mijn onderzoek stof doet opwaaien en de tongen losmaakt, dan ben ik daar blij mee. Veel ouders realiseren zich überhaupt niet wat voor impact het heeft als een kind alleen al getuige is van geweld. Je zoomt in je onderzoek in op Marokkaanse jongens. Hoe zit het met de meisjes? Er zijn aanwijzingen in de literatuur die veronderstellen dat meisjes vaker slachtoffer worden van victimisering binnen het gezin. Of dat ook voor Marokkaanse meisjes geldt, zou onderzocht moeten worden. Laatst las ik in de Volkskrant dat Marokkaanse meisjes steeds vaker ontsporen. Ze zouden ook meer kampen met depressieve en suïcidale gevoelens. Het is aannemelijk dat dit te maken heeft met fysiek en seksueel geweld. Maar nogmaals, daar moet onderzoek naar worden gedaan. Al met al schets je toch een somber beeld, waarin oud geweld nieuw geweld voortbrengt. Is dat beeld persoonlijk herkenbaar voor jou? Nee, gelukkig niet. Ik ben zelf opgegroeid in een gezin met een Nederlandse moeder en een Marokkaanse vader. De sfeer thuis was altijd warm en liefdevol, ik heb een goede jeugd gehad. Eigenlijk vond ik dat als kind heel bijzonder. Ik had het gevoel dat ik het beste van twee culturen meekreeg en zo een ideale mix kon maken. Van mijn vaders kant kreeg ik het warme en beschermende familiegevoel mee. Mijn moeder leerde me tegelijkertijd om open en eerlijk te praten. Ik heb me altijd zowel Nederlands als Marokkaans gevoeld. Voor mij is dat nooit een probleem geweest. Ik kan echt niet zeggen dat ik het een meer ben dan het ander. Soms kom je mensen tegen die je hoofddoek zien en dat maakt je vervolgens Marokkaans en niet Nederlands. Zo voel ik dat niet.

11 Personeel.11 tekst Esra van der Wolk fotografie Dolph Cantrijn Een voorproefje op je toekomst? Ontdek je carrièremogelijkheden op werkenbijdeloitte.nl/cocktail Om te weten hoe het er binnen een topbedrij f aan toe gaat, hoef je helemaal niet naar buiten. Breng gewoon een bezoekje aan onze virtuele cocktailbar, waar je in een informele sfeer jouw carrièremogelij kheden bij Deloitte kunt ontdekken. Je maakt er onder andere kennis met (oud-) Deloitters die momenteel een mooie positie bekleden bij Deloitte of andere organisaties. Zij vertellen je graag meer over hun persoonlij ke en professionele ontwikkeling. Dus zoek jij de beste start van je carrière? Begin eerst hier: werkenbij deloitte.nl/cocktail For information, contact Deloitte Touche Tohmatsu Limited.

12 12. Coverstory tekst Malini Witlox en Mathijs Sukel Illustraties Bas van der Schot (Onder)wijzer via internet veni, vidi, video Videocolleges, MOOC s en web based learning: dankzij ICT zijn de mogelijkheden voor nieuwe onderwijsmethodes inmiddels legio. Toch is er nog maar weinig echt veranderd, stellen Hans van Driel en Gerwin Pols. Hun ideaal: niet langer de docent die zijn kennis statisch overdraagt aan braaf luisterende studenten, maar veel meer interactie tussen beiden met behulp van moderne technologie. Wie de geschiedenisboeken over onderwijs erop naslaat, komt steeds dezelfde plaatjes tegen. 1901: een foto van een overvolle klas, de scholieren in hun mooiste kleding, aandachtig luisterend naar de meester die voor het schoolbord staat. Anno 2013 zijn de plaatjes nagenoeg hetzelfde. De kleding en kapsels zijn weliswaar anders, en nu liggen er tablets en netbooks op tafel, maar nog steeds staat de leraar centraal. Ook op Tilburg ity. Het is vreemd dat het onderwijs nog zo ouderwets is ingericht, meent Hans van Driel, zelfbenoemd onderwijsvernieuwer en vice-decaan Onderwijs. Kijk naar diensten als Spotify. Consumenten wachten niet meer af wat dj s draaien, maar creëren hun eigen afspeellijsten. De samenleving is veranderd, maar het onderwijs is gelijk gebleven. Nog altijd is het onderwijssysteem aan de TiU top down, terwijl het ook bottom up zou kunnen zijn. Gekozen voor contactonderwijs De universiteit heeft destijds in haar onderwijsstrategie gekozen voor contactonderwijs, omdat ze het belangrijk vond dat studenten en docenten real life met elkaar interacteerden. De instelling geloofde niet in studiesucces op basis van (gedeeltelijk) afstandsonderwijs, verklaart ICT- en onderwijscoördinator Cas Egelie. Dat betekent dus dat studenten veel op de campus en in de collegezalen aanwezig zijn. Grote investeringen in nieuwe leermethoden, waarbij gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld video of internet, zijn daarbij (nog) niet gedaan. Evengoed heeft een deel van de docenten nieuwe leermethoden als bijvoorbeeld videocolleges al wel omarmd, zegt Egelie. Momenteel zijn er tussen de 125 en 150 docenten die op de een of andere manier gebruik maken van video in hun didactische methode. Daarvoor is er mobiele opnameapparatuur beschikbaar, net als een studio in gebouw P. Er is dus zeker wel geïnvesteerd in technologie, maar we hebben nog veel te weinig geinvesteerd in onze docenten om er daadwerkelijk gebruik van te maken op een innovatieve manier, zegt Egelie. Daarbij heeft CvB-voorzitter Koen Becking al een paar keer laten vallen een voorstander te zijn van de inzet van technologie in het onderwijs. Maar het is voorlopig afwachten hoeveel van die ambitie is terug te zien in het nieuwe strategische plan. Gamification de toekomst? Onderwijs in spelvorm is binnen drie jaar een didactische methode waar universiteiten gebruik van maken. Dat voorspelt het New Media Consortium (NMC), een internationaal verbond van experts gericht op de integratie van onderwijs en technologie. Gamification is een begrip dat steeds vaker opduikt als het om vernieuwende onderwijsmethoden gaat, maar wat is het precies? Gamification is het toepassen van spelelementen in het onderwijs, waarbij de moeilijkheidsgraad oploopt van eenvoudig tot complex, licht docent levensbeschouwing en game designer Johan ter Beek toe. Goede didactische spellen maken volgens hem gebruik van een perfecte balans tussen vaardigheden en uitdagingen, waardoor studenten in een flow terecht komen. De beroemde Psycholoog Mihály Csíkszentmihályi stelt hierover: Flow is een mentale toestand waarin iemand activiteiten uitvoert waarbij hij energiek is, volledig gefocused op zijn taak, betrokken en plezier heeft. Ter Beek: Dit zorgt ervoor dat studenten op de

