Basiscijfers Jeugd. juni van de niet-werkende werkzoekende jongeren, stageplaatsen- en leerbanenmarkt regio Holland Rijnland

Transcriptie

1 juni 212 Basiscijfers Jeugd van de nietwerkende werkzoekende jongeren, stageplaatsen en leerbanenmarkt regio Holland Rijnland Een gezamenlijke uitgave van:

2 Inleiding Met de Basiscijfers Jeugd geven UWV WERKbedrijf en Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) een beeld van de actuele ontwikkelingen rond nietwerkende werkzoekende jongeren en het aanbod van leerplaatsen. De Basiscijfers Jeugd verschijnt om de vier maanden. Meer informatie is te vinden op en Arbeidsmarktontwikkelingen In Nederland is het aantal jongeren in het bestand nietwerkende werkzoekenden (nww) in een jaar tijd (april 211 tot en met april 212) stabiel gebleven en bedraagt ultimo april personen. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de verschillende arbeidsmarktregio s. In 12 van de 3 arbeidsmarktregio s daalt het aantal nietwerkende werkzoekende jongeren. De afnamepercentages lopen uiteen van 1% tot en met 28%. De overige 18 arbeidsmarktregio s kennen een stijging, met toenamepercentages variërend van +1% tot en met +36%. In de arbeidsmarktregio Holland Rijnland is het aantal werkzoekende jongeren in de periode april 211 tot en met april 212 met 16% afgenomen. Het aantal nietwerkende werkzoekende jongeren bedraagt hier eind april personen. Na de stijging in het najaar van 211 is het aantal nietwerkende werkzoekende jongeren de afgelopen maanden gedaald. Vacatures mbo In de periode van december 211 tot en met maart 212 waren er in Holland Rijnland 1.65 mbovacatures. Dit zijn er 35 minder dan in de periode van augustus tot en met november 211. De beroepsgroepen met de meeste vacatures zijn detailhandel (32 vacatures), zorg (28 vacatures) economisch administratief (27 vacatures). Vergelijken we de verdeling van het aantal vacatures in de regio met het landelijke beeld, dan blijkt dat er in de regio Holland Rijnland relatief meer vacatures zijn voor de beroepsgroep zorg. Stage en leerbanenmarkt Uit de nieuwe cijfers blijkt dat in heel Nederland in de meeste regio s in het eerste tertaal van 212 het aantal studenten dat is gestart met een stage of leerbaan ten opzichte van diezelfde periode in 211 is gedaald. Landelijk zijn in het eerste tertaal van studenten gestart, in 211 waren dat er 16.. Het aantal studenten in Nederland dat in heel 211 startte met een stage of leerbaan was hoger dan in 21. Ondanks de economische crisis zijn er landelijk relatief gezien iets meer gediplomeerden uitgestroomd richting arbeidsmarkt; 61%, ten opzichte van 58% vorig jaar. 26% koos voor doorleren binnen het mbo onderwijs, en 13% vervolgde zijn opleiding in het hoger onderwijs. In deze regio zijn er (enige) knelpunten in het aanbod van praktijkplaatsen voor o.a. de volgende beroepsgroepen: zorg en welzijn (jeugdzorg), dokter en tandartsassistenten, bouw en infra, facilitaire dienstverlening, dierverzorging, carrosserie en hout en meubel. Arbeidsmarktschets regio Rijn Gouwe Regio Rijn Gouwe bestaat uit twee gebieden: Holland Rijnland (Lisse, Leiden en Alphen ad Rijn) en MiddenHolland (Gouda e.o.). Rijn Gouwe kenmerkt zich door een groot aantal mkbbedrijven in de brede maakindustrie (techniek, metaal, ambachten etc.). In Holland Rijnland zijn er bedrijfsvestigingen waar in totaal werknemers parttime of fulltime werkzaam zijn. De winstgevendheid van bedrijven verslechterde en de werkgelegenheid nam af, aldus de Coen gegevens van de KvK. Ondernemers uit de regio Rijn Gouwe verwachten een enorme daling in het personeelsbestand. Vooral de sectoren vervoer, opslag en communicatie geven een somber oordeel over de toekomstige werkgelegenheid. De economische situatie in de regio verslechtert, naar verwachting zal de werkloosheid verder toenemen. Toch zijn er nog tekorten aan specifieke functies op niveau 3 en 4, bijvoorbeeld in de techniek. Deze ontwikkeling zal versterken door de uitstroom van personeel (vergrijzing) en de beperkte instroom van jongeren (te weinig animo voor techniek en ontgroening). (bron: RPA Rijn Gouwe) Van analyse naar actie De gegevens in de Basiscijfers Jeugd kunnen de basis vormen voor gerichte actie en sectorale verdiepingen. UWV WERKbedrijf en SBB ondersteunen u graag. U vindt alle contactgegevens in het colofon. 2

3 Samenvatting regio Holland Rijnland Instroom, uitstroom en stand nietwerkende werkzoekende jongeren (bron: UWV WERKbedrijf) apr11 mei11 jun11 jul11 aug11 sep11 okt11nov11 dec11 jan12 feb12 mrt12 apr12 instroom uitstroom stand einde maand nww jongeren De kolommen in bovenstaande afbeelding laten de in en uitstroom van de nietwerkende werkzoekende jongeren zien. Het aantal kunt u aflezen in de linker as van de grafiek. De blauwe lijn geeft de stand van het aantal nww (nietwerkende werkzoekende jongeren) aan. De waarden kunt u aflezen in de rechter grafiek as. Wanneer de instroom groter is dan de uitstroom, stijgt het aantal nww. Wanneer de instroom kleiner is dan de uitstroom, dan daalt het aantal nww. Wanneer in en uitstroom gelijk zijn, zal het aantal nww stabiel zijn. Nietwerkende werkzoekende jongeren januari 28 heden (bron: UWV WERKbedrijf) jan8 jul8 jan9 jul9 jan1 jul1 jan11 jul11 jan12 Nederland HollandRijnland De lijnen in bovenstaande afbeelding laten de geïndexeerde ontwikkeling van het aantal nietwerkende werkzoekende (nww) jongeren zien. Een indexcijfer maakt het mogelijk op uniforme wijze een overzicht te krijgen van de ontwikkeling van een grootheid. Het startpunt is hier het aantal nietwerkende werkzoekende jongeren in januari 21. De blauwe lijn geeft de geïndexeerde stand van het aantal nww jongeren in Nederland weer. De oranje lijn laat de ontwikkeling in de regio zien. Gerealiseerde plaatsingen op een leerbaan (bbl) en een stage (bol) in de periode 1 januari tot 3 april (bron: DUO en Stagemarkt.nl) Plaatsing op leerwerkbaan (bbl), gerealiseerd in periode totaal aantal plaatsingen zonder startkwalificatie geplaatst op een leerbaan totaal aantal plaatsingen met startkwalificatie geplaatst op een leerbaan In dit overzicht staat het aantal stages (voor bolstudenten) en leerbanen (voor bblstudenten) die in deze periode zijn gestart. Plaatsing op stage(bol), gerealiseerd in periode totaal aantal plaatsingen zonder startkwalificatie op een stage totaal aantal plaatsingen met startkwalificatie op een stage

