Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel7)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel7)"

Transcriptie

1 Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel7) INFORMATICABEHEER Ondersteuning Informaticabeheer Marleen Decuyper Ria Van Eysendeyk IB

2 Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van het VVKSO. Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP (deel7) INFORMATICABEHEER Ondersteuning Informaticabeheer Marleen Decuyper Ria Van Eysendeyk IB D/2002/7841/036

3 Inhoud 26 Netwerkhardware Bekabeling Normen voor bekabeling Coaxiale kabel TP kabel Hulpstukken voor TP-kabel Fiber of glasvezelkabel Soorten glasvezelkabel Connectoren voor glasvezelkabel Gestructureerde bekabeling Labo 123: Bekabeling Draadloze communicatie Technologieën voor een draadloos netwerk Componenten voor een draadloos netwerk Labo 124: Draadloze communicatie Verbindingscomponenten Verbinden van LAN s Netwerkarchitectuur Bouwstenen van een netwerkarchitectuur Basistopologieën Fysische topologie Fysische bustopologie Stertopologie Fysische ringtopologie Dual-ring Boom Maas Logische topologie Logische bus Logische ringtopologie Labo 125: Netwerktopologie Toegangsprotocollen CSMA/CD Token passing Labo 126: Toegangsprotocollen Voorbeelden van netwerkarchitecturen ARCnet Ethernet Pakketten en frames Communicatieprotocollen Base2 of thinnet Base5 of thicknet BaseT Normen voor de basisvormen van Ethernet Andere vormen van Ethernet Ethernet met glasvezel Token-Ring Wireless LAN ATM (Asynchronous Transfer Mode) FDDI (Fiber Distributed Data Interface) Ontstaan van FDDI FDDI architectuur FDDI specificaties FDDI verbindingen FDDI Foutafhandeling Koppeling van FDDI met Ethernet Labo 127: Netwerkarchitectuur Computers verbinden in kleinere netwerken Verbinden met thin of fat-cable? Verbinden op laag 1: fysische laag Bekabeling

4 Labo 128: Netwerkkaart Repeaters Hub Concentrator Verbinden op laag 2: Datalinklaag Labo 129: Identificatie: MAC-adres Bridges Switch Labo 130: Kleiner netwerk Congestie Collision domains Praktische voorbeelden Twee werkgroepjes Twee computerklassen Een administratie in een bedrijf Labo 131: Congestie Logische adressering IP IP en Subnetmasker Werking van een subnetmasker Netwerkklassen Private en publieke adressen Statische of dynamische IP-adressen IP-nummers voor lokale netwerken Speciale IP-adressen Labo 132: Bepalen van IP-netwerken Labo 133: IP-adressering Routers Werking Voorbeelden Router als tussensystemen Kenmerken van routers Besturingssysteem van een router Soorten routers Labo 134: Routers Gateways IP-routering Routertabellen Labo 135: ARP-protocol Broadcastdomein Mogelijke manieren van versturen van een pakket op een netwerk Bepalen van een Broadcastdomain Labo 136: Broadcastdomeinen

5 26 Netwerkhardware Netwerkhardware omvat alle fysieke componenten die nodig zijn om datatransport in het netwerk mogelijk te maken: computers, randapparatuur, netwerkkaarten, bekabeling, materiaal nodig om netwerken te koppelen, In dit hoofdstuk wordt echter vooral aandacht besteed aan de netwerkbekabeling die voorkomt op laag 1 (de fysische laag) van het OSI-model Bekabeling De bekabeling in een netwerk zorgt voor het overbrengen van de gegevens. Het ganse netwerk kan opgebouwd worden met één kabelsoort, maar dit is niet noodzakelijk. De keuze van de kabel houdt ook verband met de gekozen netwerktopologie (zie verder). Er zijn verschillende kabelsoorten: - Coaxiale kabel - Twisted Pair kabel (TP) - Glasvezelkabel - Draadloze communicatie Over het algemeen zijn kabels beschikbaar in niet-plenum- en in plenumtuypes. Een plenum is een ruimte in een gebouw die gevuld is met lucht en voor ventilatie zorgt. Deze wordt gevormd door de componenten van het gebouw, het is bijvoorbeeld een ruimte tussen muren of vloeren. Hiervoor moet je een kabel gebruiken die geen giftige gassen verspreid als hij verbrandt, aangezien de lucht hiervan zich verspreid doorheen de luchtkokers van het gebouw. Hier wordt meestal een teflonproduct gebruikt voor de buitenkant. Niet-plenumkabel heeft een behuizing van PVC en dit produceert wel giftige gassen bij het verbranden. Veiligheidsvoorschriften spelen hier zeker een rol. Plenumkabel is stukken duurder en kost soms meer dan het dubbele van nietplenumkabel. De kabelsoort bepaalt de snelheid waarmee de gegevens worden overgebracht en de afstand die ze onversterkt kunnen afleggen. Te algemeen stellen zou je kunnen zeggen: Voor grote afstanden (vanaf 200 m) kan optische vezel overwogen worden. Coax wordt minder gebruikt vanwege de lagere transportsnelheid en de kwetsbaarheid. UTP is de standaard voor kleine LAN s. Draadloze communicatie wint stilaan steeds meer aandacht. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 488

6 Bij de bekabeling van een netwerk, kun je de volgende algemene bedenkingen maken: De bekabeling beslaat steeds een klein deel van de totale kost voor het uitbouwen van een netwerk. Men spreekt van een kostenpercentage tussen de 5 en 10 procent van de totale kost. Toch wordt er geschat dat de bekabeling verantwoordelijk is voor 75 procent van de tijd van inactiviteit. De bekabeling is ook de component van een netwerk die langst gebruikt wordt. Dit alles geeft aan dat het de moeite loont om bij het netwerk de juiste keuze van de kabel te nemen, een goede kwaliteit te kiezen en er voor te zorgen dat ze op de juiste manier geïnstalleerd wordt Normen voor bekabeling Sinds 1991 is er een standaard opgesteld voor de kwaliteitsnormen en werkingseisen van verschillende bekabelingstypes voor netwerken. Dit is een noodzaak gebleken omdat een netwerkbekabeling uit materiaal van zoveel verschillende leveranciers kan bestaan. Bij het slecht functioneren is het noodzakelijk om de oorzaak te kunnen duiden en een oplossing te kunnen suggereren. Deze is herzien in 1995 en is bekend onder de naam Commercial Building Telecommunications Cabling Standard of ANSI/TIA/EIA-T568-A. Deze norm definieert een gestructureerd kabelsysteem voor gesproken en datacommunicatie in kantooromgevingen. Het garandeert een levensduur van minstens 10 jaar. Je vindt op het Internet hiervan zeker en vast de juiste en nodige specificaties terug. biedt een goede samenvatting. Hierbij moet je wel beseffen dat dit slechts een samenvatting van een bepaald bedrijf is Coaxiale kabel Een coaxiale kabel bestaat uit een koperen kern, omgeven door isolatiemateriaal (PVC, Teflon) waarrond een geleidende mantel is aangebracht. Deze isolatie is gevat in een cilindrische geleider in de vorm van een dicht vlechtwerk. Dit vlechtwerk voorkomt elektromagnetische interferentie van o.a. verlichting, motoren en andere computers. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 489

7 Een coaxiale kabel vervoert boodschappen snel en betrouwbaar over grote afstanden (tot 500 m). Hoe groter de afstand, des te kleiner de transportsnelheid. In een netwerkomgeving worden er twee soorten coaxiale kabel gebruikt: thin coax (voor thinnet). Dit is een buigzame kabel van 0.25 inch doorsnede. Met behulp van een T-stuk en BNC-stekkers (Bayone-Neill-Concelman) wordt de coaxiale kabel rechtstreeks op de netwerkkaart aangesloten. De kabel wordt aan beide zijden afgesloten door een weerstand, terminator genoemd. Zonder versterking is het maximum bereik van de kabel 300m. thick coax (voor thicknet). Dit is een onbuigzame kabel van 0.50 inch doorsnede. Deze soort wordt vooral gebruikt als ruggengraat (back-bone) om verschillende netwerken over een grote afstand (300 tot 500 m) met elkaar te verbinden. De verbinding tussen coaxkabel en stations wordt gevormd door een transceiver met een aparte kabel, drop-cable genoemd. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 490

8 26.4 TP kabel De afstand waarover datatransport met dit type kabel mogelijk is, is beperkt (100 m) maar het voordeel ervan is de flexibiliteit bij de aanleg en het beheer van de netwerkbekabeling. De TP (Twisted Pair) kabel bestaat uit twee geïsoleerde koperdraden van ongeveer 1 mm dikte. De draden zijn spiraalsgewijs om elkaar gewonden om elektromagnetisch interferentie tegen te gaan. In een TP-kabel voor computergebruik zijn er vier paren van twee draden voorzien. De meest bekende vormen zijn: Unshielded Twisted Pair (UTP): niet-afgeschermde gevlochten koperdraad en is uiterlijk vergelijkbaar met telefoondraad. Shielded Twisted Pair (STP): de aderparen zijn afgeschermd door een metalen mantel (aluminiumfolie). Dit voorkomt storingen op de paren door bronnen buiten de kabel. Deze soort TP-kabel is duurder dan UTP en wordt vooral gebruikt in ziekenhuizen, zware industrie en labo-omgevingen waar er heel wat interferentie mogelijk is. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 491

9 De standaard stekker voor UTP is de RJ-45 stekker (Registered Jack). RJ-45 stekker Er zijn verschillende categorieën UTP: Type Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Categorie 5 Categorie 5E Gebruik Voice Only (Telefoondraad) Data tot 4 Mbps (LocalTalk) Data tot 10 Mbps (Ethernet) Data tot 20 Mbps (16 Mbps Token Ring) Data tot 100 Mbps Data tot 100 Mbps maar met een hogere bandbreedte (Fast Ethernet). Ook Gigabit Ethernet is hierop mogelijk. Er zijn in testomgevingen nog heel wat andere categorieën mogelijk, maar deze hebben tot op vandaag weinig praktisch nut daar ze niet gebruikt worden voor praktische standaarden. Categorie 6 wordt wel reeds gebruikt voor de snellere netwerken, maar is nog steeds niet 100% gestandaardiseerd. Er zijn twee soorten Twisted Pair-kabel: patched of stranded (gevezeld) en solid (massief) genoemd. Er zijn ook twee verschillende soorten RJ-45-connectoren Hulpstukken voor TP-kabel Om de bekabeling voor een TP-netwerk aan te brengen kun je gebruik maken van heel wat hulpmiddelen. Je kunt bijvoorbeeld zelf de connectoren op een coax- en UTP-kabel aanbrengen met gebruik van een krimptang. Internationaal werden een aantal afspraken gemaakt voor het correct plaatsen van connectoren op UTP-kabel. Afhankelijk van de functie moeten de connectoren anders bedraad worden. Om 2 pc s te verbinden: crossover-kabel Als je de connector met de contactpunten van je weghoudt en het lipje naar onder gekeerd dan is de volgorde van de draden in de connector aan het ene uiteinde: Wit met Oranje, Oranje, Wit met Groen, Blauw, Wit met Blauw, Groen, Wit et Bruin, Bruin. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 492

