Reis ANDALUCIA 13 27/09/2003 :

Transcriptie

1 Reis ANDALUCIA 13 27/09/2003 : 1) Deelnemers: Kris & Bart De Keersmaecker 2) Waarom Andalucia: Bart De Keersmaecker Allereerst omdat de Zuidpunt van Spanje en dan Tarifa en Gibraltar in het bijzonder fantastische plaatsen zijn om de vogeltrek en dan vooral de fenomenale roofvogeltrek te observeren. En natuurlijk ook om deze roofvogelmigratie te combineren met de natuurgebieden in het hinterland, waar we verschillende Mediterane en ook enkele echt Spaanse specialiteiten konden waarnemen. Onder deze vogels bevinden zich soorten als Spaanse keizerarend, Grijze wouw, Audouins meeuw, Kaffer- en Vale gierzwaluw, Dunbekmeeuw, Purperkoet, Witkop- en Marmereend, Kleine kortteenleeuwerik en Blauwe ekster. De beste periode voor roofvogeltrek in het najaar is midden tot eind September, omdat je dat het meest kans hebt op grootte groepen Wespendieven en Zwarte wouwen. In deze periode is het wel mogelijk dat veel van de wetlands en waterplassen volledig zijn opgedroogd, maar er blijven toch nog enorm veel prachtige vogels te zien. Ook kan je s avonds na het vogelen logeren en rondwandelen in prachtige historische steden als Sevilla, Ronda en Granada. 3) Weer: Steeds goed weer gehad, het was vrijwel de hele tijd zonnig en slecht één of twee dagen overtrokken, met slechts enkele druppels. Door de strakke Oostelijke wind werden de roofvogels allemaal naar Tarifa gestuwd tijdens onze eerste dag daar. De volgende dagen nam de wind nog toe en maakten de roofpieten een grootte cirkelbeweging van Tarifa naar Gibraltar, waarbij we ze prachtig konden observen in de bergen boven Tarifa. Het was steeds aangenaam weer om te vogelen, met enkel op de warmste uren erg veel warmtetrillingen boven de zoutpannen. 4) Boeken en informatie: o Toeristische wegenkaart, Southern Spain, Michelin, 446 regional, 1/ : o Where to Watch Birds in Southern & Western Spain, Ernest Garcia & Andrew Paterson, A&C Black London, second edition: Een vrij goed en volledig boek, dat de belangrijkste vogelgebieden van Analucia bespreekt. Het boek behandelt heel zuidelijk Spanje en er dus weinig plaats voor gedetailleerde informatie over de verschillende gebieden. De kaartjes zijn bruikbaar, maar geven slecht een ruw idee van het gebied of de te volgen weg. Ook staan er enkele fouten en onvolledigheden in het boek, zoals een weg die je in de Coto Donana van El Rocio naar de Northern Marismas zou moeten leiden, die er helemaal niet is. Verder is dit boek een absolute must voor birdwatchers die Andalucia gaan verkennen. o Zuid-Spanje Andalusie, Trotter, Lannoo:

2 Een handige boek dat de verschillende steden, stadjes en grotere dorpen en bezienswaardigheden van Andalucia bespreekt. Erg handig als je in een stad overnacht, want er is steeds een lijst van hotel, hostal en restaurantjes. Ook handig zijn de stadplannetjes, waar de belangrijkste bezienswaardigheden op aan geduid zijn. Ook leuk is de algemene inleiding van het boek, dat alles behandeld wat je over Andalucia moet weten, van de geschiedenis, klimaat, de keuken, tot de wegen, de taal en enkele handige tips. 5) Reisweg: We vlogen van Brussel naar Malaga, waar we een huurauto hadden gereserveerd. Van Malaga reden we naar Tarifa en de rest van reis leiden ons voorbij Chipiona, Sevilla, Matalascanas, Ronda en Granada. 6) Accommodatie: We hadden niets van verblijfplaatsen vastgelegd, zodat we naar gelang het weer en de roofvogeltrek ons programma konden wijzigen. We logeerden steeds in Hostals, die qua kwaliteit varieerden van slecht tot zeer goed. Vooral onze eerste verblijfplaats in Tarifa was erg slecht en vooral vuil. De andere vielen meestal vrij goed mee en hadden bijna altijd een degelijk dubbel of 2 éénpersoonsbedden, badkamer en tv. We betaalden meestal tussen 30 en 40 Euro per nacht, per persoon. Hou er ook steeds rekening mee dat het zeer moeilijk is om in steden als Sevilla, Ronda of Granada te parkeren. Soms moet je enkele kilometers naar je auto wandelen. 7) Gebieden: 7.1 Sierra Blanca (Ma 9): Deze Sierras zijn te bereiken langs de weg tussen Marbella en Coin (A355). Vanuit Marbella, ongeveer 1 kilometer na de Puerto de Ojen pas, sla je links een wegje in naar een hotel. Na ongeveer 4 km bereik je het hotel. Van hieruit kan je een mooie wandeling maken tot aan de Mirador. Onderweg kan je in de dennenbossen allerlei soorten zangvogels opmerken en waaronder Bergfluiter, verschillende mezensoorten en Kruisbek. Boven de vallei kan je verschillende soorten roofvogels zien zweven, waaronder: gieren, Steenarend, Slangenarend en Slechtvalk. Deze plaats is vooral een leuke tussenstop onderweg van Malaga naar Tarifa. 7.2 Playa de Los Lances / Tarifa Beach (Ca1): Het strand van Tarifa is te bereiken vanuit Tarifa of vanaf de parking langs de N-340. Door het strand lopen twee kleine rivieren die hier uitkomen in zee. Het strand is een favoriete rustplaats van grootte aantallen meeuwen en sterns. Tussen de Geelpootmeeuwen vind je vast kleine aantallen Audouins meeuwen en tussen de groepen Grote sterns zitten soms Bengaalse sterns. Je kan hier vaak ook zeevogels zien vliegen, zoals: jagers, Jan-Van-Gent en Kuhls- en Vale pijlstormvogels. De getijdenpoelen en riviertjes trekken grootte aantallen steltlopers aan, waaronder veel Drieteenstrandlopers, Kleine- en Strandplevieren, maar soms ook erg zeldzame soorten. In de dennenbossen en de schrale vegetatie op de duinen bevinden zich vaak zangvogels tijdens de trekperiode. Bij sterke Oostenwinden worden de overtrekkende roofvogels naar hier gestuwd en kan je zeer grootte aantallen waarnemen. 7.3 La Janda (Ca4): Dit gebied dat ooit een groot meer was bevind zich ten Noord-Westen van Tarifa. Het is te bereiken door een track te nemen dat vertrekt van op de N-340, aan het kruispunt naar

3 Zahara. Door de track te volgen door de rijstvelden, langs de afvoerkanalen en dan rond het gebied door de droge steppe kan je hele gebied bezoeken. In de rijstvelden, langs de kanaaltjes en in de met rietbegroeide overblijfselen van het meer kan je allerlei soorten steltlopers, eenden, reigers en andere watervogels vinden. Erg grootte aantallen Koereigers bevolken de rijstvelden, maar je vind er soms ook zeldzamere soorten, zoals Zwarte ibis. In de steppe kan je typische soorten als Kleine trap, Griel, Kalanderleeuwerik en Graszanger vinden. Boven de steppe en de rijstvelden jagen vele Grauwe- en Bruine kiekendieven. Er scharrelen hier ook grootte aantallen kleinere vogels rond, waaronder: Grauwe gors, Putters en Iberische gele kwikken. Tijdens de trekperiode kan je hier grootte aantallen roofvogels, Ooievaars en andere trekvogels zien overvliegen. 7.4 Sierra de La Plata (Ca5): Dit is een rotsig gebied net ten Noorden van Tarifa. De eigenlijke Sierra de la Plata, die net boven het dorpje Bolonia ligt is beroemd als de enige plaats in Europa, waar je 5 soorten Gierzwaluwen kan zien. Je kan hier Vale-, Kaffer-, Huis-, Alpen- en de gewone Gierzwaluw samen bewonderen. De gewone Gierzwaluw en de Vale- broeden hier en de Alpengierzwaluw trek voorbij. De Kaffergierzwaluw broed hier reeds enkele tientallen jaren in kleine aantallen. En sinds een kleine tien jaar zijn er jaarlijk ook waarnemingen van de kleinere Huisgierzwaluwen. Deze broeden aan de overkant van de zeestraat in Marokko, maar of ze hier reeds gebroed hebben is niet geweten. Verder is er een kolonie Vale gieren op de rotsen en kan je er soorten zien zoals Slechtvalk en Blauwe rotslijster. Tijdens de trek vliegen ook hier roofvogels over en kan je allerlei zangvogels in de struiken vinden, waaronder Draaihals. Van aan de vuurtoren van Punta Camarinal kan je seawatchen. Zeevogels als Jan-Van-Gent, pijlstormvogels, sterns, jagers en meeuwen vliegen over zee langs. 7.5 Montes de Tarifa (Ca2): Dit zijn de bergen en heuvels boven Tarifa, dat het meest Zuidelijke punt van Europa is. De verschillende bergtoppen, valleien en cols zijn uitstekende punten om de spectaculaire roofvogeltrek in het najaar gade te slaan en dit vooral bij Oostenwind Alto del Cabrito (Ca2 B): Deze col bevind zich boven Tarifa en is te bereiken langs de weg naar Algeciras (N340). Het beste uitkijkpunt is te bereiken langs een smal baantje dat van op de col op km 91 naar het windmolenpark leid. Boven op een bergtop bevind zich een observatorium, tussen de vele windmolens. Je hebt hier een mooi zicht op de Straat van Gibraltar en het omliggende bergen. Tijdens sterke Oostenwinden in het najaar zullen de roofvogels naar hier gestuwd worden en boven het strand van Tarifa oversteken. Het is hier steeds erg winderig en het oorverdovende gekraak en gepiep van de honderden oude windmolens is niet te harden. Indien er zeer sterke Oostelijke winden zijn zullen de roofvogels niet oversteken bij Tarifa en zullen ze afbuigen naar Gibraltar en zo een lus maken om bij kalmere winden over te steken. In dit geval is het tweede uitkijkpunt, dat zich op km 92 bevind op de N340. Het uitkijkpunt bevind zich aan een vreemde metalen constructie, een hand die een bal rolt, door ons de hand van God gedoopt. Bij sterke Oostelijke wind kan je hier honderden Dwerg- en Slangenarenden en nog vele andere soorten roofvogels laag over zien trekken Valle del Santuario (Ca2 C): Als je de track van aan het eerste uitkijkpunt van Alto de Cabrito volgt kom je in de Valle de Santuario. Hier kan je in de struiken en de kurkeiken bossen heel wat trekkende zangvogels vinden. Tijdens periodes van langdurige sterke Oostelijke wind kan de hele vallei vol zitten

