Verpleegkundig handelen bij acuut respiratoir falen. Olivier Wynant

Transcriptie

1 Verpleegkundig handelen bij acuut respiratoir falen Olivier Wynant

2 Inleiding Roses are red Violets are blue And whitout your lungs Your blood would be too

3 CORRECTIE Tijdens mijn voordracht heb ik gesproken over de BLS procedure (reanimatie). Ik gaf aan dat het algoritme 15:2 was, maar dit geldt enkel bij reanimatie van kinderen door professionelen. Voor de volwassenen blijft het 30x hartmassage, 2x beademen. 3 titel

4 INHOUD Acute versus chronische dyspnoe Hypoxie bij kinderen en volwassen Vroegtijdig herkennen en alarm slaan Start BLS met hulpmiddelen Early Warning Score: voorkomen is toch net iets beter dan genezen Wees een team en ga ervoor! 4 Olivier Wynant

5 Acute versus chronische dyspnoe Acute dyspnoe: ontstaat van het ene op andere moment of maximaal op een paar uur met een beangstigend gevoel Chronische dyspnoe: ontwikkelt zich in de loop van weken, maanden of jaren In beide gevallen: niet in staat voldoende zuurstof binnen te krijgen Snel buiten adem Moeilijk in- en/of uitademen Soms drukkend of snoerend gevoel op de borst 5 Olivier Wynant

6 Acute versus chronische dyspnoe Oorzaken: Luchtweginfecties Astma COPD Cardiaal falen Pneumothorax Longembolen Vernauwen van de luchtwegen door een vreemd voorwerp Bij sporten: dyspnoe tachypnoe! Hyperventilatie: paniekstoornis met tachypnoe Onderliggende oorzaak! Bekijk klinisch de patiënt: bleek? Cyanose? 6 Olivier Wynant

7 Hypoxie: kinderen volwassenen Bij Volwassenen: hartstilstand leidt tot hypoxie probleem = cardiaal (meestal o.b.v. ventrikelfibrilleren) Bij Kinderen: hypoxie leidt tot hartstilstand probleem = respiratoir (meestal o.b.v. Bradycardie Asystolie)

8 Vroegtijdig herkennen Acute dyspnoe of niet? Twijfels? ga dan voor JA Controleer het bewustzijn: Spreek de patiënt aan Geef een pijnprikkel thv rechter en linker schouder Niet van ver roepen nr de patiënt, beide prikkels gebeuren aan de zijde van de patiënt

9 Vroegtijdig herkennen Bij reactie: kijk naar de ademhaling en dien zo nodig zuurstof toe Vergeet de houding van de patiënt niet te optimaliseren: Halfzittende houding Ondersteun de patiënt Enkel bewusteloze patiënten worden volledig neergelegd!

10 Vroegtijdig herkennen Bewusteloos slachtoffer: Verstikkingsgevaar door het verslappen van de tong: er is levensgevaar! Niet meer twijfelen! Roep snel hulp in: collega s en intern rea-team Luchtweg zo snel mogelijk vrijmaken door: Patiënt neer te leggen in bed Hoofdkussen weg Hoofd kantelen + kinlift

11 Levensreddend handelen Breng het hoofd van de liggende (of zittende) patiënt in snuifpositie met kanteling (als je naast de pt staat) jaw-thrust (als je achter de pt staat)

12 De tong op de goede plaats brengen!

13 Levensreddend handelen Actie vereist!!! Bereid de reanimatie voor: Bed op goede hoogte en van de muur wegtrekken Bedplank aan het hoofdeinde weg Optrekbeugel wegdraaien Controleer de ademhaling: adequaat of niet? Nu gaat er zeker 1 hulpverlener achter het hoofdeinde van het bed staan

14 Abnormale ademhaling - gaspen Komt kortstondig op na het stoppen van het hart in 40% der gevallen Beschreven als moeilijke, trage, zware, luidruchtige of gaspende ademhaling DIT IS EEN TEKEN VAN CIRCULATIESTILSTAND Enkel een zuurstofmasker met zak aanbieden is hier niet meer voldoende!

15 Levensreddend handelen Actie vereist!!! We starten de hartmassage: Luchtmatras laten leeglopen Reanimatieplank onder de thorax plaatsen Patiënt goed in bed positioneren + bed op goede hoogte Handen in het midden van de borstkas plaatsen op het borstbeen Zo dicht mogelijk tegen het slachtoffer plaatsnemen DIT HEEFT VOORRANG OP HET HALEN VAN DE REANIMATIEKAR EN HET PLAATSEN VAN EEN IV-toegang Wil je absoluut iets halen: mayo-canule + beademingsballon + AED-toestel indien aanwezig

16 Levensreddend handelen Plaats de hiel van één hand in het midden van de borstkas Plaats de andere hand er bovenop Strengel de vingers ineen of vermijd zijdelingse druk op de borstkas Druk de borstkas in frequentie: minimum 100/minuut (niet meer dan 120/min) diepte: minimum 5 cm (niet meer dan 6 cm) gelijkheid compressie : relaxatie Indien mogelijk: wissel van hulpverlener om de 2 minuten

17 Levensreddend handelen

18 Levensreddend handelen Plaats een mayo canule Eerst de maat van de canule bepalen door canule af te meten van aan de mondhoek tot aan de oorlel

19 Plaatsen mayo canule

20 Levensreddend handelen De mayo canule wordt eerst omgekeerd ingebracht tot aan het einde van de mond en wordt dat 180 gedraaid terwijl de canule tot in de keel wordt ingebracht: de luchtweg is nu vrij indien men het hoofd gekanteld houdt. Aspiratie is nu ook eenvoudiger zo nodig

21 Ademhaling ondersteunen Als de pt zelfstandig ademt maar bewusteloos blijft, kan het kantelen van het hoofd + plaatsen van een canule + toedienen van zuurstof voldoende zijn Als de pt bewusteloos is en niet zelfstandig of inadequaat ademt: ademhaling kunstmatig overnemen door beademing adhv beademingsballon Hulpverlener staat hiervoor achter het hoofd van de pt en drukt het beademingsmasker (goeie maat!) met de C-E greep aan op het gelaat, desnoods met 2 handen Ballon aansluiten op de zuurstofaansluiting (15l/min), reservoir laten vullen 100% zuurstof toedienen

22 Ademhaling overnemen: 1 hulpverlener

23 Ademhaling overnemen: 2 hulpverleners Met 2 handen het masker aandrukken over de mond en de neus

24 Beademen via trachea canule Vergeet niet tijdig te aspireren zo nodig 24 titel

25 Beademen Hoe hard moet je knijpen op de beademingsballon? Tot de borstkas omhoog gaat Zowel bij volwassenen als kinderen Niet helemaal leegknijpen (barotrauma) Borstkas moet ook weer naar beneden gaan! 2 pogingen doen Geslaagd: borstkas gaat omhoog YES! Niet-geslaagd: borstkas gaat niet omhoog DAMN! Geslaagd of niet: we gaan door met de procedure 15:

26 Extra hulpmiddelen Gebruik een AED indien aanwezig

27 Analyse van de AED Raak tijdens de analyse het slachtoffer niet aan = stoppen met hartmassage Iedere 2 minuten vraagt de AED een analyse Ideaal moment om te wisselen van hulpverlener voor de hartmassage

28 Je kan niks verkeerd doen met een AED Iedereen los Zuurstof en ballon wegnemen (>1m) Dien de schok toe Hervat onmiddellijk de hartmassage en beademing voor 2 minuten

29 Europese richtlijn

30 Europese preventierichtlijn: Early Warning Score 30 titel

31 Early Warning Score 31 titel

32 ABC A Airway Luchtweg vrijmaken B Breathing Beademen zo nodig + O2 C Circulatie IV toegang, vullen, medicatie, pols, capillaire refill, bloeddruk, reanimeren zo nodig D Disability GCS, WAPA, pupillen, tonus E Exposure Temperatuur, huid: wat zien we? F Further examination AMPLE: Allergy, medication, Past medical history, last meal, Events exposure G Glucose ABCDon t Ever Forget Glucose!!! 32 titel

33 Enkele voorbeelden Situatie: De heer Peeters is opgenomen op een heelkundige dienst voor een heupoperatie. Hij is net geopereerd en ligt nu op een inwendige afdeling wegens plaatsgebrek. Op recovery deed hij al een ademhalingsstilstand: geen ademhaling, wel pulsaties. Bij controle krijg je de patiënt niet goed wakker. Wat doe je eerst? A B C D Je haalt er een collega bij voor 2 e advies Je belt het rea-team en haalt de ballon Je legt de pt plat en kantelt het hoofd + AH controle Je controleert de hartslag aan de art. carotis 33 titel

34 Enkele voorbeelden Situatie: De heer Peeters is opgenomen op een inwendige dienst voor hartritmestoornissen. Je hebt nachtdienst en even de hulp van een zorgkundige die geen reanimatie kent. Je voert de controles uit: bewusteloos, gasping. De zorgkundige wil onmiddellijk helpen maar wat vraag je haar eerst? A B C D Bel het rea-team en haal de mayo canule/ballon/aed Help mij om de patiënt plat te leggen Haal het dossier van de patiënt, ik wil eerst familie bellen Haal een collega van een andere afdeling om te helpen 34 titel

35 Enkele voorbeelden Situatie: Mevrouw Vandenputte komt net terug van de medische beeldvorming waar ze een RX Thorax kreeg wegens pijn op de borstkas bij het ademen. Ze komt terug op de kamer, volledig in vlakke rugligging, is kortademig, lichte cyanose, kijkt naar jou bij aanspreking maar antwoordt niet. Wat doe je eerst? A B C D E De pt rechtop zetten in bed, parameters nemen De pt rechtop zetten in bed, arts bellen Controle van het bewustzijn, luchtweg vrijmaken, zuurstof geven, rea-team bellen Rechtop zetten, luchtweg vrijmaken, zuurstof geven, rea-team bellen, zuurstofsaturatie meten Arts bellen, en dan C uitvoeren 35 titel

36 Laatste voorbeeld Situatie: Mevrouw Vandenputte is op terugweg van een coronair onderzoek. In de lift begint de patiënte te klagen van dyspnoe, ze wordt cyanotisch. De nieuwe begeleidende collega belt naar jou op de afdeling. Wat geef je als raad of wat doe je? A B C D E Je gaat haar tegemoet en belt de arts al om te komen Je belt het rea-team, neemt de beademingsballon en gaat haar tegemoet Je belt naar de endo-scopie afdeling om na te gaan hoe alles daar verlopen is en belt vervolgens de arts Je zegt aan je collega dat ze moet teruggaan naar endoscopie gezien de arts daar zal zijn Je zegt dat ze op de alarmknop moet drukken in de lift 36 titel

37 Reanimatie-weetjes Twijfel niet en roep tijdig hulp! Bij aankomst van een rea-team: patiënt overlaten aan dat team, teveel volk op de kamer veroorzaakt chaos, maar laat het team ook niet aan hun lot over 1 vpk die de medicatie optrekt en/of toedient Bij hartmassage tijdig aangeven dat je niet meer kan Oefening baart kunst! Oefen samen als team Laat je niet verleiden door enkel naar de zuurstofsaturatiemeting te kijken maar vertrouw absoluut jouw klinische blik

38 Reanimatie-weetjes 5-voor-12 tekenen: Tachypnoe, bradypnoe Desaturatie Verstikking (slikproblemen) Neusvleugelen Tirage-arbeid Cheyne-stokes ademhaling Acute wheezing, stridor Steunende ademhaling Dalende medewerking bij inspanningen Zeker goed opvolgen bij zuurstofafhankelijke patiënten 38 titel

39 Bezoek de website als je de reanimatie procedure nog eens wil bekijken Basic Life Support Basic Life Support met hulpmiddelen Advanced Life Support 39 titel

40 Afsluiten Er is nog altijd SWING (Something What Incredible Nurses Got) 40 titel

41 Bedankt 41 titel