Compleet Kliederkerkprogramma rondom Pasen met ontdek-activiteiten en ideeën voor de viering en maaltijd.

Transcriptie

1 Programma: (Palm) Pasen Compleet Kliederkerkprogramma rondom Pasen met ontdek-activiteiten en ideeën voor de viering en maaltijd. Leuk dat jullie een Kliederkerk organiseren over Pasen! Je vindt hier een voorbereidingspagina voor het team, ontdek-activiteiten en ideeën voor de viering. Klik hieronder op de verschillende onderdelen, of download hiernaast het complete programma. Dit Kliederkerkprogramma is geïnspireerd door Kliederkerk Arnhem, Kliederkerk Naaldwijk en Kliederkerk de Lier.

2 Teamvoorbereiding: Pasen Leeftijd: leiding Thema: Jezus, Kliederkerk, Opstanding, Pasen Tijdsduur: 40+ min. Met deze handleiding kun je als team een Kliederkerk rondom Pasen voorbereiden. Uitleg programma Het complete Kliederkerkprogramma rondom Pasen bestaat uit ontdek-activiteiten en ideeën voor de viering en maaltijd. Kies activiteiten en verwerkingsvormen uit die het beste passen bij jullie Kliederkerk en bedenk er eventueel een aantal zelf. Let op variatie zodat het leuk is voor zowel jongens, meisjes als volwassenen en voor de verschillende leerstijlen. Wanneer bij een activiteit staat 'alle leeftijden', wordt daar meestal bedoeld dat de activiteit geschikt is vanaf 4 jaar en ouder. Volwassenen kunnen samenwerken met hun (klein)kinderen of zelf de knutsel maken of de opdracht uitvoeren. Nodig kinderen, tieners, jongeren én volwassenen allemaal uit om deel te nemen aan de activiteiten. Bijvoorbeeld door genoeg zitplaatsen rondom de tafel, of voor een makkelijke en moeilijkere variant van de activiteit. Praatpapieren Bij de meeste activiteiten vind je 'voorbeeld gespreksvragen'. En bij downloads vind je praatpapieren met een uitleg van de opdracht en de gespreksvragen. Er staan steeds twee praatpapieren bij de downloads: PDF: wil je het praatpapier kant en klaar gebruiken, gebruik dan dit PDF bestand. Bewerkbaar: wil je zelf het praatpapier aanpassen, kies dan voor de bewerkbare versie in een PowerPoint document. Bij deze team-voorbereiding vind je ook een format van de praatpapieren, deze kun je gebruiken om zelf in te vullen voor activiteiten. Bijbelteksten Je vind het Paasverhaal in: Matteüs 26:2-28:20 Marcus 14:12-16:14 Lucas 12:1-24:35 Johannes 18:1-20:28 De Bijbelteksten bij de werkvormen zijn afkomstig uit de Bijbel in Gewone Taal (tenzij anders vermeld). Inspiratie vooraf Verdeel je team in 4 groepjes. Laat ieder groepje in stilte het Paasverhaal doorlezen in één van de Evangeliën. Laat ieder persoon het Paasverhaal (uit zijn/haar Evangelie) verdelen in verschillende passages. Hun indeling van het verhaal schrijven ze op. Daarna kiezen ze voor iedere passage één woord dat ze opschrijven of één symbool (beeld) dat ze tekenen. Wissel daarna uit welke woorden of symbolen iedereen gekozen heeft. Gespreksvragen vooraf: Lees het Paasverhaal. Wat verbaast jou in het verhaal? Wat geeft jou een boos of verdrietig gevoel in het verhaal? Wat geeft jou een blij gevoel in het verhaal? Hoe zou jij uitleggen wat Pasen voor jou betekent, aan iemand die de Bijbel niet kent?

3 Wat zal de doelgroep van jullie Kliederkerk al wel en wat niet weten van het Paasverhaal? Tips voor je Kliederkerk - Wanneer je praatpapieren neerlegt, lees dan als team ook eerst de praatpapieren door en denk over de vragen na. Of stuur bijvoorbeeld het praatpapier naar de vrijwilliger die de betreffende activiteit leidt, om zo meer voorbereid te zijn op het voeren/leiden van een gesprek. - Voordat je Kliederkerk van start gaat, kun je 20 minuten inplannen om met al de vrijwilligers samen het programma te bespreken en bijvoorbeeld te bidden. - Stel twee vrijwilligers aan als 'vliegende keeps' die rondlopen en praatjes maken tijdens de Kliederkerk. - Bekijk je Kliederkerk ook eens door de ogen van een volwassene die alleen binnenkomt. Wordt hij/zij opgevangen, staat er koffie klaar? Naar welke activiteit zou je deze persoon verwijzen? Ga voor meer tips en inspiratie naar

4 Palmtakken Leeftijd: alle-leeftijden Thema: Pasen Tijdsduur: 0-20 min. Ontdek-activiteit: Maak palmtakken van papier. Bijbelteksten Lucas 19:29-40 Jezus en de leerlingen kwamen in de buurt van de dorpen Betfage en Betanië, bij de Olijfberg. Daar stuurde Jezus twee leerlingen vooruit. Hij zei tegen hen: Ga naar dat dorp daar. Jullie zullen daar een jonge ezel zien, die vastgebonden staat. Er heeft nog nooit iemand op gereden. Maak hem los en breng hem hier. Misschien vraagt iemand: Wat doen jullie daar? Dan moet je zeggen: De Heer heeft deze ezel nodig. De twee leerlingen gingen naar het dorp. Daar gebeurde alles precies zoals Jezus gezegd had. Toen de leerlingen de ezel losmaakten, vroegen de eigenaars: Wat doen jullie daar?. De leerlingen zeiden: De heer heeft deze ezel nodig. De leerlingen brachten de ezel bij Jezus. Ze legden hun jassen op de rug van de ezel, en lieten Jezus erop zitten. Andere leerlingen legden hun jas op de weg. Zo ging Jezus naar Jeruzalem. Toen hij de Olijfberg begon af te dalen, werden al zijn leerlingen blij. Ze dankten God voor alle wonderen die ze gezien hadden. Ze juichten en riepen: Leve de koning, de man die van God gestuurd is! Vrede in de hemel en alle eer aan God! Matteüs 21:7-11 De leerlingen van Jezus legden jassen op de rug van de ezel, en Jezus ging erop zitten. Veel mensen legden hun jas op de weg. Anderen haalden takken van de bomen en legden die op de weg. Ze liepen voor Jezus uit en achter hem aan, en ze riepen: Alle eer aan God! Leve de Zoon van David! Leve de man die door God gestuurd is! Alle eer aan God in de hemel! Zo kwam Jezus in Jeruzalem aan. Iedereen in de stad praatte erover. De mensen vroegen zich af: Wie is die man? De mensen die met Jezus meegegaan waren, zeiden: Dat is Jezus, de profeet uit Nazaret in Galilea. Nodig - Groen papier (A4) - Format van blad (eventueel wat groter uitprinten) - Stroken gekleurd papier - Scharen (en/of stanleymessen voor oudere kinderen) Toelichting Jezus kwam Jeruzalem binnenrijden op een ezel. Zijn leerlingen en andere mensen die hem kenden en volgden, plukten grote palmbladeren van de bomen op Zijn pad te leggen en om Jezus toe te zwaaien! De joden verwachtten namelijk dat Jezus (als Messias, gezalfde) hun nieuwe koning zou worden die de Romeinen zou verjagen. Ze waren zo blij met Jezus als hun koning! Maar het liep allemaal een beetje anders dan ze dachten... Uitleg activiteit Van te voren trek je het format van een blad over op de groene papieren. Zet midden in het blad 4 rechte strepen op het blad. Deze gaan de deelnemers knippen/snijden. Iedere deelnemer kan zo n groen papier pakken en het blad uitknippen. Ook knippen (of snijden) ze de lijnen in het midden. Let op dat ze niet doorknippen tot de rand! Daarna nemen ze gekleurde strookjes papier en vlechten deze door de gleufjes in het blad. Voor een netter resultaat, kun je het begin en einde van de strookjes vastplakken met een plakbandje aan de achterkant van het blad. En je neemt nog een groen blad (zonder gleufjes) dat je tegen de achterkant van het blad plakt.

5 Voorbeeld gespreksvragen 1. Waarom zwaaiden de mensen met bladeren toen Jezus de stad binnen kwam? 2. Heb jij wel eens meegemaakt dat je op iets hoopte, maar dat het anders liep? 3. Jezus werd niet de koning die de Romeinen ging verjagen voor de joden. In plaats daarvan werd Hij gevangengenomen en gedood. Toch zien veel mensen Jezus uiteindelijk alsnog als koning. Weet jij waarom en wat voor koning is Hij dan?

