Het Nederlandse verdienvermogen van overmorgen
|
|
- Herman de Smedt
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De wereld van overmorgen Mei 2016 Het Nederlandse verdienvermogen van overmorgen Verdienvermogen is een abstract begrip. Maar het gaat erom dat wij, Nederlanders, ook in de toekomst economische activiteiten weten te verrichten waarop Nederlanders en mensen in het buitenland zitten te wachten. Dat we toegevoegde waarde creëren die in de toekomst relevant is. In dit artikel verkennen we dit. We beginnen met het verleden en het heden: waar was en is Nederland goed in? Vervolgens richten we onze blik op de toekomst: wat verandert er in de economie, waar ligt in de toekomst de belangrijkste toegevoegde waarde van Nederlandse bedrijven en hoe kunnen innovatie en ondernemers hieraan een bijdrage leveren? 1. Het verleden als uitgangspunt voor de toekomst Nederland neemt in de economische geschiedenis een unieke plaats in doordat ons land wordt beschouwd als de eerste moderne economie. Nederland had al in de zestiende eeuw een modern institutioneel raamwerk waarin de macht van de overheid was gecontroleerd, eigen bezit werd gewaarborgd en markthandel plaatsvond. Dit maakte het mogelijk dat Nederland en dan met name Holland in de zeventiende eeuw kon uitgroeien tot het mondiale economische centrum, tot de commerciële en financiële spil van de wereld en tot het meest welvarende land van Europa.
2 Nederland heeft van oudsher een gediversificeerde economie met een aantal specifieke kenmerken. Door onze gunstige ligging tussen Noord- en Zuid-Europa en aan de Noordzee is Nederland met goede doorvoerwegen over land en water naar het achterland al eeuwen lang een open economie. Hoewel de historische kenmerken van de Nederlandse economie, zoals een productieve landbouwsector en de openheid ervan, tot op de dag van vandaag merkbaar zijn, is de sectorstructuur in de loop der tijd wel ingrijpend veranderd. Zo was de landbouwsector in Nederland rond 1800 van groot belang voor de werkgelegenheid; bijna de helft van alle mensen was hierin werkzaam. Eind negentiende eeuw nam door de (late) industrialisatie van Nederland de werkgelegenheid in de industrie toe, om in de jaren zestig weer af te nemen. In de tweede helft van de twintigste eeuw zette een periode van de-industrialisatie in, waardoor juist de dienstensector een explosieve groei doormaakte. Zeventig procent van onze economie bestaat uit diensten en zelfs meer dan tachtig procent van onze werkgelegenheid komt nu voor rekening van de dienstensector. De genoemde historische ontwikkelingen zijn ook nu nog zichtbaar in Nederland: wij zijn nog steeds een open handelsland. Zo is ons land ondanks zijn relatief geringe omvang toch goed voor 3 procent van de wereldhandel (zevende qua goederenexport) en is de Nederlandse economie voor een derde afhankelijk van de handel met het buitenland. Dit heeft alles te maken met onze geografische positie: we zijn een doorvoerland naar de rest van Europa. De haven van Rotterdam is een duidelijk voorbeeld van het belang van handel: met 10 miljard toegevoegde waarde is het de grootste haven van Europa (qua goederenvolume én qua aantal containers). Ook de Nederlandse landbouwsector is vandaag de dag nog steeds erg productief. Na de Verenigde Staten is ons land zelfs de belangrijkste exporteur van agrarische producten ter wereld. Ook op regionaal gebied zijn onze historische wortels nog steeds zichtbaar. Door de opkomst van diensten in de economie zien we weliswaar dat sectoren als overheid en zakelijke dienstverlening in de meeste provincies erg belangrijk zijn. Toch blijkt er nog steeds een duidelijke variatie tussen regio s te zijn. Zo is de industrie ook nu nog relatief belangrijker in het zuiden van het land, terwijl we de handel en de zakelijke dienstverlening nog steeds voor een groter deel terugvinden in de Randstad. 