13 Coverstory.13 Student met content Als het aan Gerwin Pols Education Support (LIS) ligt zijn die ambities stevig. Tegelijkertijd roept hij op alvast de bestaande mogelijkheden beter te benutten. Kijk naar de inrichting van Blackboard, die is heel traditioneel. De docent zet er materiaal op, de student kan dit lezen, maar er zelf nauwelijks iets aan toevoegen. Zo is er weinig interactie. Laat studenten zelf ook met eigen content komen. Degene die voor de collegezaal staat, is niet meer degene met alle kennis, die tijd is voorbij. Kritische reflectie Het onderwijs is blijven hangen in de fase van kennisoverdracht, beaamt Van Driel. We gooien wat handboeken de collegezaal in, studenten krijgen drie of vier jaar theorie en aan het einde doen ze vaak voor de eerste keer zelf onderzoek. Maar studenten zijn volgens hem slim genoeg om ook buiten de campus aan kenniswerving te doen. Dankzij videocolleges, TedX en MOOC s (Massive Open Online Courses) kun je ze alles laten bekijken. In de collegezaal zet je de volgende stappen. Daar heb je de docent voor nodig. Kritische reflectie, kijken hoe je de kennis kunt verwerken en toepassen. De activerende werkvormen die we bij Geesteswetenschappen hanteren, vormen een goed voorbeeld van modern onderwijs. Maar hoe krijg je studenten medeverantwoordelijk voor hun onderwijs? Pols: In hun privéleven zijn studenten wel heel creatief. Ze hebben een eigen blog, zijn actief op Twitter, maken foto s en video s en delen dit online. Maar het huidige onderwijssysteem waarbij de docent doceert en de student luistert, slaat creativiteit dood en zorgt ervoor dat ze muisstil op hun stoel zitten. Rollen omdraaien Een concept dat de rollen omdraait is flip the classroom. Binnen dit concept wordt het frontale college (docent geeft uitleg van de stof) opgenomen en bekijken studenten de stof, waar en wanneer ze maar willen, voorafgaand aan het fysieke college. Pols: Het college gebruik je dan om de discussie aan te gaan met de student, actualiteiten te betrekken en verbanden te leggen met onderzoek. Dit sluit aan bij onderwijsintensivering en de wens om studenten meer te betrekken bij hun onderwijs. toppen van hun kunnen presteren. Volgens hem juichen onderwijsvernieuwers gamification dan ook toe. Zelf gaat hij nog een stap verder. In plaats van games als enkelvoudig instrument in te zetten pleit hij voor een complete opleidingstructuur in de vorm van een spel. De huidige generatie heeft onderwijsstructuren en -technieken nodig die passen bij deze tijd. Dus structuren die belonen in plaats van bestraffen en die differentiatie bieden in plaats van beperkingen. Onderwijs in spelvorm biedt dat allemaal volgens hem. Leerlingen en studenten kunnen zelf hun weg kiezen en naar een doel toe werken. Daarbij sluit het heel goed aan bij de motivatie van mensen waarom ze iets willen bereiken. Denk aan competitief zijn, status verwerven en samenwerken. Toch kent ter Beek nog geen universiteiten die gamification inzetten als didactische methode. Het is een schot voor open doel wat hem betreft. Het geeft studenten vrijheid en autonomie en een lesmodel dat aansluit bij de huidige generatie van het keuzemodel. De eerste universiteit die hiervoor kiest, is spekkoper.

