RESIDU IN WITLOF

Transcriptie

1 RESIDU IN WITLOF Gefinancierd via: Productschap Tuinbouw PT-project november Ing J. de Lange Tolweg ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) Fax (0228)

2 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING INLEIDING METHODE RESULTATEN RESULTATEN WINTERTREK trekbak trekbak RESULTATEN ZOMERTREK trekbak trekbak CONCLUSIES BIJLAGE 1 PROEFOPZET BIJLAGE 2 FOTO S BIJLAGE 3 GEP ERKENNING PROEFTUIN ZWAAGDIJK

3 SAMENVATTING In heeft op verzoek van de Landelijke Gewascommissie Witlof van LTO-groeiservice een proef uitgevoerd waarbij gewasbeschermingsmiddelen maximaal werden toegepast in de trek van witlof. Het onderzoek werd gefinancierd via het Productschap Tuinbouw. Er is uitgegaan van een worse case scenario : het bepalen van het residu in witlof spoedig na inslag. Hiernaast is het residu in een voorjaarstrek bepaald waarbij de trektemperatuur relatief laag is (trage afbraak gewasbeschermingsmiddelen). De oogsten vond plaats direct na een normale teeltduur van drie weken. De witlofpennen Atlas voor de wintertrek werden na de behandelingen bij het inschuren bewaard bij 2 C. Het ras Vintor werd voor de voorjaarstrek in januari 2009 ontvangen en bewaard onder 0 C. Na het opzetten vond de kraagbehandeling plaats en werden middelen aan het circulatiewater toegevoegd. Pirmior rookontwikkelaar werd tijdens de teelt ontstoken. Op basis van een wintertrek en een voorjaarstrek met witlof op water in trekcellen waarbij de middelen op verschillende tijdstippen en manieren werden toegediend kunnen de volgende conclusies worden getrokken. Na het toedienen van fungiciden en insecticiden volgens het etiket voor of tijdens de trek van witlof werden geen overschrijdingen van de Europese residunormen (MRL s) van de toegelaten midden vastgesteld. De volgende middelen gaven in beide trekken geen traceerbaar residu: Paraat en I1. Het residu van de volgende toegelaten middelen was laag (factor 10 of minder dan MRL): Tecto 500 SC, Rovral aquaflo bij het inschuren en Pirimor ruimtebehandeling. Van de nog niet toegelaten middelen ligt het residu van F2 bij zowel de kraagbehandeling als toepassing via het circulatiewater dicht bij de MRL. Van de werkzame stof van F1 werd met name bij de kraagtoepassing regelmatig een te hoog residu-gehalte aangetoond. Door de zeer lage MRL wordt deze waarde snel overschreden. De eindconclusie is dat van de toegelaten middelen bij gebruik volgens het etiket geen overschrijding van de residunormen hoeft te worden verwacht. Het residu-vrij telen is lastig omdat Rovral en Aliette regelmatig in kleine hoeveelheden worden aangetoond. Gezien de MRL s van een aantal experimentele middelen is het verstandig eerst goed naar de toepassingstechniek te kijken en af te wegen welke alternatieven er zijn. 3

4 1. INLEIDING In 2008 heeft op verzoek van de Landelijke Gewascommissie Witlof van LTO-groeiservice een proef uitgevoerd waarbij gewasbeschermingsmiddelen maximaal werden toegepast in de trek van witlof. Het onderzoek werd gefinancierd via het Productschap Tuinbouw. Er is uitgegaan van een worse case scenario : het bepalen van het residu in witlof spoedig na inslag. Hiernaast is het residu in een voorjaarstrek bepaald waarbij de trektemperatuur relatief laag is (trage afbraak gewasbeschermingsmiddelen). De oogsten vonden plaats direct na een normale teeltduur van drie weken. Door centraal te bepalen hoe groot de risico s op residu in het oogstbare product zijn, kunnen witloftelers aannemelijk maken dat hun product aan de MRL normen voldoet of zelfs vrij is van residu zonder daar zelf individueel residu-monsters voor te laten nemen. Tevens wordt duidelijk welke middelen knelpunten vormen om de teelt residu-vrij af te ronden. De proef werd uitgevoerd volgens GEP richtlijnen. Middelen met verschillende werkzame stoffen werden gemengd gespoten. De trekken werden uitgevoerd in de witloftrekcellen op de locatie van. Dit onderzoek is bij Productschap Tuinbouw bekend onder projectnummer PT Dit verslag beschrijft het onderzoek dat in de winter en voorjaar van plaatsvond. De proef is bij geregistreerd onder nummer

