Profielwerkstuk Geschiedenis Lodewijk XIV

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Profielwerkstuk Geschiedenis Lodewijk XIV"

Transcriptie

1 Profielwerkstuk Geschiedenis Lodewijk XIV Profielwerkstuk door een scholier 4067 woorden 15 februari ,2 155 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Vorig jaar ben ik voor de 2de keer in mijn leven in Frankrijk, Parijs geweest. Behalve de sfeer die er heerst is het een geweldige stad met veel geschiedenis. Wat ik dan ook graag wilde zien was Versaille. Ik had namelijk gehoord van een kennis dat dit paleis er nog stond. Zelf dacht ik dat het allang met de grond gelijk was gemaakt tijdens een oorlog of iets dergelijks. Ik had hier al eens plaatjes van gezien en wilde het nu wel eens met eigen ogen bekijken. Mijn vader vond dat een uitstekend idee. De dag des oordeels: Het is echt een verschrikkelijk mooi paleis en enorm groot, we hebben dus niet alles kunnen bezichtigen. Maar het meeste indruk had de spiegelzaal op mij gemaakt, die zag er oogverblindend uit. Ik kan me bijna niet voorstellen dat iemand uit die tijd zo n mooi iets kan maken. Dit had een indruk op me achter gelaten. Toen we weer buiten stonden zag ik ook een beeld met een man op een paard. Er werd me verteld dat het Lodewijk XIV was. Deze man had ervoor gezorgd dat Versaille is wat het nu is. Dit profielwerkstuk heeft me de kans gegeven om er achter te komen wie Lodewijk XIV was. Daar was ik erg nieuwsgierig naar. Ik had natuurlijk wel eens het een en ander over hem gehoord, maar na het zien van Versaille wilde ik weten wat hij voor Frankrijk had betekend. Natuurlijk moest ik een goede hoofdvraag hebben en ben toen van te voren gaan zoeken. Ik wist dus al dat ik het over Lodewijk XIV wilde doen en mijn uiteindelijke hoofdvraag is toen geworden: Waarom noemde Lodewijk XIV zichzelf de Zonnekoning? Inleiding In de zeventiende en achttiende eeuw was Frankrijk veruit het machtigste land van Europa, zowel op politiek, economisch als cultureel gebied. Tijdens de regering van koning Lodewijk XIV ( ) was de culturele macht van Frankrijk het grootst. Dit was onder andere zichtbaar op het gebied van architectuur, een duidelijk voorbeeld hiervan is het paleis van Versailles, het paleis van Lodewijk XIV. Lodewijk XIV probeerde in heel Europa de macht te grijpen. Dat lukte niet, maar Frankrijk bepaalde wel in grote mate het culturele leven van Europa. In de loop van de zeventiende eeuw was de Franse cultuur doorgedrongen tot de verschillende vorstenhuizen in Europa. Na 1650 keldert de Franse economie drastisch en komt er een einde aan de Gouden Eeuw. Pagina 1 van 9

2 De invloed van Lodewijk XIV op het hofleven in Europa in de 17e en 18e eeuw Het absolutisme Absolutisme wordt afgeleid van absolute macht. Hierbij heeft één persoon alle macht en bevoegdheden in handen. Het parlement heeft slechts een uitvoerende taak, geen controlerende en de onderdanen hebben geen invloed op de besluitvormingen. Het absolutisme heeft tot zijn bekendste uitspraak De staat, dat ben ik gebracht. Een voorbeeld hiervan is het geloof. Lodewijk wilde namelijk zijn geloof doordringen in zijn koninkrijk. Het begon met pogingen van overheidsdienaren om protestanten (Hugenoten) onder dwang te bekeren tot het katholieke geloof. Lang niet alle Hugenoten lieten zich bekeren. Daar had Lodewijk rekening mee gehouden. Hij plaatste militairen in de huizen van de Hugenoten en verplichte hen deze te onderhouden. Hierdoor werden de hugenoten het slachtoffer van plagerijen, vervolgingen en discriminatie, bepaalde beroepen waren voor hen verboden geworden, gemengde huwelijken werden zwaar gestraft en kinderen werden van hun ouders gescheiden. Het Hugenotenkruis In 1685 kondigde Lodewijk het Edict van Nantes af. Niet langer zouden de protestantse minderheden worden beschermd. Dit Edict kwam Frankrijk duur te staan. Dezelfde Hugenoten waren namelijk jaren lang de ruggengraat van de economie geweest en vluchten ze met honderdduizenden mensen tegelijk het land uit. Wat Lodewijk niet had overzien was dat het vertrek van de hugenoten de Franse economie zwaar deed kelderen. Het gevolg was dat meer dan een eeuw erna nog steeds hard gewerkt moest worden om dit te boven te komen. De Republiek wist echter van deze kwestie te profiteren door zijn grenzen open te zetten voor de gevluchte hugenoten. Vele historici hebben Lodewijk de schuld gegeven door met deze daad het werk van Colbert uit te wissen. Anderen vonden het de schuld van zijn maîtresse Madame de Maintenon, zij had hem immers aan zet gegeven tot het absolutisme. De oorlogen die hij voerde De allereerste oorlog die uitbrak onder het bewind van Lodewijk XIV was de oorlog van De oorzaak van deze oorlog was dat Lodewijk de belastingen verhoogde voor de burgers, zodat hij een groter en beter leger kon creëren. De burgers waren hier natuurlijk niet mee eens en kwamen in opstand. Een burgeroorlog was het gevolg, genaamd La Fronde wat ook burgeroorlog betekent. Een andere reden voor deze oorlog was dat het parlement meer macht en geld wilde door politieke en financiële hervormingen. Lodewijk was toen nog erg jong en zijn macht en invloed was op de achtergrond geraakt en zijn eerste minister Mazarin had deze opgeëist. De burgeroorlog die hij in zijn jeugd had meegemaakt zou dan ook van groot belang zijn in zijn verdere leven. De rebellende burgers hadden Parijs bijna in hun handen gekregen door deze te barricaderen. Door de omstandigheden van de oorlog kreeg Lodewijk niet alleen Pagina 2 van 9

3 kritiek van de burgers, maar ook het buitenland ging zich ermee bemoeien. De Engelsen zagen hem het liefst dood. Dit kwam doordat zij zich bedreigt voelde door Lodewijk die al vroeg begon met het-landje-pik-spel. Zijn eigen mensen, de adel waren ook niet al te dol op hem. Hij had hun macht beperkt en hem zelf alles toegekend. Toen Lodewijk 10 jaar was, balanceerde zijn koningsschap op het randje van de dood. Daarbovenop werd Lodewijk, zijn moeder en een aantal dienaren ontvoerd door de adel. Na een lang tijd werd hij vrijgelaten door zijn eigen parlement. Het gevolg hiervan was dat hij een armoedig, zonder feestelijke gebeurtenissen en luxe maaltijden zou moeten leven. In de maand oktober van het jaar 1652 keerde Lodewijk terug in Parijs. Mazarin die toen nog minister was, was toen genoodzaakt te vluchten door zijn oorlog met Spanje, maar keerde terug net als Lodewijk. Mazarin zorgde ervoor dat de vrede werd gesloten met Frankrijks aardrivaal Spanje. Dit werd de vrede van Pyreneeën genoemd. In maart 1661 overleed Mazarin. Lodewijk vond dat het toen tijd was dat hij Frankrijk zou gaan regeren. Lodewijk wist echter niks van regeren en had het geluk dat Mazarin hem een testament na liet met veel adviezen over het koningsschap. Naast dat ontving Lodewijk enorm veel geld. De adviezen over het koningsschap: Handhaaf religie en kerk in hun tradities en rechten. Eerbiedig de adel en behandel deze met goedheid. Verlicht de financiële lasten van het volk. (Wat Lodewijk slechts tijdelijk lukte) Laat u adviseren door betrouwbare dienaren. Laat merken dat de koning de enige heerser is. Wie de koning niet goed dient of zonder diens bevel handelt, moet verwijderd worden. In de eerste jaren dat Lodewijk aan de macht was heeft hij veel voor Frankrijk betekend. Zijn bestuurstechnieken waren goed. Hij benoemde vooral mensen uit de burgerstand tot ambtenaar, dit werd erg gewaardeerd, doordat deze mensen dichtbij het volk stonden. En deze ambtenaren wist hij trouw te houden door goede salarissen en uitzicht op beter werk. De adel die hem ooit hadden ontvoerd dienden nu in het leger. De eens zo machtige graven, hertogen en baronnen waren nu van het toneel verdwenen. Lodewijk bedacht samen met zijn adviseurs een nieuw systeem om Frankrijk meer welvarender en machtiger te maken, het Colbertisme genaamd, vernoemd naar de minister van financiën, Jean- Baptiste Colbert. Het was voor die tijd een economisch doordacht plan. De invoer van producten moet zo laag mogelijk blijven, hierdoor hoefden ze zo min mogelijk geld uit te geven aan het buiten land. Hier tegen over moest dan wel komen te staan dat de uitvoer van producten van Frankrijk groot moest zijn. Het gevolg hiervan werd dan dat er meer van Frankrijk werd gekocht dan dat er werd gekocht van het buitenland. Dit leverde dus voor Lodewijk veel geld op. Met nadruk op Lodewijk, want de gewone burgers werden er niet rijker op. Het geld had een andere bestemming. Het diende om een super leger te maken. Deze legers hebben over verschillende veldheren beschikt, waaronder Louvois die Frankrijk voor tientallen jaren onoverwinnelijk maakten. Devolutie-oorlog Pagina 3 van 9

4 In 1672 trokken het Franse leger via zuiden van Nederland naar het noorden van Nederland. Ze kwamen echter niet verder dan de Rijn na een tijdje Utrecht te hebben bezet. Dankzij Willem III zijn de Fransen ook niet verder gekomen. Willem had namelijk bedacht de bevoorradingsroutes van Lodewijk XIV te vernietigen, dit plan zorgde ervoor dat de Fransen zich langzaam terug trokken. Voordat de Fransen Nederland konden bereiken belegerden ze eerst Vlaamse steden en later de vestigingen in Noord- Nederland. Dit werd ook wel de eerste Devolutie-oorlog genoemd. Deze was onderleiding van Vauban, hij was de veldmaarschalk van Lodewijk. Deze man bezorgde Lodewijk 53 geslaagde beleggeringen. In 1676 trokken het Franse legeer voor de 2de keer door Nederland via het zuiden naar het noorden. Dit was dan ook de 2de Devolutieoorlog. Het hoogtepunt kwam in 1679 hier bereikte Lodewijk zijn militaire roem met de Vrede van Nijmegen. Hierbij kreeg Frankrijk het Franse-comté en andere delen van zuid Nederland. Herenigingsoorlogen Na de Devolutieoorlogen volgde in eerste instantie tegen het Heilig Roomse rijk van de Duitse Natie gerichte herenigingoorlogen. Het gevolg van deze oorlog was dat Frankrijk in 1684 de Elzas en Straatsburg veroverde. Hier spreekt men namelijk soms nog Duits, terwijl het echt in Frankrijk ligt. Ausburger-Liga Mensen waren bang dat Lodewijk te machtig zou worden en wilden het uitbreiden van Frankrijk stoppen. Hiervoor werd in 1686 de Ausburger-Liga opgericht. Hiertoe behoorden toen alle belangrijke Europese staten. Deze Liga groeide enorm en vormde uiteindelijk een bedreiging voor Lodewijks macht. Vooral toen Engeland zich met de Republiek ging verbinden. Spaanse successie oorlog Enkele jaren na de vrede van Rijswijk, wat in hield het einde van het verdrag tussen Nederland en Engeland. Was Europa alweer gereed om te strijden om de troonopvolging in Spanje. De koning van Spanje Karel de II was kinderloos gestorven en had geen troonopvolgers achtergelaten. Spanje had vele koloniën waaronder Nederland, delen van Italië, vele koloniën in Noord-Amerika en Zuid-Amerika, Azië en Afrika. De oorlog die werd gevoerd om de troonopvolging werd de Spaanse successie oorlog genoemd. Deze oorlog was vooral tussen Frankrijk en Oostenrijk. Engeland deed ook mee, deze stond aan de kant van Oostenrijk. Dat kwam doordat Frankrijk en Engeland niet al te beste vriendjes waren. In 1704 leed Frankrijk door deze samenwerking haar eerste zware nederlaag. Er heerste oorlog tot 1711, want in dit jaar stierf de koning van Oostenrijk. Echter kon Frankrijk nog steeds niet tegen Oostenrijk op. Frankrijk was zo wel gedwongen om vrede te sluiten met Oostenrijk. Het Franse leger was lang niet zo sterk als dat van de vijand en de lange strijd had hen uitgeput. Lodewijk had dus geen keus en moest zijn oorlog staken. In 1713 kwam de Vrede van Utrecht. Hierin stond dat niemand Spanje mocht bezitten. Oostenrijk en Frankrijk wilde nog steeds Spanje zien te bemachtigen, maar dit verdrag liet dat niet toe. Het verdrag moest voorkomen dat één land te machtig zou worden. Dit zou gevaarlijk kunnen zijn voor de rest van Pagina 4 van 9

