Voor nu. Schenken aan de Collectie Nederland

Transcriptie

1 Voor nu Schenken aan de Collectie Nederland 1

2 Vereniging Rembrandt Denneweg CL Den Haag Bankrekeningnummer: IBAN: NL21 ABNA

3 Het plezier dat het geeft om je passie te delen met anderen In Nederland mogen we trots zijn op ons gezamenlijk kunstbezit. De collecties in onze musea zijn rijk aan kunst die ons kan ontroeren en die ons kan verbinden. Die ons vertelt wie we zijn en waar we vandaan komen, of die ons juist in aanraking brengt met onbekende werelden. Deze kunstschatten zijn over een lange periode bij elkaar gebracht door de liefde en burgerzin van vele generaties voor ons. De Vereniging Rembrandt bouwt al sinds 1883 mee aan het openbaar kunstbezit. Zij helpt musea hun verzamelingen te verrijken, brengt het belang van onze gezamenlijke kunstcollecties onder de aandacht en springt als het nodig is ook op de bres voor het behoud daarvan. Dat kan zij alleen doen dankzij de steun van particulieren die onze museale collecties een warm hart toedragen. Dankzij haar leden, die met zijn allen voor een stevig fundament zorgen, en dankzij de giften, erfenissen en legaten die zij ontvangt om haar doelstellingen te kunnen verwezenlijken. Zo werken we samen aan een bloeiende kunstcollectie die ook de generaties na ons zal blijven verrassen en inspireren (Wist u dat u uw kind of kleinkind al voor lid maakt tot zijn of haar 35ste levensjaar?). De overheid draagt daar ook aan bij door het scheppen van fiscale voorwaarden die het schenken aan de Collectie Nederland stimuleren, of dat nu via de Vereniging Rembrandt of via de musea is. Geen schenking is hetzelfde, achter elke gift zit een verhaal. In deze uitgave kunt u enkele van deze verhalen lezen. Mocht u vragen hebben of zelf overwegen via de Vereniging Rembrandt te schenken aan de Collectie Nederland, dan nodigen wij u van harte uit om contact met ons op te nemen. Fusien Bijl de Vroe Directeur van de Vereniging Rembrandt 3

4 4

5 Bijdragen aan het gezamenlijk kunstbezit Iets terugdoen voor de maatschappij. Uit dankbaarheid voor een bevoorrecht leven. Omdat het voldoening geeft met z n allen iets moois voor elkaar te krijgen. Om iets duurzaams achter te laten voor de komende generaties. De motieven die particulieren noemen om via de Vereniging Rembrandt bij te dragen aan de gezamenlijke kunstcollecties verschillen, maar één ding hebben deze schenkers gemeen: het belang dat zij hechten aan een hoogwaardig gezamenlijk kunstbezit dat voor iedereen toegankelijk is. Dat particulieren bijdragen aan het openbaar kunstbezit is niets nieuws. Emeritus hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit Carel Blotkamp schatte in 2008 dat in geldwaarde zo n 75% van het bezit van de Nederlandse kunstmusea door particulieren is geschonken of tegen een symbolisch bedrag verkocht (Symposium Bondgenoten of Tegenpolen). Door individuele kunstliefhebbers die geld, afzonderlijke werken en soms zelfs hele verzamelingen schonken, en niet in de laatste plaats door de Vereniging Rembrandt, die sinds 1883 als collectief mecenaat meehelpt aan het verrijken van collecties van grote en kleine musea door het hele land. Daniel Franken In haar beginjaren had de Vereniging Rembrandt slechts een klein aantal leden, maar met elkaar zorgden zij ervoor dat de Vereniging musea keer op keer de reikende hand kon bieden bij het opbouwen van hun verzamelingen. Een van de genereuze schenkers uit deze beginjaren was Daniel Franken ( ), die in 1895 fl schonk aan de nog jonge Vereniging Rembrandt. Dankzij deze gift, die in enkele jaren tijd uitgroeide tot fl gulden, kreeg de Vereniging de armslag die ertoe leidde dat het Rijksmuseum in 1908 een van de beroemdste Vermeers kon kopen: Het melkmeisje. Dat was een overwinning in een tijd waarin kapitaalkrachtige verzamelaars en musea uit het buitenland aasden op 5 Het melkmeisje Johannes Vermeer ca Olieverf op doek, 45,5 x 41 cm Rijksmuseum, Amsterdam Aangekocht in 1908 met steun van de Vereniging Rembrandt