10 Aan het andere uiteinde: Wit met Groen, Groen, Wit met Oranje, Blauw, Wit met Blauw, Oranje, Wit met Bruin, Bruin. Meerdere pc s: Hiervoor gebruik je meestal 8-aderige kabels (die niet allemaal gebruikt worden voor datatransport) die voorzien zijn van een RJ-45 connector waarmee ze via hub s of andere apparaten aan elkaar gekoppeld worden. De kabels zijn aan beide uiteinden nu op dezelfde manier aan de connector verbonden: Wit met Oranje, Oranje, Wit met Groen, Blauw, Wit met Blauw, Groen, Wit et Bruin, Bruin In de bovenstaande figuren vind je verschillende standaarden terug van bekabeling. De geïnteresseerden kunnen opzoeken wanneer welke standaard gebruikt wordt. Het heeft eigenlijk geen belang voor meerdere pc's indien je maar langs beide kanten dezelfde combinatie hanteert. Het verdient echter aanbeveling om toch aan te sluiten bij een internationale standaard. Er bestaan nog een groot aantal andere hulpmiddelen bij het bekabelen van een LAN. Denk hierbij aan wandcontactdozen, materiaal om potentiaalverschillen tussen gebouwen weg te werken, kabelverlengers, kabelgleuven, kabelsplitsers en dergelijke. Als beheerder van een netwerk is het niet slecht om op de hoogte te zijn van de mogelijkheden, specificaties en prijzen. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 493

11 Je kunt een kabelverlenger gebruiken als je een utp-kabel wenst te verlengen. Je bent natuurlijk nog steeds gebonden aan de maximum kabellengte. Overgangsstekker tussen coax en UTP Een kabeltester bestaat in alle mogelijke vormen, maten, prijzen en specificaties. Wandcontactdozen. Wens je de kabels door de muur te laten lopen, dan kun je aan de uiteinden een wandcontactdoos voorzien, eventueel voor meerdere kabels terzelfdertijd. Om de kabel aan deze contactdoosjes te bevestigen, heb je een andere soort tang nodig om de connectie te maken. Dit heet een punchdown. Goede startsites om nog meer informatie hierover te vinden zijn en Fiber of glasvezelkabel De laatste jaren is glasvezelkabel steeds beter betaalbaar geworden. Glasvezel wordt tegenwoordig veel gebruikt in toepassingen waarvoor volledige immuniteit tegen elektrische interferentie is vereist. Glasvezelkabel is ideaal voor systemen met een hoge datasnelheid, zoals FDDI, multimedia, ATM of andere netwerken waarbij tijdrovende transmissie van grote databestanden is vereist. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 494

12 Glasvezelkabel is ook de enige kabel die samen met Thick coax zonder problemen buiten gelegd kan worden. Glasvezelkabel of fiber is een netwerkmedium dat een aantal andere eigenschappen heeft dan netwerkkabel die koper bevat. Bij glasvezelkabel is het geen elektrische signaal dat over de kabel verstuurd wordt, maar het zijn lichtpulsen. De binaire 0 en 1 worden omgezet in lichtpulsen. Hierdoor is het signaal dat over de kabel verstuurd wordt niet onderhevig aan elektromagnetische interferentie. Door het gebruik van lichtpulsen kan er ook een veel grotere snelheid gehaald worden dan op andere netwerkmedia. Snelheden kunnen tot 1 Gbps gaan. Doordat er gebruik gemaakt wordt van lichtpulsen kunnen er ook afstanden tot enkele kilometers gehaald worden, afhankelijk van het soort kabel. Glasvezelkabel is duurder dan gewone kabel. De kabel bestaat uit 2 heel dunne cilinders van glas. Deze zijn nogmaals door glas of plastic omgeven. Dit alles is nogmaals omgeven door een buitenrand in Kevlar. In de cilinder passeert de lichtpuls. Elke cilinder wordt in één richting gebruikt. De twee delen van een glasvezelkabel die voor de geleiding van het licht zorgen heten de core (kern) en de cladding (mantel). De core is van puur glas met een grote refractie-index. De cladding is van glas of plastiek met een lage refractie-index dat rond de echte kern aangebracht wordt. Deze mantel zorgt er voor dat de pure glaskern behandelbaar wordt en dat het licht echt in de kern kan gehouden worden. De installatie van glasvezelkabel gebeurt best door specialisten. Als je gebruik maakt van glasvezelkabel heb je ook een grotere bandbreedte, want glasvezel kan meer data verwerken dan koper. Ook kan het signaal niet opgevangen worden van buitenaf. Hierdoor is het een veilige bekabeling, de data kan niet gestolen worden. Afluisterverbindingen in glasvezelkabel zijn eenvoudig op te sporen. Als de kabel wordt afgetapt, lekt er licht, wat voor het hele systeem een probleem oplevert. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 495

13 Op de volgende websites kun je nog heel wat informatie vinden over de specificaties van optische vezel: Soorten glasvezelkabel Er zijn twee soorten glasvezelkabel: Single mode. Men noemt deze kabel soms ook axiale kabel, omdat het lichtsignaal zich net in de as van de kabel voortbeweegt. Bij single mode maakt men meestal gebruik van een ILD (Injection Laser Diode) als lichtbron. Multimode. Bij deze kabel komt het lichtsignaal het medium binnen onder verschillende hoeken. Dit betekent dat het lichtsignaal voortgaat door te botsen tegen de wanden van de glasbuis. Bij multimode maakt men meestal gebruik van een LED als lichtbron. Single mode glasvezel geeft je een hogere transmissiesnelheid (tot 10 Gbps) en maximaal 50 maal meer afstand dan multi-mode, maar het kost ook meer. Single mode fiber wordt vooral gebruikt voor WAN-connecties zoals om twee sites te verbinden. Single mode fiber is veel dunner dan multimode zodat de lichtpuls niet veel mogelijkheden heeft om af te wijken en tegen de wanden van de glasbuis te botsen. Men kan in bepaalde omstandigheden met singlemode fiber een afstand van meer dan 10 km overbruggen. Multimode glasvezel geeft je een hoge bandbreedte bij hoge snelheden over lange afstanden. Veel voorkomende kerndiameters voor multimode glasvezel zijn 50, 62.5 en 100 micrometer. Maar bij lange kabeltrajecten (groter dan 900 m) kunnen meerdere lichtpaden signalen verstoren aan de ontvangerskant, wat een onduidelijke en onvolledige datatransmissie oplevert. Dit komt door de dispersie van het licht, wat betekent dat het lichtsignaal op verschillende tijdstippen aan het einde van de kabel komt. Deze eigenschap heet ook wel straalverstrooiing (modal dispersion). Straalverstrooiing beperkt zowel de bandbreedte als de afstand van de verbinding en daarom gebruikt men het meestal alleen voor kortere afstanden, zoals binnen gebouwen of binnen ruimtelijk beperkte omgevingen. Multimode kabel is ook dikker dan singlemode waardoor het licht meer ruimte heeft om te botsen tegen de wanden, waardoor het signaal vertraagt en kan verzwakken. Multimode fiber wordt meestal gebruikt binnen LAN s om een afstand van maximaal 1 km te overbruggen. Bij deze twee soorten glasvezelkabel kun je telkens nog eens onderscheid maken tussen buffered en jacketed fiber. Deze laatste soort is veel beter afgeschermd. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 496

14 Je kunt bovendien nog onderscheid maken tussen glasvezelkabel met Loose Tube of een kabel met een Tight Buffer Connectoren voor glasvezelkabel Dit vraagt een speciale soort connectoren die ook op een bepaalde manier moeten gemonteerd worden op de verschillende soorten fiber. Op de website vind je de manieren hoe een glasvezelkabel moet verbonden worden met de beschikbare connectoren. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 497

15 Voor elke soort kabel is er een connector beschikbaar. Deze keuze hangt af van de gebruikte kabel, FC, SC en ST voor Ethernet-netwerktoepassingen, telkens beschikbaar voor simplex en duplex mode. ST staat voor Straight Tip en gebruikt een bajonetsluiting. SC staat voor Subscriber Connector en is een vierkante connector die je gewoon sluit door in het aanluitpunt te drukken. FDDI-connectoren voor FDDI-netwerken LC (links) en MT-RJ (rechts) connectoren die de vernieuwde RJ-connectie gebruiken. MU-connectoren die voor patchpanelen met fiberkabel gebruikt worden. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 498

16 Glasvezelconnectoren kunnen op verschillende manieren aan de kabel worden bevestigd, via een gekrompen compressiefitting of via tweecomponentenlijm. Een complete set gereedschap voor het krimpen van koperkabels kost meestal niet meer dan 100 EURO, maar voor een vergelijkbare gereedschapsset voor glasvezel betaal je al vlug meer dan 1000 EURO. Het vergt ook aanzienlijk meer vaardigheid, kennis en kunde Gestructureerde bekabeling Er is een gehele theorie opgebouwd over hoe de netwerkbekabeling in een gebouw moet gelegd worden. Eén van de strategische beslissingen die je moet nemen is: kiezen voor gestructureerde bekabeling of niet. Gestructureerde bekabeling betekent dat je van elke computer of knooppunt in een netwerk een kabel legt naar een centrale plaats. Op deze centrale plaats zorgen ingewikkelde schakelkasten (patch panels) voor de verbindingen. Het markeren van de bekabeling (van waar, naar waar) is belangrijk om in een wirwar van kabels nog steeds te kunnen uitmaken welke kabel naar welk knooppunt uit het netwerk gaat Labo 123: Bekabeling Noteer welke bekabeling er in de computerklas en in de rest van de school wordt gebruikt. Zoek de specificaties op van een aantal hulpmiddelen bij het bekabelen van een LAN. Denk hierbij aan wandcontactdozen, materiaal om potentiaalverschillen tus- VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 499

17 sen gebouwen weg te werken, kabelverlengers, kabelgleuven en dergelijke. Zorg er voor dat je weet waarvoor deze hulpmiddelen dienen en wat hun kostprijs is. Goede startsites hiervoor zijn: en Beschrijf welke hulpmiddelen hiervan in de computerklas gebruikt worden. Welke mogelijkheden bestaan er om uit te maken of een kabel correct werkt (zie toegepaste natuurkunde)? Zoek ook de kostprijs van specifieke toestellen. Kan men zo maar een netwerkkabel naast een andere elektrische kabel leggen (zie toegepaste natuurkunde)? 26.8 Draadloze communicatie Communicatie kan ook draadloos verlopen. Dit wordt vooral gebruikt om draagbare of afgelegen computers met een LAN te verbinden. Ook hier zijn er verschillende technieken mogelijk: radiogolven, infrarood licht, laserlicht. Het nadeel is dat draadloze verbindingen voor vergelijkbare transmissiesnelheden, duurder zijn dan kabelverbindingen. De meest voor de hand liggende toepassing van draadloze netwerken is een situatie waarin het onpraktisch of onmogelijk is om een bekabeld netwerk te installeren. Met de moderne handcomputers en een betrouwbaar en redelijk snel draadloos LANprotocol zijn de mogelijkheden echter eindeloos: Je hebt een aantal studenten in huis die allemaal dezelfde printer wensen te gebruiken en die een Internetaansluiting delen. Je ziet het niet zitten om een string kabels door je huis te zien liggen. Personeel in winkels of magazijnen kan de inventaris dynamisch bijwerken door de items in te scannen met een handcomputer. Een werknemer kan het kantoor inlopen met zijn laptop. Zodra de computer zich binnen het bereik van het draadloze netwerk bevindt, maakt deze een verbinding met het netwerk, haalt de nieuwe op en synchroniseert de bestanden van de gebruiker met kopieën op de netwerkserver. Een tweede vestigingsplaats van een bedrijf of een school ligt redelijk dicht bij, je kunt het gebouw ook zien, maar een bekabeling tot daar doortrekken is geen evidentie. Dit kan te maken hebben met andere tussenliggende eigendommen of een straat waar je niet onder of boven mag met een kabel. Een voorbeeld van een draadloos netwerk is het GSM-netwerk. Er wordt door velen niet bij stilgestaan dat dit een vorm van draadloze communicatie is. Hier spelen vooral WAP (Wireless Application Protocol) en UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) een belangrijke rol. Ook SMS (Short Message Services) is een voorbeeld van een protocol voor een draadloos netwerk. Het is wel een beperkte vorm van gegevensuitwisseling maar ze wordt toch wereldwijd gebruikt en begrepen Technologieën voor een draadloos netwerk Een draadloos netwerk is op dezelfde manier opgebouwd als een bedraad netwerk. Toch zijn er echter duidelijke verschillen, qua technologieën en ook qua beveiliging. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 500

