Kunst in de USVA. Pagina 2. Pijlman luidt HG-nieuwjaar in met feestelijk ontbijt. International page 11

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kunst in de USVA. Pagina 2. Pijlman luidt HG-nieuwjaar in met feestelijk ontbijt. International page 11"

Transcriptie

1 9 12e jaargang 11 januari 2007 redactioneel onafhankelijke krant van de Hanzehogeschool Groningen International page 11 Pagina 3 HG zoekt studenten met autisme Grootste huisjesmelker 2006 verkozen Pagina 4 Rondvraag: stoppen of beginnen? Martijn van Steenbeek wil zijn blokjes terug Pagina 5 ACLO en Sportcentrum breiden drastisch uit Pagina 6 Suus goede voornemen: Geen Goede Voornemens Pagina 9 Kunst in de USVA Pagina 2 Speelt Hanzeredacteur Loes Vader binnenkort in een Bollywood productie? International page 11 Foto: Pepijn van den Broeke Pijlman luidt HG-nieuwjaar in met feestelijk ontbijt Zestien rapporten moet de Hanzehogeschool in 2007 schrijven om even zovele keurmerken in de wacht te slepen. De verhuizingen gaan gewoon door en misschien komen er slagbomen op de parkeerplaatsen van Zernike. Dat zegt HG-baas Henk Pijlman tijdens het Nieuwjaarsontbijt in Martiniplaza. Zestien accreditatieprocedures in één jaar. Dat is een record. Voordat Henk Pijlman, voorzitter van het College van Bestuur van de Hanzehogeschool (HG), op 8 januari het glas heft op het nieuwe jaar, gunt hij de medewerkers een blik op de HG-agenda voor De Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (de keurmerkinstantie voor opleidingen in het hoger onderwijs) komt regelmatig bij de HG over de vloer. Het is te hopen dat de NVAOmedewerkers zich dan niet storen aan de rommel die gepaard gaat met de vele verhuizingen die op stapel staan. De opmerkelijkste verhuizing is het verkassen van de Pedagogische Academie, die nieuw onderdak krijgt op het Zernikecomplex om, zo zegt Pijlman het Wiebengacomplex meer lucht te geven. De aanwas van studenten en personeel zorgt ervoor dat parkeren op Zernike een echt probleem wordt. We hebben gedacht aan het dubbeldeks maken van de parkeerplaatsen, maar dat is gewoonweg te duur. Omdat ook niet- HG ers hun auto bij de HG blijken neer te zetten, maakt de HG ernst met (een onderzoek naar) een pasjesregeling. Die lijkt onvermijdelijk, meent Pijlman, die ter plekke belooft zelf van een pasje af te zien. Ik fiets! Dat raad ik u ook aan trouwens. Over die aanbeveling dubben meer dan 240 medewerkers als ze zich te goed doen aan een ruim gesorteerd ontbijt en één glas bubbelwijn. Veul hail en zeeg n, roept Pijlman. Advertentie GRATIS THEORIECURSUS & HONDERDEN EURO'S BESPAREN! Rijopleidingen v.a. 605,- euro met examen-garantie. Nu voor een zeer laag bedrag p.m. Tel: Dish: Eleftheria s Fruit Flavoured Porkmeat Pagina 12 Daklozen en schommelingen zorgen voor Leonie s ultieme thuisgevoel

2 2 cultuur/sport 11 januari 2007/9 Beeldhouwwerken kunnen je van drie kanten níet aanspreken Minervastudenten exposeren ruimtelijk werk in USVA Je ziet zagen, maar afgezaagd kun je de objecten van Klub Waanzin met de beste wil van de wereld niet noemen. In hun tentoonstelling Afgezaagd trakteren Minerva-studenten Gerard, Menno, Joris en Shahin de kijker op de ene verbazing na de andere. Foto: Pepijn van den Broeke Onder de kapstok in de hal van cultuurcentrum de USVA staat een vuurrode, agressief vormgegeven polyester koffer. Case AK-47, de Kalashnikoffer van Menno Hoekstra (28). Loop je de trap af naar de kelder, dan klapwiekt er een waanzinnig mooie stalen vogel vlak boven je hoofd, I Saw a Bird van Gerard Eikelboom (26). Achterin staat een verstilde levensgrote figuur in een soepel zwart geplooid gewaad van Shahin Emamgholizadeh (27). En als je geluk hebt, kun je door een gepantserd raam voor een euro prijsschieten op nietsvermoedende ballettende meisjes in de USVA, Shot One Euro van Joris Witvliet (26). Sommige objecten bewegen, andere kan de bezoeker zelf in beweging zetten in de spannende nisjes. Zagen, tandwielen, motoren en ondefinieerbare voorwerpen hebben een tweede leven gekregen. Stoer en geestig. Van roestig of strak gepolijst staal en hout. De organisch gevormde polyester objecten van Shahin contrasteren. Ik zie mijn werk niet als kunst, zegt Gerard. Dat is een veel te gemakkelijk woord. En er wordt al veel te veel over gepraat. Dit is een bij elkaar geraapt zootje, op een andere manier in elkaar gezet. We hebben wel een onbedwingbare neiging tot scheppen. De schroothoop is ons werkterrein, materiaal ligt voor het oprapen. Je weet niet hoe lang het er al ligt. Er horen verhalen bij. Minstens één keer in de week lopen we op de schroothoop rond. We zijn niet op zoek naar speciale dingen. Het gebeurt juist andersom. Beeldhouwen is uit. Ik snap dat niet. En ik zie bijna geen schilderij op de Academie dat me nog boeit. Menno en ik kunnen allebei goed schilderen, maar door de nieuwe media is schilderen overbodig geworden. Iets nieuws maken kán bijna niet meer, maar een beeldhouwwerk kan je tenminste van drie kanten níet aanspreken, grijnst Gerard. Klub Waanzin bewijst het tegendeel. Rina Tienstra Afgezaagd is tot 18 januari te zien in de USVA, Munnekeholm 10 in Groningen. Frick Traditie We hebben een leuke gewoonte, mijn collega s en ik. Ieder jaar sluipen we naar binnen bij het nieuwjaarsontbijt dat het College van Bestuur aanricht voor de HG-stafbureaus. Kunnen we zien hoe ze eruit zien, de mensen die wél in het onderwijs werken, maar níet voor de klas staan. Docenten mogen niet meesmikkelen. Da s jammer, want het is een leuke traditie, dat ontbijt in de schaduw van Oud & Nieuw. Een eitje erbij, bammetjes en bolletjes. Keuvelende personeelsleden, kopje koffi e, beleg te kust en te keur, een sjuutje en een klein glaasje bubbels. De grote baas, Henk Pijlman, weet precies wat de HG-overhead nodig heeft, zo op de vroege ochtend van een vers jaar: geen lánge toespraak, geen beleidsspeerpunten, geen terugblik op de successen van Nee, gewoon een snelle lullepot met een scheutje humor erdoorheen. En dan weer lekker met z n allen de schouders eronder, aan de slag. Maar ik had dus pech, afgelopen maandag. Ik was al onderweg naar Martiniplaza toen een scooter me aanreed. Hij reed zo tegen het achterwiel van mijn fi ets op. Wonderlijk genoeg was m n vóórwiel het slachtoffer van de aanvaring. Een slag, of zoals de Groningers zo mooi zeggen: een slinger, om u tegen te zeggen. Geen rijwielhersteller in de buurt te bekennen. Ik wist meteen: zeg maar dag met je handje tegen het ontbijt. En zwaar, hè? Zo n fi ets op één wiel. Een half uur later stond ik bij de fi etsenmaker op het station. Het station, daar treint het leven aan de mens voorbij. De mens als forens, niemand kijkt naar iemand, ijlende reizigers op het perron. Passanten zijn het, in transit, eenlingen in de massa, niemand zíet iemand. Ongeveer het omgekeerde van het HG-nieuwjaarsontbijt. Daar zien de mensen elkaar wél staan. Daar hebben wildvreemden ineens wél aandacht voor elkaar. Je komt elkaar tegen aan grappig gemixte tafeltjes, een strijkje op de achtergrond. De secretaresse van manager X zet een boompje op met de conciërge van Y. De interim-manager informeert naar de feestdagen van de man achter de helpdesk. Niet te duur, gewoon gezellig. Ach, wilt u me even het zout aanreiken? Hanzeborg doet Johnny Love & MC Aldrin in de ban Drop is veel te hard, human-beatboxt MC Aldrin op de tonen van Snoops Drop it when it s hot. Samen met Dr. Johnny Love staat MC Aldrin op 13 december op het podium van de Hanzeborg en, later op de middag, op het Wiebengacomplex. Het duo is onder meer bekend van de Warchild-shows die zij gaven met Ali B. en Marco Borsato. Ook zullen zij te zien zijn in het nieuwe televisieprogramma van Rob Stenders, Late Vermaak. Onder leiding van Dr. Johnny Love mixt MC Aldrin verschillende muziekstijlen door elkaar. Merengue, bubbling, jazz maar ook klassiek klinken door in zijn human beats. Drop it when it s too hard, denken een paar medewerkers van de Hanzeborg. Eén van hen blaast het optreden na een kleine twintig minuten af wegens geluidsoverlast. De organisatoren van HG-cultuurbureau CAST zijn een beetje teleurgesteld. Het studentenpubliek vindt de ingreep overdreven. Erg jammer dat ze het afblazen, zucht Farida Koubaa, studente Personeelsmanagement. Ik vond het tof en had ze dan ook graag wat langer zien optreden, al houd ik normaal meer van R&B. Haar medestudenten knikken instemmend en zijn het erover eens dat het hartstikke leuk is dat zoiets word georganiseerd. Op het Wiebengacomplex lijkt het beter te gaan, en het optreden wordt dan ook tot de laatste noot uitgeboxt. Er is helaas niet ontzettend veel publiek, maar diegenen die er zijn, zijn erg enthousiast. Marie Smeding Advertentie Praktijk Hoek Melkweg studentenhulpverlening individuele begeleiding groepstherapie assertiviteitstraining stagevaardigheidsgroep tel:(12-13u) Ubbo Emmiussingel BC - Groningen De Hanzehogeschool heeft te weinig rituelen, mijmerde ik toen ik weer in mijn doc-hok zat. Waarom ontbijten we nou nooit eens met álle HG ers? Hé, werkezel, waar was jij? Daar kwam collega K. binnenwankelen. Je hebt de jaarlijkse HG-borrel gemist. K. giechelde meisjesachtig. Om negen uur s ochtends al aan de fl es. De ambtenaren mogen 2007 niet té enthousiast beginnen. Fles? Ze schenken toch geen drank?, wierp ik tegen. Nee, zíj niet, Frickie, dat zou je inmiddels toch moeten weten, zeg. K. wees naar de heupfl acon die aan z n broekriem bungelde. De drank moet je zelf meenemen! Da s HG-traditie. Hajo Frick

