Veilig werken in de nabijheid van vervoersleidingen

Transcriptie

1 Veilig werken in de nabijheid van vervoersleidingen R. Schooffs, G. De Schrijver, H. Aouad 23/5/2008 1

2 Wie is Fetrapi? Pijpleidingen: veilig en duurzaam vervoer Toch incidenten Overleg is de beste preventie Maatregelen te nemen voor de aanvang van werken Maatregelen te nemen tijdens de werken Wat te doen bij een incident? 2

3 Wie is Fetrapi? Federatie van transporteurs door middel van pijpleidingen Opgericht in 1993 Eigenaars en/of exploitanten van transportleidingen in België Missie: Belangen behartigen van leden tov overheid Aanmoedigen van permanent onderzoek inzake de veiligheid en goede werking van vervoersleidingen 3

4 De Fetrapi-leden Air Liquide Industries Belgium Air Products BASF Antwerpen Cockerill Sambre Dow Benelux EPM Fina Antwerp Olefins Fluxys LVM NMP/SNTC Praxair Production RAPL Sabic Pipelines Solvay Statoil Belgium BPO (ex-nato, waarnemend lid) 4

5 De vervoerde producten aceton zoutzuur vloeibaar ammoniak argon stikstof butadieen butaan water ethyleen hoogovengassen aardgas vloeibare koolwaterstoffen waterstof isobutaan koolstofchloride koolmonoxide zuurstof ruwe olie fenol propaan propeen pekel 5

6 6

8 PIJPLEIDINGTRANSPORT: MEEST DUURZAME VERVOERSMODUS KOLEN 1518 wagonnen (69 treinen) +/- 3 treinen/u STOOKOLIE 1465 Tankvrachtwagens +/- 60 tankwagens/u AARDGAS 1 Ondergrondse pijpleiding Vervoerde energie per dag: 2.3 miljoen 8 GJ/dag Minder luchtuitstoot en lawaai Optimaal energieverbruik Minder plaats nodig Geen storend zicht

9 Strikt wettelijk kader sinds 1966 Vervoerders door middel van leidingen Zelfde regels voor alle vervoerders mits enkele specificaties i.f.v. het vervoerde product Voorbeeld van aardgas - KB van 11/3/1966 & wijzigingen KB betreffende de te nemen veiligheidsmaatregelen bij de oprichting en bij de exploitatie van installaties voor gasvervoer door middel van leidingen Hoodstuk II Art.2: Onderhavig besluit bepaalt het minimum van voorschriften,, op het gebied van veiligheidsmaatregelen bij de oprichting en de exploitatie van gasvervoerinstallaties Wet = minimum & vervoerders mogen bijkomende maatregelen toepassen 9

10 Technisch bestek voor buizen en toebehoren: gebaseerd op Europese en internationale normen Controlebuizen en toebehoren door fabrikant onder toezicht van erkende dienst voor technische controles 10

11 Uitsluitend aannemers met VCA-veiligheidscertificaat (of gelijkaardig) 11

12 12 Uitsluitend lassers met specifieke kwalificaties Elke lasnaad wordt afzonderlijk geïnspecteerd door een erkende dienst voor technische controles

13 13 Bescherming tegen externe corrosie: Leidingen uitsluitend bekleed door gekwalificeerde vaklui Kathodische bescherming

14 Waarschuwingslint en net boven de leiding Voltooide leiding: tests onder toezicht van een erkend controleorganisme Persdruktest met water bij een hogere druk dan de maximaal toegelaten druk Dichtheidstest 14

15 15

16 Centraal operationeel zenuwcentrum: dispatching 24 uur per dag en 7 dagen per week Sturen en opvolgen op afstand van drukken en debieten Centrale coördinerende rol bij melding lek, incident of ongeval 16

17 Zichtbaarheid van de leidingen boven de grond: bebakening 17

18 18 BEWAKING VAN DE NETTEN Patrouilles: visuele inspectie van het net en de omgeving Vooral opsporing van niet-aangekondigde werken Bij werken: gratis bijkomende uitzetting van de ligging van de leiding op verzoek van aannemers met uitleg over de veiligheidsvoorschriften

20 Eigenschappen producten 20

21 21 Effecten incidenten

22 22 Effecten incidenten

23 23

24 Bulldozer raakt aardgasleiding tijdens voorbereiding van aanleg nieuwe leiding in USA (2006) 24

25 25

26 26

27 België: ethyleenleiding geraakt bij aanleg drainagebuis 27

28 28 Lahntahl, Duitsland, 28/08/2007 Aardgasleiding Geen slachtoffers Vlammen tot 30m hoog gedurende 1 uur

29 29

30 30

31 31 27/2/ Antwerpen, Scheldelaan Ethyleen Geen slachtoffers

32 32

33 Werken derden: voornaamste oorzaak van incidenten Meest voorkomende oorzaak van beschadigingen Fetrapi: preventiebeleid met sensibilisering van de betrokken partijen 33 De preventie van beschadiging door derden is een gezamenlijke opdracht van alle betrokken partijen: vervoersmaatschappijen, gemeenten, bouwheren, studiebureau s, veiligheidscoördinatoren, aannemers, eigenaars en exploitanten van privé-percelen

34 Voornaamste oorzaken van incidenten in Europa 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 Breuk Gat Kleine lek Frequentie per 1000 km/jaar 34 0 Externe beschadinging Constructiefout Corrosie Grondverschuiving Foute aftakking Andere Bron: EGIG 12/2005

36 Beschermde zone rond vervoersleidingen (KB 1988) Hoe komt u dat te weten? 1. Lijst impetranten bij gemeente + brief 2. Nieuw: melding via KLIM BESCHERMDE ZONE: GEEN WERKEN ZONDER AKKOORD VAN VERVOERDER Min. 15 m Min. 15 m VERVOERSLEIDING Opm.: 36 incl invloedszone +/- 45 => put van 15m diep op 20m valt binnen de beschermde zone

37 Meldingsplicht bij werken (KB 1988) GEMEENTE 1 2 < 8 werkdagen 6 7 < 8 werkdagen BOUWHEER / ONTWERPER < 15 werkdagen VERVOERDER AANNEMER 9 < 15 werkdagen 10 AANVANG WERKEN ten minste 8 werkdagen 37

38 Wat verwachten wij van een aanvraag? Plaats (werkzone), aard en planning van de werken Middelen en uitvoeringsplannen Voldoende gegevens om het risico van beschadiging van de leiding te kunnen inschatten. Boren en persen Gegevens van de contactpersonen Aanvraag via brief, per fax, per mail of via KLIM Rekening houden met de wettelijke antwoordtermijnen 38

39 KLIM: Kabels en Leidingen Informatie Meldpunt Wat? Een internetportaal als centraal contactpunt voor iedereen die werken wil uitvoeren in de buurt van Hoogspanningslijnen Installaties en leidingen voor het transport van gevaarlijke producten Filosofie? Hoe meer werken gemeld worden, hoe beter schade aan leidingen en kabels kan 39 voorkomen worden

40 KLIM: Principe (KB 2006) 2 Lijst van betrokken KLIM-leden (bewijs van raadpleging) 1 Raadpleging website 3 Melding werken (t 0 ) Bouwheer/Ontwerper/ Aannemer 4 Betrokken KLIM-leden 40 Liggingsplan en veiligheidsvoorschriften (t werkdagen)

41 KLIM vandaag: ~30 leden Air Liquide Industries Belgium Air Products ARG Atofina Polymers Antwerpen BASF Otan/BPO Corenox Dow Benelux Elia EPM Exxon Mobil Fina Antwerp Olefins Fluxys Fluxys LNG Gassco Interconnector Limburgse Vinyl Maatschappij Napro NMP/ARG Nitraco PALL Petrofina Praxair Rotterdam Antwerpen Pijpleiding Sabic Pipelines SEGEO Shell Solvay Solvic SOWAER Statoil Belgium Total Belgium Wingas 41

42 42

43 43 Als u een nieuwe gebruiker bent

44 44

45 45

46 46 Als u zich al geregistreerd heeft

47 47

48 48

49 1. Lokalisatie van de werkzone 49

50 50

51 2. Melding van een werf 51

52 52

53 53

54 Resultaat melding : visualisatie mail (1/2) 54

55 Resultaat melding : visualisatie mail (2/2) Betrokken beheerders 55

56 Boodschap voor de gebruikers na versturen melding 56

57 Sterke punten KLIM Centraal contactpunt Snel en eenvoudig Gratis Wat hoopt Fetrapi te bereiken? Significante toename gemelde werken Schade beter voorkomen 57

58 Opmerkingen KLIM => ONMOGELIJK OM PLANNEN TE RAADPLEGEN OF TE PRINTEN Persoonlijk contact tussen aannemers en beheerder vervoersinstallatie is essentieel: analyse geval per geval: impact werken op vervoersinstallatie akkoord over te respecteren veiligheidsmaatregelen KLIM = ENKEL VERVOERDERS Voor alle andere installaties (distributie, riolering, etc.), rechtstreeks de beheerders contacteren 58

59 KLIM in de toekomst Informatie-uitwisseling met regionale initiatieven KLIP in Vlaanderen MoU KLIM-KLIP getekend 20 april 2007 Uitwisseling van gegevens, mogelijk vanaf 2de semester 2008 Op termijn: e-impétrants in Wallonië; Iriscom in Brussel 59

60 Meldingsplicht in geval van dringende herstellingswerken Dringende herstellingswerken mogen onmiddellijk worden aangevat in een beschermde zone mits volgende voorwaarden: Steeds vervoerder onmiddellijk informeren Schriftelijke bevestiging binnen 8 dagen van de lokalisatie en van de aard van de uitgevoerde werken door de bouwheer 60

61 Voorbehouden zone rond vervoersleidingen (KB 1991) Geen gebouwen oprichten Geen materialen opstapelen Reliëf bodem niet wijzigen Geen bomen VOORBEHOUDEN ZONE x (m) x (m) Nominale diameter van de vervoersleiding (mm) ND 150 ND150 < ND ND300 ND300 < ND ND500 ND500 < DN X (m) Min. 2 Min. 3 Min. 4 Min. 5 VERVOERSLEIDING 61

62 Activiteiten in voorbehouden zone uitsluitend toegelaten mits voorafgaand akkoord Aanleggen van draineerbuizen Uitvoeren van grondwerken op een diepte van meer dan 50 cm Boren, persen Uitvoeren van grondonderzoek (diepsondering, boring, peilbuis) Persen, intrillen of inheien van palen of planken Gebruik van springstoffen Starten van werken binnen de voorbehouden is enkel toegelaten in nauwe coördinatie met de toezichters ter plaatse. 62

64 Opmerking vooraf Elke vervoerder heeft zijn eigen voorschriften, de basiswerkwijze is gelijklopend Maatregelen = NIET een vaste set regels = WEL een stapsgewijze procedure die te volgen is naarmate de werken een leiding nadert en het risico op beschadiging groeit : - Ter plaatse detecteren van leidingen en afpalen - Zo nodig proefgraven - Andere risico s (zwaar verkeer, hijsen, ) - Graafwerk binnen de 1m zone 64

65 Voor start werken: afpalen leiding Ten minste 48 uur voor start werken: contact opnemen met vervoerder Een toezichter komt gratis langs om: De veiligheidsvoorschriften te overlopen De leiding te detecteren en af te palen voor een nauwkeurige aanduiding van het tracé: merkpaaltjes of verf Een vaststelling met plaatsbepaling en afspraken op te stellen en te ondertekenen Stelt een risicoanalyse op Aantal proefsleuven (om de 50 m bij rechte leiding) Maakt afspraken voor proefsleuven en delicate graafwerken 65

66 Voorbeelden van afpalingen 66

67 Bakens zijn geen afpaling! Zich nooit alleen op bakens baseren vooraleer werken te starten: Bakens zijn niet altijd exact gelegen boven de vervoerinstallaties 1 baken geeft de richting van de leiding(en) niet aan Tussen 2 bakens loopt de leiding niet altijd recht. In de nabijheid van 1 baken kunnen meerdere installaties liggen Er zijn verschillende soorten tekens van de aanwezigheid van ondergrondse installaties (cf. voorbeelden hiervoor) De bebakening kan op sommige plaatsen beschadigd worden of verdwenen => Altijd contact nemen met de vervoerder voor de aanvang van de werkzaamheden 67

68 Voor start werken: veiligheidsmaatregelen VGM-plan met aanduiding Kritische punten Contactpersonen vervoersmaatschappijen Noodnummers Organiseren van een toolbox-meeting in aanwezigheid van veiligheidscoördinator voor de aanvang van werken op gevoelige plaatsen Zelfde ploeg voor toolbox en werkzaamheden (sonderingen, enz.) 68

69 Voor start werken: altijd proefsleuven graven Proefsleuven: om de diepte van de leiding te bevestigen Altijd met de hand graven Een toezichter moet aanwezig zijn (gratis) De liggingsplannen moeten ter plaatse beschikbaar zijn Een verharde toplaag verwijderen met machine kan alleen: na opstellen risicoanalyse en onder begeleiding van een grondwerker Steeds in aanwezigheid van een toezichter 69

70 Afsluiting van het type Heras 70

71 Waarschuwingsborden 71

72 72 Extra toezicht

73 Bijkomende afpaling 73

74 Mechanische bescherming: doorgang van werfmaterieel 74

75 Graaf- en grondwerken op minder dan 1m van leidingen In principe worden deze manueel uitgevoerd Afwijken kan alleen als: Voorafgaandelijk toestemming is gegeven Een toezichter aanwezig is Een machine (met bak) zonder tanden wordt gebruikt Een grondwerker in de put de machine begeleidt Manueel wordt gepeild voor elke afgraving van een laag 75

76 Collectorprojecten Zijn lang langdurig in tijd, en waarbij over grote lengte op verschillende plaatsen tegelijk gewerkt wordt Kruising met transportleiding vormt specifieke plaats met specifieke risico s en voorzorgen in een langgerekte werf Goede communicatie ivm juiste planning om maatregelen op het juiste ogenblik uit te voeren in een langdurige werf 76

77 Kruisen van vervoersleiding Aanduiding op uitvoeringsdokumenten van betrokken (15m) zone. +/- 1 week voor kruising : toezichter uitnodigen op werfvergadering en herhaling voorschriften en de verschillende veiligheidszones ( 15m / 5m / 1m). Sensibilisering van de betrokken uitvoerders over de risico s met vervoersleidingen. Bij detectie en sondering van de leiding ook aanduiding van de veiligheidszones op het terrein. Gebruik van hetzelfde opgeleid team voor sondering en uitvoering van de kruising 77

78 Kruisen van vervoersleiding Management attention veiligheidscoordinator/ bouwheer/ hoofdaannemer/ onderaannemer/ vervoerder - ter plaatse - op het ogenblik van de kruising Toezichter continu ter plaatse Risico s bij boring of persing zijn beter te beheersen dan werken in open sleuf. 78

79 Langs transportleidingen Sondering : bepalen van juiste locatie en diepte Bijkomende risico s : verzakking ( relatieve diepte en afstand ) raken onverwachte bochten of appendages, 79

80 Andere raakpunten Kruisingen met werfverkeer : wijzigingen terreinprofiel vb afgraven wegkoffers zorg voor voldoende dekking of rijplaten. Hijswerken boven leiding Kleine werken : stapelen materiaal, plaatsen droogzuiging, plaatsen signalisatie, kleine graafwerken nabij het tracé zoals het ingraven van kabels, 80

82 Als u toch een leiding raakt In geval van beschadiging, hoe klein ook: stop onmiddellijk met graven waarschuw de vervoersmaatschappij 82

83 BIJ ERNSTIGE BESCHADIGING OF LEK Zorg ervoor dat iedereen de omgeving verlaat Waarschuw de hulpdiensten (100 of 112) en de vervoersmaatschappij Vermijd elke ontstekingsbron 83

84 Enkele noodnummers Fluxys: 0800/ Air Liquide: 03/ BPO: Zonder verlies van product: 016/ Met verlies van product: 016/ FAO (NMP): 03/ Solvay: Ethyleen: 0800/ Pekel: 0800/

85 Nood- en interventieplannen Fetrapi verleende medewerking aan FOD Binnenlandse Zaken Crisiscentrum: opmaak noodplangids voor transportleidingen Fetrapi leverde basismateriaal voor opmaak kaarten en online databank voor gouverneurs en voor brandweer Civiele veiligheid: opmaak Actiekaart Aardgas Fluxys verleende medewerking aan opmaak actiekaart en handleiding Bestrijding van incidenten met pijpleidingen Civiele veiligheid staat in voor verspreiding en opleiding 85

86 Besluit: beter voorkomen dan genezen Vervoer dmv pijpleidingen is veilig en duurzaam Werken derden = voornaamste oorzaak incidenten Overleg = beste preventiemiddel Zowel voor als tijdens de werken De leden van Fetrapi staan te uwer beschikking voor alle nodige informatie betreffende veilig werken 86