5 Europa. Het land dat Spanje en zijn koloniën zou bezitten kon een bedreiging gaan vormen voor de overige landen. Lodewijk had echter al plannen gemaakt voor zijn kleinzoon, Filips van Anjou, prins van Bourbon. Hij moest koning Filips V worden van Spanje, maar door de Vrede van Utrecht zou Frankrijk nooit één worden met Spanje. Oostenrijk kreeg de Spaanse gebieden in Italië en Nederland. Ook Engeland ging erop vooruit. Dit kwam doordat Engeland aan de zijde van Oostenrijk mee vocht tegen Frankrijk, die uiteindelijk niks kreeg. De jeugd van Lodewijk XIV Op 5 december 1638 werd in Saint-Germain-en Laye Lodewijk XIV te wereld gebracht, de zoon van Lodewijk XIII ( ) en Anna van Oostenrijk ( ). Lodewijk XIV kreeg de naam Dieudonné, wat betekend geschenk van God. Deze naam kreeg hij bij zijn doop. De reden hiervoor was dat het huwelijk van zijn ouders tot die tijd 23 jaar kinderloos was geweest. Na het vele proberen dus een aangename verrassing. Lodewijk XIII, de vader Anna van Oostenrijk, de moeder van Lodewijk XIV van Lodewijk XIV Op 4 jarige leeftijd stierf zijn vader.vanaf dat moment was Lodewijk niet te handhaven. De enige waar hij naar luisterde was zijn leraar in de kunst der diplomatie Mazarin. Hij keek tegen de man op, hij was immers degene die het koningsschap had gered tijdens de burgeroorlog. De 5 jaar lang durende burgeroorlog heeft duidelijk onvergetelijke sporen achter gelaten in het leven van Lodewijk. Deze ervaring heeft ongetwijfeld tot het besluit geleidt nooit meer iemand zo hoog te laten opklimmen, zodat hij een gevaar kan worden voor de rust in de staat en het koningsschap. Lodewijk was niet bepaald een pienter man. Om indruk te maken op het volk en zijn staf moest hij dat dus compenseren, door in de oorlogen krachtig op te treden. Net als zijn vader had hij erg veel belangstelling voor alles wat met militair te maken had. Zijn favoriete speelgoed was dan ook zijn verzameling tinnen soldaatjes. Toen Lodewijk in staat was om zelfstandig te kunnen handelen (volwassen was) trok hij samen met Turenne naar het slachtveld om mee te vechten. Hier bleek dat hij het zware soldatenleven gemakkelijk kon doorstaan. Tot zijn 55ste jaar bleef hij meedoen aan de veldtochten met zijn leger. Hij streefde ernaar om een goed soldaat te zijn. In 1661 stierf Mazarin die het land voor Lodewijk had geregeerd na zijn vaders dood. Volgens Lodewijk werd het tijd dat hij de troon besteeg. Hij riep zichzelf uit tot koning bij Gods gratie. Hij beschouwde zichzelf als een evenbeeld van God die op de aarde leefde. Hij was de plaatsvervanger van God, omdat iedereen aan God gehoorzaam was moest men dat ook aan hem doen. Natuurlijk moest hij sterk overkomen wilde hij dat het volk hem gehoorzaamde. Dit deed hij met religieuze uitspraken om het godsdienstig gevoel op te wekken. Wat men vaak uit de mond hoorde van Lodewijk was de tekst: de staat, dat ben ik. Deze zin was er met de paplepel ingegoten en was dan ook het motto van het leven van Lodewijk. De eerste keer dat deze Pagina 5 van 9