3 actueel 11 januari 2007/9 3 Jan de Jonge gekozen tot Huisjesmelker van 2006 Jan de Jonge is volgens ROOD, de jongerenafdeling van de SP, en de Groninger Studentenbond de grootste huisjesmelker van De winnaar wilde of kon zelf niet komen, dus werd de prijs bij IBB Makelaars neergezet. Jullie hadden je huiswerk beter moeten doen. Jan van Kalkeren, directeur van IBB Vastgoed, is niet blij met het onverwachte bezoek van ROOD en de Groninger Studentenbond. Wij hebben zijn panden in beheer, maar Jan de Jonge houdt hier helemaal niet kantoor. Hij heeft hier wel eens onderhandeld, maar hij had net zo goed in een restaurant kunnen gaan zitten. Ondanks de vrees dat deze prijs negatieve consequenties voor zijn makelaardij heeft, blijft hij beleefd tegen de jongeren van de SP en de studentenbond. Ze krijgen een kop koffie aangeboden en hij wil ook nog wel het gesprek aangaan over deze uitverkiezing. De trofee, een melkbus met inscriptie, wordt op een tafel in de ontvangstruimte gezet. Is het een wisseltrofee? vraagt Van Kalkeren. Nee, antwoorden de studenten. De Jonge mag hem houden als hij wil. Ik vind het eigenlijk best een goed idee, zo n prijs, zegt Van Kalkeren terwijl hij de bus bestudeert, maar De Jonge verdient hem niet. Hij durft risico s te nemen, koopt panden die ik zelf nooit zou kopen. Hij verdient eerder een medaille. Nicole Temmink van ROOD is het hier niet mee eens. Meneer de Jonge weigert onderhoud te plegen aan een pand, alleen maar omdat het binnenkort gesloopt wordt. Daarnaast vraagt hij veel te hoge huurprijzen. Kamers in het centrum zijn nu eenmaal duurder, omdat die panden veel meer waard zijn, vindt Van Kalkeren. En aan onderhoud doet De Jonge eerder te veel dan te weinig, vind ik. Jullie hebben maar één voorbeeld van een achterstallig onderhouden pand, alle andere panden van De Jonge zijn prima onderhouden. Van Kalkeren heeft nog wel een advies voor de jongeren. Jullie zouden de prijs voortaan gewoon moeten uitreiken in het Feithhuis. Dat heeft de perfecte ambiance. Je nodigt alle vastgoedhandelaren van Groningen uit en de winnaar betaalt de drankrekening aan het einde van de avond. Dan krijgt zo n prijs ook meer waarde en kom je nog eens in gesprek met de vastgoedbeleggers. Chris Wind Prins Claus Conservatorium mag Joint Music Master beginnen Eerste studenten Toegepaste Psychologie beginnen in februari HG zoekt studenten met autisme Alex Winters wint Verberg Stipendium HG zoekt studenten voor Hanze- Xperience In september 2009 kunnen afgestudeerden van Europese conservatoria de master-opleiding Music Masters for New Audiences & Innovative Practice volgen. Rineke Smilde, lector Lifelong Learning in Music aan het Prins Claus Conservatorium van de Hanzehogeschool, is verantwoordelijk voor het samenstellen van het curriculum, waaraan maar liefst vijf Europese en twee Amerikaanse conservatoriums bijdragen: Rochester (USA), Georgia (USA), Reykjavik (IJsland), Guildhall (Engeland), Jyväskylä (Finland), Den Haag en Groningen. De Europese Unie betaalt 155 duizend euro voor het in elkaar steken van deze zogeheten Joint Master. In 2008 kunnen de eerste studenten al op proef beginnen. De opleiding Toegepaste Psychologie (TP) van de Hanzehogeschool ontvangt in februari de eerste klas studenten. Maar je weet nooit, zegt TP-teamleider Marriëtta Muhonen, studenten die in februari aanschuiven zijn meestal gestopt met een andere opleiding. En er zijn vast nog twijfelaars. TP is de eerste Nederlandse psychologie-opleiding op hbo-niveau. De Hanzehogeschool heeft de studie samen met Fontys Hogeschool en Hogeschool Leiden opgezet. De propedeuse staat als een huis, meent Muhonen die met zeven collega s (allemaal psycholoog) klaar staat om de eerstelingen te begroten. Lies Korevaar, lector Rehabilitatie aan de Hanzehogeschool, zoekt studenten met een autistische beperking om in kaart te brengen waar studenten met een Autistische Spectrum Stoornis (ASS) tegenaan lopen. De studenten die zich aanmelden, moeten hun knelpunten naar voren brengen in interviews met vierdejaars Jelske de Vries, Wim Lunter en Pepijn Olthoff. Het lectoraat helpt bij het vinden van oplossingen. Dat is soms eenvoudig, weet medewerker Theo Verbeek, een docent kan bijvoorbeeld schriftelijke opdrachten geven in plaats van mondelinge. Het lectoraat heeft inmiddels vijf studenten met ASS in portefeuille. We moeten op z n minst het dubbele aantal vinden. Info: j.k.nap@pl.hanze.nl, tel Alex Winters heeft het George Verberg Stipendium 2006 gewonnen. De student aan het Frank Mohr Instituut mag een jaar lang in één van de Baltische Staten verblijven. Hij kreeg de prijs uit handen van Jaap Dijkstra, wethouder Kunsten van de Gemeente Groningen. Winters wil forenzen tussen Groningen en Tallinn, hoofdstad van Estland. Het is ongeveer 72 uur reizen. Bij aankomst wil ik gewoon acht uur werken en dan weer naar huis gaan. De reis staat centraal, die wil ik gaan gebruiken om inspiratie op te doen voor mijn kunst, aldus Winters in zijn dankwoord. Op 1, 2, 8 en 9 februari houdt de Hanzehogeschool Groningen HanzeXperience, een evenement voor leerlingen van de havo, vwo en het mbo. Tweeduizend scholieren komen naar de HG om kennis te maken en workshops bij wonen. De organisatie zoekt studenten die de manifestatie in goede banen weten te leiden. Je kunt je opgeven om groepen leerlingen te begeleiden op weg naar en tijdens de workshops. Ook voor het opbouwen, afbreken en inrichten van de sporthal van de ACLO (tussen en uur s avonds) zijn studenten nodig. Verdiensten: zes euro per uur. Info: hanzexperience@org.hanze.nl. Het Akkoord houdt Congres over Draadloos Groningen Mannelijke studenten blowen meer dan vrouwen IBG keert toch aanvullende studiebeurs uit in januari Als het aan het samenwerkingsverband Het Akkoord van Groningen ligt, wordt Groningen de eerste stad in Nederland waar de inwoners op een bankje in de zon via een draadloos stadsnetwerk kunnen internetten. Op vrijdag 19 januari worden op het congres Draadloos Internet vragen beantwoord als: kan een draadloos stadsnetwerk ingezet worden om de veiligheid te vergroten en bijdragen aan betere zorg? En wat kunnen toepassingen zijn voor publieke dienstverlening? De partners van het Akkoord van Groningen gaven na het haalbaarheidsonderzoek Wireless Groningen van TNO-ICT om verdere gebruiksmogelijkheden in kaart te brengen. De gemeente Groningen, De Hanzehogeschool, de Rijksuniversiteit en het UMCG hebben zich bij de oprichting van het Akkoord in 2004 ten doel gesteld Groningen als kenniseconomie op de kaart te zetten. Geïnteresseerden kunnen zich nog voor het congres aanmelden via Eén op de vijf mannelijke studenten die meededen aan een onderzoek over cannabisgebruik, besteedt meer dan 25 euro per week aan softdrugs. Een paar procent van de blowende studentes doet dat. Dit blijkt uit een onderzoek onder studenten van de Hogeschool Utrecht. Ze deden mee aan een onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Utrecht over het gebruik van softdrugs en de medische gevolgen. 435 studenten vulden een vragenlijst in, meldt Hogeschoolkrant Trajectum. 71 procent vertelt ooit hasj of wiet te hebben gebruikt. Alle mannen (61 procent van het totaal) hebben wel eens geblowd. Driekwart van hen rookt regelmatig cannabis. Een kwart van de vrouwen heeft ooit softdrugs gebruikt. Volgens Anne-Marije Schat, onderzoeksassistent bij het UMC, komen de cijfers overeen met de landelijke trends bij jongeren. Alleen de heavy users waren meer vertegenwoordigd. Dat komt omdat zij zich aangesproken voelen door het onderzoek. Bijna alle studenten die recht hebben op een aanvullende studiebeurs, krijgen in januari volgens de Informatie Beheer Groep hun volledige toelage. De Belastingdienst zorgde op het laatste nippertje toch nog op tijd voor het aanleveren van de benodigde gegevens. De IBG heeft de inkomensgegevens uit 2005 van ouders van studenten nodig om de hoogte van de aanvullende beurs te bepalen. Door hoge werkdruk bij de Belastingdienst was het lang onduidelijk of het zou lukken de gegevens op tijd te verwerken. Studenten met ouders die nog geen jaarinkomen van 2005 hebben opgegeven, blijven nog wel even in onzekerheid over de hoogte van hun beurs. Meestal gaat het daarbij om ouders met een eigen bedrijf die hun gegevens pas voor 1 april aan de Belastingdienst moeten verstrekken. De beurs wordt na het doorsturen van de gegevens aan de IBG met terugwerkende kracht uitgekeerd of aangepast.

4 Rondvraag Doorgaan? de HANZE 4 opinie 11 januari 2007/9 Gaat het nu écht gebeuren, die afvalrace? Ga je gewoon door met roken en zuipen? Laat je de studie lekker op een laag pitje doorsudderen, net als vorig jaar? Hoe zit het met jouw voornemens voor 2007? Richard Klaver (22), derdejaars Technische Informatica Ik heb geen goede voornemens. Aan die van vorig jaar heb ik me ook niet gehouden. En als ik me er toch niet aan houd, hoef ik dus ook niets te bedenken. Ik rook niet en drink wel. Vorig jaar had ik me voorgenomen iets meer te gaan bewegen. Minder vaak de bus nemen en lid worden van een sportvereniging. Dat heb ik trouwens wel gedaan. Ik heb een paar maanden gefitnest maar toen kreeg ik het te druk met school en ben ik er weer mee gestopt. Evelien Hut (20), tweedejaars Medisch Beeldvormende & Radiotherapeutische Technieken Ik ben op 1 januari gestopt met roken, samen met mijn vriend. We zijn net gaan samenwonen en alles is nu mooi geschilderd. Dat geeft extra motivatie. Ik rookte wel twee tot drie pakjes per week, dat komt onder meer doordat ik s avonds vaak in een kroeg in Scharmer werk. De eerste dagen was het moeilijk, zelfs met de nicotinekauwgumpjes, maar nu kan ik al bijna zonder. Ik voel dat het me gaat lukken. Sebastiaan Leenhouts (25), derdejaars Human Technology Mijn enige voornemen is een goede stageplaats vinden. En snel ook, de deadline is 15 januari. De plek die ik voor ogen had, ging helaas niet door. Het bedrijf bleek toch geen stageplaatsen meer te hebben voor dit seizoen. Nu moet ik dus heel snel op zoek naar iets anders. Ik zoek iets in de productontwikkeling of het doen van gebruikersonderzoek. Liefst in een klein, creatief bedrijf. De speelgoedsector lijkt me wel een interessante markt. Misschien heeft iemand nog een tip voor me? Hester Visser (22), derdejaars Fysiotherapie Ieder jaar zie je dat weer, mensen met goede voornemens, maar ik heb nog nooit gezien dat het echt lukt. En 2006 was een goed jaar voor me. Dus waarom zou ik dan op 1 januari 2007 ineens alles veranderen? Ik wil wel stoppen met roken, harder studeren en meer sporten. Ik geef fitnesstraining maar wil zelf wat meer doen, tennis lijkt me leuk. Ik ga dat heus nog wel doen. Martijn van Steenbeek (19), eerstejaars Communicatie Ik wil mijn blokjes terug, al heb ik ze geloof ik nog nooit echt gehad. Het is alleen nu één groot blok geworden. Ik houd van lekker eten, maar die buik komt volgens mij vooral door bier drinken. Twee keer in de week ga ik stappen. Sporten deed ik ook niet meer, ik ben nogal blessuregevoelig. Zwakke enkels. Maar ik heb net een fitnesspas aangeschaft. Ik wil twee keer in de week gaan trainen. Het is bij mij om de hoek, dus dat moet geen probleem zijn. Ik ga nu toch maar eens echt roken. Renee Vroom (18), eerstejaars Voeding & Diëtetiek Ik heb een hele lijst: geen alcohol in januari, meer bewegen en huiswerk op tijd doen. Ik maak ieder jaar goede voornemens, meestal verwatert het, maar tot nu toe gaat het prima. Ik moet nu wel. Het ging niet goed met de studie en ik voelde me echt minder vitaal. In de eerste week van het jaar heb ik een heleboel inhaalopdrachten gemaakt, ik ben aan het hardlopen en ga een cursus Afrikaanse dans doen. Brendon Zijffers (20), eerstejaars Communicatie Ik heb een slecht voornemen. Ik ga nu toch maar eens echt roken. Ik rook eigenlijk alleen bij een biertje of als ik uitga. Als ik alleen ben vind ik het niet lekker. Ik koop bijna nooit sigaretten, ik rook van anderen. Maar ik ga wél mijn rijbewijs halen. Ik heb al twintig lessen gehad maar mijn geld was op. Nu heb ik een bijbaan gevonden als sponsorwerver. Dit weekend begint de training. Daar ga ik mijn rijlessen van betalen. En ook al die pakjes sigaretten terugbetalen aan Jeroen Hendricks. Ik volg het Sonja Bakkerdieet, er is al drie pond af. Veronique Oldenburger (18), eerstejaars Personeelsmanagement Normaal doe ik niet aan voornemens. Ik rook niet en drink heel weinig. Maar vorig jaar ben ik twee maanden niet naar de sportschool geweest. Toen vlogen de pondjes er aan. In de kerstvakantie heb ik daarom besloten dat er wel een kilootje of vier-vijf af mag. Ik volg het Sonja Bakkerdieet, heel gevarieerd eten met vaak fruit en yoghurt tussendoor. Het werkt goed. Er is nu al drie pond af. Casper Caspers (21), eerstejaars Management, Economie & Recht Begin vorig jaar ben ik van een balkon drie verdiepingen naar beneden gevallen. Geluk gehad dat ik nog leef, maar mijn schouderblad was gebroken en mijn lever beschadigd. Door het revalideren heb ik behoorlijk wat vertraging opgelopen. In de vakantie ben ik gaan snowboarden. Heerlijk! Ik besefte dat ik me wel zo prettig bij een normaal dagritme: vroeg opstaan, niet te laat naar bed. Dat ga ik nu doen. Dan komt het met de studie ook wel weer goed. ICM-studenten kunnen voortaan kicken Kic, spreek uit: kik. Zo heet de nieuwe studievereniging van het Instituut voor Communicatie & Media. Het aanstaande bestuur stapt in januari naar de notaris studenten heeft het Instituut voor Communicatie & Media van de Hanzehogeschool. Groot genoeg voor een studievereniging, dachten drie docenten. In september gaven ze Ingmar van Ast, Jesca Akkerman en Peter Engelage de opdracht om de club van de grond te tillen. En nu, vier maanden later, staat Kic in de startblokken. Kien in Communicatie, Keen in Communication, Kic dus. Het was de naam die steeds in onze discussies opdook, verklapt derdejaars Communicatie Jesca, hij bekt lekker. Ja, geeft jaargenoot Peter toe, beter dan Quadrivium, de naam waar we eerst aan dachten. Maar de studenten aan wie we dat idee voorlegden, vonden dat te elitair. En Kic wil juist níet elitair zijn. Laagdrempelig, gezellig en nuttig voor alle ICM ers. Maar Kic is er niet alleen voor de gezelligheid. We willen iets toevoegen aan de studie. Een plaats bieden waar je kennis kunt opdoen en kennis kunt maken met mensen uit de beroepspraktijk. We organiseren lezingen, excursies en andere interessante evenementen, zegt Ingmar, ook derdejaars Communicatie en waarschijnlijk de eerste officiële voorzitter van Kic. In januari gaan we naar de notaris. Jesca wordt secretaris en Peter penningmeester. Daarna is het leden werven geblazen. Op 23 januari heffen Kic ers van het eerste uur het glas in café De Doos, dat vanaf die dag dienst doet als thuisbasis van de vereniging. Op 8 februari schrijft het bestuur leden in tijdens het ICM-gala in Huize Maas. Dan zamelen we ook geld in voor Saïdia, de stichting die buitenlandse studenten naar Groningen haalt, zegt Peter, een goed doel doet het altijd. En wij maken meteen duidelijk dat we er ook zijn voor buitenlandse studenten. Boudewijn Otten