18 Momenteel zijn er vier veel gebruikte technologieën, elk met hun eigen toepassingsgebied: IrDA (Infrared Direct Access) Dit maakt gebruik van infrarood-lichtpulsen om toestellen met elkaar te laten communiceren. Theoretisch zijn hier snelheden tot 4 Mbps mogelijk. Infrarood wordt op dit moment niet echt gebruikt voor netwerktoepassingen. Het grote probleem hier is dat de beide toestellen elkaar moeten 'zien'. Het is een direct-zicht technologie. Indien er iets tussen het signaal komt, wordt dit verstoord en valt de verbinding weg. Het kan vergeleken worden met de afstandbediening van een televisie. Om een hoekje kijken is er niet bij met infrarood, laat staan dat de signalen de barrière van een muur of een gesloten deur zouden kunnen overwinnen. Daarnaast is het bereik van infrarood beperkt tot hooguit een paar meter. HomeRF Wordt ook wel SWAP (Shared Wireless Access Protocol) genoemd. Deze standaard werd vooral gecreëerd voor de thuisgebruiker. HomeRF is een combinatie van IEEE en de DECT (Digital European Cordless Telecommunication) standaard. Deze DECT wordt nu gebruikt als standaard voor de draadloze telefoons in ons huis. Daarbij gebruikt HomeRF de techniek van de frequentie-hopping. Dit wil zeggen: het voortdurend wijzigen van de gebruikte frequentie binnen de band. Daardoor wordt afluisteren bemoeilijkt en kan de frequentieband optimaal benut worden. De snelheid van HomeRF bedraagt op dit moment 1.6 Mbps. Experts voorzien dat deze snelheid zal stijgen naar 20 Mbps. Het bereik van deze HomeRF is hetzelfde als bij de klassieke DECT. Tot 300 meter in de open lucht en tot 30 meter binnenshuis. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 501

19 Bluetooth Bluetooth is bedoeld voor goedkope radiolinks tussen draagbare PC's, PDA's, GSM's, MP3-spelers, printers, digitale camera's tot draadloze hoofdtelefoons toe. Bluetooth gebruikt microgolffrequenties om gegevens over een korte afstand tot 10 meter, aan maximaal 721 Kbps te versturen. Bluetooth verbruikt weinig energie, is vooral bedoeld voor apparatuur om elkaar te herkennen en een beperkte hoeveelheid gegevens met elkaar uit te wisselen over korte afstanden en biedt een korte aanmeldingsprocedure. Synchronisatie van agenda's of adressenbestanden is een goed voorbeeld. Bovendien is Bluetooth meer geschikt voor heel kleine netwerken. Ook Bluetooth werkt op 2.4 GHz net zoals IEEE802.11b (zie hieronder). Dit zou tot storingen kunnen leiden tussen netwerken van beide soorten maar uit tests is gebleken dat dit niet het geval is. IEEE De radiofrequenties zijn duidelijk een veel betere optie dan infrarood. Draadloze communicatie die gebruik maakt van radiogolven heeft de beperkingen van infraroodverbindingen niet. Afhankelijk van het vermogen van de zenders en de gevoeligheid van de ontvangers, kan het bereik zelfs worden opgeschroefd tot enige honderden meters. De golven gaan daarbij dwars door vaste objecten als meubels, deuren en zelfs buitenmuren heen. Bij met name het laatste gaat echter wel vrij veel vermogen verloren, zodat het bereik onmiddellijk drastisch afneemt. De typische bandbreedte van radiocommunicatie is van dezelfde orde als die van een traag Ethernet, ongeveer 10Mbps. Daardoor heeft een draadloos netwerk met behulp van radiografische communicatie ongeveer dezelfde eigenschappen als het bekende Ethernet, vandaar de naam Wireless LAN. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 502

20 Een Wireless-LAN is, in tegenstelling met de andere technieken, bedoeld voor meer data-intensief gebruik met een hogere snelheid (11 Mbps) en over grotere afstanden, tot zo'n 100 meter met een meer permanent karakter. Daarom kent Wireless-LAN ook een uitgebreidere autorisatie dan Bluetooth. Voor een Wireless-LAN zijn al veel langer producten op de markt, bijvoorbeeld insteekkaartjes voor de pc of notebook. IEEE staat voor Institute of Electrical and Electronical Engineers. Het getal 802 geeft aan dat het een standaard is voor netwerktechnologie. IEEE802.3 bijvoorbeeld is de Ethernet-standaard, IEEE802.4 is de token busspecificatie en IEEE802.5 die voor de token ring. IEEE verwijst naar de standaard voor draadloze netwerken. Die standaard valt echter ook uiteen in verschillende subtechnologieën. IEEE802.11b werkt op de 2.4 GHz-band. IEEE802.11b heeft een maximumsnelheid van 11 Mbps en dit over een afstand van 100 meter en soms meer. IEEE802.11a werkt op de 5 GHz-band. IEEE802.11a heeft een theoretische snelheid van 54 Mbps maar dit echter over een afstand van +/- 25 meter. Het gebruik van de 5 GHz-band is in veel landen nog niet toegelaten, dus deze norm is nog niet helemaal gestandaardiseerd. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 503

21 Dit zou echter wel verbeterd kunnen worden. Beide standaarden voorzien een automatisch aanpassen (stepdown) van de bandbreedte in functie van de afstand. Zo kan de 11 Mbps van de b over een afstand van 20 meter, gemakkelijk dalen tot slechts 2 Mbps wanneer zender en ontvanger 60 meter van elkaar verwijderd staan. Nu is b de meest gebruikte standaard maar a vindt steeds meer bijval omdat deze een dubbele bandbreedte en hogere snelheden heeft. Hoewel het achtervoegsel a een "eerdere " standaard lijkt aan te duiden, is dit in werkelijkheid een latere en snellere ontwikkeling. Intussen zijn er al enkele nieuwe substandaarden: IEEE802.11e en IEEE802.11g. IEEE802.11e is vooral bedoeld voor spraaktransmissie en IEEE802.11g moet streaming media over het draadloze netwerk mogelijk maken. Hier spreekt men echter al over Whitecap, een afgeleide van de IEEE802.11b standaard die is aangepast om multimedia en andere zware applicaties te ondersteunen. De IEEE standaard werd opgesteld door IEEE en aangenomen door WECA (Wireless Ethernet Compatibility Alliance). WECA test producten en geeft deze een certificaat. Zo zorgen ze ervoor dat alle draadloze oplossingen die aangeboden zijn, compatibel zijn met de IEEE b standaard. Deze wordt ook wel eens WiFi (Wireless Fidelity) genoemd naar analogie met HiFi in de audiowereld. Het WiFi-certificaat kun je ook terugvinden op producten die door WECA goedgekeurd zijn. In principe kunnen alle technologieën met elkaar samenwerken, maar je moet er rekening mee houden dat Bluetooth alleen over korte afstanden werkt. De apparaten mogen niet verder dan 10m van elkaar verwijderd zijn. Bij de b technologie kan je de te overbruggen afstanden tot 150m brengen. Door het gebruik van meerdere Access Points met overlappende microcellen of ranges kunnen draadloze netwerken gebieden ter grootte van een volledige campus moeiteloos overbruggen. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 504

22 Componenten voor een draadloos netwerk Een typische draadloze verbinding bestaat uit de onderstaande componenten, die je steeds in een uitvoering voor gebruik binnen en een uitvoering voor buitengebruik hebt. Network Access Points De Access Points zijn de gegevenscentra van een draadloos netwerk. Het zijn kleine toestellen die je gewoon van stroom voorziet en dan voor de ontvangst en het versturen van gegevens op een draadloos netwerk zorgen. Eén of meerdere access points worden strategisch opgesteld zodat alle computers binnen een bereik van ongeveer 90 meter kunnen bediend worden. Je kunt een access point ook verbinden via een gewone netwerkkabel met een computer in een LAN. Hierdoor kunnen alle computers die gebruik maken van de diensten van het access point ook van deze netwerkverbinding gebruik maken. Een computer aansluiten op een draadloos netwerk kun je op twee manieren: door een netwerkkaart (PC of PCI) te gebruiken voor een wireless LAN of door een netwerkbridge te gebruiken. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 505

23 Een netwerkkaart voor een draadloos netwerk plug je op dezelfde manier in een slot of via PCI in een laptop. De meeste netwerkkaarten hebben een ingebouwde antenne. De duurdere soorten hebben ook een uittrekbare antenne om een betere ontvangst te verzekeren. Als je geen extra beschikbaar slot hebt, kun je ook een netwerk bridge gebruiken. Deze verbindt je met de seriële poort van je computer of je hebt er ook die een RJ- 45-verbinding gebruiken met de netwerkkaart. Draadloze netwerkverbindingen tussen gebouwen vragen speciale apparaten, maar de principes zijn volledig analoog. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 506

24 Labo 124: Draadloze communicatie De ontwikkeling van draadloze communicatie staat niet stil. Zoek de nieuwste ontwikkelingen op onder andere rond mogelijk te overbruggen afstand, snelheid, stepdown, kostprijs, materiaal Verbindingscomponenten Naast de kabels is er meestal nog andere apparatuur nodig om de verschillende onderdelen van een netwerk te verbinden. Deze apparaten worden in de verdere notities besproken omdat zij zich niet noodzakelijk op de fysische laag van het OSI-model bevinden. netwerkkaart hub VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 507

25 switch router Verbinden van LAN s LAN s kunnen onderling met elkaar verbonden worden. Men spreekt dan van een netwerk bestaande uit verschillende segmenten. Elk segment is een soort subnetwerk. Hieronder vind je een tekening van een netwerk dat bestaat uit verschillende segmenten. Over de onderdelen en mogelijkheden vind je meer in het verdere verloop van deze notities. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 508