4 Internetvacatures mboniveau, dec11 t/m maart12 Deze tabel toont het aantal vacatures voor mbo beroepsbeoefenaren die in de betreffende periode op internet zijn verschenen in deze regio. De kenniscentra hebben de vacatures gekoppeld aan de mbo beroepsgroepen en onderliggende kwalificaties. Naar schatting gaat het hier om ruim 6% van alle vacatures. De dekkingsgraad verschilt per beroepsgroep. (bron: Jobfeed/SBB) Branche Zorg Welzijn Dokter, Apotheek, Tandartsassistenten Sport Economisch Administratief ICT Veiligheid Installatie, Elektro en Metaaltechniek Detailhandel Food en Non Food Groothandel Food en Non Food Textielindustrie Modeindustrie Groene ruimte Bloemen en Tuincentra Voedingsindustrie Plantenteelt Dierverzorging Veehouderij en Paardenhouderij Kapper Schoonheidspecialist Pedicure Bouw en Infra Hout en Meubel Uitgeven, Vormgeven en Printmedia AV, Multimedia en Gaming Artiesten, Theater en Evenementen Gezondheidstechniek Creatieve en Ambachtelijke techniek Afbouw en Onderhoud Reclame en Presentatie Schoonmaak en Glazenwassen Carrosserie Mobiliteit Procestechniek Laboratoria Fotonica Transport en Logistiek Scheepvaart Horeca Bakkerij Reizen Recreatie Facilitaire dienstverlening Versdetailhandel, groothandel, industrie nb nb Het aantal vacatures is lager dan

5 Vraag en aanbod stageplaatsen en leerbanen Kansen en gemelde tekorten stageplaatsen en leerbanen in regio Holland Rijnland april 212 (bron: SBB/Kenniscentra) Kansen Tekorten aangegeven door opleidingen Branche gemeten door bbl bbl bol bol kenniscentra Zorg Welzijn Dokter, Apotheek, Tandartsassistenten Sport Economisch Administratief ICT Veiligheid Installatie, Elektro en Metaaltechniek Detailhandel Food en Non Food Groothandel Food en Non Food Textielindustrie Modeindustrie Groene ruimte Bloemen en Tuincentra Voedingsindustrie Plantenteelt Dierverzorging Veehouderij en Paardenhouderij Kapper Schoonheidspecialist Pedicure Bouw en Infra Hout en Meubel Uitgeven, Vormgeven en Printmedia AV, Multimedia en Gaming Artiesten, Theater en Evenementen Gezondheidstechniek Creatieve en Ambachtelijke techniek Afbouw en Onderhoud Reclame en Presentatie Schoonmaak en Glazenwassen Carrosserie Mobiliteit Procestechniek Laboratoria Fotonica Transport en Logistiek Scheepvaart Horeca Bakkerij Reizen Recreatie Facilitaire dienstverlening Versdetailhandel, groothandel, industrie % 17% 9% % 3% 1% % % 7% % % % % 9% % % % % Deze tabel is een momentopname en geeft vanuit twee invalshoeken wat de situatie is rond stageplaatsen en leerbanen. In de eerste kolom staat aangegeven wat het aanbod is volgens de kenniscentra. De kansen voor stages en leerbanen zijn door de kenniscentra bepaald op het niveau van het voormalige CWIdistrict waar regio Holland Rijnland onder valt. Naast tekorten worden hier ook de overschotten per beroepsgroep gemeld. In de laatste vier kolommen staat aangegeven wat de indicatie is van de kans op een stage/leerplaats in regio Holland Rijnland in april 212. De inkleuring geeft aan of er een knelpunt wordt verwacht bij het vinden van een stage en/of leerplaats. De kolommen zijn in vieren verdeeld: de leerbaansituatie voor bbl op verschillende niveaus en stagesituatie voor bol op verschillende niveaus. Legenda er zijn meer dan voldoende stageplaatsen en leerbanen t.o.v. het aantal deelnemers over het algemeen zijn er meer dan voldoende stageplaatsen en leerbanen, bij sommige opleidingen is er evenwicht over het algemeen is er evenwicht, bij sommige opleidingen zijn er meer dan voldoende stageplaatsen en leerbanen de vraag naar en het aanbod aan stageplaatsen en leerbanen zijn in evenwicht over het algemeen zijn er meer dan voldoende stageplaatsen en leerbanen, in sommige opleidingen is er een tekort over het algemeen is er evenwicht, bij sommige opleidingen is er een tekort aan stageplaatsen en leerbanen over het algemeen is er een tekort aan stage plaatsen en leerbanen, in sommige opleidingen is er evenwicht er is een tekort aan stageplaatsen en leerbanen t.o.v. het aantal deelnemers geen opleidingsaanbod in deze regio/geen gegevens 5