4 met grootte aantallen roofvogels (vooral wouwen) die hier wachten totdat de wind gaat liggen of draait en ze de col over kunnen zweven. 7.6 Ojen Valley (Ca6): Deze mooie sierra die bebost is met Kurk- en Pyreneneik kan je doorkruisen langs de kalme weg van Facinas naar Los Barrios. In de bossen vind je allerlei soorten zangvogels. Boven de rotsen en bergtoppen zweven Gieren en Slechtvalk. In de trekperiode komen ook hier grootte aantallen roofvogels over. 7.7 Punta Secreta (Ca3): Dit uitkijkpunt over de Straat van Gibraltar is te bereiken door vanaf de N340 nabij Algeciras richting het dorp Getares te rijden. Voorbij dit dorp volg je verder de kustlijn, af en toe zijn er uitkijkpunten waar je een mooi zicht hebt op de rots van Gibraltar en de gigantische zeeschepen. Je kan hier verschillende zeevogelsoorten waarnemen, waaronder Pijlstormvogels en Jagers. Soms zitten er op het kleine rotseiland Isla Cabrita Audiouns meeuwen en Kuifaalscholvers. De asfaltweg stopt in een klein gehucht, waar je langs een zandwegje kan verder wandelen tot aan het echte Punta Secreta. Ook hier kan je zeevogels zien en langs de track kan je tot aan de ruine van de oude vuurtoren wandelen. In het dichte struikgewas bevinden zich allerlei soorten zangvogeltjes, die misschien de volgende nacht de overtocht naar Afrika wagen. Boven de heuvels kan je soms ook grootte vluchten roofvogels zien bij Oostelijke winden. 7.8 Marismas de Sancti Petri (Ca11): De grootte marismas of zoutwerken bevinden zich net ten Zuiden van Cadiz. Je kan ze bereiken langs de weg vanuit Chiclana (CA2134) naar Novo Sancti Petri. Dan volg je de weg in de richting van de zee en rij je rechts naar het verlaten vissersdorpje Sancti Petri. Van op de zeedijk en de kade van Sancti Petri kan je de Marismas en de uitgestrekte slikken langs de rivier bekijken. Hier zitten grootte aantallen steltlopers, Reigers, Flamingo s, Lepelaars en Sterns waaronder mooie aantallen Reuzensterns en Lachsterns. Tussen de schrale vegetatie vind je zangvogels, zoals Graszangers en Gele kwik. Bij sterke Oostenwind drijven sterke actieve vliegers zoals Wespendief en Visarend tot hier af en steken dan de straat over. Voor de kust bevind zich op een eiland een oud kasteel en je kan hier ook verschillende zeevogel soorten waarnemen. 7.9 Lagunes de Puerto Real (Ca13): Deze drie plassen, waarvan wij er maar één vonden zijn te bereiken door op de ring rond Cadiz, in Puerto Real, net na de uitrit van een ziekenhuis richting Paterna de Rivera te rijden langs de CA2012. Aan km 9 sla je links een zandtrack in een dennenbos in. In het dennenbos en de landbouwgebieden er rond vind je veel zangvogels, waaronder Bonte vliegenvangers en zeer grootte aantallen Rode patrijzen. Je volgt deze track en slaat aan een splitsing rechts af en na 2.6km bereik je de Laguna del Taranje. Je kan langs een pad helemaal rond de plas wandelen. Op het water zitten allerlei soorten watervogels, waaronder veel eendensoorten, met als bijzonderste: groepjes Witkopeenden en Krooneenden. Verder kan je hier reigers, rallen, sterns en soms ook Purperkoet, Knobbelmeerkoet en Marmereend zien. In de doornstruiken zitten talrijke zangvogels en op de akkers vind je soorten als: Kortteenleeuwerik en Hop. Het wandelpad leidde verder en zou je naar de twee andere plassen moeten brengen, waarbij er om de 50meter een groepje Rode patrijzen opvloog Laguna Medina (Ca15):

5 De Laguna is te bereiken langs de weg tussen Jerez de la Frontera en Los Barrios (A381). Aan km 10 net voorbij een betonfabriek kan je aan het meer parkeren. Via een wandelpad kan je langs het meer wandelen. Er staan dichte struiken langs het pad en je kan enkel door de gaten naar het meer kijken. Op het meer verzamelen zich in de zomer en het najaar vele duizenden Meerkoeten. Tussen deze hordes Meerkoeten is het zoeken naar de 3-4 paartjes Knobbelmeerkoeten die hier broeden. Op het meer zitten ook grootte aantallen eenden en futensoorten. Er zitten soms wel enkele honderden Witkopeenden, en ook Marmereenden, Krooneend, Casarca en Witoogeend komen hier soms in mooie aantallen voor. Langs de oever zitten steltlopers en Flamingo s zwemmen door het meer. Boven het meer vliegen sterns en meeuwen, waaronder Witwangstern en Zwartkopmeeuwen Chipiona Coast (Ca16) : Van op de zeedijk net onder de mooie vuurtoren in Chipiona kan je erg goed seawatchen. Je kan hier mooie aantallen Jan-Van-Gent, pijlstormvogels, jagers, sterns en meeuwen zien. Op het strand trippelen vaak ook enkele steltlopers East Bank of the Rio Guadalquivir (Ca17): Dit is een reeks van actieve en verlaten zoutwerken aan de oevers van de Rio Guadalquivir Salinas de Bonanza (Ca17 A): Te bereiken door ten Noorden van San Lucar de Barrameda, naar Bonanza te rijden en in een bocht aan het bord «Enterno de Donana» de zoutwerken binnen te rijden. Normaal zijn de zoutwerken vrij toegankelijk. Je kan hier grootte aantallen steltlopers en reigers, zoals Ralreigers op de zoutpannen opmerken. Ook heb je een zicht op de rivier en de bossen van de Coto de Donana, waarboven je wel eens Spaanse keizerarenden kan zien zweven Pinar de Algaida (Ca17 B): Iets ten Noorden van het dorpje Algaida strekt zich een groot parasoldennenbos uit. Er loopt een zandtrack door het bos, maar let wel op het zand kan erg mul worden in de zomer. Je kan door het bos wandelen en er bevind zich een hoge uitkijktoren, die een mooi uitzicht geeft over het bos en de wijde omgeving. In het bos vind je vele soorten zangvogels, waaronder veel vliegenvangers. Boven het bos zweven verschillende roofvogels en in het bos overnachten tijdens de trek vaak grootte groepen Zwarte wouwen, waarvan je veren op de grond kan vinden Laguna de Tarelo (Ca17 C): Deze kleine plas bevind zich aan de ingang van het bos de Pinar de Algaida. Er is een schuilwand en op de plas vind je Purperkoeten, Witkopeend en reigers zoals Kwakken en Koereigers Salinas de Monte Algaida (Ca17 D): Dit zijn zeer interessante zoutwerken, die je bereikt door na het dennenbos de slechte weg te volgen langs het kanaal. Aan het sluisgebouw sla je links de zandtrack in, volg de track tot je vlakbij de zoutpannen bent. Laat je wagen hier in de open vlakte, want als je verder rijd kan je gedurende vele kilometers niet terugdraaien op de smalle dijk. Op de zoutwerken zitten grootte aantallen watervogels, waaronder futensoorten, eenden, reigers met Grote zilverreigers, Lepelaars, veel Flamingo s en erg veel steltlopers. Boven het water vliegen sterns, zoals: Dwergstern, Zwarte stern en Reuzenstern. In de vlakte rond de marismas vind je tussen de vegetatie groepjes Kleine kortteenleeuwerik en jagende Grauwe kieken.

6 Marismas de Trebujena (Ca17 E): Als je aan het sluisgebouw het kanaal oversteekt, kan je langs slechte wegen tot aan deze marismas komen. Je vind er terug grootte aantallen steltlopers, Flamingo s, Lepelaars, Reigers, sterns en eenden waaronder Witkopeend. In de plassen jagen in het najaar soms scholen van honderden Dodaarsjes gezamenlijk op visjes. Boven de omliggende velden jagen Rode wouw en Grauwe- en Bruine kiek Brazo del Este (Se1): Dit zijn de enorme rijstvelden die zich uitstreken ten Zuiden van Sevilla, langs de Rio Guadalquivir. Je bereikt ze door In Las Cabezas de San Juan de snelweg te verlaten en de rijstvelden in de rijden. Je volgt de zandtracks door de rijstvelden en snel zal je in de rijstvelden en langs de kanaaltjes heel wat reigers zien van verschillende soorten. Aan een groot grijs rijstdepot volg je een zandtrack die parallel door het gebied loopt. Een eindje verder zie je langs deze track waterpartijen. Hier zitten grootte aantallen watervogels, waaronder veel eenden met Witkopeend, Marmereend en Krooneend, alle soorten reigers, Zwarte ibis, Lepelaar, veel Purperkoeten, steltlopers en sterns waaronder Witwangsterns. In de rietvelden zitten allerlei rietvogels, waaronder Buidelmezen. En in de rijstvelden hebben een tiental soorten exotische vinkensoorten een nieuwe thuis gevonden, waaronder: Sint- Helena-fazantje, Tijgervink en wevers Brazo del Torre Isla Minima, Lucio Del Cangrejo (Se 2): Is te bereiken door vanuit Sevilla naar Villafranco del Guadalquivir te rijden. In het dorp neem je een weg in Westelijke richting. Wanneer je dijken die deze rivierarm begrenzen bereikt volg je ze. Van op de dijken langs beide kanten heb je een mooi overzicht op de rivier, die in het najaar voor een groot deel kan droog vallen. Aan de waterplassen die overblijven kan je allerlei soorten eenden, futen en reigers zien, waaronder mooie aantallen Purperreigers, Lepelaars, Ooievaars en Zwarte ooievaars. Boven de rijstvelden aan de andere kant van de dijk vliegen veel Grauwe- en Bruine kieken, let hier ook op de zwarte fase van de Grauwe. In de rijstvelden zitten ook Purperkoeten en veel Kleine zilverreigers, waartussen er zich soms een Westelijke rifreiger (blauwe vorm) kan bevinden. Tussen de schrale begroeiing langs de dijken zitten grootte groepen Kleine kortteenleeuwerikken, Brilgrasmus en Hop. Het is mogelijk om dit gebied te combineren met de Northern Marismas (H5 E) in de Coto Donana of met de Brazo del Este, maar voor deze laatste combinatie moet je wel met een veerboot de Rio Guadalquivir oversteken Coto Donana (H5): De Donana moet wel het grootste en zeker het bekendste natuurreservaat zijn in heel Andalucia. Hoewel het grootste deel ontoegankelijk is kan je van uit enkele toegankelijke gebieden toch wel een glimp opvangen van de rijke vogelwereld die hier huist. Hou er wel rekening mee dat in het najaar de meeste van deze gebieden, die in de buurt van El Rocio liggen bijna helemaal droog kunnen staan. Ook kan het op deze plaatsen vrij druk worden omdat er ook veel Spaanse toeristen komen. Negeer de Spanjaarden die in de eerste kijkhut zitten en stap verder naar de volgende, want ze zullen bijna altijd aan de eerste hut stoppen omdat er volgens hun toch geen vogels zitten (ni de puta aves!) El Acebuche (H5 A): Is te bereiken via de weg tussen El Rocio en Matalascanas, neem de zijbaan op km 29. Er is een informatie-centrum, met een winkeltje waar je allerlei mooie T-shirts, stickers en zo verder kan kopen. Op de parking zit een bende Blauwe eksters die opzoek naar etensresten vrij dichtbij kunnen komen. Er vertrekt een knuppelpad van op de parking dat langs de vele