26 27 Netwerkarchitectuur 27.1 Bouwstenen van een netwerkarchitectuur Een netwerkarchitectuur wordt gevormd door een aantal componenten op elkaar af te stemmen en bepaalde keuzes te maken van: Fysische topologie met de keuze van de bekabeling en de apparaten Logische topologie Toegangsprotocol 27.2 Basistopologieën De topologie van een netwerk valt uiteen in twee aspecten: de fysische en de logische (ook elektrische) topologie genoemd. De fysische topologie van een netwerk omschrijft de fysieke opstelling van de netwerkcomponenten t.o.v. de andere componenten en de netwerkbekabeling. Een component van de topologie wordt node of knooppunt genoemd. Een knooppunt in een netwerk kan bijvoorbeeld een computer of een hub zijn. De logische of elektrische topologie van een netwerk beschrijft de manier waarop een gegevenspakket doorgegeven en ontvangen wordt Fysische topologie De meest gebruikte fysische topologieën zijn de bustopologie en de stertopologie. Een derde type is de ringtopologie. Daarnaast bestaan er nog heel wat mengvormen. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 509

27 Fysische bustopologie Werkstations en/of server zijn rechtstreeks aangesloten op een centrale (meestal coaxiale) kabel, de bus. De kabel wordt aan beide uiteinden afgesloten met een weerstand, een terminator. Een dergelijke structuur vertoont een groot nadeel bij gebruik van thin coax: een breuk in de kabel legt het netwerk plat. Om dezelfde reden is het moeilijk een werkstation toe te voegen zonder de sessies van de andere stations te storen. Bovendien zijn netwerkproblemen moeilijk op te sporen. Een fysische bustopologie wordt ook gebruikt bij een backbone in een netwerk. Deze backbone kan uitgevoerd worden in thick coax of in fiber Stertopologie Elk werkstation is via een eigen kabel (meestal UTP) op een centraal apparaat, een hub of concentrator, aangesloten. Alle berichten lopen via dit centrale knooppunt. Dit centrale apparaat kan ook een switch of router zijn, maar dan zijn de andere apparaten zeker niet steeds gewone werkstations. Er kan bijvoorbeeld ook een ster van routers gemaakt worden. Deze topologie vereist veel kabel, maar maakt het eenvoudig om de oorzaak van een storing te identificeren. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 510

28 Een hardwarestoring zal zelden het functioneren van het hele netwerk beïnvloeden. Valt een werkstation uit, dan wordt de verbinding in het centrale knooppunt overbrugd. Daardoor kan je gemakkelijk een werkstation toevoegen, verwijderen of verplaatsen Fysische ringtopologie De werkstations zijn fysisch gekoppeld in een gesloten kring. Het is zo dat de ring gevormd wordt door kabels die steeds van de ene computer naar de volgende lopen en die samen een gesloten kring vormen. Eén storing in de kabel heeft tot gevolg dat het hele netwerk uitvalt Dual-ring Een mogelijke mengvorm van de basistopologie van de ring is het maken van een dubbele ring, een dual-ring topologie. Alle knooppunten zijn aangesloten op deze dubbele ring. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 511

29 Deze dubbele ring wordt gebruikt in een speciale soort glasvezelnetwerken, waarbij de tweede ring slechts gebruikt wordt als de eerste uitvalt Boom Een boomtopologie (tree) verenigt de karakteristieken van een bus en een stertopologie. Ze bestaat uit sterstructuren die via een backbone-kabel, een zwaardere kabel die veel verkeer aankan, met elkaar verbonden zijn. Zo worden eigenlijk verschillende kleinere netwerken verbonden tot een groter netwerk Maas In een maasnetwerk heeft elke node een willekeurig aantal verbindingen met andere nodes: er is dus geen duidelijke structuur. Er moet tenminste één route zijn tussen twee nodes, maar er kunnen er ook vele zijn. Het Internet is een voorbeeld van een maasnetwerk. Je kunt echter ook kleinschaliger maasnetwerken bedenken. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 512

30 27.4 Logische topologie Logische bus Ieder bericht dat op de kabel wordt gezet, gaat beide richtingen uit tot het einde van de kabel en wordt door ieder station ontvangen. De stations kunnen aan het adresseringsdeel van het informatiepakketje zien of het voor hen bestemd is. Alleen het station waarvoor het bericht is bestemd, leest het bericht volledig in het interne geheugen in. Het netwerk vertraagt bij zwaar netwerkverkeer. Een bustopologie is een passief netwerk, d.w.z. dat de werkstations enkel luisteren naar de signalen die over het netwerk worden verstuurd. Ze zijn niet verantwoordelijk voor het doorzenden van het bericht van het ene station naar het andere. Valt een werkstation uit, dan heeft dat geen invloed op de logische werking van het netwerk Logische ringtopologie Het bericht wordt van station naar station rondgestuurd. Ieder station ontvangt het bericht, ziet aan het adresseringsdeel of het voor hem bestemd is en stuurt het bericht weer door. Een dergelijk netwerk is dus een actief netwerk. Het station waarvoor het bericht bestemd is, leest het in het interne geheugen in en voorziet het bericht van een aanduiding dat het bericht ontvangen is. Het station dat het bericht op de kabel zette, haalt het weer van de kabel. In feite beschikt ieder werkstation over een ontvanger en een zender Labo 125: Netwerktopologie Maak een tekening van de netwerkstructuur waarin de pc s in je klas worden verbonden. Hou rekening met server en werkstations en met alle randapparatuur. Wat is de topologie van het netwerk in de computerklas? In welk groter netwerk is dit lokale netwerk opgenomen. Maak een schema Toegangsprotocollen Voor de wijze waarop een werkstation toegang krijgt tot het transmissiemedium de kabel van het netwerk, bestaan er verschillende protocollen waarvan de twee meest gebruikte hieronder besproken worden CSMA/CD Het CSMA/CD-protocol (Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection) bestaat uit verschillende bouwstenen. Het protocol steunt op de techniek van lijnaftasting. Wanneer een werkstation een pakketje informatie wil versturen, luistert het station eerst of de weg vrij is. Indien de weg vrij is, wordt het pakketje verstuurd. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 513

31 Daar alle systemen gelijktijdig toegang hebben tot dezelfde gegevensdrager (Multiple Access) kunnen twee stations tegelijkertijd vaststellen dat het netwerk vrij is voor het versturen van informatie. Ze zenden dan tegelijk, waardoor een botsing ontstaat. Het zendende werkstation zal daarom blijven luisteren of er een botsing plaatsgrijpt (Collision Detection). Vindt er gedurende een bepaald tijdsinterval geen botsing plaats, dan is de overdracht geslaagd. Grijpt er wel een botsing plaats, dan zal de zender na een lukraak vastgesteld tijdsinterval opnieuw trachten het pakketje te versturen. De andere werkstations op de gegevensdrager gaan na of het bericht voor hen bestemd is en kopiëren het desgevallend. Het is dus een passief netwerk. Netwerken die het CSMA/CD-protocol gebruiken, noemt met ook dikwijls broadcasting: iedere node kan op een willekeurig ogenblik een bericht versturen. Alle andere nodes kunnen dit bericht horen. Als meerdere stations gelijktijdig berichten verzenden is er kans op botsingen (collisions) en moeten de berichten opnieuw verzonden worden. Deze toegangsregeling levert een hoge efficiëntie op in omgevingen waar de gegevensstroom op het netwerk meestal pieksgewijs verloopt. Bij intensief netwerkverkeer zullen er veel botsingen plaatsgrijpen, waardoor de performantie van het netwerk terugloopt Token passing In ringnetwerken hebben de deelnemers aan de communicatie een strikte volgorde. Om botsingen te vermijden wordt in één richting een signaal (token) langs alle aangesloten stations gestuurd. Om informatie te versturen, moet het werkstation wachten tot het voorbijkomend token vrij is. Is het token vrij, dan kan het station een informatiepakket (gegevens en adres van de bestemmeling) aan het token koppelen. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 514

32 De andere stations bekijken de bestemming van de informatie. Als het token voorbij de bestemmeling komt, kopieert deze de gegevens en markeert het pakket voor ontvangst. Het token gaat verder langs de ring en belandt opnieuw bij de zender, die de bevestiging van ontvangst vaststelt en die het token vrij geeft. Botsingen zijn op deze manier uitgesloten. Je kunt nu reeds een vergelijking maken (kenmerken, voor- en nadelen) tussen de twee besproken toegangsprotocollen. Wanneer zou je welk protocol verkiezen? Labo 126: Toegangsprotocollen Maak een vergelijking (kenmerken, voor- en nadelen) tussen de twee besproken toegangsprotocollen. Wanneer zou je welk protocol verkiezen? 27.7 Voorbeelden van netwerkarchitecturen De netwerkarchitectuur wordt bepaald door de fysische topologieën, de logische topologieën, het toegangsprotocol, de adapters en de verschillende bekabelingen. Elk van deze delen van de architectuur van een netwerk kun je kiezen en deze maken het mogelijk om in theorie tientallen verschillende netwerkarchitecturen op te stellen. Om dit te vermijden en gemakkelijke uitwisseling van gegevens te krijgen, hebben de voornaamste fabrikanten zich verenigd en enkele standaarden voor netwerkarchitecturen vastgelegd. Veel gebruikte LAN-netwerk-architecturen zijn: ArcNet, Ethernet, Token-Ring. Voor WAN of voor grotere netwerken worden ook FDDI en ATM gebruikt. Een belangrijk resultaat van de gekozen netwerkarchitectuur is de bandbreedte. Dit is een wat vage term waarmee men een aanduiding wil geven van de hoeveelheid informatie die per tijdseenheid door het medium kan gaan. De bandbreedte wordt uitgedrukt in bits per seconde ARCnet VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 515

33 ArcNet (Attached Resource Computer network) is een van de oudste, eenvoudigste en goedkoopste types LAN. De basistopologie is een fysische ster-topologie met tot 255 computers. Er wordt gebruik gemaakt van token passing. Als gegevensdrager wordt meestal een 93 Ω coaxkabel gebruikt, maar ook UTPbekabeling en glasvezelkabel zijn mogelijk, zelfs binnen hetzelfde netwerk. De overdrachtsnelheid is relatief laag, nl. 2,5 Mbps. ArcNet Plus ondersteunt tot 20 Mbps. Arcnet is een product van één bepaald bedrijf, was vooral populair in het beginstadium van netwerken in de VS, is eenvoudig te installeren, maar is niet gestandaardiseerd. Het wordt vandaag nog weinig gebruikt, vooral door de trage snelheid en dus de geringe bandbreedte Ethernet Het Ethernet netwerk is ontwikkeld door Xerox en de belangrijkste kenmerken zijn de CSMA/CD-toegangsmethode wat wijst op een logische bustopologie en de toepassing van basisbandtransmissie. Dit betekent dat het elektrisch signaal verstuurd wordt in zijn basisvorm (niet gemoduleerd). In tegenstelling tot deze techniek bestaat ook breedbandtransmissie waarbij ook meerdere signalen terzelfdertijd kunnen verstuurd worden. Het Ethernetprotocol is door de IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) als standaard aanvaard onder de naam De belangrijkste voordelen van Ethernet zijn de hoge transmissiecapaciteit de technische eenvoud. De belangrijkste nadelen zijn echter ook niet onbelangrijk: teruglopende performantie bij intensief netwerkverkeer afwezigheid van een prioriteitenregeling geen bevestiging van ontvangst van een pakket Pakketten en frames In het netwerk communiceren de computers met elkaar. Er zijn meerdere computers en er zijn geen unieke verbindingen tussen die computers. De verbindingen worden voor meerdere verkeersstromen gebruikt. Soms moeten maar enkele tekens uitgewisseld worden, maar soms ook grote bestanden. Geen enkele verkeersstroom mag het netwerk monopoliseren. Daarom wordt elk transport opgedeeld in pakketten. Elk pakket bevat in de zogenaamde header, identificatiegegevens van de zender en ontvanger en van het bericht waartoe het behoort. De verschillende verkeersstromen kunnen zich zo vermengen. De vorm van een pakket hangt of van de gebruikte architectuur. De vorm van het pakket dat de onderliggende hardware accepteert noemt men een frame. Pakket is een VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 516