6 Waar zijn de gediplomeerden terechtgekomen in regio Holland Rijnland? (bron: DUO/SBB) Waar zijn de gediplomeerden uit het mbo terecht gekomen? Doorstroom (>) per beroepsgroep mbohboarbeidsmarkt Bloemen en tuincentra Dierverzorging Groene ruimte Plantenteelt Veehouderij en Paardenhouderij Voedingsindustrie Totaal Groen Afbouw en onderhoud AV, Multimedia en gaming Bakkerij Bouw en infra Carrosserie Creatieve en Ambachtelijke techniek Fotonica Gezondheidstechniek Hout en meubel Installatie, elektro en metaaltechniek Laboratoria Mobiliteit Modeindustrie Procestechniek Reclame en presentatie Scheepvaart Schoonmaak en glazenwassen Textielindustrie Transport en logistiek Uitgeven, vormgeven en printmedia Totaal Techniek Artiesten, theater en evenementen Detailhandel Food/Non Food Economisch administratief Facilitaire dienstverlening Groothandel Food/Non Food Horeca ICT Recreatie Reizen Veiligheid Versdetailhandel, groothandel, industrie Totaal Economie Dokter/apotheek/tandartsassistenten Kapper Pedicure Schoonheidsspecialist Sport Welzijn Zorg Totaal Zorg en Welzijn AKA Totaal aantal niv. 1 1 > binnen mbo aantal niv. 2 2 > binnen mbo aantal niv. 3 3 > binnen mbo aantal niv. 4 4 > binnen mbo tot. gediplomeerd totaal intern > binnen mbo > ho (hbo/ad) > arbeidsmarkt % 9 11% 12 58% 3 % % 8% 58% 1 % 12 5% 7 14% 13 15% % 9% 64% 6 17% 22 27% 28 7% 8 % % % 86% % 22 45% 43 14% 5 % % 1% 76% % 2 % 4 5% 12 % % 11% 78% % % 1 % 2 % 3 % % 1% 7 14% 67 34% 95 19% 43 5% % 4% 75% 14 29% 23 7% 7 % 6 % 5 2 4% % 6% % 1 1% % 17 % % 33% 61% 1 % 14 71% 4 25% % % % 42% 7 71% 79 68% 58 17% 44 % % 13% 51% % 23 74% 14 7% % % % 51% % % % 3 % 3 % % 1% % 2 % 1 % 17 % 2 % 1% 9% 5 1% 17 29% 8 25% 8 % % 3% 66% 4 5% 12 58% 11 27% % % 1% 59% % 4 75% 15 7% 21 % 4 4 1% 23% 68% 26 35% 59 75% 44 3% 19 5% % 2% 53% % 3 33% 2 % 15 % 2 1 5% 3% 65% % 5 4% 2 % 1 % % % 96% % 3 33% % 9 % % 33% 58% % 22 64% 6 33% 28 21% % 2% 59% % % 1 % % 1 % % 1% % 145 4% 4 25% 24 4% % 6% 9% % 1 1% 7 14% 6 3% % 5% 44% 57 44% % % 395 6% % 1% 63% % % 2 % 15 % 17 % 29% 71% 2 6% 83 48% % 99 1% % 8% 59% % 46 43% 61 57% 184 1% % 31% 49% % 21 % % 9 % 3 % 27% 73% 1 % 27 19% 37 38% 35 % % 14% 67% 24 29% 78 55% 41 22% 83 1% % 7% 66% % 24 67% 29 45% 77 % % 28% 49% % 1 6% 17 71% 8 % % 6% 43% % % 35 63% 27 % % 8% 56% % % 8 25% % % 3% 84% 16 31% 24 29% 3 67% % % % 67% 61 39% % % 537 1% % 15% 61% % % % 49 4% % 18% 78% % 51 69% 45 4% 2 % % % 62% % % 8 5% % 8 4 5% % 5% % % 56 36% 14 7% % 7% 63% % 18 44% 25 2% 63 3% % 24% 62% % 44 29% 235 2% 383 1% % 16% 67% 2 85% 26 4% % 138 % % 3% 81% 2 85% % % 649 1% % 13% 7% % % % % % % 36% % % % % % 12% 65%

7 Ratiogetal Ratiogetal in regio Holland Rijnland (bron: DUO en Stagemarkt.nl) Branche Zorg Welzijn Dokter, Apotheek, Tandartsassistenten Sport Economisch Administratief ICT Veiligheid Installatie, Elektro en Metaaltechniek Detailhandel Food en Non Food Groothandel Food en Non Food Textielindustrie Modeindustrie Groene ruimte Bloemen en Tuincentra Voedingsindustrie Plantenteelt Dierverzorging Veehouderij en Paardenhouderij Kapper Schoonheidspecialist Pedicure Bouw en Infra Hout en Meubel Uitgeven, Vormgeven en Printmedia AV, Multimedia en Gaming Artiesten, Theater en Evenementen Gezondheidstechniek Creatieve en Ambachtelijke techniek Afbouw en Onderhoud Reclame en Presentatie Schoonmaak en Glazenwassen Carrosserie Mobiliteit Procestechniek Laboratoria Fotonica Transport en Logistiek Scheepvaart Horeca Bakkerij Reizen Recreatie Facilitaire dienstverlening Versdetailhandel, groothandel, industrie december 28 april 212 Bedrijven Studenten Bedrijven Studenten Ratiogetal nb nb nb nb nb nb nb Het ratiogetal geeft een trend aan in de verhouding tussen studenten en leerbedrijven. De meting is uitgevoerd tussen 1 januari en 3 april 212. Zie de toelichting op de gebruikte begrippen en meetperiode achter in deze Basiscijfers Jeugd. In totaal is het aantal studenten licht gedaald en omdat het aantal brancheerkenningen licht is gestegen, is het ratiogetal overall ook enigszins gestegen. 7

8 Toelichting op het ratiogetal door de kenniscentra Zorg Het aantal studenten is in vergelijking met vorig jaar afgenomen. Naar verwachting zal de werkgelegenheid in de (ouderen)zorg de komende jaren toenemen. Er zijn te weinig stageplaatsen in deze regio voor de opleidingen Zorghulp, Helpende ZW, Verpleegkundige (niveau 4) en Maatschappelijke zorg (niveau 4). Voor de studenten van de overige zorgopleidingen is het stageaanbod toereikend. (bron: Calibris) Welzijn Het aantal studenten is in vergelijking met vorig jaar toegenomen. Naar verwachting zal het aantal banen in de welzijnssector de komende jaren als gevolg van bezuinigingen juist afnemen. Voor de meeste welzijnsopleidingen is er een tekort aan stageplaatsen (behalve Maatschappelijke zorg op niveau 3). Er is sprake van een groot tekort bij de niveau 4 opleidingen Pedagogisch werker jeugdzorg en Sociaal maatschappelijk dienstverlener. (bron: Calibris) Dokter/apotheek/tandartsassistenten Het aantal studenten is in vergelijking met vorig jaar toegenomen. Het tijdig vinden van een stageplaats is voor zowel dokters als tandartsassistenten lastig. (bron: Calibris) Sport Het aantal studenten is in vergelijking met vorig jaar toegenomen. Er zijn over het algemeen voldoende stageplaatsen. Studenten van de opleiding Bewegingsagoog (niveau 4) zullen meer moeite moeten doen om tijdig een stageplaats te vinden. (bron: Calibris) Economisch administratief Over het algemeen zijn er voldoende stageplaatsen en leerbanen beschikbaar voor de economisch administratieve opleidingen. Voor studenten van de opleidingen op niveau 2 zijn de perspectieven minder gunstig. Ook zijn er minder gunstige perspectieven voor studenten van de juridische niveau 4opleidingen Juridisch medewerker openbaar bestuur en medewerker Sociale zekerheid. (bron: ECABO) ICT Over het algemeen zijn er voldoende stageplaatsen en leerbanen beschikbaar voor de ICT opleidingen. Een minder gunstige perspectief is er voor studenten van de opleiding ICT op niveau 2 (Medewerker ICT). (bron: ECABO) Veiligheid Over het algemeen zijn er voldoende stageplaatsen en leerplaatsen, zowel voor de particuliere beveiliging, de publieke veiligheid als voor defensie. Bij defensie is het aantal studenten afhankelijk van het aantal leerplaatsen dat beschikbaar is (dus per definitie is er sprake van evenwicht). Minder gunstige perspectieven zijn er voor studenten van de opleidingen Assistent toezicht en veiligheid (publieke veiligheid niveau 1) en Coördinator beveiliging (particuliere beveiliging niveau 3). (bron: ECABO) Installatie, elektro en metaaltechniek Het aantal jonge werkloze mbo ers, op zoek naar een baan in de elektro, installatie en metaaltechniek, is de afgelopen vier maanden in deze regio niet zoveel veranderd. Het gaat hier echter om zeer kleine aantallen. Dat geldt ook in relatief opzicht, vergeleken met het aantal studenten dat hier wordt opgeleid. Er zijn over het algemeen voldoende bpvplaatsen. (bron: Kenteq) Detailhandel Food/Non Food In de detailhandel zijn er voor zowel verkoop als managementfuncties op alle niveaus voldoende leerplaatsen beschikbaar. Voor studenten van de opleiding Interieuradviseur (niveau 4) is er een tekort aan leerplaatsen, er worden voor deze opleiding naar verhouding nog steeds meer studenten opgeleid dan er vraag naar is. (bron: KC Handel) Groothandel Food/Non Food In de groothandel zijn er voor logistieke en commerciële functies voldoende leerplaatsen beschikbaar. Studenten die de opleiding voor (Junior) accountmanager (niveau 4) volgen, hebben wat meer moeite met het vinden van een leerplaats. (bron: KC Handel) Textielindustrie Er zijn in deze regio (vrijwel) geen studenten die een opleiding volgen in de Tapijt & Textielindustrie. (bron: KC Handel) Modeindustrie Voor de opleiding Specialist mode/maatkleding (niveau 4) is er een krapte op de leerplaatsenmarkt. Voor alle overige opleidingen in de Mode & Interieurindustrie worden er (vrijwel) geen studenten opgeleid. (bron: KC Handel) Groene ruimte Leerbedrijven voelen de gevolgen van de recessie. Hierdoor nemen hoveniers nemen minder snel bblstudenten aan. Zij hebben echter wel behoefte aan studenten met ondernemersvaardigheden. Een aantal hoveniers en de regionale opleiding gaan hiermee aan de slag. (bron: Aequor) Bloemen en tuincentra Tuincentra bieden een stageplaats aan studenten op niveau 1 en 2. Zij hebben echter meer behoefte aan studenten van de opleidingen op niveau 3 en 4. Dat wil zeggen, studenten die goed om kunnen gaan met klanten en commercieel gevoel hebben. Daarom kiezen tuincentra soms liever voor studenten die een opleiding in de detailhandel volgen. (bron: Aequor) Voedingsindustrie Wellant Rijswijk start in het schooljaar met een nieuwe Foodopleiding. De school gaat dit ook doen in Amsterdam. Met name in de productie is een tekort aan studenten. (bron: Aequor) Plantenteelt Veel ondernemers in de bollensector maken zich zorgen over de toekomst van hun sector. Het zeer geringe aanbod van studenten zorgt voor opvolgingsproblemen. Als gevolg van marktontwikkelingen (minder maar grotere bedrijven, toegenomen aanbod wereldwijd met scherpere concurrentie) wordt actief geïnnoveerd. Hierdoor ontstaat behoefte aan studenten die procesmatig kunnen denken. Bedrijven zien in toenemende mate het belang van scholing van (toekomstige) werknemers. (bron: Aequor) Dierverzorging Er zijn minder leerplaatsen (bol en bbl) in dierenspeciaalzaken. Maar voor leergierige, initiatiefrijke en klantgerichte studenten zijn er mogelijkheden. (bron: Aequor) Veehouderij en Paardenhouderij In de sector paardenhouderij wordt er een (beperkte) aantal leerplaatsen aangeboden. Veehouders leiden minder studenten op dan zij zelf graag willen. Zeker met het oog op opvolging van bedrijven zijn er volop kansen voor studenten. (bron: Aequor) Kapper In de kappersbranche is de werkgelegenheid de afgelopen jaren gestegen door met name het groeiende aantal zzpers. Er zijn in verhouding meer studenten die een opleiding volgen op niveau 2 dan op niveau 3, terwijl de vraag op de arbeidsmarkt andersom is. Hierdoor zullen gediplomeerden op niveau 2 meer dan in het verleden moeite moeten doen om een baan te vinden. De vraag naar en het aanbod van bpvplaatsen is in evenwicht. Maar door de economische situatie neemt de bereidheid om een bpvplaats aan te bieden af. Dit geldt met name voor bpvplaatsen voor bolstudenten. (bron: KOC Nederland) Schoonheidsspecialist Schoonheidsspecialist is een beroep dat vrijwel volledig door zzpers wordt beoefend. Het aantal bedrijven met personeel is zeer beperkt en daarmee ook de vervangingsvraag. Eenmansbedrijven hebben doorgaans minder mogelijkheden om bpvplaatsen aan te bieden dan bedrijven met personeel. De vraag naar en het aanbod van bpvplaatsen voor studenten op niveau 3 is redelijk in evenwicht. Op niveau 4 verloopt het vinden van voldoende bpvplaatsen, afgestemd op de toegenomen vraag, moeizaam. (bron: KOC Nederland) Pedicure Pedicure is een beroep dat vrijwel volledig door zzpers wordt beoefend. Het aantal studenten en gediplomeerden is gestegen. Voor het stijgende aantal studenten lijkt, gezien de stijgende werkgelegenheid, plaats te zijn op de arbeidsmarkt. Eenmansbedrijven hebben doorgaans minder mogelijkheden om bpvplaatsen aan te bieden dan bedrijven met personeel. Er zijn in deze regio (meer dan) voldoende leerbedrijven om in de vraag naar bpvplaatsen te kunnen voorzien. (bron: KOC Nederland) Bouw en infra In deze regio is het aantal erkende leerbedrijven toegenomen en het aantal studenten gedaald. De bouw en Infrasector bevindt zich in zwaar weer: het aantal werknemers en het aantal studenten in de bouw loopt nog steeds terug. Dit wordt veroorzaakt door de achterblijvende bouwproductie. Blijft de bouwproductie achter dan zal dit voelbaar zijn in de beroepsbegeleidende leerweg. De bouwproductie is (mede) bepalend voor de ruimte die er is om het gewenste aantal studenten kwalitatief goed op te leiden. (bron: Economisch Instituut voor de Bouw, Cordares en Fundeon) Hout en meubel Op dit moment is er een tekort aan bpvplaatsen, bedrijven hebben te weinig werk. (bron: SH&M) 8

9 Uitgeven, vormgeven en printmedia Er zijn ruim voldoende leerplaatsen beschikbaar voor studenten van de opleidingen Uitgeven en Printmedia. Dit ondanks de afname van het aantal bedrijven en de werkgelegenheid als gevolg van economische en technologische ontwikkelingen. Vormgeven is al jaren een populaire opleiding die veel studenten trekt en steeds meer scholen bieden deze opleiding aan. Hierdoor kunnen knelpunten ontstaan bij het vinden van leerplaatsen. (bron: GOC) AV, Multimedia en Gaming Het aantal beschikbare leerplaatsen voor AV en Multimedia staat onder druk. Het aantal beschikbare leerplaatsen voor Gaming groeit maar nog steeds beperkt in absolute omvang. Er is sprake van een explosieve toename van het aantal studenten die vele malen groter is dan de toename van het aantal leerplaatsen. De beschikbaarheid van leerplaatsen voor Gaming staat dan ook zwaar onder druk. (bron: GOC) Artiesten, theater en evenementen Door de aanwezigheid van productiehuizen en impresariaten zijn er op zich voldoende mogelijkheden voor de beroepspraktijkvorming voor de opleiding Artiest. Het aantal beschikbare leerplaatsen voor theater en evenementen staat onder druk. Door bezuinigingen van de centrale overheid en gemeenten staan veel theaters en gezelschappen onder grote druk. Dit belemmert het werven van meer leerplaatsen. (bron: GOC) Gezondheidstechniek Gezondheidstechnische opleidingen zijn vaak unieke opleidingen die op één locatie in Nederland gegeven worden, (zoals Tandtechniek en Orthopedische techniek) of een bovenregionale functie hebben (zoals Medewerker steriele medische hulpmiddelen en Optiek). Er zijn landelijk voldoende stageplaatsen beschikbaar. Daar waar eventueel regionale tekorten zijn wordt dit opgevangen door aangrenzende regio s. (bron: SVGB kenniscentrum) Creatieve & ambachtelijke techniek Binnen de creatiefambachtelijke techniek zijn landelijk voldoende leerplaatsen beschikbaar. De creatieve en ambachtelijke techniekopleidingen zijn landelijke opleidingen. Voor studenten kan het soms lastig zijn om regionaal een geschikte stageplaats te vinden, vanwege de kleine aantallen bedrijven in deze branches. Studenten zoeken dan ook buiten de regio naar een leerplaats. (bron: SVGB kenniscentrum) Afbouw en Onderhoud Er is nog steeds een tekort aan leerwerkplekken in de afbouwsector. Het aantal studenten is gestabiliseerd. Om elke student een kans te bieden om een opleiding in de sector te volgen, wordt door een aantal scholen ook bolopleidingen aangeboden. Over het algemeen zijn er voldoende bpvplaatsen bij schildersopleidingen. Gezien de vergrijzing in de sector zijn er de komende jaren veel vakbekwame schilders nodig. Het vergroten van de instroom in de schildersopleidingen is daarom belangrijk. (bron: Savantis) Reclame en Presentatie Er zijn op dit moment voldoende stageplaatsen. Scholen houden niet altijd voldoende rekening met de arbeidsmarktkansen voor de verschillende opleidingen. Door het grote aantal studenten kan de stagemarkt onder druk komen te staan. (bron: Savantis) Schoonmaak en Glazenwassen De schoonmaaksector biedt kansen voor studenten op mboniveau 1 en 2 om een beroepsopleiding te volgen in de schoonmaaksector. De opleiding Assistent Schoonmaker en het door Savantis ontwikkelde lesmateriaal voor de sector zorgen ervoor dat de aansluiting tussen student, school en bedrijf verbetert. (bron: Savantis) Carrosserie Bedrijven blijven terughoudend met het aannemen van studenten. Het dalende aantal schades en daardoor het teruglopende werkaanbod blijft een probleem. De instroom van studenten is landelijk weer gedaald. Studenten blijven moeite hebben met het vinden en behouden van een leerwerkplaats. Alleen het aantal studenten aan de opleiding Carrosseriebouw is landelijk licht gestegen. (bron: VOC) Mobiliteit Het aantal studenten en het aantal leerbedrijven is in deze regio licht gestegen. De verhouding tussen het aantal leerbedrijven en studenten is redelijk in balans. (bron: Innovam) Procestechniek Bij opleidingen Procestechniek dreigt een overschot aan studenten op niveau 1 te ontstaan door acties die gericht zijn op het behalen van een startkwalificatie. De vraag naar studenten op niveau 1 neemt echter af. De vraag naar mbo ers Procestechniek en Operationele Techniek op niveau 4 laat een stijgende lijn zien. Door de aanhoudende crisis hebben met name kleinere bedrijven moeite om voldoende opdrachten te krijgen. Er zijn voldoende stageplaatsen in de regio. (bron: PMLF) Laboratoria Er is sprake van behoefte aan mbo ers op niveau 4. De behoefte aan lager geschoolde studenten, met name niveau 2, neemt af. De meeste laboratoria groeien. Er is meer samenwerking tussen ziekenhuizen. De expertise wordt meer gedeeld en laboratoria centraliseren meer. Er zijn voldoende stageplaatsen in de regio. (bron: PMLF) Fotonica De opleidingen voor Mediavormgever zijn goed bezet. Het aanbod aan schoolverlaters is groter dan de vraag waardoor er niet voor alle gediplomeerden direct een werkplek beschikbaar is. Er zijn voldoende stageplaatsen in de regio. (bron: PMLF) Transport en logistiek Binnen deze sector hebben het goederenvervoer en personenvervoer in deze regio de meeste werkgelegenheid. Voor 212 wordt een minder ongunstige daling voorspeld ten opzichte van de landelijke situatie, voor 213 een sterkere stijging in deze regio. (bron: VTL) Scheepvaart De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de nautische sectoren verschillen sterk per sector. Het aantal vestigingen is in de afgelopen jaren gegroeid, maar de werkgelegenheid groeit niet overal mee. Vooral in de zeevaart is er sprake van een afname van de werkgelegenheid. De prognoses voor de komende jaren duiden op een stabilisatie van de werkgelegenheid in de visserij en de waterbouw en een afname in de zeevaart en de scheepsbouw. (bron: VTL) Horeca Er zijn meer dan voldoende stageplekken in de horeca beschikbaar. (bron: Kenwerk) Bakkerij Over het algemeen zijn er voldoende stageplaatsen beschikbaar, soms is er een tekort. Door economische ontwikkelingen heeft een aantal bakkers geen ruimte om studenten een stageplaats aan te bieden. (bron: Kenwerk) Reizen De stagemarkt in de reisbranche is in evenwicht. Zowel het aantal studenten als het aantal reisbureaus neemt af. (bron: Kenwerk) Recreatie De recreatiebranche is sterk seizoensgebonden. De situatie op de stagemarkt is hiervan afhankelijk. (bron: Kenwerk) Facilitaire dienstverlening Door bezuinigingen bij facilitaire diensten is er weinig plek voor stagiaires. Er is dan ook een tekort aan stageplaatsen voor studenten van de opleidingen facilitaire dienstverlening. (bron: Kenwerk) Verssectoren detailhandel, groothandel en industrie Op dit moment is er een balans in de vraag naar en het aanbod van leerbanen, zowel in de versdetailhandel, de industrie als de groothandel. Er zijn ruim voldoende leerbedrijven waar studenten voor een leerbaan terecht kunnen. (bron: SVO) 9