7 kijkhutten gaat en door de bossen slingert. Als er nog water in de plassen staat kan je hier watervogels zien zoals Purperkoet en Witoogeend. Ook zijn er kijkhutten voor het observeren van zoogdieren zoals Everzwijn, Damhert, Edelhert, Ree en de zeer zeldzame en schuwe Iberische lynx. Bij ons bezoek waren alle plassen opgedroogd en zagen we enkel: Zuidelijke klapekster, Provençaalse grasmus, Rode patrijs en nog wat andere zangvogels en roofvogels La Rocina (H5 B): Het infocentrum van El Rocina ligt langs de hoofdbaan door de Donana, tegenover El Rocio. Er is een nature trail van 2.5km lang, dat langs 3 kijkhutten gaat. Daar heb je zicht op enkele waterpartijen, die s zomers grotendeels droog staan. Dit is een goede plaats voor Purperkoet, Snor, eenden en steltlopers. Het wandelpad loopt ook door droge gebieden met veel struiken. Hier zitten: Blauwe eksters, Provençaalse grasmus, Boompieper en Draaihals El Rocio El Madre de las Marismas (H5 D): Het pittoreske dorpje El Rocio, dat gekenmerkt werd door zandstraten en witte huizen. En is gelegen middenin de Donana. Er is een infocentrum van SEO in het dorp en vlak naast het dorp ligt de moeder van de moerassen. Dit laaggelegen gebied staats tijdens de winter en het voorjaar vaak blank, maar is s zomers meestal volledig droog. Als er water staat kan je van op de esplenade van El Rocio grote aantallen watervogels zien. Waaronder heel wat reigers, eenden, steltlopers, waaronder veel Steltkluten en Grutto s. Ook vliegen er dan veel wouwen en Bruine kieken rond The Northern Marismas (H5 E): Het is onmogelijk om dit gebied te bereiken langs El Rocio. En dit omdat je dan eerst langs een 4x4-track door een zandbak moet geraken, waar wij vastreden en daarna door een verboden zone moet. Het gebied is enkel te bereiken langs slechte zandtracks die van aan de dijken van Lucio Del Cangrejo (Se 2) vertrekken. Je rijd eerst door een droog steppegebied waar soorten als Kleine kortteenleeuwerik, Brilgrasmus, Duinpieper en Grijze wouw voorkomen. Na enkele kilometers bereik je het zeer afgelegen bezoekerscentrum. Hier zitten op een plasje een groep tamme Flamingo s en op de muren van het gebouw kruipen Gekko s rond. In de omgeving zweven roofvogels zoals Rode wouw en Bruine kiek. Nog wat verder bereik je de eigenlijke Northern Marismas, waar Flamingo s broeden en grootte aantallen watervogels verzamelen. Er zitten hier erg veel Lepelaars, sterns en steltlopers, waaronder Kleine strandlopers. Nog wat verder bereik je de dehesa van de Coto del Rey en begint de verboden zone. Als je het kurkeikenbos afspeurt zal je met wat geluk Spaanse keizerarend, Blauwe eksters en nog een hele reeks andere roofvogels kunnen zien Matalascanas beach (H5 F): Van op het strand van Matalascanas kan je aan seawatching doen. Hierbij kan je alle reeds vernoemde zeevogelsoorten waarnemen, met ondermeer Grote en Kleine jager. In de struiken achter het strand kunnen zangvogel en Blauwe eksters zitten The Western Pinewoods (H5 G): Dit zijn de grootte dennenbossen ten Westen van Matalascanas, die je kan verkennen langs verschillende zandtracks. Typische soorten hier zijn: Zuidelijke klapekster, Brilgrasmus, Provençaalse grasmus, Spaanse keizerarend, Slangenarend, Moorse nachtzwaluw en Blauwe ekster Sierra de Grazalema (Ca19):

8 Dit is een groot natuurgebied gelegen op de grens tussen de provicies Cadiz en Malaga. Het bestaat uit verschillende beboste bergketens of sierras, met rotsige bergtoppen. Je kan ze verkennen langs het traject Zahara Grazalema El Bosque Ubrique Cortes de la Frontera en Montejaque. Hier bij kan je van op uitkijkpunten langs de weg de verschillende sierras afspeuren voor Steenarend, Alpengierzwaluw, Iberische steenbok of zelfs Oehoe. Je kan ook verschillende wandelingen maken in de Sierra de Grazalema. Eén van deze wandeling vertrekt tussen Zahara de la Sierra en Grazalema en loopt door de kloof La Gargante Verde. Hier kan je in de bossen verschillende zang- en bosvogels zien, terwijl boven de rotsen grootte groepen Vale gieren cirkelen, samen met Alpenkraaien en Dwergarend. Op de rotsen zitten Grijze gors, Zwarte tapuit, Rode- en Blauwe rotslijster. Op de pas Puerto de Palomas kan je de nabijgelegen bergtop beklimmen, waar je een prachtig zich hebt op de sierras en de Embalsa de Zahara. Hier kan je langs vliegen de Vale gieren, Aasgieren, Steen- en of Havikarenden zien. Vanuit Benaocaz vertrekt een oude heirbaan door het golvende landschap, richting Ubrique. Langs dit pad kan je zangvogels en overcirkelende roofvogels observeren. Van op de Puerto del Boyar tenslotte vertrekt een wandelpad. Ook hier kan je bosvogels en roofvogels zien waaronder Steen- en Havikarend Sierra de Ronda (Ma12): De Sierra de Ronda is gelegen net ten Zuiden van de prachtige stad Ronda. Deze sierra kan je verkennen door het parkour dat van uit Ronda vertrekt en langs Cartajima Juznar en Alpandeire loopt. De sierra zijn met eikenbossen begroeit en hebben steile rotswanden, die ideale broedplaatsen vormen voor rotsvogels en roofvogels. Je vind hier verschillende arendsoorten, met Steen-, Havik-, Slangen- en Dwergarend, Slechtvalk, Oehoe en Vale- en Aasgier. Tijdens de najaars - trek gebruiken duizenden Wespendieven en Zwarte wouwen de sierra ook om hoogte te maken en naar Gibraltar of Tarifa te zweven. De mooie historische stad Ronda, gelegen op een grote steile rots is echt het bezoeken waard. Niet alleen voor de mooie gebouwen en het prachtige uitzicht op de kloof en machtige brug die de twee stadsdelen verbind, maar ook voor de rotsvogels. In de kloof kan je honderden Alpenkraaien en Alpengierzwaluwen zien. En ook Rotsmus, Slechtvalk, Grote gele kwik en andere zangvogels Upper Rio Guadiaro Valley (Ma13): Dit is de vallei van Montejaque en Benaojan, waar je verschillende mooie wandelingen kan maken. De eerste wandeling vertrekt vanuit Montejaque en loopt over de Sierra de San Diego en zo helemaal tot in Cortes de la Frontera. Ongeveer halverwege zou er een berghut moeten zijn op de Mojon Alto. Je kan hier ongetwijfeld de typische berg- en rotsvogels zien. Waaronder gieren, Slechtvalk, Steen- en andere arenden en Alpengierzwaluwen. De tweede wandeling vertrekt van aan het station van Benaojan en loopt dan vlaknaast de Rio Guadiaro. Op de rivier kan je watervogels zien die in de rest van de streek vrij zeldzaam zijn, zoals: Blauwe- en Ralreiger, Oeverloper, Waterspreeuw, IJsvogel en veel Grote gele kwikken. In de bossen op de oevers zitten erg veel zangvogels en ook bosvogels als Groene specht. Boven de vallei vliegen veel zwaluwen van verschillende soorten, let tijdens de zomer maanden vooral op voor Kaffergierzwaluwen. Dit is een erg betrouwbare plaats voor deze soort, die pas aankomt eind Mei, begin Juni en nesten van Roodstuitzwaluwen overneemt Sierra de Las Nieves, Tolox and Blanquilla (Ma10A): Deze drie sierras liggen ten Zuidoosten van Ronda en zijn allen erg interessant voor bergvogels en roofvogels. De Sierra de Las Nieves is te bereiken langs de weg van Ronda naar San Pedro. Komende van Ronda sla je 1 km na een restaurant El Navasillo, links een wegje in. Deze track loopt door bebost terrein, waar Boomleeuwerikken en andere zangvogels