6 6

7 de beste stukken in Nederlandse privécollecties. Met zijn vooruitziende blik heeft de bescheiden Franken hij had zijn schenking geheim willen houden Nederland een enorme dienst bewezen. Crowdfunding avant la lettre Bij de verkoop van dit uitzonderlijke schilderij was het door Franken geschonken kapitaal van doorslaggevend belang. Zulke momenten waarop de Vereniging een financiële injectie bijzonder goed kon gebruiken zijn er meer geweest, bijvoorbeeld in 1913, toen de collectie Steengracht ter veiling kwam in Parijs. Nederland dreigde in één keer een collectie van wereldformaat kwijt te raken. De Vereniging Rembrandt begon een inzamelingsactie om met succes te kunnen bieden op de veiling. Doel was om tenminste een aantal hoogtepunten uit de collectie voor Nederlandse musea te behouden. Hoewel er niet openlijk werd geadverteerd stroomden de giften binnen. Dankzij de vrijgevigheid van particulieren slaagde de Vereniging erin zes schilderijen te kopen. Een van de gevers, de Haagse mevrouw Cornelia Adriana Rose-Molewater ( ), had de Vereniging zelfs fl geschonken, speciaal bedoeld om een aantrekkelijk jongensportret door Jacob Backer te kopen. De zes werken kregen een plaats in het Mauritshuis, waar ze ruim honderd jaar later nog altijd tot de topstukken behoren. Het is hier zonder twijfel de plaats om erop te wijzen, hoe oprecht dankbaar ons land deze contribuanten in het Steengracht-fonds moet zijn. Uit alle deelen van het land en zelfs uit Parijs werden giften gezonden; het is wel een bewijs van de bijzondere belangstelling, die de zaak allerwege genoot, schreef het Algemeen Handelsblad op 10 juni 1913 naar aanleiding van deze reddingsactie. Elisabeth Stortenbeker Ook in de recente geschiedenis heeft de Vereniging Rembrandt zulke grote schenkers gekend, zoals mevrouw Elisabeth Stortenbeker ( ). In 2001 stelde zij een Fonds op Naam in bij de Vereniging Rembrandt, het Stortenbeker Fonds, waaruit kon worden geput voor aankopen op het gebied van beeldende en toegepaste kunst in de ruimste zin van het 7 Stilleven van een boeket in wording Dirck de Bray Olieverf op paneel, 40,5 x 35,7 cm Mauritshuis, Den Haag Aangekocht in 2010 met steun van de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Stortenbeker Fonds, en een particulier

8 8

9 woord. Tussen 2003 en 2015 is vanuit dit fonds bijgedragen aan maar liefst twaalf aankopen, waaronder Stilleven van een boeket in wording door Dirck de Bray. De grote betrokkenheid van mevrouw Stortenbeker bij het openbaar kunstbezit werd nog eens bevestigd na haar overlijden in Zij bleek de Vereniging Rembrandt een legaat te hebben nagelaten waarmee het Stortenbeker Fonds is aangevuld, zodat het ook in de toekomst nog kan worden aangesproken. In een interview in het Bulletin van de Vereniging Rembrandt uit 2011 vertelde mevrouw Stortenbeker dat een van de aankopen die haar het meeste plezier had bezorgd het Gezicht op Dordrecht door Jan van Goyen was. Dit schilderij vond in 2008 mede dankzij een bijdrage uit haar fonds zijn definitieve plek in het Dordrechts Museum. c/o Pictoright Amsterdam 2017 Betrokkenheid De verwerving van Van Goyens Gezicht op Dordrecht liet zien hoe belangrijk het is dat particulieren en fondsen hun krachten bundelen. Om dit kapitale schilderij te kunnen behouden voor Nederland was een grootscheepse inzamelingsactie nodig. In een tijd dat crowdfunding nog maar nauwelijks een begrip was, wist het Dordrechts Museum in zes maanden tijd 2,3 miljoen bij particulieren op te halen, inclusief een bijdrage van de Vereniging Rembrandt. Een ongehoord succes, dat getuigt van een sterke betrokkenheid van burgers bij hun culturele erfgoed. Die betrokkenheid blijkt ook uit het bestaan van vriendenverenigingen van musea en uit de groei van de Vereniging Rembrandt, die inmiddels meer dan leden telt. Leden die allen op hun eigen manier bijdragen. Als lid, als meesterlid of als lid van een van de Cirkels, zoals de in 2004 opgerichte Titus Cirkel. Mensen geven aan goede doelen en ik kies daarbij voor kunst en cultuur, zegt Frank Heerkens Thijssen, een van de oprichters van de Titus Cirkel. Door wat wij doen komt kunst dichter naar je toe, je loopt door een museum en je denkt: dit prachtige werk hebben wij helpen aanschaffen, ja als wij het niet hadden gesteund was het hier misschien niet eens geweest. 9 Untitled, to Piet Mondrian through his preferred colors, red, yellow and blue (onder) en Untitled, to Mondrian who lacked green, 2 (boven) Dan Flavin Installaties met fluorescerend licht Stedelijk Museum, Amsterdam Aangekocht in 2011 met steun van de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Titus Fonds.

10 10

11 Een Fonds op Naam: het Claude Monet Fonds Het aantal Fondsen op Naam bij de Vereniging Rembrandt groeit gestaag. Eén hiervan is het Claude Monet Fonds, dat eind 2009 werd ingesteld door een echtpaar in Haarlem. Sindsdien is er al drie keer vanuit dit fonds bijdragen aan de aankoop van een schilderij: een Pissarro en een Signac voor het Van Gogh Museum en een Monet voor het Zaans Museum. De Vereniging Rembrandt heeft ons altijd rijkelijk beloond met haar prachtige Bulletins, haar ontvangsten en met de Rembrandtkaart die ons zonder omhaal gratis toegang verleent tot vele musea. Wij stellen hier graag iets tegenover. Nu wij op leeftijd zijn gekomen willen wij uit dankbaarheid een langdurige bijdrage leveren voor de verwerving van schilderkunst voor Nederlandse musea, vertelden de oprichters van het fonds over hun beweegredenen. De keuze om juist voor impressionistische kunst te kiezen, lag voor de hand: De sfeer die het spel van licht en kleur weet op te roepen heeft ons bij de impressionistische schilders altijd geboeid. Van Monet hebben wij veel gezien. Zijn Waterlelies, zoals die onder andere te bewonderen zijn in musea te Parijs, Zürich en Basel, hebben grote indruk gemaakt. Hier beleefden wij de natuur in optima forma. Bijzonder aan het Claude Monet Fonds is dat het een zogenaamd open fonds is, wat betekent dat het open staat voor bijdragen van derden. Impressionistische schilderkunst vormt een uiterst kostbare categorie van kunst. Daarbij komt dat de overheid zich noodgedwongen steeds verder terugtrekt uit de kunst- en cultuursector. Daarom is het noodzakelijk dat wij als kunstliefhebbers naar vermogen de ontstane lacunes gezamenlijk opvullen. Het allermooiste zou voor ons zijn wanneer ook andere liefhebbers dit idee zouden omarmen, zodat het fonds zich kan ontwikkelen tot een echt themafonds met een omvang die er werkelijk toe doet wanneer zich een interessant aankoopmoment voordoet. Het is een unieke ervaring om een opgetogen museumdirecteur een prachtig schilderij te zien presenteren waaraan ons fonds een bijdrage heeft kunnen leveren, hoe relatief bescheiden ook. 11 Het Ponton de la Félicité bij Asnières (Opus nr. 143) Paul Signac Olieverf op doek, 33,4 x 46,7 cm Van Gogh Museum, Amsterdam Aangekocht in 2016 met steun van de de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Claude Monet Fonds, haar Liesbeth van Dorp Fonds en haar Themafonds 19de-eeuwse Schilderkunst, het Mondriaan Fonds en de leden van The Yellow House

12 Schenken Paul van den Biesen, Hoofd Mecenaat Wat zijn de mogelijkheden om via de Vereniging Rembrandt te schenken aan de Collectie Nederland? We zijn dankbaar voor alle giften die wij ontvangen. Zo kreeg ik onlangs een brief van een mevrouw die een verjaardagsfeest had georganiseerd en haar cadeaugeld van 190 schonk aan de Vereniging Rembrandt zo n brief en schenking vind ik echt fantastisch. Naast eenmalige schenkingen kunnen mensen die de Vereniging willen steunen ook periodiek bijdragen door het afsluiten van een meesterlidmaatschap. Wat houdt een meesterlidmaatschap in? Hiermee legt u voor vijf jaar een jaarlijkse gift vast in een periodieke schenkingsovereenkomst. Het is een manier om doelgericht te kunnen schenken en betrokken te worden bij de activiteiten vanuit de Vereniging Rembrandt. Er zijn verschillende vormen, variërend van het Jonge Meesterlidmaatschap tot het Hollandse Meesterlidmaatschap. Tegenover elk lidmaatschap staan weer andere privileges, zoals het bepalen naar welk verzamelgebied uw jaarlijkse schenking gaat, en uitnodigingen voor exclusieve ontvangsten op basis van uw verzamelgebied. Een mooie manier om in contact te komen met mensen die een passie voor dezelfde kunst hebben. Op onze website kunt u hierover meer lezen. U vindt daar ook informatie over het cadeaulidmaatschap. Met maakt u uw (klein) kind lid van de Vereniging Rembrandt tot het 35ste jaar. Daarmee geeft u uw liefde voor kunst door aan de volgende generatie. 12 Kan ik zelf bepalen hoe mijn gift wordt besteed? Als Leermeester en Meester kunt u een verzamelgebied aanwijzen waaraan uw jaarlijkse schenking wordt besteed. Ook eenmalige giften kunnen vanaf een bepaald bedrag aan een Themafonds van uw keuze worden toegewezen, of in een open fonds, zoals het Fonds voor Onderzoek naar Moderne en Hedendaagse kunst of het Claude Monet Fonds. En als Hollandse Meester

13 kunt u, bij een schenking vanaf (verdeeld over vijf jaar), een Fonds op Naam oprichten waarbij u in samenspraak met de Vereniging Rembrandt zelf de naam en doelstelling kunt vaststellen. Zo beslist u aan welke aankoop, gesteund door de Vereniging, bijgedragen wordt. Uw Fonds op Naam zal voor altijd verbonden blijven aan de gekozen aanwinst en kan een prachtige herinnering aan een geliefde uit uw omgeving zijn. Het spreekt vanzelf dat u ook anoniem kunt blijven als u daar prijs op stelt. Zijn er bepaalde fiscale voordelen? De Vereniging Rembrandt biedt u de keuze uit verschillende vormen van schenking. Welke vorm u ook kiest, iedere gift is fiscaal aftrekbaar. De Vereniging Rembrandt is geheel vrijgesteld van schenk- en erfbelasting en is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Wanneer u eenmalig of incidenteel een schenking wilt doen aan de Vereniging Rembrandt mag u deze schenking op uw fiscale jaarinkomen in mindering brengen. Daarbij geldt een plafond van 10% van het gezamenlijk inkomen. Bij een periodieke gift, zoals bij de verschillende Meesterlidmaatschappen, komt uw volledige schenking ten goede aan de doelstelling van de Vereniging Rembrandt, maar kost het u minder dan de helft doordat de overheid volgens de Geefwet meebetaalt aan uw schenking. De voorwaarde is dat de schenking een looptijd heeft van minimaal vijf jaar. Meerdere giften in een jaar aan verschillende ANBI-organisaties kunnen bij elkaar opgeteld worden, met een maximum van Daarnaast levert een gift aan een culturele instelling nog een extra voordeel in de inkomstenbelasting op door de multiplier. U mag volgens deze regeling in uw aangifte nog eens 125% van het bedrag van uw gift aan de Vereniging Rembrandt in mindering brengen op uw inkomen. Hebt u vragen of wilt u advies over schenken aan de Vereniging Rembrandt? Ik bespreek graag de mogelijkheden met u. Contact opnemen kan telefonisch via of per vandenbiesen@verenigingrembrandt.nl. 13

14 14

15 De raaf die beroofd wordt van de veren waarmee hij zich had getooid (plafondstuk) Abraham Busschop Olieverf op doek, 166 x 194 cm Dordrechts Museum Aangekocht in 2011 met steun van de Vereniging Rembrandt dankzij haar BankGiro Loterij Aankoopfonds en het Willem en Mary Reus-de Lange Fonds. Het Willem en Mary Reus-de Lange Fonds komt voort uit de nalatenschap van de heer Willem Reus, overleden op 18 februari Het Fonds wordt gebruikt voor het uitbreiden van de collecties van het Huis van Gijn, het Dordrechts Museum en Erfgoedcentrum Diep in Dordrecht, met een voorkeur voor kunst en kunstnijverheid gerelateerd aan de stad Dordrecht en omgeving. Inmiddels zijn drie werken van Dordtse kunstenaars met een bijdrage vanuit dit fonds verworven. Eén daarvan is dit spectaculaire plafondstuk van Abraham Busschop, dat thans een van de bovenzalen van het Dordrechts Museum siert. 15