14 14. Coverstory (Onder)wijzer via internet Van Driel kiest bij zijn eigen vak Mediawijsheid wel voor interactie. Studenten kunnen zelf lesmateriaal aandragen, schrijven blogs en beoordelen elkaars werk. Hoewel vooruitstrevend, valt dit niet bij iedere student in goede aarde. Mijn cursusevaluaties zijn heel extreem. Veertig procent is positief en zestig procent negatief. Volgens de vice-decaan bewijst dit dat er een omslag in denken nodig is. We leiden middelbare scholieren zo op, dat ze geleerd wordt de leraar te imiteren: Zeg mij wat ik moet doen. Zo komen de studenten hier binnen, waar wij hen zouden moeten leren om het zelf te doen. Angst om te delen Wereldwijd zetten universiteiten steeds meer lesmateriaal online. Tilburg ity is vooralsnog terughoudend met het online publiceren van haar lesmateriaal. Er staan momenteel videocolleges, uur aan materiaal, online maar dat wordt niet gedeeld met de buitenwereld. Als het aan Van Driel en Pols ligt, verandert dat. Er is nu te veel angst. Dat heeft te maken met kwetsbaarheid, maar ook met het verdienmodel. Je krijgt van de overheid geld per ingeschreven student. Als mensen via MOOC s of videocolleges kennis vergaren, krijg je daar niets voor, legt Van Driel uit. Wat hem betreft zet TiU die angst om in trots. Laat zien waar je goed in bent en dat je voor dit soort lessen naar Tilburg moet komen. Enorm tegengesputterd Pols was tot 2010 bij de Technische iteit Delft actief als adviseur ICT en educatie. De universiteit werkt daar ook aan het opnemen van colleges. Er werd eerst enorm tegengesputterd door docenten. Vooral de angst om op video vastgelegd te worden speelde een grote rol. Uiteindelijk was het een succes en ging de TU Delft zelfs een stap verder door OpenCourseWare en MOOC s aan te bieden. Het levert misschien geen geld op, maar je komt zo wel op een effectieve manier in contact met wetenschappers in het veld. Dr. Bob - van docent tot online prijswinnaar Het begin van de film werkt op de lachspieren. Een volwassen man zit in een roze trui achter een grote box met het Lego-logo. Zijn hoofd komt er net bovenuit. Op tafel liggen ook enkele kleine kartonnen Lego-doosjes en wat losse gekleurde legoblokjes. Vrolijk spreekt hij zijn publiek toe. Het zou een scene uit Jiskefet kunnen zijn, maar we kijken niet naar Kees Prins of Michiel Romeyn, maar naar Bob van den Brand, universitair hoofddocent Accountancy. Met dit filmpje wil ik studenten uitleggen hoe een productieproces eruit ziet. De legoblokjes zijn de grondstoffen. Die gaan in de machine (de gele doos) en daar komt dan een eindproduct uit, de verpakte lego. Het lijkt wat kinderachtig om universitaire studenten met lego economische principes uit te leggen, maar de videocolleges van Van den Brand zijn een groot succes. Met zijn weblectures, de zogenoemde i-star-methode, won hij al heel wat prijzen. De methode bestaat uit vijf onderdelen. Interactive web lectures: korte stukjes hoorcollege met sheets, Snippet practice: korte web tutorials met opgaven en cases, Try & test: opdrachten om de kennis te testen met feedback in de vorm van een korte web lecture, Ask questions: een live spreekuur met chat-functie en Results: Live streamings van tentamenuitslagen. Van den Brand begon in 2009 met het videoproject. Momenteel zijn er 120 filmpjes beschikbaar. Het materiaal voor semester Accounting 1 trok maar liefst views en werd uur bekeken. Het aantal studenten dat voor Accounting slaagt, steeg van 57 procent naar 78 procent. Ook steeg de tevredenheid over het vak en halen studenten betere cijfers. Dat zijn bijkomende effecten die ik nooit verwacht had, maar die wel enorm mooi zijn. Waar ik vooral trots op ben, is dat andere docenten zoals Martin van Tuijl, Peter de Goeij, en Bas van Groezen nu ook met de videocolleges zijn gestart. In het begin deden veel docenten er lacherig over. Ze vroegen zich af of het wel wetenschappelijk was. Maar er gaan steeds meer collega s overstag. Je stelt je als docent wel kwetsbaar op door zo n filmpje te maken, maar dat vind ik niet erg. Het grote probleem bij onderwijs in Nederland is dat we niet kritisch met elkaar meekijken. Je wordt er alleen maar beter van als je feedback krijgt. Van den Brand is sinds kort ook het gezicht van de website economievoorjou.nl. Deze website, mede opgericht door Tilburg ity, gaat vwo- en havoleerlingen helpen met de voorbereiding op hun economie en M&O examen. Als Dr. Bob beantwoord Van den Brand alle prangende vragen.

