Privacyverklaring Gezondheidsmonitor Jeugd 2019 Gelderland-Zuid

Transcriptie

1 Privacyverklaring Gezondheidsmonitor Jeugd 2019 Gelderland-Zuid Wat is de Gezondheidsmonitor Jeugd? GGD Gelderland-Zuid doet onderzoek naar de gezondheid, welzijn en leefstijl van de inwoners in de regio Gelderland-Zuid. Eén keer in de 4 jaar is de doelgroep jongeren aan de beurt. Dat onderzoek heet Gezondheidsmonitor Jeugd en vindt dit jaar plaats tussen september en december 2019 bij leerlingen in de klassen 2 en 4 van het regulier voortgezet onderwijs. Jongeren doen mee met het onderzoek door op school een digitale vragenlijst in te vullen. (Meer informatie kunt u vinden via de website van de GGD: Landelijke samenwerking De Gezondheidsmonitor Jeugd wordt door alle GGD en in Nederland op vrijwel dezelfde manier en in dezelfde periode van het jaar uitgevoerd. Dit doen de GGD en op verzoek van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). VWS heeft aan het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) de opdracht gegeven om de GGD en hierbij te ondersteunen. De Gezondheidsmonitor Jeugd is een samenwerking tussen GGD en, GGD GHOR Nederland (de landelijke vereniging van GGD en) en het RIVM. Waarom deze privacyverklaring? Het is de bedoeling om de Gezondheidsmonitor Jeugd anoniem uit te voeren. Maar omdat het niet is uit te sluiten dat enkele jongeren, met een uitzonderlijke combinatie van antwoorden, in theorie te herleiden zouden zijn, kunnen we in juridische zin niet spreken over volledig anoniem onderzoek en daarom moeten we voldoen aan de eisen van de privacywet (Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)), waaronder het opstellen van deze privacyverklaring. In deze privacyverklaring beschrijft GGD Gelderland-Zuid wat het onderzoek inhoudt en op welke manier zij in de Gezondheidsmonitor Jeugd omgaat met de ingevulde vragenlijsten, de daaruit voortvloeiende onderzoeksresultaten en op welke manier de GGD ervoor zorgdraagt dat deze goed worden beschermd. Gezondheidsmonitor PRO-VSO Tegelijkertijd met de Gezondheidsmonitor Jeugd (in het regulier voortgezet onderwijs) voert de GGD ook de Gezondheidsmonitor PRO-VSO uit. Dat onderzoek vindt plaats in het praktijkonderwijs (PRO) en het voortgezet speciaal onderwijs (VSO). In de Gezondheidsmonitor PRO-VSO worden veel minder onderwerpen aan de orde gesteld en ook nog op een grover niveau waardoor voor de Gezondheidsmonitor PRO-VSO herleidbaarheid volledig is uit te sluiten. Daarom is er in dat onderzoek geen sprake van verwerking van persoonsgegevens en hoeft er voor dat onderzoek ook geen privacyverklaring te worden opgesteld. De beveiligingsmaatregelen voor de Gezondheidsmonitor PRO-VSO zijn verder hetzelfde als die voor het regulier Voortgezet Onderwijs. (Meer informatie over de Gezondheidsmonitor PRO-VSO vindt u op de website van de GGD: 1

2 Doelen Gezondheidsmonitor Jeugd 2019 Gelderland-Zuid Het doel van het onderzoek is om betrouwbare en relevante informatie te krijgen over gezondheid, welzijn en leefstijl van jongeren. Deze informatie kunnen scholen, gemeenten en de GGD gebruiken bij het maken, uitvoeren en evalueren van beleid. Gemeenten kunnen kijken hoe zij het doen in vergelijking met andere gemeenten in de regio of met heel Nederland. Ook scholen kunnen zich vergelijken met de regionale cijfers of met heel Nederland. Dit kan helpen om betere keuzes te maken. Doordat we de Gezondheidsmonitor Jeugd (voorheen E-MOVO) al sinds 2003 uitvoeren, kunnen we ook voor veel onderwerpen trends over de tijd laten zien. Die trends zijn er per school, per gemeente en voor de hele GGD-regio. Ook deze informatie helpt scholen, gemeenten en GGD om gerichte prioriteiten te stellen. Onderwerpen in de vragenlijst van de Gezondheidsmonitor Jeugd In de vragenlijsten zijn onderwerpen opgenomen die belangrijk zijn als het gaat om gezondheid, welzijn of leefstijl van jongeren, of die daar een direct verband mee hebben. Ook zijn een aantal achtergrondgegevens opgenomen die nodig zijn om risicogroepen te kunnen onderscheiden. De volgende onderwerpen komen aan bod: Achtergrondgegevens: leerjaar, opleidingsniveau, leeftijd (in jaren), geslacht, gezinssamenstelling, geloof, postcodecijfers (PC4) of woonplaats Gezin/vrienden: ingrijpende gebeurtenissen in het gezin, mantelzorg, moeite met rondkomen, relatie met de ouders, relatie met vrienden Gezondheid en welbevinden: ervaren gezondheid, geluk, psychosociale gezondheid, sombere gevoelens, stress, slapen, weerbaarheid, eigen oordeel gewicht, gehoorschade, vaccinaties Leefstijl: Bewegen, voeding, alcoholgebruik, roken, drugs School: schoolplezier, schoolverzuim, (Cyber)pesten Social Media/gamen: sexting, risicovol social mediagebruik, risicovol gamen Relaties en seksualiteit: seksuele ervaring, ervaring tegen je zin, houding t.o.v. homoseksualiteit. Omgeving: beoordeling van de woonomgeving. Op welke wijze gebruikt de GGD de gegevens van de ingevulde vragenlijsten? De GGD maakt rapportages voor gemeenten en scholen op basis van de verzamelde gegevens. De rapporten worden zo gemaakt dat herkenning van een leerling uitgesloten is. De landelijke samenwerkingspartners, RIVM en GGD GHOR Nederland kunnen voor onderzoek en publicatie gebruik maken van de in Gezondheidsmonitor Jeugd verzamelde gegevens. Ook in deze rapportages is herkenning van een leerling niet mogelijk. Wie ontvangen de met de Gezondheidsmonitor Jeugd verzamelde gegevens? De GGD maakt gebruik van een externe partij om de technische afname van de digitale vragenlijst en de tijdelijke dataopslag mogelijk te maken. Deze externe partij is gebonden aan strikte voorwaarden zoals beveiligingsmaatregelen en geheimhoudingsplicht. Binnen de GGD hebben alleen medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van de onderzoeksgegevens, toegang tot de onderzoeksgegevens. De antwoorden worden strikt vertrouwelijk behandeld en verwerkt. De GGD kan besluiten om gegevens te delen met derden 2

3 voor onderzoek. In dat geval zorgt de GGD ervoor dat alleen gegevens worden gedeeld die op geen enkele manier te herleiden zijn naar een leerling (oftwel volledig anoniem). Het RIVM ontvangt de ingevulde vragenlijsten ook, zodat zij de GGD en kunnen ondersteunen. Dit is vastgelegd in de afspraken die de samenwerkende partijen hebben gemaakt. GGD GHOR Nederland, de landelijke koepel van GGD en, ontvangt alleen een bestand, waarin de antwoorden op de vragenlijsten zo zijn bewerkt dat herkenning van een leerling niet mogelijk is. De GGD, het RIVM en GGD GHOR Nederland hebben privacy hoog in het vaandel staan. In de uitzonderlijke gevallen wanneer de antwoorden van de vragenlijst naar een leerling zouden kunnen herleiden, worden maatregelen genomen om de herleidbaarheid te beperken. Daarnaast treffen alle partijen technische en organisatorische maatregelen zodat de ingevulde vragenlijsten goed worden beveiligd. Zoals genoemd hebben alleen medewerkers die betrokken zijn bij het Gezondheidsmonitor Jeugd toegang tot de ingevulde vragenlijsten. Bovendien hebben de onderzoekers een geheimhoudingsplicht getekend. De school kan op geen enkele wijze de antwoorden van de leerlingen inzien. Het enige dat de school krijgt is een rapport met daarin de uitkomsten van de school, uitgesplitst naar geslacht en leerjaar (en eventueel opleidingsniveau). Die gegevens zijn op geen enkele manier te herleiden tot een leerling. Verwerkt GGD Gelderland-Zuid persoonsgegevens van mij/mijn kind? In de Gezondheidsmonitor Jeugd wordt niet gevraagd naar identificeerbare gegevens, zoals naam, adres, leerlingnummer of iets dergelijks. Op basis van de antwoorden weten we dus niet wie wat heeft ingevuld. Daar gaat het ons ook niet om. Het onderzoek wil alleen uitspraken doen over groepen jongeren (bijv: over de leerlingen van een school, de jongeren uit een gemeente, jongens uit klas 4). In zeldzame gevallen echter is het wellicht mogelijk dat door een unieke combinatie van de antwoorden, een leerling toch door de onderzoeker herkend zou kunnen worden. Die kans is heel klein, maar we kunnen het niet helemaal uitsluiten. Dat is een ongewenst bijeffect dat we zoveel als mogelijk willen voorkomen. Daarom zorgt de GGD voor allerlei (beveligings)maatregelen om herleidbaarheid te voorkomen en om te voldoen aan alle rechten en plichten van de privacywet. Gegevensbescherming De GGD heeft een Data Protection Impact Assesment (DPIA) opgesteld. Hierin worden onder andere alle stappen van het onderzoek in beeld gebracht met daarbij een beschrijving van de betrokken partijen en hun rollen. De onderwerpen in de vragenlijsten worden verantwoord en de wettelijke grondslagen worden benoemd. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van alle mogelijke risico s met daarbij de maatregelen om de risico s te voorkomen. Veel maatregelen hebben te maken met databescherming en beveiliging. De Data Protection Impact Assessment is aan te vragen bij de GGD (zie onderaan). Grondslag uitvoering Gezondheidsmonitor Jeugd GGD Gelderland-Zuid voert dit onderzoek uit ter uitvoering van een wettelijke plicht (artikel 2 lid 2a en b Wet publieke gezondheid) en een taak van algemeen belang, namelijk monitoring van de publieke gezondheid op basis van de Wet publieke gezondheid. 3

4 Bij het uitvoeren van de Gezondheidsmonitor Jeugd gebruikt de GGD alleen de gegevens die voor het uitoefenen van de wettelijke taken die de GGD namens de gemeenten uitvoert, noodzakelijk zijn. Deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd is vrijwillig. Ouders en leerlingen worden vooraf duidelijk geïnformeerd via een informatiebrief, waarin staat vermeld dat deelname vrijwillig is en wat ouders kunnen doen om de deelname van hun kind te weigeren. Ook de leerlingen zelf kunnen deelname weigeren of tijdens het invullen bepaalde vragen overslaan of stoppen met invullen. Leerlingen en/of ouders/verzorgers bepalen zelf om wel of niet mee te doen aan het onderzoek. Hoe lang worden de gegevens die verzameld zijn met Gezondheidsmonitor Jeugd bewaard? De Gezondheidsmonitor Jeugd heeft het doel om de gezondheidssituatie van de jongeren te volgen in de tijd (monitoren). Dit betekent dat de GGD ook in de toekomst beschikking dient te houden over de ingevulde vragenlijsten zodat zij de eerdergenoemde doelen kan behalen en de eerder genoemde taken juist kan uitvoeren. Het RIVM bewaart de ingevulde vragenlijsten ook, zodat zij de GGD en kunnen ondersteunen. Dit is vastgelegd in de afspraken die de samenwerkende partijen hebben gemaakt. Welke rechten heb ik? De Gezondheidsmonitor Jeugd heeft als uitgangspunt dat het geen gebruik maakt van persoonsgegevens. In heel zeldzame gevallen is door een combinatie van de ingevulde gegevens herkenning van een leerling in theorie mogelijk. Daarom is het mogelijk om een beroep te doen bepaalde rechten. Recht op weigering Deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd is vrijwillig. Op elk moment kan deelname worden geweigerd, zonder opgave van reden. Leerlingen en ouders/verzorgers ontvangen via school een brief met informatie over het onderzoek. Zowel leerlingen als ouders/verzorgers kunnen weigeren door dit aan de school kenbaar te maken of door de enquête niet in te vullen. Als een leerling deelneemt, vult hij/zij tijdens een lesuur in de klas de digitale vragenlijst in. Een leerling kan vragen overslaan of het invullen stoppen. Recht op informatie Leerlingen en ouders worden in eerste instantie geïnformeerd via een informatiebrief die door de scholen aan alle beoogde deelnemende leerlingen en hun ouders wordt verstrekt. In de informatiebrief wordt ook verwezen naar deze privacyverklaring en aanvullende informatie op de website van de GGD (zie: Ook staat in de brief een telefoonnummer waarnaar ouders of leerlingen kunnen bellen als ze nog meer vragen hebben. Recht op inzage, rectificatie of beperking Het is niet mogelijk om deze rechten toe te kennen omdat we niet beschikken over (direct) identificerende kenmerken. De enige mogelijkheid zou zijn als de betrokkene nog beschikt over de inloggegevens. Maar omdat we op geen enkele manier kunnen controleren of die persoon ook 4

5 daadwerkelijk degene is die het heeft ingevuld (het kan ook het inlogkaartje van iemand anders zijn), kunnen we het recht op inzage, rectificatie of beperking niet uitvoeren, gelet op de belangen van andere leerlingen van wie we de ingevulde enquêtes geheim zullen houden. Recht op verwijdering Voor dit recht geldt hetzelfde als hierboven dat we niet beschikken over (direct) identificerende kenmerken en dat we van de inloggegevens op geen enkele wijze kunnen controleren of die code ook daadwerkelijk van die persoon is. Maar om toch tegemoet te kunnen komen aan het recht op verwijdering geeft de GGD de mogelijkheid om de gegevens van een persoon achteraf te verwijderen als diegenen nog in het bezit is van de inloggegevens. Mocht het zo zijn dat iemand dan de inloggegevens van een andere deelnemer gebruikt, dan wordt ten onrechte een respondent verwijderd. Dat is ongewenst voor het onderzoek, maar dat heeft voor die respondent geen nadelige gevolgen. Bij wie kan ik terecht met vragen? Leerlingen, ouders/verzorgers of andere betrokkenen kunnen met vragen contact opnemen met de GGD door te mailen naar of te bellen naar tel. (088) en vragen naar Marlene van der Star, Ralf Hermsen of Brechtje Bandell. Colofon Uitgave: GGD Gelderland-Zuid Auteur: Ir. Marlene van der Star, epidemioloog, afdeling Gezond Leven Advies ingewonnen bij mr. Ruud Verstegen, Functionaris Gegevensbescherming Datum: 2 september 2019 Ons kenmerk: GGD/N/GL/3535/MvdS/jb 5