9 huizen. Enkele kilometers verderop bereik je een rotsformatie, waar je soorten als Grijze gors, Zwarte- en Blonde tapuit, Baard- en Provençaalse grasmus kan vinden. Als je aan de splitsing verder omhoog rijd door het bos en langs een ranche bereik je na ongeveer 10km Los Quejigales. Hier bevind zich een camping, vanwaar je wandelingen kan maken door de Sierra en naar de berg Torrecilla. Hier heb je veel kans om soorten van grootte hoogte te zien, zoals: Veldleeuwerik, Tapuit en Rode rotslijster. De Sierra Blanquilla kan je verkennen langs de weg van Ronda naar El Burgo. Op het hoogplateau van de Sierra zitten: Theklaleeuwerik, Klapekster, Provençaalse grasmus en Zwarte tapuit. Boven op de Puerto del Viento pas heb je veel kans op langs vliegende Steenarenden en andere roofvogels, gieren, Raaf, Alpenkraai en Alpen- en Kaffergierzwaluw. De Sierra de Tolox kan je verkennen langs de weg van Ronda naar Coin Sierra and Gorge of Teba (Ma3) : De Sierra en de kloof van Teba liggen op de weg van Ronda naar Campillos (MA468). Komende van Teba zie je de kloof op de plaats waar de Rio Venta onder de baan doorgaat. Je kan hier een wegje nemen en onder de brug doorgaan en zo de rivierkloof binnen klauteren. In de smalle kloof kan je Rotsmus, Grijze gors, Zwarte- en Blonde tapuit, Alpenkraai, Rotszwaluw en Rotsduif vinden. In de nabijheid van de kloof bevinden zich enkele boomgaarden waar zangvogels, als Rosse waaierstaart, Orpheusspotvogel en veel Nachtegalen voorkomen. De Sierra ligt wat verder langs de baan en je kan er roofvogels, als Dwerg-, Slangen- en Havikarend zien, net als Slechtvalk en gieren Laguna Dulce: Dit is een tijdelijke lagune ten Oosten van Campillos, die na droge zomers volledig droog komt te staan. In het voorjaar is deze laguna erg goed voor eenden, met soorten als Witkopeend, Marmereend en Witoogeend. Ook foerageren hier dan Flamingo s en broeden er soms Knobbelmeerkoeten. Op de slikken zitten vaak grootte groepen steltlopers, met in het najaar soms zeer grootte aantallen Kleine strandlopers (500 ex) Laguna del Fuenta de Piedra (Ma1): Dit grootte zoutmeer ligt ten Noord-oosten van Campillos en vlakbij het gelijknamige dorpje Fuente del Piedra. Tijdens jaren, waarbij er in het voorjaar voldoende water in het meer staat broeden hier tienduizenden Flamingo s ( in 98). Als er onvoldoende water is broeden de Flamingo s helemaal niet en zal het meer tijdens de zomer volledig uitdrogen. Als er echter genoeg water is zullen er zich ook zeer veel steltlopers verzamelen, waaronder: Strandplevier, Steltkluut, Griel en ook enkele Vorkstaartplevieren. Dan broeden ook Witkopeend, Krooneend, Kokmeeuw, Lachstern en enkele Dunbekmeeuwen (8 bp in 2000). Tijdens de trek pleisteren hier soms duizenden steltlopers en sterns waaronder Zwarte- en Witwangstern. In de nabijgelegen velden broeden grootte aantallen Grauwe kieken en steppevogels als Hop, Kortteenleeuwerik, Brilgrasmus, Bijeneters en Klapekster. Er is een infocentrum vlakbij het dorp en de beste periode om het meer te bezoeken is het voorjaar en het liefst s morgens, anders zijn er te veel warmte-trillingen Sierra Neveda (Gr1): Een gouden tip : bezoek dit gebied niet!!!!! Er is hier zogoed als niets te zien dat je in Andalucia nog niet gezien hebt. Het berglandschap is erg saai en lelijk, het is er erg druk en toeristisch. Als je toch deze richting uitkomt bezoek dan zeker Granada en het Al Hambra, maar laat deze Sierra vooral links liggen. De hardnekkigen die toch maar die Alpenhegenmus of Citroenkanarie willen tikken rijden gewoonweg via de autostrade de bergop. Onderweg kan je bijna nergens stoppen en op de weinige plaatsen waar het wel kan is het erg moeilijk

10 door het drukke verkeer. Op de stopplaatsen kan je Cirlgors, Kleine zwartkop en andere zangvogels zien tussen de struiken in de dennenbossen zitten mezen, vliegenvangers, lijsters en Klapekster. Rij tot op de hoogste parking, vanwaar je verder kan wandelen. Hier groeit vrijwel niets meer en je ziet enkel Alpenkraai, Rotszwaluw, Kneu en soms een verdwaalde roofvogel. Als je nog enkele uren door dit troosteloze landschap stapt zie je misschien Alpenheggenmus en Citroenkanarie, wat meteen de enige licht puntjes van de wandeling zouden zijn. Verder is hier gewoon geen bal te zien, blijf dan maar beter in de sierras waar je niet weet waar eerst kijken in het prachtige panorama Sierra de Camarolo (Ma6) : Deze sierra ligt langs de weg tussen Granada en Malaga (A359) en is te bereiken vanuit het dorpje Villanueva del Rosaria. Neem het wegje dat omhoog loopt uit het dorpje, in de loofbossen zitten allerlei zangvogels en Blauwe eksters. Hogerop kom je in open landbouwgebied, waar Cirlgorzen zingen en Thekla-, Kuif- en Boomleeuwerik zitten, samen met Klapekster. Je kan omhoog klimmen door het naaldbos waar mezen, Kruisbek en Goudhaantjes zitten. Boven de sierra cirkelen roofvogels en gieren en op rotsen springen Iberische steenbokken rond. 8) Dagverslagen: 13/09: We begonnen deze reis in Malaga, waar we op de luchthaven waren geland en met onze huurauto langs de Middenlandse zeekust in de richting van Marbella reden. Tijdens een korte stop op een parking zagen we op de rotsen boven het terrein een koppeltje Zwarte tapuiten, waarvan het mannetje zachtjes aan het zingen was. We reden verder zuidwaarts en zagen vanuit de wagen Torenvalk, Zwarte spreeuw, Geelpootmeeuw, Roodborsttapuit, Koereiger, Vale gier, Turkse tortel en Gierzwaluw. We reden boven Marbella de bergen in en bereikten zo na enkele kilometers de Sierra Blanca (Ma9). We reden verder de bergen in en stopten even in het dennenbos, waar we Sijs, Vink, Putter, Groenling, Goudhaan, Kuif-, Zwarte-, Kool-, Pimpel-, en Staartmees zagen en hoorden. Wat verder op vloog een grote groep Rotszwaluwen over en zagen we in het struikgewas Grasmus, Grauwe vliegenvanger, Kleine zwartkop en enkele Iberische tjiftjafen. We parkeerden de auto en wandelden door de vallei tot aan de Mirador Puerto rico, onderweg zagen we naast de vele mezen nog Kruisbek, Houtduif en Goudhaantjes in het dennenbos. In een olijfboomgaard zagen we kort een gorsachtige vogel, het betrof hier waarschijnlijk een Grijze gors. Boven de vallei vloog een Slangenarend en we hoorden de roep van overvliegende Bijeneters, maar konden de vogels zelf niet ontdekken. We reden terug naar de kust en vervolgden onze weg richting Tarifa, waarbij we Algeciras passeerden. Enkele kilometers voor Algeciras, in de buurt van San Rogue, begonnen we de eerste trekkende roofvogels op te merken. Tussen dit punt en onze eindbestemming in Tarifa zagen we ongeveer 15 Dwergarenden die vaak vrij laag boven de weg overtrokken of zweefden. Hoogtepunten van de dag: Sierra Blanca: Kruisbek, Slangenarend 14/09 : De Goddelijke dag!!! : s Morgens vroeg vertrokken we in het duister vanuit Tarifa naar het strand, het Tarifa beach (Ca1). We wandelden over het strand speurden tussen de grote aantallen Geelpootmeeuwen naar sterns en zeldzamer soorten meeuwen. Op het eerste zicht zaten er buiten ongeveer 50 Kokmeeuwen en een twintigtal Grote

11 sterns en enkele Kleine mantelmeeuwen niets speciaals tussen. Maar na lang en geduldig zoeken tussen de verschillende rustende groepen en de langs vliegende troepen vonden we uiteindelijk eerst 2 en later nog eens vijf Audouins meeuwen. Deze soort valt vooral op door zijn rode snavel. Op de oevers van de getijdenpoelen zagen we wat verder grote aantallen Strandplevier (20-25), een Bonte strandloper en langs de vloedlijn trippelden ook nog eens een dertigtal Drieteenstrandlopertjes. De zon was ondertussen al bijna boven de horizon en terwijl de eerste verre roofvogels boven de bergkammen begonnen te verschijnen, richten we onze blik op de Straat van Gibraltar. Ondanks de ochtendnevel konden we vrijgoed de Marokaanse-kust zien en konden we zelfs enkele dorpen en steden, waaronder waarschijnlijk Tanger ontwaren. Naast de vele Geelpootmeeuwen en enkele sterns zagen we ver op zee een juveniele Jan-van-gent vliegen. Terwijl de eerste zonnestralen op ons neer schenen zagen we een grote groep Koereigers die langs de kust vlogen en zich in de vallei verspreiden. Stilaan begonnen meer en meer Roofvogels boven de heuvels en bergen te verschijnen en nog verder weg zagen we overal roofvogels die als honderden stipjes in ons verrekijkerbeeld naderbij kwamen. Dichterbij begon een grote groep van vooral Zwarte wouwen en Wespendieven in de vallei vlak voor ons hoogte te maken en steeds dichter naar het strand toe te vliegen. Boven de bergtoppen verzamelden zich een mengeling van enkele tientallen Slangenarenden en Dwergarenden, waarbij zich steeds meer andere vogels, van verschillende soorten aansloten. De grote groep Zwarte wouwen zwol steeds verder aan en bestond op het ogenblik dat ze zich boven het strand bevonden uit minstens 250 tot 300 vogels. En nog steeds bleven er uit de vallei laagvliegend Zwarte wouwen komen die zich bij de groep aansloten, tussen de honderden Zwarte- zagen we ook één Rode wouw meevliegen. De grote groep Wespendieven, die uit ongeveer vogels bestond en die een zeer gevarieerde tekening hadden zat ondertussen ook niet stil en ze maakten ook hoogte om dan in een glijvlucht, onderbroken met stevige klapwieken de oversteek naar Afrika te maken. De Zwarte wouwen zijn zeer duidelijk veel minder goed in actief vliegen want ze moesten vaak erg hard vechten tegen de sterke Oostenwind die ze recht naar Tarifa had geleid. De vele honderden wouwen schroefden steeds hoger en hoger in twee groepen tot dat ze bijna niet meer met het blote oog te zien waren en dan begonnen ze allemaal aan hun glijvlucht in een poging de overkant van de straat te bereiken. Het was ondertussen al aardig warm geworden en nu begonnen ook de grote kleppers hoogte te maken. We legden ons neer om de constant aanhoudenden stroom roofvogels de bestuderen. Tijdens de volgende uren zagen we verspreid in verschillende groepen niet minder dan Slangenarenden, Dwergarenden, Aasgieren, ongeveer 25 Zwarte ooievaars en minstens 80 Vale gieren hoog overtrekken. Tussen deze grote vogels die steeds meer en meer hoogte maakten voor ze aan hun glijvlucht begonnen zagen we ook nog 4-5 Bruine kiekendieven, 10 Sperwers, 2 Blauwe reigers, 1 Visarend, een Torenvalk en nog vele Zwarte wouwen en Wespendieven. Het was gewoonweg ongelofelijk, wanneer je met het blote oog recht omhoog keek zag je in de staalblauwe hemel alleen maar groepen zwarte puntjes, maar wanneer je met de verrekijker keek zag je overal grote gemengde groepen roofvogels. Een tijdje nadat de Zwarte wouwen aan hun tocht over de zeestraat waren begonnen zagen we vogels die de oversteek niet hadden gehaald en die zeer laag boven de zee, sterk klapwiekend en vechtend voor hun leven in de branding verwoed probeerden om de Spaanse-kust terug te bereiken. Zo zagen we enkele tientallen Zwarte wouwen, maar ook enkele Sperwers en Bruine kieken die totaal uitgeput het strand bereikten en er direct landen om van hun geweldige inspanning te bekomen. Tijdens de korte periodes dat er even wat minder roofvogels overkwamen, konden we eindelijk onze nek, die we in alle onmogelijke bochten wrongen om toch maar loodrecht omhoog te kijken eens laten rusten. Gedurende die pauzes zagen we in en rond de schrale begroeiing op het strand,

12 Kuifleeuwerik, Iberische gele kwik, Merel, Huismus, Tapuit, Kneu, één Hop en laag overvliegend Oeverzwaluw, Boerenzwaluw, 1 Roodstuitzwaluw, mogelijk een Vale gierzwaluw en roepende Bijeneters. Kort na de middag verlieten we deze goddelijke plaats, waar we van 8 tot 1uur onvoorstelbare aantallen roofvogels hadden zien overtrekken en reden we naar la Janda (Ca4), een immens groot gebied, waar zich ooit een groot meer bevonden had. Op de laatste overblijfselen van het meer bevond zich een enorme groep van wel 1500 Ooievaars, die duidelijk hier wachten totdat de sterke oostenwind ging liggen en ze de oversteek naar Afrika konden ondernemen, Ook zaten hier Kleine zilverreiger, Blauwe reiger, 1 Zwarte ibis, meer dan 1000 Wilde eenden, die enkele keren met zijn allen opvlogen en rond het moeras toerden. Op het water zaten verschillende Meerkoeten en op het slik bevonden zich 20 Steltkluten, 5 Witgatjes, 10 Groenpootruiters en vier Grutto s. Boven de grote rijstvelden rond het water vlogen grote aantallen kiekendieven en we zagen in heel dit gebied wel Bruine kiekendieven, 2 mogelijke juveniele Blauwe kiekendieven en Grauwe kiekendieven, waaronder zeer veel juveniele en zelfs één Zwarte fase!!! Ook was er serieuze roofvogeltrek want we zagen 25 Slangenarenden, 15 Dwergarenden, 20 Vale gieren, Zwarte wouwen, Wespendieven, 3 Zwarte ooievaars en 5 Sperwers die laag overvliegend richting Tarifa koersten. We reden door de grote rijstvelden en zagen op de zandweg 2 Ortolanen en 3 Grauwe gorzen, in de berm zagen en hoorden we om de honderd meter enkele Graszangertjes en langs het hele traject zagen we er minstens 25. Enkele kilometers verder zaten er enkele Buizerden op het irigatiesysteem, we hoorden vanuit de gracht Waterhoen roepen en hoorden ook 2-3 maal de luide zang van de Cetti s zanger. Er bevond zich een gigantische groep Koereigers van ongeveer 2000 exemplaren op en naast de weg en bij onze doortocht vlogen ze allemaal op, waarna ze op de akkers driftig op insecten begonnen te jagen. We reden de rijstvelden uit en kwamen in een hoger gelegen en droger landschap, hier hadden we een prachtige waarneming van een juveniele Havikarend. In dit droge gebied zagen we ook nog zeer veel Roodborsttapuiten, 5 Tapuit, 1 Hop, 8 Zomertortel. Op een omgeploegde akker bevond zich een grote groep van minstens honderden Iberische gele kwikken. Nog wat verder reden we door wat lage bosjes, waarin zich meer dan 1000 Putters bevonden, die kwetterend van boom tot boom vlogen, ook zaten hier mooie aantallen Kneu en Groenling. Boven een veld joeg een groep van Kleine torenvalken op insecten die na wat bidden en een duikvlucht van de grond werden geplukt, niet veel verder zagen we vier Torenvalken net hetzelfde doen. Tot slot reden we naar de Sierra de la Plata (Ca5), die bekent staat als de enige plaats in Europa waar je kans hebt om vijf soorten Gierzwaluwen te zien. We reden een stuk naar boven en wandelden daarna verder naar boven, speurend naar vreemde Gierzwaluwen. In onze zoektocht zagen we 5 Alpengierzwaluwen, 15 Gierzwaluwen, Oever-, Rots-, Boeren- en Huiszwaluwen, maar geen van de speciale swiftjes, die mogelijk reeds naar Afrika waren teruggekeerd. Verder zagen we een groep van 20 Ooievaars die laag boven de dennenbossen vliegend de kust volgden en ook hier was roofvogel trek met 1 mannetje Bruine kiekendief en 5 Sperwers. De 10 Vale gieren die laag boven de rotsen vlogen en er ook op landen waren net als de Torenvalk plaatselijke broedvogels. Op en tussen de rotsen ontdekten we nog 2 Tapuit, 2 Paapje, 10 Roodborsttapuit, Kuifleeuwerik en 3 Blauwe rotslijsters. In het struikgewas en in de Eucalyptusbomen zaten Kleine zwartkop, Merel, 1 Bonte vliegenvanger, Vink, Zwarte spreeuw en hoorden we Boomkruiper. Tijdens de steile klim door het bos hadden we een prachtige waarneming van een Draaihals, die eerst langs vloog en zich daarna mooi liet bekijken in een boom. Na al deze mooie waarnemingen wandelden we terug naar de wagen en genoten we van het mooie zicht op de Straat van Gibraltar met aan de overkant de hoge

13 rotsen op de Marokaanse kust en de grote zeeschepen die zich traag door de zee-engte bewogen. In het kustdorpje Bolonia genoten we op het terras van het avondmaal en kaarten we na over deze ongelofelijke dag. Waarin we honderden roofvogels hadden zien overtrekken, maar ook zeer veel andere vogels en allebei ook enkele nieuwe soorten hadden gezien, ons daglijstje kreeg stilaan astronomische proporties. Hoogtepunten van de dag: Tarifa beach: 7 Audouins meeuw, Jan-Van-Gent, Hop, Roodstuitzwaluw - Roofvogeltrek: Zwarte wouw, Wespendief, Slangenarend, Dwergarend, Aasgier, 25 Zwarte ooievaar, 80 Vale gier en 1 Visarend La Janda: 1500 Ooievaar, 1 Zwarte ibis, Grauwe kiek ( 1 zwarte fase), 2 Ortolaan, Graszanger, 2000 Koereiger, Hop, 1 juveniele Havikarend, Kleine torenvalk, 3 Zwarte ooievaar, 25 Slangenarend, 15 Dwergarend Sierra de la Plata: 1 Draaihals, Blauwe rotslijster 15/09: Vandaag waren we terug vroeg op Tarifa Beach (Ca1), waar we in afwachting van het begin van de roofvogeltrek het strand en de zee afspeurden. De Oostenwind leek nog sterker dan de dag tevoren en we zagen 4-5 Bruine kieken, 4-5 juveniele Grauwe kieken en 2 Sperwer laag over het strand vliegen, hard vechtend tegen de strakke wind. Op het strand bevond zich en grote groep meeuwen, die bestond uit meer dan 500 Geelpootmeeuwen, 100 Kleine mantelmeeuwen, Kokmeeuw, 30 Grote sterns en wel 30 Audouins meeuwen. Langs de getijdenplassen zaten 5-10 Bontbekplevieren, zeer veel Strandplevier, 2 Rosse grutto en meer dan 100 Drieteenstrandlopers. In de duinen zaten 20 Iberische gele kwikken, Kuif- en 2 Theklaleeuwerikken en boven het strand vlogen Oever-, Boeren- en Huiszwaluw en minstens 1 Vale gierzwaluw. In het binnen land vloog weer een grote groep Koereigers en ook enkele Blauwe reigers. Boven zee zagen we 2-6 Vale pijlstormvogels die snel langs vlogen en af en toe ook op zee landen. Ook zagen we hier 5 juveniele en één adulte Jan-van-genten die zeer regelmatig spectaculair in zee doken. Door de strakke wind leek de roofvogeltrek in tegenstelling tot gisteren zich niet boven Tarifa af te spelen en we besloten om een beter uitkijkpunt in de bergen te zoeken. We reden naar het observatiepunt van de Alto del Cabrito (Ca2B), dat zich in een groot windmolenpark in de bergen boven Tarifa bevindt. De wind was hier echter zeer sterk en het lawaai van het sterk verouderde windmolen park was echt oorverdovend, zodat we snel besloten om verder te rijden, naar een meer beschutte plaats in de omliggende valleien. Boven de Alto de Cabrito was ook zeer weinig vogeltrek waar te nemen en buiten de enkele overvliegende Vale gieren, Boerenzwaluwen en Roodborsttapuit was er niet veel te zien. We reden de Valle del Santuario (Ca2C) in door een mooi kurkeikenbos, waar we tussen de dikke eiken Kool-, Pimpelmees, Boomkruiper, Merel, Zwarte spreeuw, Vink en 2 Vuurgoudhaantjes zagen en enkele Gaaien hoorden krijsen. We daalden steeds verder af in de vallei en zagen groepjes trekkende Huis- en Boerenzwaluwen waar tussen zich ook 2 Roodstuitzwaluwen bevonden. Vier maal zagen we een groep van telkens trekkende Bijeneters die luid roepend en op insecten jagend langs vlogen. Halverwege de vallei stopten we om naar roofvogels te speuren en we zagen ze telkens boven verre bergtoppen hoogte maken, waarna ze de vallei inglijden en trachten hier weer voldoende hoogte te winnen. Er waren opvallend weinig Wespendieven en Zwarte wouwen tegenover de vorige dag. We zagen minstens Slangenarenden en Dwergarenden, maar ook meer dan 15 Aasgieren, 1-2 Bruine kiekendieven, 1-2 Buizerd, slechts 5 Wespendief en 10 Sperwers. Deze gemengde groepen kwamen echt vlak boven ons hoogte maken en lieten zich prachtig bewonderen.

14 Na deze al weer indrukwekkende roofvogelshow reden we verder naar de Ojen Valley (Ca6). We zagen in het begin van de vallei een mooie groep van 10 Zwarte ooievaars overvliegen en ook dieper in de vallei zagen we roofvogels overtrekken. Tien Slangenarenden, Dwergarenden van verschillende kleurfasen, 4-5 Aasgieren, 1 Bruine kiekendief, 1 Buizerd, 2-3 Wespendieven en 5 Sperwers trokken door. Boven de bergtoppen zweefden ook nog 10 Vale gieren en een Torenvalk, maar deze leken meer lokale vogels te zijn. In de vallei zagen we een Gekraagde roodstaart, Grasmus, Merel, 2 Graszangers, Pimpelmees, Roodborsttapuit, Kuifmees, Boomkruiper, Zwarte spreeuw, Vink, Putter en ook Iberische tjiftjaf en Provençaalse grasmus en we hoorden ook een Roodborstje zingen. Door de vallei vlogen ook nog een groep van 10 Bijeneters en heel wat Boeren- en Huiszwaluw. Eenmaal we de Ojen Valley hadden verlaten reden we via de bergen en de havenstad Algeciras naar het uitkijkpunt van Punta Secreta (Ca3). Hier hadden we een prachtig zicht op de spectaculaire rots van Gibraltar en de baai er voor met de vele gigantische oceaanschepen die hier lagen. Boven het water zagen we 5-6 Kuhls pijlstormvogels die traag in hun typische stijgende en dalende scheervlucht langs vlogen en regelmatig op zee landen. Hier werden de Kuhls vaak lastig gevallen door Geelpootmeeuwen. Tussen al die Geelpoten- zagen we ook 3-4 Audouinsmeeuwen en enkele Grote sterns. Ook zagen we een groep van 12 Kleine zilverreigers die in en snelle vlucht laag over het water richting Maroko vlogen. Over de bergen boven dit uitkijkpunt vlogen ook nog 2 Dwergarenden, 2 Torenvalken, Koereiger, Boerenzwaluw en Zwarte spreeuw. Hoogtepunten van de dag: Tarifa beach: 30Audouins meeuw, 1 Vale gierzwaluw, Vale pijlstormvogel, Jan-Van-Gent, >100 Drieteenstrandloper Valle del Santuario: Roodstuitzwaluw, Bijeneter, Slangenarend, Dwergarend, 15 Aasgier Ojen Valley: 10 Zwarte ooievaar, Slangenarend, Dwergarend, Aasgier Punta Secreta: 5-6 Kuhls pijlstormvogel en 3-4 Audouins meeuw 16/09 : Deze morgen keerden we terug naar Punta Secreta (Ca3), maar dit maal volgde we de rotsige kust verder, eerst met de wagen en daarna te voet tot dat we bij een ruine waren aangekomen en we op de helling boven ons de overblijfselen van een zeer oude vuurtoren zagen. Boven de zee zagen we minstens 10 Kuhls pijlstormvogels, één kleinere Vale pijlstormvogel en één Jan-van-gent langs vliegen. Op de rotsstrandjes foerageerden 2 Steenlopers en in de branding vlogen Grote sterns en grote aantallen Geelpootmeeuwen. Tussen en op de dorre begroeiing zaten Kuifleeuwerik, Iberische gele kwik, Winterkoning, Groenling, Roodborsttapuit, Kleine zwartkop, Graszanger, Cetti s zanger, Kneu, Putter, Europese kanarie en mogelijk ook een langsvliegende Grote gele kwik. Een juveniele Grauwe kiekendief joeg over de berghelling vlakbij ons en liet zich ook mooi zittend bekijken. Een groep van 15 Bijeneters trok luid roepend over en 10 Koereigers en een bende Oever-, Boeren- en Huiszwaluwen, waarbij zich ook 3 Roodstuitzwaluwen bevonden volgden hun voorbeeld. De roofvogels begonnen in beweging te komen en boven de berghellingen zagen we tientallen roofvogels hoogte maken. Deze bonte mengeling bestond uit Slangenarend, 80 Dwergarend, 10 Vale gier, 5-6 Zwarte wouw, 1-2 Bruine kiekendief, 2-3 Wespendief, 5 Sperwer en 2-3 Torenvalk. We besloten om een uitkijkpunt in hogerop in de bergen te zoeken want we zagen nog grotere aantallen roofvogels onze richting uitkomen.

15 We reden hoger de bergen in tot net boven een dennenbos op een berghelling, waar we uitkeken naar de langsvliegende roofvogels. We zagen 10 Vale gieren boven de bergtoppen zweven en nog hoger trokken 4-5 Aasgieren, 20 Slangenarenden, 30 Dwergarend, 2-3 Zwarte wouw, 10 Wespendief en 10 Sperwers over. We realiseerden ons dat we nog niet op de beste plaats stonden om de roofvogels te zien overkomen en reden terug naar beneden en dan richting Tarifa. We stopten op de col van de Alto del Cabrito (Ca2B) waar vlakbij de drukke autoweg een metalen constructie stond van een gigantische hand die een bal rolden. We wandelden tot vlakbij deze Hand van God die door de strakke wind een oorverdovend lawaai maakten van schurende, piepende en rammelden metalenonderdelen. We zocht ons en plaatsje tussen de stekelige distels en zagen een enorme vloot roofvogels vlak over, langs en onder ons vliegen. Deze zeer grote groep bestond hoofdzakelijk uit meer dan 200 Dwergarenden en verder uit Slangenarenden, 4-5 Aasgieren, 5-6 Zwarte wouw, 4-5 Vale gieren, 1-2 Bruine kiekendieven, 5 Wespendieven, 10 Sperwers en een Zwarte ooievaar. Ook zagen we Torenvalk, 10 Bijeneters, Boerenzwaluw en Slechtvalk langs vliegen, terwijl er Roodborsttapuiten op de begroeiing zaten. Nadat deze grote groep voorbij was gezeild richting Gibraltar, reden we terug richting Tarifa. We hadden zo mooi gezien hoe een groot deel van de roofvogels bij sterke oostenwinden een cirkelvormige beweging langs de kust van Tarifa naar Gibraltar maken en terug, wachtend op betere omstandigheden om over te steken. In de buurt van Tarifa beach (Ca1)vloog een groep van tien Zwarte wouwen laag over, terwijl we verder reden richting La Janda. In La Janda (Ca4)zagen we op de plassen 1 Kleine zilverreiger, 1 Blauwe reiger en 4 Steltkluut, maar de grote groep Ooievaars leek verdwenen te zijn. Boven de rijstvelden joegen 1-2 Bruine kieken en Grauwe kiekendief en in de berm zagen we Tapuit, Putters en Roodborsttapuit, terwijl Oever- en Boerenzwaluw langs vlogen. Plots zagen we vanuit de staalblauwe hemel een Ooievaar snel afdalen en landen in het moeras, en er volgden er nog één en nog één. Toen we naar boven keken zagen we een grote groep van ongeveer 500 Ooievaars die snel afdaalden en zich bij hun soortgenoten in het moeras voegden. Waarschijnlijk hadden ze met zijn allen hoogte gemaakt en een poging ondernomen om naar Afrika over te steken, maar had de strakke oostenwind hun terug naar La Janda gedreven. We reden verder langs de kust tot aan het uitkijkpunt aan de vuurtoren van Punta Camarinal (Ca5), waar we de Atlantische Oceaan afspeurden. We zagen Kuhls pijlstormvogels, die in losse groepjes op grote afstand langs vlogen. Ook zagen we 6-7 Juveniele, 1 mooie adulte en een derde winter Jan-Van-Gent. Verder vlogen boven zee grote aantallen Geelpootmeeuwen, Grote stern en 2 Audouins meeuwen langs. Boven het achterland zagen we overvliegend een mooi mannetje Wespendief, 1-2 Sperwer, 1 Torenvalk, Boeren-, Huiszwaluw en een groep van meer dan honderd Koereigers over. Tussen de struiken zaten Kuifleeuwerik, Turkse tortel, Winterkoning, Roodborsttapuit, Merel, Kleine zwartkop, Graszanger, Zwarte spreeuw, Huismus en Putter. Tot slot van deze lange mooie dag keerden we terug naar de rotsen van de Sierra de la Plata (Ca5). Hier zagen we naast de 10 lokale Vale gieren en 4 Torenvalken ook nog een koppeltje Slechtvalken die tussen de rotsen door duikelden en roepend langs vlogen. Overtrekkend zagen we 5 Slangenarend, 3 Zwarte ooievaar, 4-5 Dwergarend, 1 Zwarte wouw, 2 Bruine kiekendief, 2-3 Wespendief en 1-2 Sperwers. De zoektocht tussen de Gierzwaluwen, Alpengierzwaluwen, Boeren- en Huiszwaluwen leverden weer geen speciale swiftjes op. Maar we zagen tegen de berghelling en in de bossen wel 2 Blauwe rotslijster, Roodborsttapuit, Kleine zwartkop en een mogelijke Baardgrasmus. Hoogtepunten van de dag:

16 Punta Secreta: 10 Khuls pijlstormvogel, Vale pijlstormvogel, Jan-Van-Gent, Slangenarend en 80 Dwergarend Alto de Cabrito Hand van God: >200 Dwergarend, Slangenarend, Aasgier en Zwarte ooievaar La Janda: 500 Ooievaar Punta Camarinal: Kuhls pijlstormvogel, Jan-Van-Gent en 2 Audouins meeuw Sierra de la Plata: 1 koppel Slechtvalk, Blauwe rotslijster, 3 Zwarte ooievaar 17 /09: Vandaag verlieten we Tarifa en tijdens de lange rit naar Sancti Petri reden we door het golvende landschap van boomgaarden en grote veehouderijen, waar de Spaanse vechtstieren worden gekweekt. We zagen Koereiger, 5 Vale gieren, Torenvalk, en de eerste Kauwen van de reis. Bij onze aankomst aan de Marismas de Sancti Petri (Ca11) hadden we vrij snel een mooi uitkijkpunt gevonden van waar we grote delen van deze zoutpannen konden bekijken. Er bevond zich een grote groep van ongeveer 300 Europese flamingo s op de zoutplassen en boven de plassen vlogen minstens 6 Reuzensterns, die regelmatig in het zoute water naar visjes doken. Op de dijkjes tussen de verschillende plassen bevonden zich Kleine zilverreigers, Aalscholvers en Blauwe reigers, terwijl Steltkluten door de plassen waden. We zagen regelmatig groepjes Lepelaars overvliegen en we telden er in totaal zo n zeventig. De pret was echter snel uit want enkele lokale parkwachters kwamen ons vertellen dat we ons in en verboden zone bevonden. We reden dan maar naar de ander kant van de zoutpannen tot in het oude verlaten vissersdorpje van Sancti Petri. Op enkele modderige plasjes en op de slikken in het haventje zagen we Bontbekplevier, Strandplevier, Zilverplevier, Kanoet, 1 Drieteen-, Krombek-, Bonte strandloper, 1 Oeverloper, veel Tureluurs, Zwarte ruiter, Grutto, Rosse grutto, Regenwulp en Koereiger. Boven de zoutpannen vlogen 2 Lachsterns, een IJsvogel en 1-2 Bruine kiekendieven. Op een grote slikplaat buiten de haven zaten grote aantallen steltlopers, met ondermeer : meer dan 500 Grutto, meer dan 100 Rosse grutto, een honderdtal Tureluurs, 20 Zilverplevier, 20 Steenloper, 10 Kanoet, 10 Krombekstrandloper, Wulpen en een twintigtal goed te benaderen Regenwulpen. Verder zaten op het slik enkele Aalscholvers, een vijftal Visdiefjes en vlogen er boven het water een stuk of 50 Grote sterns en 5 Dwergsterntjes. In het struikgewas rond het vissersdorp zagen we Kleine zwartkop, Turkse tortel, Putter en tussen de begroeiing in de haven zaten Graszangers en Gele kwik. Van op het zandstrand zagen we net buiten de kust een ruine op een rotsig eilandje en boven het water vlogen enkele Geelpootmeeuwen, Kokmeeuwen en een mogelijke Dunbekmeeuw, die spijtig genoeg snel uit ons zicht verdween. Overvliegend zagen we een mooie Visarend, 3-4 Wespendieven, Torenvalk, Ooievaar, Huis- en Boerenzwaluw. We reden verder over de autostrade door de zoutpannen richting Cadiz en sloegen dan af naar Puerto real. Tijdens de rit door de zoutpannen die zich langs beide kanten van de weg uitstrekten zagen we grote aantallen Flamingos, maar stoppen was op deze zeer drukke baan vrijwel onmogelijk. Na de afslag naar Puerto Real te hebben genomen reden we richting Paterna de Rivera en vonden we de toegangsweg naar de Lagunas de Puerto Real (Ca13) in een dennenbos. In dit dennenbos zagen we tijdens onze picknick grote aantallen Bonte vliegenvangers en Kleine zwartkop. We volgende de zanderige weg door de bossen en kwamen in een uitgestrekt heuvelig landbouwgebied, waar we na enkele kilometers de Laguna del Taranje bereikten. Dit meertje was omgeven door een dikke rietkraag en we besloten om er rond te wandelen zodat we er een beter zicht op konden krijgen. We zagen enkele Vale gieren hoog over zweven en Gierzwaluw, Oever-, Huis-, Boeren- en 1 Roodstuitzwaluw vlogen langs. In de struiken die het meer afschermden van de kale velden zagen we Zomertortel, Merel, Kleine zwartkop, Graszanger, Cetti s zanger, Bonte