10 Aantal leerbedrijven Aantal AKAleerbedrijven in regio Holland Rijnland april 212 (bron: Stagemarkt.nl) AKAleerbedrijven zijn erkend op niveau 1 en extra toegerust om zwakkere studenten een stage of leerwerkplek aan te bieden. Het gaat om jongeren die eerder voortijdig zijn uitgevallen, moeilijk plaatsbaar zijn of jongeren met een extra zorgvraag wegens ziekte of handicap. Deze jongeren hebben vaak hulp nodig om werk te vinden en te behouden. De AKAleerbedrijven bieden hiermee een goede mogelijkheid om deze jongeren toch een kwalificatie te laten behalen en hen daarmee beter voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Sector Aantal AKAleerbedrijven Economie Groene sector 34 3 Techniek Zorg en Welzijn Totaal Aantal leerbedrijven per gemeente in regio Holland Rijnland april 212 (bron: Stagemarkt.nl) In het overzicht is het aantal leerbedrijven per gemeente weergegeven. Het totaal in april 212 is vergeleken met het totaal in april 211. Gemeente Aequor Calibris ECABO Fundeon GOC Innovam KC Handel Kenteq Kenwerk KOC PMLF Savantis SH&M SVGB SVO VOC VTL Totaal 212 Totaal 211 Alphen aan den Rijn Hillegom Kaag en Braassem Katwijk Leiden Leiderdorp Lisse Nieuwkoop Noordwijk Noordwijkerhout Oegstgeest Rijnwoude Teylingen Voorschoten Zoeterwoude Totaal Totaal

11 Nietwerkende werkzoekende jongeren Stand, instroom en uitstroom nietwerkende werkzoekende jongeren apr11 mei11 jun11 jul11 aug11 sep11 okt11 nov11 dec11 jan12 feb 12 mrt12 apr12 stand einde maand instroom uitstroom Nietwerkende werkzoekende jongeren naar opleidingsrichting en niveau Opleidingsrichting basis/ mbo1/ mbo3/ hbo/ vmbo mbo2 mbo4 wo Algemeen Agrarisch Economisch, administratief en commercieel Medisch, paramedisch Humaniora Openbare orde en veiligheid Persoonlijke/sociale verzorging Onderwijzend personeel Opleidingsrichting basis/ mbo1/ mbo3/ hbo/ vmbo mbo2 mbo4 wo Sociaalcultureel Technisch Transport, communicatie en verkeer Theologie Wiskunde/natuurwetenschappen Juridisch en bestuurlijk Kunst Onbekend Nietwerkende werkzoekende jongeren, mutatie en nww% Jongeren april april mutatie nww% nww% apr212 apr211 totaal mannen vrouwen ,3% 2,6% 2,% 2,7% 2,6% 2,9% Nietwerkende werkzoekende jongeren naar opleidingsniveau Opleidingsniveau april april mutatie absoluut in % basisonderwijs % vmbo/mavo % havo/vwo % mbo1 en % mbo3 en % hbo/wo % Nietwerkende werkzoekende jongeren naar duur werkzoekend Opleidingsniveau april april mutatie absoluut in % < 3 maanden 3 6 maanden 6 12 maanden >= 12 maanden % 18% 45% 33% In deze tabellen worden de aantallen in de meest recente maand vergeleken met dezelfde maand in het vorige jaar. De mutatie geeft het absolute en procentuele verschil aan. Het nww% geeft inzicht in het aandeel van het aantal geregistreerde nietwerkende werkzoekende jongeren in alle tot de beroepsbevolking behorende jongeren. Voor de berekening wordt gebruik gemaakt van de meest recente beroepsbevolkingscijfers van het CBS. De beroepsbevolking bevat zowel onderwijsvolgers als nietonderwijsvolgers. Onderwijsvolgers zijn personen die naast hun studie een baan ambiëren dan wel hebben. Doordat onderwijsvolgers juist in de leeftijdsgroep 1526 jaar sterk vertegenwoordigd zijn, is er sprake van een neerwaarts effect op het nww%. Regio Holland Rijnland, bron: UWV WERKbedrijf 11

12 Nwwjongeren naar beroep Nietwerkende werkzoekende jongeren naar beroep in regio Holland Rijnland Beroep april april mutatie absoluut in % Totaal nww Elementaire beroepen > Agrarische beroepen > Economischadministratieve beroepen > Technische en industrieberoepen > Transportberoepen > Verzorgende en dienstverlenende beroepen Lagere beroepen > Agrarische beroepen > Economischadministratieve beroepen > Medische en paramedische beroepen > Openbare orde en veiligheidsberoepen > Pedagogische beroepen > Technische en industrieberoepen > Transportberoepen > Verzorgende en dienstverlenende beroepen Middelbare beroepen > Agrarische beroepen > Economischadministratieve beroepen > Informatica beroepen > Medische en paramedische beroepen > Openbare orde en veiligheidsberoepen > Pedagogische beroepen > Sociaalculturele beroepen > Technische en industrieberoepen > Transportberoepen > Verzorgende en dienstverlenende beroepen Hogere beroepen > Agrarische beroepen > Economischadministratieve beroepen > Informatica beroepen > Medische en paramedische beroepen > Openbare orde en veiligheidsberoepen > Pedagogische beroepen > Sociaalculturele beroepen > Technische en industrieberoepen > Transportberoepen Onbekend ,6% 25,6% 21,7% 24,5% 18,8% 24,7% 18,4% 7,7% 13,% 38,% 2,8% 21,2% 5,4% 15,9% 9,1% 5,6% 5,% 13,6% 31,% 3,9% 8,%,% Deze tabel toont het aantal nietwerkende werkzoekende jongeren naar beroep en beroepsniveau. bron: UWV WERKbedrijf 12

13 Nwwjongeren naar gemeente Nietwerkende werkzoekende jongeren naar gemeente in regio Holland Rijnland (bron: UWV WERKbedrijf) In de tabel wordt het aantal nietwerkende werkzoekende jongeren per gemeente weergegeven. De ontwikkelingen van deze aantallen worden vanaf 29 inzichtelijk gemaakt. De mutatie geeft het procentuele verschil aan tussen de verschillende jaren. Gemeente ultimo maand mutatie in % apr9 apr1 apr11 apr12 1 tov 9 11 tov 1 12 tov 11 Totaal Holland Rijnland % 26% 16% Alphen aan den Rijn % 26% 14% Hillegom % 32% 4% Kaag en Braassem % 7% 3% Katwijk % 43% 38% Leiden % 22% 36% Leiderdorp % 28% 25% Lisse % 38% 13% Nieuwkoop % 35% 91% Noordwijk % 14% 13% Noordwijkerhout % 24% 19% Oegstgeest % 49% 39% Rijnwoude % 3% 15% Teylingen % 25% 3% Voorschoten % 4% 26% Zoeterwoude % 38% 13

14 Nwwjongeren in Nederland Mutaties nietwerkende werkzoekende jongeren, mutatie en nww% (bron: UWV WERKbedrijf) Geslacht april april mutatie nww% nww% apr212 apr211 totaal mannen vrouwen ,4% 4,5% 4,4% 4,4% 4,4% 4,5% In deze tabel worden de aantallen in de meest recente maand vergeleken met dezelfde maand in het vorige jaar. De mutatie geeft het absolute verschil aan tussen beide jaren. Zie uitleg over nww% op pagina 11. Nietwerkende werkzoekende jongeren naar arbeidsmarktregio en aandeel in Nederland (bron: UWV WERKbedrijf) De tabel geeft het absolute aantal nietwerkende werkzoekende jongeren landelijk en per arbeidsmarktregio weer voor de jaren 29, 21, 211 en 212. De laatste twee kolommen tonen de nww%. Arbeidsmarktregio ultimo maand mutatie in % nww% apr9 apr1 apr11 apr12 1 tov 9 11 tov 1 12 tov 11 apr11 apr12 Nederland % 14% % 4,4% 4,4% Holland Rijnland % 26% 16% 2,7% 2,3% Drenthe % 18% 2% 5,8% 5,9% Friesland % 8% 9% 5,7% 5,2% Groningen % 7% 4% 7,3% 7,5% Flevoland % 7% 2% 6,3% 6,2% Gooi en Vechtstreek % 4% 18% 3,3% 3,9% MiddenUtrecht % 11% 13% 3,3% 2,9% OostUtrecht % 2% 14% 3,2% 2,7% Drechtsteden % 6% 25% 3,5% 2,6% Rijnmond % 4% 2% 6,6% 6,4% IJsselvechtstreek % 24% 27% 3,% 3,9% Stedendriehoek % 4% 1% 4,2% 4,2% Twente % 29% 1% 4,4% 4,8% Haaglanden % 21% 12% 5,% 5,6% Holland Rijnland % 26% 16% 2,7% 2,3% MiddenHolland % 17% 36% 2,2% 3,% WestBrabant % 22% 7% 3,5% 3,3% Zeeland % 16% 1% 3,6% 4,% Achterhoek % 31% 13% 3,2% 3,6% MiddenGelderland % 24% 17% 4,3% 5,% Rivierenland % 6% 1% 3,4% 3,5% ZuidGelderland % 12% 7% 7,1% 7,6% NoordHolland Noord % 12% 7% 2,4% 2,6% Zaanstreek/Waterland % 4% 5% 4,5% 4,3% ZuidKennemerland % 1% 3% 3,6% 3,5% MiddenBrabant % 16% 7% 4,6% 4,9% NoordoostBrabant % 6% 1% 3,7% 3,8% ZuidoostBrabant % 29% 5% 4,% 4,3% Groot Amsterdam % 24% 28% 4,4% 3,2% Noord en MiddenLimburg % 24% 15% 3,4% 3,9% ZuidLimburg % 26% 9% 5,4% 5,9% 14

15 Kansrijke beroepen op de arbeidsmarkt Kans op werk in regio Holland Rijnland (bron: Kenniscentra) Voor het eerst is nu de kans op werk voor de 3 arbeidsmarktregio s afzonderlijk bepaald. Onderstaande tabel laat zien wat de kans op werk is per beroepsgroep in 212. De informatie geldt als nu wordt gestart met de opleiding en deze binnen de normale studieduur wordt afgerond. De kans is een gemiddelde van de opleidingen per beroepsgroep van enerzijds niveaus 1 en 2 anderzijds niveaus 3 en 4. Het totale overzicht voor de meer dan 6 opleidingen staat op Beroepsgroep Beroepsgroep (vervolg) Bakkerij 3 3 Creatieve en Ambachtelijke techniek 3 3 Detailhandel Food en Non Food 5 4 Fotonica 3 3 Economisch Administratief 4 3 Gezondheidstechniek 3 4 Facilitaire dienstverlening 5 3 Hout en Meubel 2 2 Groothandel Food en Non Food 5 4 Installatie, Elektro en Metaaltechniek 3 4 Horeca 5 4 Laboratoria 1 3 ICT 1 2 Mobiliteit 2 1 Modeindustrie 5 Procestechniek 3 4 Recreatie 4 2 Reclame en Presentatie 3 3 Reizen 3 Schoonmaak en Glazenwassen 4 4 Textielindustrie 5 Transport en Logistiek 2 3 Veiligheid 2 3 Uitgeven, Vormgeven en Printmedia 2 2 Versdetailhandel, groothandel, industrie 2 1 Dokter, Apotheek, Tandartsassistenten 3 Bloemen en Tuincentra 3 3 Kapper 3 3 Dierverzorging 2 2 Pedicure 2 Groene ruimte 2 2 Schoonheidsspecialist 1 Plantenteelt 3 4 Sport 2 3 Veehouderij en Paardenhouderij 2 2 Welzijn 2 2 Voedingsindustrie 3 5 Zorg 2 4 Afbouw en Onderhoud 2 3 Artiesten, Theater en Evenementen 2 2 AV, Multimedia en Gaming 2 2 Legenda Bouw en Infra 4 4 5: goede kans, 4: ruim voldoende kans, 3: voldoende kans, Carrosserie 2 2 2: minder kans, 1: weinig kans, : n.b. Toelichting op de gebruikte begrippen Bbl Leerweg in het mbo waarbij het praktijkdeel minimaal 6% is en over het algemeen 4 dagen wordt gewerkt met een arbeidsovereenkomst en 1 dag school bezoekt. Wordt ook leerbaan genoemd. Bol Leerweg in het mbo waarbij het praktijkdeel tussen 2% en 6% is waarbij meestal geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Wordt ook stage genoemd. Beroepspraktijksvormingleerplaats (bpvleerplaats) Bpvleerplaats heeft zowel betrekking op bol als op bbl. Gerealiseerde stageplaatsen en leerbanen Uitgangspunt is de arbeidsmarktregio waar de student woont. Het gaat om studenten jonger dan 27 jaar die tussen en zijn gestart met een stageplaats of leerbaan. Per student is via Stagemarkt en DUO Groningen het bezit van de startkwalificatie bepaald. Mobiliteit stagiairs Mobiliteit is de mate waarin studenten stage (bol en bbl) lopen in de arbeidsmarktregio waarin zij wonen. Er zijn drie varianten: de eerste is dat studenten in de bepaalde arbeidsmarktregio wonen en in een andere regio stage lopen, de tweede dat studenten in de eigen woonregio stage lopen en de derde is dat studenten woonachtig in een andere regio in de desbetreffende regio stagelopen. Ratiogetal Verhouding in de ontwikkeling tussen studenten en leerbedrijven gemeten tussen twee perioden. Het ratiogetal geeft een indicatie of studenten meer of minder moeite hebben een stageplaats of leerbaan te krijgen. Is het getal boven de 1 dan zijn er in principe voldoende leerplaatsen; is het getal onder de 1 dan kunnen studenten in principe minder gemakkelijk een leerplaats vinden. Bij de meting voor het eerste tertaal is uitgegaan van het aantal inschrijvingen bij mboinstellingen per vergeleken met het derde tertaal 28 ( 1 oktober 28). Bron voor het aantal leerbedrijven is Stagemarkt.nl, voor het aantal studenten DUO. Een uitgebreidere toelichting staat in de Basiscijfers Jeugd, juni 21, pagina 6. Nww De bij een vestiging van het UWV WERKbedrijf actueel ingeschreven werkzoekende zonder werk of werkzoekende die minder dan twaalf uur per week werkt met een inschrijfdatum en geen uitschrijfdatum. Zij dienen ingeschreven te zijn in de regio waar zij woonachtig zijn. Nww% Verhouding tussen het aantal nww in een gebied en de beroepsbevolking in hetzelfde gebied. Instroom in nww Het aantal inschrijvingen gedurende de periode van personen in het bestand van UWV WERKbedrijf als nww, waarbij nieuwe ingeschrevenen die tot 3 dagen voor inschrijvingdatum nog ingeschreven stonden, niet tot instroom worden gerekend (de inschrijving wordt daarvan geacht te zijn doorgelopen). Tot instroom nww wordt tevens de statusverandering van geregistreerde personen naar nietwerkend gerekend. Uitstroom uit nww Het aantal uitschrijvingen van nwwers gedurende de periode uit het bestand van het UWV WERKbedrijf, welke niet binnen 3 dagen weer opnieuw ingeschreven zijn. Nietwerkende werkzoekende jongeren Aantal nietwerkende werkzoekenden jonger dan 27 jaar. 15

16 Colofon UWV WERKbedrijf en Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) Uitgave: juni 212 Redactie: UWV WERKbedrijf en SBB Vormgeving: SBB Drukwerk: Bestenzet, Zoetermeer Contactpersonen arbeidsmarktinformatie UWV WERKbedrijf Martine van Doorn Martine.vanDoorn@uwv.nl JeanPaul Biever JeanPaul.Biever@uwv.nl Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) Postbus 7259, 271 AG Zoetermeer Regionaal adviseur Regionaal Adviesteam Samenwerkende Kenniscentra Jan Fleer, , j.fleer@sbb.nl Kenniscentra voor beroepsonderwijs en bedrijfsleven: Aequor, Calibris, ECABO, Fundeon, GOC, Innovam, KC Handel, Kenteq, Kenwerk, KOC, KC PMLF, Savantis, SH&M, SVGB, SVO, VOC, VTL