Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Taakuitvoering politie Nr. 3 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 20 juni 2003 De commissie voor de Rijksuitgaven 1 heeft een aantal vragen aan de Algemene Rekenkamer voorgelegd over het rapport «Zicht op taakuitvoering politie» (kamerstuk , nrs. 1 2). Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt. De voorzitter van de commissie voor de Rijksuitgaven, B. M. de Vries De griffier van de commissie voor de Rijksuitgaven, Van der Windt 1 Samenstelling: Leden: Duivesteijn (PvdA), Giskes (D66), ondervoorzitter, Crone (PvdA), Rouvoet (CU), De Vries (VVD), voorzitter, De Haan (CDA), Atsma (CDA), Vendrik (GL), Halsema (GL), Kant (SP), Blok (VVD), ten Hoopen (CDA), Balemans (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), Van As (LPF), Rambocus (CDA), Gerkens (SP), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Varela (LPF), De Nerée tot Babberich (CDA), Aptroot (VVD), Blom (PvdA), Douma (PvdA), Stuurman (PvdA), Heemskerk (PvdA), Van Dam (PvdA) en Schippers (VVD). Plv. leden: Noorman-den Uyl (PvdA), Bakker (D66), Fierens (PvdA), Van der Vlies (SGP), De Grave (VVD), Mosterd (CDA), Kortenhorst (CDA), Van Gent (GL), Duyvendak (GL), De Ruiter (SP), Dezentjé Hamming-Bluemink (VVD), Schreijer-Pierik (CDA), Hofstra (VVD), Ferrier (CDA), Eerdmans (LPF), Vacature (CDA), Vergeer-Mudde (SP), De Vries (CDA), Hermans (LPF), Mastwijk (CDA), De Krom (VVD), Smeets (PvdA), Van Heemst (PvdA), Smits (PvdA), Boelhouwer (PvdA), Kalsbeek (PvdA) en Van Beek (VVD). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2003 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 1

2 1 In hoeverrre zijn brede publieksopvang, call-centre, meldkamerbezetting en arrestanten- bewaking/transport primaire politietaken? Onder welke noemer heeft de Rekenkamer deze taken gerangschikt bedrijfsintern of indirecte activiteiten cq overige capaciteit? Heeft de Rekenkamer zicht op de capaciteit die deze diensten vragen? De Algemene Rekenkamer heeft in haar onderzoek geen onderscheid aangebracht in het wettelijke takenpakket van de politie. Het takenpakket van de politie is (zie de Politiewet 1993) dusdanig ruim geformuleerd dat in principe alle genoemde taken hiertoe behoren. De discussie over primaire respectievelijk niet-primaire politietaken verdient de aandacht, maar moet op politiek niveau worden gevoerd. Nader onderzoek naar het tijdsbeslag van verschillende activiteiten uit het takenpakket van de politie is daarbij gewenst. De Algemene Rekenkamer heeft zelf in haar onderzoek hierover bij de regiokorpsen geen gegevens verzameld: de in het rapport gepresenteerde gegevens over capaciteitsinzet zijn van een hoger aggregatieniveau. 2 Wint het prestatiecontract aan kracht bij het opnemen van kwalitatieve doelstellingen die bijvoorbeeld betrekking hebben op bedrijfsvoering, bereikbaarheid en beschikbaarheid? In het prestatiecontract worden die prestatiedoelstellingen opgenomen die uiteindelijk moeten bijdragen tot het beoogd maatschappelijk effect: een grotere veiligheid. (Prestatie)Doelstellingen ten aanzien van (bijvoorbeeld) bedrijfsvoering, bereikbaarheid en beschikbaarheid kunnen het beoogde maatschappelijke effect ondersteunen. De veronderstelde relatie tussen de prestatiedoelstellingen en het beoogde maatschappelijk effect moet daarbij inzichtelijk worden gemaakt. Uit het oogpunt van toetsbaarheid verdienen (als dat mogelijk is) kwantitatieve doelstellingen de voorkeur boven kwalitatieve doelstellingen. 3 Kan de Rekenkamer toelichten hoe het prestatiecontract kan bijdragen aan een grotere veiligheid? Het prestatiecontract is geen doel op zich, maar een manier om alle betrokkenen tot onderbouwde keuzes aan te zetten. Het zet betrokkenen ertoe aan systematisch na te gaan op welke wijze en in welke mate een bijdrage geleverd kan worden aan het realiseren van de maatschappelijke doelstelling (een grotere veiligheid) en zich hierover te verantwoorden. 4 De veiligheidsbeleving van de burger is van meerdere factoren afhankelijk. Te denken valt aan berichtgeving, maatschappelijke cohesie, sociale controle en dergelijke. Deze factoren zijn onderbelicht in het voorliggende rapport. Wordt veiligheid niet teveel exclusief een politieaangelegenheid? Het onderhavige rapport betreft uitsluitend de bijdrage van de politie aan de veiligheid(sbeleving). Het is juist dat ook andere factoren, die buiten de invloedsfeer van de politie liggen, hierin een rol spelen. In het rapport wordt het belang benadrukt van veiligheidsanalyses en van integrale veiligheidsplannen waarin de bijdragen van de verschillende actoren een rol kunnen/moeten krijgen. 5 Wat acht de Algemene Rekenkamer een aanvaardbare belasting van het apparaat met betrekking tot de uitvoeringsverantwoording? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 2

3 Verantwoordingsinformatie is van belang voor het bewaken van de effectiviteit en efficiency van de taakuitvoering. De informatie omtrent de uitvoering wordt gedurende de uitvoering reeds vastgelegd. Als dat op een goede manier gebeurt kan de belasting van het apparaat voor het samenstellen van de uitvoeringsverantwoording relatief beperkt zijn (zie ook antwoord op vraag 6). Of dat uiteindelijk een aanvaardbare belasting is kan pas beoordeeld worden als er normatiek ontwikkeld kan worden aan de hand van betrouwbare gegevens die nu nog onvoldoende voorhanden zijn. 6 In hoeverre draagt het systeem van verantwoording, zoals dat nu functioneert, bij aan het feit dat zo n 50% van het politie-personeel zich bezighoudt met interne aangelegenheden? Op dit moment is de informatiehuishouding niet goed op orde. Er gaat veel capaciteit verloren aan het op orde krijgen van de informatie. Daarnaast is de cyclus niet efficient ingericht (planning en control vormen geen sluitend geheel en interne en externe verantwoording sluiten niet goed op elkaar aan). Als de onvolkomenheden zijn opgeheven zal het capaciteitsbeslag van het systeem van verantwoorden naar de mening van de Algemene Rekenkamer geringer (kunnen) worden (zie pagina 30 van het rapport). 7 In hoeverre draagt de bevoegdheidsverdeling zoals die nu bestaat tussen de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Justitie ten aanzien van de politie bij aan het in het rapport gesignaleerde slechte zicht op de taakuitvoering van de politie? Het slechte zicht op de taakuitvoering wordt met name veroorzaakt door onvolledigheid en onvoldoende betrouwbaarheid van de informatievoorziening op het niveau van de regionale korpsen. Dat staat los van de bevoegdheidsverdeling tussen de ministers van BZK en van Justitie. De concentratie van beheersbevoegdheden bij de minister van BZK sluit aan bij de aanbeveling van de Algemene Rekenkamer om de regie op de informatievoorziening te versterken. 8 Dit onderzoek is op landelijk en regionaal niveau uitgevoerd. Voor het regionale deel werd onderzoek verricht bij zes regiokorpsen. Waarom is voor dit aantal gekozen? Waarin zijn de gekozen regio s representatief voor alle vijfentwintig politieregio s? Met zes korpsen kan een representatieve afspiegeling worden verkregen van de 25 regiokorpsen op de volgende voor het onderzoek relevante criteria: Omvang korps (2 grote, 2 middelgrote en 2 kleine korpsen) Verstedelijkte of plattelandsomgeving (2 korpsen in verstedelijkte omgeving, 2 in plattelandsomgeving en 2 in gemengde omgeving) Evenredige verdeling over de landsdelen 9 Welke doelstellingen zijn ten aanzien van het bestrijden van geweld geformuleerd? In het Beleidsplan Nederlandse Politie is voor geweld op straat als hoofddoelstelling geformuleerd: «De kans dat mensen slachtoffer worden van geweld moet sterk verminderen, waardoor ook de objectieve en subjectieve gevoelens van onveiligheid zullen verminderen. Het gaat dan Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 3

4 vooral om uitgaansgeweld, berovingen met geweld, fysiek geweld in het verkeer en geweld tegen overheidsfunctionarissen». Als neven-/subdoelen zijn in het Beleidsplan Nederlandse Politie geformuleerd: Bevorderd moet worden dat de aangifte bereidheid van slachtoffers wordt vergroot, om daarmee de vervolgingskans van daders te vergroten. Samenwerking met andere partijen. Terugdringen (verboden) wapenbezit. 10 Wat is de reden dat ten aanzien van verkeersdelicten de beleidsdoelstellingen, in afwijking van bijvoorbeeld de beleidsdoelstellingen ten aanzien van geweld op straat wel voldoende helder zijn geformuleerd? Bij het thema verkeersdelicten is sprake van duidelijk kwantitatieve doelstellingen (aantallen processen-verbaal). Deze aantallen zijn afgesproken met het Openbaar Ministerie, dat hiervoor ook specifieke financiering ter beschikking heeft gesteld. 11 Hoe kan voorkomen worden dat het meten van effectief functioneren van de politie ten koste gaat van de feitelijk externe taak van de politie? Zie antwoorden vragen 5 en Welke te meten combinatie van factoren zou wel een voldoende indicatie kunnen geven van het gevoel van onveiligheid? Onveiligheidsgevoel en slachtofferschap geven samen een goede indicatie voor het onveiligheidsgevoel. Onveiligheidsgevoel is echter een subjectief gegeven (onder meer afhankelijk van berichtgeving, sociale controle e.d.) en geen goede indicator voor de ontwikkeling van de criminaliteit in objectieve zin (het zich feitelijk voordoen van criminaliteit). De Algemene Rekenkamer pleit ervoor om in de beleidsbepaling en -verantwoording beide indicatoren te gebruiken. 13 Wat is er gebeurd met de aanbevelingen van de Inspectie voor de Politie? Het betreft een intern rapport waaraan voor zover ons bekend maar beperkt gevolg is gegeven. 14 Hoe verhouden zich qua prioriteit de regionale aandachtspunten in de planningscyclus van de korpsen tot de landelijk geformuleerde aandachtspunten die ook in deze planningscyclus worden opgenomen? In de praktijk is in veel gevallen nog geen sprake van een afgewogen, op een aantal criteria gebaseerde prioriteitenstelling. De landelijke aandachtspunten zijn erg ruim geformuleerd, de regionale aandachtspunten komen soms hiermee overeen of kunnen hieronder moeiteloos worden ondergebracht. Meestal komen de bottum-up en top down wensen in hoge mate overeen. De landelijke beleidsthema s zijn immers bewust zo gekozen dat er geen spanningsveld zou ontstaan met de regionale thema s (zie pag. 12 van het rapport). Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 4

5 15 Heeft de ontwikkeling van de verdunning van de planningscyclus door de genoemde korpsen geleid tot meer ruimte voor de uitoefening van de externe taak van de politie? Het onderzoek van de Algemene Rekenkamer biedt hieromtrent geen uitsluitsel. 16 Er wordt gesteld dat inzicht in de ontwikkeling van de criminaliteit een voorwaarde is om te komen tot onderbouwde keuzes voor de taakuitvoering. Openbare orde en hulpverlening zijn eveneens primaire taken van de politie en zijn eveneens deel van de taakuitvoering. Waarom wordt in het rapport enkel aandacht besteed aan een criminaliteitsbeeldanalyse en niet over een openbare ordebeeldanalyse of een hulpverleningsanalyse? Kan de Algemene Rekenkamer de keuze voor één primaire politietaak nader toelichten? De Algemene Rekenkamer beschouwt criminaliteitsbeeldanalyses, naast ordebeeldanalyses en hulpverleningsanalyses, als een van de noodzakelijke instrumenten voor een doelmatige inzet van de capaciteit. Uit oogpunt van doelmatigheid van haar eigen onderzoek moeten keuzen worden gemaakt over wat wel en wat niet in het onderzoek wordt betrokken. Onze keuze in dit onderzoek is gevallen op criminaliteitsanalyses omdat de minister zelf in het kader van het Beleidsplan Nederlandse Politie het belang hiervan benadrukt. 17 Waarom speelt de criminaliteitsbeeldanalyse slechts een beperkte rol bij de formulering van regionaal beleid? De Algemene Rekenkamer stelde vast dat de resultaten van de criminaliteitsbeeldanalyses onvoldoende vertaald worden naar de planning van de werkzaamheden op uitvoerend (regionaal) niveau. Dit vindt zijn oorzaak deels in het feit dat deze analyses vooral inventariserend van aard zijn en nog geen inzicht geven in termen van verklarende factoren. Daarnaast gaven de korpsen aan dat ook capaciteitstekort een rol speelt. 18 Wordt de informatie uit de criminaliteitsbeeld-analyse van de korpsen ook verstrekt aan de verantwoordelijke ministers? Neen. 19 Met welke redenen onderbouwen de korpsen de mededeling dat de door hen geleverde cijfers over capaciteitsinzet niet betrouwbaar zijn? De korpsen wezen met name op de onbetrouwbaarheid van de gegevensinvoer enerzijds en de gebruikersonvriendelijkheid van de (verouderde) systemen anderzijds. De Algemene Rekenkamer stelde vast dat er nauwelijks interne controle wordt uitgeoefend op de gegevensinvoer door de individuele medewerkers. 20 In welke mate zal het capaciteitsbeslag van de landelijke cyclus afnemen wanneer de informatievoorziening en de interne en externe verantwoording van de korpsen goed op elkaar wordt aangesloten? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 5

6 De Algemene Rekenkamer kan hierover geen uitspraak doen. Wel bleek tijdens haar onderzoek dat het niet aansluiten van de interne en externe verantwoording veelal tot een doublure in de werkzaamheden leidt. Daarnaast gaat veel tijd verloren met het achteraf op orde krijgen van de informatievoorziening (zie verder de antwoorden op vragen 5 en 6). Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 6