KLASSENGEBONDEN ONGELIJKHEIDOPVATTINGEN EN STEMGE DRAG IN OOST-EUROPESE EN WESTERSE DEMOCRATIEEN
|
|
- Frank Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 KLASSENGEBONDEN ONGELIJKHEIDOPVATTINGEN EN STEMGE DRAG IN OOST-EUROPESE EN WESTERSE DEMOCRATIEEN M. Gijsberts en P. Nieuwbeerta' Summary Since 1989 the political systems in Eastern European societies have changed from totalitarian regimes towards democratic regimes with free general elections. This paper examines whether in these post-communist political systems socio-economic cleavages have become as important as in long-standing democratic societies. The effects ofsocial class and inequality attitudes on voting behavior are studied in six Eastern European and five Western societies. Also the extent to which the relationship between social class and voting behavior is mediated by people's inequality attitudes is examined. The data used to answer our research questions stem from the International Social Justice Project, the International Social Survey Program and the International Survey ofeconomic Attitudes. Results show that social class has clear effects on inequality attitudes and voting behavior in Western nations. In the postcommunist societies, members of different classes do consistently differ in their attitudes towards income inequality and social security, but do not differ in their voting behavior. Due to the political anomie in the emerging East-European democracies, class members probably are unable to translate their policy preferences into party preferences. * Morave Gijsberts is als AlO en Paul Nieuwbeerta als KNAW-onderzoeker verbonden aan de vakgraep Sociologie van de Universiteit Utrecht en de onderzoeksschool lcs. Correspondenlie-adres:Heidelberglaan I, 3584 CS, Utrecht. M.Gijsberts@fss.uu.nlenP.Nieuwbeerta@fss.nu.nl. De auteurs danken de leden van het Utrechts Stralificatie seminar, Wil Arts, Wilfred Dunk en Karin Wiltebrood voor commentaar op eerdere versies van dit arlike!. I
2 KLASSENGlillONDEN ONGI<:LlJ.K.HJ<:lDOPVAITINGEN EN STEMGEDRAG IN OOST-EUROPESE EN WESTERSE DEMOCRATIEEN 1 Inleiding In welke mate beinvloedt de sociaal-economische structuur in een land de politieke constellatie? Deze vraag naar de relatie tussen sociaal-economische scheidslijnen en politieke uitkomsten is een van de klassieke vragen inde politieke sociologie en werd reeds gesteld in de klassieke studies van Campbell et al. (1960) en Lipset en Rokkan (1967). Maar nog steeds vormt deze vraag het onderwerp van empirische studies naar de relatie tussen sociale klasse en stemgedrag (Franklin, 1985; Hout, Brooks & Mama, 1995; Nieuwbeerta, 1995). Onderzoek naar de relatie tussen sociale klasse en stemgedrag richt zich met name op Westerse industrieie landen. Deze studies tonen aan dat in bijna al deze landen een sterke relatie bestaat tussen klasse en stemgedrag. Dit is niet verrassend, want toen aan heteinde van de 19' eeuw de meeste politieke partijstelsels werden gegrondvest, was de belangrijkste sociale scheidslijn die tussen de arbeiders en de bezittende klasse. De politieke partijen die in die periode werden opgericht, weerspiegelden deze scheidslijn dan ook: de socialistische, sociaal-democratische en communistische partijen behartigden de belangen van de arbeiders, en de conservatieve en liberale partijen behartigden de belangen van de gevestigde orde. De verschillende partijen mobiliseerden hiermee dus specifieke delen van het electoraat (Lipset & Rokkan, 1967). De linkse partijen maakten zich sterk voor het verkleinen van de bestaande ongeiijkheid in een samenleving en het bieden van sociale zekerheid. 1 Aangezien mensenuit lagere k1assen meer belang hebben bij een gelijkere inkomensverdeling en een grotere mate van sociale zekerheid (zie Lipset, 1983), zijn zij in vergdijking met mensen uit hogere klassen, eerder geneigd om op een linkse -d.w.z. een socialistische, sociaal-democratische of communistische- partij te stemmen. De vraag naar de relatie tussen sociale k1asse en stetugedrag is recent opnieuw van bijzonder belang geworden ten gevolge van de ineenstorting van de totalitaire regimes in Oost-Europese landen. Sinds de fluwelen revoluties in 1989 en het uit elkaar vallen van de Sovjet-Unie, zijn de politieke stelsels in deze landen veranderd van totalitaire regimes in democratische stelsels waarin vrije verkiezingen plaatsvinden. Aangezien in deze landen de politieke partijstelsels vrijwel vanuit het niets moesten worden opgebouwd, komt de vraag op in hoeverre deze nieuwe politieke stelsels zich ontwikkelen volgens de sociaal-economische scheidslijnendie in Westerse landen het beeld lang hebben bepaald. De verwachtingen zijn onduidelijk. Op het eerste gezicht lijkt het erop dat de meeste nieuwe politieke partijen in Oost-Europa inderdaad deze sociaal-economische scheidslijnen vertegenwoordigen (Kitschelt, 1994). In deze landen zijn bijvoorbeeld zowel sociaal-democratische als liberale en conservatieve partijen opgericht en doen 2
3 mee aan de verkiezingen. Verder kan worden verwacht dat mensen die meer dan veertig jaar geleefd hebben onder sterk klassenbewuste comrnunistische regimes, volledig gesocialiseerd zijn en denken in termen van sociaaj-economische tegenstejlingen (Kitschelt, 1992). Aan de andere kant kan getwijfeld worden aan de mate waarin de sociaal-economische scheidslijnen een rol spelen in de politiek in Oost-Europa (Mateju & Rehiikova, 1997). Aangezien Oost-Europese landen meer dan veertig jaar lang geen meerpartij-systemen en vrije democratische verkiezingen hebben gekend, is het maar de vraag in hoeverre kiezers de beleidsvoornemens van de verschillende nieuwe partijen goed kunnen inschatten. Verder kunnen mensen in de economisch onduidelijke en snel wisselende omstandigheden, zoals in Oost Europa, hun eigen positie en belangen wejlicht niet goed inschatten en vertalen in stemgedrag. Daarnaast is in de Westerse democratieen, die bij het opbouwen van de politieke stelsels in de post-communistische landen model hebben gestaan, het belang van sociaal-economische tegenstejlingen de afgelopen decennia sterk afgenomen (Nieuwbeerta, 1996; Nieuwbeerta & De Graaf, 1999). Het is dan ook de vraag in hoeverre de verschillende partijen in staat zijn bepaalde delen van het eleetoraat te mobiliseren in Oost-Europa. We beogen daarom in dit artikel de sociale grondslagen van stemgedrag in Oost Europese landen in vergelijkend perspectief te onderweken. Hierbij bouwen we ailereerst voort op onderzoek dat zich richt op de relatie tussen sociale klasse en stemgedrag. Dergelijk onderwek heeft zich tot nu toe vooral beperkt tot het beschrijven van deze relatie in Westerse landen (Manza, Hout & Brooks, 1995; Nieuwbeerta, 1996), of in een beperkt aantal Oost-Europese landen (Mateju, 1996; Evans & Whitefield, 1995; de Graaf et ai.). In dit artikel beogen we Yooruitgang te boeken door de relatie tussen klasse en stemgedrag wwel in een groot aantal Oost Europese landen als in verschillende Westerse landen te onderzoeken. Daarnaast bouwen we voort op onderzoek dat zieh rieht zich op versehillen in opvattingen over sociale reehtvaardigheid (zie: Miller, 1992; Kluegel et ai., 1995; Gijsberts, 1999). Studies in deze traditie riehten zieh op de relatie tussen de soeiale positie van mensen en hun ongelijkheidopvattingen, en op de relatie tussen versehillende ongelijkheidopvattingen onderling. De politieke gevolgen van versehillen in ongelijkheidopvattingen zijn eehter tot nu toe onderbelieht gebleven. Door in dit artikel deze gevolgen te beliehten, beogen we deze traditie aan te vuilen. Tegelijkertijd onderzoeken we hiermee de algemeen veronderstelde, maar zelden explieiet onderzoehte, intermediaire rol van ongelijkheidopvattingen in de relatie tussen sociale positie en stemgedrag. Indit artikel onderzoeken we daarom gelijktijdig de relaties tussen (a) sociale klasse, (b) opvattingen over inkomensongelijkheid en soeiale zekerheid, en stemgedrag. We bestuderen deze relaties in de opkomende demoeratieen in Oost-Europa en in reeds lang bestaande Westerse demoeratieen. Hiervoor analyseren we gegevens afkomstig van grootsehalige landenvergelijkende projecten (ISJP, ISSP, ISEA) gehouden in zes Oost-Europese landen (Bulgarije, Tsjeehie, Oost-Duitsland, 3
4 2 Politieke en economische ontwikkelingen in Oost-Europa Vanaf eind 1989 werd ruim veertig jaar socialistische doctrine afgeschut in Oost Europa. Sindsdien hebben belangrijke politieke en economische omwentelingen plaatsgevonden in de Oost-Europese staatsocialistische landen. Politieke ontwikkelingen. Na de ineenstorting van de totalitaire regimes in Oost Europa moesten politieke partijsystemen geheel opnieuw worden opgebouwd. In het communistisch tijdperk waren vele politieke partijen verboden en werden geen vrije verkiezingen gehouden. Na de omwentelingen werden vele nieuwe partijen opgericht en werden voormalige communistische partijen opgeheven, geherstructureerd of verboden. Inmiddels zijn in aile Oost-Europese landen drie of vier algemeneparlementaire of presidentiele verkiezingen gehouden. De eerste algemene verkiezingen in Oost-Europa werden ongeveer twee jaar na de omwentelingen gehouden. Deze eerste verkiezingen waren niet zo zeer een keuze. tussen partijen, maar meer 'referenda over democratie' of 'referenda over staatsvormen' (Linz & Stepan, 1992). In Rusland ging de eerste verkiezing bijvoorbeeld vooral over de eenheid van de Sovjet Unie, terwijl in andere postcommupistische landen de verkiezingen gericht waren op de vraag naar democratie versus de terugkeer naar het oude regime. Dit is de reden dat in landen zoals Tsjecho-Slowakije en Polen de 'Forum Partijen' een aanzienlijke hoeveelheid stemmen verwierven, en dat in voormalig Oost-Duitsland de Christelijke Democratische Partij (CDU) de meeste stemmen behaalde. Bij de eerste algemene verkiezingen in de post-communistische landen behaalden de linkse partijen daarom veelal slechts 10 tot 20% van de stemmen (zie tabel 1). Dit echter met uitzondering van Oost-Duitsland en Bulgarije in 1990, waar ze respectievelijk 43 % en 47% van de stemmen behaalden. In latere verkiezingen -waar het veel meer een kenze tussen partijen betrof- nam het aantal stemmen voor Iinkse partijen toe. Bij de verkiezingen die rond 1994 werden gehouden, behaalden linkse partijen tussen de 30 en 40 procent van de stemmen. Deze 'left-turns' (Mateju, 1996) hebben zich weerspiegeld in de krachtsverhoudingen in de verschillende parlementen. Hoewel in geen van de Oost-Europese landen de voormalige communistische partijen de absolute meerderheid van de stemmen haalden, behaalden zij in somrnige landen wei de meerderheid van de zetels in de nationale parlementen. Na de verkiezingen van 1994 bezetten leden van de Hongaarse Socialistische Partij -een vleugel van de voormalige Hongaarse Cominunistische 4
5 Partij- en de Bulgaarse Socialistisehe Partij bijvoorbeeld de meerderheid van de parlementszetels" in de betreffende nationale volksvertegenwoordigingen (Mateju, 1996; Szelenyi et a!., 1996). Tabell: Bulgarije Hongarije Oost-Duitsland Polen Rusland Tsjeehie Aantal parlementaire partijen en percentage stemmen op Unkse poutieke partijen bij parlementaire verkiezingen Aantal % stenunen Aantal % stemmen Aantal % stemmen partijen op linkse partijen op linkse partijen op linkse partij partij partij 7' ' Auta1~ 10 ~ 8 ~ 6 ~ Groot-Brittannie Nederland Verenigde Staten ' West-Duitsland 7' 36 b 7 41 b 9 46 b a Laatste van twee verkiezingen gehonden tussen 1987 en b Percentages voor herenigd Dnitsland (Oost- en West-Duitsland). c Betreft de presidentsverkiezingen in Bron: Mackie & Rose (1991); Henderson & Robinson (1997); btlpllwww.agora.stm.itlelections (Lijphart Elections Archive) Economische ontwikkelingen. Andere belangrijke ontwikkelingen in Oost-Europa vonden plaats op economiseh terrein. De eeonomische stelsels werden geherstructureerd, zodat zij steeds minder door de staat werden aangestuurd en meer en meer gingen werken op basis van markt-regulering. Buitenlandse investeerders werd de gelegenheid geboden om in Oost-Europese landen te investeren, en prive-eigendom werd weer geintrodueeerd. Bovendien maakten de omwentelingen een einde aan decennia van destratifieatiepolitiek in deze landen. Deze p9litiek omvatte onder meer het afschaffen van prive-eigendom van produetiemiddelen, het voorkomen van de cumulatie van materieel en financieel kapitaal in prive-handen, negatieve discriminatie van traditioneel bevoorrechte sociale groepen ('bourgeois') en positieve discriminatie van traditioneel benadee1de soeiale groepen (met name handarbeiders) (Peschar, 1990; Nieuwbeerta & Ganzeboom, 1998). De economische en sociale hervorrningen in deze landen gingen gepaard met grote eeonomische crises die leidden tot fundamentele sociaal-economische herstructureringen (zie tabel 2). De ontwikkelingen hebben bijvoorbeeld voor grote prijsinflatie gezorgd..de geldontwaarding in de periode bedroeg in aile landen vele 5
6 Gijsberts, M The Legitimation of Inequality in State-Socialist and Market Societies, Amsterdam: Thesis. Gijsberts, M.l.L. & H.B.G. Ganzeboom [principal investigators] 1996 Social Inequality in the Netherlands 1996 [machine readable data set]. Utrecht, the Netherlands: Research School ICS, Department of Sociology, Utrecht University. Gijsberts, M.l.L. & P. Nieuwbeerta 1998 'Do socio-economic cleavages exist in post-communist politics?' In: N. Tilkidjiev. The Middle Class as a precondition of a sustainable society. Sofia, AMCD. Headey, B 'Distributive Justice and Occupational Incomes: Perceptions of Justice determine Perceptions of Fact'. British Journal ofsociology 42: Heath, A., R. Jowell & J. Curtice 1985 How Britain Votes. Oxford: Pergamon Press. Henderson, K. & N. Robinson 1997 Post-Communist Politics, An Introduction. London: Prentice Hall. Hout, M., C. Brooks & J. Manza 1995 'The Democratic Class Struggle in the United States, ', American Sociological Review 60: ILO (International Labour Office) 1969 International Standard Classification ofoccupations (revised edition). Geneva: International Labour Office. International Social Justice Project 1993 Codebook and Documentation. Ann Arbor: Institute for Social Research, University of Michigan. International Social Justice Project 1998 ISJP 1991/1996. Provisional Codebook (version 1.0). Jasso, G 'On the Justice of Earnings: A new specification of the Justice Evaluation Function'. American Journal of Sociology 83: Jasso, G 'A New Theory of Distributive Justice'. American Sociological Review 45:3-32. Kelley, J. & M.D.R. Evans 1993 'The Legitimation of Inequality: Occupational Earnings in Nine Nations'. American Journal ofsociology 99: Kelley, J., M.D.R. Evans & K. Zagorski Questionnaire: International Survey ofeconomic AttitUdes, Round 2. Canberra: International Social Science Survey, Institute of Advanced Studies, Australian National University. 26
7 Kitschelt, H 'The Fonnation of Party Systems in East Central Enrope'. Politics and society 20: Kitschelt, H 'Party Systems in East Central Europe. Consolidation and Fluidity'. Paper presented at the annual meeting of the American Political Science Association., New York, September 1-4. Kluegel, J.R., D.S. Mason & B. Wegener (eds.) 1995 Social Justice and Political Change: Public Opinion in Capitalist and Post-communist States. Berlin/New York: de Gruyter. Kluegel, J.R. & Mateju, P "Egalitarian vs. inegalitarian principles of distributive justice'. In: J.R. Kluegel, D.S. Mason & B. Wegener (eds.), Social justice and political change: Public opinion In capitalist and post-communist states (pp ). Berlin/New York: Aldine de Gruyter. Kluegel, J.R. & E.R. Smith 1986 Beliefs about Inequality: Americans' views ofwhat is and what ought to be. New York: de Gruyter. Linz, J.J. & A. Stepan 1992 Political identities and electoral sequences: Spain, the Soviet Union, and Yugoslavia. Daedalus 121: Lipset, S.M Political Man: The Social Bases ofpolitics (expanded and updated edition). London: Heinemann. Lipset, S.M. & S. Rokkan (eds.) 1967 Party Systems and Voter Alignments: Cross National Perspectives. New York: Free Press. Mackie, T.T. & R. Rose 1991 The International Almanac ofelectoral History (fully revised third edition). London: Macmillan. Manza, J., M. Hout & C. Brooks 1995 'Class Voting in Capitalist Democracies since World War II: Dealignment, Realignment, or Trendless Fluctuation?' Annual Review ofsociology 21: Marshall, D. & A. Swift 1993 'Social Class and Social Justice'. British Journal ofsociology 44: Mason, D.S 'Justice, Socialism, and Participation in the Postcommunist States'. In: J.R. Kluegel, D.S. Mason & B. Wegener (eds.), Social Justice and Political Change: Public Opinion in Capitalist andpost-communist States (pp.49-80). BerlinlNew York: de Gruyter. 27
8 Mateju, P 'Winners and Losers in the Post-Communist Transformation: The Czech Republic in Comparative Perspective'. Innovation 9: Mateju, P. & B. Rehakova 1997 'Turning Left or Class Realignment? Analysis of the Changing Relationship Between Class and Party in the Czech Republic, '. East European Politics and Societies 11: Miller, D 'Distributive Justice: What the People Think'. Ethics 102: Nieuwbeerta, P The Democratic Class Struggle in Twenty Countries I945/I990. Amsterdam: Thesis Publishers. Nieuwbeerta, P 'The Democratic Class Struggle in Postwar Societies: Class Voting in Twenty Countries, '. Acta Sociologica 39: Nieuwbeerta, P. & H.B.G. Ganzeboom 1998 Social Stratification. Proceedings of Conference Transformation Processes in Eastern Europe. The Hague, NWO. Nieuwbeerta, P. & N.D. De Graaf 1999 'Traditional Class Voting and the Influence of Varying Class Structures in 16 Western Countries: '. in: G. Evans (red.). The End of Class Politics? Boulder: Westview Press. Peschar, ll. (ed.) 1990 Social Reproduction in Eastern and Western Europe. Comparative Analyses on Czechoslovakia, Hungary, the Netherlands and Poland. Nijmegen: Institute fur Applied Social Sciences. Rainwater, L What Money Buys. Inequality and the Social Meanings ofincome. New York: Basic Books. Srubar, 'Variants of the Transformation Process in Central Europe. A Comparative Assessment'. ZeitschrlftfUr Soziotogie 23: Szelenyi, S., 1. Szelenyi & W.R Poster 1996 'Interests and Symbols in Post-Communist Political Culture: The Case of Hungary'. American Sociological Review 61: Szirmai, A Inequality Observed: A Study ofattitudes towards Income Inequality. Enschede: Febodruk. Dissertation. Wegener, B 'Relative Deprivation and Social Mobility: Structural Constraints on Distributive Justice Judgments'. European Sociological Review. 7:
9 Whitt, H.P 'The Sheaf Coefficient: A Simplified and Expanded Approach'. Social Science Research 15: Zentralarchiv fur Empirische Sozialforschung 1989 International Social Survey Programme, Social Inequality, Codebook ZA-No.I680. Kaln. Zentralarchiv fur Empirische Sozialforschung 1994 International Social Survey Programme, Social Inequality II, Codebook ZA-No.23IO. Kaln. 29
10 Appendixk Databrannen beschikbaar vadr de verschillende landen en jaren 1991/ Australie ISSP ISEA Groot-Brittannie West-Duitsland Verenigde Staten Nederland ISSP ISSP ISSP ISJP ISSP' Hongarije ISSP +ISJP ISJP Polen ISSP ISEA Oost-Duitsland ISJP ISJP Tsjechie ISJP ISJP Bulgarije ISJP ISJP Rusland ISJP ISJP De ISSP data voor Nederland in 1996 zijn afkomstig van het survey Sociale Ongelijkheid in Nederland 1996 (Gijsberts & Ganzeboom 1996). 30
De invloed van opleidingsniveau op partijkeuze in Nederland:
De invloed van opleidingsniveau op partijkeuze in Nederland: Zijn lager en hogere opgeleide Nederlanders sinds 2002 meer gaan verschillen in partijvoorkeuren? Harry Ganzeboom (VUA Sociologie) Yosef Arab
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/90117
Nadere informatiePesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.
Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary
Nadere informatieSummary 124
Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities
Nadere informatieDe Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieOPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN:
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN ALS GASTSTUDENT KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: BACHELOR OF SCIENCE IN POLITIEKE WETENSCHAPPEN BACHELIER
Nadere informatieCOGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Nadere informatieMulti-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing
Date 7-12-2011 1 Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Prof. Dr. Inge Hutter Demographer, anthropologist Coordinator Healthy Ageing Alpha Gamma RUG Dean Faculty Spatial Sciences Date 7-12-2011
Nadere informatieCommunication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education
Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University
Nadere informatieUnderstanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas
University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieProgrammaoverzicht Bachelor Open dag
Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van
Nadere informatieDe Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim
De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:
Nadere informatiePostelectoraal onderzoek Europese verkiezingen 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014
Directorate-General for Communication PUBLIC OPINION MONITORING UNIT Brussels, October 2014 Postelectoraal onderzoek Europese verkiezingen 2014 EUROPESE VERKIEZINGEN 2014 SOCIAALDEMOGRAFISCHE BIJLAGE Onderzoeksgebied:
Nadere informatieVergelijking overheidsuitgaven in verschillende types democratieen Model Feld en Matsusaka (*)
Vergelijking overheidsuitgaven in verschillende types democratieen Model Feld en Matsusaka (*) L.P. Feld / J.G. Matsusaka (2003), Budget Referendums and Government Spending: Evidence from Swiss Cantons,
Nadere informatieOPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: BACHELOR OF SCIENCE IN POLITIEKE
Nadere informatieAcademisch schrijven Inleiding
- In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,
Nadere informatiegedrag? Wat is de invloed van gender op deze samenhang? gedrag? Wat is de invloed van gender op deze samenhang?
Is er een samenhang tussen seksuele attituden en gedragsintenties voor veilig seksueel Is there a correlation between sexual attitudes and the intention to engage in sexually safe behaviour? Does gender
Nadere informatieDe Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie
De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support
Nadere informatieCitation for published version (APA): Holwerda, A. (2013). Work outcome in young adults with disabilities Groningen: s.n.
University of Groningen Work outcome in young adults with disabilities Holwerda, Anja IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieKeuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Nadere informatieDe Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving
De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving Relationships between Attachment and Well-being among the Elderly: The mediational Roles of Mindfulness
Nadere informatieDe Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS
Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering
Nadere informatieGlobal TV Canada s Pulse 2011
Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For
Nadere informatieAchterberg, P. & Houtman, D. (2012) Het zijn net mensen; Politieke personalisering en haar gevolgen, Sociologie Magazine 20(2).
Het zijn net mensen Politieke personalisering en haar gevolgen Achterberg, P. & Houtman, D. (2012) Het zijn net mensen; Politieke personalisering en haar gevolgen, Sociologie Magazine 20(2). Peter Achterberg
Nadere informatieRelatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën
Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual
Nadere informatieKnelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch
Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress
Nadere informatieDe relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style
De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.
Nadere informatieMotivationele oriëntatie bij sociale vergelijking: Wanneer, waarom en met wie vergelijken?
Motivationele oriëntatie bij sociale vergelijking: Wanneer, waarom en met wie vergelijken? Motivational orientation in social comparison: When, Why en with whom to compare? Dirk J. van Os eerste begeleider:
Nadere informatieFysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50
De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and
Nadere informatieAcademisch schrijven Inleiding
- In dit essay/werkstuk/deze scriptie zal ik nagaan/onderzoeken/evalueren/analyseren Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Om deze
Nadere informatieCORPORATE BRANDING AND SOCIAL MEDIA: KEY FINDINGS FOR DUTCH CONSUMERS Theo Araujo
CORPORATE BRANDING AND SOCIAL MEDIA: KEY FINDINGS FOR DUTCH CONSUMERS Theo Araujo BEOORDEEL DEZE LEZING VIA DE MIE2018 APP! Geef direct na deze lezing jouw beoordeling. Zoek de lezing op via Programma
Nadere informatieThe Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy. on Sociosexuality. Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie. op Sociosexualiteit
The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy on Sociosexuality Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie op Sociosexualiteit Filiz Bozkurt First supervisor: Second supervisor drs. J. Eshuis dr. W. Waterink
Nadere informatieStudiekeuzetraject. Het belang van het vak Nederlands binnen het IB-diploma voor studie in Nederland
Studiekeuzetraject Het belang van het vak Nederlands binnen het IB-diploma voor studie in Nederland Opbouw IB-diplomaprogramma Vak Nederlands binnen IB-diploma Higher level Standard level A versus B (B
Nadere informatieLuister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!
Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het
Nadere informatieJongeren en politiek
Jongeren en politiek WERKDOCUMENT Steven Poppelaars MSc. dr. Esther Jakobs Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Tel 020 251 0406 Fax 020 251 0444 s.poppelaars@os.amsterdam.nl
Nadere informatiede Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality
De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit
Nadere informatieDe Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:
Nadere informatieLinkedIn Profiles and personality
LinkedInprofielen en Persoonlijkheid LinkedIn Profiles and personality Lonneke Akkerman Open Universiteit Naam student: Lonneke Akkerman Studentnummer: 850455126 Cursusnaam en code: S57337 Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieMentaal Weerbaar Blauw
Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.
Nadere informatieGeslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive
1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieVerschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten
Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents
Nadere informatieBecoming a democratic citizen: A study among adolescents in different educational tracks Nieuwelink, H.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Becoming a democratic citizen: A study among adolescents in different educational tracks Nieuwelink, H. Link to publication Citation for published version (APA):
Nadere informatieWhat we want and what we see: preferences, perceptions and judgments about inequaity and meritocracy S.R. Steijn
What we want and what we see: preferences, perceptions and judgments about inequaity and meritocracy S.R. Steijn Nederlandse samenvatting Wat we willen en wat we zien: voorkeuren, percepties en oordelen
Nadere informatieDe Kloof. Armen Hakhverdian (Universiteit van Amsterdam) Wouter Schakel (Universiteit van Amsterdam) Rudy Andeweg (Universiteit Leiden)
De Kloof Armen Hakhverdian (Universiteit van Amsterdam) Wouter Schakel (Universiteit van Amsterdam) Rudy Andeweg (Universiteit Leiden) Staatscommissie Parlementair Stelsel: Van Tussenstand naar Eindrapport
Nadere informatieOPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT
OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT SELECTEER DE OPLEIDING WAARIN JE BENT INGESCHREVEN AAN JE THUISINSTELLING: BACHELOR
Nadere informatieDe Relatie tussen Existential Fulfilment, Emotionele Stabiliteit en Burnout. bij Medewerkers in het Hoger Beroepsonderwijs
De Relatie tussen Existential Fulfilment, Emotionele Stabiliteit en Burnout bij Medewerkers in het Hoger Beroepsonderwijs The Relationship between Existential Fulfilment, Emotional Stability and Burnout
Nadere informatieOpleidingsonderdelen voor de faculteit Sociale Wetenschappen en Solvay Business School als gaststudent
Opleidingsonderdelen voor de faculteit Sociale Wetenschappen en Solvay Business School als gaststudent SELECTEER DE OPLEIDING WAARIN JE BENT INGESCHREVEN AAN JE THUISINSTELLING: BACHELOR OF SCIENCE IN
Nadere informatieHet Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive
Gender, Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive 1 Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender Effect on the Relationship between Personality Traits and Sex Drive
Nadere informatieOp weg naar een nieuwe politieke cultuur Klassen en stemgedrag in laatmoderne samenlevingen. Artikel te verschijnen in: Sociologie, 2005(1)
Op weg naar een nieuwe politieke cultuur Klassen en stemgedrag in laatmoderne samenlevingen Artikel te verschijnen in: Sociologie, 2005(1) Peter Achterberg 1 Postadres: Vakgroep Sociologie Faculteit der
Nadere informatieBen ik Lid van de Groep? Ervaren inclusie als Moderator van de Relatie tussen Procedurele Rechtvaardigheid en Organizational Citizenship Behavior.
Ben ik Lid van de Groep? Ervaren inclusie als Moderator van de Relatie tussen Procedurele Rechtvaardigheid en Organizational Citizenship Behavior. Do I belong to the Group? Experienced Inclusion as a Moderator
Nadere informatieLieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke van der Scheer ISOQOL
Lieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke.vanderScheer@utwente.nl Lieke van der Scheer ISOQOL 14-11-2014 1 De stem van patiënten Elisa Garcia Simone van der Burg (Nijmegen) Lieke van der Scheer
Nadere informatieKinderarmoede en opvoedingsondersteuning. Prof. Dr. Rudi Roose Universiteit Gent Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek Senaat - 6 juli 2015
Kinderarmoede en opvoedingsondersteuning Prof. Dr. Rudi Roose Universiteit Gent Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek Senaat - 6 juli 2015 Kinderarmoede en opvoedingsondersteuning Enkele aandachtspunten
Nadere informatieHet Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve. Agressie. Pien S. Martens. Open Universiteit Heerlen
REACTIEVE AGRESSIE Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve Agressie Pien S. Martens Open Universiteit Heerlen Naam student: Pien Sophie Martens Studentnummer: 850945172
Nadere informatieCode Course name block Ects International Organizations Advanced Project management * Cross Cultural HRM 3 6
Global management of Social Issues Interesting courses Global Management of Social Issues 410129 International Organizations 1 6 410130 Advanced Project management * 3 6 410133 Cross Cultural HRM 3 6 410134
Nadere informatieProgramma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de
Nadere informatieS e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g
S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven
Nadere informatieBijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald
Bron: O. van Vliet (2017) Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald, Sociaal Bestek, nr. 6, pp. 58-59. Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald Olaf van Vliet Universiteit Leiden Voor veel
Nadere informatieOns vak in beweging. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care
Ons vak in beweging Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009 Vergrijzing/verzilveren 5 Ontwikkeling grijze druk 2010-2025
Nadere informatieBullying in Schools for Special Education: Who Are the Defenders?
Pesten in het Buitengewoon Secundair Onderwijs: Wie Zijn de verdedigers? Bullying in Schools for Special Education: Who Are the Defenders? Remy Gregoor Eerste begeleider: Tweede begeleider: mw. dr. Nicole
Nadere informatieDe Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats
De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants
Nadere informatieIssues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010
Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed
Nadere informatieSAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead
7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22618 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Schans, Martin van der Title: Blowup in the complex Ginzburg-Landau equation Issue
Nadere informatieDe Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit.
Running head: Desistance van Criminaliteit. 1 De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van Criminaliteit. The Influence of Personal Goals and Financial Prospects
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1983 Nr. 100
56 (1974) Nr. 3 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1983 Nr. 100 A. TITEL Verdrag inzake een gedragscode voor lijnvaartconferences, met bijlage; Genève, 6 april 1974 B. TEKST De Engelse
Nadere informatieJAARSCHEMA MASTER EMMW
Afstudeerrichting Economie Kies Variant 1 of Variant 2 Variant 1: Applied Praktijk 1 (6 Praktijk 2 (9 Intermediate Micoreconomics (3 Microeconomics (3 Advanced Microeconomics (3 Variant 2: Public Economics
Nadere informatieDe Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten. een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te.
De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te Stoppen The Influence of the Innovation Characteristics on the Intention of
Nadere informatieJeroen VAN DER WAAL. Peter ACHTERBERG 1
Stille revolutie, contra-revolutie of cultureel conflict? Veranderingen in de politieke cultuur en hun invloed op het verband tussen klassenpositie en stemgedrag Jeroen VAN DER WAAL Onderzoeker aan de
Nadere informatieOpleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.
Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden
Nadere informatieSHICO: SHIFTING CONCEPTS OVER TIME
SHICO: SHIFTING CONCEPTS OVER TIME Tracing Concepts in Dutch Newspaper Discourse using Sequential Word Vector Spaces Melvin Wevers Translantis Project Digital Humanities Approaches to Reference Cultures:
Nadere informatieCode Cursusnaam block Ects Organization Theory Organization Development Relations and Networks of Organizations 4 6
Minor Organisatiewetenschappen (Organization Studies) 441074 Organization Theory 2 6 441079 Organization Development 3 6 Choose 1 of the following 2 courses: 441057 Relations and Networks of Organizations
Nadere informatieKwalitatieve Studie naar Motivatie en Barrières van Etnische Minderheden uit Amsterdam
Kwalitatieve Studie naar Motivatie en Barrières van Etnische Minderheden uit Amsterdam Zuidoost om zich bij de Soa-polikliniek van de GGD Amsterdam te laten Testen op Soa s en Hiv A Qualitative Research
Nadere informatieDeterminanten en Barrières van Seksuele Patiëntenvoorlichting. aan Kankerpatiënten door Oncologieverpleegkundigen
Determinanten en Barrières van Seksuele Patiëntenvoorlichting aan Kankerpatiënten door Oncologieverpleegkundigen Determinants and Barriers of Providing Sexual Health Care to Cancer Patients by Oncology
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET. Overeenkomst inzake overheidsopdrachten; Marrakesh, 15 april 1994
76 (1994) Nr. 3 1) TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2014 Nr. 202 A. TITEL Overeenkomst inzake overheidsopdrachten; Marrakesh, 15 april 1994 B. TEKST De Engelse tekst van de Overeenkomst
Nadere informatieKLASSENGEBONDEN STEMGEDRAG EN DE NIEUWE POLITIEKE CULTUUR. STEMGEDRAG EN DE SAILLANTIE VAN POLITIEKE ISSUES IN PARTIJPROGRAMMA'S
tijdschrift voor sociologie KLASSENGEBONDEN STEMGEDRAG EN DE NIEUWE POLITIEKE CULTUUR. STEMGEDRAG EN DE SAILLANTIE VAN POLITIEKE ISSUES IN PARTIJPROGRAMMA'S Peter Achterberg The politics of advanced industrial
Nadere informatieVerschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen. Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles
Verschillen in het Gebruik van Geheugenstrategieën en Leerstijlen tussen Leeftijdsgroepen Differences in the Use of Memory Strategies and Learning Styles between Age Groups Rik Hazeu Eerste begeleider:
Nadere informatieType Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla
Nadere informatieJeroen van der Waal & Peter Achterberg. Summary
Stille revolutie, contra-revolutie of cultureel conflict? Veranderingen in de politieke cultuur en hun invloed op het verband tussen klassenpositie en stemgedrag Jeroen van der Waal & Peter Achterberg
Nadere informatieEngels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1
A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1990 Nr. 96
81 (1980) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1990 Nr. 96 A. TITEL Verdrag inzake de burgerrechtelijke aspecten van internationale ontvoering van kinderen; 's-gravenhage, 25
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieJeroen van der Waal, Peter Achterberg & Dick Houtman
KLASSE IS NIET DOOD ZIJ IS LEVEND BEGRAVEN KLASSENGEBONDEN STEMGEDRAG EN CULTUREEL STEMGEDRAG IN WESTERSE SAMENLEVINGEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG (1956-1990) Jeroen van der Waal, Peter Achterberg & Dick
Nadere informatieProf. dr. Jaap Dronkers Onderwijssocioloog
Prof. dr. Jaap Dronkers Onderwijssocioloog Etnische diversiteit van scholen is een gevoelig onderwerp in Nederland. De overheid, maar ook tal van maatschappelijke organisaties en actiegroepen, zeggen zich
Nadere informatieHet beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14
QUICK GUIDE C Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14 Version 0.9 (June 2014) Per May 2014 OB10 has changed its name to Tungsten Network
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 209
25 (1996) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1996 Nr. 209 A. TITEL Protocol tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Tsjechische Republiek tot wijziging van de Overeenkomst
Nadere informatieBehandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel
Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:
Nadere informatieFree Electives (15 ects)
Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/
Nadere informatieData Handling Ron van Lammeren - Wageningen UR
Data Handling 1 2010-2011 Ron van Lammeren - Wageningen UR Can I answer my scientific questions? Geo-data cycle Data handling / introduction classes of data handling data action models (ISAC) Queries (data
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieEuropa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven
Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper
Nadere informatieCambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published
Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 055/02 Paper 2 Reading MARK SCHEME Maximum Mark: 45 Published This mark scheme is published
Nadere informatieVergrijzing/verzilveren. Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009. Ons vak in beweging
Ons vak in beweging Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Toenemende levensverwachting Christensen et al 2009 Vergrijzing/verzilveren Ontwikkeling grijze druk De 2010-2025
Nadere informatieEvaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen
Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht
Nadere informatieVerbanden tussen Coping-Strategieën en. Psychologische en Somatische Klachten. binnen de Algemene Bevolking
2015 Verbanden tussen Coping-Strategieën en Psychologische en Somatische Klachten binnen de Algemene Bevolking Master Scriptie Klinische Psychologie Rachel Perez y Menendez Verbanden tussen Coping-Strategieën
Nadere informatieDe Rol van Sense of Coherence bij de Glucoseregulatie bij Mensen met Diabetes Type 1
De Rol van Sense of Coherence bij de Glucoseregulatie bij Mensen met Diabetes Type 1 The Role of Sense of Coherence in Glucose regulation among People with Diabetes Type 1 Marja Wiersma Studentnummer:
Nadere informatieMediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd
Mediaopvoeding - risico s en kansen Gezin, opvoeding, media en ongelijke kansen voor de jeugd Natascha Notten Wetenschappelijk Congres Mediawijsheid - 24 januari 2018 Email: n.notten@ru.nl https://www.youtube.com/watch?v=rbb5roa1nvq
Nadere informatie(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren
(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties
Nadere informatieBISEKSUALITEIT: DE ONZICHTBARE SOCIALE IDENTITEIT. Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen
Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen Bisexuality: the Invisible Social Identity with Visible Health Consequences Maria Verbeek Eerste begeleidster: dr. N.
Nadere informatieBeïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety
Nadere informatie