Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek. Notitie Reikwijdte en detailniveau

Transcriptie

1 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek Notitie Reikwijdte en detailniveau 25 juni 2013

2

3 Verantwoording Titel Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek Opdrachtgever Gemeente Oude IJsselstreek Projectleider ing. N.A. (Niels) Bronsgeest Auteur(s) F. (Floris) Eenink MSc Projectnummer Aantal pagina's 26 (exclusief bijlagen) Datum 25 juni 2013 Handtekening Colofon Tauw bv BU Ruimtelijke Kwaliteit Australiëlaan 5 Postbus GA Utrecht Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 3\26

4 4\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

5 Inhoud Verantwoording en colofon Inleiding Achtergrond Aanleiding planm.e.r Doelstellingen van de planm.e.r Het bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek Impressie plangebied Het voornemen Reikwijdte en detailniveau Relevant beleid en wetgeving Verordening Stikstof en Natura 2000 Gelderland (2011) Referentiesituatie, alternatieven en scenario s Twee referentiesituaties Alternatieven en scenario s Het Milieueffectrapport Reikwijdte van het planmer Stikstof versus natuur Detailniveau Thema s die aan de orde komen Inhoudelijke vereisten MER Verdere besluitvormingsprocedure Algemeen De M.e.r.-procedure Bijlage(n) 1 Procedure m.e.r. (uitgebreide procedure) Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 5\26

6 6\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

7 1 Inleiding Vastgesteld is dat voor het opstellen van het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek een milieueffectprocedure voor plannen doorlopen moet worden. In paragraaf 1.2 staat de aanleiding verwoord. Het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Oude IJsselstreek is de initiatiefnemer. Bevoegd gezag is de gemeenteraad. Voorliggend startdocument is de eerste stap in deze m.e.r. 1. In het startdocument staat aangegeven wat in het MER komt te staan en op welke wijze de effectbeschrijving vorm en inhoud krijgt. 1.1 Achtergrond De gemeente Oude IJsselstreek is gestart met het maken van het Bestemmingsplan Buitengebied Dit nieuwe bestemmingsplan geldt voor het hele buitengebied van de gemeente Oude IJsselstreek. Dit nieuwe bestemmingsplan gaat de verschillende bestemmingsplannen, partiële herzieningen en wijzigingsplannen die op dit moment in het buitengebied van kracht zijn, vervangen. Overall doel is het bereiken van een eenduidig voor het gehele buitengebied geldend planologisch regime. De aanleiding om te komen tot herziening van het bestemmingsplan Buitengebied is meerledig. Deze betreft: Beleidsontwikkelingen op Europees, rijks, provinciaal en regionaal niveau dienen doorvertaald te worden naar het gemeentelijk beleid. Het gaat daarbij niet alleen om het ruimtelijk beleid, maar ook om beleid op het gebied van milieu, water en het nieuwe (Europese) landbouwbeleid De beleidskaders zoals vastgelegd in de structuurvisie Oude IJsselstreek 2025 moeten doorvertaald worden in het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied. Een belangrijke thema vormt plattelandsontwikkeling Voor het buitengebied gelden, globaal gezien, twee bestemmingsplannen namelijk: een van de voormalige gemeente Gendringen en één van de voormalige gemeente Wisch De planregels en de verbeelding van het nieuwe bestemmingsplan (de juridische situatie) in overeenstemming brengen met de huidige planologische situatie en ruimtelijke inzichten In artikel 3.1 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) is voor gemeenten de verplichting opgenomen om voor het gehele grondgebied een bestemmingsplan vast te stellen. Op grond van lid 2 van dit artikel dient de gemeente het bestemmingsplan ten minste eenmaal in de 10 jaar te herzien. Aangezien een van de genoemde bestemmingsplannen uit 2002 stamt, is het noodzakelijk te actualiseren In hoofdstuk 2 staan de doelstelling en uitgangspunten van het Bestemmingsplan Buitengebied verwoord. 1 MER (met hoofdletters) betreft het milieueffectrapport, terwijl m.e.r. (met kleine letters) de milieueffectprocedure betreft Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 7\26

8 1.2 Aanleiding planm.e.r Het nieuwe bestemmingsplan buitengebied is planm.e.r.-plichtig om de volgende redenen: 1. Het nieuwe bestemmingsplan biedt het kader voor eventuele Besluitm.e.r.(beoordelings)- plichtige activiteiten (kaderstelling). Het gaat in dit geval specifiek om het bieden van ontwikkelruimte (nieuwvestiging of uitbreiding) voor agrarische bedrijven zoals de oprichting, wijziging of uitbreiding van een installatie voor het fokken, mesten of houden van dieren 2 (Besluit m.e.r., onderdeel D, categorie 14) 2. Op voorhand zijn significant negatieve effecten als gevolg van uitvoering van het bestemmingsplan op omliggende Natura2000-gebieden niet uit te sluiten. Om die reden zal een Passende beoordeling Natuurbeschermingset 1998 (Nbw) opgesteld worden. Deze Passende beoordeling vormt integraal een onderdeel van het op te stellen milieueffectrapport Zowel de kaderstelling als de Passende beoordeling zorgen ervoor dat voor dit plan een milieueffectrapport (PlanMER 3 ) moet worden opgesteld. Het milieueffectrapport beschouwt effecten van het bestemmingsplan en levert voor de vaststelling van het bestemmingsplan de milieu-informatie. Het definitieve planmer en het Ontwerpbestemmingsplan Buitengebied worden gezamenlijk ter inzage gelegd. In sommige gevallen zal het nodig zijn voor concrete initiatieven / ontwikkelingen op perceelsniveau (uitbreiding van agrarische bedrijven bijvoorbeeld) nog een Besluitm.e.r. of Besluitm.e.r.-beoordeling te doorlopen. Met andere woorden, dit PlanMER richt zich niet op dergelijke concrete initiatieven, maar brengt in beeld welke milieugevolgen de uitvoering van het bestemmingsplan Buitengebied (het voornemen) en alternatieven hierop heeft. Op basis van dit inzicht kan vastgesteld worden of het bestemmingsplan Buitengebied uitvoerbaar is. Voor het bestemmingsplan Landbouwontwikkelingsgebied Azewijn (2010) is in 2010 een planmer opgesteld. Een gedeelte van dit bestemmingsplan beslaat het buitengebied van de gemeente Oude IJsselstreek. De milieu-informatie in dit planmer LOG Azewijn zal waar bruikbaar worden benut bij het opstellen van het MER voor het bestemmingsplan Buitengebied. Doorwerking bestemmingsplan Buitengebied De resultaten van de Passende beoordeling / planmer kunnen aanleiding geven het bestemmingsplan aan te passen. Als dat aan de orde is zal dit helder in het MER komen te staan. Vervolgens zal worden getoetst of de aanpassingen van het voornemen (bestemmingsplan Buitengebied) ertoe leiden dat effecten niet meer optreden dan wel zijn verminderd waardoor milieunormen / grenswaarden niet meer overschreden worden. 2 Pluimvee, mestvarkens, zeugen, gespeende biggen, pelsdieren, voedsters, vlees- en opfokkonijnen, melk-, kalf- of zoogkoeien, vrouwelijk jongvee, vleesrunderen, schapen, geiten, paarden, pony s en struisvogels 3 MER (met hoofdletters) betreft het milieueffectrapport, terwijl m.e.r. (met kleine letters) de milieueffectprocedure betreft 8\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

9 1.3 Doelstellingen van de planm.e.r. Kort gezegd is het overall doel van planm.e.r. het milieu een volwaardige plaats geven in de besluitvorming. De planm.e.r. (procedure) is een uitgelezen instrument om in beeld te brengen waar verschillende ontwikkelingen die in het bestemmingsplan mogelijk worden gemaakt wrijving opleveren c.q. waar die in elkaars nabijheid onmogelijk zijn (vanwege bijvoorbeeld harde wettelijke normen). De gemeente kan op basis hiervan actief regie voeren, sturen door het bestemmingsplan vanuit milieuoogpunt te optimaliseren ( bestemmingsplantechnisch aan de knoppen draaien). Aan de andere kant biedt het planmer (het rapport) het gemeentebestuur inzicht waar ontwikkelingen op een duurzame wijze naast elkaar kunnen plaatsvinden. De gemeente regelt in het kader van de m.e.r.-procedure participatie voor betrokkenen en omwonenden. Iedereen krijgt de kans om mee te praten en zijn mening te geven over het bestemmingsplan Buitengebied. Na het opstellen van het milieueffectrapport zelf vindt de kwaliteitstoets van het MER plaats door de onafhankelijke Commissie voor de milieueffectrapportage (Commissie m.e.r.). Het MER beschrijft onder andere: De negatieve en positieve effecten op het milieu van het bestemmingsplan Buitengebied Maatregelen om negatieve gevolgen te voorkomen of te beperken Milieuvriendelijke alternatieven De eerste stap van de planm.e.r.: het startdocument over de reikwijdte en het detailniveau Dit startdocument geeft inzicht in de reikwijdte en het detailniveau van het MER, de onderzoeksopzet en stelt de vragen waarop in het MER antwoord gegeven moet worden. Door publicatie van dit startdocument krijgt een ieder de gelegenheid zienswijzen te geven op de onderzoeksopzet. Gelijktijdig worden diverse betrokken bestuursorganen geïnformeerd en geraadpleegd over het startdocument. Tot slot vormt het startdocument een van de bases waarop de Commissie voor de m.e.r. haar definitieve toetsingsadvies over het MER baseert. Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 9\26

10 2 Het bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek Het nieuwe Bestemmingsplan Buitengebied is de voorgenomen activiteit. In dit hoofdstuk wordt kort stilgestaan bij de ontwikkelruimte van de meest belangrijke functies binnen het plangebied. 2.1 Impressie plangebied De gemeente Oude IJsselstreek is op 1 januari 2005 ontstaan door de samenvoeging van de gemeenten Gendringen en Wisch. De gemeente ligt op de overgang van het rivierengebied van Rijn en IJssel naar het zandgebied van Oost-Nederland. In de loop der eeuwen zijn op hogere delen langs de IJssel en op het dekzand nederzettingen gesticht. De historische rivierterrassen bieden ruimte aan moderne en intensieve landbouwbedrijven, maar herbergen tevens allerlei karakteristieke elementen van de verre en nabije historie, zoals microreliëf, oude bewoningsplekken, knotbomen en vlechtheggen. De dorpen en steden langs de Oude IJssel liggen als parels langs het water op de overgang naar het zandgebied. De gemeente heeft een oppervlak van ruim 138 vierkante kilometer, waarvan 1,4 vierkante kilometer binnenwater. Het aantal inwoners is circa In de gemeente liggen diverse kernen, waarvan Ulft de grootste is. 2.2 Het voornemen Het bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek zal ruim landbouwbedrijven positief bestemmen (gemengde bedrijven akkerbouw / veeteelt, varkenshouderijen, pluimveebedrijven en melkveehouderijen). In figuur 2.1 wordt de begrenzing van het nieuwe bestemmingsplan weergegeven. De kernen en bebouwingsconcentraties zijn buiten het plangebied gehouden. 4 Bron CBS, gecombineerde opgave 2011 (meitellingen), aangepast op actuele inzichten gemeente Oude IJsselstreek 10\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

11 Figuur 2.1 Plangebied bestemmingsplan buitengebied Oude IJsselstreek Binnen het plangebied liggen geen Natura2000-gebieden. De dichtstbijzijnde Natura2000-gebieden zijn Gelderse Poort, Korenburgerveen en Hetter-Millinger / Unterer Niederrhein. Deze worden weergegeven in figuur 2.2. Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 11\26

12 Figuur 2.2 Natura2000-gebieden en het Beschermde natuurmonument rondom de gemeente Oude IJsselstreek Legenda: A - Gelderse poort B - Korenburgerveen C - Hetter-Millinger / Unterer Niederrhein Het bestemmingsplan is bedoeld om de belangrijkste waarden van het buitengebied te conserveren, maar ook ruimte te geven aan schaalvergroting in de agrarische sector en de toename van agrarische en niet-agrarische nevenactiviteiten bij agrarische bedrijven te faciliteren. Het plan richt zich op het bestendigen en verbeteren van de productieomstandigheden van bestaande bedrijven, daartoe wordt ruimte gecreëerd ten aanzien van bebouwings- en gebruiksmogelijkheden. De belangrijkste agrarische en overige ontwikkelingen die de gemeente in het bestemmingsplan mogelijk wil maken staan hieronder puntsgewijs vermeld. In het milieueffectrapport zullen de effecten van de hieronder genoemde ontwikkelingen worden bepaald. De ontwikkelingen zullen worden toegelicht in de Nota van Uitgangspunten. 12\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

13 Agrarische sector Intensieve veehouderijen krijgen een bouwperceel van 1 ha, met dien verstande dat in het landbouwontwikkelingsgebied Azewijnse Broek een oppervlakte van 1,5 ha wordt toegestaan. In het verwevingsgebied zal op bepaalde locaties wellicht ook een vergroting tot 1,5 ha mogelijk zijn voor bestaande bedrijven De oppervlakte van het agrarisch bouwperceel voor grondgebonden bedrijven wordt via maatwerk bepaald De huidige percelen waar geen volwaardig agrarisch bedrijf meer in werking is krijgen een woonbestemming Bio-vergistingsinstallaties binnen agrarische bouwpercelen worden toegestaan als nevenactiviteit. De installatie mag alleen voor eigen gebruik zijn of voor een aantal samenwerkende bedrijven in de directe nabijheid van elkaar Bestaande en nieuwe woningen De maximale inhoud van een nieuwe woning bedraagt 1000 m 3 Woningsplitsing is mogelijk De ontwikkeling van een viertal nieuwe landgoederen wordt mogelijk gemaakt Niet-agrarische bedrijven Niet-agrarische bedrijven in het buitengebied krijgen op basis van maatwerk ontwikkelingsruimte, waarbij afhankelijk van de locatie (landschappelijke) voorwaarden kunnen worden gesteld Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 13\26

14 Figuur 2.3 Zonering in Reconstructieplan Achterhoek Liemers (2005) Recreatie Nieuwvestiging van kampeerterreinen is in het gehele buitengebied toegestaan, met uitzondering van het landbouwontwikkelingsgebied en de Ecologische Hoofdstructuur Kleinschalig kamperen (maximaal 25 kampeerplaatsen) is in het gehele buitengebied toegestaan, met uitzondering van het landbouwontwikkelingsgebied Bed & Breakfast is toegestaan bij bestaande functies tot een maximum van vijf kamers in één gebouw met een inhoud van maximaal 200 m 3 per kamer 14\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

15 Vrijkomende agrarische bedrijfsbebouwing Door middel van een wijzigingsbevoegdheid bestaat de mogelijkheid om vrijkomende agrarisch bedrijfsbebouwing om te zetten in wonen (het bestaande aantal woningen), bedrijven (mits 50 % van de bedrijfsbebouwing wordt gesloopt, doch 500 m 2 mag worden behouden), recreatieve voorzieningen (manege, kampeerboerderij, camping), horeca (met uitzondering van bardancings en discotheken) en maatschappelijke voorzieningen (museum, galerie et cetera) Landschap Behoud en versterking van de onderscheiden drie landschapstypen / gebiedskarakteristieken 2.3 Reikwijdte en detailniveau De geografische reikwijdte van het MER wordt gevormd door de grenzen van het bestemmingsplan (zie figuur 2.1). Het plangebied omvat het buitengebied van de gemeente Oude IJsselstreek exclusief de kernen, inclusief de bebouwingsconcentraties in het buitengebied. De effecten van de voorgestelde activiteiten kunnen echter verder reiken dan de grenzen van het bestemmingsplan (studiegebied). Gedurende de m.e.r. wordt daar rekening mee gehouden. De omvang van het studiegebied zal per milieuaspect verschillen. De gevolgen van de uitstoot van stikstof door de agrarische sector zal worden berekend (via het rekenmodel OPS 5 ). Effecten op onder meer EHS, cultuurhistorische - en landschappelijke waarden en archeologie worden kwalitatief beschouwd. Als cijfers voor handen zijn (bijvoorbeeld ten aanzien van geur en luchtkwaliteit), dan zullen deze gebruikt worden bij de effectbeschrijving van deze thema s. 2.4 Relevant beleid en wetgeving In het MER wordt gebruik gemaakt van diverse integrale en sectorale beleidskaders, voor zover deze een relatie hebben met het bestemmingsplan Buitengebied. Het gaat om de relevante passages uit de wettelijke - en beleidskaders op nationaal, regionaal en gemeentelijk niveau zoals: Natuurbeschermingswet 1998 Besluit ammoniakemissie huisvesting en veehouderij (AMvB Huisvesting) Dierenwelzijnswetgeving Wet geurhinder en veehouderij Wet Luchtkwaliteit Ruimtelijke Verordening Gelderland (2010) Verordening Stikstof en Natura 2000 (Provincie Gelderland) Gemeentelijke structuurvisie Oude IJsselstreek 2025 Archeologische waardenkaart Cultuurhistorische waardenkaart (nog niet vastgesteld) Landbouwanalyse (in de maak) Reconstructieplan Achterhoek en Liemers (2005) Landschapsontwikkelingsplan (LOP+) (2008) Regionale woonvisie (2010) 5 Model Operationeel Prioritaire Stoffen van het RIVM Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 15\26

16 Vanwege het belang van de Verordening Stikstof en Natura 2000 wordt de inhoud van dit beleidstuk hieronder kort toegelicht Verordening Stikstof en Natura 2000 Gelderland (2011) Met de Verordening Stikstof en Natura 2000 Gelderland wil de provincie bereiken dat de kwetsbare natuur in Natura2000-gebieden beter wordt beschermd én dat veehouderijbedrijven in Gelderland mogelijkheden krijgen om uit te breiden. Veehouders die een nieuwe stal willen bouwen of een andere wijziging in de stallen willen aanbrengen, moeten hiervoor een vergunning aanvragen op grond van de Natuurbeschermingswet (Nbw). Uitbreiden en vermindering stikstof De Verordening Stikstof en Natura 2000 Gelderland heeft als doel de vastgelopen vergunningverlening aan veehouderijbedrijven weer vlot te trekken. Bedrijven die willen uitbreiden kunnen alleen een vergunning krijgen als ook de stikstofbelasting op de Natura2000-gebieden daalt. De verordening bereikt deze twee doelen met behulp van een salderingssysteem. In de verordening staan de regels voor dit salderingssysteem. Salderingssysteem Het salderingssysteem, dat wordt beheerd door de provincie, registreert de stikstofuitstoot door veehouderijbedrijven, ook wel depositieruimte genoemd, en houdt de ontwikkeling daarvan bij. Als de depositieruimte van een bedrijf afneemt door het geheel of gedeeltelijk beëindigen van de activiteiten, kan een ander bedrijf deze depositieruimte voor een deel overnemen. Drempelwaarde Als de stikstofuitstoot door de uitbreiding een bepaalde drempelwaarde overschrijdt, is het bedrijf dat de vergunning aanvraagt verplicht om gebruik te maken van het salderingssysteem. De drempelwaarde is gerelateerd aan de stikstofgevoeligheid van het nabijgelegen Natura2000-gebied. Beneden een bepaalde drempelwaarde hoeft er niet gesaldeerd te worden en krijgt het bedrijf de Nbw-vergunning zonder extra voorwaarden ten aanzien van de stikstofuitstoot. 16\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

17 3 Referentiesituatie, alternatieven en scenario s Belangrijke functies binnen het bestemmingsplan Buitengebied zijn agrarisch, natuur en de verblijfsrecreatie. In dit hoofdstuk worden de scenario s en alternatieven beschreven aan de hand waarvan de effecten in beeld worden gebracht. Tevens wordt toegelicht wat onder de referentiesituatie wordt verstaan. 3.1 Twee referentiesituaties In het MER wordt invulling gegeven aan de vereisten die voortvloeien uit de Natuurbeschermingswet (Passende beoordeling) en Wet milieubeheer (PLanMER). De referentiesituaties die gehanteerd worden voor de effectbeschouwingen zijn echter voor beide kaders verschillend. De referentiesituatie voor de Natuurbeschermingswet is het vigerende planologische kader ten tijde van aanwijzing van het desbetreffende Natura2000-gebied, terwijl de referentiesituatie vanuit de Wet milieubeheer de huidige situatie plus de autonome ontwikkeling is. De autonome ontwikkeling wordt inzichtelijk gemaakt door aan te haken bij vigerende bestemmingsplannen, trends en vastgesteld beleid. Het gaat specifiek om toekomstig zekere ontwikkelingen binnen en buiten het plangebied: dit zijn bestemde en vergunde activiteiten die zeker binnenkort ingevuld worden, evenals generieke, planoverstijgende ontwikkelingen. In het MER zal duidelijk worden gemaakt wanneer van welk referentiekader sprake is. Omdat de Passende beoordeling in een aparte paragraaf (of hoofdstuk) in het MER staat, zullen de effectbeschouwingen in het kader van de Passende beoordeling en die in het kader van de planm.e.r. niet door elkaar lopen. 3.2 Alternatieven en scenario s Het doel van het in beeld brengen van de effecten behorend bij verschillende scenario s en alternatieven is het bepalen van de uitvoerbaarheid van het voornemen, in dit geval het bestemmingsplan Buitengebied. Met uitvoerbaar wordt bedoeld, past het voornemen binnen de milieugebruiksruimte (grenswaarden, normen, streefgetallen op het gebied van geluid, luchtkwaliteit, geur, stikstofdepositie in het kader van behalen instandhoudingsdoelen Natura2000-gebieden et cetera). Worstcase Verplicht onderdeel in m.e.r. is het in beeld brengen van de maximale gevolgen van het voornemen. In het MER wordt daarom aan alle toegestane ontwikkelingen, zowel bij recht als via wijziging, maximaal invulling gegeven. Van dat zogenaamde worstcase-scenario worden de effecten bepaald. Belangrijk aandachtspunt hierbij is de uitstoot van stikstof vanuit de agrarische sector. Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 17\26

18 Scenario s Op een aantal ontwikkelingen heeft de gemeente geen grip. Het betreffen ontwikkelingen die de gemeente als het ware overkomt. Bijvoorbeeld, hoeveel agrarische bedrijven zullen naar verwachting binnen de planperiode stoppen met hun agrarische bedrijfsvoering of juist flink investeren en groeien (dynamiek). Maar ook welke milieumaatregelen kunnen bedrijven nemen om de uitstoot van stikstof te verminderen? Wat is de werking en het effect van de provincie stikstofverordening? En zo zijn er nog meer ontwikkelingen te noemen. Al deze ontwikkelingen hebben invloed op de wijze waarop verschillende functies zich in buitengebied kunnen gaan ontwikkelen en welke gevolgen die hebben voor de stikstofuitstoot. In het MER worden de belangrijkste ontwikkelingen benoemd, waarbij tevens per ontwikkeling een inschatting wordt gemaakt wat de invloed ervan is op de verschillende functies en welke effecten daar bij horen. Onderdeel van deze scenariobeschrijving is het beschrijven van het meest realistische ontwikkelscenario van het voornemen. Alternatieven De gemeente kan ook zelf rechtstreeks regie voeren op de ontwikkelingsmogelijkheden. De sturingsmogelijkheden die de gemeente ter beschikking heeft zullen aan de hand van alternatieven in het MER worden uitgewerkt. Daarbij geldt dat het niet hoeft te gaan om alternatieven waar de gemeente ook daadwerkelijk aan denkt. Alternatiefuitwerking is bedoeld om de verschillen in effecten in beeld te brengen (milieu-informatie) zodat er wat te kiezen valt. In het MER zal bijvoorbeeld het effect worden bepaald van verschillende bestemmingsplanzones waar specifieke ontwikkelingsmogelijkheden gelden (meer of minder ontwikkelruimte). Het kan gaan om een zonering rondom kwetsbare natuur zoals de Ecologische Hoofdstructuur of Natura2000-gebieden. Ook zal in beeld worden gebracht wat er gebeurt als de agrarische bestemming van niet levensvatbare of reeds gestopte bedrijven af wordt gehaald. Verder zullen de alternatieven slot op de muur en representatief opvullen vigerende bouwvlak worden beschouwd. 18\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

19 4 Het Milieueffectrapport In dit hoofdstuk staat de reikwijdte en het detailniveau van het MER weergegeven. De verschillende milieuaspecten worden belicht evenals de bijbehorende toetsingscriteria. Hoewel het thema stikstof een belangrijk aandachtspunt is, zullen in het MER ook de aspecten (overige) natuur, landschap en cultuurhistorie de juiste aandacht krijgen. 4.1 Reikwijdte van het planmer De reikwijdte van het planmer wordt feitelijk bepaald door de grenzen van het bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek (zie figuur 2.1). Dit is het plangebied. De mogelijke effecten zullen voornamelijk optreden binnen het plangebied. Daarnaast kunnen effecten optreden op gebieden buiten het plangebied, bijvoorbeeld Natura2000-gebieden en gebieden behorend tot de Ecologische Hoofdstructuur buiten het plangebied. De gebieden buiten het plangebied noemen we het studiegebied. Het plangebied en het studiegebied vormen de fysieke reikwijdte van het planmer. 4.2 Stikstof versus natuur In het PlanMER wordt in beeld gebracht of emissie van stikstof door veehouderijen in het plangebied leidt tot een toename van stikstofdepositie binnen omliggende Natura2000-gebieden (zie paragraaf 2.1). Daarbij worden ook de alternatieve ontwikkelingen beschouwd. De effectresultaten worden getoetst aan onder meer de Natuurbeschermingswet Als de uitkomst van deze toetsing aanleiding geeft het voornemen aan te passen zal hierover overleg plaatsvinden met de initiatiefnemer, de gemeente. De scenario s en alternatieven aan de hand waarvan effecten inzichtelijk worden gemaakt, worden doorgerekend binnen de rekenmodule OPS. In het planmer zullen de effecten van stikstofdepositie op de Natura2000-gebieden en EHS worden beschreven. De volgende zaken zullen worden behandeld: Welke voor verzuring gevoelige natuur ligt in en direct om het plangebied De bestaande toestand van de natuur De bestaande stikstofdepositie (achtergronddepositie) De kritische depositiewaarden van de natuur (per habitattype) De toename van de stikstofdepositie op natuur (Natura2000-gebieden en EHS) door ontwikkelingen die het bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek mogelijk maakt (dit wordt deels ingevuld bij de scenario-ontwikkeling en bijbehorende effectbeschrijving) De cumulatieve effecten van alle stikstofdeposities vanuit de landbouw op de natuur Stikstofeffecten als gevolg van verkeersaantrekkende werking van recreatieve ontwikkelingen Stikstofeffecten van mestverwerking (eigen gebruik) Stikstofeffecten van functieveranderingen in het buitengebied Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 19\26

20 4.3 Detailniveau Het detailniveau sluit aan bij het detailniveau van het plan: het bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek Dat betekent dat effecten veelal op hoofdlijnen in beeld worden gebracht. De effecten van stikstof op Natura2000-gebieden worden wel gedetailleerd in beeld gebracht. Rekenresultaten helpen hierbij (output rekenmodule OPS). De overige thema s worden kwalitatief beschouwd. In onderstaande tabel 4.1 staan de te beschouwen thema s, de bijbehorende beoordelingsaspecten en -criteria weergegeven. Tabel 4.1 De thema s die worden beschouwd inclusief de beoordelingscriteria Functie / thema Landbouw (veehouderijbedrijven) (Verblijfs)recreatie Werken / wonen Overige thema s Relevante te beschouwen aspecten Natuur Landschap Cultuurhistorie / archeologie Water en bodem Woon- en leefmilieu (incl. aspect gezondheid) Beoordelingscriteria Behoud en waar mogelijk versterking van de ecologische verscheidenheid (Natura2000-gebieden, Beschermde natuurmonumenten, EHS en soorten) Behoud en waar mogelijk versterking van de landschappelijke identiteit en verscheidenheid in de verschillende deelgebieden, zowel visueel-ruimtelijk als cultuurhistorisch gezien Behoud en herstel van archeologische gebieden en cultuurhistorische waarden, structuren en clusters Behoud, herstel en ontwikkeling van het bestaande watersysteem, mede in relatie tot het vasthouden en bergen van gebiedseigen water. Zo veel mogelijk vasthouden van gebiedseigen water, terugdringen van verdroging en het bereiken van de algemene waterkwaliteit Verslechteringen situaties op het gebied van geluid, geur en luchtkwaliteit. Kwalitatieve beschouwing effecten van veehouderijen op gezondheid (luchtkwaliteit, geur en zoönosen 6 ). Getoetst zal worden aan de (indien beschikbare) aanwezige beleidsdocumenten en daarin vervatte doelen en aan bestaande wet- en regelgeving per aspect 6 Een zoönose is een ziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen, denk aan Q-koorts of MRSA 20\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

21 Functie / thema Relevante te beschouwen aspecten Beoordelingscriteria Verkeer Toename / afname hinder, knelpunten binnen verkeersstructuur 4.4 Thema s die aan de orde komen Natuur Binnen het plangebied en in de nabijheid hiervan zijn verschillende natuurwaarden aanwezig die door verschillende sporen zijn beschermd. In het MER worden de effecten van met name landbouw, niet-agrarische bedrijven en (verblijfs)recreatie op Natura2000-gebieden, Beschermde natuurmonumenten, EHS en flora en fauna in beeld gebracht. Belangrijke bron van informatie hierbij vormen de concept-beheerplannen van de verschillende Natura2000-gebieden. Natura2000-gebieden Via een aantal stappen maken wij inzichtelijk welke milieugevolgen ontwikkelingen die in het bestemmingsplan worden mogelijk gemaakt (met name landbouw, in mindere mate recreatie) hebben op de Natura2000-gebieden. Het aspect stikstof en recreatiedruk zijn de belangrijkste aspecten. Het gaat onder andere om de gebieden: Gelderse poort Korenburgerveen Hetter-Millinger / Unterer Niederrhein (D) Beoordelingscriteria Aantasting c.q. kwaliteitsimpuls beschermde gebieden (Natura2000-gebieden, Beschermde Natuurmonumenten, EHS, Ganzen- en Weidevogelgebieden) Aantasting c.q. kwaliteitsimpuls beschermde soorten (Flora- en Faunawet) Mitigerende maatregelen soorten (Ffw-toets) De uitvoeringspraktijk van de ontheffingverlening Flora- en faunawet leert dat er doorgaans een duidelijke voorkeur is voor het zoveel mogelijk voorkomen of beperken van de negatieve effecten. Dit geldt dan ook als voorwaarde voor het voorkomen van een ontheffingsplicht of het verkrijgen van een ontheffing als dit onverhoopt toch nodig is. Recente jurisprudentie laat zien dat ontheffingen voor categorie 1 tot en met 4-vogelsoorten of overige tabel 3-soorten met een negatieve trend niet zondermeer worden afgegeven. Voor alle genoemde beschermde soorten bestaan er in de praktijk ruime mogelijkheden om effecten te voorkomen of te minimaliseren door een passende locatiekeuze, inrichting en uitvoeringstijdstip. Zo nodig kunnen aanvullend ook andere mitigerende (verzachtende) maatregelen worden getroffen zoals het aanbieden van alternatieve broedgelegenheid (bijvoorbeeld nestkasten) en kan de kwaliteit van het omringende leefgebied worden behouden of zelfs verbeterd. Ter illustratie zullen in het MER voorbeelden van enkele maatregelen opgenomen worden die getroffen kunnen worden indien verblijfplaatsen van te verwachten tabel 3-soorten en vogels (inclusief functionele leefomgeving) mogelijk worden aangetast. Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 21\26

22 Landschap Het landschap van de gemeente Oude IJsselstreek wordt gekenmerkt door een afwisseling van landschapstypen. Het gebied kenmerkt zich door een onderscheid in drie landschapstypen. Het betreffen: Een besloten kleinschalig landschap aan de noordzijde waarbinnen de ecologische zone ligt en de kern Varsseveld als dorp in het landelijke gebied Het stroomlandschap in het midden van de gemeente langs de Oude IJssel waar de rest van de kernen zich bevinden als een kralensnoer langs de rivier Het westelijk deel van de gemeente dat zich kenmerkt als een rationeel landschap met agrarische activiteiten en enkele kleine kernen Beoordelingscriterium Aantasting / versterking waardevolle landschappen en landschappelijke elementen Cultuurhistorie en archeologie De gemeente Oude IJsselstreek kent veel cultuurhistorisch waardevolle gebieden, die ze wil behouden, versterken en zichtbaar maken. Ook zijn er meerdere archeologisch interessante locaties. De gemeente kent een overwegend agrarisch cultuurlandschap en een lange landbouwgeschiedenis. De ontginningsgeschiedenis geeft een beeld van de historische ontwikkeling van het cultuurlandschap. De gemeente ligt op de overgang van het rivierengebied (van Rijn en IJssel) naar het Oost-Nederlands zandgebied. Bijna de gehele gemeente valt onder het zandlandschapstype, waarbij het noordelijk deel voornamelijk bestaat uit kampontginningen en het zuidelijk deel uit rivierterrasontginningen. In het noordoostelijke punt van de gemeente bevindt zich nog een klein gebied veenontginning en langs de zuidelijke gemeentegrens ligt een strook rivierontginningen. Beoordelingscriterium Aantasting / kwaliteitbehoud waardevolle cultuurhistorische elementen, respecteren archeologische verwachting Water en bodem Het grondwatersysteem omvat infiltratiegebieden, intermediaire gebieden en kwelgebieden. De grondwaterstroming binnen de gemeente is ook van oost naar west gericht en vindt zijn oorsprong voornamelijk in de verdere Achterhoek. Door het ondiep gelegen Oost-Nederlandse keileemplateau komt voornamelijk ondiep grondwater voor dat snel wordt afgevoerd. Daarnaast maken de dekzandruggen rondom de Oude IJssel deel uit van het kwelinfiltratiesysteem. Op de hoger gelegen zandruggen infiltreert water en in de lager gelegen gebieden komt het water als kwel weer aan de oppervlakte. 22\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

23 Het oppervlaktewatersysteem omvat hoofdwaterlopen en haarvaten. Deze ontspringen grotendeels in Duitsland en stromen van (zuid-)oost naar (noord-)west door de gemeente. De meest kenmerkende watergangen van dit oppervlaktewatersysteem zijn de BovenSlinge, de Oude IJssel en de Aa-strang. Kleine en veelal droogvallende beekjes en sloten wateren af op dit systeem. Verder liggen in het plangebied open wateren in de vorm van plassen en vennen / poelen, waarvan een aantal door zandwinning zijn ontstaan. Bepaald zal worden welke gevolgen de verschillende ontwikkelingen hebben voor de kwaliteit en beschikbaarheid van oppervlakte- en grondwater (veerkracht van het watersysteem). Beoordelingscriterium Aantasting / verduurzaming waterstructuren, ontstaan knelpunten / oplossingen waterhuishouding, risico grond- en drinkwaterbeschermingsgebieden. Verkeer De belangrijkste wegen in en rond de gemeente zijn de snelweg A18 van Doetinchem richting Varsseveld, aansluitend de N18 naar Enschede en Duitsland, de N816 van s Heerenberg naar Ulft (Berghseweg), de N317 van Doetinchem naar Ulft en Duitsland Slingerparallel / Terborgseweg), en de N318 van Varsseveld naar Aalten/Winterswijk en Duitsland (Aaltenseweg). Voor de functies in het landelijk gebied zijn met name de secundaire wegen van belang. Het zijn de wegen die primair zijn aangelegd voor de uitoefening van het landbouwkundig gebruik. Beoordelingscriterium Knelpunten binnen verkeersstructuur, waarbij zo veel als mogelijk / wenselijk onderscheid gemaakt wordt in (recreatieve en agrarische) verkeersstromen Woon- en leefmilieu (geluid, geur, luchtkwaliteit en gezondheid) Diverse ontwikkelingen, waaronder die op agrarische bouwpercelen kunnen gevolgen hebben voor geluid, geur, luchtkwaliteit en gezondheid. Deze vier thema s worden in het MER (waar mogelijk kwalitatief) beschouwd. Voor het thema gezondheid wordt bezien hoe de uitbreidingsmogelijkheden van veehouderij zich ruimtelijk verhouden tot bebouwingsconcentraties. Met betrekking tot geur wordt in het MER in beeld gebracht of het aantal geurgehinderden wijzigt. Beoordelingscriterium Verslechtering c.q. verbetering niveaus geluid, geur, luchtkwaliteit en gezondheid Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 23\26

24 4.5 Inhoudelijke vereisten MER De inhoudelijke eisen waaraan het MER moet voldoen zijn vastgelegd in artikel 7.7 (m.e.r.-plichtige plannen) van de Wet milieubeheer. De inhoudsvereisten zijn: Doel: een beschrijving van wat met de voorgenomen activiteiten wordt beoogd Voorgenomen activiteiten & alternatieven: een beschrijving van de voorgenomen activiteit en van de redelijkerwijs in beschouwing te nemen alternatieven daarvoor, inclusief de motivering van de keuze voor de in beschouwing genomen alternatieven. In het geval van een m.e.r.-plichtig besluit ook een beschrijving van de wijze waarop de voorgenomen activiteit zal worden uitgevoerd Relevante plannen & besluiten: in het geval van een m.e.r.-plichtig plan een overzicht van eerder vastgestelde plannen die betrekking hebben op de voorgenomen activiteit en de beschreven alternatieven. In het geval van een m.e.r.-plichtig besluit een aanduiding van dit besluit (of besluiten) en een overzicht van de eerder genomen beslissingen van bestuursorganen die betrekking hebben op de voorgenomen activiteit en de beschreven alternatieven Huidige situatie & autonome ontwikkeling: een beschrijving van de bestaande toestand van het milieu, voor zover de voorgenomen activiteit of de beschreven alternatieven daarvoor gevolgen kunnen hebben, en van de te verwachten ontwikkeling van dat milieu, indien die activiteit noch de alternatieven worden ondernomen Effecten: een beschrijving van de gevolgen voor het milieu die de voorgenomen activiteit en de beschreven alternatieven kunnen hebben, inclusief een motivering van de wijze waarop deze gevolgen zijn bepaald en beschreven Vergelijking: een vergelijking van de beschreven te verwachten ontwikkeling van het milieu met de beschreven mogelijke gevolgen voor het milieu van de voorgenomen activiteit en elk van de in beschouwing genomen alternatieven Mitigerende & compenserende maatregelen: een beschrijving van de maatregelen om belangrijke nadelige gevolgen op het milieu van de activiteit te voorkomen, te beperken of zoveel mogelijk teniet te doen Leemten in informatie: een overzicht van de leemten in de beschrijvingen van de bestaande toestand van het milieu en de gevolgen voor het milieu als gevolg van het ontbreken van de benodigde gegevens Samenvatting: een samenvatting die aan een algemeen publiek voldoende inzicht geeft voor de beoordeling van het milieueffectrapport en van de daarin beschreven mogelijke gevolgen voor het milieu van de voorgenomen activiteit en van de beschreven alternatieven 24\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

25 5 Verdere besluitvormingsprocedure 5.1 Algemeen Het MER en het Ontwerpbestemmingsplan Buitengebied zullen gezamenlijk ter inzage worden gelegd. Tijdens de ter inzage legging (voor de duur van zes weken) is het mogelijk om schriftelijk of mondeling op beide documenten zienswijzen in te dienen. De Commissie voor de m.e.r. (Cie m.e.r.) zal in deze periode haar toetsingsadvies uitbrengen. Het bevoegd gezag kan dit advies overnemen. Tevens zal het bevoegd gezag in haar besluit motiveren hoe met het MER rekening is gehouden en hoe en wanneer de te nemen maatregelen geëvalueerd gaan worden. 5.2 De M.e.r.-procedure Het MER bevat het onderzoek naar de milieueffecten die voortkomen uit het bestemmingsplan. De Uitgebreide m.e.r.-procedure is van toepassing (art. 7.9 Wet milieubeheer). In onderstaande figuur staat die schematisch weergegeven. Figuur 5.1 Milieueffectprocedure (Commissie voor de m.e.r.). In de bijlage is het schema gedetailleerd weergegeven Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek 25\26

26 26\26 Startdocument planm.e.r. bestemmingsplan Buitengebied Oude IJsselstreek

27 Bijlage 1 Procedure m.e.r. (uitgebreide procedure)

28

29 Figuur b1 Uitgebreide m.e.r.-procedure