Samenvatting Beeldende vorming H9 en H10

Transcriptie

1 Samenvatting Beeldende vorming H9 en H10 Samenvatting door S woorden 30 juli ,6 13 keer beoordeeld Vak Beeldende vorming Hoofdstuk 9 Vlucht uit het Alledaagse Romantiek in de 19e eeuw Inleiding - Het is het tijdperk van de industrialisatie, machines, treinen, verstedelijking en armoede - Kunstenaars zoeken juist naar hartstocht en diepzinnigheid, ze wijzen het verstand af - Er ontstaan denkbeeldige verhaaltjes zoals mythes en sprookjes - Ook komt er opnieuw onderzoek naar Athene en Rome De Grote Waterval - In 1821 maakt Hendrik van Heeckeren een kunstmatig landschap met huizen, wegen, water etc. - Er wordt niet alleen maar geëgaliseerd en gekanaliseerd, het lijkt net een natuurlijk landschap - Sonsbeek wordt een stadspark voor iedereen Hedendaagse Romantiek - Romantisch = alles wat zich niet elke dag hier en nu afspeelt, zoals strand en kaarslicht - Ilja Kabakov richt een zendmast op met een tekst, het is een symbool voor de technische vooruitgang Revolutie - De Romantiek als cultuurbeweging ontstaat tegen het einde van de 18e eeuw - De Franse Revolutie met Napoleon, veel oorlog en de slag bij Waterloo in 1815 is niet erg positief - Vanuit Engeland verspreidt zich de Industriële Revolutie met stoommachines, fabrieken en arbeiders - 16 uur per dag werken, kinderarbeid, slechte voeding en huisvesting is kenmerkend - Het Communistisch Manifest van Karl Max verzet zich en bevorderd het genieten van het individu Woestenij - William Turner maakte veel schilderijen met razende zeeën en dreigende windvlagen (duister beeld) - Het gaat meer om het gevoel en er worden grove kwaststreken gebruikt (niet erg gedetailleerd) Salisbury Cathedral - Er zijn verschillende meningen over het schilderen van wolken, moet dat binnen of buiten? - Constable doet buitenstudies en schildert de wolken heel nauwkeurig (met de tijd erbij) Pagina 1 van 7

2 The Stones of Venice - Hierin doet John Ruskin uitgebreid onderzoek naar de Gotiek in Venetië - Er is een scheiding tussen architect en bouwer (minder geld = minder betrokken bij het bouwwerk) Arts en Crafts - Het doel van de beweging: betere verdeling van de welvaart en iets anders dan het werk in de frabriek - Schoonheid ontstaat als resultaat van arbeidsvreugde, zegt William Morris (Morris & Company) - Hij wil ook kwaliteitsproducten leveren, er worden weer geschoolde ambachtslieden aangenomen Het Rijksmuseum - Cuypers richtte een school op om vakbekwame ambachtslieden op te leiden en te helpen bij het bouwen van het Rijksmuseum, het moest een waardig verblijf worden met Nederlandse schilderijen - Reliëfs, Beeldhouwwerken, Teksten, Portretten, Schilderingen, Sculpturen en de geschiedenis van NL Grand Opéra in Parijs - Parijs groeit uit tot de Europese hoofdstad van de Opera na 1820 (voor rijke burgers) - Meyerbeer weet goed gebruik te maken van solisten, koor en orkest in sterke gebaren - De thema s worden niet meer ontleend aan de oudheid, maar aan de Moderne Tijd en de ME Als een Sprookje - Er wordt voor het eerst gedanst op spitzen, waarmee de ballerina op haar tenen kan lopen - In het Ballet-Blanc worden sprookjesachtige of bovennatuurlijke dingen worden uitgebeeld Opéra Garnier - Garnier levert niet alleen het ontwerp, maar ook het totaalconcept van het nieuwe gebouw - Het is een vernieuwend totaalplan en benadrukt het sociale aspect zoals ontmoetingen en bezoekjes Femme Fatale - Bizet schrijft een stuk waarin de hoofdrolspeelster wordt vermoord door haar minnaar - Dit is een typische femme fatale en zit vol met hartstocht, jaloezie, soldaten en drama - Exotisme is een typisch aspect van de Romantiek; een Spaans decor en de muzikale sfeer Der Ring des Nibelungen - Wagner schrijft deze operacyclus en gaat over het menselijk lot, een soort tegenwerping tegen goud - Hij beschouwt het als een Gesamtkunstwerk, er komt een oneindige melodie met een leidmotief De tempel van Bayreuth - Wagner laat in 1872 een operagebouw bouwen en dit lijkt op de klassieke theaters, maar met orkestbak - Hierdoor kunnen de zangers zachter zingen, zijn er meer lichteffecten mogelijk en is het publiek stil - Wagner is architect, toneelmeester, decorateur, impresario en zangleraar (+regisseur) Fantasie of Werkelijkheid Pagina 2 van 7

3 Er zijn in de 19e eeuw 2 soorten ontwikkelingen in de symfonische muziek: - De absolute muziek: Deze groep houdt zich vast aan de gangbare klassieke muzikale vormen Johannes Brahms symfonieën zijn opgebouwd uit 4 delen, maar wel romantisch - De programma muziek: Deze groep wil iets buitenmuzikaals uitdrukken; fantasie wint van de werkelijkheid Dit leidt ook tot technische veranderingen in de instrumentenbouw; krachtiger en stralender Het orkest is groter dan ooit, er is een grote behoefte aan kolossale effecten Het Russische Sprookjesballet - Topchoreografen uit het buitenland worden aangetrokken om de Russische dans op het hoogste niveau te brengen. De theaters zitten vol met welgestelde burgerij en adel. Er is een ballet-rage. - Marius Petipa (de grondlegger van de balletstijl) werkt samen met Pjotr Iljitsj Tsjaikovsky. - Zij maken het sprookjesballet de schone slaapster en begint met het verjaardagsfeest van Doornroosje. - Het divertissement is letterlijk vermaak of amusement, balletintermezzo in opera s - Tijdens het stuk moet de ballerina op spitzen allerlei evenwichtskunsten vertonen. - Het klassieke pas-de-deux is een virtuoos hoogtepunt in een klassiek-romantisch ballet - Tsjaikovsky laat muziek en handeling een eenheid worden d.m.v. leidmotieven en personages. - De muziek versterkt het beeld, de choreografen proberen het publiek te overdonderen. Also sprach Zarathustra - Dit is een muziekstuk door Richard Strauss. Hij was een Duitse componist en dirigent uit München - In 1896 componeerde Strauss Also sprach Zarathustra naar een boek - Ze noemen zo n stuk ook wel een symfonisch gedicht, dit betekent een muzikaal werk voor een orkest, waarbij de componist een buitenmuzikaal thema met muzikale middelen beschrijft. - Dat thema kan bijvoorbeeld een (deel van een) sage of legende zijn, een schilderij of een landschap. - Deze vorm van programmamuziek speelt een belangrijke rol in de romantische muziek in de 19e eeuw. - Een proza gedicht is een gedicht dat niet in versvorm is geschreven. Het stuk gaat aan een stuk door - Bij Fugathema komen alle 12 tonen van de chromatische toonladder voor. Genie - Het accent op het individu is groot, en de muzikale sterren zijn dominante figuren die uitblinken - De componist staat er als een dapper en eenzaam figuur die de muziek een opwindend karakter geeft - Niccolò Paganini kan heel goed viool spelen en iedereen denkt dat hij de duivel is, hij trekt volle zalen Melodrama - Dit is een verhaal waarin na veel spanning en sensatie het goede het kwade overwint - Tussen theaters ontstaat concurrentie over technische hoogstandjes zoals stormen en branden - Vaudeville Shows zijn ook gewild, het lijkt wel een circus. Er is geen onderlinge samenhang - Door de uitvinding van elektrisch licht wordt het decor levend en een deel van de voorstelling Pagina 3 van 7

4 De dans van het Volk - Dit is de Wals, ze wervelen zich door de ruimte en klampen zich aan elkaar vast, het was barbaars - Johann Strauss is de Walskoning en speelt muziek op feesten en concerten Het miskende Genie - Frans Schuberts lot is armoede, miskenning en artistiek isolement, hij zingt een liederencyclus - Het gaat over het bestaan en iedereen is geraakt over zijn filosofie, de muziek ondersteunt de kou Mystiek - Caspar David Friedrich schildert plechtige landschappen met religieuze betekenis (Duits) - Hij beweert dat alle tastbare fenomenen een schaduw van God is, ook de natuur is belangrijk voor hem Samenvatting - Romantiek is een reactie op de Industrialisatie - De waardering van de natuur komt terug - Parijs wordt de hoofdstad van Opera - Er onstaat Absolute muziek en Programma muziek - De ballerina moet veel evenwichtskunsten vertonen - Er komt een magische sfeer d.m.v. licht in het decor - De Wals is de dans van het volk Hoofdstuk 10 Verslag van het Alledaagse Realisme in de 19e eeuw Inleiding - Door Verstedelijking, Huisvesting en een Spoorwegennet is er behoefte aan gebouwen zoals stations - Er zijn nieuw materialen zoals gietijzer en staal, het uiterlijk van gebouwen is een mengel van neostijlen - Parijs wordt het symbool voor wetenschap, cultuur, kunst en industrie. Er is n scheiding tussen kunst en techniek La Vie Parisienne - Jacques Offenbach opent een klein theater en is cellist in een orkest, hij is ook componist - Een Operette is een kleine komische opera waarin veel wordt gezongen en gedanst - De Cancan is een modedans in een operette waarin de maatschappij belachelijk wordt gemaakt De Officiële Salon - In discussies over kwaliteit en kunst doken voortdurend namen op als Rafaël, Rubens en Poussin - De Salon was een kunsttentoonstelling waarin je beroemd kon worden, met invloed van de jury - Het aantrekken van grote mensenmassa s werd mede mogelijk gemaakt door de trein en trams School van Barbizon - Deze schilders krijgen een nieuwe belangstelling voor de natuur, Barbizon is een dorpje bij Parijs - Ze schilderden in de buitenlucht, dit was nieuw, dit werd mogelijk gemaakt door verf in tubes - Er wordt veel kritiek op de techniek geleverd, omdat het niet af lijkt, het wordt realistisch weergegeven Pagina 4 van 7

5 Salon van het Realisme - Millet schildert vrouwen op het platteland en laat zien hoe zwaar dit werk is zonder enige toevoeging - Deze nieuwe richting in de kunst wordt het Realisme genoemd; de alledaagse werkelijkheid - Geen voorgeschreven regels meer volgens Courbet, hij schildert ook Napoleon als gewoon mens Viva Verdi - Wat in de kunst het Realisme is, is in de muziek het Verisme, de inhoud wordt belangrijker - Verdi is een componist en nationalist, hij is geliefd in alle lagen van de bevolking, hij houdt het simpel - De opera Nabucco wordt met een luid applaus toegejuicht, hij wordt gezien als verzetsheld Wereld Tentoonstelling - In de 19e eeuw is er een drang om de wereld te verkennen en te bereizen, de wereld lijkt steeds groter - Tijdens deze tentoonstelling kunnen grote groepen mensen kennis maken met onbekende culturen Stoel no Thonet is vertegenwoordigd in het Crystal Palace van Paxton met luxueuze meubelen uit de Gotiek - Dit is zijn doorbraak en hij wordt producent van eenvoudige en goedkope meubelen van beukenhout - Elk onderdeel van de stoel draagt bij aan de stevigheid en het comfort (industrieel ontwerpen) - Hij heeft brochures met afbeeldingen en prijzen, door de simpelheid wordt massaproductie mogelijk De Eiffeltoren - Het staat mede in de herdenking van de Franse Revolutie, er worden allerlei culturen in verwerkt - Alles krijgt een plaats, uitvindingen, kunst, licht, telefoon en middeleeuwse pijlen - Gustave Eiffel toont allerlei mogelijkheden van staalconstructies, het is een publiekstrekker (300 meter) Salon des Refusés - Er worden duizenden werken ingezonden naar de Salon, en hiervan worden er duizenden afgewezen - Er zijn inmens veel klachten en daarom laat Napoleon het publiek het zelf beoordelen ip.v. de jury - Het publiek lacht de naakte vrouw van Manet uit, het is te erotisch en zijn techniek vinden ze lelijk Objectief kijken - Monet vindt niet dat het onderwerp er toe doet, hij vindt alleen dat licht en kleur moet schitteren - Elk uur verandert het licht, en daarom maakt hij wel 20 schilderijen op een dag met hetzelfde motief - Kunstcritici vinden het maar niets en ze noemen het Impressionistisch, schilders nemen deze naam aan Dansen met Renoir - Renoir is een jonge impressionist, en ieder tafereel uit het dagelijks leven kan een onderwerp zijn - De schilderijen lijken onafgemaakte schetsen, maar dit benadrukt de beweeglijkheid en vrolijkheid juist - In het Impressionisme wordt voorrang gegeven aan het observeren van licht en kleur in de natuur - Uiteindelijk wordt deze richting gewaardeerd en geaccepteerd, het werk wordt opgenomen in musea Fotografie Pagina 5 van 7

6 - Dit ontwikkelt zich tot een ware industrie, de mensen gaan de wereld op een andere manier zien - Dit leek een grote concurrent voor de schilders, er werden voornamelijk portretten gefotografeerd - Het zoeken van evenwichtige compositie is een hele klus, omdat er onverwachte bewegingen zijn - De impressionisten trekken hun conclusie: schilderkunst heeft weinig te maken met de werkelijkheid Japan - Japanners maakten zonder foto s al schilderijen met vreemde standpunten en afsnijdingen - Japanners maakten veel prenten en voornamelijk voor producten, maar dit werd een succes in Parijs - De impressionisten zijn onder de indruk van de vlotte tekenstijl en het harde kleurgebruik Muzikale Parallel - Debussy s stukken bestaan uit stemmingen die even vluchtig komen als gaan zonder thema s Nieuw Perspectief - Cézanne zegt: je moet een lege koekjestrommel anders schilderen dan een volle, ookal is het dicht - Hij vindt de verhoudingen tussen kleur en vorm interessant, hij wil evenwicht in zijn composities Kleuronderzoek - Seurat bestudeert de wetenschappelijke theorie over het waarnemen van kleuren: Pointillisme - Hij stipt iedere kleur ongemengd naast elkaar op het doek, als je van een afstand kijkt is het helder Golvende Lijnen - Vincent van Gogh ( ) wordt beschouwd als 1 van de eerste Expressionisten - Eerst is hij niet vernieuwend, maar daarna gaat hij met felle kleuren werken en kijkt naar prenten - Hij tekent en schildert tegelijk, na 1888 belandt hij in een zenuwinrichting en schildert olijfbomen De Poort van de Hel - Rodin was een beeldhouwer en werkte jarenlang aan de poort van de hel, wat niet af kwam - In het beeld zitten klassieke beelden en dingen die overgelaten worden aan de verbeelding - Het Symbolisme is een verzamelnaam om fantasie en innerlijke gevoelens te verbeelden Primitivisme - Gauguin is te trots en eerzuchtig om met van Gogh samen te werken - Gauguin is bang dat de kennis en kundigheid te oppervlakkig is, en zal worden, hij wil harmonie - Zijn verlangen is een kunst van droom en extase, van sterk en eenvoudig uit de geest Jugendstil - Deze architecten zoeken decoraties die van gietijzer, staal en glas gemaakt kunnen worden (mode) - Het heeft vloeiende lijnen, asymmetrische patronen en verschillende materialen - Jugendstil verspreid zich over Europa en is een rage voor hotels, restaurants en warenhuizen - Guimard maakt een praktische metro ingang; groene gietijzeren stengels en tropische bloemenpijlers Pagina 6 van 7

7 Natuurproduct uit Noorwegen - Het nationalisme is een belangrijke politieke kracht in de 19e eeuw, ook qua kunstvormen - Componisten ontwikkelen hun eigen nationale stijlen en de volksmuziek is ook nationalistisch - De muzikale vormen en instrumenten blijven klassiek maar Grieg vermengt dit met Noorse muziek Op hoop van Zegen - Ibsen is een toneelschrijver en trekt een groot publiek door de kritiek in het maatschappelijke leven - Hij krijgt veel navolging en dit wordt ook gestimuleerd door het Naturalisme (van het Realisme) - Heijermans is ook een beetje Naturalistisch, maar met sprookjes en symbolische tendensen - Dramateksten worden belangrijker, acteurs moeten zich aanpassen, de gesprekstoon wordt realistisch - Alles wordt eenvoudiger en daardoor realistischer, het decor laat de omgeving zien Samenvatting - Sociale veranderingen en Oude Stijlen - Scheiding kunst en techniek, industrieel ontwerpen - Opera, ontstaan van Realisme, de Salon en de jury Parijs - Natuur, Fotografie en Impressionisten - Ordening en Symboliek, Nationalisme en Politiek en Realiteit in Decors Pagina 7 van 7