MEN ZEGT LIEFDE. Ilja Leonard Pfeijffer

Transcriptie

1

2

3 MEN ZEGT LIEFDE De liefde is een emotie die van overheidswege verboden zou moeten worden. Zij vormt een substantieel gezondheidsrisico. Zelfs als we abstraheren van het bont schimmelende boeket van seksueel overdraagbare aandoeningen, kunnen we er niet omheen dat bijna honderd procent van alle passiemoorden en bijna honderd procent van de gevallen van wanhopigen die zich verhangen in het portiek, hun oorsprong vinden in de liefde. Dat zijn cijfers en die moeten we onder ogen zien. Daar valt aan toe te voegen dat liefde buitengewoon verslavend is. Recent onderzoek heeft bevestigd dat een ruime meerderheid van de proefpersonen die ooit aan liefde zijn blootgesteld, gebrek aan liefde met liefde tracht te compenseren. Zelfs onder heroïneverslaafden liggen die percentages lager, terwijl de tijdelijke genotsbeleving bij die groep juist aanmerkelijk hoger wordt ingeschaald. Verontrustender nog is het feit dat een niet onaanzienlijk deel van de ondervraagden de verleiding kennelijk niet wist te weerstaan om hele gedichten te schrijven op het antwoordformulier. Mede met het oog op het algemene poëzieoverschot lijkt ingrijpen onvermijdelijk en hier ligt vanuit de collectieve verantwoordelijkheid een nadrukkelijke taak voor de overheid. Bovendien moeten we de economische gevolgen niet onderschatten. Arbeidsverzuim is vaak op liefde terug te voeren. Zelfs als er sprake is van fysieke aanwezigheid van de werknemer in kwestie, is zijn of haar productiviteit significant lager wanneer er liefde in het spel is. Het beruchte dagdromen, dat de overheid en de private sector miljarden per jaar kost, is in hoge mate aan de liefde gecorreleerd. Meerdere studies hebben dit overtuigend aangetoond. Op een meer fundamenteel niveau kan liefde fnuikend zijn voor ambities. Ik ken een man die al het goud van de Rijn heeft omgesmolten tot een fortuin dat hem vooruitbracht in de wereld. Dat lukte hem omdat hij de liefde had afgezworen. Anders was hij misschien op het idee gekomen om er een ringetje van te maken voor zijn geliefde of om een deel van zijn kostbare tijd te verspillen aan vormen van zogenaamd romantisch samenzijn. Maar hij liet zich niet afleiden door enige vorm van menslievendheid. Ik heb een andere man gekend die hem dat fortuin met een list wist te ontfutselen, maar het vervolgens weer verspeelde omdat hij weekhartig toegaf aan de eerste de beste profiteur die het object van zijn liefde in gijzeling had genomen. En dan vraag ik: wie van deze beide mannen draagt het meeste bij aan ons Bruto Nationaal Product, onze concurrentiepositie, onze economische groei en ons internationale aanzien in een steeds sneller rondtollende wereld? Is het de rekende realist in zijn voor vrouwvolk verboden kantoor of de romanticus die grient in zijn kussen? Is het de man die zelfs op de eerste dag van januari de spreadsheets controleert van zijn investeringen of de zachte onderbuik van onze maatschappij die zich maar al te graag laat afleiden door de goedkope emoties van een nieuwjaarsconcert met de liefde als thema. Op dit terrein is meer onderzoek nodig, hoewel de conclusies al bij voorbaat vast lijken te staan. Ilja Leonard Pfeijffer

4 SOLISTEN ney dans lyra fluit hobo klarinet klarinet/basklarinet fagot saxofoon hoorn trompet trombone trombone/bastrombone contrabas basgitaar percussie accordeon luit Sinan Arat Kadir Sonuk Psaradonis NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE Jeannette Landré Bart Schneemann Irma Kort Bart de Kater Gerrit Boonstra Dorian Cooke Marieke Stordiau Johan van der Linden Willem van Merwijk Ron Schaaper Dick Verhoef Kirsten Jeurissen Mirjam Steinmann Wendy Leliveld André Heuvelman Bas Duister Alexander Verbeek Brandt Attema Wilmar de Visser Erik Olsman Peter Prommel Richard Jansen Laura Trompetter Vasile Nedea Karim Eharruyen ANIMATIE Sjeng Schupp Erik Weeda

5 JONGE COMPONISTEN Winnaars compositiewedstrijd Op weg naar het Nieuwjaarsconcert Nienke Hoekstra (14 jaar) - Eline Mann (17 jaar ) - Bo Ribbens (11 jaar) - Tom Schipper (18 jaar) Interviews Brecht van Hulten Ondersteuning arrangementen jonge componisten Jos van den Dungen, Frank van Nus, Fons Merkies, Marco C. de Bruin GASTEN Wotan Orgel Mannenkoor Fernorkest LOCATIES FILMBEELDEN Amsterdam Osdorp (Nederland) Nairobi (Kenia) Athene (Griekenland) Frans Fiselier, bas-bariton Jaap Zwart Jelle Leistra, Joost van der Linden, Jesse Koning, Willem Prins, Hans van der Kwast, Christiaan Cooiman, Jasper Eenhoorn, Ivar Halfman, Guus van Zwoll, Quinten Krijger, Paul van Aalstede, Jeroen Bakker, Ludo Nieuwenhuizen, Jan Jelle de Wit, Gijs Leegwater, Thomas Akerboom, Stijn de Gooijer, Jasper Leever Hanna Guirten, Mees Vos, Harry Stens, Martijn Appelo, Ferdi Seelbach, Roel van der Zande, Jurgen van Oostenbrugge, Rommert Groenhof, Jesse van der Ham, Tim van Klompenburg, Ruben Maathuis, Niek Kleinjan) (i.s.m. Codarts, Conservatorium van Amsterdam en jongnbe) Benin (Benin) Manilla (Filipijnen) Jakarta (Indonesië)

6 PROGRAMMA Het NBE geeft de aftrap voor het Wagnerjaar 2013! DER RING DES NIBELUNGEN Richard Wagner Dwergen, reuzen, godinnen, Rijndochters, mensen en een ring. Megalomaan, geniaal, egocentrisch, excentriek, briljant en baanbrekend. Dit alles komt samen in de Ring waarin Wotan, oppergod en machtigste man op aard, 16 uur lang naarstig op zoek is naar het Rheingold om absolute macht te verkrijgen. Het is bijna onmogelijk om Wagner en zijn magnum opus Der Ring des Nibelungen in enkele zinnen te omschrijven. Er rest ons dan ook niets dan luisteren, genieten en wellicht ook huiveren... JAZZ IS MY LIFE Bo Ribbens (2001) Eigenlijk is jazzmuziek dé grote liefde in mijn leven. Ik houd van jazz en jazz houdt van mij! Verder ben ik niet zo iemand van veel woorden Ik laat de muziek spreken.

7 DER RING DES NIBELUNGEN deel 2 Bewerking Willem van Merwijk Richard Wagner AMOR - LAMENTO DELLA NINFA RAPPRESENTATIVO Claudio Monteverdi bewerking Hans van der Heide Maak dat mijn lief terugkomt zoals voorheen, of dood mij, zodat ik niet meer hoef te lijden. Arm meisje, ach ze kan deze ijzige kou niet meer verdragen. LOVE S VARIETY ON THE DIVERSITIES IN A UNIVERSAL NOTION Tom Schipper (1994) Als je het woord liefde hoort denk je al gauw aan zaken die te maken hebben met een liefdesrelatie tussen twee personen, zoals het huwelijk, man/vrouwrelaties en romantiek. Liefde is echter veel ook bijvoorbeeld genegenheid, vriendschap, lichamelijke liefde, liefdadigheid, naastenliefde, gastvrijheid, liefde voor de familie en ga zo maar door. Toch kunnen we zeggen dat liefde een universeel begrip is.

8 MARIA VIA CRUCIS Tarquinio Merula Bewerking Sylvia Maessen Gewijde klanken van een van de meest vooruitstrevende componisten van de Renaissance. GITTI DE GITTI Taksim Trio bewerking Tolga Zafer Özdemir Melancholische Ottomaanse klanken uit vervlogen tijden, bekend geworden door het wereldberoemde Taksim Trio. I SHOULD HAVE FOUND YOU BY NOW Eline Mann (1995) Mijn liedje gaat over iemand die het gevoel heeft dat hij of zij geen kans meer heeft op ware liefde omdat het al veel te laat is. Ook focust het liedje zich op een specifiek persoon, waarmee de hoofdpersoon tegen deze tijd samen mee had willen zijn. Het liedje geeft op het eerste gezicht een vrolijke indruk, maar als je naar de tekst luistert hoor je de wanhopigheid van die persoon. Dit nummer is enigszins autobiografisch, aangezien ik niet in echte liefde geloof. SICILIENNE (CONCERTO IN D MINEUR, BWV 596) Johann Sebastian Bach bewerking Hans van der Heide Een intieme dans uit een van Bachs prachtige orgelconcerten. DER RING DES NIBELUNGEN deel 3 Bewerking Willem van Merwijk Richard Wagner

9 HOEVEEL DRAGEN DE BOEIEN Psaradonis (1942) Bewerking Willem van Merwijk Hoeveel dragen de boeien, dragen de zwarte kleren. Want ik heb ze ook gedragen, valse wereld, voor een liefde die ik kende. Oh, ik heb in het verleden ook een geliefde gehad. Ik word woedend en kreun, aarde scheur open zodat ik naar binnen kan treden, valse wereld, zodat ik de wereld niet hoef te beschouwen. AH, VITA BELLA Lucilla Galeazzi (1950) Bewerking Johan van der Linden Een lied dat vanuit eenzaamheid verbroedering brengt. TANGO DEL AMOR Nienke Hoekstra (1998) De tango gaat over emoties, verlangens, passies, de liefde en het leven. Vandaar dat ik bij het onderwerp van de compositiewedstrijd meteen moest denken aan de tango. Tango en liefde, liefde voor de tango, liefde voor de muziek: Tango del amor.

10 SPARA JURIJ CCCP Fedeli alla linea Bewerking Paul Prenen Anarchistisch manifest van de Italiaanse straat. SI DOLCE Claudio Monteverdi Zo zoet is de kwelling die mijn hart teistert, opdat ik gelukkig leef enkel door haar wrede schoonheid. BESAME MUCHO Consuelo Velázquez Bewerking Konrad Koselleck Overlaad mij met kussen... DER RING DES NIBELUNGEN deel 4 Bewerking Willem van Merwijk Richard Wagner BREATHING Sinan Arat (1983) Sinan Arat over Breathing: Het lied gloeit van tederheid. Breathing is een vonk die in een vuur overslaat.

11 BIOGRAFIEËN SINAN ARAT Geboren in 1983 in Erzican (Turkije) geldt Sinan Arat als een van de virtuoze ney spelers. In 2010 is hij afgestudeerd aan de Ege Universiteit (Turkije) waar hij klassieke muziek gestudeerd heeft. Sinan is bekend om zijn improvisaties waarmee hij de essentie van de muziek en het moment het beste kan bereiken. Hij creëert bijzondere momenten door een unieke harmonie van ademhaling, het sofistische geluid en improvisatie. PSARADONIS Adonis Xylouris (Psaradonis) is een Griekse componist, zanger en virtuoos op de Kretensische lyra, een instrument wat zijn oorsprong kent uit het Byzantijnse rijk. Geboren en getogen op Kreta en afkomstig uit een uiterst muzikale familie is deze Griekse held al vanaf zijn 13e een begrip in binnen- en buitenland. KADIR SONUK Danser, zanger en fluitist Kadir Sonuk werd geboren in 1974 in Istanbul (Turkije). Hij maakte zijn debuut als danser in 1987 in Istanbul met traditionele Turkse dans. In 2001 werd hij uitgenodigd door het Internationaal Dans Theater te Amsterdam en verhuisde hij naar Nederland. Van 2001 tot 2011 werkte hij veelvuldig met traditionele dansen van over de gehele wereld. In deze periode ontdekt hij in Egypte de Al Tannoura - dans; het was een bijzondere ontmoeting aangezien deze dans een spirituele lading in zich draagt. Tegelijkertijd verdiepte hij zich in de filosofie van de Turkse soefie s en zo ontstond het idee om beide te combineren.

12 COMPOSITIEWEDSTRIJD OP WEG NAAR HET NIEUWJAARSCONCERT Het gonst in de kweekvijver van het NBE! Jonge deelnemers inspireren, musiceren en vinden hun weg naar de grote podia. Het NBE staat vol trots langs de zijlijn; de compositiewedstrijd heeft in de afgelopen jaren meer dan 1250 composities voortgebracht en een groot aantal deelnemers bouwt gestaag aan een carrière in de muziek, als componist of als uitvoerend musicus. Op weg naar het Nieuwjaarsconcert 2013 kwam tot stand in samenwerking met het Wilminktheater, Muziekcentrum Enschede en De Muziekschool Twente Muziekgebouw Frits Philips en Centrum voor de Kunsten Eindhoven De Regentes en het Koorenhuis in Den Haag De Oosterpoort, Stedelijke Muziekschool Groningen. Met dank aan arrangeurs Jos van den Dungen, Frank van Nus, Fons Merkies, Marco C. de Bruin, Arno ter Burg, Jelle Visser en Arnold Veeman voor de ondersteuning van de jonge componisten en hun composities.

13 KONINKLIJK CONSERVATORIUMPRIJS VOOR JONGE COMPONISTEN Deze prijs van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag is speciaal in het leven geroepen voor jonge talentvolle componisten die meedoen aan Op weg naar het Nieuwjaarsconcert. Hij wordt toegekend aan die jonge mensen, die zich tijdens de compositiewedstrijd van het NBE op het terrein van ambachtelijk componeren op bijzondere wijze onderscheiden. Prijswinnaars worden tijdens de Familieconcerten geselecteerd door een jury die bestaat uit deskundigen van het KC en het NBE. De prijsuitreiking vond plaats tijdens de Finale in Den Haag op zondag 23 december jl. De winnaars van dit jaar zijn Tobias Janssen, Tim Huskes, Machiel Haveman, Florian Stuivenberg, Mimi Magusin, Tom Schipper, Pol van den Berg en Karmit Fadael. De prijs bestaat uit drie compositie workshops, geleid door Calliope Tsoupaki, docent compositie in Jong KC. De workshops monden uit in een nieuwe compositie, die elke winnaar maakt voor een klein ensemble van leerlingen van de School voor Jong Talent. Deze nieuwe composities worden uitgevoerd tijdens het Jong KC Zomerfestival te Den Haag op dinsdag 9 juli 2013.

14 NOG MEER JONG TALENT jongnbe jongjongnbe jongnberegionaal jongnbe bestaat uit jonge talentvolle musici van de Nederlandse conservatoria, sommigen al klaar, anderen nog midden in hun opleiding. Dit jaarlijks wisselende ensemble vormt de kweekvijver voor het Nederlands Blazers en wordt gecoacht door musici van het NBE. Vorig seizoen vond de start plaats van het jongjongnbe. Dit ensemble van (piep)jonge muzikanten tot en met 15 jaar is ontstaan uit een samenwerkingsproject van het NBE met het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Op 23 december jl maakte het jongjong- NBE grote indruk tijdens de zinderende Finale in Den Haag. Ook dit ensemble wordt gecoacht door musici van het NBE. Dit seizoen is het NBE iets nieuws begonnen: het jongnberegionaal. Vier blazersensembles met jonge talentvolle muzikanten tussen 15 en 19 jaar uit vier verschillende regio's in Nederland: Noord, Zuid, Oost en West. De ambitie is om op een hoog niveau en op een spannende manier muziek met elkaar te maken. Met elkaar werken ze toe naar een mooi concert, samen met het NBE, bij jou in de buurt. Elk ensemble staat onder leiding van een musicus van het NBE en wordt ieder seizoen opnieuw samengesteld. In juni en september 2013 vinden er audities plaats voor het alle jonge ensembles.. Geef je op via of houd in de gaten!

15 BUMA CULTUUR Als je in Nederland enigszins actief met muziek bezig bent, dan krijg je al snel te maken met Buma Cultuur en Buma/Stemra. Buma Cultuur is speciaal opgericht om de muziek uit Nederland, in wat voor genre dan ook, een ondersteunende duw in de rug te geven. Dat kan op allerlei manieren. Zoals: door het organiseren van verschillende festivals en conferenties, door prijzen uit de delen, om aandacht in Nederland te vergroten en door het buitenland warm te maken voor Nederlands product. Buma Cultuur is onderdeel van Buma/Stemra. Dat is de auteursrechtenorganisatie, die ervoor zorgt dat componisten en uitvoerende artiesten netjes beloond worden voor hun werk. Want als je muziek maakt, is dat wat waard. Uiteraard is muziek uit Nederland op lange termijn nergens zonder aanstormend talent, de makers van de toekomst. Daarom steunt Buma Cultuur graag het Jong NBE. Want als hier geen jong talent te vinden is, waar dan wel? Het Nieuwjaarsconcert 2013 is een co-productie van het Nederlands Blazers Ensemble en de VARA en komt mede tot stand met financiële steun van het Fonds Podiumkunsten, BUMA en NBE Lotgenoten

16 NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE Gezamenlijke bezieling en honger naar avontuur drijft de muzikanten van het NBE tot het maken van theatrale muziekprogramma's die zelden onder één muzikale noemer te vangen zijn. Het NBE speelt muziek van alle soorten, maten en tijden die de zinnen en verbeelding prikkelen en presenteert zich op een manier waar de energie en het speelplezier vanaf spat. Talloze musici, componisten, dichters en schrijvers, acteurs, dansers, regisseurs, kostuumontwerpers, lichtontwerpers en kunstenaars uit vele windstreken en culturen vonden elkaar in de baanbrekende en cultuurverbindende NBE producties. Veel van het eigentijdse repertoire wordt in opdracht van het NBE geschreven. De meer dan twintig topmusici treden circa tachtig keer per jaar op. Ze reizen met elkaar en met gasten vanuit Amsterdam naar kleine en grote podia in binnen- en buitenland. Tijdens internationale tournees staan steden als Keulen, Antwerpen, Parijs en Jeruzalem op het programma. In Amsterdam heeft het NBE eigen concertseries in Het Concertgebouw en het Muziekgebouw aan 't IJ. Het ensemble wordt regelmatig uitgenodigd voor bijzondere gelegenheden. Zo trad het ensemble op tijdens staatsbezoeken in India, Thailand en Turkije, en was het te gast in de fameuze PROMS serie in de Royal Albert Hall in Londen. De verbinding met jongeren, scholieren, amateurs en jonge componisten is het NBE op het lijf geschreven. Met de compositiewedstrijd Op weg naar het Nieuwjaarsconcert, de Familieconcerten, het educatieve project Het Half Uur en samenwerking met locale amateurverenigingen biedt het NBE een open podium voor talenten van de jonge generatie. Het jongnbe en jongjongnbe vormen de kweekvijver voor het NBE. In jongnbe schitteren topstudenten van Nederlandse conservatoria en net afgestudeerden. Voor de jongste muzikale spruiten tot en met 15 jaar is er het jongjongnbe, een initiatief van het NBE in samenwerking met het Koninklijk Conservatorium Den Haag.

17 Het NBE zet zich ook in voor mensen in onze maatschappij die in een moeilijke of bijzondere positie verkeren. Muziek kan zonder woorden verbinden, motiveren en geluk brengen. Vaste partners met wie het NBE geregeld projecten organiseert zijn Musicians Without Borders, die de kracht van muziek inzet voor verzoening, herstel en hoop in gebieden in de wereld waar dat nodig is en Stichting Vrolijkheid, die zich inzet voor meer vrolijkheid in asielzoekerscentra. Op het eigen cd label NBELIVE brengt het ensemble per jaar vier tot vijf bijzondere live opnamen uit onder het motto Voor wie erbij was of erbij had willen zijn. Dat blijft niet onopgemerkt. Zo werd bijvoorbeeld de cd Gran Partita bekroond met een Edison Publieksprijs. Inmiddels zijn op NBELIVE meer dan 30 cd's en dvd's verschenen. NBE LOTGENOTEN Wilt u De Blazers steunen? Bij het verlaten van Het Concertgebouw vertellen we u meer!

18 HET NIEUWJAARSCONCERT WERD GEMAAKT DOOR NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE EN DE VARA idee en programmering artistieke leiding zakelijke leiding/ artistieke coördinatie productie Nieuwjaarsconcert productie NBE muziekvoorbereiding & research coördinatie jonge componisten marketing & communicatie NBE eindredactie VARA tv regie regieassistentie lichtontwerp projectie zaalversterking voorstellingsleider kleding make-up licht en rigging podium stagemanagment instrumentenvervoer programmaboek fotografie programmaboek illustraties Der Ring des Nibelungen bestuur NBE Nederlands Blazers Ensemble Bart Schneemann Niek Wijns Marianne Rübsaam Sanne Bouman Anne Pagnier Elena van Slogteren Geert Rubingh Claartje Gieben Floortje Beljon (stagiaire) Olga Mouret Roos Hogervorst - Krimp Harm van Dijk Marc Disselhoff Wendy Tames Tom van Noorden, James van Someren Thearent, Beamsystems Donné Roos, Casper de Jong, Ampco/ Chain René Verhagen Dieuweke van Reij Sanne Oostervink Roos Smith Karin van Dijk, Damayanti Jagtenberg, Els Swager, Pur Thijs Flashlight Rental BV Stageco Luc Kossen Marcel Slagter Olympuk André Visser (Grand Prix Copyrette) Brordus Bunder Ivo de Bruijn Arthur Rackham Jan Willem Baud Bas Maassen Christine Paauwe