34 algemene benaming, frame is het specifieke soort pakket dat bij de gebruikte architectuur hoort. In de onderstaande figuur vind je een voorstelling van de inhoud van een frame van het type en Ethernet. Om de (data)communicatie feilloos te laten verlopen, moeten de computers dezelfde taal spreken. M.a.w. de datatransmissie moet voldoen aan een reeks van regels en voorschriften, zodat de datastroom door alle computers op dezelfde manier wordt geïnterpreteerd. Bovendien moet het transport foutvrij en transparant gebeuren. Een geheel van regels en voorschriften die dit regelt, heet een protocol Communicatieprotocollen Als twee systemen met elkaar communiceren, moeten ze elkaar ook kunnen verstaan. Daarvoor is een communicatieprotocol nodig. Dit protocol bepaalt: de grootte, verzendsnelheid en structuur van de gegevenspakketten, het type van foutencorrectie dat gebruikt wordt, de gegevenscompressiemethode die eventueel gebruikt wordt, hoe de zender aangeeft dat hij klaar is met verzenden, hoe de ontvanger aangeeft dat hij een bericht ontvangen heeft. Veelgebruikte communicatieprotocollen zijn op Ethernet zijn: TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), het protocol voor het Internet. Het moet geconfigureerd worden. Vermits toegang tot het Internet belangrijk is, wordt dit protocol later in detail bestudeerd. NetBEUI (NetBIOS Extended User Interface), een eenvoudig en snel protocol dat gemakkelijk te gebruiken is omdat het geen configuratie vereist. Een eventueel nadeel is dat het niet routeerbaar is, wat betekent dat het niet met een ander netwerk (bijvoorbeeld het Internet) kan communiceren. De performantie vermindert sterk bij grote en drukke LAN s. IPX/SPX (Internetwork Packet exchange/sequential Packet exchange), het protocol voor Novell- en andere netwerken. Het is niet geschikt om een verbinding met het Internet te maken Base2 of thinnet Eén van de basisvormen van Ethernet is 10Base2, waarbij de 10 verwijst naar de snelheid van maximum 10 Mbps en de 2 naar de maximale spreiding van 185 m (bijna 200 meter). VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 517

35 Thinnet of 10Base2 heeft de volgende eigenschappen: transport via een 50 Ω coaxkabel die zeer flexibel en snel aan te leggen is; basisbandtransmissie tegen 10 Mbps; met een maximale segmentlengte (kabellengte tussen 2 terminators) van 185 m; per segment kunnen maximaal 30 werkstations worden aangesloten; de afstand tussen twee stations is minimaal 0,5 m; met repeaters kan men maximaal 5 segmenten op elkaar aansluiten met in totaal 150 werkstations; Verder in deze tekst zal je merken dat er bijkomende normen opgelegd worden voor de basisvormen van Ethernet, waardoor je slechts maximaal 90 werkstations kan aansluiten in de plaats van Base5 of thicknet Dit is een vorm van Ethernet die gebruik maakt van een dikkere vorm coaxkabel en wordt vooral gebruikt als ruggengraat om verschillende thinnet-systemen met elkaar te verbinden. De naam 10Base5 verwijst naar een overdracht van 10 Mb/s onder baseband over een maximale segmentlengte van 5 x 100 m. Thicknet heeft de volgende eigenschappen: transport via een dikkere en stuggere 50 Ω coaxkabel; basisbandtransmissie tegen 10 Mbps met een maximale segmentlengte van 500 m; het maximale aantal nodes per segment is 100; de afstand tussen twee stations is minimaal 2,5 m; maximaal 5 segmenten kunnen op elkaar worden aangesloten d.m.v. repeaters met in totaal maximaal 500 werkstations; de verbinding tussen coaxkabel en station wordt gevormd door een transceiver met een aparte kabel, drop-cable genoemd. VVKSO Ondersteuning IB Beheer van computersystemen en netwerken met Windows XP - pagina 518

4Logical Link Control: 4Medium Access Control

4Logical Link Control: 4Medium Access Control Opdeling Datalink Laag Telematica LANs Hoofdstuk 15 4Logical Link Control: n Error handling n Flow Control 4Medium Access Control: n Framing n Access Control n Addressing LLC en MAC sublagen MAC 4Medium

Nadere informatie

Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken

Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken In deze les staan we stil bij datacommunicatie op Ethernet netwerken en Wifi netwerken. 2.1 Wat is datacommunicatie? We spreken van datacommunicatie

Nadere informatie

Inhoud Grotere netwerken... 324

Inhoud Grotere netwerken... 324 Inhoud 16 Grotere netwerken... 324 16.1 Netwerken en subnetten... 324 16.1.1 IP en Subnetmasker... 324 16.1.2 Werking van een subnetmasker... 324 16.1.3 Netwerkklassen... 325 16.1.4 Private en publieke

Nadere informatie

Ethernet (standaard) 10Base-5 physical layer. Ethernet (thin) 10Base-2 physical layer. Vampier-tap. Ethernet (UTP) 10Base-T physical layer

Ethernet (standaard) 10Base-5 physical layer. Ethernet (thin) 10Base-2 physical layer. Vampier-tap. Ethernet (UTP) 10Base-T physical layer 4.1 4.2 Ethernet (standaard) 10Base-5 50 Ohm 10 Mbit/sec (baseband) 4.3 4.4 Vampier-tap Ethernet (thin) 10Base-2 4.5 4.6 Ethernet (UTP) 10Base-T Carrier Sense Multiple Access Hub = naaf 1 4.7 4.8 Collision

Nadere informatie

1. Introductie netwerken

1. Introductie netwerken 13 1. Introductie netwerken Een netwerk is simpel gezegd een verzameling computers die met elkaar verbonden zijn. De realiteit is wat complexer, omdat de computers met elkaar verbonden zijn met behulp

Nadere informatie

chello academy cursusboek Ethernet De theorie van ethernet

chello academy cursusboek Ethernet De theorie van ethernet chello academy cursusboek Ethernet De theorie van ethernet Voordat je begint Ethernet De techno chello module Ethernet is onderdeel van de cursus Netwerkbeginselen van het universele techno chello currciculum

Nadere informatie

1. Introductie netwerken

1. Introductie netwerken 13 1. Introductie netwerken Een netwerk is simpel gezegd een verzameling computers die met elkaar verbonden zijn. De realiteit is wat complexer, omdat de computers met elkaar verbonden zijn met behulp

Nadere informatie

n Korte afstanden (max 1 à 2 km) n Grote snelheden tegen lage kosten (10- n Grote betrouwbaarheid n Meestal broadcast netwerk, dus geen

n Korte afstanden (max 1 à 2 km) n Grote snelheden tegen lage kosten (10- n Grote betrouwbaarheid n Meestal broadcast netwerk, dus geen Telematica Wireless/LANs Hoofdstuk 13-14 LAN 4Local Area Network kenmerken: n Korte afstanden (max 1 à 2 km) n Grote snelheden tegen lage kosten (10-1000Mb/s) n Grote betrouwbaarheid n Meestal broadcast

Nadere informatie

Beheer van computersystemen Hardware, elektriciteit en analyse Cursus deel 2

Beheer van computersystemen Hardware, elektriciteit en analyse Cursus deel 2 Beheer van computersystemen Hardware, elektriciteit en analyse Cursus deel 2 HA-5515-02 Informaticabeheer Lut Boogaerts Marleen Decuyper Wim Saliën Koepelkrediet VVKSO 2010 Vlaams Verbond van het Katholiek

Nadere informatie

12.2TYPES BEKABELING. Thin coax. Tick coax

12.2TYPES BEKABELING. Thin coax. Tick coax 12 12 NETWERK BEKABELING Bekabeling dient om singnalen en hiermee de gegevens van de ene PC naar de andere PC over te brengen. Er zijn verschillende types kabel die kunnen gebruik worden. Elke kabel heeft

Nadere informatie

8.2 MESH 8.3 STERNETWERK NETWERK

8.2 MESH 8.3 STERNETWERK NETWERK 8.2 MESH NETWERK Cursus netwerken Een mesh netwerk is geschikt voor telefooncentrales in de 'hogere netvlakken', waar grote telecommunicatie-verkeersstromen uit diverse regio's zijn geaggregeerd en tussen

Nadere informatie

Draadloze netwerken in een schoolomgeving

Draadloze netwerken in een schoolomgeving Arteveldehogeschool Katholiek Hoger Onderwijs Gent Opleiding Leraar secundair onderwijs Campus Kattenberg Kattenberg 9, BE-9000 Gent Draadloze netwerken in een schoolomgeving Promotor: Mevrouw Ilse De

Nadere informatie

Praktijkoefening -Straight-through-en crossover-utp-kabels maken

Praktijkoefening -Straight-through-en crossover-utp-kabels maken 5.0 6.4.2.4 Praktijkoefening -Straight-through-en crossover-utp-kabels maken Inleiding Druk deze praktijkoefening af en vervolledig Bij deze praktijkoefening ga je straightthrough- en crossover-unshielded

Nadere informatie

Verbinding maken met het netwerk

Verbinding maken met het netwerk 5 Verbinding maken met het netwerk In dit hoofdstuk worden de basisstappen beschreven voor het verbinden van de printer met het netwerk. Er wordt een overzicht gegeven van netwerkvereisten en diagrammen

Nadere informatie

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN... 7 4.1 KABELS?... 7 4.2 POWERLINE... 7 4.3 VERBINDINGEN... 7 5 GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER...

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN... 7 4.1 KABELS?... 7 4.2 POWERLINE... 7 4.3 VERBINDINGEN... 7 5 GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER... Inhoudsopgave File: Project_09.doc 16 september 2015 1 PROBLEEM... 2 1.1 WONING BESCHRIJVING... 2 1.2 ROUTER... 3 2 WLAN EN LAN UITBREIDINGEN... 4 2.1 NIEUWE SITUATIE 1... 4 2.2 NIEUWE SITUATIE 2... 5

Nadere informatie

In deze les staan we stil bij netwerken. Waarom gebruiken we netwerken en hoe zitten ze in elkaar?

In deze les staan we stil bij netwerken. Waarom gebruiken we netwerken en hoe zitten ze in elkaar? Les D-01 Netwerken In deze les staan we stil bij netwerken. Waarom gebruiken we netwerken en hoe zitten ze in elkaar? 1.1 Wat is een netwerk? Een netwerk bestaat uit een aantal, met elkaar verbonden componenten,

Nadere informatie

Plugwise binnen de zakelijke omgeving

Plugwise binnen de zakelijke omgeving Plugwise binnen de zakelijke omgeving Plugwise is een gebruiksvriendelijk energiemanagementsysteem voor de zakelijke markt. Per stopcontact wordt er gemeten hoeveel elektriciteit er verbruikt wordt en

Nadere informatie

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 2 MECG003 Guy DE VYLDER

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 2 MECG003 Guy DE VYLDER DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN LES 2 MECG003 Guy DE VYLDER BELONING Welkom terug: snoepje 1 Even surfen: www.practicallynetworked.com Reviews van nieuwe hardware etc. 5. ETHERNET Een netwerk architectuur

Nadere informatie

1 poorts 10G Ethernet Netwerkkaart - PCI Express - Intel X550-AT Chip

1 poorts 10G Ethernet Netwerkkaart - PCI Express - Intel X550-AT Chip 1 poorts 10G Ethernet Netwerkkaart - PCI Express - Intel X550-AT Chip Product ID: ST10000SPEXI Hier is een krachtige en voordelige oplossing voor het upgraden van uw server of werkstation naar 10 gigabit

Nadere informatie

Installeren Internet Plus. Handleiding

Installeren Internet Plus. Handleiding Installeren Plus Handleiding Inhoudsopgave 1. Introductie handleiding 4 2. Plus 4 3. Koppelen van uw netwerk met het Ziggo netwerk 5 3.1 De standaard Plus dienst 5 3.2 Plus dienst met optie van Ziggo 5

Nadere informatie

CURSUS NETWERKEN. Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen

CURSUS NETWERKEN. Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen 2009 2010 CURSUS NETWERKEN Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 4 2 Wat is een netwerk? 4 3 Waarom een netwerk 5 3.1 De geschiedenis van het netwerk

Nadere informatie

Waarin je leert dat er heel wat apparatuur nodig is om een werkbaar netwerk aan te leggen.

Waarin je leert dat er heel wat apparatuur nodig is om een werkbaar netwerk aan te leggen. 3 Netwerkhardware 21 3 NETWERKHARDWARE Waarin je leert dat er heel wat apparatuur nodig is om een werkbaar netwerk aan te leggen. 3.2 Transmissiemedia en connectoren 3.2.1 Kenmerken van netwerkbekabeling

Nadere informatie

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP]

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP] Revisie geschiedenis [XXTER & KNX via IP] Auteur: Freddy Van Geel Verbinding maken met xxter via internet met de KNX bus, voor programmeren of visualiseren en sturen. Gemakkelijk, maar niet zo eenvoudig!

Nadere informatie

Bijlage: Toelichting gebruikte terminologie

Bijlage: Toelichting gebruikte terminologie Bijlage: Toelichting gebruikte terminologie Er zijn veel mogelijkheden op het gebied van camerabewaking en daarom is het soms erg lastig om te weten waardoor er verschillen in kwaliteit en prijs ontstaan.

Nadere informatie

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 20 maart 2015

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 20 maart 2015 Inhoudsopgave File: Project_01.doc 20 maart 2015 1 PROBLEEM... 2 1.1 HUIDIGE SITUATIE... 2 1.2 GEWENSTE APPARATUUR... 2 1.3 GEWENSTE TOEPASSINGEN... 2 1.4 GEWENSTE SNELHEDEN... 2 2 PLANNEN... 3 2.1 PLAN

Nadere informatie

Het aanleggen van een thuisnetwerk

Het aanleggen van een thuisnetwerk Het aanleggen van een thuisnetwerk FSGG lamama van mei 2019 Index: Overzicht 1 Onderdelen 1 Router 2 Switch 2 WiFi 2 WiFi instellingen 2 WiFi signaal verbeteren 4 WiFi repeater 5 Wifi Mesh 5 WiFi accesspoint

Nadere informatie

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 29 februari 2016

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 29 februari 2016 Inhoudsopgave File: Project_01.doc 29 februari 2016 1 PROBLEEM... 2 1.1 HUIDIGE SITUATIE... 2 1.2 GEWENSTE APPARATUUR OP 1 E VERDIEPING... 2 1.3 GEWENSTE TOEPASSINGEN... 2 1.4 GEWENSTE SNELHEDEN... 2 2

Nadere informatie

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN KABELS? POWERLINE VERBINDINGEN GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER...

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN KABELS? POWERLINE VERBINDINGEN GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER... Inhoudsopgave File: Project_09.doc 02 oktober 2016 1 PROBLEEM... 2 1.1 WONING BESCHRIJVING... 2 1.2 ROUTER... 3 2 WLAN EN LAN UITBREIDINGEN... 4 2.1 NIEUWE SITUATIE 1... 4 2.2 NIEUWE SITUATIE 2... 5 2.3

Nadere informatie

Verbeter je draadloze netwerk. Het wifi-signaal krachtiger en in een groter gebied beschikbaar maken.

Verbeter je draadloze netwerk. Het wifi-signaal krachtiger en in een groter gebied beschikbaar maken. Verbeter je draadloze netwerk Het wifi-signaal krachtiger en in een groter gebied beschikbaar maken. Johan Boer, 4 november 2015 Programma Wat is eigenlijk het probleem? Een paar definities Oorzaken Meten

Nadere informatie

Netwerkkabel Hoe maak je zelf een netwerkkabel?

Netwerkkabel Hoe maak je zelf een netwerkkabel? Netwerkkabel Hoe maak je zelf een netwerkkabel? www.gerritmantel.nl Datum laatste wijziging is 29-03-2016 Inhoud 1 Uitgangspunt... 3 2 Wat hebben we nodig... 4 2.1 UTP kabel van het type Cat5e of Cat6...

Nadere informatie

4 poorts SFP+ server netwerkkaart - PCI Express - Intel XL710 chip

4 poorts SFP+ server netwerkkaart - PCI Express - Intel XL710 chip 4 poorts SFP+ server netwerkkaart - PCI Express - Intel XL710 chip Product ID: PEX10GSFP4I Deze SFP+ servernetwerkkaart biedt betrouwbare, krachtige netwerkconnectiviteit, door toevoeging van vier open

Nadere informatie

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi v Inhoud Packet Tracer x Labs xi 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

Installatie & Snelstart Gids iais Wireless(draadloos) AIS Ontvanger en NMEA Server

Installatie & Snelstart Gids iais Wireless(draadloos) AIS Ontvanger en NMEA Server Installatie & Snelstart Gids iais Wireless(draadloos) AIS Ontvanger en NMEA Server SNELSTART GIDS iais VR1.01 1. Introductie Hartelijk dank voor het aanschaffen van de iais Ontvanger. Het is aan te bevelen

Nadere informatie

2 poorts 10G glasvezel netwerkkaart met open SFP+ - PCIe, Intel chipset

2 poorts 10G glasvezel netwerkkaart met open SFP+ - PCIe, Intel chipset 2 poorts 10G glasvezel netwerkkaart met open SFP+ - PCIe, Intel 82599 chipset Product ID: PEX20000SFPI Creëer een snelle verbinding met hoge bandbreedte met deze voordelige glasvezelnetwerkkaart Deze netwerkkaart

Nadere informatie

AC600 Wireless-AC netwerkadapter ac, PCI Express

AC600 Wireless-AC netwerkadapter ac, PCI Express AC600 Wireless-AC netwerkadapter - 802.11ac, PCI Express Product ID: PEX433WAC11 Upgrade uw desktop pc of server naar krachtig 802.11ac draadloos netwerken. Deze AC600 netwerkkaart past gemakkelijk in

Nadere informatie

voorbeeldexamen Hardware and Network Components Foundation editie september 2007

voorbeeldexamen Hardware and Network Components Foundation editie september 2007 voorbeeldexamen HNCF Hardware and Network Components Foundation editie september 2007 inhoud 2 inleiding 3 voorbeeldexamen 10 antwoordindicatie 20 beoordeling EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch,

Nadere informatie

Netwerkkabel Hoe maak je zelf een netwerk patchkabel?

Netwerkkabel Hoe maak je zelf een netwerk patchkabel? Netwerkkabel Hoe maak je zelf een netwerk patchkabel? www.gerritmantel.nl Datum laatste wijziging is 19-11-2016 Inhoud 1 Uitgangspunt... 3 1.1 UTP Cat 6 kabel... 3 1.2 RJ45 crimp stekkertjes... 4 1.3 Crimptang...

Nadere informatie

Bussystemen. Bronvermelding. Industrial ethernet, R.A. Hulsebos. F. Rubben, Ing. 2010-2011

Bussystemen. Bronvermelding. Industrial ethernet, R.A. Hulsebos. F. Rubben, Ing. 2010-2011 Bussystemen F. Rubben, Ing. 2010-2011 Bronvermelding Industrial ethernet, R.A. Hulsebos 1 Veldbus Systemen ModBus RTU DeviceNet Profibus ModBus TCP 1980 1985 1990 1995 2000 200 5 AS-I EtherCAT CanOpen

Nadere informatie

LEERPLANSITUERING: BEGINSITUATIE:

LEERPLANSITUERING: BEGINSITUATIE: KaHo Sint-Lieven Bachelor in het Onderwijs: Secundair Onderwijs Campus WAAS Hospitaalstraat 23, 9100 Sint-Niklaas Lesvoorbereiding Tel.: 03 780 89 04 Fax: 03 780 89 03 E-mail: stagesecundair@kahosl.be

Nadere informatie

Hogere netwerksnelheid

Hogere netwerksnelheid PCI Express 10 gigabit Ethernet glasvezelnetwerkkaart met open SFP+ - PCIe x4 10 Gb NIC SFP+ adapter StarTech ID: PEX10000SFP De PEX10000SFP 10 gigabit glasvezelnetwerkkaart is een voordelige oplossing

Nadere informatie

communicatie is onderhevig aan fouten

communicatie is onderhevig aan fouten 1.1 Een communicatiemodel Algemeen communicatiemodel Model voor datacommunicatie Verschil datacommunicatie en telecommunicatie Communicatie schematisch communicatie is onderhevig aan fouten Datacommunicatie

Nadere informatie

White Paper Flexibele Kantooromgeving

White Paper Flexibele Kantooromgeving White Paper Flexibele Kantooromgeving Inleiding Binnen de dynamische kantooromgeving is veel behoefte aan flexibiliteit. Werkplekbezetting en de indeling van ruimten moet kunnen variëren en hierin mogen

Nadere informatie

USB-C naar Gigabit netwerk adapter met Power Delivery 2.0 opladen

USB-C naar Gigabit netwerk adapter met Power Delivery 2.0 opladen USB-C naar Gigabit netwerk adapter met Power Delivery 2.0 opladen Product ID: US1GC30PD Nu kunt u een vaste netwerkverbinding toevoegen aan uw met USB-C uitgevoerde laptop, tablet of desktopcomputer. U

Nadere informatie

ICT Infrastructuren. VZI studiedag 21 mei 2015 J.A. van Delft Arne.van.delft@deerns.com

ICT Infrastructuren. VZI studiedag 21 mei 2015 J.A. van Delft Arne.van.delft@deerns.com ICT Infrastructuren VZI studiedag 21 mei 2015 J.A. van Delft Arne.van.delft@deerns.com Agenda 1. TRENDS 2. BEDRADE INFRASTRUCTUREN 3. DRAADLOZE INFRASTRUCTUREN 4. MEDISCHE NETWERKEN 5. BEVEILIGING TRENDS

Nadere informatie

5/8-poorts Gigabit Ethernet Switch

5/8-poorts Gigabit Ethernet Switch 5/8-poorts Gigabit Ethernet Switch Gebruikershandleiding Certification FCC-verklaring: Dit is getest en in overeenstemming bevonden met de grenzen van een klasse B gegevensverwerkende apparaat in overeenstemming

Nadere informatie

Handleiding voor verbeteren draadloos bereik Wi-Fi modem

Handleiding voor verbeteren draadloos bereik Wi-Fi modem Handleiding voor verbeteren draadloos bereik Wi-Fi modem De ZeelandNet helpdesk biedt geen telefonische ondersteuning op de in dit document beschreven handelingen. Om deze reden is dit document opgesteld.

Nadere informatie

Wireless (n-modellen)

Wireless (n-modellen) Wireless (n-modellen) Wireless (n-modellen) Met Wireless LAN is het mogelijk een verbinding te maken met uw netwerk zonder dat hierbij een draad gelegd hoeft te worden van uw PC/MAC naar de router. De

Nadere informatie

Hoe maak je zelf een netwerkkabel?

Hoe maak je zelf een netwerkkabel? Netwerkkabel 1 Hoe maak je zelf een netwerkkabel? Door: Gerrit Mantel Datum laatste wijziging: 03-10-2015 1. Uitgangspunten Je hebt een PC die je wilt aansluiten op een modem/router of netwerkswitch, maar

Nadere informatie

Mobiele technologie zorgt ervoor dat je met een smartphone en tablet en draadloos op een laptop of computer kunt werken.

Mobiele technologie zorgt ervoor dat je met een smartphone en tablet en draadloos op een laptop of computer kunt werken. Informatie- en communicatietechnologie Informatie- en communicatietechnologie (ICT) is de techniek om informatie te verzamelen, op te slaan, weer te geven en uit te wisselen. Dit kan door geluid, tekst,

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 1 Jaargang 2009

Nieuwsbrief nr. 1 Jaargang 2009 Onze 1ste nieuwsbrief voor 2009 heeft wat op zich laten wachten. Maar hier is ie dan. U zal de nieuwe lay-out vinden die beter afgestemd is op de promo's en technische fiches. Hopelijk valt het geheel

Nadere informatie

300 Mbps 2T2R draadloos-n Access Point met wandmontage - 2,4 GHz b/g/n wifitoegangspunt

300 Mbps 2T2R draadloos-n Access Point met wandmontage - 2,4 GHz b/g/n wifitoegangspunt 300 Mbps 2T2R draadloos-n Access Point met wandmontage - 2,4 GHz 802.11b/g/n wifitoegangspunt met PoE-voeding Product ID: AP300WN22WUE Dit in de wand te monteren access point biedt netwerk- en internetverbinding

Nadere informatie

Hogere netwerksnelheid

Hogere netwerksnelheid PCI Express 10 gigabit Ethernet glasvezelnetwerkkaart met open SFP+ - PCIe x4 10 Gb NIC SFP+ adapter StarTech ID: PEX10000SFP De PEX10000SFP 10 gigabit glasvezelnetwerkkaart is een voordelige oplossing

Nadere informatie

Gigabit ethernet glasvezel media converter - 850nm MM LC - 550m

Gigabit ethernet glasvezel media converter - 850nm MM LC - 550m Gigabit ethernet glasvezel media converter - 850nm MM LC - 550m Product ID: MCM1110MMLC Deze glasvezel mediaconverter is een eenvoudige, voordelige manier om uw netwerk via gigabit glasvezel uit te breiden.

Nadere informatie

CCTV Infrastructuur. Bekabeling oplossingen Closed-Circuit Television

CCTV Infrastructuur. Bekabeling oplossingen Closed-Circuit Television White Paper CCTV Infrastructuur Bekabeling oplossingen Closed-Circuit Television September 2005 Astronaut 28, 3824 MJ, Amersfoort, Holland, Tel 033-4508686 Jean Monnetlaan Z/N 1804 Vilvoorde, België/Belgique,

Nadere informatie

USB 3.0 naar gigabit ethernet netwerk adapter met ingebouwde 2-poorts USB hub

USB 3.0 naar gigabit ethernet netwerk adapter met ingebouwde 2-poorts USB hub USB 3.0 naar gigabit ethernet netwerk adapter met ingebouwde 2-poorts USB hub Product ID: USB31000S2H Voeg krachtige netwerktoegang toe aan uw tablet, Ultrabook of laptop, zelfs als deze geen geïntegreerde

Nadere informatie

16/24 Port Desktop & Rek-monteerbare Fast Ethernet Switch

16/24 Port Desktop & Rek-monteerbare Fast Ethernet Switch 16/24 Port Desktop & Rek-monteerbare Fast Ethernet Switch Gebruikershandleiding Certificering FCC-verklaring: Dit is getest en in overeenstemming bevonden met de grenzen van een klasse B gegevensverwerkende

Nadere informatie

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

Thunderbolt naar gigabit Ethernet plus USB Thunderbolt-adapter

Thunderbolt naar gigabit Ethernet plus USB Thunderbolt-adapter Thunderbolt naar gigabit Ethernet plus USB 3.0 - Thunderbolt-adapter Product ID: TB2USB3GE Met de TB2USB3GE Thunderbolt naar gigabit Ethernet + USB 3.0 adapter kunt u de aansluitingen van uw MacBook of

Nadere informatie

WLAN EN LAN UITBREIDINGEN...

WLAN EN LAN UITBREIDINGEN... Inhoudsopgave File: Project_09.doc 25 augustus 2015 1 PROBLEEM... 2 1.1 WONING BESCHRIJVING... 2 1.2 ROUTER... 3 2 WLAN EN LAN UITBREIDINGEN... 4 2.1 NIEUWE SITUATIE 1... 4 2.2 NIEUWE SITUATIE 2... 5 3

Nadere informatie

Handleiding installatie router bij FiberAccess

Handleiding installatie router bij FiberAccess Handleiding installatie router bij FiberAccess (c) 2008 Signet B.V. 1 van 11 Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Inhoud verpakking...4 3 Aansluitschema...5 4 Aansluiten router...6 5 Aansluiten interne netwerk...7

Nadere informatie

Internetpolicy. De reële snelheid die u kunt halen, wordt onder meer door de volgende factoren bepaald:

Internetpolicy. De reële snelheid die u kunt halen, wordt onder meer door de volgende factoren bepaald: Internetpolicy I. Vast internet Snelheid: welke surfsnelheid kunt u halen? De snelheid die we in onze commerciële mededelingen aankondigen, is een theoretische maximumsnelheid voor de vaste internetverbinding,

Nadere informatie

16/24 Port Desktop & Rack-mountable Gigabit Ethernet Switch

16/24 Port Desktop & Rack-mountable Gigabit Ethernet Switch 16/24 Port Desktop & Rack-mountable Gigabit Ethernet Switch Gebruikershandleiding DN-80100 DN-80110 Inhoud verpakking De volgende items moeten in uw pakket aanwezig zijn: 16/24-poorts bureau & rek-monteerbare

Nadere informatie

USB-C naar gigabit netwerkadapter - Wit

USB-C naar gigabit netwerkadapter - Wit USB-C naar gigabit netwerkadapter - Wit Product ID: US1GC30W Nu kunt u gemakkelijk verbinding maken met een gigabit netwerk via de USB Type-C of Thunderbolt 3 poort van uw laptop of desktop. Deze gigabit

Nadere informatie

PCI ETHERNET CARD 100 MB

PCI ETHERNET CARD 100 MB PCI ETHERNET CARD 100 MB Gebruikershandleiding Versie 1.0/Winbond Auteursrecht Het is niet toegestaan om zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de fabrikant enig deel van deze handleiding te

Nadere informatie

2-poorts PCI Express SuperSpeed USB 3.0- kaartadapter met UASP-ondersteuning

2-poorts PCI Express SuperSpeed USB 3.0- kaartadapter met UASP-ondersteuning 2-poorts PCI Express SuperSpeed USB 3.0- kaartadapter met UASP-ondersteuning Product ID: PEXUSB3S2 Met de PEXUSB3S2 PCI Express USB 3.0 kaart kunt u twee USB 3.0 poorten via een PCI Express sleuf op uw

Nadere informatie

1) De IEEE 802.11b-aanbeveling is ontwikkeld voor vaste netwerken. goed/fout (Antwoord: fout)

1) De IEEE 802.11b-aanbeveling is ontwikkeld voor vaste netwerken. goed/fout (Antwoord: fout) Mobiele netwerken Studieroute Bestudeer eerst de theorie in hoofdstuk 2 en maak daarna de volgende vragen en opdrachten. Kennisvragen Geef aan of de volgende stellingen goed of fout zijn: 1) De IEEE 802.11b-aanbeveling

Nadere informatie

PO1168 EnVivoUSB netwerk hub 1. Ik kan de aangesloten USB apparaten in mijn netwerk niet gebruiken

PO1168 EnVivoUSB netwerk hub 1. Ik kan de aangesloten USB apparaten in mijn netwerk niet gebruiken PO1168 EnVivoUSB netwerk hub 1. Ik kan de aangesloten USB apparaten in mijn netwerk niet gebruiken envivo@teknihall.nl NL : 0900/400 2001 p.1 In het venster van de applicatie wordt gemeld dat de toestellen

Nadere informatie

Theoretische Voorstudie

Theoretische Voorstudie Theoretische Voorstudie Woensdag 19 oktober 2005 Netwerk: een aantal apparaten die met elkaar verbonden zijn. Een netwerk in een beperkte omgeving is een LAN (Local Area Network) WLAN (Wireless Local Area

Nadere informatie

PCI Express (PCIe) gigabit Ethernet Multimode SC glasvezel netwerkkaart adapter NIC m

PCI Express (PCIe) gigabit Ethernet Multimode SC glasvezel netwerkkaart adapter NIC m PCI Express (PCIe) gigabit Ethernet Multimode SC glasvezel netwerkkaart adapter NIC - 550 m Product ID: PEX1000MMSC2 Met de PEX1000MMSC2 PCIe gigabit glasvezel netwerkkaart kunt een desktop direct aansluiten

Nadere informatie

Voordelige, multi-mode netwerkverbindingen

Voordelige, multi-mode netwerkverbindingen 1-Poort PCIe 10GBase-T / NBASE-T Ethernet netwerkkaart StarTech ID: ST10GSPEXNB Deze netwerkadapterkaart met 5 snelheden biedt veelzijdige en voordelige netwerkverbindingen. U kunt een Ethernetpoort aan

Nadere informatie

USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter NIC met USB-poort

USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter NIC met USB-poort USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter NIC met USB-poort Product ID: USB32000SPT Met de USB32000SPT USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter kunt u twee gigabit Ethernetpoorten toevoegen

Nadere informatie

DMX512 over Ethernet (2)

DMX512 over Ethernet (2) DMX512 over Ethernet (2) In het tweede deel van deze serie gaan we dieper in op ethernet. Eerst de hardware, dan de adressering. Het deel over de adressering heeft een hoog ICT-gehalte. Maar weten hoe

Nadere informatie

USB-C naar Gigabit Ethernet Netwerkadapter

USB-C naar Gigabit Ethernet Netwerkadapter USB-C naar Gigabit Ethernet Netwerkadapter Product ID: US1GC30B Nu kunt u gemakkelijk verbinding maken met een gigabit netwerk via de USB Type-C of Thunderbolt 3 poort van uw laptop of desktop. Deze gigabit

Nadere informatie

Overwegingen bij bekabeling architectuur

Overwegingen bij bekabeling architectuur Overwegingen bij bekabeling architectuur HellermannTyton B.V. Michel Frakking Deze lezing wordt u aangeboden door: HellermannTyton is fabrikant van Innovatieve Connectivity Oplossingen voor zowel LAN als

Nadere informatie

Toetsmatrijs examen 8491

Toetsmatrijs examen 8491 Kwalificatie en Crebo: MK-telecom ICT engineer 10926 Deelkwalificatie en Crebo: 4087 56105 Servicedocument: 6591 Titel van het examen: Theorie routering en switching Relevante eindtermen. Taco. 1 de leerling

Nadere informatie

USB 3.0 naar gigabit ethernet netwerkadapter - zilver

USB 3.0 naar gigabit ethernet netwerkadapter - zilver USB 3.0 naar gigabit ethernet netwerkadapter - zilver Product ID: USB31000SA Krijg snel, betrouwbaar netwerktoegang voor uw MacBook, Chromebook of tablet, zelfs als u geen Ethernet-poort heeft. Deze USB

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 : BESLISSINGSDIAGRAM

Hoofdstuk 4 : BESLISSINGSDIAGRAM Hoofdstuk 4 : BESLISSINGSDIAGRAM 4.1. Inleiding. Om te komen tot het resultaat dat we in het kader van dit eindwerk hebben bereikt, moesten we een studie maken van de bestaande methodes en op basis hiervan

Nadere informatie

USB-C naar Ethernet adapter met 3 poorts USB 3.0 hub en Power Delivery

USB-C naar Ethernet adapter met 3 poorts USB 3.0 hub en Power Delivery USB-C naar Ethernet adapter met 3 poorts USB 3.0 hub en Power Delivery Product ID: US1GC303APD Voeg krachtige connectiviteit toe aan uw met USB-C uitgevoerde laptop, tablet of desktopcomputer. Ideaal voor

Nadere informatie

Omnik - WiFi. WiFi = Wireless Fidelity (maar eigenlijk geen betekenis )

Omnik - WiFi. WiFi = Wireless Fidelity (maar eigenlijk geen betekenis ) WiFi = Wireless Fidelity (maar eigenlijk geen betekenis ) Draadloos ethernet, gecertificeerd volgens IEEE 802.11 Diverse snelheden tussen 11 en 540 Mbit/s Radiosignalen (i.t.t. bijv. Infrarood) 2,4 GHz

Nadere informatie

USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter NIC met USB-poort

USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter NIC met USB-poort USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter NIC met USB-poort Product ID: USB32000SPT Met de USB32000SPT USB 3.0 naar 2-poorts gigabit Ethernet-adapter kunt u twee gigabit Ethernetpoorten toevoegen

Nadere informatie

1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine?

1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine? Meerkeuzevragen 1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine? II III IV 2. Wat is het kenmerkende verschil tussen een computer van de 4 e generatie en computers van eerdere generaties? Rekencapaciteit

Nadere informatie

Wi-Fi naar VGA Draadloze Video Verlenger met Audio 1280x1024 / 720p

Wi-Fi naar VGA Draadloze Video Verlenger met Audio 1280x1024 / 720p Wi-Fi naar VGA Draadloze Video Verlenger met Audio 1280x1024 / 720p Product ID: WIFI2VGA Met de WIFI2VGA VGA over Wi-Fi adapter kunt u een VGA-signaal (met een resolutie van max. 1280x1024/720p), en de

Nadere informatie

USB-C naar gigabit netwerkadapter - zilver

USB-C naar gigabit netwerkadapter - zilver USB-C naar gigabit netwerkadapter - zilver Product ID: US1GC30A Nu kunt u gemakkelijk verbinding maken met een gigabit netwerk via de USB -C poort van uw laptop. Deze gigabit Ethernet (GbE) netwerkadapter

Nadere informatie

AC750 Dual Band Wireless-AC Access Point, router en repeater - wand stekker

AC750 Dual Band Wireless-AC Access Point, router en repeater - wand stekker AC750 Dual Band Wireless-AC Access Point, router en repeater - wand stekker Product ID: WFRAP433ACD Met deze dual-band draadloze combinatie van access point, router en repeater kunt u eenvoudig een draadloos

Nadere informatie

Hier kunt u alle schijven en mappen afscannen op audio bestanden die ondersteund worden door de MP (mp3 en wma).

Hier kunt u alle schijven en mappen afscannen op audio bestanden die ondersteund worden door de MP (mp3 en wma). Netgear MP101 Dit apparaat speelt MP3's en WMV digitale bestanden en koppelt de stereo rechtstreeks aan de PC. Het apparaat werkt alleen in combinatie met een router of een wireless acces point. Er zit

Nadere informatie

Boutronic BV Installatie handleiding CAN-bus. Beschrijving voor het aanleggen van een CAN-bus

Boutronic BV Installatie handleiding CAN-bus. Beschrijving voor het aanleggen van een CAN-bus Boutronic BV Installatie handleiding CAN-bus Beschrijving voor het aanleggen van een CAN-bus Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE... 2 INLEIDING... 2 BESCHRIJVING CAN-BUS... 3 MAXIMUM AANTAL APPARATEN... 3 CAN-BUS

Nadere informatie

Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing Remie Woudt

Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing Remie Woudt Informatica 4 1 Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing. 2014 Remie Woudt remie.woudt@gmail.com Voorblad: Boom getekend met de programmeertaal LOGO, gebruik makend van recursie.

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst en protocoloverzicht

Verklarende woordenlijst en protocoloverzicht Eurofiber Safariweg 25-31 t +31(0)30 242 8700 3605 MA Maarssen f +31(0)30 242 8765 Postbus 7072 info@eurofiber.com 3502 KB Utrecht www.eurofiber.com KVK 34.13.43.77 Document Verklarende woordenlijst Verklarende

Nadere informatie

voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19

voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19 voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19 EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch, Hoog

Nadere informatie

Computerconfiguratie en netwerken. Windows 7 HA 5337 01. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs. Alle studierichtingen

Computerconfiguratie en netwerken. Windows 7 HA 5337 01. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs. Alle studierichtingen Computerconfiguratie en netwerken Windows 7 HA 5337 01 Alle studierichtingen Lut Boogaerts - Ria Van Eysendeyk - Christel Valkeners - Guy Willems Werkgroep Integratie Informatica Handel 2011 Vlaams Verbond

Nadere informatie

Handleiding. Met vaste instellingen. 09.462.574-19-09-2012 - KB-Router handleiding met vaste instellingen.

Handleiding. Met vaste instellingen. 09.462.574-19-09-2012 - KB-Router handleiding met vaste instellingen. Handleiding Router Met vaste instellingen. 09.462.574-19-09-2012 - KB-Router handleiding met vaste instellingen. 09.462.527 14-09-2012 - Verbinding maken met uw draadloze netwerk (wifi) 1. Zoek de draadloze

Nadere informatie

USB 3.0 naar gigabit Ethernet NIC netwerkadapter met 3-poorts hub - wit. StarTech ID: ST3300U3S

USB 3.0 naar gigabit Ethernet NIC netwerkadapter met 3-poorts hub - wit. StarTech ID: ST3300U3S USB 3.0 naar gigabit Ethernet NIC netwerkadapter met 3-poorts hub - wit StarTech ID: ST3300U3S De ST3300U3S USB 3.0 gigabit netwerkadapter verandert één SuperSpeed USB 3.0 hostverbindingspoort in een RJ45

Nadere informatie

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 1 MECG003 Guy DE VYLDER

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 1 MECG003 Guy DE VYLDER DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN LES 1 MECG003 Guy DE VYLDER Wie is GDV? Lic TEW, bedrijfsbeheer BIRM: docent sinds 1974 Andere activiteiten HA/dep BLS/info/SA (tot 1999) Directeur SO (1999-heden) Visie op

Nadere informatie

USB 3.0 naar gigabit Ethernet NIC netwerkadapter met 3-poorts hub - wit

USB 3.0 naar gigabit Ethernet NIC netwerkadapter met 3-poorts hub - wit USB 3.0 naar gigabit Ethernet NIC netwerkadapter met 3-poorts hub - wit Product ID: ST3300U3S De ST3300U3S USB 3.0 gigabit netwerkadapter verandert één SuperSpeed USB 3.0 hostverbindingspoort in een RJ45

Nadere informatie

Dockingstation, PoE switches, HDMI oplossingen

Dockingstation, PoE switches, HDMI oplossingen Dockingstation PoE switches HDMI oplossingen Eminent levert in haar lijn Business oplossingen die speciaal geschikt zijn voor het gebruik binnen een MKB / KMO omgeving. Continuity betrouwbaarheid, service

Nadere informatie

Netwerk Switch 10/100 Mbit 8 Poorten

Netwerk Switch 10/100 Mbit 8 Poorten Algemene informatie De ES-3305P V3 is een 10/100 Mbps onbeheerde desktop switch die ontworpen is om de netwerkprestaties te verbeteren. Het compacte, strakke ontwerp biedt uitstekende prestaties en een

Nadere informatie

Snelle, betrouwbare prestaties

Snelle, betrouwbare prestaties Thunderbolt naar gigabit Ethernet plus USB 3.0 - Thunderbolt-adapter StarTech ID: TB2USB3GE Met de TB2USB3GE Thunderbolt naar gigabit Ethernet + USB 3.0 adapter kunt u de aansluitingen van uw MacBook of

Nadere informatie

2-poorts PCI Express SuperSpeed USB 3.0 kaart met UASP-ondersteuning - 1 intern, 1 extern

2-poorts PCI Express SuperSpeed USB 3.0 kaart met UASP-ondersteuning - 1 intern, 1 extern 2-poorts PCI Express SuperSpeed USB 3.0 kaart met UASP-ondersteuning - 1 intern, 1 extern Product ID: PEXUSB3S11 Met de PEXUSB3S11 PCI Express USB 3.0 kaart kunt u één interne en één externe USB 3.0 poort

Nadere informatie

Draadloze Router AC /5 GHz (Dual Band) Gigabit / Wi- Fi Zwart/Antraciet

Draadloze Router AC /5 GHz (Dual Band) Gigabit / Wi- Fi Zwart/Antraciet Algemene informatie Ultieme Wi-Fi-dekking en snelheden Deze WLR-9000 AC1900 High-Coverage Wi-Fi Router biedt je een onovertroffen dekking en indrukwekkende snelheden, zodat je thuis kunt genieten van een

Nadere informatie

Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel d

Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel d en netwerkstructuren Wim Slabbekoorn Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel de ander op één

Nadere informatie