5 actueel 11 januari 2007/9 5 ACLO en Sportcentrum breiden uit Het is tijd voor goede voornemens De accommodatie van het Sportcentrum wordt drastisch Foto: David Isham uitgebreid. In 2010 moeten er twintigduizend studenten sporten met een ACLO-kaart. Er moeten met name HGstudenten bij. Studenten van de Hanzehogeschool (HG) kunnen de komende tijd bezoek verwachten van bestuurders van de ACLO, de sportstichting van Rijksuniversiteit (RUG) en de HG. Het aantal HG-studenten met een ACLO-kaart blijft namelijk achter bij dat van de RUG. De meesten kennen ons intussen wel, zegt Martijn de Wolf, vicevoorzitter van de ACLO, maar weten niet wat precies de mogelijkheden zijn. Er komt een wedstrijd over goede voornemens, met een prijs voor degene van wie de conditie het meest verbetert. I- see.tv, de internetzender voor studenten besteedt er aandacht aan. Bij de promotie richten Sportcentrum en ACLO zich ook op buitenlandse studenten. Ons voorlichtingsmateriaal is nu ook in het Engels, vertelt sportleider Hendrik Fredericks van het Sportcentrum. We werken samen met het International Student Office en de internationale studentenverenigingen ISA en WINGS. Een tijdje geleden hielden we de International Games en een kersttoernooi voor Nederlandse én internationale studenten. Er komen meer van die evenementen. Fredericks: Uiteindelijk willen we in 2010 twintigduizend studenten. Nu zitten we op ruim zestienduizend. Dat kan door uitbreiding van de accommodatie. We hebben nu bijvoorbeeld in de avonduren van maandag tot en met donderdag de beschikking over het nieuwe sportcentrum van het Alfa-college op Kardinge: een grote topsporthal, vier volleybalzalen, drie basketballzalen een turnzaal en een danszaal. Die is ook geschikt voor bodyfit en bodypump. Binnenkort komt ook het nieuwe gebouw voor Sportstudies gereed. Een enorme upgrading voor het Zernikecomplex, met onder meer een zwembad. We zijn met tweeduizend fitnesskaarthouders nu al één van de grootste fitnesscentra van het Noorden, zegt Fredericks. We willen de komende tijd het aantal kaarthouders verdubbelen. Al sinds 2004 zijn er plannen voor uitbreiding, want door de enorme groei van het aantal sporters is het krap aan. We hebben een extra verdieping in de bestaande hal aangebracht met cardio-apparaten. Vanaf februari starten we met een aanbouw van driehonderd vierkante meter aan de zijgevel van het sportcentrum. Het moet voor de zomervakantie klaar zijn. Naast de uitbreiding van de faciliteiten komt er ook een uitbreiding van de begeleiding. Dat is mogelijk gemaakt door de bestuurders van de HG en de RUG. Het juiste moment dus voor goede voornemens, vindt De Wolf. De mogelijkheden zijn legio om op Kardinge of op het Zernike aan de slag te gaan. Spinning, bodyfit, bodypump, BOMmen en circuittraining zijn erg populair, net als bootcamp, dat is een soort danssport met gewichten en gevechtsbewegingen. Of huur eens met vrienden een zaaltje voor squash, tennis of zaalvoetbal. Je hoeft voor die sporten niet per se lid van een ACLO-sportverening te zijn, hoewel dat natuurlijk óók hartstikke leuk is. Luuk Steemers Studenten CENSI onderzoeken intelligente sensoren Dwaalbescherming met smart dust Intelligente sensoren, daar houdt CENSI, een samenwerking tussen het Instituut voor ICT en Sun Microsystems, zich mee bezig. Studenten doen er onderzoek dat moet leiden tot nieuwe toepassingen. Het Center of Excellence for Intelligent Sensor Innovation, kortweg CENSI, huist achter een glazen wand in de vleugel van het Instituut voor Informatie- & Communicatietechnologie. Vier studenten zwoegen achter hun laptop. Op een groot plasmascherm zien voorbijgangers presentaties over het project waarmee ze bezig zijn. Op de grond rekt het wakker geschrokken cyberhondje Aibo zich genoeglijk uit en sloft daarna, nog loom van de slaap, op een plastic bot af. Dat beest zit boordevol sensoren, zegt derdejaars Informatica Maarten Houtman. Zulke speelgoedjes zijn pure inspiratie. We werken nu aan dwaalbescherming voor de Nederlandse apparatenfabriek, de Nedap. In verpleeghuizen zie je dat al, sensoren die bewaken of demente bejaarden niet de afdeling of het gebouw uitlopen. We onderzoeken hoe je zoiets kunt gebruiken in de thuissituatie, zodat mensen langer in hun eigen huis kunnen wonen. We brengen bezoeken aan de thuiszorg, de GGz en we spreken met vertegenwoordigers van verpleeghuizen, zegt derdejaars Elektrotechniek Daniël van der Schuur. En we volgen natuurlijk de laatste ontwikkelingen. In verpleeghuizen zitten de anti-dwaalsystemen in de vloer. Bij Thuiszorg vinden ze dat niet praktisch. Hun medewerkers moeten zo n systeem zelf kunnen installeren. Daarom zoeken we alternatieven. De laatste tijd hoor je veel over smart dust. Dat zijn piepkleine computertjes die draadloos met elkaar communiceren. We hebben net apparaatjes besteld om te experimenteren. Lector Multidisciplinaire Informatica Hans Appel zette samen met Sun Microsystems, waar hij ook werkzaam is, CENSI op. Intelligente sensoren worden overal gebruikt, in je wasmachine, in de vaatwasser, in je auto. Ze zijn overal inzetbaar. Daarom moet je bij de ontwikkeling van toepassingen werken in multi-disciplinaire teams. Nu zijn het nog vooral studenten ICT, Human Technology of Engineering die meedoen, constateert projectleider Gea Koeling. Vanaf volgend jaar bieden we CENSI aan als minor van een half jaar. We willen dan ook studenten uit niet-technische disciplines zoals gezondheidszorg, psychologie of Facility Management. Zelfs Minervastudenten zijn welkom, die kunnen zich bijvoorbeeld bezighouden met de vormgeving van apparatuur. Dwaalbeveiliging is trouwens maar één van de projecten, zegt directeur John van Pol van het Instituut voor ICT. Andere studenten onderzoeken bijvoorbeeld hoe ze computers met handbewegingen kunnen besturen zoals Tom Cruise in de film Minority V.l.n.r.: Maarten Houtman, Bernard Bouman, Daniël van der Schuur en Aarnout van Westen met Aibo. Report. Dat is een opdracht van TNO. Kennelijk slaat het aan. Sommige studenten hebben zelfs hun SOK (studieovereenkomst, red.) opengebroken om een CENSI-project te kunnen doen. Appel kijkt streng. We nemen niet iedereen. Studenten moeten gedreven zijn, en goed met vrijheid kunnen omgaan. Een keertje s nachts doorwerken mag geen probleem zijn. Een opdracht zoals bedien de computer met je handen is behoorlijk vaag. Je moet met onzekerheid kunnen omgaan. De ruimte die we hier hebben is niet groot, maar ik zie dat niet als een beperkende factor. Studenten kunnen ook bij bedrijven opdrachten doen. Dan huren we wel een flatje in Leidschendam. Geen probleem. Luuk Steemers Foto: loexproduxies