15 50.15 tekst Francine Bardoel foto Archief U2 in Tilburg bestaat 50 jaar, daarom in elk magazine van de vijftigste jaargang een nostalgische terugblik. Sex, drugs en rock en roll, veel oud-studenten hebben goede herinneringen aan Trefsentrum Posjet. Het vestzaktheater La Pochette, zoals het eerst heette, werd in 1968 opgericht in de kelder van het sociëteitsgebouw Eigen Huis aan de Academielaan. Olof resideerde er. Rond 1970 werd het gebouw veroverd door een democratiseringsbeweging van de universiteit en vertrok Olof. Het liep uit de hand met drugsgebruik in de zogenoemde Kruitkelder, daarom besloot de stichting al in 1970 over te gaan naar het meer besloten Trefsentrum Posjet. De periode tussen 1972 en 1975 was zeer intensief, met een politiek café, concerten, theater- en filmvoorstellingen en een wekelijkse discotheek. In 1975 werd Posjet een open jongerencentrum en had het ook een buurthuisfunctie. In de jaren volgden vele spraakmakende concerten, zoals van John Cale, Fischer-Z, The Sex Pistols en Madness. Popjournalisten van nu zeggen: Terugkijkend is Posjet eigenlijk het beste alternatieve poppodium geweest dat Tilburg ooit heeft gehad. Faillissementen en opstanden Posjet heeft een geschiedenis van faillissementen en opstanden. Zjef Naaijkens werd in de jaren 70 aangetrokken als leidinggevende. In een interview op Tilburgers.nl vertelt hij: Maar ja, dat liep niet helemaal zoals gepland. Ik had in het heiligdom, de Kruitkelder waar de posters een meter dik op de muur zaten, alle posters verwijderd. Studenten kwamen in protest, er werd gestaakt; ze hadden ineens allemaal tentamens en ik draaide op (studenten)vrijwilligers, want de studenten deden dat graag, omdat ze dan een goedkope ziektekostenverzekering hadden. Maar van die boycot wist ik niks, dat hoorde ik later pas. Uiteindelijk is de hele staf van Posjet collectief ontslagen. In 1980 werd het gebouw teruggevorderd door de universiteit, de Theologische Faculteit krijgt er onderdak. Het dakloze Posjet organiseerde in 1981 nog een legendarisch concert met de groep U2 in een nu afgebroken zaal van de Harmonie. Het concert was maar voor de helft uitverkocht. In 1982 werd Posjet opgeheven en daarmee verdween een roemrucht stukje (universitaire) cultuur. 50 Rijen voor de deur bij de actie Redt Posjet! Redt Posjet! Gooi unne gulden in de pet!, een benefietconcert van de Veulpoepers voor Posjet, eind jaren 70.

16 16. Lifestyle coördinatie Francine Bardoel Data als diarree, daar heeft niemand iets aan I-con Ik hou wel van naakt Column Achtervanger Hoera! Diederik Stapel is back in town. Hij heeft zich als eenmanszaak ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, onder de bedrijfsnaam Pile Consult. Zakenblad Quote kwam met de onthulling. Stapel is voortaan in te huren als coach en strategisch adviseur: met mijn ervaringen, heb ik een aparte, vaak verfrissende kijk op dingen. Bovendien is hij al een tijdje op bescheiden niveau werkzaam als achtervanger en vragensteller. Pile Consult dus. Een bedrijfsnaam met een welhaast dichterlijke schoonheid. Zo betekent Pile in het Engels niet alleen stapel (jaja, lachen mensen), maar ook aambei. Ik verzin dit niet. Nu is die Diederik natuurlijk een slim boefje, dus hier moet meer achter zitten. Daarom heb ik hem gebeld. Aambeien, meneer Stapel, hoe dat zo? Aambeien ontstaan door te veel druk op de anus. Binnen de sociale psychologie werkt het net zo. Je broedt en je broedt. Je probeert er een onderzoek uit te poepen, maar het lukt niet erg. Obstipatie, meneer Stapel? Precies ja, maar ik noem het publicatiedruk. Al die onderzoeksdata, ze zitten er wel, in je dikke darm, maar het komt er nooit uit in de vorm die jij zou willen. In zo n geval kan Pile Consult helpen, want data die er als diarree uitkomt, compleet vormloos, daar heeft natuurlijk niemand iets aan. En dan komt u in beeld, als achtervanger? Jazeker! Ik boetseer van peperkoek, stroop en pindakaas een pracht van een keutel. Elk gewenst resultaat kan ik leveren. Die leg ik dan voor de opdrachtgever heel strategisch in de toiletpot die de sociale psychologie in essentie toch is. Luuk Koelman is columnist voor Kledingstijl? Moeilijk te definiëren, ik denk niet graag in hokjes. Het is vooral belangrijk dat het gemakkelijk zit en ik me er goed in voel. Eigenlijk vind ik stijl een kutwoord. Waar zul je jou nooit in zien? Ik zou het echt niet weten. In de juiste context draag ik eigenlijk alles. Ik ken geen schaamte. Levensmotto? Neem jezelf niet te serieus. Je bent zo n minuscuul deel van de wereld. Als je het lef hebt om jezelf serieus te nemen, spoor je niet. Winkels? Soho en Epic in Breda. Verslaving? De nummer één verslaving van onze generatie: Facebook. Maar erkenning is de eerste stap naar genezing zeggen ze toch? Afknapper? Vrouwen met mutsen of beanies. Slechte gewoonte? Voor anderen denken. Mourad Messaoudi (26), master International Business Law Laatste aankoop? Uuhm ik heb al lang niks meer gekocht. Volgens mij waren het deze beige All Stars. Zomer- of winteroutfit? Zomer, dat zit iets comfortabeler en je hoeft minder kleding te dragen. Ik hou wel van naakt. Trendspotting Mouw niet zo! Wat zijn de laatste trends op de Tilburgse campus? zit bovenop alles wat hip & happening is. Deze keer: mouwloos. Voor de 45-jarige vrouw met kipfiletjes wordt het geen fijne zomer. De nieuwste trend is namelijk mouwloos. Dus niet alleen de gebruikelijke tanktops met spaghettibandjes zijn mouwloos, ook dat leuke nieuwe blouseje is niet meer met een mouw te kopen. En de man is gedoemd als hij niet de armen van Jean Claude Damme heeft. Hij dient zijn dumbells af te stoffen om in ieder geval een beetje spierbal te kunnen laten zien aan de vrouwtjes. Toch raar. Als consument koop je eigenlijk een kledingstuk wat nog niet af is. Of had de H&M gewoon een tekort aan stof?

17 Lifestyle.17 Wè nou? Vraag het Stapel Na een lange mediastilte liet Diederik Stapel in april weer eens van zich horen. In een groot interview met de New York Times gaat hij in op zijn wetenschappelijke fraude. Wè nou? als jij hem een vraag zou mogen stellen, welke zou dat zijn? Zou hij zich nou nooit gerealiseerd hebben dat zijn bedrog uit zou komen? Het lijkt me namelijk heel dom om te denken van niet. Sander Freijzer (20), Psychologie Voelt hij zich schuldig ten opzichte van al die andere mensen die hij heeft meegetrokken in zijn val? Nu wel, denk ik, maar in het begin vond hij het waarschijnlijk vooral jammer dat hij gepakt was. Diede Maas (19), Psychologie Stel, zijn fraude zou nog niet aan het licht zijn gekomen, zou hij er dan nu nog mee door zijn gegaan? Tom Vianen (21) pre-master Human Resource Studies Hoe is hij ooit begonnen met frauderen? Heeft hij een succesje geboekt en dacht hij daarna dit ga ik verder uitproberen? Kiki van Broekhoven (20) Psychologie Is er een moment geweest dat hij dacht te kunnen stoppen met frauderen en alles nog glad te strijken? Alka Weyenberg (24) Psychologie Heeft hij zich ooit gerealiseerd wat voor impact zijn gedrag op zijn twee jonge dochters zou hebben? Eldin Celjo (22), pre-master Human Resource Studies Cd God straft wie rocker in Holland wil zijn. Jan Rot zong het al. Heb je het hier gemaakt als rockheld, dan is de kans groot dat je toch achter de vuilniswagen belandt. Zie rapper Def P, bandleden van Peter Pan Speedrock of het voltallige Racoon, na het ontslag bij hun platenlabel. Nee, dan Mozes & the Firstborn, vier jongens tussen de 17 en 23 uit Eindhoven en Antwerpen (waar een van de leden studeert), vers doorgebroken en ook actief in de vuilnisbusiness, zie zanger Melle Dielesen. Maar hoe lang nog, want de band gaat als een speer en zou zomaar eens de vaderlandse Popmessias van 2013 kunnen worden. Zelfs een internationale doorbraak is niet uit te sluiten. Dat biedt perspectief. De band draait al een paar jaartjes mee, bouwde een reputatie op in het live-circuit, maar haar langverwachte eerste wapenfeit is dit titelloze debuut, verschenen op Top- Notch, bekend als Nederhoplabel en van Lucky Fonz III, en geproduceerd door Michel Schoots. Die kennen de oudjes onder ons dan weer als Magic Stick van Urban Dance Squad. De branie en bravoure van UDS, de zeurderige zang en het laidbackgevoel, dat heeft Mozes ook, verder zijn het gruizige rockgitaren en een sixtiesgarage-gevoel die de toon bepalen. Een opvallend radiovriendelijke toon, zie ook What s wrong, momma? en het hitje I got skills, dat je na één keer beluisteren al keihard meeschreeuwt. Dieter van den Bergh Boek Piepjonge rockrevelatie Mozes & the Firstborn staat 22 juni op het Best Kept Secret Festival in Hilvarenbeek (naast o.a. Arctic Monkeys, Damien Rice en Agnes Obel, Sigur Rós, Swans, Bloc Party en Portishead). www. mozesandthefirstborn.com. Het album is volledig te beluisteren op Spotify. Je mooiste ondergoed De studieadviseurs aan TiU raden het boekje Nog Slimmer aan als je het moeilijk hebt met je studie, een logische reden dus voor een recensie in. Natuurlijk heb ik getracht het boekje te slijten aan de studentredacteuren van, maar ze liepen met een grote boog eromheen. Zijn ze bang voor de gevreesde confrontatie met zichzelf? Boeken over studeren zijn blijkbaar niet populair. Dan maar zelf, hoewel ik niet meer studeer. Het boekje is een mix van standaardtips en eyeopeners. Standaard zijn de timemanagementtips, minder standaard is de uitleg over hoe je brein werkt. De schrijfster is een studieadviseur aan de VU. Ze voelt precies aan wat er in je hoofd gebeurt bij uitstelgedrag, het markeren van een tekst, welke weerstand ik voel bij vervelende opdrachten etc. Soms lees ik een zin en vervolgens raadt ze mijn bijgedachten. Lastig! Het boekje is een aanrader: leest als een trein, goede inzichten, het scheelt tijd. Een tip van Mirjam trek ik in twijfel; trek je mooiste ondergoed aan bij een tentamen. Maar hoe kun je jezelf concentreren als je weet dat je buurman zijn mooiste ondergoed aan heeft? Francine Bardoel Nog Slimmer door Mirjam Pol 10,61, Studystore recenseert alles. Op Online.

18 18. Science & school text Esra van der Wolk photography U.S. Air Force Imagine yourself living under the supervision of U.S. military forces; unmanned aircrafts that watch your every move. Your village attacked on a regular basis, leaving behind death and disabled bodies. That is the reality behind drone fighting. Mark Coeckelbergh, philosophy professor at the ity of Twente addresses the ethics of drone fighting. The ethics of drone fighting Playing a video game Since 2004, more than people were killed in Pakistan by the use of drones. Most of them were innocent. Less than 2% of the victims are high-profile targets. According to Coeckelbergh, the main problem with drone fighting is the fact that it changes warfare entirely. The distance makes it easier to kill: only a simple press on the button is sufficient. Can you still speak of war or is it a kind of murder then?, he wonders. A lot of people see drone fighting as playing a video game, where the drone operator does not grasp that he is actually killing people. Coeckelbergh argues that this is not completely true. It looks like that but that also holds true for pilots of bombing aircrafts. They do not see the victims they make either. Research suggests that people can judge a video game as not being real. With drones, it seems real enough since pilots think about what they have done afterwards and find it strange to go back home after work. He explains that this indicates that something psychologically has happened, made possible by the use of cameras. Often, drone operators have been monitoring their subject for months. Through better cameras, they see what life that person has and they make up a story around it. A subject becomes more human this way. He becomes a father, husband and neighbor. The big distance makes killing easier but the moral distance is reduced by better cameras that make it possible to get a better image. Increased distance Coeckelbergh says that military technologies and the history of fighting can be interpreted as a history of creating increasing distance. Where drones than not the logical next step? In terms of distance, drones are the ultimate weapon. The next step in warfare will be weapons that fire from space. I think this will be used more and more. By creating distance, you protect yourself while making it easier to kill people. States part of the problem The risk of an arms race is always present with the existence of drones. They are being used on a massive scale by the United States. Coeckelbergh believes it is important to keep thinking about what is a just war. We should avoid using violence as much as possible. But I do not believe in a control approach: creating rules or laws like thou shall not kill. On the contrary, we should create conditions in which violence is less probable. He also thinks that big entities like states are part of the problem because they make wars possible at a large scale. Moral machines When asked about the future of drone fighting, Coeckelbergh is cautious. Security is very important. We should look out for new technologies. More parties will try to disrupt drone signals and the increasing use of internet makes abuse and cyber crime possible. He warns for the risk of hacking. Coeckelbergh also opposes to the idea of drones operating on their own. There is a lot of international protest against this development. Some philosophers believe that morality can be build into drones. I think this is a dangerous thought and we should push for regulation against it. Morality does not work like that. In morality, there is doubt. It is more than just a consciousness, it is emotion and involvement. That is not possible for a machine. In any case, there should always be a human involved for the human judgment. Coeckelbergh was one of the speakers on the second day of TILTing Perspectives 2013, a bi-annual international conference at Tilburg ity organized by the Tilburg Institute for Law, Technology and Society (TILT). Around 35 scholars were present during his presentation on drones: Too close to kill, too far to talk: interpretation and narrative in drone fighting and surveillance in public spaces.

19 Science & School.19 text Esra van der Wolk Masterpiece Protecting your digital counterpart Always wondered why you get those irritating weight loss products adds? Or why the shoes you watched online last week keep popping up on your computer screen? That is probably the result of matching digital data concerning your personal information. Arnold Roosendaal wrote his PhD thesis on the protection of online data, accompanied by a book for the general public called De Informatiefuik. According to Roosendaal, the current privacy debate must be seen in light of digitalization and speedy technological develop ments. It is nearly impossible to prevent companies like Facebook and Google to register what you do online. But it is important that persons keep control over their digital representation. We have to redefine the notion of privacy and get more transparency. He also believes in making companies more aware of the fact that, by matching data and creating profiles, they make decisions that concern human beings. For example, Google shows advertisements and links that are based on your search history. Choices are steered and options are limited, that is indirect discriminatory treatment. He argues that the currently applicable Data Protection Regulation is insufficient to protect personal data because the Regulation came into force in Through technological developments it is now easier to link certain data to persons. The challenge lies in making a law that is abstract enough to hold for a long period but at the same time is specific enough to allow strict application. Roosendaal thinks he has a good alternative for the current legislation on data protection. He proposes protecting digital personae instead of bits of personal information. What this means? We should look at all the data sets together that are used to include or exclude people, and the digital representation of the person as a whole. Awareness must be created that these digital profiles are about natural persons, represented by data that were created without their active involvement. Arnold Roosendaal Eureka! Sugar depression Depression is more commonly diagnosed with people that have diabetes. The worldwide problem of diabetes is accompanied by an increase in depressions in 47 European, Asian and South American countries. That was the outcome of research done by Paula Mommersteeg in collaboration with scientists from Germany and England. The results showed that the probability of getting depressions with diabetes is slightly bigger for persons under the age of 30. And also for women that live in countries with middle incomes. The most surprising result was that Africa did not show an increase in depression related to diabetes. The scientists conclude that more research is necessary to explain the relationship between depression and diabetes. Ease your mind Psychologist Ivan Nyklicek and colleagues published an article in the magazine Health Psychology about the effects of mindfulness training on body functions. Mindfulness is the conscious perception of what is without attaching a label to it that says it is good or bad and wanting to change it. The results of the research suggest that mindfulness not only reduces stress, but also lowers the blood pressure before and after undertaking stressful tasks. Our advice: ease your mind and stay relaxed. Freelancing your career In her dissertation, Laine Goldman explores the concept of media freelancing. With the increasing number of freelancers and contract workers, it is important to investigate what makes a successful freelancer. She argues that the idea of what constitutes a real job has been altered and expanded to include many work styles. She also uses the term interdependent instead of independent for media freelancers, because they work collaboratively with clients, are relationally networked, and often serve as part of a creative team. Improvisational skills, discipline, and brainpower are needed to stay up-to-date in the creative industries. According to Godman, the 40-hour work week as we know it is changing rapidly. Freelancer: knight who sells his skills with the lance to any master

