Verantwoord beleggen in Groene obligaties
|
|
- Stefanie Peters
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verantwoord beleggen in Groene obligaties Maart 2016
2 Inhoud 1 Groene obligaties 3 2 Beleggen in thema s 4 3 Wat definieert ACTIAM als groene obligatie en wat niet? 5 4 Tot slot 7 Bijlage 1: CBI Standaarden 8 ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
3 1 Groene obligaties Een van de grootste uitdagingen van de komende decennia is klimaatverandering. Klimaat is voor ACTIAM een centraal thema in het beleggingsbeleid. De veranderingen die nodig zijn, zoals een overgang naar een koolstofarme economie, vragen om enorme investeringen. Omdat bij groene obligaties het opgehaalde geld specifiek naar duurzame activiteiten gaat, vormen ze een middel om actief bij te dragen aan de transitie naar een koolstofarme economie en creëren ze daarmee een positieve impact. Andere middelen die ACTIAM hiervoor inzet zijn de ESG score en engagement. 1 Sinds een aantal jaar vindt er een groei van deze groene obligatiemarkt plaats, waarbij de uitgifte van de Climate Awareness Bond van de European Investment Bank in 2007 vaak als de start wordt gezien. Waar de focus in het begin vooral op groene activiteiten lag, zoals hernieuwbare energie, ziet ACTIAM de laatste tijd een verbreding naar sociale obligaties en zelfs blauwe obligaties gericht op water-gerelateerde projecten, zoals duurzame visserij. ACTIAM is een actieve speler op deze obligatiemarkt en betrokken bij verschillende initiatieven. Zo neemt ACTIAM zitting in het uitvoerend comité van de Green Bond Principles (GBP) waarin transparantierichtlijnen worden opgesteld voor het uitgeven van groene obligaties. Daarnaast heeft ACTIAM zich aangesloten als partner van het Climate Bonds Initiative (CBI) en draagt ze bij aan het ontwikkelen van standaarden. Dergelijke standaarden maken het voor investeerders makkelijker om te zien hoe groen een groene obligatie is. Dit beleidsstuk betreft de keuzes die ACTIAM maakt bij het kopen van groene obligaties gericht op het creëren van positieve impact. Als basis voor deze keuzes gelden de GBP en de standaarden van het CBI. Aansluitend wordt specifieker ingegaan op ACTIAM s focusthema s klimaat, land en water. Naast groene obligaties wil ACTIAM ook in toenemende mate beleggen in sociale obligaties die zijn toegespitst op wonen, gezondheid en voldoende inkomen. Er is op dit moment echter nog geen overeenstemming tussen de betrokken marktpartijen over de precieze definitie van sociale obligaties en er liggen nog belangrijke obstakels voor het meten en rapporteren van de impact. Zodra soortgelijke standaarden als GBP en CBI voor sociale obligaties zijn bepaald en geaccepteerd zal dit beleidsstuk hierop worden aangepast. 1 Het doel van engagement is gedragsverandering te stimuleren bij bedrijven. ACTIAM zal tot uitsluiting van bedrijven overgaan indien ondanks engagement onverantwoorde risico s blijven bestaan bij de opwekking van kernenergie of winning en verbranding van fossiele brandstoffen, of ondanks engagement onvoldoende wordt bijdragen aan de energietransitie. Het doel van de ACTIAM ESG-score is enerzijds entiteiten onderling te vergelijken op vlak van duurzaamheid en anderzijds om een ESG-score op portefeuilleniveau te berekenen waarmee ACTIAM de duurzaamheid van de portefeuille kan meten versus de betrokken benchmark. Een opslag van +10 of +20 op de ACTIASM ESG score vergroot de kans dat er in de groene obligatie geïnvesteerd wordt, omdat de ESG-score van de portefeuille hoger dient te zijn dan de ESG score van de benchmark. ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
4 2 Beleggen in thema s ACTIAM heeft drie focusthema s gedefinieerd, inclusief een aantal relevante activiteiten en technologieën, waaraan groene obligaties positief kunnen bijdragen. Dit zijn: 1. Energie & Klimaat Nutsbedrijven n n Fuel switch van kolen naar gas n Duurzame energie n Zonne- en windenergie n Getijden- en golfenergie n Biobrandstoffen n Netbeheer n Intelligente elektriciteitsnetten n Energieopslag n Transformatoren op zee n Financiële instellingen n Groene hypotheken en (vastgoed)leningen Industrie n n Co-generatie n Fuel switch opties n Hergebruik restwarmte n Transport n Stedelijke elektrische rail n Waterstof en elektrische auto s n Elektrische/waterstof oplaadpunten n Hybride auto s en op aardgas aangedreven auto s n Hoge snelheidslijnen n Gebouwde omgeving n Renovatie woningbestand 2. Land n Bebossing en herbebossing n Duurzaam bosbeheer n Terugdringen van ontbossing n Bodemherstel n Bescherming van biodiversiteit n Bevordering van dierenwelzijn door biologische landbouw 3. Water n (Afval)watermanagement en efficiëntere (afval)waterzuivering n Schone waterprojecten n Klimaatadaptatie; waterberging, klimaatbuffers, rivierverbreding ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
5 3 Wat definieert ACTIAM als groene obligatie en wat niet? Het voldoen aan de richtlijnen van de GBP over procestransparantie geeft voor ACTIAM geen helder antwoord op deze vraag. GBP is, in tegenstelling tot het CBI, geen standaard om te kunnen bepalen of projecten als groen kunnen worden beschouwd. Voor enkele activiteiten en technologieën zijn door het CBI standaarden ontwikkeld, zodat beleggers de impact van desbetreffende obligatie kunnen beoordelen (zie Bijlage 1). Het is namelijk zo dat geld dat eenmaal is uitgeleend en aan projecten is besteed, locked-in is. Het kan (voorlopig) niet meer worden aangewend voor projecten die mogelijkerwijs een positievere impact op het milieu hadden gehad. Ook binnen een en hetzelfde type activiteit of technologie dient daarom dat project met de meest ambitieuze en geloofwaardige klimaatdoelstellingen, te worden gekozen. Slechts enkele van de door ACTIAM onderzochte groene obligaties zijn echter gecertificeerd volgens de standaarden van het CBI. Mogelijke redenen voor het ontbreken van certificatie kunnen zijn: certificeringskosten die uitgevers niet bereid zijn te betalen, de strenge criteria die CBI hanteert voor groene criteria en te weinig druk van investeerders op uitgevers om te voldoen aan de CBI standaarden. Daarnaast bundelen groene obligaties vaak meerdere activiteiten, maar zijn op dit moment nog niet voor elke activiteit criteria gedefinieerd. Eigen onderzoek blijft daarom noodzakelijk wil ACTIAM een oordeel kunnen geven over de mate van groenheid van de obligatie. Dit onderzoek naar greenwashing is samengevat in Tabel 1. Tabel 1: Stappenplan voor onderzoek groene obligatie STAPPEN 1. Is de uitgever van de groen geoormerkte obligatie uitgesloten op basis van de ACTIAM Fundamentele Beleggingsbeginselen? 2. Is de uitgever van de groen geoormerkte obligatie een worst offender of betrokken bij controversiële projecten? 3. Komen de gefinancierde projecten voor op de uitsluitingenlijst van het CBI? 4. Doorstaat de obligatie ACTIAM s toets op positieve impact en voldoet obligatie aan GBPrichtlijnen? 5. Kent de uitgever een geloofwaardige, brede en ambitieuze transitiestrategie op de thema s klimaat, water en land? 6. Doorstaat de obligatie ACTIAM s toets op positieve impact? JA Vóór uitgifte van green bond ACTIAM kan niet beleggen in de groene obligatie. ACTIAM kan beleggen in de groene obligatie, mits ring-fencing geloofwaardig en robuust is. ACTIAM definieert de obligatie niet als groene obligatie en geeft daarom geen groen label en geen opslag op de ESG-score van de betreffende uitgever. Ga naar stap 5. ACTIAM geeft een groen label en de maximale opslag van +20 op de ESG-score van de betreffende uitgever. Ga naar stap 6. Na uitgifte van groene obligatie ACTIAM rapporteert over gerealiseerde positieve impact. CONSEQUENTIES VAN DE ANTWOORDEN NEE Ga naar stap 2. Ga naar stap 3. Ga naar stap 4. ACTIAM definieert de obligatie niet als groene obligatie en geeft daarom geen groen label en geen opslag op de ESG-score van de betreffende uitgever. ACTIAM geeft een groen label, maar de obligatie krijgt slechts een opslag van +10 op de ESG-score. Engagement wordt pas opgezet indien obligatie wordt aangekocht. Groen label blijft behouden, maar engagement wordt opgezet indien bewijsvoering positieve impact achterwege blijft. Op basis van stap 1 controleert ACTIAM allereerst of de uitgever van de groene obligatie voldoet aan de Fundamentele Beleggingsbeginselen. Indien aan deze minimumeis is voldaan zal ACTIAM de stappen 2 tot en met 5 doorlopen voor zowel worst offenders als niet worst offenders die met groene obligaties op de markt willen komen. Worst offenders zijn uitgevers van groene obligaties met relatief veel controverses rondom gedrag en/of water- en energie-intensieve activiteiten. De niet groene obligaties van worst offenders zijn uitgesloten voor de actief beheerde obligatiefondsen van ACTIAM. ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
6 In stap 3 doet ACTIAM een inhoudelijke beoordeling van groen geoormerkte obligaties. Groen geoormerkte obligaties voor financiering van activiteiten, projecten of technologieën keurt ACTIAM af indien deze voorkomen op de uitsluitingenlijst van de CBI Taxonomy lijst. 2 Zo zijn alle (energie-efficiëntie) projecten op het gebied van (schone) kolen, (schalie)gas, olie en kernenergie uitgesloten. In een aantal gevallen wijkt ACTIAM echter af en stellen we aanvullende eisen. Zonder uitputtend te kunnen zijn noemt ACTIAM de volgende gevallen ongeschikt voor financiering door groene obligaties: n Bouw van nieuwe of aanpassing van bestaande stuwdammen (> 20 MW), tenzij het project gecertificeerd is volgens de Clean Development Mechanism standaarden. n Energie-efficiëntie upgrade van gascentrales, tenzij de thermische efficiëntie boven de 80% uitkomt. n Productie van energiedragers uit biomassa, inclusief fuel switch van kolen naar biomassa bijstook tenzij voldaan wordt aan de CBI-standaard voor biobrandstoffen (zie Bijlage A). n Landbouwactiviteiten, tenzij voldaan wordt aan de CBI-standaard voor landbouw, bosbouw en ander landgebruik (zie Bijlage A). n (Proef)boringen naar diepe geothermie, tenzij projecten voldoen aan de CBI-standaard voor geothermie (zie Bijlage A). n Bosprojecten voor CO2-compensatie, tenzij projecten voldoen aan de CBI-standaard voor landbouw, bosbouw en ander landgebruik. In stap 4 wordt gecontroleerd of de groene obligatie voldoet aan de vier GBP-pilaren rond procestransparantie: (1) gebruik van de gelden, (2) proces voor projectevaluatie en -selectie, (3) beheer van de gelden en (4) rapportage. 3 Met behulp van de CBI-technologie standaarden (uit Bijlage A) kijkt ACTIAM of de doelstellingen ambitieus zijn ten opzichte van de uitgangssituatie. Deze doelstellingen kunnen zijn: aantal hectaren duurzaam beheerd bos, vermindering van watervervuiling, verbetering van energie-efficiëntie (vermeden CO2-emissies) en gebruik van duurzame energie (geïnstalleerd vermogen). ACTIAM definieert de obligatie niet als groene obligatie indien de procestransparantie en geclaimde positieve impact onvoldoende is aangetoond. In stap 5 richt ACTIAM de aandacht op de verbetering van het mogelijk twijfelachtige groene imago van uitgevers van groene obligaties. Voor worst offenders in de sectoren olie & gas, mijnbouw en energie is dit evident. Daarnaast kunnen banken een belangrijke rol spelen bij de financiering van deze industrieën. Tegelijkertijd geven banken in toenemende mate groene obligaties uit. Vóór de uitgifte van de groen geoormerkte obligatie vraagt ACTIAM deze uitgevers dan ook transparant te zijn over de te volgen transitiestrategie, zodat ACTIAM de mogelijke verandering naar klimaatvriendelijke bedrijfsvoering en/of duurzaam water- en landgebruik kan toetsen op geloofwaardigheid en ambitieniveau. Afhankelijk van de reactie en de deelname van deze uitgevers aan initiatieven als het Carbon Disclosure Project 4 en Voluntary Principles for mainstreaming climate action within financial institutions 5, zal ACTIAM de betreffende groene obligaties voorzien van een opslag op de ACTIAM ESG-score van +10 of +20. Een opslag van +10 wordt door ACTIAM gegeven indien twijfel blijft bestaan over de bestaande transitiestrategie en investeringen die benodigd zijn voor de overgang naar een bedrijfsvoering die minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen of water. Nadat de betreffende obligatie is uitgegeven én aangekocht zal ACTIAM een engagementraject starten waaruit moet blijken of de uitgever erin slaagt om de twijfel bij ACTIAM over de transitiestrategie weg te nemen. Als de uitgever inderdaad een actieve rol in de transitie naar een duurzamere bedrijfsvoering speelt, dan krijgt de uitgever alsnog de maximale opslag van +20. Indien er geen voortgang wordt geboekt zal de ACTIAM ESG score op + 10 blijven staan. In stap 6 vindt tenslotte toetsing plaats op de rapportageverplichtingen uit stap 4, waarbij de CBI standaard versie als richtlijn dient voor het antwoord op de vraag of de positieve impact ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden Het Carbon Disclosure Project is een onafhankelijke non-profit organisatie die, namens institutionele beleggers, streeft naar openheid van ondernemingen op het gebied van CO2-uitstoot, landgebruik en watergebruik en de kansen en bedreigingen die de onderneming ziet in het kader van klimaatverandering ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
7 4 Tot slot ACTIAM is positief over de kansen en mogelijkheden van groene obligaties en wil deze markt stimuleren om verder te ontwikkelen. ACTIAM zoekt daarom actief naar mogelijkheden om het belang in groene obligaties te vergroten. De mate van succes is mede afhankelijk van klantwensen en marktomstandigheden. ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
8 Bijlage 1: CBI Standaarden Tabel 2: CBI Standaarden ACTIVITEITEN EN TECHNOLOGIEËN STATUS Zon- en windenergie Definitief vastgelegd Gebouwde omgeving (particulier, commercieel en renovatie) Definitief vastgelegd Biobrandstoffen Beschikbaar in 2016 Water Beschikbaar in 2016 Landbouw, bosbouw en ander landgebruik Beschikbaar in 2016 Geothermie Definitief vastgelegd Transport Beschikbaar in 2016 (bron: ACTIAM N.V. VERANTWOORD BELEGGEN IN GROENE OBLIGATIES - MAART
9
CO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende
Nadere informatieVerwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Green bonds: de meest liquide vorm van impact investing!
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Green bonds: de meest liquide vorm van impact investing! 24-1-2017 Anne e van der Krogt & Viktor Stunnenberg Agenda 1. Maatschappelijk verantwoord beleggen
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende
Nadere informatieBeleid. Verantwoord beleggen in de financiële sector
Beleid Verantwoord beleggen in de financiële sector September 2017 Inhoud 1 Introductie 3 2 ESG-beleid voor de Financiële Sector 4 INHOUD 2 1 Introductie ACTIAM is dé verantwoorde fonds- en vermogensbeheerder
Nadere informatieBeleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd
Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft
Nadere informatieHet KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)
Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatiePROGRAMMA 11:00-11:20 PLENAIRE OPENING + UITLEG KIVI KLIMAATTAFELS 11:30-12:15 1E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 12:15-13:00 LUNCH
Welkom PROGRAMMA 11:00-11:20 PLENAIRE OPENING + UITLEG KIVI KLIMAATTAFELS 11:30-12:15 1E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 12:15-13:00 LUNCH 13:00-13:45 2E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 14:00-14:45 3E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS
Nadere informatieEnergieneutraal keten sluisdeur Goese Sas
Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven
Nadere informatieLatijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus 2015 12:30
Waterkrachtcentrale's vormen een belangrijke energiebron in Zuid-Amerka, zoals hier bij de Itaipudam, een Braziliaans-Paraguyaanse stuwdam in de rivier de Paraná op de grens van de Braziliaanse staat Paraná
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieTHEMA FOCUS: GREEN BONDS
THEMA FOCUS: GREEN BONDS Martha van Dijk Investeren in klimaatvriendelijke oplossingen De wereld staat voor een enorme uitdaging om een verdere opwarming van de aarde te voorkomen. Op de klimaattop in
Nadere informatieDuurzame financiële producten
Duurzame financiële producten Kwaliteitsnorm Versie April 2018 Consultatiedocument - Samenvatting Inleiding Ambitie De niche van duurzame financiële producten moet het goede voorbeeld geven en op een pragmatische,
Nadere informatieHet businessmodel en de focus van kleinere banken in België Voorstelling Triodos Bank 1
Het businessmodel en de focus van kleinere banken in België Voorstelling Triodos Bank 1 Muriel Van Gompel - Director Retail Banking, Triodos Bank In 1980 zette Triodos Bank een ander bancair model in de
Nadere informatieSamen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)
Samen Duurzaam DOEN! Leuk dat u samen met uw buren na wilt denken over duurzaamheid. Aan de hand van dit stappenplan helpen wij u graag op weg om het gesprek op gang te brengen. Dit stappenplan is bedoeld
Nadere informatieEnergievoorziening Rotterdam 2025
Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieAddendum bij prospectus 18 juli Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen
Addendum bij prospectus 18 juli 2018 Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen 1 november 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Personalia 3 2 Wijziging Hoofdstuk 1 'Definities' 4 3 Wijziging Hoofdstuk 3
Nadere informatieDe Energietransitie van de Elektriciteitsproductie
De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieEerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied
Nadere informatieWorkshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011
Workshop J De kracht van een klimaatfonds 05 april 2011 Presentatie Ad Phernambucq Zeeuws Klimaatfonds: Klimaatneutraal met Zeeuwse Projecten Nationaal Energie- en klimaatbeleid Doelstelling: Duurzame
Nadere informatieAan de basis van onze dienstverlening. ligt een transparant en duurzaam beleid. Hoe gaan we met onze klanten om?
Because we care Onze missie is het realiseren van beleggingsdoelen voor onze klanten door het leveren van duurzame performance, service en advies. Verantwoord in alles wat we doen, blijven verrassen en
Nadere informatieJaarverslag verantwoord beleggen 2015
Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat
Nadere informatieActief aandeelhouderschap
Actief aandeelhouderschap Focusthema water Water: criteria voor stemmen en proactief engagement ACTIAM gelooft dat impact gecreëerd kan worden door gedragsverandering. Door middel van actief aandeelhouderschap
Nadere informatieEEN «CARBON CREDIT CARD» OM BELGEN WAKKER TE MAKEN
EEN «CARBON CREDIT CARD» OM BELGEN WAKKER TE MAKEN «Het is noodzakelijk dat de Belgen hun verbruik en aankoop van goederen en diensten aanpassen» Age quod agis Belgium Climate Team: Ir. Philippe DELAISSE
Nadere informatieAmsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieVragen & Antwoorden. 5 Wat is het verschil tussen Green Bonds, Climate Bonds, Environmental Bonds, Social Bonds, Sustainability Bonds en ESG Bonds?
Om twijfel te vermijden, de officiële versie van de Vragen & Antwoorden is gepubliceerd in het Engels op de ICMA website. Deze vertaling is alleen bedoeld als algemene verwijzing. Vragen & Antwoorden I
Nadere informatieNet voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl
Net voor de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise
Nadere informatieen uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018
Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten
9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten
Nadere informatieAddendum bij het Prospectus van Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen d.d. 1 januari 2016
Addendum bij het Prospectus van Zwitserleven Institutionele Beleggingsfondsen d.d. 1 januari 2016 Betreft: I. Opheffing Zwitserleven Institutioneel Government Bonds 10+ Fonds... 2 II. Wijziging Hoofdstuk
Nadere informatieDe ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016
De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening
Nadere informatieEnergieakkoord voor duurzame groei
Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL B8-1043/8. Amendement. Giovanni La Via, Peter Liese namens de PPE-Fractie
4.10.2016 B8-1043/8 8, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Visum 14 bis (nieuw) gezien de encycliek "Laudato si'", 4.10.2016 B8-1043/9 9, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Paragraaf
Nadere informatieKlimaat-slim bosbeheer
Klimaat-slim bosbeheer Welke opties heb je als bosbeheerder? Mart-Jan Schelhaas 29 oktober 2018 Inhoud Achtergrond Wat is de relatie tussen koolstof en bos? Welke opties heb je als bosbeheerder? Wat doet
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatieNeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief
NeVER/VMR 18 juni 2019 Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief Waar energie- en omgevingsrecht elkaar ontmoeten Ollongren ziet ruimte voor gemeenten om stoppen met aardgas
Nadere informatieNa aardgas komt zonneschijn
Economisch Bureau Na aardgas komt zonneschijn Hans van Cleef, sr. sectoreconoom energie 17 november 2016 @hansvancleef De uitdagende overgang naar een duurzame energievoorziening Mondiaal Europees Nederland
Nadere informatieBiobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek
Biobased Economy Wageningen UR Food & Biobased Research Windesheim 3 december, Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food
Nadere informatieImpact beleggen: Streven naar een duurzamere wereld met aandacht voor rendement
Impact beleggen: Streven naar een duurzamere wereld met aandacht voor rendement Hoe ziet de wereld er in de toekomst uit? Met impactbeleggen streeft NN Investment Partners (NNIP) naar meetbare positieve
Nadere informatieNaar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?
Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid? Luuk Beurskens, ECN Beleidsstudies KIVI NIRIA, Noordscharwoude, 23 september 2008 www.ecn.nl Inleiding ECN/NRG ontwikkelen hoogwaardige kennis
Nadere informatieRapportage. PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen
DirectResearch Herengracht 454 1017 CA Amsterdam 020 770 75 79 info@directresearch.nl www.directresearch.nl Rapportage Amsterdam, 07-04-2016 PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl Standaard rapportage
Nadere informatieACTIAM Academy. Green Bonds: vermijd het risico van suboptimale beleggingsportefeuilles. Foppe-Jan van der Meij. Classificatie: publiek
ACTIAM Academy Green Bonds: vermijd het risico van suboptimale beleggingsportefeuilles Foppe-Jan van der Meij 2 Wat zijn Green bonds? Obligaties waarbij de use of proceeds worden aangewend voor groene
Nadere informatieBiomassa: brood of brandstof?
RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply
Nadere informatieActief aandeelhouderschap
Actief aandeelhouderschap Focusthema Land 1 Stem- en engagementcriteria ACTIAM gelooft dat impact gecreëerd kan worden door gedragsverandering. Door middel van actief aandeelhouderschap stimuleren we gedragsverandering
Nadere informatieStaat der Nederlanden Bond Framework
Staat der Nederlanden Green 2019 Bond Framework 15 maart Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 De Nederlandse visie op mondiale klimaatmaatregelen 3 1.2 Duurzame financiering als drijvende kracht achter klimaatactie
Nadere informatie2016-04-15 H2ECOb/Blm HOE KAN DE ENERGIETRANSITIE WORDEN GEREALISEERD? Probleemstelling
HOE KAN DE ENERGIETRANSITIE WORDEN GEREALISEERD? Probleemstelling Op de internationale milieuconferentie in december 2015 in Parijs is door de deelnemende landen afgesproken, dat de uitstoot van broeikasgassen
Nadere informatieJaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen
Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid
Nadere informatieNet voor de Toekomst: samenvatting
Net voor de Toekomst: samenvatting Om in 2050 een CO2-neutrale samenleving te bereiken, zal de energievoorziening de komende decennia een ingrijpende transitie moeten doormaken. Maar hoe precies, is nu
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen
Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie
Nadere informatieKlimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE
Klimaatakkoord Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus 20401 2500 EK 'S-GRAVENHAGE BETREFT Procesbrief Klimaatakkoord DEN HAAG ONS KENMERK 5 oktober 2018 18.34838
Nadere informatieABN AMRO Duurzame Ontwikkeling Hoe financieren we de energie transitie
ABN AMRO Duurzame Ontwikkeling Hoe financieren we de energie transitie Wie? Opleiding: Technische Bedrijfskunde (werktuigbouw), Universiteit Twente Werk: ABN AMRO Export financiering Banco Real (AA Brazilie)
Nadere informatieVerantwoord beleggen in de energietransitie
Verantwoord beleggen in de energietransitie Maart 2016 Inhoud 1 Achtergrond 3 2 Doelstelling en scope 4 3 ACTIAM visie op de energietransitie 5 3.1 Noordpoololie 5 3.2 Nucleaire incidenten 6 3.3 Schalie
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieDuurzaamheid en klimaatrisico s
Duurzaamheid en klimaatrisico s De rol van de financiële sector en de toezichthouder Henk Jan Reinders Amsterdam, 20 september 2018 Inleiding Agenda voor de presentatie DNB en duurzaamheid Klimaatrisico
Nadere informatieMinder emissies, betere bereikbaarheid. Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft
Minder emissies, betere bereikbaarheid Afscheid Frans v.d. Steen, 26 juni 2014 Huib van Essen, manager Verkeer, CE Delft CE Delft Onafhankelijk, not-for-profit consultancy, opgericht in 1978 Ca. 40 medewerkers
Nadere informatieRegio Stedendriehoek
Regio Stedendriehoek 1 Energieneutrale regio Energietransitie Stedendriehoek Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst,Zutphen Netbeheer en Duurzame Gebiedsontwikkeling Pieter van der Ploeg, Alliander
Nadere informatieEnergietransitie Maart 2017
Energietransitie Maart 2017 Inhoud 1 Achtergrond 3 2 Doelstelling en scope 4 3 ACTIAMs visie op de energietransitie 5 3.1 Noordpoololie 5 3.2 Nucleaire incidenten 6 3.3 Schaliegas / -olie 6 3.4 Teerzanden
Nadere informatieFundamentele Beleggingsbeginselen: staatsobligaties
Fundamentele Beleggingsbeginselen: staatsobligaties Januari 2017 Inhoud 1 Verantwoord beleggen in staatsobligaties 3 2 Reikwijdte 4 3 Implementatie 5 3.1 Fundamentele beleggingsfilosofie 5 3.2 ESG-Scores
Nadere informatieVerantwoord beleggen beleid
Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.
Nadere informatieEerlijke Verzekeringswijzer: samenvatting praktijkonderzoek Transparantie & Verantwoording
Eerlijke Verzekeringswijzer: samenvatting praktijkonderzoek Transparantie & Verantwoording Het doel van de Eerlijke Verzekeringswijzer is om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) aan te moedigen
Nadere informatieLimburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.
CDA 2030: 49% CO2- reductie Om landelijke en internationale klimaatdoelstellingen te behalen, zijn ook grootschaliger projecten nodig. De Provincie kan een belangrijke rol vervullen door ontwikkelgebieden
Nadere informatiePrijzengeld: 5.000,- Deadline: 23 November 2014 Battle type: Premium Battle. Hoe voorkomen we piekbelasting van het elektriciteitsnet?
Prijzengeld: 5.000,- Deadline: 23 November 2014 Battle type: Premium Battle Hoe voorkomen we piekbelasting van het elektriciteitsnet? Introductie Stedin is als netbeheerder verantwoordelijk voor een veilig
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieVerduurzaming bestaande gebouwde omgeving
NOABERSCHAP Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving Duurzame energie is een kwestie van ordenen, maar ook van keuzes maken. Verduurzaming gebouwde Omgeving 1 Verduurzamen gebouwde omgeving & Cogas Business
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieDuurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025
Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025 Willemien Veele Cor Kamminga 08-04-16 www.rijksmonumenten.nl Achtergrond en aanleiding Ambitie om in 2020 16% van de energie duurzaam op te wekken in Fryslân
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatie16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013
16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)
Nadere informatieDuurzaam beleggen. Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact.
Duurzaam beleggen Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact. Triodos Investment Management bv, dochteronderneming van Triodos Bank nv, is de beheermaatschappij
Nadere informatiePROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST
NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin
Nadere informatieGreen Bonds Whitepaper
Green Bonds Whitepaper Oktober 2017 Klaar voor een basisplaats! De risico- en rendementskarakteristieken van het Green Bond universum zijn vergelijkbaar met een gecombineerde portefeuille van grijze Staats-
Nadere informatieDuurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018
Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige
Nadere informatieStartnotitie Energietransitie. November 2018
Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie
Nadere informatieDuurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector
Duurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector Prof. dr. ir. Bastiaan Zoeteman en ir. René Goorden 1 Op 6 juli 2016 heeft BNG Bank haar eerste duurzame Social Bond ten behoeve van de financiering
Nadere informatieVario Grass B.V. Keteninitiatieven. Masters in Green. CO2-Prestatieladder Eis: 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1. Koningslinde 5b. 7131 MP, Lichtenvoorde
Keteninitiatieven CO2-Prestatieladder Eis: 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Vario Grass Masters in Green Organisatie: Adres: Opgesteld door: Vario Grass B.V. Koningslinde 5b 7131 MP, Lichtenvoorde Jasper Eppingbroek
Nadere informatieDe opwarming van de aarde
De opwarming van de aarde De uitstoot van broeikasgassen als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen is een wereldwijd probleem. Verhoging van de zeespiegel en extreme weersomstandigheden zijn
Nadere informatieBeleggingsbeleid in de bedrijfsvoering
De Handreiking Kwaliteit Beleggingsbeleid in de praktijk 26 maart 2015 Alex Poel Beleggingsbeleid in de bedrijfsvoering 1 Achtergrond 2 Dienstverleningsproces 3 Beleggingsbeleid 4 Handreiking beleggingsbeleid
Nadere informatieFryslân. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie:
CDA - We willen geen nieuwe initiatieven voor grootschalige windparken op land. Deze moeten er komen, maar dan op zee. Ook willen we onderzoek stimuleren naar het kunnen hergebruiken van bijvoorbeeld in
Nadere informatieGroene energie? Vergroenen met GvO s of Carbon Credits?
Groene energie? Vergroenen met GvO s of Carbon Credits? Een organisatie die MVO hoog ik het vaandel heeft, people planet en profit dus, wil groene stroom. En het kan vaak al voor de prijs van grijze stroom,
Nadere informatieIORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R
IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen
Nadere informatieSamen werken aan een mooiere wereld, nu en later.
Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Puur voor later. Voor ons is het Zwitserleven Gevoel onlosmakelijk verbonden met een mooie wereld. Daar dragen wij graag aan bij met ons verantwoorde
Nadere informatieQ: Waarom zit er geen lijst van relevante financieringen en beleggingen bij het commitment?
Bijlage 1: Q&A Q: Waarom dit commitment? A: Financiële instellingen willen een bijdrage leveren aan de strijd tegen klimaatverandering en aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs. De ondertekenaars
Nadere informatieFONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid
FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieChange. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine
Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Nederland is verslaafd aan fossiele energie, zeker in vergelijking met landen om ons heen, vertelt Paul Korting, directeur van ECN. Er zijn genoeg scenario
Nadere informatieBuitenlandse dienstreizen
Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Buitenlandse dienstreizen 1. Scope/afbakening De productgroep Buitenlandse dienstreizen omvat de bemiddeling van reisbureaus en de door hen
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatieNut en noodzaak van schaliegas in Nederland
Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Paul van den Oosterkamp, Jeroen de Joode Schaliegas Congres - IIR Amersfoort, 30-31 Oktober 2013 www.ecn.nl Visie ECN Rol gas in NL energiesysteem nu en straks
Nadere informatieGroene InvesteringsMaatschappij (GIM)
Groene InvesteringsMaatschappij (GIM) Voordelen impuls verduurzaming Reductie broeikasgassen Groene groei Minder afhankelijk van fossiele brandstoffen Economische structuurversterking Maar, verduurzaming
Nadere informatieRegio-overleg milieu. HERNIEUWBARE ENERGIE EN KLIMAAT Inleiding. Ingelmunster 14 maart 2013. Dominiek Vandewiele
Regio-overleg milieu HERNIEUWBARE ENERGIE EN KLIMAAT Inleiding Ingelmunster 14 maart 2013 Dominiek Vandewiele agenda 8:30 onthaal en inleiding 8:45 Inleiding: Europese, Vlaamse en lokale beleidsprioriteiten
Nadere informatie11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen
11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieBeleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieSamen omschakelen Arnhem, 7 september 2016
Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Waarom zijn we bijeen? Verduurzaming energievoorziening Samenwerking om de NL ambitie te verwezenlijken Samenwerking vanaf de start van initiatieven Draagvlak
Nadere informatie