de koningspinguïn voor iedereen vanaf negen jaar van 22 februari tot en met 22 maart 2008

Transcriptie

1 L E S M A T E R I A A L HETPALEIS de koningspinguïn voor iedereen vanaf negen jaar van 22 februari tot en met 22 maart 2008 Over de voorstelling Soms is het in het leven gemakkelijker om gewoon met de stroom mee te gaan. Lodewijk de koningspinguïn doet dat echter niet. Hij gaat zijn eigen weg, volgt zijn eigen logica: Een pinguïn is een vogel. En vogels kunnen vliegen. Dus ik kan vliegen. Lodewijk, de koningspinguïn is een muzikale vertelling van Dimitri Leue en Benjamin Boutreur. Een verhaal dat zich afspeelt in het koudste zuiden, het zuidste kouden. Een sprookje dat schuurt. Een zoektocht naar vrijheid. Een waggelreis tussen droom en daad. Een voorstelling tussen tekst en muziek. Lodewijk de koningspinguïn is één grote, spannende, muzikale vertelling met Dimitri leue als verteller, geruggensteund door een uitgebreid orkest. De muzikanten reageren op het verhaal, onderlijnen de sfeer, begeleiden de liedjes. Er zijn momenten waarop Dimtri Leue de hele zaal dirigeert, de kinderen laat meespelen en reageren op gebeurtenissen in het verhaal van Lodewijk. Tekst en spel: Dimitri Leue Compositie: Benjamin Boutreur Muziek: Stefaan Blancke (trombone) Benjamin Boutreur (sax en klarinet) Berlinde Deman (tuba) Thomas De Prins (piano) Yves Fernandez (trompet) Tom Mahieu (tenorsax, fluit) Bart Maris (trompet) Marc Meeuwis (trombone) Tim Vandenbergh (contrabas) Stoffel Verlackt (drums) Bruno Vansina (sax, klarinet, fluit) Danny Van Hoeck/Bart Voet (gitaar, harmonium, accordeon) Tom Wouters (klarinet, orff-instrumenten) Kostuumontwerp: Charlotte Willems Decorontwerp: Nicola Dinoia Lichtontwerp: Dries Vercruysse Zangcoach: Esmé Bos 1

2 Interview met acteur/auteur Dimitri Leue Dimitri Leue is inmiddels een vaste waarde binnen HETPALEIS. Hij heeft voor HETPALEIS al verschillende opmerkelijke producties gemaakt waaronder Het kleine sterven (met An Miller), Zee-majeur/Zee-mineur (met Tine Reymer), Azen (met o.a. An Miller, Tine Reymer,Lucas Van den Eynde en Koen De Graeve) en zijn monoloog Fink of het uniform van de liefde. Net als in zijn voorgaande producties zoekt hij weer de spanning op tussen vertellen, zingen, muziek en beeld. Waar gaat Lodewijk, de koningspinguïn over? Lodewijk, de koningspinguïn vertelt het verhaal van een twijfelaar en hoe je via twijfelen tot dromen kan komen. Op een bepaalde manier slaat het verhaal op mijzelf en heeft het veel autobiografische trekjes in zich. Toen ik aan het schrijven van Lodewijk, de koningspinguïn begon, stond ik zelf ook voor de keuze wat ik met mijn leven moest doen. Ik kon niet kiezen tussen het schrijven of spelen voor toneel, film of televisie en daarnaast wilde ik ook genoeg aandacht besteden aan mijn gezin en mijn vrienden. Ik heb als het ware een loep over mijzelf gelegd en zo mijn twijfel tot in het absurde uitvergroot. Ik geloof dat iedereen wel een twijfelaar in zich heeft. Twijfel kan soms zeer verlammend werken maar kan evengoed een stimulerend en positief effect hebben. Het gaat mij om die positieve twijfel. Lodewijk twijfelt bijvoorbeeld of hij kan vliegen maar omdat hij zo hard twijfelt, gelóóft hij op een gegeven moment dat hij daadwerkelijk gevlogen heeft. Hij weet zelfs anderen daarvan te overtuigen. Er zitten verschillende verwijzingen naar Bijbelse figuren in. Maar je kunt, als je wil, er ook politici uit onze tijd in herkennen. Naast mijn persoonlijke verhaal gebruik ik ook universele verhalen om het over dromen te hebben. Verder wil ik aan de beladen woorden als geloof, hoop en liefde een nieuwe lading geven. Geloof, hoop en liefde zijn drie pijlers van het katholicisme maar ook van vele andere godsdiensten. Ik vind die begrippen nog steeds een goede basis voor het leven: geloven in uzelf of in uw medemens, hopen dat het beter wordt en weten dat de liefde schoon is. Toch krijgen sommige mensen een wat klef gevoel bij deze woorden. Ik zou die woorden opnieuw willen definiëren door het niet over geloof, hoop en liefde te hebben maar over twijfel, droom en leven. Welke rol speelt muziek in deze productie? Ik wist van te voren dat muziek een belangrijke schakel in Lodewijk, de koningspinguïn zou moeten zijn. Samen met het verhaal van de pinguïn wilde ik de twijfel ook doorvoeren in de uitvoering. Naast de liedjes zit er veel muziek in de voorstelling, die live door een dertienkoppige bigband wordt uitgevoerd. De voorstelling is meer dan een vertelling alleen. Voor de composities en de muzikale leiding heb ik een beroep gedaan op saxofonist Benjamin Boutreur met wie ik al eerder heb gewerkt. Ik vroeg hem om geen klassieke muziek te componeren maar meer vanuit de jazz te denken. Benjamin is bijna een jaar lang met componeren bezig geweest en heeft onwaarschijnlijk mooie muziek geschreven. Tijdens het componeren en schrijven hebben Benjamin en ik elkaar zeker beïnvloed. Zo heeft Benjamin bepaalde liedteksten, die door mij zijn geschreven, moeten aanpassen omdat dat niet klopte met het ritme. Daarnaast kwam hij ook met suggesties over de lengte en inhoud van de tekst. Tegelijkertijd ben ik met een melodie voor een liedje aangekomen. In het begin van de voorstelling zitten er, als een soort exposé, een groot aantal instrumentale nummers om de sfeer van de pinguïnkolonie op te roepen. Je krijgt veel muzikale beelden aangereikt die op het eerste gezicht niet direct iets met de verhaallijn te maken hebben. Ze geven bijvoorbeeld aan hoe de pinguïns op die ijsvlakte leven. Soms zet ik de vertelling al in tijdens een bepaald muzieknummer en het kan ook zijn dat de muziek gewoon doorspeelt tijdens mijn tekst. De tekst is soms net als de instrumenten mee verweven in de muziek. In hoeverre hou je rekening met de doelgroep? Voordat ik begin te schrijven heb ik geen doelgroep voor ogen. Die wordt bij mij pas tijdens het schrijven duidelijk. Zelfs na het schrijven van twee zinnen van een nieuw verhaal, weet ik voor welke leeftijd het geschikt is: voor volwassenen of kinderen of het liefst voor beiden. Het moet vooral begrijpelijk blijven als je voor kinderen schrijft. In een vroege versie van Lodewijk, de koningspinguïn had ik bijvoorbeeld enkele politieke termen gebruikt en die heb ik er bij nader inzien, voor de begrijpelijkheid, toch maar uitgehaald. De leeftijdscategorie dringt zich later pas op. Met welk gevoel zou je willen dat het publiek naar huis gaat? Ik hoop dat het publiek, net als Lodewijk, met een waggelend gevoel naar buiten komt. En dat ze het niet eens worden en twijfelen of het nu een mooi of triest einde was. 2

3 1. Voorbereiding 1.1. Korte inhoud Lodewijk is een koningspinguïn. Hij is ook een twijfelaar: hij durft bijna nooit iets te doen en trekt alles in twijfel. Zo probeert hij iedere dag opnieuw of hij kan vliegen, want elke dag is hij vergeten of hij het nu wel of niet kan. Filemon vindt het allemaal onzin: pinguïns kunnen niet vliegen, punt uit. Maar Madeleine geeft Lodewijk gelijk: je moet gewoon proberen te vliegen, dan lukt het misschien wel. Als Kobe en Marie trouwen, is er een groot feest. De voorraad vis is echter door een zeekoe opgegeten. Iedereen jammert, behalve Lodewijk. Hij staat helemaal in zijn eentje te smikkelen en smakkelen van een denkbeeldige vis. De gasten vinden het geweldig en doen hem na: zo is er toch nog eten op de bruiloft. Onder alle pinguïns wordt gefluisterd dat Lodewijk een tovenaar is en dat hij zelfs kan vliegen. Allen komen ze toegestroomd om die wonderlijke Lodewijk zelf te kunnen zien. Filemon vindt dat deze onzin lang genoeg geduurd heeft. Hij noemt Lodewijk een bedrieger en zet de pinguïns tegen hem op. De menigte wordt woedend. Koning Frederik de derde, koning der koningspinguïns, voelt zich verplicht om te luisteren naar zijn volk en arresteert Lodewijk. Hij probeert zijn onderdanen er nog van te overtuigen dat Lodewijk niets verkeerds gedaan heeft, maar het is te laat. De pinguïns zijn helemaal beïnvloed door Filemon. Lodewijk wordt verbannen. Wanneer Lodewijk ergens ver weg een meeuw redt, mag hij als wederdienst met de meeuw mee terugvliegen naar zijn land. De meeuw grijpt hem met de poten vast bij de schouders. Eenmaal aangekomen boven het paleis van Frederik de derde, zegt hij tegen de meeuw dat hij het vliegen verder wel alleen aankan. De meeuw laat Lodewijk los 1.2. Kennismaking met de personages aan de hand van enkele tekstfragmenten Lodewijk Dit verhaal gaat over Lodewijk de Koningspinguïn. Oh nee, hoor ik sommigen van jullie reeds denken, weer een verhaal over een koning. Maar dat is niet helemaal waar. Lodewijk is een koningspinguïn, geen koning. Een koningspinguïn is een soort of een ras zoals een huismus of een goudvis. En wij weten allemaal dat een huismus geen huis is of een goudvis geen goud. Wel, een koningspinguïn is ook geen koning. Nee, Lodewijk was een waggelaar,een twijfelaar, een niet-wetenwat-doeneraar. Links of rechts,links of rechts,links of rechts, zo ging hij bijna altijd rechtdoor. Ja of nee, ja of nee, ja of nee, zo zei hij bijna altijd misschien. Goed of fout, goed of fout, goed of fout, zo durfde hij bijna nooit iets te doe. Ik weet het niet, ik weet het niet. O-oh! Ik denk van wel. Of nee toch niet. Filemon Een oude grijze koningspinguïn, die iedere dag meewaardig het hoofd schudt: Pinguïns kunnen niet vliegen. Madeleine Een jonge energieke koningspinguïn: Pinguïns zijn wel vogels. Wij kunnen wel vliegen. Jullie willen het nog niet eens proberen! Frederik de derde De koning der pinguïns. Koningspinguïn Frederik de Derde, koning der koningspinguïns had een grote voorliefde voor het getal 3. Daarom was koning Frederik zeer blij dat de ruzie waarover iedereen het had, een ruzie was tussen drie partijen: Lodewijk, Filemon en Madeleine. Joepie, joepie, joepie! Ik mag 3 koningspinguïns op audiëntie vragen, een officieel bezoek van drie onderdanen aan mij de vorst. En de vorst op de Zuidpool is veel machtiger dan de vorst die we hier kennen. Gerard/Gejajd Adviseur van de koning. Hij heeft een spraakgebrek. Hij noemt zichzelf dus Gejajd. Soms vond koningspinguïn Frederik de derde Gejajd een echte advizeur met de nadruk op ZEUR. Want als een idee van Gejajd niet werd uitgevoerd begon hij er iedere keer opnieuw over. Majesteit, majesteit, en wat als u uw naam nu eens vejandejde in King Win 3

4 2. Naverwerking Kobe en Marie Twee jonge pinguïns die trouwen. Pinguïns gooien niet met rijst,nee, ze huilen een tranenhagel. Hoe meer gepingel, hoe mooier de trouw. En dan eindelijk de plons. Ze waren getrouwd. Al de pinguïnvleugels klapperden tegen elkaar. Flap, flap, flap, flap! En dan nu feest en vooral vis, een groot vistijn. Marcel Vantgat Een koningspinguïn. Marcel Vantgat was een verschrikkelijke koningspinguïn met één oog. Dat andere had hij verloren bij het buikglijden. En toch wilde hij de wedstrijd niet opgeven en met één oog heeft hij nog gewonnen. Het is een ijsbeer van een pinguïn. Een monster dat eieren kapotsloeg gewoon voor het plezier van het zien van een huilende moeder. Marcel Vantgat verwisselde kinderpinguïns van nesten. En dan kon hij zo genieten van al dat gepingel van die vallende tranen van moeders en kinderen. Maar gelukkig werd hij betrapt en gevangen genomen. Een stern De tweede dag van zijn verbanning zag Lodewijk een stern, een soort meeuw, vastgevroren in het ijs. Ik ga dood, zei de stern, Ik sterf. Misschien wel, zei Lodewijk, maar misschien ook niet. Wij gaan allemaal dood. Maar nu nog niet. Jij nog niet. Jij bent nog levend. Je linkervleugel zit een beetje vastgevroren maar het enige wat ik moet doen is een half uur op dat ijs gaan zitten en jij bent alweer vrij. Maar ik zal nooit meer kunnen vliegen. Misschien nie, nee. Maar misschien wel. En hop Lodewijk ging bovenop het ijs zitten dat de stern gevangen hield Het verzamelen van de theaterindrukken Denk terug aan de voorstelling. Ga in je verbeelding weer in de zaal zitten en probeer in je hoofd beelden te zien van de voorstelling. Probeer de muziek, de liedjes opnieuw te horen. Probeer het verhaal opnieuw te beleven. Vertel elkaar over de grappige momenten. Haal de spannende momenten eruit. Ga op zoek naar de meest opvallende momenten Spelopdrachten Speloefening 1 Op muziek (ritmisch, vrolijk) De kinderen lopen door de klas als pinguïns. Let op de bewegingen van de voeten, de armen, het hoofd, het achterwerk. Als iedereen daar plezier in heeft, roept de begeleider verschillende types pinguïns: stoer, verlegen, trots, oud, verliefd, sterk, bang, vrolijk Speloefening 2 Op muziek (ritmisch, vrolijk) Doen alsof: Vliegen. De kinderen staan in een kring. We zijn allemaal pinguïns die moeten leren vliegen. - De begeleider begint met een vliegbeweging, geeft die door aan de volgende en die geeft dit weer door aan de volgende De beweging komt van de ene naar de andere als een soort van wave. De begeleider kan de beweging klein beginnen en aangeven dat de beweging steeds groter mag worden. - Terug starten met de vliegbeweging en voeg er nu een zinnetje, een woordje, een uitroep aan toe: ja, ik kan het! Fantastisch! Ik vlieg! Kom mee! Pas op! Lang leve Lodewijk! Woepie! - Doen alsof: vis eten. Volg dezelfde structuur als bij de vorige oefening. Speloefening 3 Spelen rond en met de verschillende personages uit de voorstelling. Som ze op: Lodewijk Filemon - Kobe en Marie - Marcel van t gat koning Frederik de derde Gejajd Madeleine Stern Schrijf de namen van de verschillende personages op kaartjes. Vertel elkaar wat voor karakter elk personage heeft. 4

5 Colofon Welke beweging of houding hoort bij dat personage? Welk woord of welke zin heb je van hem/haar onthouden? Met wat voor stem spreekt hij/zij? Elk personage heeft een bepaalde houding die bij zijn karakter past. Je hebt gezien hoe acteur Dimitri leue de personages uitbeeldde Eén kind trekt een kaartje en beeldt, vooraan in de klas, het aangegeven personage uit, non- verbaal. Zo gauw de klas kan raden wie er wordt uitgebeeld, mag hij doorspelen en zinnen of woorden gebruiken die bij het personage passen. Als dat gelukt is kan er een 2de kind inspringen en meespelen. Zo lopen er dan bijvoorbeeld twee onzekere Lodewijken rond die elkaar twijfelend toespreken. Op die manier brengen we alle personages uit het verhaal tot leven. Speloefening 4 Speel een dialoog tussen de Stern en Lodewijk. Verdeel de klas in duo s. Geef de kinderen 15 minuten de tijd om dit voor te bereiden. - Spelsituatie bij het begin van de dialoog: de Stern vliegt rond, landt op het ijs, wil terug opstijgen maar blijkt vastgevroren in het ijs! Hij probeert zijn vleugel nog los te trekken, tevergeefs. Lodewijk loopt verdrietig te dwalen over de ijsvlakte, twijfelend, weet niet echt waarheen. Lodewijk ontdekt de Stern en gaat bij hem zitten. - Dan start de dialoog: Dit lesmateriaal werd samengesteld door Paula Stulemeijer in opdracht van de dienst educatie van HETPALEIS. Lodewijk, de koningspinguïn speelt van 22 februari tot en met 22 maart 2008 in de Grote zaal van HETPALEIS. Contact dienst educatie: Anja Geuns: anja.geuns@hetpaleis.be Paula Stulemeijer: paula.stulemeijer@hetpaleis.be Britt Schutters: britt.schutters@hetpaleis.be HETPALEIS Theaterhuis voor kinderen, jongeren en kunstenaars Meistraat Antwerpen F info@hetpaleis.be Stern: Ik ga dood, ik sterf. Lodewijk: Misschien wel, maar misschien ook niet. Wij gaan allemaal dood. Maar nu nog niet, Jij nog niet. Jij bent nog levend. Je linkervleugel zit een beetje vastgevroren, maar het enige wat ik moet doen is een half uur op dat ijs gaan zitten en jij bent al weer vrij. Stern: Maar ik zal nooit meer kunnen vliegen. Lodewijk: Misschien niet nee. Maar misschien wel. Situatie bij het slot van de dialoog: De Stern trekt voorzichtig en langzaam zijn vleugel los uit het ijs, neemt Lodewijk bij zijn schouders en vliegt met hem door de lucht (klas). Hierbij mogen de kinderen zelf tekst verzinnen. Ook het einde mogen ze verzinnen. Misschien wel een ander einde dan in de voorstelling. Wat gebeurt er met Lodewijk in het echte verhaal? De kinderen kunnen nu zelf bepalen wat er verder met Lodewijk gebeurt... 5