17 vliegenvanger, Kneu, Putter, Groenling, Grauwe gors, Fazant en 2 mooie Hoppen. Bij een eerste blik op het meer zagen we Fuut, Geoorde fuut, Dodaars, Wilde eend, Krakeend, Meerkoet en een duikend mannetje Witkopeend. We besloten om nog verder rond het meer te wandelen. Vijf Bruine kiekendieven joegen over het riet, Torenvalken bidden boven de velden en 2 Dwergarend, 2 Wespendief en 1-3 Zwarte wouw, Koereiger, Kleine zilverreiger, Geelpootmeeuw vlogen laag over. Op de akkers zagen we Kuifleeuwerik en om de honderd meter stoten we een groepje van telkens een tiental Rode patrijzen op die luid roepend over de velden weg vlogen. Aan de overkant van het meer hadden we een prachtig zicht op het meer en we zagen een grote groep watervogels op het water dobberen. Hier bij waren : Wilde eend, Krakeend, 3 Pijlstaart, Slobeend, Wintertaling, Tafeleend, een vrouwtje Kuifeend, Meerkoet, 3-4 Krooneenden in eclipskleed en een mooie groep van wel 25 Witkopeenden. We wandelden verder in de richting van de Laguna de San Antonio en stootte nu vrijwel constant groepjes Rode Patrijzen op die in alle richtingen weg vlogen en dan over de velden verder weg liepen. Op deze velden zagen we ook nog een mooie groep van een veertig Kortteenleeuwerikken. De Laguna bleek onvindbaar en we keerden langs de eerste laguna terug naar de wagen en reden terug naar de hoofdweg. Onderweg naar de hoofdbaan zagen we in de berm nog een juveniele Grauwe klauwier en ook hier zagen we grote groepen Rode patrijzen. We reden daarna verder naar de Laguna de Medina (Ca15), op dit grote door riet omgeven meer zaten enkele duizenden Meerkoeten, waar tussen zich mogelijk ook enkele zeldzame Knobbelmeerkoeten bevonden. Vanop de hoger gelegen weg rond het meer konden regelmatig door de struiken een blik werpen op het meer en zagen we tussen de vele Meerkoeten : Geoorde fuut, Dodaars, Fuut, een tiental zwemmende Flamingos, Wilde eend, Krakeend, Slobeend, minstens 10 Krooneenden en ongeveer 50 Witkopeenden. Vanuit het riet weerklonk de roep van een Waterhoentje en boven het riet vlogen een Bruine kiekendief en een Torenvalk. Op de oevervegetatie zaten enkele Steltkluten en Geelpootmeeuwen en boven het meer joegen Oever-, Huis- en Boerenzwaluw op insecten. In het dichte struikgewas zaten Houtduif, Zomertortel, Kuifleeuwerik, Roodborsttapuit, verschillende Gekraagde roodstaarten, Kleine zwartkop, Graszanger, Cetti s zanger, Grauwe- en Bonte vliegenvanger, Kauw en Putter. We reden via Jerez de la Frontera en Sanlucar de Barrameda dwars door de Sherrystreek. Onderweg naar het kustplaatsje Chipiona (Ca16) zagen nog groepjes Koereigers, Slangenarend, Torenvalken een mooie Visarend op een paal vlak naast de weg en een mogelijke Klapekster op de draden. Hoogtepunten van de dag: Marismas de Sancti Petri: 300 Flamingo s, 6 Reuzenstern, 70 Lepelaar, 2 Lachstern en 1 Visarend Lagunas de Puerto Real : Hop, 25 Witkopeend, 3-4 Krooneend, 40 Kortteenleeuwerik, >60 Rode patrijs Laguna de Medina: 10 Krooneend, 50 Witkopeend, Flamingo en duizenden Meerkoeten Onderweg naar Chipiona: 1 Visarend 18/09: Vandaag verkenden we vanuit Chipiona de verschillende gebieden op de Oostelijke oever van de Rio Guadalquivir (Ca17). Eerst bezochten we de Salinas de Bonanza (Ca17A)die we via een zeer slechte weg dwars door een tuinbouwlandschap bereikten. Onderweg naar deze zoutpan zagen we een jagende Grauwe kiekendief en op de velden zaten Kuifleeuwerik, Gele kwik, Roodborsttapuit, Graszanger en enkele Bontbekplevieren die op de omgeploegde akkers zaten. Op de zoutpannen zelf zagen we een grote groep Strand- en Bontbekplevieren, Steltkluut, Bonte strandloper, Witgat, Oeverloper en 1 Regenwulp. Op en diepere plas zaten 5 Geoorde fuut, Fuut en een groep van minstens 100 Dodaarsjes die samen in één school naar

18 visjes doken. In de ontwateringkanaaltjes rond de zoutwerken zaten Koereiger, 1 Ralreiger, Blauwe reiger, 5 Waterhoen en Meerkoet. Over de zoutwerken vlogen Oeverzwaluwen en Hop en boven de Rio Guadalquivir vlogen Kokmeeuw, Geelpootmeeuw en één Reuzenstern. Een grote groep van 140 Lepelaars vloog over en we konden van hier ook en blik werpen op de grote dennenbossen van Coto Donana (H5), waar we speurden naar de zeldzame Spaanse keizerarend. Deze mooie vogel liet zich echter niet zien, maar we zagen boven de bossen wel Dwergarend, Buizerd en Torenvalk vliegen. We reden via de dennenwouden van de Pinar de la Algaida (Ca17B), naar de de grote zoutpannen van Monte Algaida (Ca17D). We reden met de wagen tot vlakbij de Salinas en verkenden ze dan te voet verder. Op de plassen zaten 5 Geoorde fuut, Dodaars, Fuut, Wilde eend, 3 Pijlstaart, Slobeend, 6 Wintertaling en Meerkoet. Op de slikken en dijkjes tussen de verschillende plassen zaten 2 Aalscholver, Koereiger, Kleine zilverreiger, Blauwe reiger en ongeveer 50 Lepelaars. Op de grotere plassen foerageerden Flamingos en 2 Grote zilverreigers. Een Visarend vloog mooi over zodat onze Kris er eindelijk ook eens eentje goed kon bekijken. Op de slikken zaten 4 Kluut, Steltkluut, Bontbekplevier, Strandplevier, 5 Zilverplevier, Oeverloper, Tureluur, Groenpootruiter, Grutto en Wulp. Boven de zoutpannen vlogen Kokmeeuwen, Geelpootmeeuwen, Dwergsterns, 1 Zwarte stern in winterkleed en 2 Reuzensterns. Op de schrale met zoutminnende planten zoals zeekraal begroeide vlakte tussen de zoutwerken en de rivier zagen we Kuifleeuwerik en een groepje van 4-5 Kleine kortteenleeuwerikken, die zich prachtig lieten bekijken. En Verder Witte kwik, Gele kwik, een Bidsprinkhaan, de eerste 2 Zwarte kraaien van de reis. Ook zagen we jagend over de vlakte nog een Grauwe kiekendief en op de dijk van Rio Guadalquivir stoten we zowaar een zeldzame zwarte fase van deze soort op. We verkenden de grote dennenbossen van de Pinar de la Algaida (Ca17b)met zijn grote Parasoldennen. Boven het bos zweefde 7 Vale gieren, 4-5 Dwergarenden, 3 Buizerds, Torenvalk en 2 Raven. In het door lastige zweetvliegen vergeven bos zagen we Zomertortel, Gekraagde roodstaart, Kleine zwartkop, Grauwe-, Bonte vliegenvanger, Koolmees, Boomkruiper en Ekster. Over het bos vlogen groepjes Gierzwaluw, Huis-, Boerenzwaluw en 5 Alpengierzwaluwen. Op de kleine Laguna de Tarelo (Ca17C) zagen we vanuit de schuilhut Dodaars, Wilde eend, Waterhoen, Meerkoet en Steltkluut. In de bomen op de oever zaten 6 Kwakken, en groepjes Koereigers en Kleine zilverreigers. We zagen 3-4 Purperkoeten die zich luidruchtig in de oevervegetatie verplaatsten, rondzwommen en zelfs even de plas overvlogen waarbij de ver uitstekende stevige poten en het grote formaat van deze rallen opviel. We zagen in de verte ook nog 3 overvliegende Zwarte ooievaars. We keerden op onze stappen terug en reden langs het kanaal naar de Marismas de Trebujena (Ca17E), dit zijn een reeks natte gebieden en plassen langs de Rio Guadalquivir. Op de verschillende plassen zaten 3 Geoorde fuut, Fuut, een zeer grote groep Dodaarsjes van wel 300 vogels die in één grote massa naar visjes doken, Wilde eend, 5 Pijlstaart, Slobeend, Wintertaling, Tafeleend, Meerkoet en een groep van 20 Witkopeenden. Op de dijken zaten Koereiger, Kleine zilverreiger, Blauwe reiger, 5 Ooievaars en 10 Lepelaars. In het zoute water zochten ongeveer 100 Flamingo s voedsel en op de slikken zaten 30 Kluten, Stelkluut, Strandplevier, 1 Groenpootruiter en Grutto. Boven het water vlogen Visdief, Kokmeeuw en een IJsvogeltje. Twee prachtige Rode wouwen vlogen laag voorbij en joegen over de open vlakte, waar we ook een mannetje Bruine kiek, een Grauwe kiekendief en een Torenvalk zagen. Enkele Vale gieren vlogen hoog over en op de dorre vlakte zagen we Kuifleeuwerik, 4-5 Tapuit en Graszangers. Van op de zeedijk vlak onder de mooie vuurtoren van onze thuisbasis Chipiona (Ca16) zagen we in het schijnsel van de ondergaande avondzon nog heel wat zeevogels. Op een vrij korte tijd zagen we 5 Kuhls en ongeveer 40 kleinere Vale pijlstormvogels, ook zagen we niet minder dan 10 Jan-van-genten,

19 Geelpootmeeuwen, Grote stern, een Sperwer en enkele Drietteenstrandlopers op het zandstrand. Hoogtepunten van de dag: Salinas de Bonanza: > 100 Dodaars, Ralreiger, Hop, 1 Reuzenstern en 140 Lepelaar Marismas de Monte Algaida: 50 Lepelaar, Flamingo, 2 Grote zilverreiger, 1 Visarend, 2 Reuzestern, Zwarte stern 4-5 Kleine korteenleeuwerik en een zwarte fase Grauwe kiekendief Pinar de la Algaida: 4-5 Dwergarend, Raaf en Alpengierzwaluw Laguna de Tarelo: 6 Kwak, 3 Zwarte ooievaar en 3-4 Purperkoet Marismas de Trebujena: >300 Dodaars, 20 Witkopeend, 10 Lepelaar, 100 Flamingo en 2 Rode wouw Chipiona: 5 Kuhls pijlstormvogel, 40 Vale pijlstormvogel en 10 Jan-Van-Gent 19/09: Vandaag reisden we alweer verder en verkenden we de wetlands van Brazo del Este (Se1) op de oostelijke oever van de Rio Guadalquivir alvorens later op de dag naar Sevilla door de reizen. Eerst reden we door uitgestrekte landbouwgebieden, waarna we grote rijstvelden bereikten. Hier reden we over stoffige wegjes langs irrigatiekanalen, steeds dieper het gebied in. In de rijstvelden en langs de kanaaltjes zagen we Koereigers, 8 Purperreigers, Blauwe reigers, Ralreiger en grote aantallen Geelpoot- en Kleine mantelmeeuwen. Ook vlogen hier een Slangenarend, 3 Dwergarenden, een Buizerd en enkele Bruine kieken laag over. Wat verder zagen we aan een grote rijstsilo een grote kolonie Huismussen en Zwarte spreeuwen. In het riet langs de kanalen zaten en hoorden regelmatig we de zipzip-roepjes van Graszangers en we zagen in het riet ook Cetti s zanger, 2 Tjiftjaffen en Kleine karekieten. In een groep Eucalyptusbomen langs het kanaal bevond zich een grote roestplaats van reigers en we zagen hier minstens 50 Kwakken, Koereiger, 15 Ralreigers en zeer veel Kleine zilverreigers uit de bomen op vliegen. Nog enkele kilometers dieper in het gebied zagen we boven de rijstvelden grote aantallen Oever-, Boeren-, Huis- en enkele Roodstuitzwaluwen vliegen, hier bij hadden zich Gierzwaluw, Visdief en enkele Zwarte sterns gevoegd. We reden eerst de verkeerde weg in en zagen hierbij: een achttal Zwarte ooievaars, laag overvliegende Ooievaars en een stuk of vier Purperkoeten. In het riet zagen we ook nog een mooi zingend mannetje Napoleonwever. Uiteindelijk vonden we de grindweg die zich door de Brazo del Este slingert. Op de droge zandgronden rond het wetland zagen we Kuifleeuwerik, Gele kwik, Tapuit, Paapje, biddende Torenvalken, veel Graszangers en Putter. Op de stukken open water zaten Geoorde fuut, veel Dodaarsjes, Fuut, 10 Pijlstaart, 20 Slobeend, Wintertaling en een honderden Wilde eenden. Hiertussen ontdekte we 4-5 schuwe Marmereenden en 5 Krooneenden. Voorts zaten verspreid over het gebied kleine groepjes Purperkoeten. Soms zaten er wel vijf a zes vlak bij elkaar en overal weerklonken hun luide roepen, in het hele gebied zagen we er minstens twintig. Op de slikken zagen we Steltkluut, Bontbekplevier, Kleine plevier, Kievit, Witgat, 1 Groenpootruiter, Watersnip, 10 Lepelaars en één Zwarte ibis. Over de plassen vlogen honderden Kokmeeuwen, Visdiefjes, 4-5 Witwangsterns en een 20 Zwarte sterns. In het riet zat een mooi groepje van 10 Buidelmezen, maar ook 15 Sint- Helenafazantjes en weer een zingend mannetje Napoleonwever. Wel 12 Bruine kieken joegen over de rietvlakte en 5 IJsvogels vlogen over het water. Onderweg naar Sevilla zagen we in de landbouwgebieden net buiten de Brazo del Este nog : Koereiger, Kleine zilverreiger, Blauwe reiger, Turkse tortel, Gierzwaluw, Kuifleeuwerik, Boerenzwaluw en Huismus. Ook zagen we een mooie groep van Ooievaars in een veld. Na een goede overnachtingplaats te hebben gevonden in en hostal in het centrum van Sevilla en onze bagage te hebben geinstalleerd, verkenden we tegen kruisnelheid de historische binnenstad

20 van Sevilla. Tussen en rond de vele prachtige historische gebouwen, kerken en paleizen zagen we Turkse tortel, Gierzwaluw, Huiszwaluw, Merel, Kauw en Zwarte spreeuw. We zagen op en rond de toren van de mooie kathedraal, die uit veel verschillende bouwstijlen bestond wel 20 Kleine torenvalken, die hier een zeer goed bekende kolonie hebben. De Kleine tories dolden in hun speelse vluchten luid roepend achter elkaar aan rond de hoge toren. In de mooie parken, waarin veel reusachtige exotische boomsoorten groeiden, waarvan sommige nog geplant waren onder de Moorse heerschappij, zagen we verschillende keren groepjes Halsbandparkieten. Na deze supersnelle citytrip hoorden we s nachts vanuit onze slaapkamer in het nabijgelegen park de kenmerkende poe-poe-rep van een Dwergooruil. Hoogtepunten van de dag: Brazo del Este: 8 Purperreiger, 15 Ralreiger, 50 Kwak, >> Kleine zilverreiger, Roodstuitzwaluw, Zwarte stern, 8 Zwarte ooievaar, 2 zp Napoleonwever, 4-5 Marmereend, 5 Krooneend, > Purperkoet, 1 Zwarte ibis, 4-5 Witwangstern, 10 Buidelmees, 15 Sint- Helenafazantje, >12 Bruine kiek, Ooievaar Sevilla-stad: 20 Kleine torenvalk, 1 roeppost Dwergooruil 20/09: We reden vandaag vanuit Sevilla de Coto de Donana in en dit deden we langs de Westelijke oever van de Rio Guadalquivir, waarbij we de wetlands van de Brazo de Torre (H5)verkenden. Van op enkele verhoogde dijken keken we over één van de zijarmen van de rivier die dit gebied bevloeid uit. Op de rivierarm zaten Wilde eend, Krakeend, 10 Pijlstaart, Dodaars, Fuut, Waterhoen en Meerkoet. Op de oever zaten hier en daar Koereiger, Blauwe reiger, Ooievaar, enkele Lepelaars en grote aantallen Kleine zilverreigers. Boven de rijstvelden joegen niet minder dan vooral juveniele Grauwe kiekendieven en weeral één Zwarte fase van deze kiek en ook nog 10 Bruine kieken en een dertig tal biddende Torenvalken. Elke biddende torenvalk werd aan uitgebreid bekeken want we waren het gebied van de Grijze wouw in gereden. Een Slangenarend, 2-3 Vale gieren, 3 Dwergarend en een Wespendief vlogen over. Op de slikken van de rivier zaten Kluut, Stelkluut, Bontbekplevier, Bosruiter, Witgat, Oeverloper, Groenpootruiter, Kokmeeuw, Geelpoot- en Kleine mantelmeeuw. In een dieper stuk van de rivier had zich een grote groep vogels verzameld, met ondermeer : 2 vissende Zwarte ooievaars, 10 Purperreigers, ongeveer 200 Lepelaars en grote aantallen Kleine zilverreigers. In een moerassigstukje tussen de rijstvelden in zagen we een Purperkoet, één Hop, Watersnip, Tapuit, Gele kwik, Graszanger, Cetti s zanger, Kleine karekiet en Kleine zilverreigers. Overal langs de afvoerkanalen zaten Kleine zilverreigers en in totaal 8 Ralreigers en overal vlogen Kieken. Rond twee plasjes hadden twee groepen van in totaal 150 Ooievaars verzameld en rond deze plasjes zaten ook Kemphanen. In de ruige bermen vlogen regelmatig grote groepen Kleine kortteenleeuwerikken, die zich éénmaal op de grond nog maar zeer moeilijk lieten bekijken, we zagen er in totaal ongeveer 60. Aan een pompstation zagen we in de wilgen enkele Kwakken en op de draden zaten, Grauwe-, Bonte vliegenvanger, Zwarte spreeuw en Huismussen die in het pompgebouw hun kolonie hadden. Vijf IJsvogels, Meekrapvlinder en Distelvlinders vlogen langs en over de rijstvelden scheerden groepen Vale -, 5 Alpen- en Gierzwaluw en Oever-, Huis, Boeren- en 3 Roodstuitzwaluwen. We reden terug tot aan de brug, staken de rivier over en volgden de dijk aan de andere kant van de rivier. Dit deel van het landschap was veel droger en we zagen Tapuit, Paapje, Roodborsttapuit, Kuifleeuwerik, Graszanger en 2 mooie Brilgrasmussen. Die laag bij de grond tussen de begroeiing naar voedsel zochten.