6 6 studenten 11 januari 2007/9 Ciska Bats [21] En, hoe is het nou in IJsselmuiden? Ik zal het missen. Het is niks bijzonders, maar toch, het is míjn dorp, al zestien jaar. Het dorp van m n familie, m n vader, m n moeder en m n broertje. Vanaf 1 januari ben ik officieel een inwoner van Groningen. Het Nassauplein. Klinkt wel goed, hè? Nou en of, het begin van het echte leven. Niet overdrijven ik ga gewoon op kamers. Ik ben eraan toe. Met de nieuwe dienstregeling van de NS was het nauwelijks nog te doen. Een kwartier eerder van huis en dan twintig minuten wachten in Zwolle. Bovendien zie ik het helemaal zitten, Vastgoed & Makelaardij is de studie voor mij. Dat wist ik toen ik vorig jaar een middag met een makelaar meeliep. En na de Open Dag wist ik het zeker. Makelaar is wel een beetje een mannenvak. Dat zou je niet zeggen als je bij ons in de klas rondkijkt. Fifty-fifty. Maar nu je het zegt: op die makelaardij waar ik meeliep had je één vrouw en vier mannen. Tachtig procent van de V&M-studenten wordt trouwens géén makelaar. Je kunt ook bij een projectontwikkelaar terechtkomen, bij een gemeente of desnoods bij een bank. Maar vooralsnog denk ik dat ik bij die twintig procent hoor. Prijs dan je nieuwe onderkomen maar eens aan. Een leuke studentenkamer met eigen keuken voor 339 euro all-in per maand. Twintig vierkante meter in sfeervolle straat met een parkje voor de deur. Ideaal voor studerenden: modern, zo te betrekken en net gerenoveerd. Maar goed ook, want ik heb twee linkerhanden. Zelfs voor het indraaien van een lamp roep ik m n vader. Dat kan nog leuk worden. Ik héb die keuken nou eenmaal, hè? En zo n gasdingetje. Ik kan wel íets qua koken, maar het moet allemaal nog groeien, zal ik maar zeggen. Afijn, er zitten een cafetaria en een Chinees op loopafstand, dus van de honger zal ik niet omkomen. Foto: Robert van der Molen COVER Wat ga je verder uitspoken in Groningen? Stilzitten is er niet bij, dat is een ding dat zeker is. Maar wát ik precies ga doen weet ik niet. Nu ken ik hier echt bijna niemand. Misschien ga ik wel weer zwemmen. Dat deed ik in IJsselmuiden ook. Met een vast clubje meiden waarmee ik al vijftien jaar iedere week in het water plons. En wat vragen we de volgende keer aan Jildou? Ja sorry, ik ken hier echt alleen maar klasgenoten. Van Jildou wil ik wel eens weten wie die knappe jongen is die op het bureaublad van haar laptop staat. SUUS Ik vind het allemaal maar een beetje onzin en wil er ook niet aan. Maar op lang aandringen van familie en vrienden heb ik er ook maar een paar bedacht. Let wel, deze goede voornemens zou ik kunnen kiezen en eerder behaalde resultaten bieden nauwelijks garantie voor de toekomst. Mijn eerste goede voornemen in deze reeks is: afvallen. In 2007 wil ik minstens vijf kilo in omvang afnemen. Hoewel, nu ik het zo opschrijf, doe maar vijftien. Want Nederlanders worden te dik en vooral de Groningers. Dit gaf het huis-aan-huisblad vorige week verontrustend aan. Daar komt meteen het tweede goede voornemen om de hoek kijken: me niet ergeren aan veel te dikke mensen in de trein, tram of bus. Dat ze wat meer kilo s mee sjouwen dan de rest van de bevolking moeten ze zelf weten. Maar Geen goede voornemens! In de warme dagen voor kerst wordt Suzanne er dagelijks mee geconfronteerd, goede voornemens. Of ze ze al bedacht heeft, welke het zijn en vooral waarom. anderhalve plek in beslag nemen vind ik ronduit grof. Goed, nu erger ik me eigenlijk ook aan te dunne mensen, die benadrukken mijn stevige achterwerk dan weer. Ik erger me eigenlijk aan alle mensen. Ik verander mijn goede voornemen in: me niet meer ergeren aan mensen in het algemeen. Voornemen drie: studeren. Ik moet toch echt gaan beginnen met studeren in het nieuwe jaar. Het beter m n best doen roep ik al vanaf mijn vijfde. Misschien is 2007 HET jaar om de daad maar eens bij het woord te voegen! Met dit ouderverantwoorde voornemen kom ik bijna aan het einde van de reeks. De laatste in rij vind ik zelf een hele goede. Een heel sociale, dat moet ook zo nu en dan. Ik zou in januari meer geld willen geven aan die vervelende vent van het Leger de Heils. Ook al kan dat dan betekenen dat de man in kwestie mijn gesprek in de kroeg ruw komt onderbreken met het irritante gerinkel van de kijk-eensdit-kan-nog-veel-vollerbus of me lastig valt als ik lekker relaxt loop te shoppen. Terugkijkend op dit geheel ben ik blij dat ik dus niet aan voornemens doe. Want zijn goede voornemens er toch niet vooral om je er níet aan te houden? Sterker nog, het zijn gescandeerde leuzen die even na twaalven, wanneer het oude jaar verstoten is door het nieuwe, zo nodig tegen elkaar geblèrd moeten worden omdat iedereen dat doet. Dus beste familie, vrienden en andere bekenden, mijn goede voornemen voor het jaar 2007 is: dit jaar GEEN goede voornemens hebben! Ik zou me er toch niet aan houden. Suzanne Stoppels WIN Boudewijn Otten Het beste van Raymann! Nee, wij Surinamers kennen een veel efficiëntere vorm van extreme makeover. Gewoon je moeder een grote bek geven en je ziet er gegarandeerd wekenlang heel anders uit. Een citaat uit één van de vijfenveertig columns uit het nieuwe boek Het Beste van Raymann van cabaretier en presentator Jörgen Raymann. In zijn boek, dat in november 2006 uitkwam, bundelde hij de columns die hij schreef voor De Telegraaf. Raymann sleept de lezer mee door het Nederlandse culturele landschap en zijn eigen vriendenkring. Humoristisch en herkenbaar schrijft hij over zijn dagelijkse bezigheden als het doen van boodschappen, het kopen van fitnessapparaten via tellsell en zijn sportieve carrière. Maar Raymann is ook kritisch en gaat geen enkel onderwerp uit de weg. Politieke kwesties, Rita Verdonk, de Islam, de Surinaamse gemeenschap en zijn leven als BN er, álles neemt hij in zijn columns op de korrel. Weet jij hoe Raymanns vrouwelijke alter ego heet? Mail haar naam naar huzzel@org.hanze. nl en maak kans op één van de drie exemplaren van Het Beste van Raymann.

7 onderwijs 11 januari 2007/9 7 Bij de les Interview Op 20 december was ze het middelpunt in het seminar Mediation in Arbeidsgeschillen. Belinda van Riesen, Master of Arts in Conflictmanagement, 31 jaar, eigenaar van een innovatie-voucher, docent en helemaal gegrepen door mediation. Sociaal Juridische Dienstverlening Het omstoten van een kop koffie kan al leiden tot een groot conflict op de werkvloer. Tegenwoordig worden steeds vaker mediators ingeschakeld om de rust te herstellen. Maar wat is dat eigenlijk, mediation? Chris Wind liet zich bijspijkeren. Een mediator is lui, dom en dakloos. Belinda van Riesen, docent Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) en zelf mediator, pakt meteen de aandacht. Hij is lui omdat hij geen oplossingen aanreikt, dom omdat hij niks van het conflict weet en dakloos omdat hij geen partij kiest. Van Riesens inleiding tijdens het seminar Mediation in Arbeidsgeschillen is voor veel aanwezigen waarschijnlijk gesneden koek, maar voor de onwetenden erg verhelderend. Want wat is mediation? Volgens Van Riesen is mediation te definieren als het vak van mediator dat zich richt op deskundige neutrale begeleiding in processen waarbij partijen hun probleem zien als gemeenschappelijk probleem dat ze samen willen oplossen. Mooi, maar wat betekent dat in de praktijk? Drie SJD-studenten geven een demonstratie. Martijn, werknemer van een reclamebureau, spreekt al tijden niet meer met zijn bazin Christina. Bron van het conflict is het ontslag van Lisa, Christina s secretaresse. Twee jaar geleden kreeg Lisa een hersenbloeding en sindsdien ging het minder. Dit leidde uiteindelijk tot haar ontslag. Martijn kan daar niet mee leven, een mediator moet uitkomst bieden. Zij probeert de twee weer on speaking terms te krijgen, maar dat valt niet mee. Ik weet niet waar jij soms zit met je hoofd, moppert Martijn wanneer Christina uitlegt dat het gewoon niet anders kon, wij zitten met de gebakken peren! Het moest gewoon, zij remde het succes, dat was het probleem, probeert Christina. Maar Martijn is niet te vermurwen. Het kwam voor ons als een volledige verrassing, Lisa vergat wel eens wat, maar dat was best op te vangen. Maar is het ontslag van Lisa wel het echte probleem? De mediator denkt dat er wel eens andere factoren kunnen spelen. Het zit je volgens mij vooral erg hoog dat je niet serieus wordt genomen. Martijn knikt. Ach, daar snap ik nou echt niks van, zegt Christina verontwaardigd, ik betrek hem bij alle besluiten. De mediator vraagt Martijn hoe hij zijn toekomst bij het bedrijf ziet. Hij wil De mediator: Het zit je volgens mij vooral erg hoog dat je niet serieus wordt genomen. meer waardering voor zijn werk, en dat mag uitgedrukt worden in meer salaris. Dat kan echt niet, zegt Christina, ik moet aan de groei van mijn bedrijf denken en blijven investeren! Ik heb het geld hard nodig voor een nieuw te openen vestiging. Martijn is één van de mensen die hierbij een belangrijke rol zou kunnen spelen. Het vooruitzicht baas te worden van een nieuwe vestiging doet wonderen. De mediator komt wel erg gemakkelijk weg met deze onverwacht positieve wending, maar het conflict lijkt in ieder geval opgelost. Dan is het tijd voor discussie. Vier mensen uit het werkveld geven hun visie op mediation. Hoofdvraag is of mediation moet worden opgenomen in de wet als alternatieve vorm van beslechting van arbeidsgeschillen. Leo Breedvelt, mediator bij Achmea, vindt van niet. Het idee van mediation is juist dat je er onderling uit komt, daar hoort geen wettelijke verplichting bij. Simone de Valk, docent Arbeidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, is het hier Foto: Pepijn van den Broeke mee eens. Een wet doet afbreuk aan de vrijwilligheid. Een werknemer die niet weg wil, komt in een zwakkere positie terecht. Als managers conflictvaardig te werk gaan, is het helemaal niet nodig om mediation wettelijk te regelen, vindt Breedvelt, het gaat soms echt om de kleinste dingen, iemand die vijf jaar geleden een kopje koffie heeft omgestoten. Is een mediator dan wel nodig? Daarover zijn de meningen verdeeld. Vaak gaat het helemaal niet om probleemoplossing, maar gewoon om je zin krijgen, zegt Leon Dols, belangenbehartiger voor Univé. In de praktijk gaat het vaak om exit mediation, zijn de problemen niet meer op te lossen en moet er op een goede manier afscheid worden genomen. Daarvoor is juridische kennis nodig. Veel mediators vinden het geen enkel probleem dat ze niet juridisch geschoold zijn, maar wij dus wel! En zo komen automatisch nieuwe vragen aan de oppervlakte: is mediation eigenlijk wel een vak en wat moet je er voor kunnen? Het Nederlands Mediation Instituut reikt officiële certificaten uit, maar niet alle aanwezigen zijn even overtuigd van de deskundigheid van mediators. Henk Eggers van Noorderlink, een samenwerkingsverband op het gebied van personeelsbeleid van 25 werkgevers in het Noorden, is sceptisch. Om nou te spreken van een echt vak gaat me te ver. Ik denk toch echt dat u het onderschat, zegt iemand in de zaal. Is dat zo? Nou, dan kan ik vast binnenkort een uitnodiging van jullie tegemoet zien. Chris Wind Ik werd getriggerd tijdens m n studie Rechten in Maastricht. Ik maakte kennis met mediation, het leek me meteen een geweldig vak. Weet je, als jurist leer je te denken in het belang van je cliënt. Je hebt de dure plicht om zijn belang te verdedigen. Alle feiten die op tafel komen, leg je in zijn voordeel uit. Je bekijkt de zaak van één kant. Ik voelde daarin altijd een gemis. Juist de andere kant van de zaak, de andere partij, de waarheid desnoods. Recht is niet altijd rechtvaardig. Na een gerechtelijke uitspraak staan er vaak een winnaar en een verliezer. Het fascinerende van mediation is dat er twee winnaars uit de bus kunnen komen. M n scriptie zou over mediation gaan, dat stond als een paal boven water. Omdat er in Nederland weinig ervaring is, zocht ik het over de grens. De Macarthur University in Sydney. Australië! Als het dan toch het buitenland is, dan maar zo ver mogelijk. Een andere samenleving, een ander rechtssysteem. Prachtig, ik bezocht een middelbare school waar leerlingen ervaring opdoen met mediation. Heel nauwgezet losten ze een conflict op over een schoolfeest. Een mediator is geen bemiddelaar. Een bemiddelaar bemoeit zich namelijk met de oplossing: hij wikt en weegt en doet vervolgens een voorstel. De mediator niet, die begeleidt de partijen die zélf met een voorstel moeten komen. Een scheidsrechter is de mediator ook niet. Nee, nee, een scheidsrechter oordeelt, beoordeelt en veroordeelt. Ook dat doet een mediator niet. Een mediator begeleidt de communicatie. Waarom-vragen zijn handig. Waarom voel je je onbegrepen? Waarom voel je zo weinig ruimte om je anders te gedragen? Mensen met conflicten zijn vaak onwrikbaar, zitten vast in hun eigen overtuigingen en gedachten. Het is belangrijk ze daaruit los te weken. Dat is de kunst. Het vak is gegroeid. In Nederland heb je momenteel zo n vierduizend mediators die zijn geregistreerd bij de beroepsvereniging, het Nederlands Mediation Instituut. Je verplicht je tot bijscholing. Na mijn afstuderen en een post-doctorale opleiding Conflictmanagement, begon ik mijn eigen bedrijf, Prizma. In 2005 kon ik op de Hanzehogeschool aan de slag als docent Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD), want van mediation alleen kan de kachel niet branden. Die vierduizend mediators gebruiken hun vaardigheden in hun beroep. Je ziet er veel managers van allerlei slag, personeelswerkers, juristen en psychologen. In 2006 kreeg Prizma 7500 euro van het ministerie van Onderwijs om een onderwijsinstelling een onderzoek te laten doen. Ik wilde weten of mediation bij rechtsbijstandsverzekeraars kan leiden tot besparingen van leed en kosten bij arbeidsgeschillen. Harm van Lieshout (lector Arbeidsverhoudingen aan de Hanzehogeschool, red.) kende twee personen die zo n onderzoek zouden kunnen doen. Arbeidsrechtjurist Suzanne van der Wouden en Belinda van Riesen, ik dus. Het onderwijs, ik zat er al snel in. Ik vond het geweldig om met Roef Hopman en Inge Groen een minor Conflictmanagement op te zetten. Afgelopen september ging ie van start, 34 studenten, waarvan een derde uit andere opleidingen dan SJD. Mooi toch? Maar we zetten in op groei. Volgend jaar het dubbele, het is leuk om doelen te stellen. Momenteel zit ik in een zaak bij de gemeente oeps, dat mag ik niet zeggen, natuurlijk. Afijn, een gemeente en een onderwijzeres. Een enorme inspanning is dat, maar ik hoop dat ik een ontslag kan voorkomen. En een rechtzaak, dus. Wist je dat advocaten in Australië die een zaak aan de rechter willen voorleggen, moeten aantonen dat die zaak níet door een mediator kan worden behandeld? Boudewijn Otten