6 Matteüs 21:7-11 uit de Bijbel in Gewone Taal: De leerlingen van Jezus legden jassen op de rug van de ezel, en Jezus ging erop zitten. Veel mensen legden hun jas op de weg. Anderen haalden takken van de bomen en legden die op de weg. Ze liepen voor Jezus uit en achter hem aan, en ze riepen: Alle eer aan God! Leve de Zoon van David! Leve de man die door God gestuurd is! Alle eer aan God in de hemel! Zo kwam Jezus in Jeruzalem aan. De Joodse volgelingen van Jezus verwachtten dat Hij de nieuwe koning wordt die de revolutie zou leiden en de heersende Romeinen zou verjagen! Ze zwaaien met takken van de bomen! Ze waren zo blij met Jezus als hun Koning! Maar het liep allemaal anders dan ze dachten Opdracht: Knip een groot blad uit groen papier. In het midden van het blad snijd of knip je een paar strepen, zoals op het plaatje. Daarna kies gekleurde strookjes. Deze weef je door het blad heen. Vragen om door te praten: 1. Waarom zwaaiden de mensen met bladeren toen Jezus de stad binnen kwam? 2. Heb jij wel eens meegemaakt dat je op iets hoopte, maar dat het anders liep?

7 Palmpasenstok Leeftijd: alle-leeftijden Thema: 40dagentijd, Kliederkerk, Opstanding, Pasen, Veertigdagentijd Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Maak een traditionele Palmpasenstok. Met uitleg van de betekenis. Bijbelteksten Lucas 19:29-40 Jezus en de leerlingen kwamen in de buurt van de dorpen Betfage en Betanië, bij de Olijfberg. Daar stuurde Jezus twee leerlingen vooruit. Hij zei tegen hen: Ga naar dat dorp daar. Jullie zullen daar een jonge ezel zien, die vastgebonden staat. Er heeft nog nooit iemand op gereden. Maak hem los en breng hem hier. Misschien vraagt iemand: Wat doen jullie daar? Dan moet je zeggen: De Heer heeft deze ezel nodig. De twee leerlingen gingen naar het dorp. Daar gebeurde alles precies zoals Jezus gezegd had. Toen de leerlingen de ezel losmaakten, vroegen de eigenaars: Wat doen jullie daar?. De leerlingen zeiden: De heer heeft deze ezel nodig. De leerlingen brachten de ezel bij Jezus. Ze legden hun jassen op de rug van de ezel, en lieten Jezus erop zitten. Andere leerlingen legden hun jas op de weg Zo ging Jezus naar Jeruzalem. Toen hij de Olijfberg begon af te dalen, werden al zijn leerlingen blij. Ze dankten God voor alle wonderen die ze gezien hadden. Ze juichten en riepen: Leve de koning, de man die van God gestuurd is! Vrede in de hemel en alle eer aan God! Matteüs 20:17-19 Jezus was op weg naar Jeruzalem. Toen hij met de twaalf leerlingen alleen was, zei hij: We zijn op weg naar Jeruzalem. Daar zal de Mensenzoon uitgeleverd worden aan de priesters en de wetsleraren. Zij zullen besluiten dat hij gedood moeten worden. Ze zullen hem uitleveren aan de ongelovigen. Die zullen hem bespotten, en hem met de zweep slaan. Daarna zullen ze hem aan het kruis hangen. Maar drie dagen later zal hij opstaan uit de dood. Nodig: - Houten latjes - Spijkers & hamer of schroeven & boormachine of tape - Crêpepapier en/of gekleurd tape - Stevig plakband - Broodhaantjes - Kleine (boterham)zakjes - Rozijnen (in ieder zakje 30 rozijnen) - Touw of draad - Eitjes (gekookte eieren of snoep- of chocolade eieren) - Noten/zoutjes/chippies die je aan een touwtje kunt rijgen - Buxustakjes of andere groene takjes Toelichting: In de Palmpasenstok wordt het lijdensverhaal van Jezus gesymboliseerd. Alle onderdelen van de Palmpasenstok hebben een betekenis. Een uitleg van deze betekenis vind je bij de downloads en kun je bij de activiteit leggen. Door het stap voor stap opbouwen van de Palmpasenstok kun je het Passieverhaal beleven. Als je deze activiteit aanbiedt bij jullie Kliederkerk, neem er dan de tijd voor en sta eventueel bij ieder onderdeel stil bij de symboliek. Uitleg activiteit Van de twee latjes maak je een kruis. Gebruik hiervoor de hamers, de schroeven of de tape. Waarom is het de vorm van een kruis? Versier de stok - als je wilt - met crèpepapier of gekleurde tape.

8 Bevestig groene takjes aan het kruis. De groene takjes horen bij het verhaal van Palmpasen. Wat deden de mensen met groene takken? Prik het broodhaantje boven op het kruis. Voordat Jezus ging sterven, at hij nog een laatste keer met zijn twaalf vrienden, hij brak het brood. Rijg de zoutjes of noten aan een draad. Hang van de ene kant naar de andere kant van het kruis een draad met daarin de twaalf zoutjes of noten, die staan voor de twaalf discipelen. Stop 30 rozijnen in een zakje of rijg de rozijnen aan een draad. Hang dit aan de stok. Judas verraadde Jezus voor 30 zilvermunten. De eieren kun je aan de stok bevestigen met touw of tape. Jezus stierf aan het kruis maar na drie dagen staat hij weer op, nieuw leven! Een palmpasenstok kan sober of uitbundig versierd zijn. Je kunt nog dingen toevoegen zoals wat lekkers voor de kinderen of extra versiering. Vooraf aan of tijdens deze activiteit kun je het Paasverhaal kort vertellen en de symboliek van de onderdelen uitleggen. Extra: Je kunt de broodhaantjes ook zelf bakken als activiteit. Op deze blog vind je een recept. Extra: Als het maken van een Palmpasenstok in jullie regio een traditie is, dan is het leuk om samen met oudere mensen een Palmpasenstok te maken. Zij kunnen dan vertellen over de betekenis van de stok en Pasen en hun beleving ervan. Bijvoorbeeld Kliederkerk Arnhem organiseerde deze Kliederkerk in een woonzorgcentrum voor ouderen en nodigden bewoners en personeel uit om mee te doen. Extra: Volgens een traditie wordt de Palmpasenstok weggegeven aan iemand anders. Je kunt de deelnemers van te voren vertellen dat ze de stok voor iemand anders maken en vragen aan wie zij hem willen geven. Voorbeeld gespreksvragen 1. Wat weet jij van het verhaal van Pasen? 2. Wat zou je nog wel willen weten over het verhaal van Pasen? 3. Je maakt hier een mooie Palmpasenstok, weet jij wat alle onderdelen betekenen? 4. Volgens een traditie wordt een Palmpasenstok tijdens Pasen weggegeven aan iemand anders. Zou jij hem aan iemand willen geven?

9 5. Wat doen jullie als gezin tijdens het Paasfeest? Bronvermelding De foto bij deze activiteit is afkomstig van deze blog.

10 Matteüs 20:17-19 uit De Bijbel in Gewone Taal Jezus was op weg naar Jeruzalem. Toen hij met de twaalf leerlingen alleen was, zei hij: We zijn op weg naar Jeruzalem. Daar zal de Mensenzoon uitgeleverd worden aan de priesteres en de wetsleraren. Zij zullen besluiten dat hij gedood moeten worden. Ze zullen hem uitleveren aan de ongelovigen. Die zullen hem bespotten, en hem met de zweep slaan. Daarna zullen ze hem aan het kruis hangen. Maar drie dagen later zal hij opstaan uit de dood. Om het lijden, de dood en de opstanding van Jezus Christus te herdenken, is het een traditie in de kerk om een Palmpasenstok te maken. Opdracht: Maak een kruis van twee houten latjes. Daarop steek je een broodhaantje. De stok mag je versieren! Hang aan de stok: groene takjes 30 rozijntjes 12 chippies of nootjes een ei Kijk maar eens naar het papier met de betekenis van al deze dingen!

11 De symboliek uitgelegd in de volgorde van het Paasverhaal: Groene takjes Jezus kwam in Jeruzalem binnen op een ezel. Zijn leerlingen plukten groene bladeren van de bomen. Ze juichten en zwaaiden met de bladeren. Ze wilden hun nieuwe koning verwelkomen. De Joden verwachtten namelijk dat Jezus de nieuwe koning zou zijn, die de Romeinen zou verjagen. Ze waren zo blij met Jezus als hun Koning! Maar het liep allemaal een beetje anders dan ze dachten Brood In Jeruzalem at Jezus de Pesachmaaltijd met zijn leerlingen. Dat noemen we het laatste avondmaal. Hij brak een brood een stukjes en deelde dit uit aan zijn 12 leerlingen. Het was de laatste keer dat Jezus at voordat hij ging sterven. Twaalf zoutjes of nootjes De twaalf leerlingen (vrienden) van Jezus laten hem in de steek als hij gearresteerd wordt. Dertig rozijnen Judas verraadt wie Jezus is zodat de soldaten Jezus kunnen arresteren. Judas kreeg hiervoor 30 zilveren munten als beloning. Haantje Dit verwijst naar Petrus die zijn vriend Jezus verloochent. In de nacht dat Jezus gearresteerd wordt, vragen mensen drie keer aan Petrus of hij ook bij Jezus hoort. Nee hoor, ik hoor niet bij hem! zegt Petrus. Na de derde keer kraait de haan Dat had Jezus al voorspeld tijdens het laatste avondmaal. Houten kruis Herinnert aan het kruis dat Jezus moest dragen en waaraan hij stierf. Ei Dit betekent: nieuw leven! Na drie dagen staat Jezus op uit de dood. Versiering Je mag de stok vrolijk versieren omdat we vieren dat Jezus weer opstond uit de dood. Dat Zijn liefde sterker was dan het kwaad.

12 Nieuw Leven Leeftijd: alle-leeftijden Thema: Kliederkerk, Opstanding, Pasen Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: versier een bloempotje en plant een bloembol. Bijbeltekst Marcus 15:5-6 De vrouwen gingen het graf binnen. Daar zagen ze een jonge man zitten. Hij zag aan de rechterkant en hij droeg witte kleren De jonge man zei: Jullie hoeven niet bang te zijn. Ik weet dat jullie op zoek zijn naar Jezus uit Nazaret. Hij is gestorven aan het kruis. Maar hij is opgestaan uit de dood. Hij is niet hier. Matteüs 20:19b uit De Bijbel in Gewone Taal ze zullen hem aan een kruis hangen. Maar drie dagen later zal hij opstaan uit de dood. Nodig - Klei (sneldrogend, die hard wordt) - Evt. deegrollers en bekers - (Strijk)kraaltjes - Boterhamzakjes of vuilniszak (in stukken geknipt) - Potgrond - Bloembolletjes of zaadjes Toelichting Een zaadje of bloembol sterft in de grond voordat er een nieuwe plant uit ontstaat. Deze bloembol staat symbool voor Jezus die in het graf werd gelegd. Na drie dagen ontstaat er nieuw leven, er ontkiemd iets nieuws. Uitleg activiteit Maak van de klei een bloempotje. Boetseer hem zo dat die blijft staan. Je kunt bijvoorbeeld deegrollers gebruiken om eerst een ronde plak te maken voor de bodem. Gebruik een grote beker om de cirkel uit de klei te drukken. En daarna een lange rechthoekige plak die je rechtop, rondom de bodem zet. Zorg dat de klei goed aan elkaar bevestigd is op de bodem. Versier de potjes door er (strijk)kraaltjes in te drukken. Laat de klei even drogen zodat het hard wordt. Knip een boterhamzakje open en leg dit in het potje. Of gebruik een stukje vuilniszak of ander plastic. Doe potgrond in de potjes en plant het bloembolletje of het zaadje hierin. Voorbeeld gesprekvragen 1. (Hoe) Kun jij aan de bloembol zien dat hier een mooie bloem uit zal komen? 2. Wat gebeurt er met een bloembol nadat je die in de grond heb gestopt? 3. Jezus stierf en werd daarna in een graf gelegd. Maar na drie dagen was Hij daar niet meer, Hij was opgestaan! Waarom lijkt dat op jouw bloembol in de grond? 4. Wat vind jij het mooiste aan de lente?

13 Marcus 15:5-6 uit De Bijbel in Gewone Taal De vrouwen gingen het graf binnen. Daar zagen ze een jonge man zitten. Hij droeg witte kleren De jonge man zei: Jullie hoeven niet bang te zijn. Ik weet dat jullie op zoek zijn naar Jezus uit Nazaret. Hij is gestorven aan het kruis. Maar hij is opgestaan uit de dood. Hij is niet hier. Opdracht: Maak een bloempotje van klei. Versier hem met de kraaltjes. In het potje stop je wat aarde. Plant een bloembol in jouw potje. En nu wachten tot hij gaat groeien! Vragen: 1. Wat gebeurt er met een bloembol nadat je die in de grond heb gestopt? 2. Jezus stierf en werd daarna in een graf gelegd. Maar na drie dagen was Hij daar niet meer, Hij was opgestaan in een nieuw lichaam! Waarom lijkt dat op jouw bloembol in de grond?

14 Pesachmaaltijd Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, voedsel, vrijheid Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Van de Pesachmaaltijd proeven, en zelf charoset maken. Bijbelteksten Matteüs 26: Het was de eerste dag van het Joodse Pesachfeest. De leerlingen kwamen bij Jezus en vroegen: Waar zullen we de paasmaaltijd voor u gaan klaarmaken? Jezus noemde de naam van iemand uit Jeruzalem. De leerlingen moesten naar hem toe gaan en tegen hem zeggen: Onze meester zegt dat het einde van zijn leven dichtbij gekomen is. Hij wil in uw huis de paasmaaltijd eten met zijn leerlingen. De leerlingen deden wat Jezus tegen hen gezegd had, en ze maakten de paasmaaltijd klaar. s Avonds gingen Jezus en de twaalf leerlingen samen eten. Matteüs 26:26-30 Tijdens het eten nam Jezus een brood. Hij dankte God, brak het brood in stukken en deelde het uit. Hij zei: Kijk, dit is mijn lichaam. Eet ervan. Daarna nam hij de beker wijn. Hij dankte God en liet de beker rondgaan. Hij zei: Drink allemaal uit deze beker. Wat dit is mijn bloed. Als ik gedood wordt, zal mijn bloed vloeien. Maar daardoor zullen veel mensen gered worden, want hun zonden worden vergeven. Dat heeft God beloofd. Nodig: - Gedekte tafel - Geprinte uitleg van de verschillende ingrediënten - Een kinderbijbel, opengeslagen bij het verhaal van de uittocht uit Egypte - Gebraden vlees / kippenpootjes - Gekookte eieren - Matses - Bittere kruiden: mierikswortel of radijs - IJsbergsla - Peterselie - Zout water - Charoset: zoete appels, rozijnen, noten, dadels, druivensap, kaneel Toelichting De Pesachmaaltijd verwijst naar het laatste diner wat de Israëlieten aten voordat ze uit Egypte trokken. In Egypte waren ze slaven en onder leiding van Mozes werden ze het land uit geleid, door de rode zee, richting de vrijheid. Op deze manier bevrijdde God het volk uit de slavernij. Ieder jaar vieren joden het Pesachfeest waarbij ze deze maaltijd eten. Ieder gerecht symboliseert een herinnering aan de tijd in Egypte en de uittocht. Tijdens deze maaltijd zit de hele familie samen aan tafel. Volgens de traditie vraagt een kind aan de (groot)vader wat er gebeurde tijdens de uittocht, en hij vertelt het verhaal opnieuw. Zo zouden ze nooit vergeten wat God voor het volk had gedaan. Ook Jezus vierde jaarlijks de Pesachmaaltijd. Hij deed dat - vlak voor zijn sterven - voor de laatste keer samen met zijn vrienden in Jeruzalem. Nu noemen we dat het Laatste Avondmaal. Net zoals God de Israëlieten bevrijdde uit slavernij, zo wil Hij ook ons vrijheid geven. En Jezus gaat ons voor daarin. Zoals de gebeurtenis van de uiitocht uit Egypte steeds verteld werd, zo is het ook met de dood en de opstanding van Jezus. En zoals de uittocht herdacht wordt tijdens de pesach maaltijd, zo herdenken christenen de dood en opstanding van Jezus tijdens het avondmaal. Meer theologische achtergrondinformatie vind je in de downloads. Uitleg activiteit Maak een gedekte tafel waarop je de verschillende gerechten zet van de Pesachmaaltijd:

15 Gebraden vlees: je kunt kippenpootjes neerleggen waar iedereen één van mag eten. Je kunt ook een stuk bot met gebraden vlees neerleggen als symbool, waar niet van gegeten wordt. Of je laat het vlees achterwege. Gekookte eieren: kook de eieren van te voren. Deze mogen ze pellen en opeten. Matses: elk gezin/groepje kan een matse breken en deze samen delen. Mierikswortel, radijs of andere bittere kruiden: de meeste mensen zullen dat niet lekker vinden, laat ze dus een heel klein stukje proeven. Sla: iedereen mag een blaadje sla eten. De groene uiteinden zijn vaak zoet, maar de witte stam bitter. Proeven ze het verschil? Peterselie in zout water: iedereen pakt een takje peterselie en doopt deze in zout water. Het peterselie staat voor het nieuwe leven in het beloofde land, het zoute water voor de tranen in de moeilijke tijd in Egypte. Charoset: Dit kun je van te voren maken en in een schaal op tafel zetten. Iedereen kan een portie proeven. Of deelnemers maken dit zelf en eten het daarna op. Leg bij alle recepten de symbolische betekenis op papier erbij: gebruik de download en knip de verschillende gerechten los. Gezinnen kunnen samen stap voor stap alle recepten proeven en de symbolische betekenis erbij lezen. Leg ook het verhaal van de uittocht uit Egypte bij de activiteit zodat de deelnemers die eventueel kunnen teruglezen. De matses kunnen tussendoor gebruikt worden om de smaak te neutraliseren, als de deelnemers iets niet lekker vinden. Zelf Charoset maken Als ontdek-activiteit kunnen de deelnemers zelf charoset maken. Zet de verschillende ingrediënten op een tafel of in een keuken. Laat gezinnen of kleine groepjes samen het recept lezen en uitvoeren. Nodig: Zoete appels, rozijnen, noten (blanke amandelen of walnoten), eventueel dadels, kaneel, druivensap, keukenweegschaal, rasp, kommen en bakjes, messen en snijplank, theelepels, eetlepels. Recept voor 4 personen: Neem 150 gram rozijnen en wel ze in een kopje lauw water. Schil twee appels. Rasp de appels. Neem 100 gram noten en hak ze in kleine stukjes. Meng de geraspte appels, de gehakte noten en de gewelde rozijnen door elkaar Voeg twee theelepels kaneel toe. Voeg drie eetlepels druivensap toe. Goed roeren en klaar! De charoset kan meteen opgegeten worden, of mensen nemen het mee naar huis in een zakje of bakje. Bewaar het in de koelkast.

16 Matses: Deze kun je eten tijdens de hele Pesachmaaltijd. De matses verwijzen naar de ongerezen broden die werden meegenomen bij de uittocht uit Egypte. Er was toen geen tijd om het deeg van de broden te laten rijzen. De Israëlieten moesten klaar staan om te vertrekken! Breek een matse in stukjes en eet hem samen op. Gebraden vlees: De Israëlieten slachtten een lam en het bloed daarvan streken ze aan de deurpost van hun deur. Bittere kruiden, mierikswortel of radijs: De Israëlieten waren slaven in Egypte, ze moesten heel hard werken zonder dat ze daar iets voor kregen. Dat was een bittere (moeilijke) tijd. Proef maar eens voorzichtig van het bittere kruid.

17 Sla: De groene, knapperige kant van de sla smaakt zoet. Maar de witte stronk is bitter en niet lekker. Eerst zoet en later bitter, zo was de houding van de Egyptenaren tegenover de Israëlieten. Toen het volk Israël in Egypte kwam, mochten ze daar wonen en leven in vrede naast de Egyptenaren. Maar later werden ze tot slaven gemaakt! Eet een blaadje van de sla. Proef jij het verschil tussen de zoete en de bittere kant? Peterselie, gedoopt in zout water: Een takje peterselie is groen en vers. Dit staat voor de vrijheid van het beloofde land; want in Egypte kregen de slaven nooit verse groenten te eten! Het zoute water staat voor de tranen van de Israëlieten toen ze het zwaar hadden in Egypte. Doop een takje peterselie in zout water en eet het op.

18 Charoset: Dit is een een mengsel van appel, noten, dadels en wijn (druivensap). Dit rode mengsel van de charoset doet denken aan het cement waarmee de slaven stenen moesten bakken en gebouwen bouwen voor de Egyptenaren. Maar de zoete smaak ervan laat zien dat er uitzicht is op een nieuw begin! Gekookt ei: Een ei staat voor het nieuwe leven in het land dat God heeft beloofd. Je mag een eitje pellen en opeten.

19 Matteüs 26: Het was de eerste dag van het Joodse Pesachfeest. De leerlingen kwamen bij Jezus en vroegen: Waar zullen we de paasmaaltijd voor u gaan klaarmaken? Jezus noemde de naam van iemand uit Jeruzalem. De leerlingen moesten naar hem toe gaan en tegen hem zeggen: Onze meester zegt dat het einde van zijn leven dichtbij gekomen is. Hij wil in uw huis de paasmaaltijd eten met zijn leerlingen. De leerlingen deden wat Jezus tegen hen gezegd had, en ze maakten de paasmaaltijd klaar. s Avonds gingen Jezus en de twaalf leerlingen samen eten. Matteüs 26:26-30 Tijdens het eten nam Jezus een brood. Hij dankte God, brak het brood in stukken en deelde het uit. Hij zei: Kijk, dit is mijn lichaam. Eet ervan. Daarna nam hij de beker wijn. Hij dankte God en liet de beker rondgaan. Hij zei: Drink allemaal uit deze beker. Wat dit is mijn bloed. Als ik gedood wordt, zal mijn bloed vloeien. Maar daardoor zullen veel mensen gered worden, want hun zonden worden vergeven. Dat heeft God beloofd. Proef hier alle onderdelen van de Pesachmaaltijd! Dit is de laatste maaltijd die Jezus at met zijn vrienden, voordat hij ging sterven aan het kruis. Alles wat je eet, heeft een speciale betekenis. Lees maar eens op het papier met de uitleg. De Pesachmaaltijd hoort bij het verhaal van de Uittocht uit Egypte. Lees maar eens in de open Bijbel die hier ligt.

20 Matteüs 26: uit de Bijbel in Gewone Taal Het was de eerste dag van het Joodse Pesachfeest. De leerlingen kwamen bij Jezus en vroegen: Waar zullen we de paasmaaltijd voor u gaan klaarmaken? Jezus noemde de naam van iemand uit Jeruzalem. De leerlingen moesten naar hem toe gaan en tegen hem zeggen: Onze meester zegt dat het einde van zijn leven dichtbij gekomen is. Hij wil in uw huis de paasmaaltijd eten met zijn leerlingen. De leerlingen deden wat Jezus tegen hen gezegd had, en ze maakten de paasmaaltijd klaar. s Avonds gingen Jezus en de twaalf leerlingen samen eten. Een onderdeel van de Pesachmaaltijd is charoset. Dat ga je hier zelf maken! Recept voor 4 personen: Neem 150 gram rozijnen en wel ze in een kopje lauw water. Schil twee appels. Rasp de appels. Neem 100 gram noten en hak ze in kleine stukjes. Neem eventueel wat dadels en hak ze in kleine stukjes. Meng de geraspte appels, de gehakte noten en de gewelde rozijnen. Voeg twee theelepels kaneel toe. Voeg drie eetlepels druivensap toe. Goed roeren en klaar! Je mag de charoset op eten of mee naar huis nemen! Vraag: Weet jij waarom Joden charoset eten? Het antwoord vind je op het papier met de betekenis van de Pesachmaaltijd!

21 15. Het pesachmaal DOELSTELLINGEN De kinderen leren meer over het verhaal van de bevrijding van het volk Israël uit Egypte. De kinderen ervaren iets van de manier waarop het pesachmaal wordt gevierd. De kinderen ontdekken de betekenis van de symbolen van het pesachmaal en leren dat met deze maaltijd de bevrijding uit Egypte wordt gevierd. De kinderen ontdekken dat het laatste avondmaal van Jezus met Zijn leerlingen een pesachmaal was. (THEOLOGISCHE) ACHTERGRONDINFORMATIE De maaltijd die Jezus met Zijn leerlingen hield op de avond voor Zijn kruisiging, was een pesachmaal. De maaltijd die in de christelijke kerken wordt gevierd, is gebaseerd op dit Laatste Avondmaal. Het avondmaal en het pesachmaal staan dus in nauwe relatie tot elkaar. Om het avondmaal goed te kunnen begrijpen, is het van belang om de joodse wortels ervan te kennen. Tijdens het pesachmaal herdenken de Israëlieten de bevrijding en de uittocht uit Egypte. Dit gebeuren is een belangrijke mijlpaal in de joodse geschiedenis: het wordt vaak beschouwd als de geboorte van het joodse volk. In Exodus 12 zegt God tegen Mozes dat de bevrijding uit Egypte elk jaar moet worden gevierd. Tot op de dag van vandaag wordt dit door veel joden in ere gehouden. Er wordt dan gedacht aan de tijd dat de joden als slaven moesten werken voor de farao, de koning van Egypte. Dit was een zwaar leven. Ze leden onder de slechte levensomstandigheden. God zond de farao daarom tien plagen, om hem duidelijk te maken dat hij de joden moest laten gaan. Als tiende plaag stierven alle Egyptische eerstgeborenen (uit elk Egyptisch gezin het oudste jongetje). De joodse jongetjes bleven in leven, want God had gezegd dat elk joods gezin een lam moest slachten en het bloed van dat lam aan de deurpost moest strijken zodat de doodsengel kon zien welke deuren hij voorbij moest gaan. Na deze tiende plaag liet de farao het joodse volk gaan. Onder leiding van Mozes en Aäron trok het volk weg uit Egypte. Maar de farao kreeg spijt dat hij de Israëlieten had laten gaan en ging hen met zijn leger achterna. Het volk moest de Rietzee door om aan de farao te ontkomen. God beval Mozes zijn staf boven de zee te houden, en er ontstond een weg door de zee heen. Het water stond als muren langs de kant van deze weg. Toen de Egyptische koning met zijn leger ook door de zee wilde trekken, stortten de muren van water ineen zodat de koning en zijn leger verdronken. Zo ontkwamen de joden. Tijdens het pesachmaal herdenken de joden dit gebeuren en worden de verhalen verteld, zodat elke volgende generatie weet hoe God het joodse volk bevrijdde. Het bekendste gerecht dat bij Pesach hoort, zijn de platte broden, de matses. Deze verwijzen naar de ongerezen broden die werden meegenomen bij de uittocht; er was toen geen tijd om de broden te laten rijzen. Op de pesachtafel ligt ook altijd een lamsbotje. Dit verwijst naar het lamsbloed dat de Israëlieten op hun deurpost moesten smeren. Een ei op de tafel staat voor het nieuwe leven in het land dat God heeft beloofd. Ook staan er altijd mierikswortel en bittere kruiden op tafel. Mierikswortel smaakt heel scherp, wat doet denken aan de zware tijd van de Israëlieten in Egypte. Radijsjes en peterselie staan voor de vrijheid van het beloofde land; want in Egypte kregen de slaven nooit verse groenten te eten. Op de tafel staat ook altijd een schaal met charoset: een mengsel van appel, noten en dadels. De rode kleur van de charoset doet denken aan het cement waarmee de slaven moesten bouwen maar de zoete smaak ervan laat zien dat er uitzicht is op een nieuw begin. Zo gedenken de joden met Pesach dat God een God van bevrijding is. Hij bevrijdde Zijn volk uit Egypte en bracht het naar het beloofde land, Israël. Zoals God toen met de joden mee ging, zo gaat Hij nog steeds met hen mee. Het is geen toeval dat dit pesachmaal het laatste maal van Jezus was. Door het leven en de dood van Jezus zien we dat de weg van God met Zijn volk verder gaat. In Jezus laat God zelfs zien dat Hij niet alleen met het joodse volk verder gaat, maar met de hele mensheid. Dit pesachmaal, vlak voor de kruisiging van Jezus, maakt dat op een bijzondere manier duidelijk. Christenen zien in Jezus het lam dat werd geslacht. Jezus is het lam van Pesach; en door Zijn leven, dood en opstanding hoeft er na hem geen lam meer te worden geslacht. Daarom heeft het pesachmaal voor de kerk een nieuwe betekenis en invulling gekregen. PAGINA 106 JOP BASICS

22 De puinhoop van Judas Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbelse personages, geld, Pasen, vriendschap, zonde Tijdsduur: 0-20 min. Ontdek-activiteit: Zoek naar de 30 munten in de gelatine. Bijbeltekst Matteüs 26:3-4 & "De priesters en de leiders van het volk kwamen bij elkaar. Ze maakten een plan om Jezus in het geheim gevangen te nemen en te doden.... Eén van de twaalf leerlingen ging naar de priesters toe. Het was Judas Iskariot. Hij zei: 'Ik kan jullie helpen om Jezus gevangen te nemen. Wat krijg ik daarvoor?' De priesters gaven hem 30 zilveren munten. Vanaf dat moment dacht Judas erover na hoe Jezus gevangengenomen kon worden." Nodig - Gelatineblaadjes (zonder suiker) - Water - Eventueel voedselkleurstof - Grote bakken (of kleine teiltjes) - Lepels - Munten (oude munten, speelgoedmunten of 5 eurocentjes) Toelichting Judas verraadt wie Jezus is door hem een kus te geven op zijn wang, zodat de soldaten Jezus kunnen arresteren. Judas kreeg hiervoor 30 zilverstukken als beloning. Dat was behoorlijk wat geld. Maar als je liever geld hebt dan je vriendschap, dan maak je er toch wel een rommeltje van Uitleg activiteit Maak van te voren een paar bakken gelatine klaar. Je hoeft geen suiker toe te voegen of de gelatine te koken omdat je het niet voor consumptie gaat gebruiken. Je laat de blaadjes gelatine weken in warm water en voegt eventueel wat kleurstof toe. Leg de muntjes in de bak met gelatine zodat die op de bodem of verspreid door de gelatine liggen. Laat het daarna helemaal afkoelen en opstijven in de koelkast. Zet een bak gelatine op tafel en laat de deelnemers met lepels de muntjes opgraven! Eventueel in twee teams: wie vindt in 5 minuten de meeste munten? Lekker kliederen! Voorbeeld gespreksvragen 1. Lees de Bijbeltekst. Weet jij waarom de priesters Jezus graag gevangen wilde nemen? 2. Wat deed Judas? 3. Judas was één van de twaalf volgelingen van Jezus. Ze waren vrienden. Hoe zou het voelen voor Jezus dat Judas hem verraadt voor 30 zilveren munten?

23 4. Heb jij wel eens het gevoel gehad dat een vriend(in) je in de steek liet?

24 Matteüs 26:3-4 & uit de Bijbel in Gewone Taal De priesters en de leiders van het volk kwamen bij elkaar. Ze maakten een plan om Jezus in het geheim gevangen te nemen en te doden. Eén van de twaalf leerlingen ging naar de priesters toe. Het was Judas Iskariot. Hij zei: Ik kan jullie helpen om Jezus gevangen te nemen. Wat krijg ik daarvoor? De priesters gaven hem 30 zilveren munten. Vanaf dat moment dacht Judas erover na hoe Jezus gevangengenomen kon worden. Dat gaat helemaal mis Judas maakt er een rommeltje van. Hij wil liever geld dan vriendschap met Jezus. Judas verraadt Jezus voor 30 zilverstukken. Opdracht: Neem een lepel. Zoek in de gelatine naar de munten! Vragen: 1. Lees de Bijbeltekst. Weet jij waarom de priesters Jezus graag gevangen wilde nemen? 2. Wat doet Judas? 3. Judas was één van de twaalf volgelingen van Jezus. Ze waren vrienden. Hoe zou het voelen voor Jezus dat Judas hem verraadt voor 30 zilverstukken?

25 Goede Vrijdag Leeftijd: alle-leeftijden Thema: Kliederkerk, Opstanding, Pasen Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Maak een kruis van doorzichtig, gekleurd papier. Bijbeltekst Lucas 23:44-48 Om ongeveer twaalf uur s middags werd het opeens donker in het hele land. Drie uur lang bleef het donker, omdat de zon geen licht gaf. En in de tempel scheurde het gordijn voor de heilige zaal doormidden. Toen riep Jezus: Vader, mijn leven is in uw handen! Dat waren zijn laatste woorden. Zo stierf hij. De Romeinse officier die bi het kruis stond, zag wat er gebeurde, Hij eerde God en zei: Geen twijfel mogelijk! Die man hoorde bij God! Nodig - Doorzichtig plakplastic (bijvoorbeeld een rol van de bouwmarkt) - Een sjabloon van een kruis (zie bijlage) - Doorzichtig papier, verschillende kleurtjes - Scharen - Schildertape om het kruis op het raam te hangen Toelichting Op Goede Vrijdag sterft Jezus aan het kruis. En dat noemen we een góede dag? Ja, want door het sterven en opstaan van Jezus, kan er licht en kleur in de wereld en ons leven binnen schijnen. Uitleg activiteit Optie 1. Ieder maakt z n eigen kruis: - Iedere deelnemer krijgt z n eigen stuk doorzichtige plakplastic, ongeveer ter grootte van een A4. Deze leg je met de plakkende kant omhoog op tafel. - Iedereen maakt een kruis-sjabloon. Het format uit de bijlage kunnen ze overtrekken op een stevig stuk papier en die uitknippen. Ze plakken hun kruis-sjabloon op de plakkende kant van het plakplastic. (Let op dat hij er recht opgeplakt wordt!) Het overige plakplastic, om het kruis heen, knip je weg. - Het gekleurde doorzichtige papier wordt in kleine stukjes geknipt. - Met de stukjes gekleurd papier wordt de binnenkant van het kruis opgevuld. Je kunt ze zo op het plakplastic plakken. - Zo krijg je een doorzichtig kruis met verschillende kleuren. Iedereen kan hem op het raam hangen! Op deze blog vind je instructies en foto s. Optie 2. Met z n alleen een groot kruis maken: - Zorg voor een groot stuk doorzichtig plakplastic en knip hieruit een groot kruis. Hang deze op het raam met wat schildertape. LET OP: de plakkende kant van het plastic niet op het raam, maar naar binnen gericht! - Knip gekleurd, doorzichtig papier in kleine stukjes en leg dit klaar. - De deelnemers mogen allemaal stukjes gekleurd papier op het kruis plakken. Zo wordt het een mooi mozaïek.

26 Voorbeeld gespreksvragen: 1. Waarom noemen we de dag waarop Jezus stierf een Goede Vrijdag?

27 Lucas 23:44-48 uit De Bijbel in Gewone Taal Om ongeveer twaalf uur s middags werd het opeens donker in het hele land. Drie uur lang bleef het donker, omdat de zon geen licht gaf. En in de tempel scheurde het gordijn voor de heilige zaal doormidden. Toen riep Jezus: Vader, mijn leven is in uw handen! Dat waren zijn laatste woorden. Zo stierf hij. De Romeinse officier die bij het kruis stond, zag wat er gebeurde, Hij eerde God en zei: Geen twijfel mogelijk! Die man hoorde bij God! Het was een verdrietige dag. De mensen wilde niet dat Jezus bleef leven en Hij moest sterven aan een kruis. Gelukkig werd Jezus drie dagen later weer levend! Daarom noemen we het toch een Goede Vrijdag. Door het sterven en opstaan van Jezus, schijnt er licht en kleur in de wereld en ons leven binnen. Opdracht: Maak een mooi kruis met verschillende kleuren. Leg het plakplastic op tafel met de plak-kant omhoog. Plak hier een kruisvorm op. Vul de vorm van het kruis met allerlei kleurtjes doorzichtig papier. Knip het kruis uit het plakplastic. Hang hem op het raam!

28 Lucas 23:44-48 uit De Bijbel in Gewone Taal Om ongeveer twaalf uur s middags werd het opeens donker in het hele land. Drie uur lang bleef het donker, omdat de zon geen licht gaf. En in de tempel scheurde het gordijn voor de heilige zaal doormidden. Toen riep Jezus: Vader, mijn leven is in uw handen! Dat waren zijn laatste woorden. Zo stierf hij. De Romeinse officier die bij het kruis stond, zag wat er gebeurde, Hij eerde God en zei: Geen twijfel mogelijk! Die man hoorde bij God! Het was een verdrietige dag. De mensen wilde niet dat Jezus bleef leven en Hij moest sterven aan een kruis. Gelukkig werd Jezus drie dagen later weer levend! Daarom noemen we het toch een Goede Vrijdag. Door het sterven en opstaan van Jezus, schijnt er licht en kleur in de wereld en ons leven binnen. Opdracht: Dit grote kruis mag je versieren met mooie stukjes doorzichtig papier.

29 Gespijkerd kruis Leeftijd: alle-leeftijden Thema: Jezus, Kliederkerk, Opstanding, Pasen Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Maak een kruis in hout met spijkers en wol. Bijbeltekst Lucas 23:44-48 Om ongeveer twaalf uur s middags werd het opeens donker in het hele land. Drie uur lang bleef het donker, omdat de zon geen licht gaf. En in de tempel scheurde het gordijn voor de heilige zaal doormidden. Toen riep Jezus: Vader, mijn leven is in uw handen! Dat waren zijn laatste woorden. Zo stierf hij. De Romeinse officier die bi het kruis stond, zag wat er gebeurde, Hij eerde God en zei: Geen twijfel mogelijk! Die man hoorde bij God! Nodig: - Houten plankjes - Spijkers - Hamers - Vorm van een kruis op papier - Gekleurd wol of draad Uitleg activiteit Iedere deelnemer (of ieder gezin) krijgt een houten plankje. Hierop leggen ze de papieren vorm van het kruis. Om dit kruis heen slaan ze spijkers in het hout. Gebruik 12 spijkers, voor iedere hoek van het kruis één. (Zoals op de afbeelding) Let op, goed recht timmeren! Laat de spijkers minimaal 1 cm boven het hout uitsteken. Als de vorm van het kruis met spijkers in het hout staat, wikkel je de wol om de spijkers heen. Knoop het begin van de wol vast aan een spijkertje de hoek onderin. Ga dan naar het spijkertje erboven en wikkel de wol om de binnenkant van dit spijkertje heen. Volg de spijkers met de wol en trek het er strak omheen, zodat het kruis zichtbaar wordt zoals op de afbeelding! Je kunt verschillende kleuren wol kiezen. Knoop dan de volgende kleur wol aan je oude draad vast. Variant voor tieners Laat een groepje oudere kinderen of tieners samen een groot kruis maken op deze manier. Ze nemen een grote houten plank en een heleboel spijkers. Ze kunnen naar eigen inzicht een groot kruis spijkeren en hier een paar bollen wol omheen wikkelen. Voorbeeld gespreksvragen 1. Heb jij wel eens de vorm van een kruis gezien in een kerk of op een andere plek? Waar? Hoe zag het eruit? Waarom stond of hing dat kruis daar denk je? 2. Toen ze Jezus uitscholden en pijn deden, deed Hij niets terug. Hij ging niet terugschelden en niet terug slaan. Hoe kan dat denk je?

30 Lucas 23:44-48 uit De Bijbel in Gewone Taal Om ongeveer twaalf uur s middags werd het opeens donker in het hele land. Drie uur lang bleef het donker, omdat de zon geen licht gaf. En in de tempel scheurde het gordijn voor de heilige zaal doormidden. Toen riep Jezus: Vader, mijn leven is in uw handen! Dat waren zijn laatste woorden. Zo stierf hij. Opdracht: Neem een houten plankje en 12 spijkers. Pak een papieren vorm van het kruis en leg die op jouw plankje. Om de papieren vorm heen sla je de spijkers in het hout. Voor iedere hoek van het kruis één spijker. Knoop het draad vast aan één van de spijkers. En wikkel het draad om de spijkers. Vraag: Toen ze Jezus uitscholden en pijn deden, deed Hij niets terug. Hij ging niet terugschelden en niet terug slaan. Hoe kan dat denk je?

31 Actief, intergeneratief Paasspel Leeftijd: 13-16, 16+, intergeneratief Thema: Pasen Tijdsduur: 60+ min. Pasen, een feest na een sobere en stille tijd. Een mooie kans om er ook een feest van te maken met deze actieve, ludieke, spellenserie. Nodig mensen uit een andere generatie erbij uit en heb samen plezier én een goed gesprekje tussendoor. Deze werkvorm is bedoeld voor meerdere generaties bij elkaar. Hij kan ook gebruikt worden in tienergroepen. Je kunt deze spellen in twee of vier (of zes) teams spelen van elk 4 tot 6 personen. Telkens twee teams tegen elkaar. Zorg dat je de verschillende generaties mixt in de teams. Je kunt een puntentelling bedenken, maar het gewoon doen van de spellen is al leuk genoeg. Nodig: - Grote ruimte - Schilderstape, - 5 Grote geprinte papieren paaseieren (liefst lekker fel gekleurd) aan een touwtje die je om je hals kunt hangen, - Print van het Avondmaal met Jezus in het midden en aan beide kanten de discipelen (bijvoorbeeld: In tweeën geknipt om de Jezus figuur heen. - Twee lange tafels - Houten latten - Spijkers en hamers Spel 1: Hoe vermijd ik paaseitjes Zorg voor een grote ruimte. Het ene team gaat in de ruimte staan, iedereen op een willekeurige plek, maar minimaal 5 stappen van alle muren af. Elk teamlid van dit team krijgt een groot paasei om de hals gehangen. Twee personen van het andere team gaan aan één kant van de ruimte tegen de muur staan. Vertel dat het spel hoe vermijd ik de paaseieren heet. De twee personen mogen allebei twee stappen zetten en blijven daarna stilstaan. De paaseieren mogen allen één stap zetten en daarna blijven ze stilstaan. Het doel voor de twee personen is om de paaseieren te vermijden en aan de andere kant van de ruimte terecht te komen. Het doel voor de paaseieren is om de personen te tikken. Dat mag door rekken en strekken, maar niet door te lopen. Spel 2: Witte Donderdag Zorg voor twee lange tafels met de kopse kanten tegen elkaar gezet. Lees Marcus 14:22-26 voor. Geef elk team een eigen tafel waar ze aan gaan zitten. Laat dan het schilderij van het Laatste Avondmaal zien. Allebei krijgen ze één helft van het schilderij. De figuur Jezus op de schildering bepaald de scheiding. Geef de twee teams de opdracht om hun kant van de tafel uit te beelden, naar elkaar toe. Als de groepen bestaan uit minder dan 6 personen, dan mogen ze de buitenste figuren laten vervallen. Maak een foto aan het eind van het resultaat en bekijk het samen.

32 Eventueel laat je een jury beslissen welk team het meest nauwkeurig uitgebeeld heeft. Spel 3: Goede Vrijdag Zorg voor houten latten, spijkers en hamers. Lees Marcus 15:22-26 voor. Geef de groepen de opdracht om een kruis te maken die rechtop staat op een stenen vloer. Ze moeten dus een ontwerp maken waarbij het kruis blijft staan. Geef eventueel een tijdslimiet van 10 minuten. Eventueel alternatieve opdracht: Nodig: houten kruis, briefjes, pennen, bevestigingsmateriaal zoals: spijkers met hamer of punaises. Maak vooraf een houten kruis. Lees dezelfde tekst als hierboven beschreven. Wat zouden zij tegen Jezus willen zeggen of aan hem willen vragen? Geef hen de opdracht dit op te schrijven op briefjes en dit aan het kruis te bevestigen (of eventueel er onder neer te leggen). Spel 4: Stille Zaterdag Zorg voor een aantal rollen wcpapier. Lees Marcus 15:46, 47 voor. Geef de groepen de opdracht om één persoon uit hun groepje zo netjes mogelijk met het wcpapier om te wikkelen, zodat je niets meer van hem/haar ziet. Eventueel alternatieve opdracht: Nodig: groot en stevig vel A3 papier, verf, kwasten, bekertjes water, kranten (om de tafel te beschermen). Lees dezelfde tekst als hierboven beschreven. Vraag hen om zich eens in te denken dat ze leven in een tijd waarin weinig mensen konden lezen. Hoe zouden zij een schilderij maken dat dit stukje over Stille Zaterdag moet verbeelden. Vraag hen groot te schilderen én allemaal tegelijk te schilderen. De tijd is kort: 10 minuten, dus er moet doorgewerkt worden. Spel 5: Pasen! Kies van tevoren 5 woorden uit de te lezen tekst: Marcus 16:5-8. (Bijvoorbeeld uit de Bijbel in Gewone taal: gestorven, opgestaan, leerlingen, witte (kleren), bang) Vertel dat je de groep gaat vragen om buiten te gaan staan, behalve één persoon uit beide teams. Vertel dat je hen een tekst gaat voorlezen en dat ze goed moeten opletten. Deze twee personen gaan de tekst namelijk straks doorvertellen aan de volgende persoon uit hun team. Daarna die weer aan de volgende, etc. Tot slot mag de laatste persoon de tekst opzeggen. Vertel dat je 5 woorden uit de tekst gekozen hebt. Het is aan hen om ervoor te zorgen dat er zo veel mogelijk van de door jou gekozen woorden terugkomen in het verhaal van de laatste persoon. Dus hoe letterlijker doorvertellen, hoe beter! Vraag de groep om buiten de ruimte te gaan staan, op één persoon van beide teams na. Lees voor de eerste personen Marcus 16:5-8 voor. Vraag vervolgens de volgende twee personen (van elk team één) naar binnen. De eerste twee personen vertellen aan degene van hun eigen team de tekst. Als ze slim zijn, doen ze dat zachtjes. Vervolgens herhaal je dat totdat de laatste persoon het verhaal gehoord heeft. Het is handig om bij dit spel 2 man leiding te hebben, zodat de laatste deelnemers elk aan een eigen jury het verhaal nogmaals kunnen vertellen. Tel het aantal vooraf gekozen woorden dat in het verhaal terugkomt aan het einde!

33 Sluit af met een rondje paaseitjes uitdelen.

34 Animatievideo Pasen Leeftijd: 4-8, 9-12 Thema: Pasen Tijdsduur: 0-20 min. Een animatievideo over Pasen met een aantal gespreksvragen Gespreksvragen voor het kijken van de video Voordat je het filmpje met de kinderen gaat kijken, kun je ze een aantal vragen stellen. Wanneer is het Pasen? Waarom vieren we Pasen? Welke dingen horen er bij Pasen? Wat ga je zelf doen met Pasen? Gespreksvragen na het kijken van de video Heb je vragen na het kijken van het filmpje? Heb je het verhaal van de opstanding van Jezus al eerder gehoord? Wat vind je van het verhaal? (bijvoorbeeld mooi, verdrietig of eng) In de video wordt Pasen een blij feest genoemd. Vind je Pasen ook een blij feest? Waarom?

35 Pasen: Viering Leeftijd: alle-leeftijden Thema: Kliederkerk, Opstanding, Pasen Tijdsduur: 20+ min. Ideeën voor de Kliederviering rondom (Palm)Pasen. Verhaal Het paasverhaal is geen makkelijk verhaal. Het is gewelddadig en daarmee kan het lastig zijn om aan kinderen te vertellen. Daarnaast zijn er ook veel verschillende theologische verklaringen bij het verhaal. We raden aan om het verhaal te laten staan zoals het is, en het zo 'eenvoudig' mogelijk te vertellen. Laat de dood van Jezus niet weg, maar ga er ook niet in detail op in. Lees het bijvoorbeeld in verschillende gedeeltes voor uit de Bijbel in Gewone Taal, bijvoorbeeld uit Lucas 23 vers 1-25 en en Lucas 24 vers 1-8. Benoem bij het Paasverhaal in ieder geval een aantal kernzaken die laten zien wie Hij was/is, zoals dat Jezus niet terugvocht of terug schold, en dat Hij aan het kruis bid voor vergeving van Zijn moordenaars. Vertel ook het complete verhaal, dus de dood en de opstanding. Hieronder ideeën om het verhaal creatief vorm te geven: Laat mensen met (palm)takken naar binnen lopen, leg jassen op de grond om overheen te lopen. Laat hen een haag maken. Iemand die Jezus speelt loopt hier tussendoor op een ezel, terwijl jullie 'Hosanna' roepen. Tijdens en na deze introductie kun je het Palmpasen verhaal vertellen. In de bijlage vind je een vertelling van Palmpasen, de intocht in Jeruzalem, (van Kliederkerk Zeist) en een vertelling van het Paasverhaal aan de hand van de Palmpasenstok (van Kliederkerk Arnhem). Op vind je creatieve vormen en rituelen bij het Paasverhaal: Vertel het (Palm)Paasverhaal als interactief hoorspel en laat de deelnemers de geluiden maken. Maak groepen en geef iedere groep een bepaald geluid voor bij een bepaald woord of gebeurtenis. Laat dat woord meerdere keren terugkomen, zodat de mensen reageren met de geluiden. Laat bepaalde momenten helemaal stil zijn, bijvoorbeeld als Jezus sterft. Deze stille momenten worden zo extra indrukwekkend. Het paasproject van Bible Basics (40 euro) heeft een bouwplaat van kerngebouwen in Jeruzalem. Het werkt goed om met Jeruzalem als maquette te kijken naar hoe Jezus door Jeruzalem bewoog in de stille week. Bij elk gebouw sta je stil en vertel je een deel van het verhaal. Maak de stad compleet met muren en bevolking door de speelgoedvoorraad van de kinderen te gebruiken. Kintsugi Als metafoor voor het paasverhaal is de Japanse traditie van Kintsugi mooi om te vertellen aan de oudere kinderen. In plaats van gebroken servies weg te gooien, lijmen de Japanners hun scherven met goudlijm. Zo wordt het gelijmde servies méér waard dan het daarvoor was, er zijn zelfs kunstmusea met Kintsugi-stukken. Metafoor: Met pasen lijkt het alsof al het werk van Jezus opeens niets meer waard is, hij is gebroken door de doodstraf en het lijkt alsof zijn boodschap van liefde niet meer bestaat. Jezus' en Zijn boodschap lijken eerst helemaal kapot. Maar na de opstanding wordt Zijn boodschap eigenlijk nog waardevoller. Iets wat eerst kapot leek (kruisiging) wordt iets heel moois (opstanding, en nieuw leven met God.) God lijmt gebroken mensen, zoals Jezus ook deed met de zieken of niet-functionerende mensen. Jezus lijdensverhaal krijgt zo een gouden (lijm)randje met de opstanding. (Kintsugi-lijm is te koop, maar behoorlijk duur. Koop goudglitters bij de action en lijm een kopje met gewone dikke lijm. Strooi dan de goudglitters over de lijm na het lijmen van het servies. Ziet er bijna net zo mooi uit als de originele dikke lijmgel.) Verteltafel Op een tafel staan de volgende voorwerpen:

36 Palmtakken: staan symbool voor de intocht in Jeruzalem (Palmzondag). In Nederland worden deze vaak vervangen door buxustakken. Haan van brood: het brood van het haantje staat symbool voor het breken en verdelen door Jezus van het brood bij het laatste avondmaal (Witte Donderdag). De haan staat symbool voor de haan die kraaide nadat Petrus drie keer had gezegd dat hij Jezus niet kende (Goede Vrijdag/vroege ochtend). Na het verhaal krijgt iedereen een stuk brood. 30 Munten: staan symbool voor de 30 zilverlingen waarvoor Judas Jezus verried. Houten kruis Hart: symbool voor de liefde van Jezus. Hij vergeeft de mensen die hem pijn doen! Ronde steen: de steen voor het graf was weggerold, het graf was leeg! Eieren: staan symbool voor nieuw leven (Paaszondag). Bloembollen of takken met knopjes: staan symbool voor nieuw leven (Paaszondag). Krans of kroon: staat symbool voor het Koninklijke van Jezus: Jezus als koning van zijn wereld, het rijk van God. Vraag een aantal kinderen die dat willen, een voorwerp te kiezen dat ze mogen vasthouden. Ondertussen kan het verhaal verteld worden, bijvoorbeeld door de verschillende voorwerpen langs te lopen. Je kunt ook van te voren ook aan kinderen of tieners vragen wat zíj vinden dat op zo'n Paastafel moet staan. Filmpje JOP maakte een animatiefilmpje voor jonge kinderen over het Paasverhaal: Liederen: Tip: Vraag van te voren aan een kind, tiener of volwassene om een lied te zoeken bij het thema dat hem/haar aanspreekt. Laat hem/haar hierover vertellen tijdens de viering en luister samen het lied. Kleine ezel van Elly en Rikkert Palmpasen van Elly en Rikkert Weet je dat de lente komt van Elly en Rikkert Hosanna, hosanna. De steen is weg' van Elly en Rikkert Op pasen (voor jongste kinderen) Wij vieren feest Hij leeft (Maria kwam bij het graf) van Elly en Rikkert Zie hoe Jezus lijdt van Sela. Via Dolorosa van Sela (luisterlied voor oudere kinderen en volwassenen, tekst in de bijlage) Sterven in de grond - Jedi Noordegraaf (luisterlied voor oudere kinderen en volwassenen, tekst in de bijlage) Tot je me ziet - Jedi Noordegraaf (luisterlied voor oudere kinderen en volwassenen, tekst in de bijlage) Deze luisterliederen kun je ook tijdens het ontdek-uur laten afspelen op een laptop met koptelefoon, in een bezinningshoekje voor volwassenen bijvoorbeeld. Diaconaat: Bij een christelijke (kerk) viering hoort vaak ook een diaconaal onderdeel. Diaconaat betekent 'dienen': hulp bieden aan wie dat nodig hebben. Bijvoorbeeld door een collecte op te halen voor een goed doel. Diaconale ideeën voor deze Kliederkerk: - Pasen is het feest van 'een nieuw begin', nieuw leven. Wie gun jij een nieuw begin? Laat gezinnen hier

37 samen even over nadenken. Ze kunnen een naam schrijven op een gebedskaartje, ter plekke een kaartje schrijven, of bedenken of zij iets kunnen doen om de ander te ondersteunen bij een nieuw begin. - Kerk in Actie heeft projecten geselecteerd die mensen helpen een nieuw begin te maken. Je kunt bijvoorbeeld iets vertellen over weeskinderen in Rwanda. In dit Afrikaanse land zijn erg verdrietige dingen gebeurt, maar de mensen bouwen hun levens en hun land weer op. De kerk vind het belangrijk om daarbij te helpen. Daarom wordt er geld ingezameld, bijvoorbeeld bij collectes. Kunnen jullie iets doen om de weeskinderen in Rwanda te steunen? Gebedsvormen: Maak een kruis van karton die je vult met wc-rolletjes. Zie bijlage voor afbeelding. (Kliederkerk Klazienaveen) In de rolletjes kunnen mensen een papiertje met een gebed plakken. Iedereen krijgt een bolletje blauwe klei en gele klei. Zorg dat het bolletje gele klei iets groter is dan de blauwe. De gele klei staat voor God en de blauwe klei staat voor alle lelijke dingen in de wereld, bijvoorbeeld de dingen waar je spijt van hebt of hoe mensen elkaar pijn doen. Tijdens het bidden kneden ze de klei door elkaar en krijgen ze als het goed is groen. Zo maakt God alles nieuw. Groen is de kleur van nieuw leven. (Kliederkerk Leimuiden) Iedereen krijgt een potje met aarde en zaadjes (je hebt papier of zakjes met zaadjes erin die je helemaal in de grond kunt stoppen, zoals groeipapier). Het zaad is het mooie wat God wil laten groeien in je leven. Om dat te kunnen laten groeien, is het belangrijk om het aan God te geven en te vertrouwen dat hij met jouw leven iets moois doet. Schrijf je naam of teken jezelf op het zakje/papier en stop dat in de aarde. Vraag aan God of hij wil zorgen dat er iets moois uit jou groeit. Deel stenen of stukjes hout uit. Deze staan symbool voor iets wat zwaar is in je leven wat je aan God wilt geven. Iedereen mag de steen of het hout in een mand leggen waar ze vervolgens een bloembol uit pakken. De bloembol staat voor hoop en nieuw leven. Zo mag je bij God brengen wat op je drukt. Ga in een kring zitten, neem een groot (turks) brood. Iedereen mag een stukje van het brood afbreken/scheuren. Jezus heeft zichzelf met ons gedeeld en daardoor mogen wij leven.

38 Tot je me ziet van Jedi Noordegraaf blijf niet bij mijn graf met je verdriet. sta hier niet stil. blijf hier niet. ik ben niet dood. kijk om je heen tot je me ziet op een stille wintermorgen: volg de vogels in hun vlucht, zie de zee en voel de golven, volg de wolken in de lucht. op een middag in de zomer, in het lachen van een kind, in het zonlicht op het koren, in de rimpeling van wind. Bron:

39 Via Dolorosa van Sela Langs de Via Dolorosa in Jeruzalem die dag, verdrongen zich de mensen in de straat. Daar staarden ze Hem na: de man die sterven moest op Golgotha. Langs de Via Dolorosa, heel die lange lijdensweg, ging de Christus, onze Koning als een lam. Maar omdat Hij van ons hield met heel zijn hart, is Hij gegaan, langs de Via Dolorosa, heel de weg naar Golgotha. Er kwam bloed uit al zijn wonden, uit de striemen op zijn rug, uit de kroon van doornen om zijn hoofd geklemd. En Hij droeg met elke stap de hoon van hen die schreeuwden: Kruisigt Hem!. Zijn kruis werd een troon, zijn bloed wast ons schoon en het stroomt door het hart van Jeruzalem.

40 Sterven in de grond van Jedi Noordegraaf Heel mijn akker is geploegd. Zorgzaam heb ik al het zaad gezaaid. Wekenlang heb ik gezwoegd. Nu wacht ik tot het koren wordt gemaaid. Regen maakt de aarde nat, zon brengt licht en warmte voor de groei. Goede grond geeft levenskracht: 't graan komt op en komt tot volle bloei. Zaad moet sterven in de grond en komt tot leven. Stervend in de grond. Graan wordt meel en meel wordt brood. Tarwekorrels groeien weer tot graan. Voor het zaad tot koren wordt zal het eerst de grond in moeten gaan. Zaad moet sterven in de grond en komt tot leven. Stervend in de grond. Mijn geld, mijn huis, mijn aanzien leg ik in uw hand. Mijn trots, mijn reputatie leg ik in uw hand. Mijn angsten en mijn zorgen leg ik in uw hand. Bij U ben ik geborgen. God zegt: laat je leven los Hij ziet de tranen in je ogen staan Hij belooft een rijke oogst vertrouw op hem om door te blijven gaan Zaad moet sterven in de grond en komt tot leven. Stervend in de grond. Bron:

41 Vertelling bij de Palmpasenstok Ik ga jullie vertellen over de laatste week uit het leven Jezus. Hij is met zijn vrienden op weg naar Jeruzalem om feest te vieren Maar ze zijn er nog niet, in Jeruzalem Opeens zegt Jezus tegen zijn vrienden: jullie moeten voor mij een veulen halen, een ezelsveulen en als zijn baas zegt: waarom nemen jullie mijn ezel mee?, dan zeggen jullie: de Heer heeft het nodig De vrienden gaan er op uit om de ezel te halen. (verwijzing activiteit: ezel van ezeltjeprik staat ergens opgesteld). Ze brengen de ezel bij Jezus en hij gaat erop zitten. (Ik spreid palmtakken en jassen op de grond.) De mensen leggen hun jassen en palm takken op de weg en Jezus rijdt als een koning Jeruzalem binnen. En de mensen roepen allemaal: Lang leve onze koning, Hosanna! (Ze roepen allemaal.? Mee laten roepen.) Eindelijk, na een paar dagen, begint dan toch het Pesach feest... De palmpasenstok die jullie gemaakt hebben vertelt over de laatste week uit het leven van Jezus: Ze zitten samen te eten, twaalf vrienden en Jezus Jezus zegt: één van jullie gaat mij verraden, ze zeggen allemaal: ik toch niet? Aan deze palmpasenstok zit een zakje met 30 rozijnen, 30 geldstukken kreeg Judas toen hij Jezus verraadde. Als ze klaar zijn met eten gaan ze naar buiten, daar wordt Jezus verraden door Judas. Petrus, een van de andere vrienden wil Jezus verdedigen, maar Jezus zegt tegen hem: Petrus, laat maar, let op, voordat de haan morgen gekraaid heeft, zul je 3 keer gezegd hebben dat je mij niet kent. (Het haantje van brood.) Jezus wordt gevangengenomen, zijn vrienden blijven achter, en inderdaad aan Petrus wordt gevraagd: jij hoort toch ook bij die Jezus? Nee hoor, zegt Petrus, ikke niet En nog een keer, en nog een keer en dan kraait de haan, en weet Petrus dat Jezus gelijk had. Jezus sterft, daarom heeft de stok de vorm van een kruis. Eindigt het verhaal daarmee?

42 Nee, kijk er hangt ook een ei aan dit kruis, een ei staat voor nieuw leven, je ziet het nog niet, maar als de kip een ei legt en er op gaat zitten, komt er een kuikentje uit. ( Verwijzing activiteit: wijs naar bloempotjes die zijn gemaakt of bloembollen als voorbeeld.) Het verhaal van Jezus, is het verhaal van Pasen: dat verhaal eindigt niet met de dood, maar met het leven! Voor Jezus, en ook voor ons. Nu kennen jullie het verhaal van de Palmpasenstok! Een stok die ons vertelt van feest, van verdriet en toch weer feest. En we vragen God of Hij met ons wil zijn als we verdrietig zijn en als we feestvieren als we met onze stokken lopen en als we straks samen gaan eten: God wilt U bij ons zijn. Amen Bron: Pop-up Kliederkerk Arnhem

43 Verhaal: De intocht in Jeruzalem Er woonde dichtbij Bethanië een kleine jongen. Zijn vader had een wit ezeltje en de jongen vroeg vaak: Wanneer mag ik nou eens op het ezeltje rijden? Maar dan schudde zijn vader het hoofd. Nog niet, zei hij en daar bleef het bij. De jongen was erg trots op het ezeltje, niemand had er zo een. Je begrijpt dus hoe hij schrok toen hij op een keer de stal in kwam en twee mannen zag, die het ezeltje aan het losmaken waren. Vader! riep hij, er zijn twee mannen die ons ezeltje willen stelen! Waarom maken jullie het los? vroeg de vader. De Heer heeft het nodig! zei een van hen. Toen zei vader: Dan is het goed, en de mannen gingen weg met het ezeltje tussen hen in. De jongen keek zijn vader verbaasd aan en vroeg: Wie is die Heer? Dat is de Bevrijder op wie we allemaal wachten. Hij rijdt op een ezel en niet op een paard, want Hij komt niet om te vechten, maar om ons de vrede te brengen! Jezus was die Heer. Hij had de mannen gezegd dat zij het ezeltje moesten gaan halen. En die twee mannen waren leerlingen van Jezus. Toen ze bij Jezus aankwamen, legden ze hun mantels over de rug van het ezeltje en hielpen Hem erop. Overal op de weg naar Jeruzalem stonden mensen Hem op te wachten. Als ze Hem zagen, legden ze hun jassen midden op de weg, zodat het ezeltje er zacht overheen kon lopen. De mensen zagen Jezus als hun Koning. Ook braken ze takken van de palmbomen af en zwaaiden ermee. Wat was iedereen blij toen Jezus en zijn leerlingen Jeruzalem binnen kwamen. De mensen, omdat zij in Jezus de Bevrijder zagen; de leerlingen, omdat zij dachten Nu begrijpen ze eindelijk wie Hij is! Maar Jezus huilde toen hij de mensen hoorde juichen, want Hij wist wat er zou gebeuren...

44 GEb