2. Veranderingen in de werking van de economie Nederlandse bedrijven specialiseren zich steeds meer op een klein onderdeel van de waardeketen bij het maken van een product of dienst. Ze bekijken voortdurend of activiteiten van de waardeketen door andere bedrijven goedkoper kunnen worden uitgevoerd, waarbij ze ook over de grens kijken. Wat betekent dit voor het toekomstige verdienvermogen van Nederland? Hoewel de historische structuur altijd van belang blijft voor het toekomstige verdienvermogen van ons land, verandert de manier waarop bedrijven waarde toevoegen aan de economie in hoog tempo. Nederlandse bedrijven houden zich steeds vaker met een kleiner deel van de productieketen bezig. Met een productieketen worden alle processen bedoeld die nodig zijn om van de grondstof een eindproduct te maken. De (mondiale) waardeketen van een product (in het Engels de global value chain ) verwijst naar alle activiteiten die nodig zijn om een product te produceren. Een waardeketen is dus een breder concept en neemt ook de activiteiten mee die bijvoorbeeld voor of na productie plaatsvinden, zoals research & development, logistiek, marketing en sales. Waar bedrijven voorheen regelmatig nog het hele productieproces in handen hadden,
3 wordt steeds vaker een deel van het product ingekocht van andere partijen die dat goedkoper kunnen produceren. Behalve halffabricaten worden ook activiteiten die nodig zijn om het product of de dienst bij de consument te krijgen, steeds vaker ingekocht. Denk daarbij aan ICT-service, maar bijvoorbeeld ook aan marketing en transport. Je ziet dus dat steeds meer bedrijven meewerken aan de productie van een product of dienst. Een gevolg hiervan is dat het bedrijfsleven indelen in sectoren steeds minder relevant is geworden: de onderlinge verwevenheid, de waardeketen, bepaalt in toenemende mate het succes en het falen van bedrijven. Zo zullen gespecialiseerde schoonmaakbedrijven of ICT-dienstverleners gericht op de fysieke detailhandel het nu wellicht niet gemakkelijk hebben, terwijl dienstverleners aan de biotech-industrie of andere groeiende bedrijven het misschien relatief goed doen. Behalve dat meer bedrijven betrokken zijn bij het maken van een product of dienst, zijn hier ook vaker meer landen bij betrokken. Dit komt doordat bedrijven voortdurend bekijken waar de verschillende onderdelen van het productieproces het voordeligst plaatsvinden, waarbij ze ook over de grenzen heen kijken. Daarnaast hebben technologische ontwikkelingen zoals de opkomst van ICT ervoor gezorgd dat het steeds gemakkelijker en goedkoper wordt om zaken te doen met buitenlandse bedrijven. Dit alles betekent dat bedrijven vaker internationaal handelen met meer landen. Dit geldt ook voor kleinere bedrijven: het Nederlandse mkb is vaker over de grens actief. Samenwerking in een internationale waardeketen biedt deze bedrijven de mogelijkheid om te profiteren van kennis spillovers van bijvoorbeeld multinationals of andere bedrijven. 3. Een glimp van de toekomst van ons verdienvermogen Het toekomstige Nederlandse verdienvermogen zal steeds vaker onderdeel zijn van internationale waardeketens. Daarbij blijft de basis ook in de toekomst de kennis en vaardigheden die Nederland van oudsher heeft. Alleen zullen we wel naar verdere bestemmingen moeten uitvoeren. Daarnaast wordt het verdienvermogen ook bepaald door verschuiving in behoeften van klanten: verduurzaming, maar ook meer persoonlijke dienstverlening. Ook zal het bedrijfsleven steeds vaker andere businessmodellen kennen. Er zijn goede redenen om aan te nemen dat het opknippen van productieketens nog door zal gaan. Bedrijven zullen de efficiëntie van de productie namelijk voortdurend proberen te verhogen. De kans is dus groot dat Nederlandse bedrijven zich nóg verder zullen specialiseren op één bepaald stukje uit de waardeketen. Daarbij zijn we in Nederland niet opeens totaal andere zaken aan het doen. Economische thema s waarin Nederland van oudsher goed is, zoals handel en logistiek, food en agri en water, zullen ook in de toekomst de clusters van bedrijven vormen waarin Nederlandse ondernemers excelleren. Daarnaast geldt dat ook voor de hightech industrie, life sciences en een deel van de chemie en energie. Dit zijn bedrijven die grotendeels onder de enigszins misleidende term topsectoren vallen, zoals een aantal jaren geleden door de overheid gedefinieerd. Daarbij is de redenatie, ook naar het verleden kijkend, vrij eenvoudig. De basis van het verdienvermogen is dat waar een land gezien zijn historie, ligging, cultuur en kennis goed in is. Wat je alleen ziet is dat bedrijven zich steeds meer bezighouden met dat deel van de waardeketen waar het meest te verdienen valt. Omdat de productie van veel producten in lageloonlanden goedkoper kan worden uitgevoerd, besteedt de maakindustrie delen van de waardeketens uit aan minder ontwikkelde landen. En de delen van de productie die in Nederland uitgevoerd worden, worden steeds efficiënter gedaan. De zogenoemde lach van de waardeketen laat zien dat de meeste waarde wordt toegevoegd door activiteiten in het begin of op het einde van de waardeketen. Dus niet of minder in het primaire proces (spullen maken) maar meer in het ontwerp,
4 in onderzoek en ontwikkeling aan het begin van de keten en marketing, gespecialiseerde logistiek en aftersales aan het einde van de keten. Dus het opschuiven in de waardeketens waar Nederland goed in is, vormt een deel van ons verdienvermogen. Het tweede element is de vraag waar we in de toekomst behoefte aan hebben. Welke producten, diensten en voorzieningen kunnen we verzinnen waar mensen in de toekomst op zitten te wachten? Dat heeft alles te maken met de megatrends waar we eerder over hebben geschreven. Ten eerste leidt de noodzaak tot verduurzaming tot minder productie en gebruik van fossiele brandstoffen. We willen duurzamere producten en diensten. Als we tenminste het klimaatakkoord serieus nemen. Dit betekent dat de bedrijven die een hoge CO2-uitstoot hebben, zoals de chemische industrie, maar natuurlijk ook de delfstoffenwinning, niet op deze manier groeimotoren van de toekomst zijn. Maar dat kunnen ze natuurlijk wel worden; als de kennis en kunde in de chemische industrie bijvoorbeeld tot biobased oplossingen leiden, of als energieproducenten voor zichzelf een rol weten te vinden in de verduurzaming van de energievoorraad. Circulair omgaan met grondstoffen kan, als alles goed uitpakt, een deel worden van het duurzame verdienvermogen van Nederland. Ten tweede leiden veranderingen als gevolg van ICT ertoe dat een deel van de samenleving verandert van een koop- naar een deel- en krijgeconomie: informatie is in toenemende mate gratis. Oude verdienmodellen, van de taxibranche tot de muziekindustrie, liggen in toenemende mate onder vuur, waarbij dat wat bedrijven uiteindelijk verdienen over het algemeen nog vrij beperkt is. We willen nog steeds hetzelfde, het kost ons alleen minder. Dat is niet goed voor het verdienvermogen. Ten derde zal de vraag in Nederland naar allerlei soorten dienstverlening die ons leven gemakkelijker en leuker maken, blijven toenemen. Denk aan de pakketautomaten waarbij je op onder meer stations pakketjes kunt ophalen, de eetbezorgdienst Hello Fresh en andere producten en diensten afgestemd op de on-the-go levensstijl van veel mensen. Maar denk ook aan kleine koffie- en eettentjes. Daarnaast zal personalisering een steeds belangrijkere rol gaan spelen. We willen producten die afgestemd zijn op onze persoonlijke voorkeuren, zoals zelf kunnen bepalen in welke kleurencombinatie je nieuwe schoenen worden gemaakt. Een laatste vraag bij het toekomstige verdienvermogen is waar in de wereld de vraag naar spullen en diensten uit Nederland de komende jaren het hardst zal groeien. Dit heeft alles te maken met demografische ontwikkelingen en de inkomensstijging van mensen in de wereld. In de megatrend geopolitiek hebben we hier meer over geschreven. Een aantal landen wordt door meer bronnen aangewezen als toekomstige groei-economieën: Brazilië, Chili, China, Colombia, Tsjechië, Egypte, Hongarije, India, Indonesië, Maleisië, Mexico, Peru, Filipijnen, Polen, Rusland, Zuid Afrika, Thailand, Turkije. We hebben bekeken welke Nederlandse sectoren het meest exporteren naar deze zogenoemde groeilanden. Dat zijn bedrijven die eindproducten en/of onderdelen maken voor computers, elektronische, elektrische en optische apparaten. Handelsstromen zijn veranderlijk maar ook in zekere mate padafhankelijk. Dit kan ertoe leiden dat deze sectoren in de toekomst gaan profiteren van de economische groei van deze landen. 4. Het zijn de mensen die het moeten bedenken en doen Het toekomstige verdienvermogen begint natuurlijk met activiteiten ontplooien waar ook in de toekomst behoefte aan is. Maar uiteindelijk zijn het de mensen die het moeten doen: zij moeten ondernemen, zij moeten nieuwe producten, diensten, toepassingen en processen bedenken.
5 Ondernemers zijn van groot belang voor de economische activiteit en daarmee de economische groei in een land. Zij bieden een bron van inkomsten en werkgelegenheid voor zichzelf, creëren werkgelegenheid voor anderen, produceren nieuwe en innovatieve producten of diensten en dragen zo bij aan de toekomstige welvaart. Het kleinbedrijf, een groot deel van ondernemend Nederland, is goed voor bijna een derde van de werkgelegenheid en de bruto toegevoegde waarde in de private sector. Dat wil niet zeggen dat alle kleine bedrijven ook ondernemerschap hebben of innovatief zijn. Dat is afhankelijk van de mate van vernieuwing van het bedrijf en het aanpassingsvermogen. Lang niet alle kleine ondernemers zijn dynamische startups en lang niet elke kleine ondernemer wordt een snelle groeier. Startups, beginnende bedrijven met een vernieuwend idee waarmee een product of dienst wordt gemaakt dat schaalbaar of herhaalbaar is, spelen daarbij een grote rol. In Nederland zijn inmiddels tal van startups, startup-platforms en incubators aan de weg aan het timmeren. Niemand weet exact of het nu meer of minder startups zijn dan in het verleden, maar het lijkt er wel op dat er meer startups zijn die werken aan zogenoemde disruptieve of ontwrichtende businessmodellen. Dit soort ondernemerschap is daarmee belangrijk voor economische dynamiek. Ondernemende bedrijven vormen een stimulans voor de economie doordat zij bijdragen aan vernieuwingen en innovatie. Vooral de bedrijven die overleven en snel groeien zijn hierbij van grote waarde voor de Nederlandse economie. Ook binnen organisaties is er sprake van ondernemerschap ( intrapreneurship ). Het gaat hierbij vooral om ambitieuze werknemers die op zoek gaan naar nieuwe kansen. Startups zijn daarnaast voor grote bedrijven een manier om te experimenteren. Dat heeft ook te maken met de manier van innoveren in deze tijd: veel vaker is innovatie een kwestie van samenwerken en uitproberen, steeds minder kunnen bedrijven alles zelf doen. Behalve de kwaliteiten van de ondernemers speelt de mate waarin zij inspelen op veranderingen door het vernieuwen van producten en processen een grote rol in het toekomstige verdienvermogen van Nederland. In een samenleving die vergrijst, waarin de beroepsbevolking steeds minder hard groeit, moet vooruitgang in steeds hogere mate komen van dingen slimmer doen: innovatie. Nederlandse bedrijven die mondiaal toonaangevend zijn, zijn vaak ook innovatief. Denk bijvoorbeeld aan onze food&agri-sector, een sector met een hoge arbeidsproductiviteit mede door het gebruik van de modernste technieken, die grotendeels ook in Nederland zijn bedacht. De juiste prikkels maken investeren in nieuwe kennis aantrekkelijk: voldoende concurrentie, maar ook voldoende (niet te veel!) bescherming van innovatie door patenten en octrooien. Vaak helpt ook een goed innovatie-ecosysteem: impliciete kennis laat zich, ook in het ICT-tijdperk, toch nog steeds het best overdragen als bedrijven fysiek dicht bij elkaar zijn gevestigd. Dat zien we in Nederland bijvoorbeeld bij technische universiteiten of in Eindhoven in het Philips-ecosysteem. Werknemers kunnen dan gemakkelijker overstappen van het ene naar het andere bedrijf; men komt elkaar vaker tegen. Maar ook kunnen bedrijven in een netwerk opereren. Bijvoorbeeld als toeleverancier en afnemer. Ook kunnen bedrijven bijvoorbeeld van eenzelfde infrastructuur gebruik maken. De rol van startups is hierbij belangrijk. In een dergelijk ecosysteem komen ze gemakkelijker tot bloei. Deze startups werken steeds vaker op basis van nieuwe verdien- en businessmodellen, die niet helemaal te volgen zijn volgens de traditionele aanpak.
6 Randvoorwaarden voor een succesvol bedrijfsleven We kunnen tenminste drie sleutels tot succesvolle innnovatie en succesvol ondernemerschap onderscheiden: goed opgeleide mensen, toegang tot financiering en een overheid die ruimte geeft en faciliteert. Goed opgeleide mensen zijn de sleutel tot innovatieve bedrijven. Dat wil niet zeggen dat we allemaal techneuten nodig hebben. Creatieve geesten, maar ook mensen die goed kunnen organiseren zijn essentieel. Daarbij is een cultuur nodig van vernieuwing en mogen falen. In een organisatie die is gericht op het afvinken van lijstjes, waar verandering en vernieuwing vooral worden gezien als bedreigend en in strijd met de huidige orde, kunnen innovatieve medewerkers hun ei niet kwijt. De goede plannen dienen ook te worden gefinancierd. Die uitdaging geldt vooral voor de startups en kleinere bedrijven. Het Nederlandse bedrijfsleven maakt in het algemeen relatief veel gebruik van bancaire kredieten in vergelijking met andere vormen van financiering. De omvang van nieuwe financieringsvormen is nog beperkt tot enkele honderden miljoenen euro s, een factor duizend kleiner dan conventionele financiering. Ondanks de nog beperkte omvang kunnen nieuwe financieringsvormen in de toekomst bijdragen aan het groeipotentieel van ondernemingen. Als laatste heeft de overheid een cruciale rol in de innovatiekracht en het innovatieklimaat van ons land. Fundamenteel onderzoek -duidelijk een collectieve taak- versnelt innovatie van bedrijven. Daarnaast kan overheidsbeleid, onder andere door subsidies en stimuleringsregelingen, ook (fundamenteel) onderzoek van bedrijven zelf stimuleren. De resultaten van de huidige pogingen daartoe zijn echter wisselend. Een andere poging die op dit moment in Nederland wordt gedaan, is de wetenschapsagenda deels in lijn proberen te brengen met de topsectoren en daarbij maatschappelijke uitdagingen binnen die topsectoren centraal te stellen: publiek-private samenwerking op een aantal thema s. 5. Het verdienvermogen van overmorgen In dit artikel hebben we het toekomstige verdienvermogen van Nederland verkend. En daar worden we niet pessimistisch van. Nederland heeft een uitstekende uitgangspositie om ook in de toekomst welvarend te blijven. Dat optimisme is geworteld in het verleden. Nederlandse bedrijven zijn op sommige terreinen al decennialang toonaangevend in de wereld. En daar komen nieuwe bedrijven bij, terwijl andere verdwijnen. Door veranderingen in de economie zal het toekomstige verdienvermogen steeds vaker bestaan uit dienstverlening van kennis en expertise in internationale waardeketens. Door de rest van de maakindustrie efficiënt te organiseren, met weinig maar wel hoogproductieve mensen, kunnen de andere mensen het verschil maken door aandacht te geven, creatieve innovaties te bedenken en veel ondernemerschap te tonen.
Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8
Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om
Nadere informatieThe Netherlands of 2040. www.nl2040.nl
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieDe wereld van overmorgen
De wereld van overmorgen Nederland en de wereld over 10 jaar Hans Stegeman 27 januari 2016 2 Agenda Niet te voorspellen Vijf megatrends in de wereld Het Nederland van overmorgen: van handelsland naar kennisland?
Nadere informatieWAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?
WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van
Nadere informatieScaleUp Dashboard 2015
Rapportage ScaleUp Dashboard 2015 ScaleUp Dashboard 2015 Prof. dr. Justin Jansen Lotte de Vos Rotterdam School of Management Erasmus Centre for Entrepreneurship Conclusies Nederland staat aan de Europese
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8
Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf
Nadere informatieDE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017
DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatieTot slot. Aanbevelingen. Inleiding. Naar een lerende economie Investeren in het verdienvermogen van Nederland synopsis van WRR - rapport 90
Hoe ziet dat er on de praktijk uit? (per sector / organisatie / afdeling / functie) Natuurlijke hulpbronnen en mensen zullen schaars zijn en de beschikbaarheid van kapitaal is niet te voorspellen. Met
Nadere informatieSubsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen
Subsidie voor innovatieve projecten Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten INFORMATIE OVER HET INNOVATIEF ACTIEPROGRAMMA GRONINGEN
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN
ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW
Nadere informatieToespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011
Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Dames en heren, Degenen, die hier te lande na 1820 verbetering van
Nadere informatieVoor het eerst in zeven jaar stijgt het aantal snelgroeiende bedrijven weer in Nederland
Voor het eerst in zeven jaar stijgt het aantal snelgroeiende bedrijven weer in Nederland Voornamelijk binnen de zakelijke dienstverlening neemt het aandeel snelgroeiende bedrijven snel toe. Binnen de topsectoren
Nadere informatieSamen sterker in het buitenland met de overheid als partner
Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken Partners for International Business Internationaal ondernemen
Nadere informatieInnovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e
Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Twente is een innovatieve regio die nationaal en internationaal sterk in opkomst is. Daarom is op initiatief van de provincie Overijssel
Nadere informatieAantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering
Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieBeleidscommissie Strategische raadsagenda. Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017
Beleidscommissie Strategische raadsagenda Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017 Opdracht strategische raadsagenda Wat willen we bereiken: Visie op de positionering van Harderwijk in de context
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zuid-Korea-Nederland 1 1. Goederenexport van Zuid-Korea naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zuid-Koreaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro). Bron: International
Nadere informatieDigitale Implementatie Agenda.nl ICT voor innovatie en economische groei
Digitale Implementatie Agenda.nl ICT voor innovatie en economische groei Nicole Kroon Directeur directie Regeldruk & ICT-beleid ibestuur congres 26 januari 2011 Waarom doen we het? ICT biedt kansen voor
Nadere informatieWerken bij Havenbedrijf Amsterdam
Werken bij Havenbedrijf Amsterdam De Amsterdamse haven Als vierde haven van West-Europa speelt de Amsterdamse haven een belangrijke rol in de regionale en nationale economie. Door de strategische ligging
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zwitserland-Nederland 1 1. Goederenexport van Zwitserland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zwitserse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Ierland-Nederland 1 1. Goederenexport van Ierland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Ierse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieTuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland
Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven
Nadere informatieSamen sterker in het buitenland met de overheid als partner
Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Partners for International Business Als het gaat om internationaal ondernemen en samenwerken Partners for International Business (PIB) is een
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Spanje-Nederland 1 1. Goederenexport van Spanje naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Spaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Verenigd Koninkrijk-Nederland 1 1. Goederenexport van het Verenigd Koninkrijk naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Britse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE
Nadere informatieJA: DE KRACHT VAN HET MKB! DE KRÊFT FAN IT MKB PVDA FRYSLÂN MKB-PLAN
JA: DE KRACHT VAN HET MKB! DE KRÊFT FAN IT MKB PVDA FRYSLÂN MKB-PLAN Foto: Pixabay, Creative Commons MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF: BANENMOTOR VAN DE SAMENLEVING Het midden- en kleinbedrijf (MKB) is dé banenmotor
Nadere informatie3.2 De omvang van de werkgelegenheid
3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal
Nadere informatieDuurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief. Ton van der Wijst, 1 mei 2015
Duurzaamheidsfabriek: nut en noodzaak vanuit sociaaleconomisch perspectief Ton van der Wijst, 1 mei 2015 Invalshoeken Globalisering Technologische ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen Rol van steden
Nadere informatieWelvarend Westfriesland
Welvarend Westfriesland De visie van het bedrijfsleven op de regio. Ter inspiratie voor uw beleid in 2018 Welvarende Regio Onze regio kent een rijke geschiedenis van welvaart met ondernemende Westfriezen
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Canada-Nederland 1 1. Goederenexport van Canada naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Canadese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Australië-Nederland 1 1. Goederenexport van Australië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Australische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 De nieuwe CPB Scenario Studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieInnovatie support gids
Innovatie support gids Uw gids naar resultaat 1 Uw gids naar resultaat Innovatief duurzaam drukwerk Het drukwerk van deze gids is uitgevoerd in waterloos offset met inkt op plantaardige basis, dit resulteert
Nadere informatieTECHNIEK ALS ECONOMISCHE AANJAGER
TECHNIEK ALS ECONOMISCHE AANJAGER Wij geloven in techniek en technici, economische vooruitgang en maatschappelijke welvaart. Dat wij een positief beeld van de techniek en de technici hebben, is gezien
Nadere informatieVergelijking tussen sectoren (In (Aandeel procenten) arbeidsplaatsen in procenten)
Staat van 2014 Sectorstructuur In welke sectoren is sterker vertegenwoordigd dan het s gemiddelde? Zakelijke diensten (16,5%), Informatie en Communicatie (6,5%), Financiële instellingen (4,5%) Vergelijking
Nadere informatieVisie op Valorisatie. van onderzoeken naar ondernemen. InnoTep, Radboud Universiteit Nijmegen, 30 september 2011. Maarten van Gils
Visie op Valorisatie van onderzoeken naar ondernemen InnoTep, Radboud Universiteit Nijmegen, 30 september 2011 Maarten van Gils Agenda Persoonlijke introductie Het onderzoeken bij MICORD De overgang in
Nadere informatie4,6. Samenvatting door L. 989 woorden 30 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door L. 989 woorden 30 november 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde SAMENVATTING AK HOOFDSTUK 1. VWO 2. Primaire sector: landbouw, visserij, mijnbouw, jacht. Secundaire sector: industrie,
Nadere informatieCao Metalektro: die deal doen we samen
Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Verenigde Arabische Emiraten- Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Arabische Emiraten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners van de Verenigde Arabische
Nadere informatieEconomische Agenda De Bevelanden
Economische Agenda De Bevelanden 2016-2021 Regio De Bevelanden 19 september 2016 2 3 4 5 6 Bron: Stec Groep, 2016 7 8 9 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2015
Nadere informatieEconomische scenario s West-Friesland
Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014 Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario
Nadere informatieDe Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden
De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden Van der Zee, F., W. Manshanden, F. Bekkers, T. van der Horst ea (2012). De Staat van Nederland Innovatieland 2012. Amsterdam: AUP
Nadere informatieTopsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB
High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening
Nadere informatieHet creëren van een innovatieklimaat
Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieInnoveren in de topsectoren chemie en energie. InnovatieLink biedt MKB ers praktische oplossingen en ondersteuning
Innoveren in de topsectoren chemie en energie InnovatieLink biedt MKB ers praktische oplossingen en ondersteuning Om innovaties in de topsectoren chemie en energie kansrijker te maken helpt InnovatieLink
Nadere informatieBRAINPORT MONITOR SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES
BRAINPORT MONITOR 2016 - SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES BRAINPORT NEXT GENERATION Meedoen MEER MENSEN DIE MEE DOEN Concurreren DIE SAMEN MEER CREËREN Verdienen EN SAMEN MEER VERDIENEN!
Nadere informatieNL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen
NL.IN.BUSINESS 2020 Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen MONDIALE UITDAGINGEN Verstedelijking, economische groei en verduurzaming brengen uitdagingen met zich mee op bijvoorbeeld het gebied van
Nadere informatieNew CPB Scenario Study. Question. Approach. Answer. Policy. How will we earn our daily bread in 2040? Scenarios to deal with uncertainty
www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 New CPB Scenario Study Question How will we earn our daily bread in 2040? Approach Scenarios to deal with uncertainty Answer Smart people Strong
Nadere informatiePrognoses en trends in 2015 Groeit u mee?
Prognoses en trends in 2015 Groeit u mee? MKB Eindhoven & Rabobank Rabobank Nederland; Kaya Kocak, Véronique Bulthuis 5 februari 2015 Rabobank Sectormanagement Véronique Bulthuis Sectormanager Groothandel
Nadere informatieOntbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom
Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij Hartelijk welkom Even voorstellen Rabobank Breda Samen sterker Duurzaam nieuw hoofdkantoor Rabobank Breda 1509142 Duurzaam nieuw hoofdkantoor: film MKB-visie Alexander
Nadere informatieSymposium Groene chemie in de delta
DPI Value Centre als onderdeel van TKI SPM en het valorisatienetwerk 2.0 Symposium Groene chemie in de delta A. Brouwer, 12 November 2012 TKI Smart Polymeric Materials Topresearch in polymeren 5-10 jaar
Nadere informatieTopsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top!
Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie Samen naar de top! Drs. G.M. Landheer Directeur Topsectoren en Industriebeleid
Nadere informatieE V E R B I N D I N G, N I E
innovatie Syntens N I E U W E V E R B I N D I N G, N I E U W E B U S I N E S S Het veld waarin bedrijven opereren is voortdurend in beweging. Om een bedrijf gezond en succesvol te houden, is het belangrijk
Nadere informatieINDUSTRIE EN SAMENLEVING HET VIZIER OP 2025. De bijdrage van de industrie aan de kwaliteit van leven in 2025
INDUSTRIE EN SAMENLEVING HET VIZIER OP 2025 De bijdrage van de industrie aan de kwaliteit van leven in 2025 Startnotitie: Naar een Visie voor de Nederlandse industrie 28 maart 2010 Naar de Visie 2025 -
Nadere informatieConclusies rapporten organiserend vermogen en snel groeiende bedrijven in Gelderland
Conclusies rapporten organiserend vermogen en snel groeiende bedrijven in Gelderland Presentatie 8 februari 2017 Provincie Gelderland Provinciale Staten Commissie Economie, Energie en Milieu Linze Rijswijk,
Nadere informatieAgendabrief Topsectoren 2017 Verbinden om te vernieuwen
Agendabrief Topsectoren 2017 Verbinden om te vernieuwen De topsectoren in 2017 Het afgelopen jaar waren de resultaten van het topsectorenbeleid breed zichtbaar. De weg naar economisch herstel is doorgezet,
Nadere informatieDries Stoel en Marcèle van Kerkvoorde. Uw businessmodel voor de toekomst
Dries Stoel en Marcèle van Kerkvoorde Uw businessmodel voor de toekomst Missie: economische groei door versterken van innovatie in het MKB Concurrentiekracht van Nederland versterken Innovatie in het MKB
Nadere informatieAGRO FOOD MONI TOR EDE
AGRO FOOD MONI TOR EDE HIGHLIGHTS 2016 Voorwoord Ede ligt in het hart van FoodValley, de internationale topregio voor kennis en innovatie op het gebied van voedselproductie. Food omvat veel schakels in
Nadere informatieEnergie van ons allemaal
VNO-NCW Themabijeenkomst Energietransitie Michael Fraats Trianel Energie B.V. 28 November 2011 1 Energie van ons allemaal 30-11-2011 2 Energie van ons allemaal is de essentie van Trianel Energie: Gericht
Nadere informatieTOPSECTOR Wereldoplossingen voor werelduitdagingen
TOPSECTOR TUINBOUW & UITGANGSMATERIALEN Wereldoplossingen voor werelduitdagingen Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen Topsector met topcijfers De Nederlandse sector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen behoort
Nadere informatieDe haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf
De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf Januari 2016 Justin Jansen, Erasmus Universiteit Rotterdam Occo Roelofsen, McKinsey & Company Poll: Hoe gaat het met ondernemerschap in Nederland?
Nadere informatieMeer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012
Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Mexico-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Mexico-Nederland 1 1. Goederenexport van Mexico naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Mexicaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieGreen Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei
Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Colombia-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Colombia-Nederland 1 1. Goederenexport van Colombia naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Colombiaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieSamenvatting Stap 1: Overzicht huidige beloningsstructuur voor producten en diensten
Samenvatting 1 In Nederland, maar ook internationaal gezien, is er een toenemende vraag naar duurzame en hernieuwbare grondstoffen en brandstoffen. Men zoekt bovendien naar oplossingen om klimaat- en milieuproblemen
Nadere informatieDutch Sports Infrastructure. Nationaal Export Event. Ruben Dubelaar
Nationaal Export Event Ruben Dubelaar I 1 Wat doet FME met voetbal? I 2 Clusters FME Agro & Food Betaalbaar en gezond voedsel voor iedereen met technologie uit NL door slimmere samenwerking in de keten.
Nadere informatieThe Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012
The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote
Nadere informatieWinst met Waarde. In 3 stappen de unieke waarde van je bedrijf vergroten
Winst met Waarde In 3 stappen de unieke waarde van je bedrijf vergroten Erwin Meijboom Je hebt de stap genomen om deze e-paper te downloaden! Ben je startend ondernemer, wil je je startup gaan ontwikkelen,
Nadere informatieVEEL CROSS-SECTORALE INNOVATIES IN DE REGIO GRONINGEN ASSEN
VEEL CROSS-SECTORALE INNOVATIES IN DE REGIO GRONINGEN ASSEN De meeste innovaties ontstaan buiten de traditionele sectoren. Dat is de opvallendste uitkomst van de Regioanalyse die in opdracht van de Regio
Nadere informatieLesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO MAASVLAKTE 2 De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom komt er een nieuw stuk haven: Maasvlakte
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Libië-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Libië-Nederland 1 1. Goederenexport van Libië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Libische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT IN
Nadere informatieGroene ICT en Duurzame ontwikkeling: Meters maken in het HO. 31-1-2013 Groene ICT en Duurzame ontwikkeling
: Meters maken in het HO Visie ICT groeit, ongecontroleerd, in een ijzingwekkend tempo. In hetzelfde tempo groeit onze afhankelijkheid, ongecontroleerd. Dit levert een enorm spanningsveld waarvan weinig
Nadere informatieAmsterdamse haven en innovatie
Amsterdamse haven en innovatie 26 september 2011, Hoge School van Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Oostelijke handelskade (huidige situatie) Oostelijke handelskade (oude
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Indonesië-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Indonesië-Nederland 1 1. Goederenexport van Indonesië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Indonesische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Hongkong-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Hongkong-Nederland 1 1. Goederenexport van Hongkong naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Hongkongse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Vietnam-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Vietnam-Nederland 1 1. Goederenexport van Vietnam naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Vietnamese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Pakistan-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Pakistan-Nederland 1 1. Goederenexport van Pakistan naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Pakistaanse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieSnelgroeiende bedrijven in Noord-Brabant
Snelgroeiende bedrijven in Noord-Brabant Samenvatting De provincie Noord-Brabant kent 466 snelgroeiende bedrijven; 17 procent van het totaal aantal snelgroeiende bedrijven in Nederland Snelgroeiende bedrijven
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Rusland-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Rusland-Nederland 1 1. Goederenexport van Rusland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Russische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Singapore-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Singapore-Nederland 1 1. Goederenexport van Singapore naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Singaporese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Hongarije-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Hongarije-Nederland 1 1. Goederenexport van Hongarije naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Hongaarse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers China-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers China-Nederland 1 1. Goederenexport van China naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Chinese exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT IN
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Verenigde Staten-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Verenigde Staten-Nederland 1 1. Goederenexport van de Verenigde Staten naar andere landen Tabel 1: Voornaamste exportpartners uit de Verenigde Staten (bedragen x 1.000 euro)
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Turkije-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Turkije-Nederland 1 1. Goederenexport van Turkije naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Turkse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Zweden-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Zweden-Nederland 1 1. Goederenexport van Zweden naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Zweedse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Luxemburg-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Luxemburg-Nederland 1 1. Goederenexport van Luxemburg naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Luxemburgse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Tunesië-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Tunesië-Nederland 1 1. Goederenexport van Tunesië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Tunesische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Slowakije-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Slowakije-Nederland 1 1. Goederenexport van Slowakije naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Slowaakse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE
Nadere informatieAquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER
AquaPath Module 4 DUURZAME LEVENSSTIJLEN EN WATER SAMENVATTING Weet je dat de meeste van onze dagelijkse activiteiten, inclusief voedsel, kleding en reizen, een hoog waterverbruik betekenen en daarmee
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Estland-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Estland-Nederland 1 1. Goederenexport van Estland naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Estse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatiePresentatie Actieplan FoodValley
Presentatie Actieplan FoodValley Doorontwikkeling FoodValley Ambitie 26 oktober 2012 FoodValley: kristallisatiepunt voor innovaties in agrofoodsector (1) Sense of urgency: wereldvoedselproblematiek en
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Noorwegen-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Noorwegen-Nederland 1 1. Goederenexport van Noorwegen naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Noorse exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatieHandels- en investeringscijfers Kroatië-Nederland 1
Handels- en investeringscijfers Kroatië-Nederland 1 1. Goederenexport van Kroatië naar andere landen Tabel 1: Voornaamste Kroatische exportpartners (bedragen x 1.000 euro) IMPORTERENDE LANDEN WAARDE EXPORT
Nadere informatie