8 8 advertenties 11 januari 2007/9 De Hanze is de tweewekelijkse onafhankelijke krant van de Hanzehogeschool. De redactieraad van de Hanze is op zoek naar studentleden. De redactieraad van de Hanze volgt kritisch de journalistieke koers van de Hanze en geeft adviezen aan de redactie. De raad bestaat uit twee externe deskundigen, twee personeelsleden en vier studenten van de HG. De redactieraad vergadert vijf keer per jaar, er staat een vergoeding tegenover. STUNT AANBIEDING NU 1029,- 30 RIJLESSEN INCL. EXAMEN HEREXAMEN NU 139,- 10-DAAGSE SPOEDCURSUS 1349,- INCL. EXAMEN EN BIJ ONS 1 GRATIS HEREXAMEN IN DE STAD GEHAALD EN GEBRACHT TIJDELIJK GRATIS PROEFLES J O S L S M I T MELD JE NU AAN!!! EN BEL KIJK OOK OP ONZE WEBSITE: Ben je geïnteresseerd, neem dan contact op met de redactie (Chris Wind of Loes Vader) telefoon of mail naar de.hanze@org.hanze.nl. dinox zoekt vrouwen die willen deelnemen aan een onderzoek met een nieuwe anticonceptiepil (nr 003) KOM NAAR DE OPEN DAG OP 10 FEBRUARI OP UNIVERSITEIT NYENRODE Alle momenteel verkrijgbare anticonceptiepillen bevatten twee hormonen: het oestrogeen ethinyloestradiol en een progestageen. Er is een nieuwe pil ontwikkeld die in plaats van ethinyloestradiol oestradiol bevat. Oestradiol is het oestrogeen dat ook in het lichaam gemaakt wordt. Doel In dit onderzoek zal het effect van een nieuwe anticonceptiepil op de activiteit van de eierstokken worden vergeleken met de anticonceptiepil Yasmin. Tweederde van de deelneemsters zal de nieuwe pil gebruiken, eenderde gebruikt Yasmin. Deelneemsters Aan het onderzoek kunnen 48 vrouwen deelnemen die gezond zijn; tussen 18 en 38 jaar oud zijn. Verloop Voorafgaand aan het onderzoek wordt een uitgebreide medische keuring (inclusief gynaecologisch onderzoek) verricht. Tijdens een menstruatiecyclus wordt door middel van vaginale (inwendige) echoscopie en bloedafnames onderzocht of u een eisprong heeft (screeningscyclus). Daarna gebruikt u de anticonceptiepil gedurende 6 maanden. In de screeningscyclus, de 1e, 2e en 6e behandelcyclus en de cyclus na afloop van de behandeling bezoekt u het onderzoekscentrum elke derde dag voor bloedafname en vaginale echoscopie. De groei van eiblaasjes in de eierstokken zal worden gemeten. In totaal bezoekt u het onderzoekscentrum ongeveer 43 keer. Vergoeding De vergoeding bedraagt 36,- per bezoek, als u het gehele onderzoek afmaakt krijgt u een extra vergoeding van 150,-. De totale vergoeding is afhankelijk van het aantal bezoeken en zal ongeveer 1700,- bedragen. Bij de universitaire deeltijdopleidingen van NIVRA-Nyenrode gaan beroep en studie hand in hand. Je werkt als assistent-accountant of -controller en daarnaast ben je gemiddeld één dag per week student. Je werkgever betaalt je studie en na de opleiding liggen de carrièrekansen voor het oprapen. Meer weten over Managerial Controlling en onze Masters of Science in Accountancy en Controlling? Meld je dan aan voor onze open dag op zaterdag 10 februari op Universiteit Nyenrode, waar de grote accountantskantoren aanwezig zijn, of vraag onze brochure aan via NIVRA-Nyenrode School of Accountancy & Controlling Informatie Dr. Ingrid Duijkers, dr. Christine Klipping, dr. Ageeth Remmers, dr. Marjan van den Berg Dinox, Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen tel (tijdens kantooruren) selexyz scholtens Dinox is een onderzoekscentrum met meer dan 10 jaar ervaring in geneesmiddelenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen zoals anticonceptie, vruchtbaarheidsbehandelingen, premenstrueel syndroom, acne en seksuologie. voor al je studieboeken!

9 achtergrond 11 januari 2007/9 9 Het project Versterking Ondernemerschap Frits Elema, adviseur bij HanzeConnect: De studenten studeren af op een opdracht voor het project Versterking Ondernemerschap in de toeristische sector in Noord Nederland. HanzeConnect coördineert en zet HG-docenten en studenten in bij de uitvoering. Docent en architect Henk Haagsma van de Academie voor Bouwkunde, Architectuur en Civiele Techniek deed de inhoudelijke begeleiding. De Tjattel vóór Architectuurstudenten pimpen Schier op De Tjattel na Drie Architectuurstudenten namen als afstudeerproject de terreininrichting en logistiek van toeristische bedrijven op Schiermonnikoog onder de loep en bedachten ideeën voor verbetering. Je kunt zo n bedrijf natuurlijk niet gaan afkraken. Hier zou ik niet zo gauw gaan logeren, dachten Jaco Verhage (23), Richt van der Meer (23) en Marit Wemmers (24) toen ze kampeerboerderij De Duinhoeve op Schiermonnikoog voor het eerst onder ogen kregen. Maar precies daarom waren de afstudeerders Bouwkunde-Architectuur naar het Waddeneiland afgereisd. Een ander toeristisch bedrijf op Schier, Hotel Restaurant De Tjattel, vroeg hen hoe ze hun zichtbaarheid en herkenbaarheid konden vergroten. Jaco: Veehouder Renze Visser bruiste van de ideeën, hij wilde zijn kampeerboerderij aantrekkelijker maken voor gasten. De boerenfamilie combineert wonen en werken in de veehouderij met het exploiteren van de kampeerboerderij. Dat was, zacht gezegd, nogal te zien. Richt. Je kunt het bedrijf natuurlijk niet gaan afkraken of zeggen: het moet zus en zo. Je moet goed luisteren naar de wensen van je opdrachtgever. Een kwestie van samenwerken en van elkaar leren. Ons idee om de kampeerboerderij te koppelen aan de stal kon bijvoorbeeld absoluut niet vanwege het doortrekken van de ammoniakgeur. Marit: Wij wilden structuur aanbrengen om meer eenheid te scheppen in de bebouwing en het terrein. Ons advies was om alles af te werken in een natuurlijke houtkleur en daarbinnen variaties aan te brengen voor de verschillende functies. En dat gaan ze ook doen. Bij hotel-restaurant De Tjattel hadden de eigenaren een duidelijk beeld hoe ze hun zaak herkenbaarder wilden maken. Marit: Een likje verf leek hen eigenlijk wel voldoende. Wij vonden dat hun entree wel wat luxer kon. Ons advies was dus een verbouwing. Jaco: Dit was onze eerste realistische opdracht. Een heel goed leerproces. Moet je altijd je klanten overtuigen? En in hoeverre moet je je ontwerp aanpassen? Het was nu niet zoals bij een fictieve opdracht: maken of kraken. Richt: Ze vonden ons eerste ontwerp te modern, het moest wat rustieker. We wisten ook niet of ons idee voor hen een onwijze investering zou zijn. Maar ze gaan er mee aan de slag. Rina Tienstra Popacademiestudenten veroveren Vera De meeste activiteiten van de Popacademie vinden plaats in Leeuwarden, maar zo nu en dan weten pop-studenten ook Groningen te vinden. Vlak voor de Kerst vond een dubbele cd-presentatie plaats in Vera. The Elizabeth Knowhow en Them Apples lieten zien dat ze klaar zijn voor een professioneel debuut. Het is een beetje een risico, een dubbele cd-presentatie, want wie voor de ene band komt, hoeft de andere niet te zien, en vice versa. Maar de combi van Them Apples en The Elizabeth Knowhow lijkt geen toeval. Er zijn genoeg overeenkomsten. Beide zijn een trio, ze hebben dezelfde muzikale invloeden, en beiden hebben een bandlid dat studeert aan de Popacademie. De bands halen hun inspiratie vooral uit funk en rock, maar klinken toch totaal verschillend. The Elizabeth Knowhow bijt het spits af. Incubus en de Red Hot Chili Peppers zijn duidelijk terug te horen in de combinatie van zware funkbas en gitaarsolo s, maar zodra het wel erg op deze voorbeelden begint te lijken, komen ze ineens met een nummer als Home Made Onion Soup, waarvan niet alleen de titel, maar ook de muziek klinkt als Frank Zappa op zijn funkiest. Enig nadeel van hun optreden is dat het soms vervalt in wel heel veel technische hoogstandjes. Dat ze kunnen spelen is al snel duidelijk, maar twintig wisselingen in één nummer is misschien wel erg veel van het goede. Them Apples pakt het iets Foto: Pepijn van den Broeke simpeler aan. Ook hun muziek is funky, maar een stuk sneller en harder. Hun band moet je volgens eigen zeggen zien als macaroni. De basis is het vlees en het vlees van Them Apples is rock- n-roll. De saus representeert de muzikale smaken van de drie heren, en de macaroni de songs. Of zoiets, want de muziek moet je serieus nemen, maar voor de rest houden ze wel van een beetje meligheid. Waar Elizabeth Knowhow vooral technisch hoogstaand is, blijkt Them Apples een echte live-act. Wanneer de heren worden vergezeld door drie dames, komt de sfeer er helemaal in. Niet alleen zijn de meiden prima achtergrondzangeressen, maar hun energie werkt ook aanstekelijk op het publiek. Them Apples weet hoe je een feestje moet bouwen. Hier staat geen gitaarband die zichzelf doodserieus neemt, maar een eersteklas feestband met humor. Maar hoe veel plezier de band ook heeft, het moet een keer ophouden. Niet alleen omdat het repertoire op is, maar ook vanwege praktische redenen. Zanger Harc blijkt namelijk haast te hebben. Dan gaan we nu snel door met het tweede deel van de toegift, want ik moet de laatste trein nog halen! Chris Wind Shanti, shanti in India Hanzeredacteur Loes Vader reist drie maanden door India. Van Bombay naar Goa, lekker luxe hangen in de bus. You want airconditioning, madam? No sir, antwoorden we. Niets voor ons. Indiers kopen eerder een airco dan een fatsoenlijke wc. Als je het koud hebt, ben je rijk of zoiets. Agnes tas was in Londen achtergebleven. Na vier dagen bellen en stressen, maybe tomorrow, maybe the day after tomorrow, kunnen we eindelijk weg uit Bombay. Kerst in een smoezelig hotel was erg, maar met oud en nieuw dansen we onder de palmbomen van Goa. Het kostte een vermogen voor buskaartjes, maar dan heb je ook wat: een superdeluxe turbo sleeper. Die laatste avond in Bombay klopt iemand op onze deur. Good evening, madam. You wanne play in a Bollywood movie? We need western women for nice movie with Indian stars. We bedanken, morgen gaat de sleeper naar het zuiden. Ruimschoots op tijd rijdt de taxi naar Victoria Terminus, hét treinstation van Bombay. Hordes mensen wachten op vertrek. De meesten slapen, slippers onder het hoofd. Onverstoorbaar. Zelfs kinderen mekkeren niet voor ijs of aandacht. Shanti shanti, geduld. We hijsen onze tassen op onze rug. Pffff, hij was toch amper vijftien kilo? Maar ik neem geen drager. Een oud vel-over-been-mannetje m n tas laten sjouwen? Dat nooit! De bus! Mijn lief drukte me op het hart om voor vertrek de buschauffeur in de ogen te kijken en tegen de banden te schoppen. Effe inschatten of ze het zouden halen. De buschauffeur kijkt lodderig, maar die slikt wel een pilletje om wakker te blijven, zegt Agnes. De bus heeft zwaardere veldslagen meegemaakt dan een ritje naar Goa. Monter nemen we plaats boven de achterwielen. Zitten is onmogelijk. Hangend stuiteren we Bombay uit. Ik vraag me af of er plaspauzes zijn, of dat we op onze lege waterfles zijn aangewezen. Het laatste blijkt het geval. Achttien uur hangen en hopen dat de bus en de chauffeur tegen een stootje kunnen. Loes Vader