5 2. METHODE In de winter en voorjaar van werden twee residuproeven in de trek van witlof op water gericht op met name fungiciden uitgevoerd. In de proef werden bestaande en nieuwe nog experimentele middelen opgenomen. heeft veel ervaring met het uitvoeren van officiële residuproeven voor onder andere LTO en het bedrijfsleven volgens GLP (Good Labatory Practics) naast de GEP status (Good Experimental Practics). De proeven werd in 1 herhaling aangelegd met de rassen Atlas voor de vroege trek en Vintor voor de late trek. De witlofpennen Atlas werden op 12 december 2008 ontvangen en na de behandelingen bij het inschuren bewaard bij 2 C. De trek werd op 18 december gestart. Het ras Vintor werd 22 januari 2009 ontvangen waarna de inschuurbehandelingen werden uitgevoerd. Na een maand bij 2 C werd de temperatuur onder 0 C gebracht. De late trek startte op 22 juni In tabel 1 zijn de verschillende objecten weergegeven. De proefopzet is opgenomen in bijlage 1. Tabel 1.Objecten, residu in de trek van witlof , Productschap Tuinbouw. code behandeling werkzame stof dosering toepassing bak 1 Rovral aquaflo iprodion 130 ml/ton inschuren bak 1 2 Tecto 500 SC thiabendazool 80 ml/ton inschuren bak 1 3 F1a inschuren bak 1 4 Pirimor rookontwikkelaar pirimicarb 100 g/700 m 3 ruimte 7 of 14 d* bak Paraat dimethomorf 0,25 g/100 l circulatiewater bak 2 6 F2a circulatiewater bak 1 7 Aliette fosethyl-aluminium 30 g/100l circulatiewater bak 2 8 F3 circulatiewater bak 1 9 Rovral aquaflo iprodion 80 ml/10m² kraagbehandeling bak 2 10 F1b kraagbehandeling bak 2 11 I1 kraagbehandeling bak 2 12 F2b kraagbehandeling bak 2 *Pirimor rookontwikkelaar heeft een veiligheidstermijn van 14 dagen in de winter (1 november 1 maart) en 7 dagen in de zomer(1 maart 1 november). Er waren twee trekbaken waarin een werkzame stof met één van de methoden werd toegediend. Doordat de twee trekbakken in dezelfde ruimte stonden werden beide bakken behandeld met Pirimor. In verband met de afmetingen van de kleine trekcel werd de deur bij de Pirimor rookbehandeling geopend zodat de ruimte werd vergroot naar ongeveer 700 m 3. Door de lage trektemperatuur en de korte veiligheidstermijn in de zomer is de kans op residu bij de voorjaarstrek groter. Bij een hoger pennengewicht (Vintor) is de kans op residu van de inschuurbehandelingen wellicht hoger. De behandelingen bij het inschuren werd uitgevoerd met 15 l water per ton pennen. Hiervoor werden de pennen gespreid op plastic gelegd en na een eerste bespuiting, omgedraaid voor een tweede bespuiting. Bij de kraagbehandeling werd 1 l/m² gebruikt. De toepassingen waren in overeenstemming met met de (gemiddelde) adviezen op de etiketten. De spuitdruk was 3,5 bar bij de persluchtfles. De gebruikte spuitdoppen waren XR VS en UB (kantdop) van TeeJet. Voordat middelen in het circulatiewater werden gedaan werden de trekbakken met 30 liter water gevuld. Het water in de trekbakken werd rondgepompt met een aquariumpomp. 5

6 In de loop van de trek werd ongeveer 15 l water per bak toegevoegd en bij de oogst was er ongeveer 5 liter water per bak over. Bij de monsternames werden de witlofkroppen vanaf de trekbak met nieuwe handschoenen afgebroken en direct in een plastic zak gedaan om vervuiling met (residu van) andere gewasbeschermingsmiddelen te voorkomen. Om te vermijden dat door bijvoorbeeld lekkage circulatie water met hierin middelen van de bovenst trekbak in de onderste trekbak zou kunnen komen is er een extra buffer trekbak (met onbehandelde witlof en zonder gewasbeschermingsmiddelen in het water) tussen trekbak 1 en trekbak 2 ingezet. Tabel 2 geeft een samenvatting van de belangrijkste proefdata. Tabel 2: Proefgegevens, residu in de trek van witlof , Productschap Tuinbouw. Proef wintertrek voorjaarstrek Ras Atlas Vintor Datum ontvangst pennen 12 december januari 2009 Bewaartemperatuur na inschuren 2 C 2 C na maand -0 C Datum inschuurbehandelingen 12 december januari 2009 Datum kraagbehandeling en start trek 18 december juni 2009 Datum Pirimor rooktablet 26 december juli pennen gewicht 33 kg 17,5 kg Trektemperatuur water 20 C 15 C Trektemperatuur lucht 19 C 14 C Datum oogst = datum monstername 8 januari juli

7 3. RESULTATEN Hieronder worden de resultaten van de residuanalysen van de twee proeven gepresenteerd en toegelicht. Voor de analysen werd bij de wintertrek 1 monster per trekbak genomen, bij de zomertrek werden 2 monsters per trekbak genomen. Een witlofmonster bestond uit tenminste 10 kroppen met een gezamenlijk gewicht van minimaal 1 kg. De witlof werd bij Groen Agro Control volgens GC-MS (eigen analyse methode SPV A056) en LC-MS/MS (eigen analyse methode SPV A090) geanalyseerd op residuen van gewasbeschermingsmiddelen. 3.1 Resultaten wintertrek. Op 8 januari werden de gewasmonsters genomen en nog dezelfde dag naar Groen Agro Control gebracht trekbak 1 Volgens GC-MS werden de volgende middelen aangetoond. Het verslag is bij Groen Agro Control bekend onder rapportnummer BST van 15 januari component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte MRL EU F2a * mg/kg 0,18 * momenteel niet toegelaten middel. Volgens LC-MS/MS in bovengenoemd rapport werden de volgende middelen aangetoond. component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte MRL EU F1a * mg/kg 0,04 F3 * mg/kg 0,99 thiabendazool Tecto 500 SC mg/kg 0,05 1 * momenteel niet toegelaten middel. Van de toegelaten middelen werd residu van Tecto 500 SC teruggevonden. De gevonden waarde was een factor 20 lager dan de Europese norm trekbak 2 Volgens GC-MS werden de volgende middelen aangetoond. Het verslag is bij Groen Agro Control bekend onder rapportnummer BST van 15 januari component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte MRL EU F1b * mg/kg 0,05 iprodion Rovral aquaflo (kraag) mg/kg 0,15 2,00 F2b * mg/kg 0,10 * momenteel niet toegelaten middel. Volgens LC-MS/MS in bovengenoemd rapport werden de volgende middelen aangetoond. component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte MRL EU F1b * mg/kg 0,15 fosetyl-al Aliette mg/kg 1,67 75 * momenteel niet toegelaten middel. 7

8 Van de toegelaten middelen werd residu van Rovral aqualflo en Aliette teruggevonden. De gevonden waarden zijn een factor 13 respectievelijk 44 lager dan de Europese norm. 3.2 Resultaten zomertrek. Op 13 juli werden de gewasmonsters genomen en gekoeld tot 4 C. De volgende dag werden de monsters naar Groen Agro Control gebracht trekbak 1 Volgens GC-MS werden de volgende middelen in de twee monsters (A en B) aangetoond. De verslagen zijn bij Groen Agro Control bekend onder rapportnummers BST en BST van 14 juli In verband met F3 en Aliette werden na vervolgonderzoek de rapporten BST en BST toegezonden. component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte 1A gehalte 1B MRL EU F2a * mg/kg 0,26 0,28 iprodion Rovral aquaflo inschuren mg/kg 0,02 0,02 2,00 * momenteel niet toegelaten middel. Volgens LC-MS/MS in bovengenoemd rapport werden de volgende middelen aangetoond. Component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte 1A gehalte 1B MRL EU pirimicarb (som) Pirimor (ruimtebehandeling) mg/kg 0,03 0,05 2,0 F3 * mg/kg <0,5** <0,5 F3 * mg/kg <0,01 <0,01 thiabendazool Tecto 500 SC mg/kg - 0,06 1,0 * momenteel niet toegelaten middel. ** Het < teken betekend dat het middel bij specifieke controle niet werd aangetroffen. Van de toegelaten middelen werd residu van Rovral, Pirimor en Tecto 500 SC teruggevonden. De gevonden waarden zijn een factor 100 respectievelijk 40 en 16 lager dan de Europese norm trekbak 2 Volgens GC-MS werden de volgende middelen in de twee monsters (A en B) aangetoond. De verslagen zijn bij Groen Agro Control bekend onder rapportnummers BST en BST van 14 juli In verband met Fenomenal en Aliette werden na vervolgonderzoek de rapporten BST en BST toegezonden. component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte 2A gehalte 2B MRL EU F1b mg/kg 0,35** 0,02 F1b mg/kg 0,44** 0,08 iprodion Rovral aquaflo (kraag) mg/kg 1,0 0,07 2,00 F2b mg/kg 0,27 0,01 8

9 ** vanwege het hoge aangetroffen gehalten bij monster A is bij Groen Agro Control alles nagekeken en bevestigd dat de waarden juist zijn. De waarde van F1b was ook bij de LC- MS/MS methode vergelijkbaar hoog en de waarde van F2b kwam overeen met de andere monsters. Het verschil is vanuit toepassing (de middelen werden gemengd met een spuitboom gespoten) en analyse methode dus moeilijk te verklaren. Volgens LC-MS/MS in bovengenoemd rapport werden de volgende middelen aangetoond. component gewasbeschermingsmiddel eenheid gehalte 2A gehalte 2B MRL EU pirimicarb (som) Pirimor mg/kg 0,06 0,03 2,0 F3 mg/kg <0,01 <0,01 F3 mg/kg <0,5 <0,5 * momenteel niet toegelaten middel. Van de toegelaten middelen werd residu van Rovral aquaflo en Pirimor teruggevonden. De gevonden waarden zijn een factor 2 respectievelijk 33 lager dan de Europese norm. Opvallend waren de grote verschillen in de uitkomsten tussen monster 2A en 2B bij analyse volgens GC-MS. Bij de werkzame stoffen F1bl en iprodion was het verschil in residu een factor 5, een factor 17 en een factor 14! Bij beide monsters overschreed F3 in trekbak 2 (toegepast als kraagbehandeling) de residunorm. Van de F3 toegepast bij het inschuren werd geen resiu teruggevonden. In drie van de vier monsters werd pirimifos-methyl teruggevonden. Dit was waarschijnlijk afkomstig van Actellic dat voor het ontsmetten van tulpen in een naburige cel werd gebruikt. 9

10 4. CONCLUSIES Op basis van een wintertrek en een voorjaarstrek met witlof op water in trekcellen waarbij de middelen op verschillende tijdstippen en manieren werden toegediend kunnen de volgende conclusies worden getrokken. Na het toedienen van fungiciden en insecticiden volgens het etiket voor of tijdens de trek van witlof werden geen overschrijdingen van de Europese residunormen (MRL s) van de toegelaten midden vastgesteld. De volgende middelen gaven in beide trekken geen traceerbaar residu: Paraat en I1. Het residu van de volgende toegelaten middelen was laag (factor 10 of minder dan MRL): Tecto 500 SC, Rovral aquaflo bij het inschuren en Pirimor ruimtebehandeling. Van de nog niet toegelaten middelen ligt het residu van F2 bij zowel de kraagbehandeling als toepassing via het circulatiewater dicht bij de MRL. Van de werkzame stof van F1 werd met name bij de kraagtoepassing regelmatig een te hoog residu-gehalte aangetoond. Door de zeer lage MRL wordt deze waarde snel overschreden. De eindconclusie is dat van de toegelaten middelen bij gebruik volgens het etiket geen overschrijding van de residunormen hoeft te worden verwacht. Het residu-vrij telen is lastig omdat Rovral en Aliette regelmatig in kleine hoeveelheden worden aangetoond. Gezien de MRL s van een aantal experimentele middelen is het verstandig eerst goed naar de toepassingstechniek te kijken en af te wegen welke alternatieven er zijn. 10

11 BIJLAGE 1 Proefopzet Proefplaats: Pennen afkomstig van Koos Groot (Horti Hydro, Venhuizen) Ras: Atlas envintor Veldgrootte: 400 pennen per veld Start trek: 18 december 2008, 22 juni 2009 zomertrek Oogst: 8 januari 2009, 13 juli 2009 zomertrek Trektemperatuur: lucht 19 C / water 20 C en 14/15 C in zomertrek EC: 2,5 ph: 7,0 Voedingsschema: standaard PAV schema RV: 85% Bestrijding: niet van toepassing i.v.m. alle mogelijke behandelingen. Aantal herhalingen: 2 (vroege en late trek) Aantal behandelingen: 4 (bij inslag,over de trekbak, in circulatiewater en ruimte) Totaal aantal velden: 2 trekbakken Middelen Code behandeling werkzame stof dosering toepassing bak 1 Rovral aquaflo iprodion 130 ml/ton inschuren bak 1 2 Tecto 500 SC thiabendazool 80 ml/ton inschuren bak 1 3 F1a inschuren bak 1 4 Pirimor bak 1+2 rookontwikkelaar pirimicarb 100 g/700 m 3 ruimte 7 of 14 d 5 Paraat dimethomorf 0,25 g/100 l circulatiewater bak 2 6 F2a circulatiewater bak 1 7 Aliette fosethyl-aluminium 30 g/100l circulatiewater bak 2 8 F3 circulatiewater bak 1 9 Rovral aquaflo iprodion 80 ml/10m² kraagbehandeling bak 2 10 F1b kraagbehandeling bak 2 11 I1 kraagbehandeling bak 2 12 F2b kraagbehandeling bak 2 Toepassingswijze: Opzetten: Oogstwaarnemingen: Residu monsters: zie behandelingen. bepaal 100 pennen gewicht niet van toepassing uiterlijk 21 dagen na start trek. 11