6 woorden uit Lodewijks mond kwamen was te midden van een grote menigte in het voorjaar van 1655 in het parlement van Parijs. Dit zelfde parlement liet de koninklijke Lodewijk aardig over hen heen lopen, ze waren het niet eens met zijn besluiten, maar je mag niet tegen Gods wil in gaan. Het parlement begon felle kritiek te leveren op Lodewijk. Ze waren het niet eens met zijn besluiten. Op een bepaald moment vond Lodewijk de kritiek te veel worden. Hij verbood dan ook verdere discussie. Het gevolg hierop was dat de president van het parlement had gezegd dat het hier om het belang van de staat zou gaan met als antwoord van Lodewijk: De staat, dat ben ik. Lodewijk mocht dan geen genie zijn, hij wist wel scherpe oordelen te vellen en had een ijzersterke wilskracht. Door dit vermogen had hij het voordeel dat hij zich kon meten met intelligente ministers en hun ambtenaren. Het liefst koos hij de ministers zelf, die moeten hem dankbaar zijn voor de positie die hun was toegekend. De vrouwen in het leven van Lodewijk XIV Lodewijks echtgenote, Maria Theresa van Spanje, haatte haar man vanwege zijn affaires. Haar schoonzus beschreef haar als een simpele ziel, maar wel de beste echtgenote die er bestaat. Maria was geen aantrekkelijke vrouw. Dat Lodewijk niet verliefd op haar was begreep iedereen. Hun huwelijk was als het ware een vredesoffer tussen Spanje en Frankrijk. Ondanks dat hij niet van haar hield, hield zij wel van hem. In de jaren dat ze bij elkaar waren heeft zij Lodewijk 6 kinderen geschonken. Al haar kinderen op de kroonprins stierven op jonge leeftijd. Maria Theresa, de vrouw van Lodewijk XIV Voor Lodewijk moet het wel erg moeilijk zijn geweest om Maria Theresa tot zijn echtgenote te nemen in plaats van de mooie Maria Mancini. Tijdens zijn huwelijk zijn er verscheidene geruchten geweest over vele affaires met mooie en minder mooie vrouwen. Hij zou onder andere verliefd zijn geweest op de echtgenote van zijn eigen broer, de intelligente en zeer mooie Henriëtte, de dochter van Karel I. Deze vrouw was dan ook het middel punt van het hofleven en vergeleken bij haar was Maria Theresa niets. Maria Mancini Henriëtte, de vrouw van Lodewijks broer Philipe Hierna verklaarde Lodewijk zijn liefde aan de 16-jarige Louise de La Vallière, waar hij al enige tijd een oogje op had. Een paar jaar later had hij er genoeg van en dumpte haar, want naast goed gezelschap en sociaal te zijn was zij niet bepaald het toppunt van aantrekkelijkheid. Na 4 bevallingen was het dan ook met haar schoonheid gedaan. Omdat Lodewijk haar gezelschap altijd op prijs had gesteld werd ze uitgehuwelijkt aan de knappe Graaf de Montespan. Dit huwelijk bracht haar geen gelukkige dagen door het feit dat zij met een ruziënde echtgenoot moest leven. Pagina 6 van 9

7 Louise de La Vallière Louise de La Vallière als jonge maîtresse uitgehuwelijkt aan graaf Montespan Natuurlijk probeerde Louise de La Vallière de concurrentie aan te gaan met de nieuwe maîtresse. Het kwam wel eens voor dat Lodewijk in een koets zat met 3 vrouwen: Maria Theresa, Louise de La Vallière alias Madame de Montespan en zijn nieuwe maîtresse Madame de Maintenon, Lodewijk en zijn 3 koninginnen. Uiteindelijk moest Louise boeten voor de fout die de koning had gemaakt om met haar een affaire te beginnen. Zij werd het klooster in gestuurd om daar te boeten. Hier heeft zij 36 jaar geleefd in een stille cel, waar ze wachtte tot de dood haar zou bevrijden. In de tussen tijd had de vervanger van Louise, Madame de Maintenon Lodewijk 7 kinderen geschonken. Deze vrouw verveelde hem niet. Naast haar schoonheid, charmes en het geloof, zorgde ze voor iets anders. Alle vrouwen die hij tot dan toe had gehad waren allemaal goed geweest voor de sex, maar deze vrouw was anders. Zij wist op de een of andere manier zijn aandacht te trekken door haar mening te geven over hem en zijn regeren. Al deze elementen zorgde ervoor dat Lodewijk geïnteresseerd in haar bleef. Deze affaire heeft het Franse volk miljoenen Francs gekost. Madame de Maintenon Deze Madame Maintenon had Lodewijk ontmoet in de tijd van Madame de Montespan. Het was de gouvernante van haar kinderen. Niks ging Lodewijk te ver. Op den duur ging hij echte gevoelens voor haar koesteren, maar hij had aan zijn vrouw belooft om bij haar te blijven en van andere vrouwen af te blijven. Dat heeft hij gedaan. Totdat Maria Therese in 1683 overleed. Een jaar later trad hij in het geheim in het huwelijk met Madam de Maintenon. Deze dame wist hem er gelijk van te overtuigen geen maîtresses meer te nemen. Lodewijk XIV hield zich hieraan. Uiteindelijk eindigde deze liefde na de dood van Lodewijk in Madame de Maintenon verliet Versailles en bracht haar laatste jaren door in vasten en ontberingen (men mocht alleen de koning verlaten om God te gaan dienen.) Versailles In de tijd van Lodewijk XII was er ongeveer 20 km van Parijs vlakbij het plaatsje Versailles een jachtslot gebouwd, genaamd Versailles. Lodewijk XIV vond dat het tijd werd om Versailles uit te breiden, zodat hij afstand kon nemen van het arme volk. Het jachtslot werd omgetoverd in een geweldig paleis. Voor maar liefst 150 miljoen lires werd alles onder handen genomen. Een geweldig park met karpervijvers en fonteinen, prachtige bloemperken, lijnrechte lanen, cirkelronde priëlen en taxushagen in de vorm van piramides. Hier en daar een witmarmeren beelden die de gedaantes hadden van de Romeinse en Griekse goden, godinnen en helden. Die op hun beurt weer Lodewijk XIV, zijn belangrijkste werknemers, koningin, prinsessen en de belangrijkste hofdames moesten weergeven. De stijl waarin Versailles werd gebouwd noemt men barok. Versailles was vooral zo mooi door de legendarische spiegelzalen, zijn galarijen, de prachtige wand- en plafondschilderingen. Elk onderdeel in dit paleis was op zich al een kunstwerk. Pagina 7 van 9

8 Dit schitterende paleis diende helaas niet als een geschikt onderkomen, alhoewel je dat misschien wel zou verwachten voor die prijs. De schoorstenen functioneerde niet perfect en in de winter kon het zo koud zijn dat het onmogelijk was om daar te overnachten. Bovendien waren in het gehele paleis geen sanitaire voorzieningen, na een feest deed men dan ook zijn behoefte in de tuin of achter het gordijn. Versailles werd echter voor een groot deel gebruikt om gigantische feesten te geven waaronder gemaskerde ballen, concerten en toneelopvoeringen. Zelf deed de koning ook wel eens mee aan een opvoering en stal hiermee de show. De Spiegelzaal, waar de gasten van Lodewijk XIV altijd eerst moesten wachten, voordat ze bij de koning toegelaten werden. Verder werd de zaal gebruikt als balzaal bij de diverse feesten. Bovendien is de ruimte bekend van het verdrag dat er in 1919 gesloten werd om een einde te maken aan de Eerste Wereldoorlog: het Verdrag van Versailles. De dood in zicht Lodewijk voelde in 1715 het einde van zijn koningsschap naderde. Hij liet echter de zalige dingen van het leven niet liggen en ging gewoon door met de dagelijkse gang van zaken, onder andere: het overleg met zijn ministers en raden, het jagen en de vertrouwelijke gesprekken die hij voerde met zijn maîtresse madame Maintenon. Net voor zijn dood had hij een groot feest georganiseerd ter ere van de heilige Lodewijk IX. Ondanks zijn slechte gezondheid ging deze gewoon door zonder enige aanpassingen te maken. Zijn gezondheid verslechterde zeer snel, hij kreeg eerst pijnen in zijn linkerbeen. Hier konden de lijfartsen, niets aan doen. Iedereen zag hoe snel het achteruitging met Lodewijk. De pijnen werden steeds erger en sindsdien liet hij de zalige dingen van het leven links liggen. Op zondag 1 september 1715, net 3 dagen voor zijn 78ste verjaardag sterft Lodewijk. Uit onderzoek is gebleken dat hij was gestorven aan koudvuur. Dit is een ziekte waarbij delen van het lichaam afsterven. Het eens zo rijke Frankrijk werd achtergelaten met een enorme schuld van 2,5 miljard lires. Het zo kleurrijke leven van Lodewijk werd in mindere mate beëindigd. Hij eindigde in een somber graf met weinig pracht en praal. Gedurende de begrafenis waren de mensen voornamelijk blij, ze vierde feest, dronken en dansten. Tijdens deze gebeurtenis werden niet al te lieve woorden naar hem gefluisterd. Het was niet bepaald een vrolijk einde voor zo n beroemde en beruchte koning die tot op de dag van vandaag nog steeds bekend staat als een machtig man. Logboekevaluatie Voor de zomervakantie moesten we een onderwerp inleveren. Ik wist al dat ik het over Lodewijk XIV wilde doen, maar had nog geen hoofdvraag. Ik ben toen over het internet wezen surfen en ben zo bij de zonnekoning gekomen. In de zomervakantie heb ik een boek gelezen met daarnaast een woordenboek. Het boek stamde al uit het jaar 70 en naar mijn mening heeft hier een hoogbejaard iemand aan mee geschreven. Zelf vond ik dan nog het moeilijkst om het in mijn eigen woorden op papier te zetten. Er kwamen soms dan ook de vreemdste zinnen uit en dan moet je weer gaan husselen. Totdat het moment aanbreekt waarvan je kunt Pagina 8 van 9

9 zeggen: Ja, dit lijkt wel ergens op. Ook kwam ik bij het probleem dat niet alle bronnen over een kwamen. Ik heb bijvoorbeeld bronnen van internet eerst voor groot en deels vergeleken met de boeken die ik gebruikte. Dan kwam er nog eens bij dat soms dingen niet volledig werden verklaard waarom zoiets gebeurde. Dit kwam dan juist voor bij de dingen die ik belangrijk vond om er in te verwerken. Dan moet je diep gaan spitten en dat is niet een van mijn favoriete bezigheden. Soms duurde het dan ook wel uren naar mijn zinnen. Dan gebeurde het gevreesde van alle scholieren (denk ik), de computer crashte op 15 oktober Ik had op dat moment 12 uur op mijn diskette opgeslagen. Op de pc had ik echter nog losse dingen staan die ik nog zou moeten samenvoegen en wat plaatjes die ik had gevonden. Deze waren helaas verloren gegaan. Al om al vind ik dat het best goed is verlopen. Soms was het wel moeilijk om informatie te vinden, omdat veel informatie op elkaar lijkt, maar het was een leuke opdracht om te doen. Conclusie: Waarom noemde Lodewijk XIV zichzelf de Zonnekoning? Lodewijk XIV voelde zich God van de aarde. Alle heersers van Europa draaiden om hem heen. Net als alle planeten om de zon. Hieruit concludeerde hij, ik ben het middelpunt, de zon. Iedereen hoort aan mij te gehoorzamen, ik ben hun koning. Aldus: de Zonnekoning. Bronnenlijst: Grote geïllustreerde wereld geschiedenis deel 10 Het beeld van een koning de propaganda van Lodewijk XIV Peter Burke De groten van alle tijden Lodewijk XIV De Zonnekoning Alfredo Panicucci Internet: Pagina 9 van 9

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Lodewijk XIV van Frankrijk: Saint-Germain-en-Laye, 5 september 1638 Versailles, 1 september 1715

Lodewijk XIV van Frankrijk: Saint-Germain-en-Laye, 5 september 1638 Versailles, 1 september 1715 Lodewijk XIV van Frankrijk: Saint-Germain-en-Laye, 5 september 1638 Versailles, 1 september 1715 Ook bekend als Lodewijk de Grote (Frans: Louis le Grand) of de Zonnekoning (Frans: le Roi-Soleil), was koning

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Lodewijk XIV

Werkstuk Geschiedenis Lodewijk XIV Werkstuk Geschiedenis Lodewijk XIV Werkstuk door een scholier 2738 woorden 15 oktober 2004 5,7 96 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Lodewijk XIV Inleiding IK doe mijn werkstuk over Lodewijk XIV. Ik doe

Nadere informatie

Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643

Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII van Frankrijk: Fontainebleau, 27 september 1601 - Saint-Germain-en-Laye, 14 mei 1643 Lodewijk XIII, bijgenaamd de Rechtvaardige (le Juste), koning van Frankrijk van 1610 tot aan zijn dood,

Nadere informatie

Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660

Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660 Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660 Gaston Jean Baptiste van Frankrijk, hertog van Orléans, prins van Frankrijk. Hij werd geboren als het vijfde kind en derde zoon van

Nadere informatie

5,5. Werkstuk door een scholier 2305 woorden 4 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Lodewijk XIV

5,5. Werkstuk door een scholier 2305 woorden 4 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Lodewijk XIV Werkstuk door een scholier 2305 woorden 4 januari 2011 5,5 193 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Lodewijk XIV Inhoudsopgave: - Inleiding - Lodewijk XIV - Versailles - Oorlog tussen Frankrijk

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie (Nemo)

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie (Nemo) Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie (Nemo) Samenvatting door een scholier 1416 woorden 15 jaar geleden 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie.

Nadere informatie

Filips IV van Spanje: Valladolid, 8 april 1605 Madrid, 17 september 1665

Filips IV van Spanje: Valladolid, 8 april 1605 Madrid, 17 september 1665 Filips IV van Spanje: Valladolid, 8 april 1605 Madrid, 17 september 1665 Hij was koning van Spanje van 1621 tot 1665, landsheer van de Zuidelijke Nederlanden en koning van Portugal (als Filips III) tot

Nadere informatie

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marco Harmsen 13 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67292 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Lodewijk XV van Frankrijk: Versailles, 15 februari 1710 aldaar overleden op 10 mei 1774

Lodewijk XV van Frankrijk: Versailles, 15 februari 1710 aldaar overleden op 10 mei 1774 Lodewijk XV van Frankrijk: Versailles, 15 februari 1710 aldaar overleden op 10 mei 1774 Lodewijk XV regeerde als koning van Frankrijk en van Navarra van 1 september 1715 tot zijn dood. Hij besteeg de troon

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

Lodewijk XVIII van Frankrijk: Kasteel van Versailles, 17 november 1755 Parijs, 16 september 1824

Lodewijk XVIII van Frankrijk: Kasteel van Versailles, 17 november 1755 Parijs, 16 september 1824 Lodewijk XVIII van Frankrijk: Kasteel van Versailles, 17 november 1755 Parijs, 16 september 1824 Kasteel van Versailles Koning van Frankrijk Co-vorst van Andorra Periode : 1814-1824 Voorganger: Napoleon

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 1669 woorden 17 januari 2005 5,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 3: de Franse Revolutie. Paragraaf 1: het oude Koninkrijk.

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

2 De oprichting van de VOC en de WIC zorgde ervoor dat overal op de wereld Zeeuwse en Hollandse schepen voeren.

2 De oprichting van de VOC en de WIC zorgde ervoor dat overal op de wereld Zeeuwse en Hollandse schepen voeren. Tijdvak 6 Toetsvragen 1 In de Tijd van Vorsten en Regenten werden in ook in de Nederlanden de eerste handelstochten naar Azië georganiseerd. Hoe werden deze tochten gefinancierd? A De Nederlandse overheid

Nadere informatie

Albert I van België: Brussel, 8 april Marche-les- Dames, 17 februari 1934

Albert I van België: Brussel, 8 april Marche-les- Dames, 17 februari 1934 Albert I van België: Brussel, 8 april 1875 - Marche-les- Dames, 17 februari 1934 Hij was prins van België, hertog van Saksen, prins van Saksen-Coburg-Gotha, was van 23 december 1909 tot 17 februari 1934

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Keizer Maximiliaan II: Wenen, 31 juli Regensburg, 12 oktober 1576

Keizer Maximiliaan II: Wenen, 31 juli Regensburg, 12 oktober 1576 Keizer Maximiliaan II: Wenen, 31 juli 1527 - Regensburg, 12 oktober 1576 Keizer Maximiliaan II was keizer van het Heilige Roomse Rijk, koning van Bohemen, koning van Hongarije en aartshertog van Oostenrijk.

Nadere informatie

Antwoorden Geschiedenis Hoofdstuk 4

Antwoorden Geschiedenis Hoofdstuk 4 Antwoorden Geschiedenis Hoofdstuk 4 Antwoorden door een scholier 2158 woorden 30 maart 2003 7,1 126 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 Absolute Macht 1. a Een overeenkomst tussen de Franse monarchie en

Nadere informatie

Maximiliaan II Emanuel van Beieren: München, 11 juli 1662 aldaar, 26 februari 1726

Maximiliaan II Emanuel van Beieren: München, 11 juli 1662 aldaar, 26 februari 1726 Maximiliaan II Emanuel van Beieren: München, 11 juli 1662 aldaar, 26 februari 1726 Maximiliaan Emanuel Lodewijk Maria Jozef Cajetanus Anton Nicolaas Frans Ignatius Felix, kortweg Max Emanuel en bijgenaamd

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Staatsvorming hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Staatsvorming hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62234 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk

Nadere informatie

Keizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637

Keizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637 Keizer Ferdinand II: Graz, 9 juli 1578 Wenen, 15 februari 1637 Ferdinand II, was de zoon van Karel II van Oostenrijk, broer van keizer Maximiliaan II, de vader van keizer Matthias. Hij behoorde tot het

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

Werkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij.

Werkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. Werkblad Introductie 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2. PETJE OP, PETJE AF: WAAR OF NIET? Zijn de volgende zinnen

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met

Nadere informatie

Karel VIII van Frankrijk: Amboise, 30 juni 1470 aldaar, 7 april 1498

Karel VIII van Frankrijk: Amboise, 30 juni 1470 aldaar, 7 april 1498 Karel VIII van Frankrijk: Amboise, 30 juni 1470 aldaar, 7 april 1498 Karel VIII (Amboise, 30 juni 1470 aldaar, 7 april 1498) was koning van Frankrijk van 1483 tot aan zijn dood. Koning van Frankrijk Periode:

Nadere informatie

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Moord Willem van Oranje hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61304

Moord Willem van Oranje hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61304 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 september 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61304 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Opdracht Geschiedenis De Franse Revolutie

Opdracht Geschiedenis De Franse Revolutie Opdracht Geschiedenis De Franse Revolutie Opdracht door een scholier 3168 woorden 21 februari 2003 6 706 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Wij hebben voor het vak geschiedenis het hoofdstuk de

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Helaas zijn christenen niet per definitie hartelijke en gastvrije mensen.

Helaas zijn christenen niet per definitie hartelijke en gastvrije mensen. Heb God lief zo goed als je kunt, en heb elkaar lief zoals Jezus ons liefhad. Het is niet niks, wat we net gelezen hebben. Eerst het verhaal van het volk Israel. Gevlucht uit Egypte, een lange vermoeiende

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

ROBIN HOOD EN ZIJN VROLIJKE VRIENDEN

ROBIN HOOD EN ZIJN VROLIJKE VRIENDEN ROBIN HOOD EN ZIJN VROLIJKE VRIENDEN ond het einde van de twaalfde eeuw regeerde de goede koning Richard Leeuwenhart over Engeland. Toen hij koning werd, was de schatkist leeg en waren de knagers arm en

Nadere informatie

2

2 1 2 3 4 5 6 Mt 16,21 7 8 9 10 Ze spraken met elkaar over alles wat er gebeurd was. 15 Terwijl ze zo liepen te praten, kwam er iemand bij hen lopen. Het was Jezus, 16 maar de leerlingen herkenden hem niet.

Nadere informatie

Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621

Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Albrecht en Isabella Heersers van de Nederlanden Periode: 1598 1621 Voorganger: Filips II Opvolger: Filips IV Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Ook Albert

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door P. 1534 woorden 14 maart 2015 7 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 4.1 Hoe onstond het absolutisme? Feodale samenleving Standensameleving

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk

Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk Samenvatting geschiedenis H2 wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie 2tm5 2 De verlichting De samenleving wetenschappelijk De samenleving moest op dezelfde manier worden onderzocht

Nadere informatie

Hertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca Door A. F. Verstegen. 1. Heerlijkheid Hagestein. 2.

Hertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca Door A. F. Verstegen. 1. Heerlijkheid Hagestein. 2. Hertogen, Graven, Baronnen en Heren rond de Baronie van Acquoy ca. 1555 Door A. F. Verstegen 1. Heerlijkheid Hagestein 2. Land van Vianen 1 3. Graafschap Culemborg 2 3 4. Land van Arckel 5. Graafschap

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:

Nadere informatie

BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd

BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd DAG 1: God is Koning Lees Psalm 24 Is koning Willem-Alexander belangrijk? Voor Nederland wel. Maar als je naar heel de wereld kijkt,

Nadere informatie

KIJKROUTE IN VREDESNAAM

KIJKROUTE IN VREDESNAAM ONDERHANDELEN VECHTEN COLOFON Deze kijkroute is gemaakt voor kinderen vanaf 8 jaar en hun ouders, bij de tentoonstelling In Vredesnaam. De Vrede van Utrecht 1713. Deze tentoonstelling staat van 12 april

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik

Nadere informatie

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn

Nadere informatie

Het begin van staatsvorming en centralisatie. Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats?

Het begin van staatsvorming en centralisatie. Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats? Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats? Voorbeeld 1: Engeland De bezittingen van de Engelse koning Hendrik II in Frankrijk rond 1180 zijn

Nadere informatie

Voor 2V2. martijn veenhuijsen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61120

Voor 2V2. martijn veenhuijsen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61120 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres martijn veenhuijsen 31 mei 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61120 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

QUIZ. Tip! Speel de quiz klassikaal op het digitale schoolbord! Spelregels Wijs een jurylid aan: die bepaalt wie antwoord mag geven.

QUIZ. Tip! Speel de quiz klassikaal op het digitale schoolbord! Spelregels Wijs een jurylid aan: die bepaalt wie antwoord mag geven. QUIZ Tip! Speel de quiz klassikaal op het digitale schoolbord! Spelregels Wijs een jurylid aan: die bepaalt wie antwoord mag geven. Wijs een vragensteller aan: die stelt de vraag en noemt de 3 mogelijke

Nadere informatie

Keizer Leopold I: Wenen, 9 juni aldaar, 5 mei 1705

Keizer Leopold I: Wenen, 9 juni aldaar, 5 mei 1705 Keizer Leopold I: Wenen, 9 juni 1640 - aldaar, 5 mei 1705 Leopold I (Leopold Ignatius Joseph Balthasar Felician; Hongaars: I. Lipót), was bijna een halve eeuw heerser als Rooms-Duitse keizer, koning van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties

Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 7, pruiken en revoluties Samenvatting door E. 675 woorden 3 jaar geleden 5,4 9 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak 7 : Pruiken en Revoluties Rationalisme

Nadere informatie

1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10. 2 De geboorte van een prins 16. 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20

1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10. 2 De geboorte van een prins 16. 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20 Inhoud Stamboom van het Koninklijk Huis 6 Inleiding 9 e 1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10 2 De geboorte van een prins 16 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20 4 De studententijd van prins Willem-Alexander

Nadere informatie

Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377

Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377 Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377 Eduard III (Engels: Edward) was koning van Engeland van 1327 tot 1377. Hij was de oudste zoon van Eduard II

Nadere informatie

Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934

Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934 Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934 Adelheid Emma Wilhelmina Theresia, geboren als Adelaïde Emma Wilhelmina Therèse zu Waldeck und Pyrmont, prinses van Waldeck-Pyrmont,

Nadere informatie

Het verhaal van de 80 jarige oorlog!

Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,

Nadere informatie

Opdracht: De Eerste Wereldoorlog

Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Rollenspel: Het Verdrag van Versailles ROL Vittorio Orlando Doel van de opdracht: De klas wordt verdeeld in groepjes van vier leerlingen. Elk groepslid speelt de rol van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting door Y. 1162 woorden 6 september 2012 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 2.1 In Frankrijk regeerde absolute vorsten. Rond

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 29 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

Boekverslag Nederlands Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden Boekverslag Nederlands Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden Boekverslag door een scholier 1675 woorden 5,8 42 keer beoordeeld 2 november 2001 Auteur Frederik van Eeden Genre Psychologische

Nadere informatie

Boeken: - De Kozakkentuin

Boeken: - De Kozakkentuin Boeken: - De Kozakkentuin De kozakkentuin - Jan Brokken 2015 Samenvatting : Het verhaal speelt zich af in Rusland en begint ermee dat Alexander von Wrangel aanwezig is bij de executie van Fjodor Dostojevski.

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

REMEDIËRINGSOEFENINGEN. 1. Beantwoord aan de hand van de documenten de basisvragen over macht volgens de verschillende opvattingen.

REMEDIËRINGSOEFENINGEN. 1. Beantwoord aan de hand van de documenten de basisvragen over macht volgens de verschillende opvattingen. BESTEMMING 2: De 17 de eeuw : eeuw van de Vorstenstaten Voorbereiden 1. Beantwoord aan de hand van de documenten de basisvragen over macht volgens de verschillende opvattingen. (doc 108-110) Philippe Pot

Nadere informatie

De franse revolutie vmbo12

De franse revolutie vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 10 july 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62187 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419

Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419 Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419 Hij was hertog van Bourgondië. Hij werd geboren in Dijon en was de oudste zoon van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en

Nadere informatie

Frederik Willem IV van Pruisen: Berlijn, 15 oktober Potsdam, 2 januari 1861

Frederik Willem IV van Pruisen: Berlijn, 15 oktober Potsdam, 2 januari 1861 Frederik Willem IV van Pruisen: Berlijn, 15 oktober 1795 - Potsdam, 2 januari 1861 Frederik Willem IV (Duits: Friedrich Wilhelm IV. von Preußen), de oudste zoon en opvolger van Frederik Willem III van

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Karel XII van Zweden: Stockholm, 17 juni 1682 Halden, 30 november 1718

Karel XII van Zweden: Stockholm, 17 juni 1682 Halden, 30 november 1718 Karel XII van Zweden: Stockholm, 17 juni 1682 Halden, 30 november 1718 Karel XII was van 1697 tot 1718 koning van Zweden. Hij was de derde koning uit het geslacht Wittelsbach en één der partijen in de

Nadere informatie

Karel IV van Spanje: Portici, 11 november Rome, 20 januari 1819.

Karel IV van Spanje: Portici, 11 november Rome, 20 januari 1819. Karel IV van Spanje: Portici, 11 november 1748 - Rome, 20 januari 1819. Karel Anton Pascal Frans Xavier Johan Nepomuceen Jozef Januarius Serafijn Didacus (Spaans: Carlos) was van 1788 tot 1808 koning van

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf?

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? Les 5 - Redding Vier feiten die je moet kennen om het Evangelie goed te begrijpen In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? In

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Karel VI van Frankrijk: Parijs, 3 december 1368 aldaar, 21 oktober 1422

Karel VI van Frankrijk: Parijs, 3 december 1368 aldaar, 21 oktober 1422 Karel VI van Frankrijk: Parijs, 3 december 1368 aldaar, 21 oktober 1422 Koning van Frankrijk Periode: 16 september 1380-21 oktober 1422 Voorganger: Karel V Opvolger: Karel VII Karel VI, bijgenaamd de Waanzinnige

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1659 woorden 4 maart 2002 5,4 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De drie fasen van een revolutie: 1.De bestaande regering wordt verdreven

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Koning Juliana Inleiding Koningin Juliana werd geboren op 30 april 1909 in Den Haag. Haar volledige naam is: Koningin Juliana Louise Marie Wilhelmina van Oranje-Nassau. Ze is een dochter Prins van Hendrik

Nadere informatie

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

Wie overleed en waar was het volk toen?

Wie overleed en waar was het volk toen? Het water van Meriba. Wie overleed en waar was het volk toen? Numeri 20:1 1 De Israëlieten kwamen in de woestijn Zin, heel de gemeenschap, in de eerste maand, en het volk bleef in Kades. Daar stierf Mirjam,

Nadere informatie

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal Een volk in opstand, een boze koning, een dappere koningin, een onoverwinnelijke vloot en... een storm. Dit is het spannende verhaal van de Spaanse

Nadere informatie

Filippenzen 1. Begin van de brief

Filippenzen 1. Begin van de brief Filippenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Filippi 1 Dit is een brief van Paulus, aan alle mensen in de stad Filippi die dankzij Jezus Christus bij God horen. De brief is ook voor de

Nadere informatie

Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244

Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244 Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244 Johanna van Constantinopel, gravin van Vlaanderen en Henegouwen van 1205 tot 1244, was de oudste dochter van graaf Boudewijn IX

Nadere informatie

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief 1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme

Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1820 woorden 26 januari 2005 4,5 1 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Leed van boeddhist is diep én anders Hoe denken de Boeddhisten

Nadere informatie

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800 Onderzoeksvraag: Hoe probeerde men tijdens de Franse Revolutie enkele Verlichtingsidealen in praktijk te brengen? Kenmerkende aspect: De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies

Nadere informatie

De sprookjesverzamelaar

De sprookjesverzamelaar De sprookjesverzamelaar Lieve ogen die dit boek lezen, lieve warme handen die het vasthebben. Sprookjes zijn de beste reizigers en de succesvolste migranten die ooit op onze prachtige planeet hebben bestaan.

Nadere informatie

Napoleon. Teleblik quizzen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Napoleon. Teleblik quizzen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Teleblik quizzen 18 November 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/47692 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

7,2. Boekverslag door een scholier 1573 woorden 13 april keer beoordeeld. Eerste uitgave 1671

7,2. Boekverslag door een scholier 1573 woorden 13 april keer beoordeeld. Eerste uitgave 1671 Boekverslag door een scholier 1573 woorden 13 april 2004 7,2 30 keer beoordeeld Auteur Molière Eerste uitgave 1671 Vak Frans Primaire gegevens: Auteur: Molière Titel: Les Fourberies de Scapin Aantal pagina

Nadere informatie

Carlo I Gonzaga: Parijs, 6 mei Mantua, 22 september 1637

Carlo I Gonzaga: Parijs, 6 mei Mantua, 22 september 1637 Carlo I Gonzaga: Parijs, 6 mei 1580 - Mantua, 22 september 1637 Carlo I Gonzaga ook bekend als Karel I van Mantua en Karel III van Nevers was van 1601 tot aan zijn dood hertog van Nevers en Rethel en van

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie