Bijeenkomsten over het thema 'het Avondmaal'.

Transcriptie

1 Programma: Basiscatechese: Avondmaal Bijeenkomsten over het thema 'het Avondmaal'. Basics biedt programma's voor catechesebijeenkomsten voor kinderen over de hoofdthema's van het Christelijk geloof. Het zesde hoofdthema is 'het Avondmaal'. Klik op onderstaande titels en je komt bij de programma's met bijlagen.

2 Avondmaal vieren, hoe doe je dat? Leeftijd: 9-12 Thema: avondmaal, Jezus, Kerk Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over het hoe en wat van het Avondmaal. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren wat er gebeurt bij het avondmaal en ze kunnen de verschillende personen en attributen benoemen die daarbij een rol spelen. De kinderen ontdekken dat Jezus zelf het avondmaal heeft ingesteld. De kinderen leren meer over de woorden en handelingen die bij de viering van de maaltijd van belang zijn (het breken van het brood en het delen van de wijn). Samenvatting: In deze bijeenkomst verkennen de kinderen wat er gebeurt bij het avondmaal, ze kunnen dit benoemen en ze weten dat Jezus zelf deze maaltijd vierde. De kinderen starten met het knippen en plakken van een afbeelding van het avondmaal in hun kerk. Wie en wat hoort waar? Daarna laat je schilderingen zien het laatste avondmaal, en je leest het verhaal voor. Wat herkennen de kinderen en wat niet? Vervolgens kun je kiezen voor een verkwerking rondom dit thema. Je kunt naar de kerkzaal gaan en hier samen verschillende manieren van avondmaal vieren nabootsen: samen in een kring staan, om de beurt naar voren lopen, etc. Of je kunt in de eigen ruimte blijven en het avondmaalsservies bekijken. De kinderen maken daarna zelf een avondmaalsservies van papieren bordjes en bekertjes. Leuk om terug te laten komen in een eredienst waar de maaltijd gevierd wordt! Als afsluiting bid je samen het Onze Vader. Werkbladen: Werkblad 14.1 Avondmaal 1 Werkblad 14.2 Avondmaal 2 Werkblad 14.3 Het Onzevader

3 14. Avondmaal vieren: hoe doe je dat? DOELSTELLINGEN De kinderen leren wat er gebeurt bij het avondmaal en ze kunnen de verschillende personen en attributen benoemen die daarbij een rol spelen. De kinderen ontdekken dat Jezus zelf het avondmaal heeft ingesteld. De kinderen leren meer over de woorden en handelingen die bij de viering van de maaltijd van belang zijn (het breken van het brood en het delen van de wijn). (THEOLOGISCHE) ACHTERGRONDINFORMATIE Al vanaf het vroegste begin van de christelijke kerk wordt de maaltijd van de Heer, het avondmaal, gevierd. Deze viering vindt haar oorsprong in het zogenaamde Laatste Avondmaal dat Jezus met Zijn leerlingen vierde op de avond voor Zijn kruisiging. Deze viering staat beschreven in Matteüs, Marcus en Lucas. Het breken van het brood, het drinken van de wijn en de bijbehorende instellingswoorden zijn gebaseerd op de woorden van Jezus tijdens die maaltijd. De maaltijd die Jezus en zijn discipelen gebruikten, was het pesachmaal: de maaltijd die de joden elk jaar houden om de uittocht uit Egypte te gedenken. Er zijn verschillende gebruiken en speciale ingrediënten die bij dit pesachmaal horen. Er wordt een lam geslacht en het bloed van het dier wordt aan de deurposten gestreken. Zo gebeurde dat ook in de nacht waarin het volk werd bevrijd. In die nacht werden de eerstgeborenen van Egypte gedood. Door het bloed aan de deurposten te smeren, toonden de Israëlieten hun vertrouwen in God en ging deze plaag aan hen voorbij. In Exodus 12 zegt God tegen Mozes dat de bevrijding uit Egypte elk jaar moet worden gevierd. Zo gedenken de joden met Pesach dat God een God van bevrijding is. Hij bevrijdde Zijn volk uit Egypte en bracht het naar het beloofde land: Israël. Zoals God toen met de joden mee ging, zo gaat Hij nog steeds met hen mee. Het is geen toeval dat dit pesachmaal het laatste maal van Jezus was. Door het leven en de dood van Jezus zien we dat de weg van God met Zijn volk verder gaat. In Jezus laat God zelfs zien dat Hij niet alleen met het joodse volk verder gaat, maar met de hele mensheid. Dit pesachmaal, vlak voor de kruisiging van Jezus, maakt dat op een bijzondere manier duidelijk. Christenen zien in Jezus het lam dat werd geslacht. Jezus is het lam van Pesach; en door Zijn leven, dood en opstanding hoeft er na hem geen lam meer te worden geslacht. Daarom heeft het pesachmaal voor de kerk een nieuwe betekenis en invulling gekregen. In de loop van de geschiedenis is er veel gediscussieerd over de betekenis van het avondmaal, het brood en de wijn. Hierover bestaan nog steeds grote verschillen tussen de kerken. De Rooms-Katholieke Kerk leert bijvoorbeeld dat het brood en de wijn tijdens de mis daadwerkelijk het lichaam van Christus worden. In protestantse kerken hebben het brood en de wijn echter een symbolische functie: zij verwijzen naar het lichaam van Christus. Toch gebeurt er ook volgens de protestantse theologie echt iets tijdens de viering van het avondmaal. Deze maaltijd is meer dan alleen een maaltijd om te denken aan de weg die Jezus is gegaan: in het vieren van het avondmaal zijn de gelovigen met Christus en met elkaar verbonden. Ze zijn één lichaam. In het delen van het brood en de wijn komt in het bijzonder tot uiting dat de gemeente op aarde het Lichaam van Christus is. In die zin is Christus aanwezig: Hij is verbonden met de gelovigen op aarde, Zijn Lichaam. Voor de kinderen zal het een van de eerste keren zijn dat ze op deze manier stilstaan bij de viering van de maaltijd. Deze bijeenkomst is daarom verkennend van aard. Het gaat er vooral om dat de kinderen beleven wat er gebeurt, dat ze weten dat Jezus zelf deze maaltijd vierde en dat ze kunnen benoemen wat er gebeurt. PAGINA 100 JOP BASICS

4 VOORBEREIDING Persoonlijke voorbereiding Neem de achtergrondinformatie bij dit programma goed door. Daarnaast is het wenselijk om je persoonlijk voor te bereiden op deze bijeenkomst. Zo word je zelf ook materiaal voor de bijeenkomst met de kinderen. Hiervoor kun je de volgende vragen gebruiken: Hoe beleefde je als kind de viering van het avondmaal? Hoe beleef je het nu? Hoe ben je de betekenis van het avondmaal gaan begrijpen? Heeft iemand je daarbij geholpen? Welke betekenis heeft het avondmaal voor jouw (geloofs)leven? Hoe waardeer je de manier(en) waarop de maaltijd wordt gevierd in jouw gemeente? Wat spreekt je aan en wat zou je anders willen? Praktische voorbereiding Plan deze bijeenkomst zo mogelijk vlak nadat de maaltijd is gevierd in de gemeente, bijvoorbeeld aansluitend aan de dienst of ergens in de week erna. Dan hebben de kinderen ervaren hoe het eraan toegaat tijdens zo n dienst en zit dit nog vers in hun geheugen. BENODIGDHEDEN Vooraf Hieronder vind je een opsomming van alles wat je nodig hebt voor deze bijeenkomst. Zorg ervoor dat je ruim voor het begin van de bijeenkomst klaar bent met alle voorbereidingen. Zo heb je alle tijd om aandacht te besteden aan de kinderen wanneer zij binnenkomen. Benodigdheden Kopieën van werkblad 14.1, 14.2 en 14.3 voor alle kinderen; Scharen en lijm; Kleurpotloden of stiften; Enkele afbeeldingen van het Laatste Avondmaal (gemakkelijk te vinden via Eventueel een laptop (met beamer) om deze afbeeldingen te laten zien; Het verhaal over het Laatste Avondmaal, uit een kinderbijbel; Het avondmaalservies dat in de gemeente wordt gebruikt (in ieder geval een beker en een bord). Extra voor Verwerking A: Stukjes wit brood en/of matses; Druivensap; Eventueel het tafelkleed dat voor het avondmaal wordt gebruikt; Een tafel en wat stoelen in de kerkzaal. Extra voor Verwerking B: Papieren bekertjes en bordjes voor alle kinderen; Verfspullen (verf, kwasten, potjes met water, schorten). PROGRAMMA 20 minuten Opening & Verkenning Heet de kinderen van harte welkom. Praat met de kinderen over de avondmaalsviering die ze hebben meebeleefd. Wat gebeurde er? Hoe ging het er precies aan toe? JOP BASICS PAGINA 101

5 Deel kopieën van werkblad 14.1 en 14.2, scharen, lijm en kleurpotloden of stiften uit. Vraag de kinderen om de benodigde plaatjes uit werkblad 14.1 te knippen en die op werkblad 14.2 te plakken, zodat je kunt zien hoe het avondmaal wordt gevierd. De dingen of personen die ze missen, mogen ze erbij tekenen. Bespreek het werkblad met de kinderen en benoem samen alle onderdelen en personen. Wat viel de kinderen op aan de viering? Wat begrepen ze niet? Als de kinderen zelf hebben meegevierd: hoe vonden ze het om mee te doen? Als ze niet hebben meegevierd: hoe vonden ze het om te zien wat de volwassenen deden? Als er kinderen zijn die nog nooit een avondmaalsviering hebben meegemaakt, besteed daar dan speciaal aandacht aan door de andere kinderen steeds uit te laten leggen wat er gebeurt. 15 minuten Verdieping Vraag de kinderen of ze weten waar het avondmaal vandaan komt. Vertel dat Jezus zo n maaltijd vierde met Zijn leerlingen, vlak voordat Hij gekruisigd zou worden. Hoe zou het er toen hebben uitgezien? Vertel dat daar veel schilderijen over zijn gemaakt en laat hier wat afbeeldingen van zien. Bespreek de afbeeldingen met de kinderen. Wat zien ze? Wat valt hun op? Hoe zien de mensen eruit? Hoe zitten ze? Wat eten en drinken ze? Hoeveel mensen zijn er? Wat is hetzelfde als bij het avondmaal in hun eigen kerk? Wat is er anders? Vertel dat wat Jezus toen zei en deed, nu nog steeds wordt gezegd en gedaan bij het avondmaal dat in de kerken wordt gevierd. Lees het verhaal over het Laatste Avondmaal voor. Vraag de kinderen of ze de woorden en handelingen hebben herkend. Kunnen ze zich herinneren dat de dominee in hun eigen kerk het ook zo heeft gezegd en gedaan? Hoe ging dat? Vertel dat er veel verschillende manieren zijn om de maaltijd te vieren, bijvoorbeeld: samen aan tafel zitten, in een kring staan of een voor een naar voren lopen. In sommige kerken wordt de manier afgewisseld. Maar hoe het ook gebeurt, er wordt altijd brood gedeeld en wijn (of druivensap) gedronken. 20 minuten Verwerking Maak in dit onderdeel een keuze tussen Verwerking A en Verwerking B. Zie ook AANDACHTSPUNTEN. Verwerking A Vertel de kinderen dat jullie gaan oefenen met verschillende manieren om het avondmaal te vieren. Wat heb je daar allemaal voor nodig? Laat de kinderen de benodigdheden opnoemen en verzamel deze. Ga dan zo mogelijk naar de kerkzaal. (Eventueel kun je de benodigdheden van tevoren klaarzetten in de kerkzaal, maar de kinderen worden meer bij het gebeuren betrokken als ze zelf de spullen kunnen meenemen.) Laat de kinderen eerst voordoen hoe er in hun kerk avondmaal wordt gevierd. Stel hierbij ook vragen, bijvoorbeeld: worden er stoelen en/of een tafel gebruikt? Zo ja, waar staan die dan? Staat de beker met wijn of druivensap ergens, of houdt iemand die vast? Waar dan? Staat het bord met het brood of de matses ergens, of houdt iemand dat vast? Waar dan? Probeer deze manier van avondmaal vieren uit met de kinderen. PAGINA 102 JOP BASICS

6 Ga door met het oefenen van het avondmaal vieren tot je de volgende vormen hebt gehad: samen aan tafel zitten, in een kring staan, om de beurt naar voren lopen. Zijn er meer manieren mogelijk? Als de kinderen zelf nog een manier kunnen bedenken, is het leuk om nog even door te gaan. Verwerking B Zet het avondmaalservies op tafel en laat de kinderen het bekijken. Ga hierover in gesprek met de kinderen. Vinden ze het servies mooi of niet? Is het een feestelijk servies of zijn het gewone gebruiksvoorwerpen? Wat vinden de kinderen passen bij het avondmaal: een servies dat er eenvoudig uitziet, of juist een heel opvallend servies met veel versiering? Waarom vinden ze dat? Geef aan dat de kinderen nu hun eigen avondmaalservies mogen maken. Zet de papieren bekertjes en bordjes op tafel en deel viltstiften en/of verfspullen uit. Zet de zelfgemaakte serviezen op tafel als iedereen klaar is. Bespreek ze samen met de kinderen. Geef aan wat je opvalt en vraag de kinderen om iets te vertellen bij het servies dat ze hebben gemaakt. 5 minuten Afsluiting Vertel dat bij de viering van het avondmaal vaak het Onzevader wordt gebeden. Soms spreken alle gemeenteleden dit gebed dan gezamenlijk uit. Vraag de kinderen of zij het ook kennen en kunnen opzeggen. Spreek het gebed samen uit. Deel zo nodig kopieën van werkblad 14.3 uit. Bedank de kinderen voor hun aanwezigheid en hun inzet. Tot de volgende keer! AANDACHTSPUNTEN Houd er rekening mee dat de Verwerking bepaalde verwachtingen kan oproepen bij de kinderen. Wordt er tijdens de volgende viering van het avondmaal in de kerk ook een andere manier uitgeprobeerd? Zal hun zelfgemaakte servies worden gebruikt in de kerk? In hoeverre zoiets mogelijk en wenselijk is, hangt uiteraard sterk samen met de situatie in je eigen gemeente. Het is in ieder geval belangrijk dat je hierin duidelijk bent naar de kinderen toe. Probeer manieren te vinden om in de eredienst iets terug te laten komen van wat er tijdens de catechese is besproken en gedaan. Het zelfgemaakte avondmaalservies biedt hiervoor goede mogelijkheden: dat kan bijvoorbeeld op een tafel staan tijdens een dienst waarin de maaltijd wordt gevierd, zodat de gemeenteleden het kunnen bewonderen. De predikant of iemand van de leiding kan hiervoor aandacht vragen en kort vertellen wat jullie tijdens de bijeenkomst hebben gedaan. BIJLAGEN 1. Werkblad 14.1 Avondmaal 1 2. Werkblad 14.2 Avondmaal 2 3. Werkblad 14.3 Het Onzevader JOP BASICS PAGINA 103

7 Werkblad 14.1 Avondmaal 1 OPDRACHT Hoe wordt het avondmaal gevierd in jouw kerk? Kijk eerst naar de plaatjes hieronder en knip uit wat bij het avondmaal hoort. Pak dan het andere werkblad erbij. PAGINA 104 JOP BASICS

8 Werkblad 14.2 Avondmaal 2 OPDRACHT Hoe wordt het avondmaal gevierd in jouw kerk? Pak de plaatjes die je net hebt uitgeknipt en plak ze hieronder op. Teken erbij wat je nog mist. Werkblad 14.3 Het Onzevader Onze Vader die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd; uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren; en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van u is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid tot in eeuwigheid. Amen. (NBG51) JOP BASICS PAGINA 105

9 Het pesachmaal Leeftijd: 9-12 Thema: avondmaal, Jezus, Pasen Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de pesachmaaltijd waarbij de uittocht uit Egypte wordt herdacht. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren meer over het verhaal van de bevrijding van het volk Israël uit Egypte. De kinderen ervaren iets van de manier waarop het pesachmaal wordt gevierd. De kinderen ontdekken de betekenis van de symbolen van het pesachmaal en leren dat met deze maaltijd de bevrijding uit Egypte wordt gevierd. De kinderen ontdekken dat het laatste avondmaal van Jezus met Zijn leerlingen een pesachmaal was. Samenvatting: Omdat het pesachmaal en het avondmaal met elkaar verbonden zijn, maken de kinderen in deze bijeenkomst kennis met het pesachmaal. Je opent met de vraag of de kinderen maaltijden of eten kennen dat bij bepaalde gelegenheden hoort. Daarna bespreek je de speciale maaltijd van de kerk: het avondmaal. Dit komt van de laatste maaltijd die Jezus at voor Zijn kruisiging, en dit 'laatste avondmaal' van Jezus en Zijn discipelen was het Joodse pesachmaal. Bij deze maaltijd werd de uittocht uit Egypte herdacht. Wat weten de kinderen van dit verhaal? Lees samen het Bijbelverhaal. Vervolgens ga je samen de verschillende ingrediënten van de pesachmaaltijd voorbereiden en proeven! Elke smaak symboliseert een onderdeel van de uittocht. Je sluit af met een lied over de uittocht. Werkbladen: Werkblad 15.1 Pesach Werkblad 15.2 Op de avond...

10 15. Het pesachmaal DOELSTELLINGEN De kinderen leren meer over het verhaal van de bevrijding van het volk Israël uit Egypte. De kinderen ervaren iets van de manier waarop het pesachmaal wordt gevierd. De kinderen ontdekken de betekenis van de symbolen van het pesachmaal en leren dat met deze maaltijd de bevrijding uit Egypte wordt gevierd. De kinderen ontdekken dat het laatste avondmaal van Jezus met Zijn leerlingen een pesachmaal was. (THEOLOGISCHE) ACHTERGRONDINFORMATIE De maaltijd die Jezus met Zijn leerlingen hield op de avond voor Zijn kruisiging, was een pesachmaal. De maaltijd die in de christelijke kerken wordt gevierd, is gebaseerd op dit Laatste Avondmaal. Het avondmaal en het pesachmaal staan dus in nauwe relatie tot elkaar. Om het avondmaal goed te kunnen begrijpen, is het van belang om de joodse wortels ervan te kennen. Tijdens het pesachmaal herdenken de Israëlieten de bevrijding en de uittocht uit Egypte. Dit gebeuren is een belangrijke mijlpaal in de joodse geschiedenis: het wordt vaak beschouwd als de geboorte van het joodse volk. In Exodus 12 zegt God tegen Mozes dat de bevrijding uit Egypte elk jaar moet worden gevierd. Tot op de dag van vandaag wordt dit door veel joden in ere gehouden. Er wordt dan gedacht aan de tijd dat de joden als slaven moesten werken voor de farao, de koning van Egypte. Dit was een zwaar leven. Ze leden onder de slechte levensomstandigheden. God zond de farao daarom tien plagen, om hem duidelijk te maken dat hij de joden moest laten gaan. Als tiende plaag stierven alle Egyptische eerstgeborenen (uit elk Egyptisch gezin het oudste jongetje). De joodse jongetjes bleven in leven, want God had gezegd dat elk joods gezin een lam moest slachten en het bloed van dat lam aan de deurpost moest strijken zodat de doodsengel kon zien welke deuren hij voorbij moest gaan. Na deze tiende plaag liet de farao het joodse volk gaan. Onder leiding van Mozes en Aäron trok het volk weg uit Egypte. Maar de farao kreeg spijt dat hij de Israëlieten had laten gaan en ging hen met zijn leger achterna. Het volk moest de Rietzee door om aan de farao te ontkomen. God beval Mozes zijn staf boven de zee te houden, en er ontstond een weg door de zee heen. Het water stond als muren langs de kant van deze weg. Toen de Egyptische koning met zijn leger ook door de zee wilde trekken, stortten de muren van water ineen zodat de koning en zijn leger verdronken. Zo ontkwamen de joden. Tijdens het pesachmaal herdenken de joden dit gebeuren en worden de verhalen verteld, zodat elke volgende generatie weet hoe God het joodse volk bevrijdde. Het bekendste gerecht dat bij Pesach hoort, zijn de platte broden, de matses. Deze verwijzen naar de ongerezen broden die werden meegenomen bij de uittocht; er was toen geen tijd om de broden te laten rijzen. Op de pesachtafel ligt ook altijd een lamsbotje. Dit verwijst naar het lamsbloed dat de Israëlieten op hun deurpost moesten smeren. Een ei op de tafel staat voor het nieuwe leven in het land dat God heeft beloofd. Ook staan er altijd mierikswortel en bittere kruiden op tafel. Mierikswortel smaakt heel scherp, wat doet denken aan de zware tijd van de Israëlieten in Egypte. Radijsjes en peterselie staan voor de vrijheid van het beloofde land; want in Egypte kregen de slaven nooit verse groenten te eten. Op de tafel staat ook altijd een schaal met charoset: een mengsel van appel, noten en dadels. De rode kleur van de charoset doet denken aan het cement waarmee de slaven moesten bouwen maar de zoete smaak ervan laat zien dat er uitzicht is op een nieuw begin. Zo gedenken de joden met Pesach dat God een God van bevrijding is. Hij bevrijdde Zijn volk uit Egypte en bracht het naar het beloofde land, Israël. Zoals God toen met de joden mee ging, zo gaat Hij nog steeds met hen mee. Het is geen toeval dat dit pesachmaal het laatste maal van Jezus was. Door het leven en de dood van Jezus zien we dat de weg van God met Zijn volk verder gaat. In Jezus laat God zelfs zien dat Hij niet alleen met het joodse volk verder gaat, maar met de hele mensheid. Dit pesachmaal, vlak voor de kruisiging van Jezus, maakt dat op een bijzondere manier duidelijk. Christenen zien in Jezus het lam dat werd geslacht. Jezus is het lam van Pesach; en door Zijn leven, dood en opstanding hoeft er na hem geen lam meer te worden geslacht. Daarom heeft het pesachmaal voor de kerk een nieuwe betekenis en invulling gekregen. PAGINA 106 JOP BASICS

11 Omdat het pesachmaal en het avondmaal met elkaar verbonden zijn, is het van belang dat kinderen kennis maken met het pesachmaal. De gebruiken die hierbij horen, lenen zich er ook voor om met kinderen te behandelen. De betekenislaag die Pesach inbrengt in het avondmaal kan echter wel lastig te begrijpen zijn. Daarom wordt deze stap nog niet gemaakt in deze bijeenkomst. VOORBEREIDING Persoonlijke voorbereiding Neem de achtergrondinformatie bij dit programma goed door. Daarnaast is het wenselijk om je persoonlijk voor te bereiden op deze bijeenkomst. Zo word je zelf ook materiaal voor de bijeenkomst met de kinderen. Hiervoor kun je de volgende vragen gebruiken: Hoe beleefde je als kind de viering van het avondmaal? Hoe beleef je het nu? Hoe ben je de betekenis van het avondmaal gaan begrijpen? Heeft iemand je daarbij geholpen? Welke betekenis heeft het avondmaal voor jouw (geloofs)leven? Het pesachmaal staat in het teken van bevrijding, van perspectief waar het leven leek op te houden. Verbind je aan de viering van het avondmaal ook bepaalde woorden of waarden? Praktische voorbereiding In verband met het bereiden van het pesachmaal (in de Verwerking) is het aan te raden om deze bijeenkomst te leiden met twee volwassenen. Het is het handigste om het pesachmaal in een keuken te laten bereiden. Zet alle ingrediënten en keukenbenodigdheden daar van tevoren klaar. Zorg dat er een tafel staat met stoelen eromheen, zodat alle deelnemers een zitplaats hebben en de ingrediënten goed kunnen zien. BENODIGDHEDEN Vooraf Hieronder vind je een opsomming van alles wat je nodig hebt voor deze bijeenkomst. Zorg ervoor dat je ruim voor het begin van de bijeenkomst klaar bent met alle voorbereidingen. Zo heb je alle tijd om aandacht te besteden aan de kinderen wanneer zij binnenkomen. Benodigdheden Het verhaal over de uittocht uit Egypte, uit een kinderbijbel; Een kopie van werkblad 15.1; Een paar eieren; Een pannetje voor de eieren en iets om op te koken; Radijsjes; Mierikswortel; Peterselie; Matses (verkrijgbaar in de supermarkt); 500 gram zoete appels (geraspt); 150 gram geschaafde amandelen; 150 gram rozijnen; 3 theelepels kaneel; 3 eetlepels suiker; 3 eetlepels druivensap; Mesjes (niet te scherp) en snijplanken; Schaaltjes, borden en bestek; Kopieën van werkblad 15.2 voor alle kinderen. JOP BASICS PAGINA 107

12 PROGRAMMA 10 minuten Opening & Verkenning Heet de kinderen van harte welkom. Vertel dat deze bijeenkomst gaat over een maaltijd: het pesachmaal. Geef aan dat jullie daar niet alleen over gaan praten, maar er ook van gaan proeven. Vertel dat dit een maaltijd is die de joden elk jaar met elkaar houden. Ze denken dan aan een belangrijke gebeurtenis uit de geschiedenis van hun volk. Het is dus niet zomaar een maaltijd, maar een maaltijd met een bijzondere betekenis. Leg uit dat je dit een beetje kunt vergelijken met oliebollen eten. Wanneer eten de kinderen oliebollen? Oliebollen zijn vaak gedurende een langere periode te verkrijgen, maar ze horen toch wel speciaal bij oudejaarsavond. Waar denken de kinderen aan, als ze aan oliebollen denken? Misschien denken ze bijvoorbeeld aan de winter, aan kou, aan sneeuw, aan donkere dagen of aan vuurwerk. Oliebollen roepen dus verschillende dingen op. Al die dingen vertellen een soort verhaal bij de oliebol. Vraag de kinderen of ze nog meer voorbeelden kunnen noemen van eten dat bij een bepaalde gebeurtenis hoort. Geef zo nodig een voorbeeld: pepernoten en chocoladepoppen bij Sinterklaas, kerststol met Kerst of je lievelingseten als je jarig bent. 15 minuten Verdieping Geef aan dat er ook in de kerk een maaltijd met een speciale betekenis is. Vraag de kinderen of ze weten welke maaltijd dat is. Wat wordt er dan gegeten en gedronken? Welk verhaal hoort er bij deze maaltijd? Het avondmaal zoals we dat in de kerk kennen, hoort bij een verhaal over Jezus: op de avond voordat Hij gekruisigd zou worden, gebruikte Hij samen met Zijn leerlingen een maaltijd. Jezus was een joodse man en die maaltijd was een joodse maaltijd: het pesachmaal. Vertel dat het pesachmaal te maken heeft met het verhaal over de bevrijding van het joodse volk en de uittocht uit Egypte. Vraag of er kinderen zijn die dit verhaal kennen en laat hen vertellen wat ze er al over weten. Lees vervolgens het verhaal over de uittocht voor. 30 minuten Verwerking Geef aan dat de kinderen iets gaan proeven van het pesachmaal. Verdeel de volgende taken over de kinderen: Eieren koken; Radijsjes, mierikswortel en peterselie wassen, snijden en op schaaltjes leggen; Charoset maken (aan de hand van werkblad 15.1); Matses op een bord leggen; Bestek klaarleggen. Houd de kinderen hierbij goed in de gaten. Het is belangrijk dat dit onderdeel rustig verloopt, zodat je overzicht houdt en er geen ongelukjes kunnen gebeuren. Ga met de kinderen aan de tafel zitten als alles klaarstaat. Geef aan dat ieder ingrediënt iets vertelt over het verhaal dat bij Pesach hoort. Het is niet altijd gemakkelijk om erachter te komen wat er precies wordt verteld : daarvoor moet je goed proeven en denken aan het verhaal over de uittocht. PAGINA 108 JOP BASICS

13 Ga een voor een alle ingrediënten langs. Laat de kinderen steeds iets proeven en vraag of ze kunnen bedenken waar dit ingrediënt naar verwijst. Gebruik hierbij de ACHTERGRONDINFORMATIE. Vraag eerst naar de smaak bij de ingrediënten waar dat van toepassing is. Bijvoorbeeld: de mierikswortel heeft een heel scherpe smaak. Waarom zou er zo n scherp ingrediënt in het pesachmaal zitten? Wat is er scherp, moeilijk aan het verhaal over de uittocht? Vertel ten slotte dat er nog heel belangrijk ingrediënt is, dat niet op tafel staat. Het heeft te maken met het bloed dat de Israëlieten aan de deurposten van hun huizen moesten smeren. Waar kwam dat bloed vandaan? Dat bloed kwam van het lammetje dat ze moesten slachten. Daarom hoort bij het pesachmaal ook een lamsbotje. Dit onderdeel vraagt wel iets van het abstract denkvermogen van de kinderen: de ingrediënten zijn symbolen die een verhaal met zich mee dragen. Het is mogelijk dat niet alle kinderen hieraan toe zijn. Maar dat is niet erg: het belangrijkste is dat de kinderen begrijpen dat joden tijdens het pesachmaal aan de uittocht uit Egypte denken en dat ze iets ervaren van hoe het er bij het pesachmaal aan toe gaat. 5 minuten Afsluiting Kom nog even terug op het feit dat Jezus een joodse man was, die dus het pesachmaal vierde. Als de mensen in de kerk het avondmaal vieren, denken ze aan Jezus die het pesachmaal vierde. Zoals de kinderen hebben gezien, deden Jezus en zijn leerlingen niet precies hetzelfde als de mensen bij het avondmaal in de kerk. Maar ook al zijn de maaltijden dus niet precies gelijk, ze hebben wel met elkaar te maken. Geef aan dat jullie daar een lied over gaan zingen. Deel kopieën van werkblad 15.2 uit. Zing samen het lied. Bedank de kinderen daarna voor hun aanwezigheid en hun inzet. Tot de volgende keer! BIJLAGEN 1. Werkblad 15.1 Pesach 2. Werkblad 15.2 Op de avond... JOP BASICS PAGINA 109

14 Werkblad 15.1 Pesach CHAROSET Ingrediënten 500 gram zoete appels (geraspt) 150 gram geschaafde amandelen 150 gram rozijnen 3 theelepels kaneel 3 eetlepels suiker 3 eetlepels druivensap Meng alle ingrediënten goed door elkaar. Werkblad 15.2 Op de avond... Het volgende lied is terug te vinden in de bundels Tussentijds (lied 160) en Zingend Geloven, deel VII (lied 16). OP DE AVOND, TOEN DE UITTOCHT Op de avond, toen de uittocht uit Egypte werd gevierd, en de matse werd gebroken en de wijn werd ingeschonken, toen heeft Jezus aan Zijn mensen een geheim geleerd. 3. Op die avond, toen de beker werd gezegend door de Heer, zei Hij: wat jullie misdeden, dat is nu voorgoed verleden, je mag leven van vergeving, nu en telkens weer. refrein: Wij gaan rond met het brood, wij gaan rond met de wijn, want iedereen mag leven en vrolijk zijn. refrein 2. Op die avond van het paasfeest heeft Hijzelf ons uitgelegd, dat het brood ons werd gegeven als een teken van Zijn leven, dat Hij uitdeelt aan Zijn mensen. Dat heeft Hij gezegd. refrein PAGINA 110 JOP BASICS 4. Op die maaltijd van het paasfeest, op de avond voor Zijn dood, zei Hij: zelf zal ik er bij zijn op het feest waar jullie vrij zijn, op de maaltijd die God aanricht en dat feest wordt groot! refrein Bron: Deurloo, K. (2005). Op de avond, toen de uittocht... In Tussentijds. Kampen: Kok.

15 Je ziet het niet, toch gebeurt het Leeftijd: 9-12 Thema: avondmaal, Jezus, Kerk, Lichaam Verdiepingsbijeenkomst over hoe we in het Avondmaal verbonden zijn met Christus en met elkaar als één lichaam. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren meer over het verhaal van de Emmaüsgangers. De kinderen leren dat Christus aanwezig is tijdens de viering van het avondmaal, ook al zien we Hem niet. De kinderen ontdekken dat alle mensen die het avondmaal meevieren, verbonden zijn met Christus en met elkaar. Samenvatting: In deze bijeenkomst leren de kinderen dat er meer gebeurt tijdens de viering van het avondmaal dan wat je ziet alleen. Aan de hand van het verhaal over de Emmaüsgangers ontdekken ze dat Christus zelf erbij is als we het avondmaal vieren. Het avondmaal is dus meer dan alleen een maaltijd om te denken aan de weg die Jezus is gegaan: in het vieren van het avondmaal zijn de gelovigen met Christus en met elkaar verbonden. Ze zijn één lichaam. Als opening bekijk je meegenomen foto's van de kinderen. We hebben foto's in huis hangen zodat mensen van wie we houden een beetje bij ons zijn. Je vertelt het verhaal van de Emmaüsgangers. Je bespreekt dat we met Jezus en elkaar verbonden zijn zoals een lichaam verbonden is. Je doet een oefening met een bol wol om dit te illustreren. Vervolgens kleuren de kinderen een tekening van een lichaamsomtek. In het hoofd schrijven ze 'Jezus', en ze schrijven hun eigen naam in een ander deel. Je sluit af met een gedicht. Werkbladen: Werkblad 15.1 Met zijn allen gelijk Werkblad 15.2 Het lichaam van Jezus Het programma en de werkbladen vind je in de bijlagen.

16 15. Je ziet het niet; toch gebeurt het DOELSTELLINGEN De kinderen leren meer over het verhaal van de Emmaüsgangers. De kinderen leren dat Christus aanwezig is tijdens de viering van het avondmaal, ook al zien we Hem niet. De kinderen ontdekken dat alle mensen die het avondmaal meevieren, verbonden zijn met Christus en met elkaar. (THEOLOGISCHE) ACHTERGRONDINFORMATIE Al vanaf het vroegste begin van de christelijke kerk wordt de maaltijd van de Heer, het avondmaal, gevierd. Deze viering vindt haar oorsprong in het zogenaamde Laatste Avondmaal dat Jezus met Zijn leerlingen vierde op de avond voor Zijn kruisiging. Deze viering staat beschreven in Matteüs, Marcus en Lucas. Het breken van het brood, het drinken van de wijn en de bijbehorende instellingswoorden zijn gebaseerd op de woorden van Jezus tijdens die maaltijd. In de loop van de geschiedenis is er veel gediscussieerd over de betekenis van het avondmaal, het brood en de wijn. Hierover bestaan nog steeds grote verschillen tussen de kerken. De Rooms-Katholieke Kerk leert bijvoorbeeld dat het brood en de wijn tijdens de mis daadwerkelijk het lichaam van Christus worden. In protestantse kerken hebben het brood en de wijn echter een symbolische functie: zij verwijzen naar het lichaam van Christus. Toch gebeurt er ook volgens de protestantse theologie echt iets tijdens de viering van het avondmaal. In deze bijeenkomst leren de kinderen dat er meer gebeurt tijdens de viering van het avondmaal dan wat je ziet alleen. Ze maken kennis met een diepere betekenislaag. Aan de hand van het verhaal over de Emmaüsgangers ontdekken ze dat Christus zelf erbij is als we het avondmaal vieren. Want door mee te doen aan het avondmaal, laten mensen zien dat ze willen geloven zoals Jezus, die zich helemaal gaf aan anderen. Door het brood en de wijn die voor het lichaam van Jezus staan, laten gelovige mensen zien dat ze net zo willen zijn als Jezus, dat ze geïnspireerd door de Geest door het leven willen gaan. Ook al is Christus dus niet letterlijk aanwezig tijdens de viering van het avondmaal, in de Geest is Hij er wel. Deze gedeelde inspiratie van de gelovigen maakt dat zij niet alleen verbonden zijn met Christus, maar ook heel nauw verbonden zijn met elkaar. Het avondmaal is dus meer dan alleen een maaltijd om te denken aan de weg die Jezus is gegaan: in het vieren van het avondmaal zijn de gelovigen met Christus en met elkaar verbonden. Ze zijn één lichaam. In het delen van het brood en de wijn, tekenen van het lichaam van Christus, komt dit tot uiting. In deze bijeenkomst maken de kinderen (mogelijk voor het eerst) kennis met een diepere betekenislaag van de viering van het avondmaal. Natuurlijk zou er nog meer over te zeggen zijn. Maar omdat het abstractievermogen en symbolisch denken van kinderen op deze leeftijd nog sterk in ontwikkeling is, is het goed om hen stap voor stap kennis te laten maken met de verschillende betekenislagen. De bovengenoemde aspecten zijn geschikt om op deze leeftijd aan de orde te laten komen. VOORBEREIDING Persoonlijke voorbereiding Neem de achtergrondinformatie bij dit programma goed door. Daarnaast is het wenselijk om je persoonlijk voor te bereiden op deze bijeenkomst. Zo word je zelf ook materiaal voor de bijeenkomst met de kinderen. Hiervoor kun je de volgende vragen gebruiken: Welke betekenis heeft het avondmaal voor je? Hoe heeft die betekenis zich in de loop van de jaren ontwikkeld? Wat betekent het voor je dat Christus aanwezig is bij de viering van het avondmaal? Ervaar je dat ook zo? Spreekt deze gedachte je aan? Waarom wel of niet? Lees het verhaal van de Emmaüsgangers (Lucas 24: 13-35). Wat spreekt je aan in dit verhaal? Wat spreekt je minder aan? Welke betekenis heeft dit verhaal voor jou persoonlijk? Voel je je tijdens de viering van het avondmaal verbonden met Christus en met de mensen om je heen? Zo ja, hoe zou je die verbondenheid omschrijven? Zo nee, hoe komt dat, denk je? Pagina 102 JOP BASICS

17 Praktische voorbereiding Vraag de kinderen zo mogelijk vóór deze bijeenkomst om een foto mee te nemen die ergens bij hen thuis staat of hangt. Het is de bedoeling dat het een foto is waar een of meer personen op staan. Verder maakt het niet uit. Neem zelf ook een foto mee. Oefen van tevoren het kinderliedje Hoofd, schouders, knie en teen. Zoek het liedje zo nodig op internet, als je het niet kent. BENODIGDHEDEN Vooraf Hieronder vind je een opsomming van alles wat je nodig hebt voor deze bijeenkomst. Zorg ervoor dat je ruim voor het begin van de bijeenkomst klaar bent met alle voorbereidingen. Zo heb je alle tijd om aandacht te besteden aan de kinderen wanneer zij binnenkomen. Benodigdheden Een kinderbijbel met het verhaal over de Emmaüsgangers; Een bolletje wol; Een groot vel papier met de omtrek van een lichaam; Pennen en kleurpotloden; Geeltjes (zelfklevende memoblaadjes); Een kopie van werkblad 15.1; Voor alle kinderen een kopie van werkblad PROGRAMMA 5 minuten Opening Heet de kinderen van harte welkom. Geef aan dat ze vandaag meer gaan horen over wat er nu eigenlijk gebeurt bij het avondmaal. De kinderen weten daar waarschijnlijk al het een en ander van. Laat hen vertellen wat ze al weten. Richt je daarbij op de concrete handelingen en voorwerpen zoals besproken in bijeenkomst 14 van Basics deel 1 (het eten van het brood en het drinken van de wijn). Vertel dat ze vandaag iets gaan leren over het avondmaal wat ze niet kunnen zien, maar wat wel gebeurt. 10 minuten Verkenning Vraag de kinderen om de meegebrachte foto s op tafel te leggen. Vraag wie er op de foto s staan. Zijn het mensen die ze zelf kennen of die hun ouders kennen of hebben gekend? Waar staan of hangen de foto s in huis? Zorg dat alle foto s aan de orde komen, maar houd het kort. Vraag de kinderen daarna of ze weten waarom die foto s eigenlijk bij hen thuis staan of hangen. Laat de kinderen hun ideeën daarover naar voren brengen. Vertel dat veel mensen een of meer foto s in huis hebben van iemand die overleden is. Door een foto van hem of haar op te hangen, kun je aan hem of haar denken. Het is dan alsof die persoon er toch klein beetje bij is. Herkennen de kinderen dat? Geldt dat misschien ook voor een van de meegebrachte foto s? Vertel dat als het avondmaal wordt gevierd, er ook een foto van Jezus zou kunnen worden neergezet. Natuurlijk hebben we geen foto van Jezus, maar Hij hoort er wel helemaal bij als het avondmaal wordt gevierd. Hij heeft gezegd: ik ben erbij als jullie in Mij geloven en met elkaar het avondmaal vieren. JOP BASICS Pagina 103

18 30 minuten Verdieping Geef aan dat je een verhaal uit de Bijbel gaat vertellen over een paar mannen die met elkaar gingen eten. Wat zij deden was een eigen soort avondmaal vieren. Het gebeurde vlak nadat Jezus was gestorven. De mannen waren daar erg verdrietig over en ze voelden zich heel alleen, zo zonder hun meester Jezus. Maar... toen kwamen ze erachter dat Hij er toch bij was! Vertel het verhaal van de Emmaüsgangers. Praat vervolgens met de kinderen door over het verhaal. Kunnen ze zich voorstellen dat de mannen verdrietig waren? Wanneer zagen ze plotseling dat het Jezus was, met wie ze aan tafel zaten? Wat deed Jezus toen? Welke handelingen verrichtte Hij? Vertel dat God de mannen op deze manier wilde laten zien dat Jezus nog steeds bij hen was, als ze samen het avondmaal vierden. Want mensen die samen het avondmaal vieren, laten zien dat ze in Jezus Christus geloven en net zo willen leven als Hij. Op die manier is Jezus erbij ook al zie je Hem niet. Toen de mannen Jezus herkenden, zagen ze Hem plotseling niet meer. Toen was het goed. Ze zagen Hem dan wel niet meer, maar ze wisten het zeker: Hij was en is bij ons. Ze gingen het grote nieuws meteen aan de andere leerlingen van Jezus vertellen zo blij waren ze. Zoals Jezus er toen bij was, zo is Hij nog steeds bij mensen wanneer ze het avondmaal vieren. Dat kan ook niet anders: Jezus en de mensen die in Hem geloven, horen zó bij elkaar dat je dat kunt vergelijken met een lichaam. Geef aan dat je het daar nog even over wilt hebben (want wat is een lichaam eigenlijk?), maar dat de kinderen nu eerst een bekend liedje gaan zingen waarbij ze hun hele lichaam gebruiken: hoofd, schouders, knie en teen. Zing het liedje met de kinderen, met de bijbehorende bewegingen. Geef aan dat de kinderen het liedje nog een keer gaan zingen, maar nu een beetje anders. Pak een bolletje wol, houd een uiteinde vast en gooi het bolletje naar iemand toe. Degene die het bolletje wol vangt, mag de snelheid van het liedje bepalen. Daarna mag dit kind het bolletje weer naar iemand anders toegooien, terwijl hij of zij de draad die zich ontwikkelt van het bolletje ook weer vasthoudt. Zo ontstaat er een wirwar van draad. Stop als iedereen een stukje van de draad in handen heeft. Vraag de kinderen om nog even te blijven staan zoals ze staan, met de draad van de wol nog in hun handen. Vraag hun wat een lichaam is. Is dat je hoofd? Je benen? Je buik? Je handen? Ja, dat hoort er allemaal bij. Maar je hoofd alleen is niet je lichaam. Het is maar een deel van je lichaam. Alle delen horen bij elkaar; en dat allemaal bij elkaar is je lichaam. Alles hoort erbij: van hoofd en schouders tot knie en teen. De kinderen hebben net gehoord dat Jezus hoort bij de mensen die in Hem geloven. Leg uit dat je dat kunt vergelijken met een lichaam: zoals je hoofd bij je hele lichaam hoort (bij je handen, je benen, je voeten, enzovoorts), zo hoort Jezus bij de mensen die geloven. Vraag de kinderen om te kijken naar de wirwar van draad. Wat zien ze? Wat doet deze draad? Inderdaad: door de draad zitten alle kinderen een beetje aan elkaar vast. Ze zijn met elkaar verbonden. En zoals de kinderen nu zijn verbonden met elkaar, zo zijn de mensen in de gemeente ook met elkaar verbonden. Je ziet in het gewone leven natuurlijk geen draden, maar je kunt het er wel mee vergelijken. Jezus Christus hoort bij de mensen die in Hem geloven. En deze mensen horen natuurlijk ook weer helemaal bij elkaar, want ze geloven in dezelfde God en in Zijn Zoon! Vraag de kinderen om weer te gaan zitten. Praat kort met hen door over wat je hebt verteld. Wat vinden ze ervan dat ze bij Jezus horen en bij elkaar? Spreekt deze gedachte hen aan? Waarom wel of niet? Kom nog even terug op het verhaal van de Emmaüsgangers. In de man die het brood brak, herkenden zij Jezus, hun meester. Heel even zagen ze Hem; toen niet meer. Maar vanaf dat moment wisten ze het zeker: ook al zien wij Hem niet, Hij is wel bij ons. Want Jezus Christus en de mensen die in Hem geloven, die horen bij elkaar. We geloven daarom ook dat Jezus Christus erbij is wanneer we avondmaal vieren ook al zien we Hem niet. En we geloven dat we bij Hem en bij elkaar horen, ook al zijn er geen zichtbare draden die ons met elkaar verbinden, zoals in de opdracht met het bolletje wol. Pagina 104 JOP BASICS

19 10 minuten Verwerking Leg het grote vel papier, pennen en kleurpotloden op tafel. Vat samen wat de kinderen zojuist hebben gehoord: Jezus Christus en de mensen die in Hem geloven, horen bij Hem en bij elkaar; net zoals de delen van een lichaam bij elkaar horen. Vraag een van de kinderen om in het hoofd Jezus Christus te schrijven. Nodig alle kinderen vervolgens uit om na te denken waar zij hun naam zouden willen zetten. Ze kunnen hun naam op een geeltje schrijven en dat op de goede plaats plakken. Doe zelf ook mee. Zo nodig kun je in overleg met de kinderen een beetje met de geeltjes schuiven zodat elk kind een eigen onderdeel heeft van het lichaam. Markeer deze onderdelen met strepen. Vervolgens mogen de kinderen hun naam op de plaats van hun keuze schrijven en dat lichaamsdeel inkleuren naar eigen inzicht. Tijdens het kleuren kun je met de kinderen doorpraten over hun keuzes. Bijvoorbeeld: waarom heb jij voor de voet gekozen? Is een voet belangrijk voor jou? Leg ook uit waarom jij voor een bepaald deel hebt gekozen. 5 minuten Afsluiting Leg het papier met het ingekleurde lichaam in het midden van de kring of midden op tafel. Vertel: jullie hebben gehoord dat we allemaal bij Jezus en bij elkaar horen sterker nog: we kunnen helemaal niet zonder elkaar! Lees dan het gedicht op werkblad 15.1 voor. Deel tot slot kopieën van werkblad 15.2 uit en geef deze mee naar huis. Nodig de kinderen uit om de opdracht samen met hun ouders of verzorgers uit te voeren. Bedank de kinderen voor hun aanwezigheid en hun inzet. Tot de volgende keer! BIJLAGEN 1. Werkblad 15.1 Met zijn allen gelijk 2. Werkblad 15.2 Het lichaam van Jezus JOP BASICS Pagina 105

20 Werkblad 15.1 Met zijn allen gelijk Met zijn allen gelijk, dat is pas sterk naar 1 Korintiërs 12: 12 Zullen we voor je pianospelen, dachten mijn vingers, is dat geen goed idee? Jullie doen maar, zeiden mijn oren, maar wij doen mooi niet mee. Dat is dus niets geworden, daar kwam niets van terecht. Vingers zonder oren, dat lukt niet echt. Zullen we naar je toe komen, dachten mijn voeten, is dat geen goed idee? Jullie doen maar, zeiden mijn benen, maar wij doen mooi niet mee. Dat is dus niets geworden, ik kwam niet bij je terecht. Voeten zonder benen, dat lukt niet echt. Zullen we je een aai geven, dachten mijn handen, is dat geen goed idee? Jullie doen maar, zeiden mijn armen, maar wij doen mooi niet mee. Dat is dus niets geworden, ik bracht er niets van terecht. Handen zonder armen, dat lukt niet echt. Je ziet er lief uit, dat moeten we zeggen, dachten mijn ogen, is dat geen goed idee? Jullie doen maar, zei mijn mond toen, maar ik doe mooi niet mee. Dat is dus niets geworden, ik heb je niets gezegd. Ogen zonder mond, dat lukt niet echt. Dit wil ik niet meer, voor geen prijs. Zo komt mijn lijf nooit meer in orde. Elk lichaamsdeel eigenwijs. Dat is om gek van te worden. Alle lichaamsdelen samen één. Dat zou mooi zijn, dat zou ik wel willen. Mijn grote mond geen baas over mijn kleine teen. Mijn hoofd niet hoger dan mijn billen. Precies zo gaat het in de kerk: het werkt niet goed, één alleen boven. Met zijn allen gelijk, dat is pas sterk. Daar moeten we allemaal aan geloven. Uit: Eykman, K. (2003). Het hoogste woord. Bijbel voor kinderen. Baarn: De Fontein. Pagina 106 JOP BASICS

21 Werkblad 15.2 Het lichaam van Jezus Opdracht Jezus Christus en de mensen die in Hem geloven, horen bij elkaar; net zoals jouw hoofd bij jouw lichaam hoort. Tijdens de bijeenkomst heb je hier een opdracht over gedaan. Vraag je ouders of verzorgers om samen met jou dezelfde opdracht te doen. Broertjes en zusjes, opa s en oma s, vriendjes en vriendinnetjes mogen natuurlijk ook meedoen. Hieronder zie je de tekening van een lichaam. Van dit lichaam is Jezus het hoofd. Jullie mogen ergens in het lichaam jullie naam schrijven. Vertel elkaar daarna waarom je juist op die plaats je naam hebt gezet. Kleur het lichaam tot slot mooi in en hang het op in huis. Zo kunnen jullie er af en toe aan denken dat jullie bij Jezus en bij elkaar horen! JOP BASICS Pagina 107