20 20. International text Esra van der Wolk Life is buzzing abroad Going abroad to study or work is an adventure, an experience for life. Why? In most cases it changes views and perspectives of young minds being formed. My exchange experience taught me to rely on myself. My exchange taught me to rely on myself Femke Sweep, a 22-year-old International and European Public Law student, went on a five-month exchange to Israel. She actually wanted to go to the USA, but since everyone else wanted to go there, she had to find another destination. I knew where I didn t want to go: Africa and Asia. Israel sounded interesting, but it was only once I got there that I fell in love with the country. Femke went to a private international university, attended by lots of wealthy students. The lecture halls were a lot more luxurious than ours, a bit like TiasNimbas Business School. She found it difficult to adjust to her new weekend, which lasted from Friday afternoon until Saturday evening. I had to attend lectures on Sunday morning, which is totally unnatural! She lived in a fantastic student house with five other girls in a town just north of Tel Aviv, she tells. In Israel, religion is extremely important and permeates everyday life. Even those who aren t religious, participate in the holidays. When we went out, boys would always ask our names and then, if we were Jewish. And when you say no, they would sometimes simply walk away. Femke didn t notice much of the conflict with Palestine, because she lived in a wealthy city on the coast. Talking about it was not encouraged, though. And everything is checked all the time, and the campus is enclosed, you could only enter with a pass. Buses are also searched regularly and when you enter a bus or railway station, or the mall, there are soldiers to check your bag. You can also see people in the streets walking around with rifles, and one of my lecturers even taught with one on his belt, which made me rather nervous. Sleeping in the desert Due to the conflict, Femke couldn t travel much outside Israel. I ve only visited Jordan. The difference in cultures within the region caused a bit of a culture shock; Israel is religious but liberal at the same time, and Jordan is quite the opposite, due to its Arabic culture. Femke spent one night of her journey with Bedouins in the desert, and saw a spectacular sunset there. She also went to Jerusalem twice, where she visited the Wailing Wall and the Holocaust Museum, which, Femke tells, was quite an experience. Everyone there had been affected by the Holocaust in one way or another. When they visit the museum, they become emotional and you feel a bit of an intruder on other people s sadness. Unfortunately, Femke s trip was clouded by illness; she caught Pfeiffer and was ill for six weeks. That s when she realized she really was alone. The exchange community is very close, but once you re not actively involved, you miss a lot. You still need someone to help you out. Luckily, a friend s mother could drive me to the doctor. Femke at Wadi Rum in Jordan. Impatient and stubborn Her exchange experience taught her she can rely on herself. I ve become more independent and have also learnt there are two sides to each story. When she came home, Femke had to re-adjust to the Dutch temperatures. Even when it was 25 or 30 degrees Celsius, she felt cold. She also had to work on being friendly again. The Israeli are very direct, and you notice that everywhere. People bump into you, run you over or push you away, and they are very opinionated. It s easy to assume that attitude. The Israeli are impatient and stubborn, but also very kind. They are one of the nicest people I ve ever met. At the beginning of her stay, the air-raid sirens, which go off on the first Monday of the month, caused her to have panic attacks. In Israel, that siren is synonymous with danger.

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Flowdagboek voor de Intuïtie challenge

Flowdagboek voor de Intuïtie challenge Flowdagboek voor de Intuïtie challenge MANIFESTyourlight.nl Dit is je flowdagboek voor de Intuïtie challenge Vul het in op het moment van de dag dat je intuïtie vertelt dat je dat moet doen. Als je schrijft

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht.

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht. 1. Te laat thuis Wanneer gaan we eten, mam? Thomas loopt de keuken in en tilt de deksel van een pan. Mmm! Macaroni! Daar heb ik wel zin in. Mama pakt de deksel uit Thomas hand en doet hem weer op de pan.

Nadere informatie

Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14)

Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14) Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14) Reflectieverslag Maandag hebben we gebrainstormd en we hebben voor mijn

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

KIES VOOR JEZELF. Meer tijd voor jezelf in 3 praktische en snelle stappen! Dafne van Benschop Coaching

KIES VOOR JEZELF. Meer tijd voor jezelf in 3 praktische en snelle stappen! Dafne van Benschop Coaching KIES VOOR JEZELF Meer tijd voor jezelf in 3 praktische en snelle stappen! Dafne van Benschop Coaching 1 WIE IS DAFNE? Een paar jaar geleden had ik een goede baan bij een vijfsterrenhotel in Amsterdam,

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS. W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist?

PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS. W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist? PRESENTATIE NML DESIGN, VT W ONEN&DESIGN BEURS W aarom zou jij m oeten kiezen voor een interieurstylist? Ik ben Nathali Meurs-Pas, mijn bedrijf heet NML Design Interieurontwerp & Styling. Ik woon in Amsterdam,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Niet eerlijk. Kyara Blaak

Niet eerlijk. Kyara Blaak Kyara Blaak Niet eerlijk Kyara Blaak Kyara Blaak 248media uitgeverij, Steenwijk Grafische realisatie: MDS Grafische Vormgeving Illustraties binnenwerk: Kyara Blaak Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Huiselijk geweld tussen zussen

Huiselijk geweld tussen zussen Huiselijk geweld tussen zussen Motiverende gespreksvoering: Casus huiselijk geweld tussen zussen Door drs. Sergio van der Pluijm Een tijd terug had ik een jonge vrouw (18) van allochtone afkomst in begeleiding

Nadere informatie

Karen van der Pauw

Karen van der Pauw Karen van der Pauw www.jeloopbaandebaas.nl Waarom je nog niet de baan hebt die je wilt... 3 Waarom je niet weet wat je wilt... 3 Wat je in dit werkboek zult leren... 4 Wat je in dit werkboek NIET zult

Nadere informatie

ONTSLA JEZELF Jouw Eerste Stap Naar Werken Met Energie En Voldoening Dit rapport is geschreven voor iedereen die al lang op zoek is naar werk dat echt voldoening gaat geven en in een ideale wereld het

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Doelgroep Onderzoek Projekt Unyon Groep 12

Doelgroep Onderzoek Projekt Unyon Groep 12 Doelgroep Onderzoek Projekt Unyon Max Veeke VoexHRO@hotmail.com Jacky Tsang (weggevallen) Jacko o@hotmail.com Sean Wijntjes Sean_wijntjes@hotmail.com Groep 12 V 1.03 23 09 2008 Doelgroep : Buitenlandse

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Taco Schallenberg Acorel

Taco Schallenberg Acorel Taco Schallenberg Acorel Inhoudsopgave Introductie Kies een Platform Get to Know the Jargon Strategie Bedrijfsproces Concurrenten User Experience Marketing Over Acorel Introductie THE JARGON THE JARGON

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Mijn artfiact 3. Proces 4. Mijn beoordelingsblad en presentatie 5. Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6

Inhoudsopgave. Inleiding 3. Mijn artfiact 3. Proces 4. Mijn beoordelingsblad en presentatie 5. Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Mijn artfiact 3 Proces 4 Mijn beoordelingsblad en presentatie 5 Autotic Selfie eindproduct (ware grootte) 6 2 Autobiotic Selfie Inleiding De autobiotic selfie heeft mij heel

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet 1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time

Nadere informatie

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele En, wat vind je? Hoe bedoel je, wat vind ik? Mijn haar. Kijk nou even. Mark kijkt op van zijn scherm. Yvonne staat in de deuropening van de woonkamer, een bakje yoghurt in haar hand. Ze beweegt niet. Ze

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

English is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden.

English is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden. one English is everywhere Test Luister naar wat Daniel vertelt. Welke Engelse woorden hoor je? Kruis ze aan. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game Lees de tekst. Omcirkel de

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Je bent jong en je wilt wat!

Je bent jong en je wilt wat! Je bent jong en je wilt wat! Logisch, je voelt je geen sukkel. Je bent jong, je zit vol energie en je wilt eruit halen wat er uit dit leven te halen valt. Plezier maken, feesten en doen waar je zin in

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo?

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12 Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Heb een Tom, Tom gekocht Bij de ANWB winkel in Drachten Nou ja ik heb hem eigenlijk gekregen Voor mijn verjaardag

Nadere informatie

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Jouw persoonlijke notities. momenten. met teksten van Mirjam van der Vegt. Boekencentrum

Jouw persoonlijke notities. momenten. met teksten van Mirjam van der Vegt. Boekencentrum Stille Jouw persoonlijke notities momenten met teksten van Mirjam van der Vegt Boekencentrum Vormgeving omslag en binnenwerk Studio Vrolijk ISBN 978 90 239 2643 6 NUR 707 2012 Uitgeverij Boekencentrum,

Nadere informatie

Het haalt je volledig weg bij je intuïtie: de enige plek waaruit je gaat weten wat de juiste relatie is voor JOU.

Het haalt je volledig weg bij je intuïtie: de enige plek waaruit je gaat weten wat de juiste relatie is voor JOU. Vandaag ga je beginnen met een negativiteitsdetox, voor de rest van de tijd dat je met deze modules bezig bent. Door social media en tijdschriften en de gewone media krijg je mega veel beelden van hoe

Nadere informatie

Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?

Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Lucy heeft een ballon

Lucy heeft een ballon Caro Kindercoach & begeleiding Maasdijk 16 4283 GA Giessen 0620380336 info@carokindercoach.nl www.carokindercoach.nl heeft een ballon Handleiding Doelgroep: Kinderen van 3 tot 6 jaar. Doel van het lezen

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum 16-06-2018 Eyeopener in een wereld waarin je niet bekend bent. Bijzonder om in zo'n korte tijd zo intensief met iemand te spreken. Het was fantastisch

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Social Media Marketing

Social Media Marketing Social Media Marketing Get Social But, How? And Where? Tom Zoethout KvK Netwerkevent 23 nov 09 2 1 Moet je sociaal meedoen op het internet? 3 Social Media Marketing Quiz Wat weet ik eigenlijk al over Social

Nadere informatie

Wijs & Eigen. Magazine. Wijs en eigen. Koffer vol geluk. Eigenwijze feiten. Special Edition N Achter de schermen

Wijs & Eigen. Magazine. Wijs en eigen. Koffer vol geluk. Eigenwijze feiten.  Special Edition N Achter de schermen Wijs & Eigen Magazine Wijs en eigen Achter de schermen Koffer vol geluk In 6 stappen een relatie met jezelf beginnen! Eigenwijze feiten Dingen die jij niet wilt horen, maar wel écht wilt weten! Special

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen.

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen. Fantasie en Werkelijkheid Werkstuk gemaakt door Eline uit groep 6 Inhoudsopgave: H 1 Wat is de werkelijkheid? Blz. 1 H 2 Fantasie is geen werkelijkheid. Blz. 3 H 3 Fantasie bij kinderen. Blz. 3 Fantasieplaatje.

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 1)

Luisteren: muziek (A2 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie