Scriptie ANW Madentherapie
|
|
- Arthur Verbeke
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Scriptie ANW Madentherapie Scriptie door een scholier 2650 woorden 14 december ,7 16 keer beoordeeld Vak ANW Madentherapie (MDT) Inhoudspagina - Inleiding - De geschiedenis van MDT - Wat is MDT? - Wanneer word het gebruikt? - De behandeling - Necrotische wonden - Gebruik van madentherapie - Lucilia Sericata - Vergelijking met gewone behandeling - Nadelen - Bijlagen - Bronnen Inleiding Maden, iedereen kent ze wel, vieze kleine slijmerige beestjes die vooral in de zomer overal te vinden zijn en daarbij ook erg stinken. De meesten walgen van deze kleine beestjes, anderen gebruiken ze om bijvoorbeeld te vissen, maar sinds mensenheugenis worden ze ook voor wonden gebruikt. Onze voorvaderen gebruikten deze beestje ten goede, nu in de 21ste eeuw is deze methode hervonden, in grotere ziekenhuizen worden nu ook wonden behandeld met maden. De geschiedenis van MDT Er worden al duizenden jaren wonden genezen door levende larven in de wond te plaatsen, maar elke keer wordt het weer een beetje vergeten. Waarschijnlijk omdat de mensen deze therapie nogal vies vinden en steeds dachten een betere methode te hebben uitgevonden. Maar toch blijft het elke keer weer opduiken. Voor zover wij weten waren de Maya indianen en de Ngemba stam van de Australische aboriginals een Pagina 1 van 7
2 van de eersten die deze techniek gebruikten. De Maya indianen gingen zelfs zo ver dat ze kleding in het bloed van dieren doopten en die in de zon ophingen, zodat vliegen er hun eitjes op zouden leggen. Deze kledingstukken werden dan gebruikt om de wonden mee te verbinden. Het werkte wel, want de wonden begonnen na een korte tijd al te genezen. Natuurlijk ging er toen ook wel eens iets fout, als bijvoorbeeld de verkeerde vliegen eitjes op de kleding hadden gelegd. De oude grieken maakte ook al gebruik van deze methode, tijdens veldslagen waren open wonden dagelijke kost. Na een paar dagen gingen deze wonden stinken, ze waren toen vlug ontstoken en gingen ook vlug afsterven, dit kwam natuurlijk door een gebrek aan hygiëne, oude heelmeesters kozen al vlug voor amputatie, medicijnen waren er nauwelijks en ze hadden ook geen effect. De stank van rottend vlees in de strijdkampen trokken veel vliegen aan, de vliegen legden zelfs toen al hun eitjes in de wond, de maden die hierbij ontstonden vraten het dode vlees weg, en de wond kon genezen. Het duurde niet lang totdatde heelmeesters dit mysterie ontrafelde en maden als geneesmiddel begonnen te gebruiken De volgende keer dat MDT opdook was in de Middeleeuwen. In deze tijd werden er geregeld maden gezien in de wonden van de soldaten uit de oorlog. Maar er is verder geen bewijs dat maden toen ook gebruikt werden door dokters die het als therapie voorschreven. Maar in 1829 meldde de Franse militaire arts Baron Dominique Larrey, dit was de chirurg en lijfarts van Napoleon, dat de larven van een bepaalde soort vliegen alleen maar dood vlees aten en dat ze positief effect hadden op de genezing van de wonden. Hij zag dit tijdens een Egyptische veldslag en probeerde, zonder succes, de gewonde soldaten over te halen om de kwellende wormen in hun wonden te laten zitten. Zo ontdekten steeds meer artsen, vooral legerartsen de werking van de maden, maar niemand voerde de maden in als echte therapie. Maar in 1929 kwam daar verandering in, want de Amerikaanse legerarts William S. Baer begon toen met het plaatsen van maden in wonden. Hij was een medische professor aan de Johns Hopkins University en hij zocht naar andere manieren om het lijden van patienten te verlichten. Hij kwam op het idee van de maden, doordat hij in 1917, tijdens de 1e WO soldaten verzorgde in Frankrijk. Hij zag daar 2 soldaten die al een week, zonder verzorging, in het niemandsland hadden gelegen en merkte op dat er in hun wonden duizenden maden zaten. Nadat hij deze had weggehaald, zag hij dat er geen rot vlees meer in de wond zat en dat er zich al nieuw weefsel vormde, iets wat bij zulke wonden niet echt normaal was. Toen hij weer thuis was begon hij de maden te gebruiken bij 21 patiënten, die allemaal genazen van hun wonden. Hierna nam de populariteit van de madentherapie heel erg toe tot Toen peniciline werd uitgevonden, verdween de madentherapie weer naar de achtergrond. Zo bleef het een hele tijd, en pas rond 1990 begonnen de artsen het weer te gebruiken, omdat maden veel preciesser en natuurlijk goedkopen zijn, waar eerst honderden euro's aan antibioticum voor nodig was gebruiken we nu weer maden voor, simpel, goedkoop en effectief. Wat is MDT? MDT is een engelse afkorting die betekent: Maggot Debridement Therapy. In het Nederlands is dat ruwweg: genezing door madentherapie. Madentherapie is het gebruik van maden bij de behandeling van bijzondere wonden. De maden worden voor dit doel steriel gekweekt in een laboratorium. De maden eten dood weefsel en daarmee tegelijkertijd bacteriën op. Hierdoor ontstaat een betere doorbloeding en daarmee een betere genezing van de wond. Infectie en verdere achteruitgang van de wond wordt daardoor voorkomen. Pagina 2 van 7
3 Wanneer word het gebruikt? Zowel bij necrotische wonden als bij ernstige wondinfecties kan gebruik worden gemaakt van madentherapie. Necrotische wonden wil zeggen dat het gaat om wonden waarbij de huid is afgestorven. Ernstige wondinfecties wil zeggen dat het gaat om wonden waarbij gebruikelijke wondbehandeling niet aanslaat. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld: -slechte doorbloeding en dus belemering van voedingstoffen. -slecht voedingspatroon waardoor bepaalde eiwitten en vitamines niet aanwezig zijn. Natuurlijk komt niet iedereen in aanmerking voor MDT en dan rest ook nog de vraag of de patient het wel wil, de meeste mensen haken af bij de gedachte dat er straks duizenden maden in en op hun lijf kruipen. De behandeling Vroeger was de behandeling zeer simpel, pak wat maden en leg ze in de wond. Tegenwoordig is het allemaal iets ingewikkelder, dit komt door de strenge hygienische eisen die aan het ziekenhuis worden gesteld. Eenmaal in het ziekenhuis gaat de behandeling als volgt; De wond wordt eerst schoongemaakt op de operatiekamer, dit gebeurt onder algehele narcose of met een plaatselijke verdoving. Dood en/of geïnfecteerd weefsel wordt verwijderd waarna gestart wordt met de madentherapie. De maden bevinden zich in ondoorzichtige zakjes (een soort theezakjes). Deze madenzakjes worden op of in de wond gelegd. De wond met de madenzakjes wordt vervolgens verbonden met steriele zwachtels. Drie tot vier keer per dag worden de madenzakjes nat gemaakt met een zoutoplossing (NaCl 0,9%), de zoutoplossing zorgt ervoor dat de maden niet uitdrogen waardoor een ideale leefomgeving voor de maden ontstaat, om de circa drie dagen worden de madenzakjes vervangen. Tijdens het vervangen van de madenzakjes wordt er een wondinspectie uitgevoerd door een arts om te kijken of er vooruitgang is en wat er nog moet gebeuren. Ook word er een kweek afgenomen om te kijken of er en wat voor bacteriën in de wond zittten. Dan wordt de wond weer schoongemaakt en kan er een nieuw zakje in dat vervolgens weer verbonden wordt. Als de maden de wond helemaal schoongemaakt hebben wordt de wond gehecht, meestal is hiervoor nog een kleine huidtransplantatie nodig. Necrotische wonden Een ontstoken wond zal, voordat deze kan genezen, eerst schoongemaakt moeten worden, bovendien zal de wond, als deze niet is schoongemaakt ook steeds erger worden. Al het necrotische (afstervend) weefsel heeft geen bloedtoevoer en dus kunnen er geen afweerstoffen worden aangemaakt in en om de wond, zo wordt de wond steeds erger. Dat betekent dat het vlees steeds verder en sneller afsterft., waardoor het vlees gaat rotten. Bij sommige patiënten is dit zo erg dat er zelfs organen door worden aangetast. Dit gebeurt als de bacteriën in het hart- en vaatstelsel terecht komen (gangrene) zie links. Pagina 3 van 7
4 Bij sommige chirurgische methoden wordt het necrotische weefsel steeds opnieuw weggesneden. Maar daar zitten veel risico s aan vast, je loopt bijvoorbeeld kans dat er gezond weefsel mee wordt weggesneden of dat de wond zich gaat uitbreiden, en je loopt kans op allerlei wond infecties. Bovendien doet deze behandeling meer pijn, niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk, want een lichaamsdeel afstaan is een zware psychische klus. Je kunt dus wel proberen om chronische wonden op de normale manier te genezen, maar de nadelen wegen zwaarder dan de voordelen. De larven van de Lucilia Sericata verteren hun eten buiten hun lichaam. Ze doen dat door verschillende stoffen af te scheiden die hun voeding als het ware oplossen. In deze stoffen zitten vooral veel enzymen die ervoor zorgen dat het necrotische weefsel wordt afgebroken en voor een deel vloeibaar wordt gemaakt, op deze manier kunnen de maden het half-vloeibare weefsel opzuigen. Als er veel necrotisch weefsel in de wond zit, kunnen de maden in ongeveer 3 dagen 10x zo groot worden. Zo wordt al het dode weefsel snel weggehaald, iets wat moet gebeuren om de wond te laten genezen. In tegenstelling tot de chirurgische methoden is er geen kans op dat er gezond weefsel beschadigd wordt. Ook is bewezen dat wanneer er maden in een wond zitten, er sneller en meer nieuw en gezond weefsel wordt gemaakt. De maden scheiden dus stoffen af die nieuwe celvorming stimuleren. Gebruik van madentheapie Madentherapie is natuurlijk niet bij ieder schaafwondje nodig, de behandeling is zeer specifiek, zij wordt dan ook voornamelijk gebruikt bij chronische, dus langdurige wonden, die moeilijk te genezen zijn dat zijn bijvoorbeeld: *Brandwonden. *Decubitus wonden Dit zijn wonden die ontstaan als je veel te lang in dezelfde houding in bed ligt. Ze heten ook wel doorligwonden. Deze wonden komen voor op de plaatsen die de meeste druk opvangen als je op je rug in bed ligt. Dit zijn je stuit, heupen, hielen, schouderbladen en soms aan de oren of andere lichaamsdelen als je op je zij ligt. Een doorligwond wordt eerst donkerrood, later blauw en zwart, en daarna komt er een korst op die er afvalt en daarna blijft een moeilijk te genezen zweer over. Deze wonden vindt je vooral in zieken- of verzorgingshuizen, want hier is niet altijd genoeg personeel aanwezig om elke keer alle mensen om te draaien in hun bed. Natuurlijk zijn er thuis ook mensen die hier aan lijden. *Het ulcus cruris Ulcus cruris is een zweer aan het onderbeen. Dit komt vaak door een slechte huiddoorbloeding door spataders. Deze wond heet ook wel een open been. Ongeveer 57 tot 80% van alle chronische wonden zijn dit soort wonden. Dit is de ernstigste chronische wond die je kunt hebben.ulcus betekent dat er weefselverlies is aan de huid of slijmvliezen en dat er geen of bijna geen nieuwe weefselvorming is. Dus er is weinig of geen genezing te zien. Als de wond geïnfecteerd raakt kunnen er zweren ontstaan. Ook heb je bij deze wonden last van plaatselijke voedingsstoornissen, belemmerde bloedsomloop en allerlei infectieziekten. Pagina 4 van 7
5 *Ulcera en necrotische wonden bij de diabetische voet (Ulcus is enkelvoud, Ulcera is meervoud) Ulcera betekent hetzelfde als ulcus, dus weefselverlies zonder dat er nieuw weefsel wordt gemaakt. Necrosis betekent: het plaatselijk afsterven van weefsel. Dit kan worden veroorzaakt door schadelijke invloeden van buitenaf of door de slechte toevoer van bloed en voedsel naar het weefsel. Het komt vooral voor bij oudere mensen of bij bepaalde ziekten zoals diabetes, tuberculose en tyfus, als je dit hebt is er een grote kans dat het afstervende weefsel gaat rotten en zo krijg je nog veel meer infecties. Van alle diabetes patiënten lijdt ongeveer een kwart aan zulke wonden. Een deel ervan wordt behandeld met madentherapie, maar ook bij een groot deel van de patiënten wordt hun voet gewoon geamputeerd. Daar kunnen meerdere redenen voor zijn, bijvoorbeeld: De mensen (en de artsen) weten niets van de madentherapie, of de mensen weten wel dat het kan, maar willen het niet, of de wond is al zo ver ontstoken dat er niets meer aan te doen valt. Lucilia Sericata Over de hele wereld zijn er ongeveer verschillende soorten vliegen, daarvan zijn er ongeveer te vinden in Europa. Maar er is slechts 1 soort vlieg waarvan je de larven kunt gebruiken voor madentherapie, namelijk de Lucilia Sericata. Er zijn 3 soorten vliegenlarven: -larven die levend weefsel eten -larven die levend en dood weefsel eten -larven die alleen maar dood weefsel eten. Alleen de laatste soort kan gebruikt woorden voor madentherapie, want als de larven levend weefsel gaan eten was de wond wel schoon maar, de wond word dan ook groter. De Lucilia Sericata, die wordt ook wel de greenbottle-fly genoemd, omdat de vliegen een groene glans hebben, leggen in zo n 15 keer, 100 tot 200 eitjes die uitgroeien tot larven. Dit zijn de maden die wij gebruiken voor de therapie. Na ongeveer 6 dagen maken de larven op een droge en warme plek een soort cocon, net als vlinders. Na 2 tot 8 weken komen de volwassen vliegen eruit, die dan na ongeveer een week weer eitjes gaan leggen. Een made is maar 6 dagen bruikbaar voor madentherapie, daarna doen ze meer slecht dan goed. De maden die gebruikt worden voor de behandelingen komen natuurlijk niet uit het wild maar worden gekweekt in laboratoria die speciaal hiervoor zijn opgericht. Hier laten ze de eitjes uitkomen onder ideale omstandigheden, ook worden de maden hier in afgesloten gaaszakjes gedaan, die ook wel bio-bags heten. Deze zakjes worden weer in speciale buisjes gedaan, zodat de maden vervoerd kunnen worden. De maden worden als laatste ook nog getest of ze goed genoeg zijn. Vergelijking met gewone wondbehandeling Vergeleken met een gewone wondbehandeling is madentherapie eigenlijk beter, het is namelijk bewezen dat de patiënten die met madentherapie behandeld zijn geworden sneller genezen en dat er ook meer mensen genezen in plaats van overlijden. Dit komt doordater met madentherapie tegelijkertijd dood Pagina 5 van 7
6 weefsel verwijderd maar ook nieuw en gezond weefsel wordt aangemaakt. Een nieuw voordeel is dat er bij de madentherapie minder bezoeken van artsen en verplegers nodig zijn dan bij een gewone behandeling, het aantal controles neemt met 70 procent af. Hierdoor is madentherapie meteen ook goedkoper, en het kost minder werkuren. Ook is er uit dat onderzoek gebleken dat de patiënten die aan de madentherapie meededen, minder pijn hadden dan de andere patiënten dat is natuurlijk een groot voordeel. Nadelen Er zijn natuurlijk ook nadelen bij madentherapie, het wordt bijvoorbeeld niet overal gebruikt dus als je het wil en als het nog zin heeft dan moet je eerst een arts en een ziekenhuis vinden waar de madentherapie wordt toegepast. Er zijn in Nederland maar enkele ziekenhuizen die specialisten hebben op dit gebied. Ook is er een tijdje geleden een onderzoek gedaan naar de mening van chronisch zieke patiënten over het gebruik van de maden. Meer dan 95 % van de ondervraagden vonden madentherapie een goed idee, en bijna 27% van hen hadden er zelf gebruik van gemaakt. Dus ongeveer 70% van de mensen die nog geen madentherapie hebben gehad, zouden dat in principe best willen. De meeste mensen zouden wel liever zakjes met maden in hun wonden hebben, dan de losse maden al gaat de genezing dan wel sneller. Nieuwsbrief entomologie Balkenende op de been dankzij insecten De voet van premier Balkenende heeft wekenlang het nieuws gehaald. De bacteriële infectie was hem bijna noodlottig geworden. Madentherapie had de premier kunnen helpen. Steeds meer mensen overlijden aan een infectie die niet meer met antibiotica te behandelen is. Maden van vleesvliegen bieden een oplossing en worden steeds vaker toegepast waar andere methoden niet meer helpen. Insecten redden mensenlevens! Balkenende kon nog geopereerd worden, maar als de wond te gecompliceerd is, kunnen maden het enige alternatief zijn. Madentherapie is één van de onderwerpen in de lezingenserie Insecten en Maatschappij die vanaf 5 januari 2005 elke woensdagavond van 20:00"22:00 uur in de Aula van Wageningen Universiteit (Gen. Foukesweg 1a, Wageningen) gehouden worden. Toegang is gratis. De serie wordt geopend door Midas Dekkers die zal spreken over zijn passie voor insecten. Tijdens de lezingenserie zal duidelijk worden dat insecten overal voorkomen: in het restaurant, in het ziekenhuis, in het Van Goghmuseum, in Hollywood, bij George Bush en bij Osama bin Laden. Studenten kunnen de lezingenserie afsluiten met een scriptie over onderwerpen zoals insecten en magie, insecten als medicijn, insecten en Afrikaanse cultuur, insecten in de muziek, insecten en stripboeken, insecten in kinderboeken, insecten en surrealisme etc. De lezingenserie biedt een heel nieuwe kijk op insecten. Er valt veel te genieten: van mooie verhalen, van dia s, van films, van insectensnacks en nog veel meer. Deze nieuwsbrief is geheel gewijd aan de lezingenserie Insecten en Maatschappij. Bronnen Pagina 6 van 7
7 df Pagina 7 van 7
Madentherapie. Handleiding voor Patiënten en Zorgverleners Antwoorden op uw vragen. Making healing possible
Making healing possible Madentherapie Antwoorden op uw vragen Biomonde, ondersteund door Wondzorgcentrum in België Als u dit leest denkt u waarschijnlijk na over madentherapie als onderdeel van uw wondbehandeling.
Nadere informatieLDT Biochirurgie. Larvae Debridement Therapy. Wondbehandeling met steriele larven of maden van de vlieg Lucilia Sericata
Larvae Debridement Therapy Wondbehandeling met steriele larven of maden van de vlieg Lucilia Sericata LDT Biochirurgie is een niet-geregistreerd geneesmiddel en erkend als specialistische behandelmethode
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 9 146 Nederlandse Samenvatting Chronische (niet-helende) wonden zijn wereldwijd een groot maatschappelijk probleem. De patiënten kunnen door hun fysieke achteruitgang emotionele
Nadere informatieBehandeling met medicinale larven
Behandeling met medicinale larven Wond Expertise Centrum Beter voor elkaar Inleiding Uw behandelend specialist heeft met u afgesproken om uw wond te gaan behandelen met medicinale larven. In deze folder
Nadere informatieDoorliggen voorkomen is beter dan genezen
Patiënteninformatie Doorliggen voorkomen is beter dan genezen rkz.nl Inleiding Mensen die langdurig in dezelfde houding liggen of zitten kunnen last krijgen van doorliggen. De medische term voor doorliggen
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Chirurgie. Decubitus. behandeling op de wondenpolikliniek
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Chirurgie Decubitus behandeling op de wondenpolikliniek 1 Vanwege decubitus bent u door uw arts doorverwezen naar de wondenpolikliniek
Nadere informatie2 Soorten micro-organismen Bacteriën Gisten Schimmels Virussen Samenvatting 40
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De geschiedenis van de microbiologie 9 1.1 De vroegste historie 9 1.2 Louis Pasteur 12 1.3 Ziekte: door micro-organismen of een straf van God? 14 1.4 De bestrijding van
Nadere informatie2. Open been (ulcus cruris venosum)
2. Open been (ulcus cruris venosum) Dermatologie Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Wat is een open been? Een open been is een wond op het onderbeen. Deze wond wil niet goed
Nadere informatieChapter 9. Samenvatting
Chapter 9 Samenvatting 130 Samenvatting 131 Samenvatting Complicaties van de onderste extremiteit, in het bijzonder voetulcera (voetwonden), veroorzaken een zeer grote ziektelast en een grote mate van
Nadere informatiePreventie van doorligwonden
Preventie van doorligwonden INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Een verblijf in het ziekenhuis kan een verhoogd risico op de ontwikkeling van doorligwonden met zich meebrengen. In deze folder geven wij u en
Nadere informatieHoe u doorligwonden (decubitus) kunt voorkomen
Hoe u doorligwonden (decubitus) kunt voorkomen Een handleiding voor patiënten en familie Het doel van deze folder is om u te informeren over wat decubitus is en hoe u dit kunt voorkomen. Decubitus Decubitus
Nadere informatieOpen been. Ulcus cruris venosum
Open been Ulcus cruris venosum Wat is een ulcus cruris venosum? Een ulcus cruris heet ook wel een open been. Dit is een wond op het onderbeen. Deze wond wil niet goed genezen. Ulcus betekent wond. Cruris
Nadere informatieAlgemeen. Doorliggen voorkomen. www.catharinaziekenhuis.nl
Algemeen Doorliggen voorkomen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG008 / Doorliggen voorkomen / 07-08-2013 2 Doorliggen voorkomen Als u lang
Nadere informatieAlles over de bloedziekten PNH & AA. Wat is bloed?
Alles over de bloedziekten PNH & AA Wat is bloed? Binnenin je lichaam zit een rode vloeistof. Dat is je bloed. Bloed is erg belangrijk voor je lichaam, het zorgt voor vervoer van stoffen, voor de warmte
Nadere informatieHet is in uw eigen belang dat u de folder goed doorleest en de adviezen nauwkeurig opvolgt. Dit om een spoedig herstel te bevorderen.
D e c u b i t u s Deze folder geeft u informatie over Decubitus, wat u kunt doen om het te voorkomen en hoe het wordt behandeld. Deze folder is bedoeld voor als u geopereerd wordt, of gedurende langere
Nadere informatie6,5 ER ZIJN DRIE SOORTEN BLOEDCELLEN: WAT ZIJN NU DE TAKEN VAN DE DIVERSE BLOEDCELLEN? Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005
Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005 6,5 240 keer beoordeeld Vak Nederlands Kanker Om te begrijpen hoe leukemie iemand ziek maakt, moet je eerst iets over je eigen lichaam weten; hoe
Nadere informatieMicrografische chirurgie (Tübinger Torte)
Micrografische chirurgie (Tübinger Torte) 1 e behandeling 2 e behandeling 3 e behandeling 4 e behandeling Inleiding In overleg met uw behandeld dermatoloog is besloten dat u behandeld wordt volgens de
Nadere informatieDe medische term voor doorliggen is decubitus. Het is een beschadiging van de huid. U kunt het krijgen als u veel in één houding ligt of zit.
Voorkom doorliggen LIGGEN ZITTEN PRAKTISCHE TIPS Wat is het? De medische term voor doorliggen is decubitus. Het is een beschadiging van de huid. U kunt het krijgen als u veel in één houding ligt of zit.
Nadere informatieBijzonder Resistent Micro-Organisme
Bijzonder Resistent Micro-Organisme (BRMO en MRSA) In deze folder krijgt u uitleg over een Bijzonder Resistent Micro-Organisme (BRMO) en wat gevolgen hiervan zijn. Ook leest u algemene informatie over
Nadere informatieDoorliggen voorkomen. Een handleiding voor cliënten en hun verzorgers
Doorliggen voorkomen Een handleiding voor cliënten en hun verzorgers Doorliggen voorkomen Waarom deze folder? Ziek zijn of een handicap hebben is al vervelend genoeg. Helaas treden daarbij ook nog vaak
Nadere informatieControle op Bijzonder Resistente Micro- Organismen
Controle op Bijzonder Resistente Micro- Organismen BRMO In deze folder staat algemene informatie over bijzonder resistente micro-organismen (bacteriën). En waarom en hoe u hierop wordt gecontroleerd. Deze
Nadere informatieBijzonder Resistent Micro-Organisme
Bijzonder Resistent Micro-Organisme (BRMO en MRSA) In deze folder krijgt u uitleg over een Bijzonder Resistent Micro-Organisme (BRMO) en wat gevolgen hiervan zijn. Ook leest u algemene informatie over
Nadere informatieBasiskennis wonden en wondgenezing
Basiskennis wonden en wondgenezing Annelies van Zandbergen, verpleegkundig specialist i.o. Wond Expertise Centrum GHZ ZorgBrug Opzet workshop - werkwijze WEC - soorten wonden/wondgenezing - anamnese -
Nadere informatieDoorliggen. Wat kunt u daar aan doen?
Doorliggen Wat kunt u daar aan doen? Waarom dit boekje? Een ziekte of handicap is al vervelend genoeg. Helaas treden vaak ook nog nare bijverschijnselen op. Zo n bijverschijnsel is doorliggen. Het komt
Nadere informatieWondsymposium Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU
Wondsymposium 31-10-2018 Mary-Ann el Sharouni AIOS Dermatologie UMCU Hoe zou je deze wond beschrijven? Leren kijken Even meekijken Dermatologie = Leren kijken = Actief! Waar gaan we het over hebben? Anatomie
Nadere informatieTips voor een super spreekbeurt! In welke landen werkt Amref Flying Doctors? Wat doet Amref Flying Doctors in Afrika? Leren via je mobiele telefoon
Spreekbeurtpakket Inhoudsopgave Wat vind je waar? Tips voor een super spreekbeurt! Wat is Amref Flying Doctors? In welke landen werkt Amref Flying Doctors? Wat doet Amref Flying Doctors in Afrika? voorbeelden
Nadere informatieDoorliggen. (decubitus) Verpleging
Doorliggen (decubitus) Verpleging Inhoudsopgave Inleiding 4 Wat is doorliggen? 4 Waar ontstaan doorligwonden? 5 Hoe ontstaan doorligwonden? 6 Hoe ziet doorliggen eruit? 8 Hoe doorliggen voorkomen? 8 Tot
Nadere informatieOperatie voor een haarnestcyste
Chirurgie Operatie voor een haarnestcyste Sinus pilonidalus Nabehandeling met vacuümtherapie Deze folder geeft u informatie over een sinus pilonidalis (een ontstoken haarnestcyste). U wordt nabehandeld
Nadere informatieHoe ontstaat decubitus?
DECUBITUS Wat is decubitus? Decubitus is ernstige beschadiging van de huid als gevolg van permanente druk op- en verminderde bloedvoorziening in een bepaald huidgebied. Decubitus is een veel voorkomende
Nadere informatieContactonderzoek BRMO
Contactonderzoek BRMO In deze folder krijgt u uitleg over wat contactonderzoek is en wat dit voor u betekent. Ook leest u algemene informatie over een bacterie, resistente bacteriën en mogelijke gevolgen
Nadere informatieWondzorg & positie in de regio. Pieter Boele van Hensbroek traumachirurg
Wondzorg & positie in de regio Pieter Boele van Hensbroek traumachirurg Indeling Wondzorg (Kwaliteitsstandaard Organisatie van wondzorg in Nederland) Niet spoedeisend Spoedeisend Wondzorg categorie I Wondzorg
Nadere informatieDoorliggen, informatiebrochure ter preventie van doorligwonden. wat kunnen we daar samen aan doen? s Herenbaan Rumst
Doorliggen, wat kunnen we daar samen aan doen? s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be informatiebrochure ter preventie
Nadere informatieMeticilline Resistente Staphylococcus aureus MRSA
Tijdens uw behandeling op de polikliniek of opname in het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) of MCL Harlingen worden extra maatregelen toegepast, omdat u mogelijk een moeilijk te bestrijden bacterie bij
Nadere informatiePoliklinische operatiekamer
CHIRURGIE Poliklinische operatiekamer Kleine ingrepen onder plaatselijke verdoving U heeft een afspraak op de Poliklinische operatiekamer. Datum: Tijd: uur U mag zich melden op de afgesproken dag en tijd
Nadere informatieWerkstuk ANW Leukemie
Werkstuk ANW Leukemie Werkstuk door een scholier 1992 woorden 25 september 2003 5,8 53 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Ik heb van Mnr. Veenema de opdracht gekregen een verslag te maken over een bepaalde
Nadere informatie9Decubitus en smetten
DC 9Decubitus en smetten 1 Inleiding Als helpende zorg en welzijn krijg je te maken met cliënten die veel op bed liggen, of cliënten in een rolstoel. Deze mensen zitten of liggen vaak lang in dezelfde
Nadere informatieDermatologie. Open been. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep
Dermatologie Open been Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Wat is een open been? Een open been of ulcus cruris is een wond of zweer aan het onderbeen.
Nadere informatieOorschelpcorrectie Informatie voor ouders/verzorgers. Plastische Chirurgie
Oorschelpcorrectie Informatie voor ouders/verzorgers Plastische Chirurgie Afstaande oorschelpen Het hebben van afstaande oorschelpen, in de volksmond 'flaporen' genoemd, is een afwijking die meestal reeds
Nadere informatieWat is een arterieel ulcus? Hoe werken de bloedvaten in de benen? Slagaderproblemen (arteriële insufficiëntie)
Arterieel ulcus Deze folder geeft u informatie over de klachten en de behandeling van een arterieel ulcus. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie voor iedereen
Nadere informatieBeenamputatie, Paramedische afdeling
Paramedische afdeling Beenamputatie, het einde of een nieuw begin? Waarom amputeren? Met amputeren of amputatie wordt bedoeld: het afzetten ofwel verwijderen van een lichaamsdeel. Zoals een teen, voet
Nadere informatieZiekte van Dupuytren Radboud universitair medisch centrum
Ziekte van Dupuytren Algemeen De ziekte van Dupuytren is twee eeuwen geleden voor het eerst beschreven door de Franse chirurg Baron Guillaume Dupuytren. De ziekte van Dupuytren begint meestal met een
Nadere informatieWondroos. Erysipelas
Wondroos Erysipelas Deze folder geeft u informatie over de oorzaak en behandeling van wondroos. Wat is wondroos? Wondroos is een ernstige infectieziekte van de huid en het onderhuidse vetweefsel, die wordt
Nadere informatieOpen been (Ulcus cruris)
Open been (Ulcus cruris) Ziekenhuis Gelderse Vallei U bent opgenomen in Ziekenhuis Gelderse Vallei in verband met een niet genezende wond (=ulcus) aan uw been. In deze folder krijgt u informatie over deze
Nadere informatieHet voorkomen en behandelen van doorligwonden (decubitus)
Het voorkomen en behandelen van doorligwonden (decubitus) Deze folder bevat informatie over het voorkomen en behandelen van doorligwonden (decubitus). In deze folder leest u wat u kunt doen om doorligwonden
Nadere informatieDermatologie. Patiënteninformatie. Open been. Ulcus cruris. Slingeland Ziekenhuis
Dermatologie Open been i Patiënteninformatie Ulcus cruris Slingeland Ziekenhuis Wat is een open been De arts heeft bij u een open been (ulcus cruris) vastgesteld. Dit is een wond aan het onderbeen, die
Nadere informatieMohs chirurgie Bij huidkanker
Mohs chirurgie Bij huidkanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw dermatoloog heeft met u besproken dat de huidkanker bij u verwijderd gaat worden met Mohs chirurgie.
Nadere informatieAmbulante compressietherapie (zwachtelen) Bij een open been of vochtophoping in het been
Ambulante compressietherapie (zwachtelen) Bij een open been of vochtophoping in het been 2 U heeft een open been (ulcus cruris) of vochtophoping in uw been (oedeem). Om dit te laten genezen of om vocht
Nadere informatieWondroos (erysipelas)
Wondroos (erysipelas) Dermatologie Beter voor elkaar 2 Wondroos (erysipelas) Wat is wondroos? Wondroos (officiële naam: erysipelas) is een ernstige bacteriële infectieziekte van de lederhuid en het onderhuidse
Nadere informatieMediastinitis Radboud universitair medisch centrum
Mediastinitis U hebt enige tijd geleden een openhart operatie ondergaan. Helaas is bij u een complicatie opgetreden genaamd mediastinitis. Een mediastinitis is een ontsteking van het borstbeen en de daarachterliggende
Nadere informatieDecubitus (drukplekken, doorliggen)
Decubitus (drukplekken, doorliggen) Als u het risico loopt om decubitus te krijgen of het al heeft, dan is de informatie in deze folder belangrijk. U kunt lezen wat decubitus is, wat de oorzaken zijn
Nadere informatieDecubitus (doorliggen)
Decubitus (in de volksmond doorliggen genoemd) treft in Nederland jaarlijks vele duizenden mensen. Decubitus komt vooral voor bij patiënten die langdurig in bed liggen. De gevolgen van decubitus zijn erg
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Decubitus. tijdens uw verblijf in het ziekenhuis
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Decubitus tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 1 Als u lange tijd achter elkaar in bed moet liggen of in een (rol)stoel moet
Nadere informatieDe GPS behandeling. Figuur: Container waarin het bloed wordt gecentrifugeerd en de bloedplaatjes worden gescheiden van het bloedplasma.
De GPS behandeling De GPS behandeling Gel van bloedplaatjes: snelle en natuurlijke genezing Een wond geneest meestal op natuurlijke wijze. Wanneer dit niet gebeurt, is er een behandeling met bloedplaatjesgel
Nadere informatieKanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding
Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk
Nadere informatie7,4. Keuzeopdracht door een scholier 1316 woorden 25 maart keer beoordeeld. - Wat zijn proefdieren eigenlijk?
Keuzeopdracht door een scholier 1316 woorden 25 maart 2003 7,4 24 keer beoordeeld Vak ANW - Wat zijn proefdieren eigenlijk? Een dierproef is een experiment waarbij (levende) dieren worden gebruikt voor
Nadere informatieKortom, iedere gifkikker heeft zo zijn eigen middeltjes om te zorgen dat hij genoeg te eten krijgt, zonder zelf opgegeten te worden.
1 Eten en (niet) gegeten worden 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 De meest onwaarschijnlijke kleuren van alle dieren vind je bij de kikkers.
Nadere informatieHoe kan u drukletsels (decubitus) voorkomen?
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Hoe kan u drukletsels (decubitus) voorkomen? Preventiefolder
Nadere informatieDecubitus hoe te voorkomen
Decubitus hoe te voorkomen Hoe belangrijk is deze informatie Ziek-zijn of het hebben van een (rolstoelgebonden) handicap kan op het dagelijks leven invloed hebben. Krijgt u daarnaast een complicatie of
Nadere informatieMohs Microchirurgie. bij huidkanker. Dermatologie. te vinden in de JBZ Zorgapp. Deze informatie is ook.
Deze informatie is ook te vinden in de JBZ Zorgapp. www.jbzzorgapp.nl Dermatologie Mohs Microchirurgie bij huidkanker Afspraak Dag en datum: Tijd: Waar:... dag...... uur Polikliniek Dermatologie Gebouw
Nadere informatieDe haarvaten bundelen zich tot aderen en het bloed, nu arm aan zuurstof en voedingsstoffen, wordt teruggevoerd naar het hart.
Open been Wat is een open been? Een open been of "ulcus cruris" is een wond of zweer aan het onderbeen. Vaak is de wond met een geelbruin beslag of een korst bedekt. De wond kan in het begin ook zwart
Nadere informatieSubclavia katheter. Algemene informatie
Subclavia katheter Algemene informatie Inleiding U behandelend arts heeft met u afgesproken om een zogenaamde 'subclavia katheter' in te brengen. Dit is nodig in verband met uw verdere medische behandeling.
Nadere informatieMRSA. Hygiëne en infectiepreventie. Beter voor elkaar
MRSA Hygiëne en infectiepreventie Beter voor elkaar Inleiding Ieder mens draagt bacteriën bij zich. Deze bacteriën zijn zowel op als in het lichaam aanwezig. De Staphylococcus aureus is een bacterie die
Nadere informatieMRSA Maatregelen tegen verspreiding
MRSA Maatregelen tegen verspreiding U heeft van uw arts gehoord dat u mogelijk besmet bent met de MRSA-bacterie. MRSA staat voor Meticilline-Resistente Staphylococcus Aureus; dit is de naam van de bacterie.
Nadere informatieDiabetische voetwond
Uw arts of specialist heeft u doorgestuurd naar de diabetische voetpolikliniek. In deze folder geven wij u informatie over uw voetwond en onze polikliniek. Uw persoonlijke situatie kan anders zijn dan
Nadere informatieH.298554.0715. Het voorkomen van doorliggen (decubitus)
H.298554.0715 Het voorkomen van doorliggen (decubitus) Inleiding Iedereen die vanwege ziekte of ongeval in bed, stoel of rolstoel moet blijven kan last krijgen van doorligplekken (decubitus). Gelukkig
Nadere informatiePATIËNTENBROCHURE Decubituspreventie
PATIËNTENBROCHURE Decubituspreventie Inhoudsopgave Inleiding... 3 Wat is decubitus?... 3 Hoe ontstaat decubitus?... 3 Wanneer heeft u meer kans op decubitus?... 3 Hoe kan u decubitus voorkomen?... 4 Welke
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Diabetische voetwondenpoli
Diabetische voetwondenpoli DIABETISCHE VOETWONDENPOLI INLEIDING U heeft een verwijzing gekregen naar het spreekuur van de diabetische voetwondenpoli. Het spreekuur is bedoeld voor mensen met diabetes mellitus
Nadere informatieOperatie aan een haarnestcyste (sinus pilonidalis)
Operatie aan een haarnestcyste (sinus pilonidalis) Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van een haarnestcyste en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden.
Nadere informatieVul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel).
1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers
Nadere informatieDoelgroep Leerlingen van de groepen 5 en 6 van het basisonderwijs (8-10 jaar)
14 januari Inleiding In de serie beroepen voor de middenbouw gaat deze lesbrief over de dokter, arts, genezer of welke andere term dat beroep ook wordt aangeduid. Het beroep dokter is waarschijnlijk een
Nadere informatieReconstructiechirurgie in het hoofdhalsgebied
Binnenkort wordt u in het MCL opgenomen voor een operatie van een kwaadaardig gezwel in het. Deze operatie bestaat uit twee delen: 1. Het wegnemen van de tumor door de hoofdhalschirurg. Dit doet de KNO-arts
Nadere informatiePunctie onder echo met opname
Punctie onder echo met opname Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Doel van het onderzoek... 1 3 Voorbereiding... 1 4 Voor het onderzoek... 2 5 Tijdens het onderzoek... 3 6 Na het onderzoek... 3 7 Uitslag...
Nadere informatieTotaalruptuur. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Totaalruptuur Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Tijdens uw bevalling heeft u een totaalruptuur opgelopen. In deze folder leest u meer over een totaalruptuur en
Nadere informatieWat is decubitus? Hoe ontstaat decubitus?
Decubitus Deze folder is bestemd voor patiënten met risico op decubitus (doorligplekken) en voor hun familieleden. Hierin is onder meer beschreven wat u kunt doen om decubitus te voorkomen. Wat is decubitus?
Nadere informatieFotodynamische therapie bij Morbus Bowen
Dermatologie Fotodynamische therapie bij Morbus Bowen i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis De teksten uit de folder zijn ongewijzigd overgenomen van Galderma. De informatie in deze folder heeft
Nadere informatieVa c u ü m t h e r a p i e. Informatie voor patiënten
Va c u ü m t h e r a p i e Informatie voor patiënten Inh o u d s o p gave Inleiding. 1 Wat is vacuümtherapie. 2 Hoe werkt vacuümtherapie. 3 Wanneer wordt vacuümtherapie toegepast. 3 Voor- en nadelen. 4
Nadere informatieAmputatie van het been
Er is besloten dat uw been geamputeerd moet worden. Een dergelijke operatie is een zeer ingrijpende gebeurtenis. Uw arts heeft met u besproken waarom deze operatie voor u noodzakelijk is. In deze folder
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Siamese Tweelingen
Praktische opdracht Biologie Siamese Tweelingen Praktische-opdracht door een scholier 1672 woorden 19 september 2003 7,2 111 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Voorwoord Hoofdstuk 1: Hoe ontstaan
Nadere informatieAppendectomie bij kinderen
Kindergeneeskunde Chirurgie Appendectomie bij kinderen i Patiënteninformatie Blinde darm verwijderen Slingeland Ziekenhuis Algemeen Bij een appendectomie wordt de appendix, beter bekend als 'blinde darm'
Nadere informatieINFECTIERISICO VERMINDEREN
INFECTIERISICO VERMINDEREN In deze folder leest u welke maatregelen het UCCZ Dekkerswald treft om de kans op een infectie voor u zo klein mogelijk te maken. Wat is een infectie? Infecties w orden veroorzaakt
Nadere informatieExamentrainer. Vragen. De beschermende werking van calcium. 1 Uitgeverij Malmberg
Examentrainer Vragen De beschermende werking van calcium Calcium (Ca 2+ ) is een bijzondere voedingsstof. Veel van het ingenomen calcium blijft in de darm achter en wordt niet in het bloed opgenomen. Calcium
Nadere informatieOperatieve behandeling ontstoken wortelpunt
Operatieve behandeling ontstoken wortelpunt In overleg met uw behandelend arts heeft u een afspraak gemaakt voor een behandeling van een ontstoken wortelpunt onder plaatselijke verdoving. Deze operatieve
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas
Patiënteninformatie Verwijderen van de galblaas Informatie over symptomen en operatietechnieken 1234567890-terTER_ Verwijderen van de galblaas Informatie over symptomen en operatietechnieken. U heeft
Nadere informatieDragerschap van resistente bacteriën
Dragerschap van resistente bacteriën Afdeling infectiepreventie Drager bacterie Er is geconstateerd dat u drager bent van een bacterie die ongevoelig (resistent) is voor bepaalde antibiotica. Dit is op
Nadere informatieDoorliggen voorkomen. Een handleiding voor patiënten en familie
Doorliggen voorkomen Een handleiding voor patiënten en familie Doel van deze folder In deze folder kunt u lezen wat doorliggen (decubitus) is, waar decubitus ontstaat en wat er tegen gedaan kan worden.
Nadere informatieAlgemeen. Bloedmanagement.
Algemeen Bloedmanagement www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG003 / Bloedmanagement / 01-03-2013 2 Bloedmanagement In het Catharina Ziekenhuis
Nadere informatieXenotransplantatie is de transplantatie van organen, weefsels of cellen van de ene diersoort naar de andere diersoort, dus ook van dier naar mens.
Samenvatting door een scholier 1810 woorden 7 maart 2002 5,5 59 keer beoordeeld Vak ANW Xenotransplantatie uitleg in het kort Xenotransplantatie is de transplantatie van organen, weefsels of cellen van
Nadere informatieMohs micrografische chirurgie
Dermatologie Mohs micrografische chirurgie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl DER004 / Mohs micrografische chirurgie / 13-06-2016 2 Mohs micrografische
Nadere informatieDoorliggen voorkomen
Doorliggen voorkomen Wat is decubitus? Decubitus (doorligplekken) wordt veroorzaakt door voortdurende druk. Door druk wordt de huid en het onderliggende weefsel beschadigd. Decubitus kan in verschillende
Nadere informatiePreventie en behandeling van decubitus (doorligplekken)
Preventie en behandeling van decubitus (doorligplekken) Deze folder bevat informatie over het voorkomen en behandelen van doorliggen (decubitus). In deze folder staat beschreven wat u kunt doen om doorliggen
Nadere informatieWond expertise centrum. Doorliggen voorkomen
Wond expertise centrum Doorliggen voorkomen 1 Iedereen die vanwege ziekte of ongeval in bed, stoel of rolstoel moet blijven kan last krijgen van doorliggen (decubitus). Gelukkig kan decubitus in veel gevallen
Nadere informatie(Peri) Tonsillair abces
(Peri) Tonsillair abces U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat u geopereerd wordt aan een abces in of rond de keelamandel. Dit gebeurt door het abces aan te prikken zodat het ontstekingsvocht
Nadere informatieCIRCUMSISIE BESNIJDENIS BIJ DE MAN
CIRCUMSISIE BESNIJDENIS BIJ DE MAN 17902 Inleiding U heeft zojuist een afspraak gemaakt om een besnijdenis (circumcisie) te ondergaan. Uw uroloog heeft u al verteld wat deze ingreep inhoudt en wat u ervan
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Botaugmentatie (botopbouw) met schedelbot
Botaugmentatie (botopbouw) met schedelbot BOTAUGMENTATIE (BOTOPBOUW) MET SCHEDELBOT INLEIDING U komt in aanmerking voor een operatie voor botopbouw. Dit is een ingreep waarvoor u een nacht in het ziekenhuis
Nadere informatieinhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon
Kleine beestjes inhoud. De mier 2. De teek 4. De regenworm 5 4. De pissebed 6 5. De hoofdluis 7 6. De vlieg 8 7. De mug 9 8. De vlo 0 9. Filmpje Pluskaarten 2 Colofon 4 Bronnen en foto s 5 . De mier Een
Nadere informatieLIPOSCULPTUUR DE BLÉCOURT FRANCISCUS VLIETLAND
LIPOSCULPTUUR DE BLÉCOURT FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Met deze folder informeren wij u over de verschillende aspecten van liposculptuur. Het beantwoordt niet alle vragen omdat veel afhankelijk is van
Nadere informatieLymfoedeem Dermatologie
Lymfoedeem Dermatologie Wat is lymfoedeem? In de huid zijn zeer kleine lymfevaatjes aanwezig. Dit zijn kleine vaatjes die tussen de weefsels vocht en eiwitten afvoeren naar de lymfeklieren.wanneer deze
Nadere informatieInformatieblad. Veilig en gezond werken. Lyme-ziekte. bron: website RIVM
Informatieblad Lyme-ziekte Veilig en gezond werken bron: website RIVM Wat u moet weten van tekenbeten en Lyme- ziekte Iedereen die op de één of andere manier met de natuur in aanraking komt, moet rekening
Nadere informatie