10 10 allerhanze 11 januari 2007/9 Agenda De Agenda is bestemd voor studenten- en personeelsactiviteiten. Informatie voor de uitgave van donderdag 25 januari kun je mailen naar De deadline is donderdag 18 januari. ACLO STUDENTENSPORT De ACLO zoekt een enthousiast persoon voor de sector buitensport van het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur is beleidsuitvoerend en het Algemeen Bestuur beleidsbepalend. Je krijgt een vergoeding per vergadering (7 keer per jaar). Een vergadering, inclusief voorbereiding, kost je ongeveer 10 uur. Stuur je sollicitatiebrief met CV en motivatie voor 14 januari naar: of ACLO t.a.v. L. Assink, Blauwborgje 16, 9747 AC Groningen. Info op of bel met het Dagelijks Bestuur: DANSACADEMIE EN MINERVA Op zaterdag 13 en zondag 14 januari presenteert de Dansacademie in samenwerking met Academie Minerva de musical Pacific Overtures. Reserveren kan telefonisch op het nummer: Zaterdag 13 januari om en uur, zondag 14 januari om en uur. Dansacademie Noord-Nederland, Akkerstraat 99, Groningen. DE CAST Op dinsdag 16 en woensdag 17 januari organiseert de CAST het Korte Filmfestival Dutch Shorties. Op dinsdag zijn de films te beleven in de kantine van Economie en op woensdag in de Brink van de Hanzeborg. Info: www. hanzecast.nl. Tot 16 april is er in het Studielandschap van Techniek de foto-expositie van Rein Paalman te bezichtigen. Rein Paalman heeft zich gespecialiseerd in het fotograferen van panoramische landschappen. Meer info op EUROSONIC EN NOORDERSLAG Drie dagen lang de beste Europese popmuziek live in Groningen. Op donderdag 11 en vrijdag 12 januari spelen meer dan 140 Europese, Nederlandse en Groningse bands op 25 locaties in de binnenstad van Groningen. Op zaterdag 13 januari maken de beste Nederlandse acts van 2006 de Oosterpoort onveilig op acht verschillende podia. Het is dit jaar de twintigste editie van Noorderslag, voor het Eurosonicfestival is het de tiende keer. Voor programma en info: GSp Studentencentrum voor levensbeschouwing en maatschappij. Heb jij interesse voor beleid en bestuur? Per 1 februari 2007 zijn er drie vacatures in het Studentenbestuur: Vice-Voorzitter, Publiciteit en Intern. Hiervoor ontvang je een bestuursbeurs. Stuur een sollicitatiebrief met cv voor 15 januari naar het Studentenbestuur van het GSp, Kraneweg 33, 9718 JE Groningen of per info@gspweb.nl. Voor meer info: j.k.gelderloos@student.rug.nl. Op woensdag 17 januari vanaf uur organiseert GSp een nieuwjaarsborrel. Adres: Kraneweg 33. Persoonlijk gesprek - Severien Bouman , Joop Butti , Anja Diesemer , Tiemo Meijlink of Matty Metzlar Oecumenische vieringen Martinikerk 14/ uur: T. Meijkink, 14/ uur: T.Meijlink (Engelse vesper), 21/ uur: J. Butti, 21/ uur: B. van der Maas, 28/ A. Diesemer, 28/ uur: K. van der Plas (=Taizé-vesper) SPEEDDATEN VOOR EEN BAAN Scoor een hattrick in de Euroborg Op 16 januari houden de provincie en de gemeente Groningen een speeddate-evenement in de Euroborg. Werkzoekende jongeren en personeelzoekende werkgevers ontmoeten elkaar in korte gesprekjes van vijf á tien minuten. Aanvang: uur. Info: STUDIUM GENERALE Maandag 15 januari - Wat zijn de voor- en nadelen van het gebruik van stamcellen van volwassenen en embryo s? Christine Mummery presenteert de huidige stand van zaken van het stamcelonderzoek dat zij leidt in het Utrechtse Hubrecht Laboratorium. Academiegebouw uur, toegang is gratis. Dinsdag 16 januari - Hanzelezing: De verwondering van jonge kinderen. Talent voor wiskunde, techniek en logica. Kinderen hebben ongelofelijke talenten en sprankelen van nieuwsgierigheid naar de wereld om hen heen. Ze zijn buitengewoon creatief in het bedenken van verklaringen voor allerlei verschijnselen. Prof. Dr. Jan de Lange gaat op zoek naar aanleg voor wiskunde en logica bij kinderen. Zaal B109, Academie voor Gezondheidsstudies, Hanzehogeschool, Eyssoniusplein 18, van tot uur. Toegang is gratis. Vrijdag 19 januari Vrijheid van meningsuiting Het hoogste goed? Welke grenzen worden er terecht of onterecht gesteld aan de vrijheid van meningsuiting, de hoeksteen van de democratie? Hoe scherp zijn de grenzen in verschillende contexten? Hierover debatteren Atzo Nicolaï, Afshin Ellian en Hubert Smeets. Het Heerenhuis, Spilsluizen NZ 9, tot uur. Toegang is gratis. VERA ZIENEMA Dinsdag 16 januari Requiem van Hans- Christian Schmid (Duitsland 2006). Een intens drama, geïnspireerd op het ware verhaal van een Duitse studente in de jaren zeventig, die gelooft dat ze bezeten is van de duivel. Na Distant Lights (2003) richt Schmid zich opnieuw met een scherpe blik op een breekbaar personage in een wereld van morele dubbelzinnigheid. Requiem vertelt het verhaal van een jonge vrouw die heen en weer wordt geslingerd tussen familie, geloof en ziekte. Sandra Hüller won met dit filmdebuut de Zilveren Beer voor Beste Actrice op de Berlinale Deur open om uur, aanvang: uur. Toegang: 4,- plus maandkaart 1,-. Dinsdag 23 januari - We Feed the World van Erwin Wagenhofer (Oostenrijk 2006). Met even wonderschone als onvergetelijke beelden ontrafelt We Feed the World het bizarre verhaal van ons voedsel voordat het in de schappen van de supermarkt belandt. Wagenhofer onderzoekt de marktmechanismen die ten grondslag liggen aan onze voedselindustrie en roept verschillende interessante vragen op. Waarom is strooizout bijvoorbeeld meer waard dan graan? En hoe kan het dat er dagelijks honderdduizend mensen omkomen van de honger terwijl er wereldwijd genoeg voedsel wordt geproduceerd voor 12 miljard mensen? Deur open om uur, aanvang: uur. Toegang: 4,- plus maandkaart 1,-. Huzzel Colofon Horizontaal De Hanze is de redactioneel onafhankelijke krant van de Hanzehogeschool Groningen. De krant verschijnt tweewekelijks Verticaal Nieuwjaar 1... met Sonja Bakker 1 Een bol, een beignet en een... 8 Griekse god van de wind 2... Fireworks, vuurwerkfabriek 9 Het...almenoproer, roman 3 Neef van Abraham met een meisjesnaam 11 Vuurwerk eist ieder jaar z n... 4 Nieuwjaar op de HG,... ontbijten 12 Jaar... jaar... jaar , de teller staat weer op Plaats op de Veluwe 6 Se..., flu.. of ni Korte wintermaand 7 Een fijn onderscheid aanbrengen 16 Limburgse klei 10 t Was twaalf uur, de champagne tie,...tionair of...tor zal ook heel wat... brengen 18...vuurwerk mag het hele jaar 14 Boom wie... toekomt 15 O...tje, een s...s 21 Litouwen op de auto 19 Een vuurpijl met een steek Indien 22 Tokkie 24 De oude (afko) 23 Muzieksoort 25 Plaats in Japan 25 Meepraters in een bedrijf (afko) 27 Oud & Nieuw is hét feest voor Kan dit nog,...no 2007? De vet gedrukte opgaven hebben met het thema te maken, net als de oplossing. Mail het woord naar: huzzel@org.hanze.nl en ding mee naar de gebundelde studentensoap Martini Drei. Inzenden t/m dinsdag 16 januari. De kersthuzzel en het kerstontbijt zijn gewonnen door: Marjolijn Prins. Het antwoord was: lichtjes stralen, mensen pralen. Boudewijn Otten Fotografie Pepijn van den Broeke - Robert van der Molen loexproduxies Prikbord Prikkies zijn gratis voor personeel en studenten van de HG en voor niet commerciële instellingen. Lengte maximaal 30 woorden. Bedrijven betalen 25 euro voor 30 woorden, elk woord extra kost 50 cent. Opgeven bij de redactie: Zernikeplein 1-H4, postbus 30030, 9700 RM, Groningen, de.hanze@org.hanze.nl. Échte kaarten met je eigen foto, je maakt ze zó bij: kaartje2go. KUNST & WERK IN FRANKRIJK Artist-In-Residence Le Parc, Pampelonne Frankrijk, Rob Annema wenst alle HG ers een heel goed 2007! Enne HEERLIJK VAKANTIE- HUIS te huur in Zuid- Frankrijk: Wil je ook bloggen voor Groningen? Als ambassadeur van Groningen krijg je kaartjes voor openingen, tentoonstellingen, concerten en sportwedstrijden én een digitale fotocamera. Meld je aan voor een gesprek via info@groningerstudieblogs.nl. ASHTANGA YOGA Athletic. Powerful. Balancing. Studio Hofstraat ashtanga_groningen@hotmail.com. Class schedule: Mondays 20:15 to 21:45, Thursdays 20:15 to 21:45, Sundays 18:00 to 19:30. BVD BOEKENVOORDEEL De stichting BVD wordt door studenten bestuurd voor studenten. De BVD verkoopt studieboeken voor de economische opleidingen van de HG. BVD, daar haal je tien procent voordeel mee. Kijk voor meer informatie op www. stichting-bvd.nl. ZERE VOETEN? Bel pedicure Brigitte Munzebrock MET ONDERLINGE STEUN STUDEREN Lotgenotengroep voor studenten met een psychiatrische achtergrond voor studenten van de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen. Bijeenkomsten eenmaal in de twee weken op dinsdagavond van uur tot uur in het Wiebengacomplex. Info: Met Onderlinge Steun Studeren (MOSS), moss@ org.hanze.nl, tel VRIJWILLIGER-VAKANTIEWERK Johanniter maakt vakanties mogelijk voor mensen die vanwege hun handicap anders nooit op vakantie kunnen. Wij zoeken vrijwilligers die het leuk vinden om een ander te begeleiden en/of verzorgen en daarnaast ook graag op vakantie willen in binnen- of buitenland. Heb je belangstelling, wil je meer info of wil je jezelf aanmelden; schrijf, bel of naar: Johanniter Hulpverlening, Lange Voorhout 48, 2514 EG Den Haag, , vakanties@ johanniter.nl, Redactie-adres Zernikeplein 1, H 4, 9747 AS Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen telefoon: fax: de.hanze@org.hanze.nl Internet: Redactie Chris Wind - hoofdredacteur c.f.wind@pl.hanze.nl Boudewijn Otten - (eind)redacteur j.b.m.otten@pl.hanze.nl Luuk Steemers - redacteur lu.a.steemers@pl.hanze.nl Rina Tienstra - redacteur r.h.tienstra-de.knegt@pl.hanze.nl Loes Vader - redacteur j.l.c.vader@pl.hanze.nl Marie Smeding - bureaumanager m.k.smeding@pl.hanze.nl Illustraties Mathieu van der Bij & Xiao Feng Chiu Sam Peeters Leo van der Reest Barbara Stok Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie de Hanze & Grafi sche Industrie De Marne B.V. Oplage: Advertenties Bureau Nassau info@bureaunassau.nl Abonnementen 40 euro per jaar de.hanze@org.hanze.nl

11 international 11 januari 2007/9 11 Legal alien Mei-Ling does not sound very African. It s a Malayan name. My mother is from Singapore where she met my father when he studied engineering. Could you live here for ever? I could live in Europe for a long time, but not for ever. I want to start a business of my own in Europe and expand it when I m back in Kenya. I don t think I will stay very long in Groningen, though. It is a nice friendly city. But the clubs and bars where I go are so small, you tend to meet the same people all the time. I m used to Nairobi and Toronto. The next six months I will do an internship in Amsterdam. It ll make a nice change. Mei-Ling Ndubai (22) Studies: International Communication Native country: Kenya, 34.7 million people, 15 times the size of the Netherlands Loves: the fruits of success Hates: two-faced people Hero: my father who died in 2000 Last time you were in Kenya? This is my third year in Groningen. The first two years I went to Kenya during the summer, Procedures residence permits shortened Following positive experiences in Utrecht with a new, faster procedure for residence permit applications by foreign students, the Dutch Immigration and Naturalization Service (IND) expects that the new procedure will soon be introduced nationwide. The new procedure allows students to make applications directly to the IND, instead of at the city council. The removal of this extra step should cut the time needed to process applications in half. The new procedure will take approximately six weeks. Dutch students encouraged to study abroad Starting from September 2007, Dutch students will be allowed to use their regular student grant (studiefinanciering) not only for study in the Netherlands, but for study abroad too. This will give Dutch students the flexibility to choose from study programmes worldwide. Dutch students are being encouraged to study abroad because the incoming mobility of international students is currently larger than the outgoing mobility of Dutch students. Networking site for European students Students who intend to go abroad for study or internships can become a member of a new European networking platform Philox. The site is for students who wish to share ideas and knowledge. In addition, Philox aims to provide but this year I was doing an internship. So it has really been a long time since I was in Kenya. Luckily I am in regular contact with my mother and my two elder brothers in Nairobi. We phone almost every day. My brothers are very protective. If they do not hear from me for more than two days they become worried. One of my brothers has a Dutch girlfriend. He met her when she was an intern of the United Nations in Nairobi. How does a girl from Nairobi end up in Groningen? I went to a British system school, in Nairobi guidance and tips to European students on job search and career planning. Philox also plans to aim to post job opportunities. If you are over eighteen years of age, and have a student address you can join Philox at www. philox.eu. Boundaries of Europe: Hungary Studium Generale launches a series of lectures about EU-membership. In this series entitled The Boundaries of Europe, five countries are on the agenda: Hungary, the Czech Republic, Romania, Turkey and Ukraine. These five countries are all close to the eastern border of the European Union and they represent four phases of joining the EU. On 25 January Hungary will be focused on. Speakers are professor of Sociology Gáspár Miklós Tamás and the Hungarian author Péter Esterházy. The first lecture is in English, the second in German. Time: uur. Venue: Academiegebouw, Broerstraat 5. Well-educated Europeans stay at home Well-educated Europeans are unwilling to move to other EU states to find jobs. This is the outcome of a report by consultancy firm PricewaterhouseCoopers. Employers would be able to solve staff shortages very easily if they could engage personnel from other states, but the immobility of well-educated people prevents them from doing so. Only Scandinavians, Irish and British seem to be prepared to emigrate. where I got my O levels. I did my A levels in Switzerland and then moved to Canada to do a pre university programme. I wanted to study in Europe. My brother s Dutch girlfriend studied at the RUG. So I had a look at the websites of RUG and Hanze University. Biggest mistake for us to make in Kenya. In Nairobi you have to be very careful where you go. The big shopping malls are safe, but if you go to small craft shops you are bound to be ripped off or robbed, particularly if you show money. It s different in the rural areas. People do not see cameras or money as valuable. They Dish Greek student Eleftheria s delicious combination of meat and fruit might be healthy, very tasty and affordable, but you do need to be patient. The preparation takes less than half an hour, but being an oven dish, it needs a lot of time before it s done. Eleftheria creates a great appetizer, Mani taria me balsamito (mushrooms with balsamico vinegar), which is perfect to eat while the main dish is getting ready. Take about fifty grams of breadcrumbs and add balsamico, olive oil and garlic. Put mushrooms in a small ovenware and cover it with the balsamico sauce. Squeeze half a lemon over it and mix it all together. Put in the oven for about twenty minutes at 275 degrees Celsius. The main dish is Choirino me portokoli ke damaskino (pork meat with orange and plumbs). Cook the pork for about twenty minutes, let it cool down and make incisions of about 2 inches. Fill up the incisions with dried plumbs and put the pork in a big ovenware. Peel an orange and cut the orange skin into vertical slices. Squeeze the orange all over the porkmeat. Add some pepper and salt and put pieces of potatoes and the orange skin around the meat. Then add half a glass of white wine and put the ovenware into the oven for about oneand-a-half hours at 180 degrees Celsius. Serve with a salad, garlic bread and the rest of the white wine. Kali orexi! will be very curious. Different rules apply here. You have to show respect to older people and never look someone in the eye. My father came from a rural area, the Meru district. He lived in very poor circumstances without electricity, water or proper sewage. But, in spite of that, he lived to be a member of parliament for the Meru district. He died seven years ago but the Meru people still admire him. The opposition party he was MP for is now in government. I m sure my father would have been very big in Kenya if he lived. Mani taria me balsamito 250 grams of mushrooms 2 tbs of balsamico 2 tbs olive oil 50 grams of breadcrumbs ½ lemon 3 pieces of garlic Choirino me portokoli ke damaskino 750 grams of pork meat 200 grams of dried plumbs 1 orange 300 grams of potatoes ½ glass of white wine Did you notice any typically Dutch habits? The Dutch are very straightforward, sometimes blunt. In the beginning I was often shocked. I can t think of any examples because I ve got used to it now. On the other hand the Dutch friends I made are very loyal. They do everything for me. One of them has become a lawyer in Utrecht. She often drives to Groningen, just to see me. And the parents of my brother s girlfriend, who live in Bilthoven, helped me feel very welcome here. Give us a characteristic Kenyan proverb. It s in Swahili. I m not too sure about the spelling. Haraka, haraka, anina baraka. It means: hurry, hurry has no blessing. What s your motto in life? Live every day to the fullest. At least. That s what I try to do. You have no other choice because you never know what tomorrow has in store for you. Luuk Steemers Eleftheria s Fruit Flavoured Porkmeat Foto: loexproduxies

12 12 achterklap 11 januari 2007/9 Astromaniac De enige ware studentenhoroscoop 11 t/m 24 januari Leeuw Maagd 23 augustus 22 september Blijf deze weken uit de buurt bij Weegschalen, beste Maagd. De kans is namelijk groot dat een ontmoeting met deze of gene een behoorlijk staartje kan hebben. Mocht je ze niet kúnnen ontwijken, haal dan eerst adem en denk goed na over wat je zegt. Laat je niet opjutten door de kritiek die je krijgt. De kans is groot dat je de ander nóg meer tegen je in het harnas jaagt. Weegschaal 23 september 22 oktober Waar hang je toch uit, lieve Weegschaal? Je docenten, vrienden en familie vragen zich dit geregeld af. Je zou je hoofd eens wat vaker moeten laten zien. Alsof je niet genoeg aan je bolle toet hebt! Hoe past dat allemaal binnen je drukke schema? Ach, je kunt niet álles doen. Het is helemaal niet slecht voor jou om je dagelijkse kroegentocht een keertje over te slaan! Schorpioen 23 oktober 22 november Schorpioenen laten ook in deze periode niet over zich heen lopen. Dit is mede te danken aan Mars die weer eens hoog aan jouw hemel staat. Maar onthoud goed: je vangt vliegen met stroop en niet met een grote bek. Dus kom op, en laat er een zoete tijd aankomen. Je weet best hoe het werkt: wie zoet doet, zoet ontmoet. Daar heb jij een zware dobber aan, Schorpioen Boogschutter 23 november 22 december Lieve Boogschutter, je bent de laatste tijd een beetje in de war. Komt dit misschien door je studie? Of door de liefde? Mocht je je laten verleiden door die aantrekkelijke bink of stoot, zorg er dan voor dat je er achteraf geen spijt van krijgt. Volg je gevoel, maar blijf er bij met dat fijne koppie van je. Uiteindelijk komt alles altijd goed! Steenbok 23 december 22 januari Steenbokken komen deze periode weer met beide benen op de grond. Nadat je weken met je hoofd in de wolken hebt gelopen, land je eindelijk weer op aarde. Dat is maar goed ook: je hebt je wijze verstand zeker nodig deze tijden. Laat je niet verleiden of, beter gezegd, misleiden tot één of andere dwaze actie. Het is namelijk goed mogelijk dat je er een hoge prijs voor moet betalen. Waterman 23 januari 22 februari Bij jou is het alles of niets, hollen of stilstaan. De afgelopen tijd was het hollen en, volgens de sterren, lijkt daar nog lang geen einde aan te komen. Je vindt het heerlijk! Van de ene borrel rol je zo naar het andere etentje, om vervolgens je heil te zoeken bij een volgend maatje in de kroeg. Ook tussen de lakens hobbel jij van de één op de ander Ach Waterman, geniet er nog maar even van! Vissen 23 februari 22 maart De afgelopen weken zijn je niet in de kouwe kleren gaan zitten, Vis. Nu is het tijd om de prijs te betalen die staat op je feestgedrag. Je blijft de hele maand een beetje aankwakkelen en je relatie staat op springen. Zorg goed voor jezelf, zodat je fit en kwiek genoeg bent om voor anderen te zorgen. Onthoud, lieve Vis, wie goed doet, goed ontmoet. Ram 23 maart 22 april Verwen je liefje eens met een heerlijk ontbijt op bed, een dagje sauna of een romantisch diner voor twee. Wie geeft wat hij heeft, is waard dat hij leeft. Op het moment heb je het relatief rustig, maar er komen drukke tijden aan. Spaar je krachten en vooral je geld voor al die leuke feesten of reisjes die eraan zitten te komen! Het jaar 2007 belooft voor jou geweldig te worden. Stier 23 april 22 mei Er hebben zich behoorlijk wat veranderingen voorgedaan, lieve Stier, maar je wou het allemaal toch zelf? Neem voor lief dat je vrienden en vriendinnen het betreuren dat je deze keuzes hebt gemaakt, uiteindelijk vinden ze toch dat jij je geluk moet zoeken. Pffffff, dat is toch makkelijker gezegd dan gedaan. Ach Stier, laat het gaan, ga naar die beachparty in de Drie en drink een cocktail op hen allemaal. Tweeling 23 mei 22 juni Tweelingen zijn het jaar weer eens zonder goede voornemens begonnen. Die zouden ze eigenlijk wel moeten hebben, maar ze genieten nog steeds met volvette ongezonde teugen van het leven. Die joint, dat biertje of die vette hap kunnen ze nog steeds moeilijk laten staan. Ach, zolang het niet de spuigaten uitloopt, toe dan maar lieve Tweeling. Goede voornemens kun je immers op ieder moment maken. Kreeft 23 juni 22 juli Het gaat gelukkig weer een beetje beter met je, lieve Kreeft. Vergeet niet: een goed begin is het halve werk. De planeten staan gunstig: kom maar op met die nieuwe liefde, dat geweldige feest of dat immens hoge cijfer! Het zit er aan te komen, Kreeft, maak je borst maar nat want je zult je niet snel meer vervelen! Vergeet je vezeltjes niet, Kreeft, maak eens een lekkere komkommersalade. Leeuw 23 juli 22 augustus Dankzij de maan is onze Leeuw deze periode ook weer onmiskenbaar zorgzaam. Zo voeder jij je vrienden en medestudenten weer rustig bij met je zelfgemaakte chocolaatjes, je vette karamels of knapperige café-noirs. Houd er rekening mee dat je met de overredingskracht die een Leeuw eigen is, mensen niet overrompelt en hun goede voornemens als sneeuw voor de zon laat verdwijnen. Dat kilootje extra zal menigeen misstaan. Thuis Het duurt altijd even voordat een nieuwe plek als thuis voelt. Dat zit hem in kleine dingen. Je favoriete muziek die net even uit een andere hoek komt. De lucifers die onvindbaar zijn als je het gas wilt aansteken, of je hand die tegen de muur slaat, precies op de plek waar anders het lichtknopje zat. Het verhuizen naar een boot geeft daar nog een extra dimensie aan. Door de schommelingen had ik de eerste weken het gevoel dat ik flauwviel. s Nachts schrok ik wakker van het bonkende geluid waarmee de boot tegen de kade beukt. Of luisterde ik gespannen naar mijn lamellen die tegen het raam aan klapperden. Nu, na vier weken, besef ik in mijn slaap dat het buiten weer eens stormt. Het begint te wennen. Juist die kleine dingen waarvan ik wakker lag, beginnen nu te horen bij het ultieme thuisgevoel. Het mooiste is het als s avonds de lantaarnpalen op de kade aan gaan. De gracht weerkaatst het licht waardoor het als flikkerend kaarslicht mijn kamer in schijnt. Een klok heb ik niet meer nodig. s Ochtends word ik wakker door het ruisende geluid van de ochtendfile die vlak langs mijn bed schuifelt. s Avonds hoef ik maar naar buiten te kijken om te zien hoe laat het is. Ter hoogte van mijn boot staat een opvanghuis. De daklozen verzamelen zich daar rond tienen. Tegen elven beslaan de ramen: tijd om naar boven te gaan. Hangend tegen de stapelbedden praten de thuislozen nog wat. Om twaalf uur gaan de gordijnen dicht. Om half één is het donker. De daklozen in mijn opvanghuis hebben een regelmatig leven. Als ik om acht uur wakker word van de file, zijn ze alweer vertrokken. Maar dat de nieuwe plek begint vast te roesten in mijn systeem, betekent niet dat ik de oude vergeten ben. Zonder te weten hoe ik er gekomen ben, sta ik ineens weer voor mijn oude huis. Het is 1 januari, acht uur s ochtends, en met een schok ontwaak ik uit mijn dronken toestand. Ik fiets terug naar mijn nieuwe stek, waar de ochtendfile braaf staat te wachten. Het is tijd om op te staan. Leonie Veraar

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. Met alle geweld. in één klap alleen. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. Met alle geweld. in één klap alleen. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL Met alle geweld in één klap alleen Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 Stoer Yung loopt de school uit. Zijn rugtas hangt over zijn rechterschouder. Zo ziet hij er stoer uit. Yung draagt

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Onderzoek Inwonerspanel: Maatschappelijke stage (MAS)

Onderzoek Inwonerspanel: Maatschappelijke stage (MAS) 1 (13) Onderzoek Inwonerspanel: Maatschappelijke stage (MAS) Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 31 mei kregen de panelleden van 12 tot en met 16 jaar (89 personen) een e-mail met de vraag of zij

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Jaarverslag 2013-2014

Jaarverslag 2013-2014 NOVA Voorzitter Anthony Matthijsen 24-9-2014 Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Mijn taken... 3 Externe contacten... 4 Vergaderingen... 4 Administratie... 4 Commissies... 5 Eerstejaarsfeest... 5 De club...

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort.

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort. Een erfenis Dag dames, kan ik iets voor u doen? Amber kijkt Liz even aan en zegt dan: Ik heb hier een afspraak met de notaris. Mijn naam is Amber Overgauw. De vrouw kijkt op haar beeldscherm. Ik zie het,

Nadere informatie

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer KLEM Katja en Udo in de schulden Anne-Rose Hermer Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen 1 Katja ontmoet Udo Katja is bijna negentien jaar. Ze woont nog bij haar ouders. Katja werkt in een warenhuis.

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

De ijnmanager. Cartoons september 2012. Luc Timmers

De ijnmanager. Cartoons september 2012. Luc Timmers De ijnmanager Cartoons september 2012 Luc Timmers Alle cartoons mogen gratis gekopieerd en verspreid worden Gratis? Jazeker! Tegenprestatie? De Lijnmanager Gratis is voor bijna niks Volg @Delijnmanager

Nadere informatie

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of

Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of WO-opleiding in één van de twaalf grootste studentensteden

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Naar de brugklas. Naar de brugklas...

Naar de brugklas. Naar de brugklas... Naar de brugklas Naar de brugklas... spannend! Naar de brugklas gaan vinden veel leerlingen spannend. We vinden het belangrijk dat je je snel thuis voelt op onze school! Daar gaan we je ook bij helpen.

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Niet eerlijk. Kyara Blaak

Niet eerlijk. Kyara Blaak Kyara Blaak Niet eerlijk Kyara Blaak Kyara Blaak 248media uitgeverij, Steenwijk Grafische realisatie: MDS Grafische Vormgeving Illustraties binnenwerk: Kyara Blaak Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Beroepsoriëntatie voor 4-havo

havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Beroepsoriëntatie voor 4-havo havo Carrousel schooljaar 2015/2016 Dit schooljaar organiseert jouw school een havo Carrousel. Dat is beroepsoriëntatie voor 4-havo. Tijdens drie bedrijfsbezoeken maak je kennis met beroepen. Ook leer

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL De nieuwe buurt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 4 Een nieuw huis Dit is nu ons nieuwe huis. De auto stopt en Kika s vader wijst trots naar het huis rechts. Kika kijkt. Het is een rijtjeshuis

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

De ijnmanager. Cartoons april 2012. Luc Timmers

De ijnmanager. Cartoons april 2012. Luc Timmers De ijnmanager Cartoons april 2012 Luc Timmers Alle cartoons mogen gratis gekopieerd en verspreid worden Gratis? Jazeker! Tegenprestatie? De Lijnmanager Gratis is voor bijna niks Volg @Delijnmanager op

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Onderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol

Onderzoek Inwonerspanel Jongerenonderzoek: alcohol 1 (19) Onderzoek Inwonerspanel Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 5 december kregen de panelleden van 12 tot en met 18 jaar (280 personen) een e-mail met de vraag of zij digitaal een vragenlijst

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Lesbrief. Zat Annie van Gansewinkel

Lesbrief. Zat Annie van Gansewinkel Lesbrief Zat Annie van Gansewinkel Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Ja hoor. Dan moet je rechtdoor. Bij de moet je naar rechts en daarna de links. Het postkantoor is aan rechterhand.

Ja hoor. Dan moet je rechtdoor. Bij de moet je naar rechts en daarna de links. Het postkantoor is aan rechterhand. Thema 5 Woonomgeving Oefening 2 Situatie 1 Pardon meneer, mag ik iets vragen? Jazeker, wat kan ik voor doen? Weet u het postkantoor is? Ja hoor. Dan moet je rechtdoor. Bij de moet je naar rechts en daarna

Nadere informatie

Factsheet persbericht

Factsheet persbericht Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464

Nadere informatie

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid?

Interviewfragmenten. Vraag 1: Heeft u een zeer goede, goede, redelijke of slechte gezondheid? Interviewfragmenten Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins te verspreiden.

Nadere informatie

Nieuw Nederlands 4 e editie 4 vwo. Cursus Argumenteren. Hoofdstuk 1 Meningen en argumenten. 1 Meningen

Nieuw Nederlands 4 e editie 4 vwo. Cursus Argumenteren. Hoofdstuk 1 Meningen en argumenten. 1 Meningen Cursus Argumenteren Hoofdstuk 1 Meningen en argumenten 1 Meningen Opdracht 1 1 Dat concert van die Chinese pianist lijkt me echt iets voor jou. (positief standpunt) 2 Ik weet nog niet of ik meedoe met

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor.

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor. NIEUWSBRIEF December Mentorschap Midden-en Noordoost Brabant 2015 Editie 2 Jaargang 1 Hierbij ontvangt u de nieuwe nieuwsbrief van het Mentorschap Midden -en Noordoost brabant. Hiermee houden wij u op

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101 Aantal geregistreerde deelnemers : 11 Periode evaluatie : 19 maart 01 t/m 6 april 01 Aantal evaluaties : 101 8% ingevuld niet ingevuld % 0% anoniem niet anoniem 0% RESULTATEN EVALUATIE ICT-PRAKTIJKDAG

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

WIL JE MINDER BLOWEN?

WIL JE MINDER BLOWEN? WIL JE MINDER BLOWEN? Uitgave van Stichting Be Aware Maart 2015 Ik wil minderen. Je vindt dat je teveel wiet/hasj of cannabis rookt. Je beseft dat je hierdoor minder goed functioneert: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Rianne haalt haar hand door Jochems haar terwijl ze naar de kamer loopt. Kijk eens wie we daar hebben? roept ze als ze uit het raam kijkt.

Rianne haalt haar hand door Jochems haar terwijl ze naar de kamer loopt. Kijk eens wie we daar hebben? roept ze als ze uit het raam kijkt. Hoofdstuk 1 Zullen we deze ballonnen nog aan de lamp hangen? Vragend kijkt Rianne Jochem aan. Is goed, mompelt haar stiefbroertje zacht. Hé, wat is er? vraagt Rianne verbaasd. Vind je de slingers niet

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Beslis zelf over je toekomst!

Beslis zelf over je toekomst! Beslis zelf over je toekomst! Is deze folder voor jou? Elk jaar komen vele jongeren van school met een havo, vwo of mbo niveau 2 diploma. Behoor jij bij deze groep? Dan is deze folder niet voor jou bestemd.

Nadere informatie

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur.

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Tornado Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Geschreven in januari 2012 (Geïllustreerd t.b.v. het

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Wat een mensenkennis, grijnst vader. Van je tweelingbroer weet je toch alles? Ook al denkt hij van niet. Vera steekt haar neus in de lucht.

Wat een mensenkennis, grijnst vader. Van je tweelingbroer weet je toch alles? Ook al denkt hij van niet. Vera steekt haar neus in de lucht. 1. Vakantieplannen Yeeesss! roept Vera. Had ik wel verwacht, bromt Edwin. Vader kijkt hem met opgetrokken wenkbrauwen aan. Wel verwacht? Natuurlijk, reageert Edwin. We hebben nog een rondvlucht met de

Nadere informatie

Op reis naar Bethlehem

Op reis naar Bethlehem Op reis naar Bethlehem Rollen: Verteller Jozef Maria Engel Twee omroepers Kind 1 Kind 2 Kind 3 Receptionist 1 Receptionist 2 Receptionist 3 Kind 4 Kind 5 Herder 1 Herder 2 Herder 3 Herder 4 Drie wijzen

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie