Inhoud van dit maandblad. 73e jaargang nummer 4, december 2018

Transcriptie

1

2

3 Bestuursleden: Vereniging voor Aquarium-, Terrarium- en Vijverkunde. Rekeningnummer: NL38 INGB Opgericht: 15 augustus 1945 (Koninklijk goedgekeurd). Aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua-Terra. Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Zwolle. Internet: Volg ons op: 73e jaargang nummer 4, december 2018 voorzitter: Marco Zandbergen Leeuwerikplein LP Nieuwleusen zandbergen@natuurvrienden-zwolle.nl vice-voorzitter: Jan Disco Tilligterbeek BT Zwolle disco@natuurvrienden-zwolle.nl secretaris / redacteur: Wim Steinhoff Van Keppelmarke GK Zwolle steinhoff@natuurvrienden-zwolle.nl penningmeesteres: Agnes Disco Tilligterbeek BT Zwolle disco@natuurvrienden-zwolle.nl commissarissen: Gerrit Pots Mackayware RX Zwolle pots@natuurvrienden-zwolle.nl Inhoud van dit maandblad Artikel pagina Van het bestuur 3 Uitnodiging 4 Agenda 5 Verslag 6 Foto s van de gekeurde aquaria 9 Opzeggen lidmaatschap 10 Maandblad in pdf per 11 Veel voordelen van het lidmaatschap 11 Abonnementsprijs aanpassing Het Aquarium Keurmeester en fotograaf gezocht 12 De Oost-Afrikaanse slenk 13 Balantiocheilus melanopterus 16 Aquariumhouden met Afrikaanse cichliden 17 Filtersystemen voor garnalenaquaria 22 Slimme zeeslak is een jattende jager 26 Ledenmutaties 27 Kerst- en Oudjaars wens 27 Aanmeldingsformulier A.V. Natuurvrienden-Zwolle 28 Marcel Bennik H. Broekmanstraat DL Zwolle bennik@natuurvrienden-zwolle.nl Anne Pleiter Commissarislaan LV Zwolle pleiter@natuurvrienden-zwolle.nl technische commissie (geen bestuurslid): Theo Verheij Vinkenweg XN Wapenveld tc@natuurvrienden-zwolle.nl bibliothecaris (geen bestuurslid): Magnus Bakker Philosofenallee TC Zwolle bibliotheek@natuurvrienden-zwolle.nl De redactie is niet verantwoordelijk voor de juistheid van de inhoud van de artikelen. Overname van artikelen is toegestaan, mits voorzien van bronvermelding. Aponogeton, op de groeiplaats in Madagascar. Foto: Aqualife Japan. 1 2

4 Van het bestuur Op maandag 12 november hadden we toch wel een bijzondere Ledenbijeenkomst. De avond begon met de huldiging van ons bestuurslid Marcel Bennik. Hij kreeg de Gouden Vin, een onderscheiding van de NBAT. Marcel is al ruim 10 jaar lid van het bestuur en heeft meerdere presentaties voor Ledenbijeenkomsten voorbereid. Naast vele andere activiteiten is hij druk geweest om een aquarium cursus voor beginners te realiseren. Kortom, zijn inzet wordt zeer gewaardeerd. De onderscheiding is dan ook dik verdiend. Tijdens deze zelfde avond zouden we Jan-Remco Dijkstra in het zonnetje zetten. Hij is al 25 jaar lid van onze vereniging en daar hoort een huldiging bij. De voorbereidingen daartoe waren getroffen. Maar helaas is dit door een misverstand niet doorgegaan. Jammer. We bekijken hoe en wanneer we dit opnieuw kunnen organiseren. En dan was er natuurlijk ook de uitslag van de Verenigingskeuring. Alle vier de deelnemers hadden een mooie prestatie geleverd met hun aquarium. Albert Romkes haalde de meeste punten en is dus onze nieuwe verenigingskampioen. Een foto van zijn aquarium zal gedurende een jaar op de cover van het maandblad staan. Magnus Bakker gaat met zijn speciaal aquarium meedoen aan de Districtskeuring. We wensen Magnus alvast veel succes. Fokke Baarssen en Jos Heerink hadden ook een heel mooi aquarium en ontvingen lovende woorden van de keurmeester. Marten Hulst is nu lid van Innesi in Hardenberg, maar heeft zich aangemeld als lid bij onze vereniging. Als de overschrijving bij de NBAT op tijd rond is kan hij Natuurvrienden-Zwolle vertegenwoordigen met zijn gezelschapsaquarium bij de Districtskeuring. Wilco Piest, lid van onze vereniging, runt al een aantal jaren een webshop met veel aquascape artikelen, maar ook met o.a. planten. De bedoeling is dat hij in januari een echte winkel opent in Steenwijk. De voorbereidingen daarvoor zijn in volle gang. Het is zeker de moeite waard zijn website ( te bezoeken, daar kunt u heel veel interessante informatie en aquarium benodigdheden vinden. We wensen Wilco veel succes met de rest van de voorbereidingen en een goed lopende aquariumwinkel. Als u Het Aquarium in het vervolg uitsluitend digitaal wilt ontvangen, vergeet dan niet dit zeer spoedig aan het secretariaat door te geven. U leest hier meer over verderop in dit maandblad. De tijd gaat snel. Als u dit leest zijn we al in december aangeland en koersen we richting Kerst en Wij wensen u alvast prettige Kerstdagen en een fijne jaarwisseling. Jan Disco. Uitnodiging tot het bijwonen van de Ledenbijeenkomst van A.V. Natuurvrienden-Zwolle, te houden op maandag 10 december 2018 in de Hilde van Driezorg Zwolle De Havezate, Gombertstraat 350, 8031 MK Zwolle. Inlopen vanaf uur. Begin uur. Programma S Opening van de Ledenbijeenkomst door de voorzitter. S Verslag van de Ledenbijeenkomst, gehouden op maandag 12 november S Mededelingen van het bestuur. S Gelegenheid tot het stellen van vragen. S Presentatie van Jan en Margie van der Heijden, getiteld: 'Nicaragua'. S Pauze. S Vervolg van de presentatie van Jan en Margie van der Heijden. S Sluiting van de Ledenbijeenkomst. Beste lezer/lezeres, Graag willen wij (Jan en Margie van der Heijden) jullie meenemen op onze tocht door Nicaragua die we in oktober 2017 hebben gemaakt. Onze reis begint in Managua waarvandaan wij per auto richting Matagalpa gaan waar wij, in de bergen op 1100 meter hoogte, onze eerste verblijf hebben. We verblijven op een koffieplantage waarvandaan mooie trips in de omgeving gemaakt worden. De regentijd is nog niet geheel voorbij en de 3 4

5 temperaturen waren dan ook nog niet erg hoog. Hier hebben we een grote diversiteit aan flora en fauna vastgelegd, waaronder diverse soorten roodoog maki kikkers. Onze volgende stop is een verblijf aan het Apoyo meer, een ingestorte vulkaankrater met zowel in het water als langs de kraterwanden een rijk dierenleven. In het meer leven enkele endemische cichliden soorten. De temperatuur is hier gelukkig wat hoger en de droge tijd zet nu goed in. Ons volgende verblijf ligt in El Castillo, een dorpje aan de San Juan rivier, grenzend aan het reservaat Indio Maiz, vlak bij de grens met Costa Rica. Hiervandaan maken we per boot diverse uitstapjes in het reservaat en langs de oevers van de zijriviertjes. Onze laatste stop is een klein eilandje voor de kust in de Caribische zee, Isla del Maiz grande. Hier maken we wat leuke onderwater opnames, ondanks de slechte duikomstandigheden. Kortom een reis voor alle natuurliefhebbers, want naast vissen komen ook reptielen en amfibieën, maar ook allerlei andere bijzondere dieren, vogels, insecten, planten en bloemen, ruimschoots aan bod. Agenda Datum Activiteit Presentatie van Hans Kiers, getiteld: 'Nooit meer kardinalen' Jaarvergadering Presentatie van Rob Uvenhoven, getiteld: 'Van Kameroen tot Mozambique' Presentatie van Bert van Geel, getiteld: 'Tropische regenwouden'. Het programma kan door omstandigheden wijzigingen ondergaan. Verslag van de Ledenbijeenkomst van A.V. Natuurvrienden-Zwolle, gehouden op maandag 12 november 2018 in zaal Hilde van De Havezate, Gombertstraat 350 te Zwolle. 1. Opening van de Ledenbijeenkomst door de voorzitter. Jan Disco, onze vice-voorzitter, opent de Ledenbijeenkomst en heet iedereen van harte welkom. 2. Verslag van de Ledenbijeenkomst, gehouden op maandag 8 oktober Er zijn geen opmerkingen over het verslag van de vorige Ledenbijeenkomst. 3. Mededelingen van het bestuur. * De NBAT heeft bepaald, dat een abonnement op Het Aquarium 1,00 duurder wordt en gaat per 1 januari ,00 kosten. Een abonnement op Het Aquarium alleen digitaal kost per 1 januari ,00. Als je een abonnement op Het Aquarium alleen digitaal wilt moet je dit zo snel mogelijk, maar uiterlijk half december, doorgeven aan Wim Steinhoff. Geef je dit later door, dan kan het niet meer op tijd verwerkt worden door ons en de NBAT. * Er liggen weer folders klaar. * De bibliotheek is open. * Er worden vanavond foto s gemaakt. Deze foto s zullen gebruikt worden voor het maandblad en de website. Jan wil in verband met de privacy weten, of iemand daar bezwaar tegen heeft. Niemand heeft bezwaar. * Jan-Remco Dijkstra is 25 jaar lid van onze vereniging. We willen hem vanavond huldigen. Hij is uitgenodigd om vanavond aanwezig te zijn, maar helaas is hij er niet. * Marcel Bennik is al meer dan 10 jaar bestuurslid van onze vereniging. Hij doet veel voor de vereniging. Hij helpt onder andere bij het onderhouden van aquaria, hij maakt presentaties, ook voor de cursus die we in het voorjaar gegeven hebben. Ook binnen de bestuursvergaderingen heeft hij een duidelijke inbreng. We willen hem daarvoor bedanken en onderscheiden: Marcel krijgt de Gouden Vin, een onderscheiding van de NBAT. 4. Gelegenheid tot het stellen van vragen. Er worden geen vragen gesteld. 5. Presentatie van de 4 aquaria die hebben deelgenomen aan de Verenigingskeuring Wim Steinhoff en Theo Verheij hebben op 20 oktober 4 leden van onze vereniging bezocht die meededen aan de Verenigingskeuring. Wim was de 5 6

6 keurmeester, Theo de fotograaf. Er waren 3 A1 aquaria: Jos Heerink, Fokke Baarssen en Albert Romkes. Magnus Bakker deed als enige mee in de categorie A2. We beginnen met het gezelschapsaquarium van Jos Heerink. Jos heeft een bak met een ronde ruit, dat is moeilijk te fotograferen. Het is een mooi aquarium, afmeting: 100 x 50 x 60 cm. Hij heeft grote Discusvissen in deze bak, eigenlijk zijn die te groot voor dit aquarium. Er zwemmen mooie Hyphessobrycon in en ook Epiplatys. Aan beplanting heeft hij onder andere Belgisch groen en Vaantjes. Er is teveel achterwand zichtbaar. Magnus Bakker heeft een speciaalaquarium Azië van 130 x 60 x 60 cm. Magnus heeft mooi Javamos op de achterwand en een prachtig koppel Blauwe Spatten. Er zwemt een grote school Botia s in dit aquarium en ook een flinke school Glaswelzen. Er is niet overdreven veel beplanting. De Glaswelzen zijn lichtschuw, die komen tevoorschijn als het licht gedempt is. Magnus heeft een LED balk boven het aquarium. Het water was heel helder. Fokke Baarssen heeft een gezelschapsaquarium van 110 x 50 x 50 cm. Hij heeft een mooie school kardinalen in dit aquarium. De Zosterifolia heeft geen mooie grote koppen en de Alternanthera reinecki is bealgd. Fokke heeft het advies gekregen om er een buis bij te plaatsen. Hij heeft wel een mooie boog van kienhout, begroeid met mos en daarachter een Azurea. Zo is een mooi doorkijkje ontstaan, dat geeft diepte. Het mos is ideaal voor garnalen, die zitten er ook heel veel op. De techniek is uitstekend, Fokke heeft een biologisch filter. De laatste deelnemer is Albert Romkes met een gezelschapsaquarium van 150 x 80/50 x 60 cm. Er staat een hele mooie Lotus in het aquarium en Prosatinaca palustrus (palmblad). Albert heeft Rasbora's en Potloodvisjes rondzwemmen in zijn aquarium en ook hele mooie Leeri s. Ook de techniek is prima voor elkaar. De Rotala doet het minder goed, maar daar staat een grote Lotus boven die het licht wegneemt. Albert heeft een biologisch filter met regenfilter en CO 2 toevoeging. Het is een heel mooie bak. Dit is het einde van de presentatie. Met dank aan de deelnemers voor de gastvrijheid. Theo heeft 25 jaar foto s gemaakt. Wim heeft ook al een aantal jaren de keuring gedaan. Wim en Theo gaan ermee stoppen. Volgend jaar moet iemand anders de keuring doen. 6. Pauze. In de pauze wordt de gebruikelijke verloting gehouden. De opbrengst is 41,20. Gerrit Pots wint 20,60. De andere helft gaat in de kas van de vereniging. 7. Uitslag van de Verenigingskeuring. Wim en Theo hebben mooie bakken gezien en een leuke dag gehad. Dan volgt nu de uitslag: A2: 1 e : Magnus Bakker, 385 punten totaal en 60 punten biologisch. A1: 3 e: : Jos Heerink, 385 punten totaal en 58 punten biologisch; 2 e : Fokke Baarssen, 389 punten totaal en 59 punten biologisch; 1 e : Albert Romkes, 393 punten totaal en 61 punten biologisch. Albert Romkes heeft de meeste punten gehaald, hij is onze nieuwe vereni gingskampioen. Albert, van harte gefeliciteerd. De nummers 1 en 2 mogen door naar de Districtskeuring. Magnus Bakker gaat meedoen, Albert en Fokke willen dit niet. De Districtskampioen van 2018, Marten Hulst, is nu nog lid van Innesi Hardenberg, hij heeft zich aangemeld als lid bij Natuurvrienden-Zwolle. Hij wil graag voor onze vereniging aan de Districtskeuring meedoen. Huldiging van bestuurslid Marcel Bennik. Fokke Baarssen ontvangt voor Albert Romkes de wisselbeker voor de Verenigingskampioen Vorig jaar zijn we met een excursie naar AquaZoo Leerdam geweest, daar is een permanente tentoonstelling. Daar hebben we een film van, die duurt ongeveer een uur en daar gaan we nu naar kijken. Eerst een korte fotoimpressie, daarna bewegende beelden van de aquaria die er te zien zijn: zoetwater zeewater en brakwater terraria Cichliden van Malawi en Tanganjika Midden-Amerika en Zuid-Amerika. Ook nog wat extra s, onder andere grote cichliden en zeepaardjes met jongen. 8. Sluiting van de Ledenbijeenkomst. Jan Disco geeft aan, dat we mooie aquaria hebben gezien en ook bijzondere filmbeelden. Daar hebben we van genoten. Theo en Wim worden bedankt voor hun inzet en krijgen als dank een mooi herfstboeket. Jan bedankt de aanwezigen voor hun komst en wenst iedereen wel thuis. Graag tot de volgende keer. Agnes Disco. 7 8

7 Foto's van de gekeurde aquaria De presentatie van de gekeurde aquaria werd tijdens de Ledenbijeenkomst van 12 november 2018 gegeven. Onderstaand vindt u de foto's van de aquaria, op volgorde van rangschikking, zoals in het verslag staat. De foto's zijn door Theo Verheij gemaakt. De keuringsuitslag heeft u al in het verslag van Agnes Disco kunnen lezen. Wim Steinhoff. Fokke Baarssen. Magnus Bakker. Albert Romkes. Opzeggen lidmaatschap Als u, om welke reden dan ook, het lidmaatschap van A.V. NatuurvriendenZwolle wilt opzeggen, kunt u dat tot uiterlijk 1 oktober van dat jaar schriftelijk bij de secretaris doen, ingaande op 1 januari van het jaar daarop. Als het opzeggende lid echter een kortere opzegtermijn aanhoudt, is onze penningmeester gerechtigd om dat lid een nota te sturen voor betaling van de nog resterende contributie voor de rest van dat jaar. In het Huishoudelijk Reglement staat namelijk: 'Opzegging van het lidmaatschap ontslaat het betreffende lid niet van de verplichting tot betaling van de contributie, verschuldigd tot het tijdstip waarop het lidmaatschap eindigt'. Jos Heerink. 9 10

8 Maandblad in pdf per Alle leden die ons maandblad in pdf per willen ontvangen in plaats van per post, kunnen dit doorgeven aan de secretaris, Wim Steinhoff. Verzending per geeft het lid 15,- per jaar korting op de contributie, ingaande het daarop volgende kalenderjaar. Opgeven per Denken de leden eraan om hun gewijzigd adres aan Wim Steinhoff door te geven? Als je het maandblad per ontvangt, krijg je hem niet meer als het juiste adres niet bij het bestuur bekend is. Het bestuur. Veel voordelen van het lidmaatschap Zoals u weet biedt het lidmaatschap van A.V. Natuurvrienden-Zwolle veel voordelen, zoals de 10 Ledenbijeenkomsten per jaar, een eventuele jaarlijkse aquariumkeuring en een abonnement op ons verenigingsblad. Verder hulp bij aquariumproblemen en de 3 boekjes De Beginnershoek. Maar weet u dat u bij enkele aquariumhandelaren 10% korting op de aankoop van aquariumvissen en -planten kunt krijgen? Netto-prijzen en aanbiedingen uitgezonderd. Azaqua geeft 10% korting op het gehele assortiment, met uitzondering van ADA produkten. Men heeft alleen recht op korting, als men bij aankoop een servicepas van de NBAT of een geldig lidmaatschapsbewijs van onze vereniging kan tonen. De volgende zaken geven korting: Hilbert Jonkman, Thomas à Kempisstraat 49-51, Zwolle. Van der Capellenstraat 101, Zwolle-Zuid. Belverderelaan 241, Stadshagen, Zwolle. Zunnebeld, Van Karnebeekstraat 73, Zwolle. Azaqua internet: of info@azaqua.nl. Het bestuur. Abonnementsprijs aanpassing Het Aquarium 2019 Door stijging van de druk-, opmaak- en verzendkosten van het blad en de BTW verhoging van 6 naar 9% is het helaas nodig de abonnementsprijs van Het Aquarium in 2019 voor verenigingsleden met een papieren blad te verhogen. De verhoging kan daarbij beperkt blijven tot 4,4%. 11 De abonnementsprijs voor digitale abonnementen gaat, zoals op de verenigingsraad afgesproken, flink omlaag. Abonnement Het Aquarium voor verenigingsleden (papier + digitaal) 2018: 24,00 euro per jaar; 2019: 25,00 euro per jaar. Abonnement Het Aquarium voor verenigingsleden (alleen digitaal) 2018: 15,50 euro per jaar; 2019: 4,00 euro per jaar. Als je Het Aquarium alleen digitaal wilt hebben, moet je dat uiterlijk op 15 december doorgeven aan de secretaris, Wim Steinhoff. steinhoff@natuurvrienden-zwolle.nl. Het bestuur van de NBAT. Keurmeester en fotograaf gezocht Theo Verheij en Wim Steinhoff hebben al veel jaren samen de Verenigingskeuring verzorgd. Theo als fotograaf en Wim als keurmeester. We hebben er altijd veel plezier aan beleefd. Wegens persoonlijke omstandigheden gaan wij met ingang van heden daar helaas mee stoppen. Wellicht zijn er leden met voldoende kennis van zaken die dit werk van hen willen overnemen. Keurmeester en fotograaf kan ook in één persoon samengaan. Als je belangstelling hebt kun je contact opnemen met Wim Steinhoff, steinhoff@natuurvrienden-zwolle.nl. Als zich niemand meldt, zijn de alternatieven: geen Verenigingskeuring meer of een keurmeester van de NBAT. Dit jaar hebben we 4 deelnemers. Daar kun je geen keurmeester voor laten komen. Dat is te duur. We zijn benieuwd of er onder onze leden belangstelling is. Met groet, Theo Verheij en Wim Steinhoff. 12

9 De Oost-Afrikaanse slenk Een slenk is een gebied dat structureel lager ligt dan het omringende gebied en dat begrensd wordt door breuken. De Oost-Afrikaanse slenk is een groot merengebied met onder andere het Victoriameer en het Tanganjikameer. Het gaat om enorme watermassa's. Het Victoriameer beslaat meer dan vierkante kilometer. Het Tanganjikameer heeft een lengte van meer dan 700 kilometer, een grootste breedte van 125 kilometer en een diepte van ongeveer 1400 meter, wat zelfs 2000 meter is geweest. De meren zijn verbonden via rivieren, delta's en moerassen. Verbindingen met de oceanen zijn er maar weinig. Door het schuiven van continentale formaties en lavaerupties, die leidden tot het Tanzaniaans gebergte, heeft er een afsluiting van waterwegen plaatsgevonden die de directe uitstroming vertraagde of zelfs onmogelijk maakte. De vorming van al deze meren is geografisch vrij nauwkeurig te bepalen. Men mag zelfs spreken van een biologische speeltuin voor wetenschappers. Het Victoriameer wordt in leeftijd geschat op ongeveer jaar. Toch, ongeveer jaar geleden, was het meer leeg. Een groep jonge vissen, de Cichliden, heeft zich hier geweldig ontwikkeld. De meeste zijn endemisch voor één meer. Endemisch betekent alleen daar voorkomend. Dus Cichliden van het ene meer vind je niet in andere meren. Dit geldt voor Cichliden, niet voor bijvoorbeeld Longvissen van het geslacht Clarias. De weg van het ene meer naar het andere meer vormt een obstakel die Cichliden niet kunnen nemen. In de waterverbindingen groeien geweldig grote plantenpartijen, grotendeels gevormd door Papyrusplanten. Deze plant heeft een negatieve assimilatie. Het is in grote lijnen zo dat planten als voedsel CO2 nodig hebben. Onder invloed van licht wordt dit omgezet in zuurstof (fotosynthese). Simpeler kan ik het niet zeggen. Gevaar bij zo'n simpele verklaring is dat je niet volledig juist bent, maar om te begrijpen wat negatieve assimilatie is, kan ik er nu misschien mee volstaan. De Papyrusplant gebruikt als voedsel zuurstof en geeft CO2 terug: negatieve assimilatie. Dit betekent dat reislustige Cichliden, of Cichliden in nood, er niet weg kunnen. Er is een zuurstofarm gebied. Hier komen geen vissen met kieuwademhaling levend voor. Wel de zogenaamde Longvissen, die hebben een mogelijkheid om zuurstof tot zich te nemen, anders dan via de kieuwen. Zij zijn dus in de totale Afrikaanse slenk gelijk ontwikkeld. Dit biedt een geweldige mogelijkheid voor onderzoek door wetenschappers, uniek in onze wereld. Wij Nederlanders blazen in deze een goede partij mee. Met name de onderzoeken vanuit Leiden, met Dr. Witte en Drs. Barel in het Victoriameer zijn van groot belang. Toen Nederland een samenwerking ontwikkelingshulpprogramma met Tanzania had, hebben medewerkers van Witte en Barel nog de mogelijkheid gehad om onderzoek te doen in het Victoriameer. Achterop een vissersboot werden in snel tempo de vissen oppervlakkig gedetermineerd. Ongelooflijk was de 13 grote rijkdom aan soorten die toen werd ontdekt. Het aantal soorten liep in korte tijd op tot boven de duizend. Papyrusplant. Foto: tuinadvies.be. Deze variatie geldt zeker ook voor de overige meren. De Bwuna's hadden zich in ongelooflijk veel verschillende soorten ontwikkeld. Helaas heeft de Nijlbaars aan dit onderzoek een abrupt einde gemaakt. Toen ik in 1992 een bezoek bracht aan de faculteit van Dr. Witte, samen met Willem Baris van A.V. Voorne, zagen wij fossiele vissen die in het wild totaal waren uitgestorven. Nauwelijks 3 jaar daarvoor leefden ze nog met duizende in dit meer. De angst dat andere meren hetzelfde lot ondergaan is zeer reëel. In het Rudolfmeer zijn al sporen ontdekt van de Nijlbaars. Waarschijnlijk illegaal uitgezet door mensen. De beheerders en regeringsleiders vrezen het ergste. De gevolgen van de Nijlbaars zijn een regelrechte ramp. Voor de bevolking, maar ook op natuurgebied. Een totale populatie is in een korte periode van ongeveer 25 jaar verdwenen. De soortenrijkdom en de geweldige hoeveelheid aan vissen die aan een groep meerbewoners voedsel verschafte zijn nagenoeg verdwenen. De grote vissen van een meter hebben een maaginhoud van soortgenoten die iets kleiner zijn, die op hun beurt weer vissen in hun maag hebben. Zo blijft het gaan. Het zijn net Russische poppen in een doos. 14

10 In de pop zit een pop en in die weer een pop, almaar doorgaand. De vissers die 30 jaar geleden moeite hadden om hun netten aan boord te trekken, vangen nu ongeveer 4 vissen per dag. Om hier toch van te kunnen leven worden die grote vissen verkocht aan fileerfabrieken die deze vissen fileren en exporteren naar Japan en Australië, waar ze veel geld opleveren. Geld dat voornamelijk in de handel blijft en waar de plaatselijke bevolking weinig aan heeft. als een gevangenisbewaker dieren tegen hield om van gebied naar gebied te gaan, nu de enige reële kans is op een herstel van de Afrikaanse slenk. Willem L. Postma. Bewerking Rob Otten, L.A.T.V. Leiden. Balantiocheilus melanopterus Het is een Z.O.-Aziatische scholenvis (Thailand, Borneo, Sumatra, Soenda), uit de familie der karperachtigen of Cyprinidae met als geslachtsnaam Balantiocheilus wat slurflip betekent. Deze vissen hebben een langwerpige, zijdelings afgeplatte vorm, waarvan de uitstulpbare bek het meest karakteristieke kenmerk is. Ze hebben echter geen baarddraden, iets wat onze inheemse karper soorten wel hebben. De melanopterus, dat is zijn soortnaam, heeft een hoger uiterlijk. Daar kan nog aan worden toegevoegd dat hun rug- en aarsvin sikkelvormig zijn en dat de staartvin erg diep gevorkt is. Ze kunnen in het aquarium gemakkelijk de 20 cm halen, soms zelfs meer. In hun eigen leefgebied groeien ze wel uit tot 40 cm. De flanken geven een zijden zilverglans weer, die men zelden bij een vis aantreft. Al hun vinnen pronken dan nog met een brede, zwarte omranding. Ze voelen zich zowel in stromend als in stilstaand water op hun best, als de temperatuur maar tussen de 23 en 26 C ligt. Deze vissen zijn zeer sterk en steeds hongerig van aard. Nijlbaars. Foto: seriouslyfish.com. De verwachting is dat als de Nijlbaars, die net zo opgesloten zit in het Victoriameer als de Cichliden, naar het Tanganjikameer komt en daar eenzelfde slachting zal aanrichten. Men is wel iets positiever omdat daar, door rotswanden aan de oostelijke kant van het meer, waarschijnlijk iets meer soorten Cichliden blijven bestaan. Maar de situatie is geweldig gevaarlijk. Samen met de houtkap op de oever, waardoor er een geweldige vervuiling door erosie en aarde plaatsvindt, is de ramp door toedoen van de Nijlbaars niet te overzien. Mogelijk dat in afgesloten ruimtes, afgesloten door Papyrusplanten van meren en wateren nog Cichliden leven die misschien kunnen worden uitgezet als de Nijlbaars zichzelf uiteindelijk heeft opgegeten. Tot dan is de situatie gevaarlijk en de toekomst onzeker. Onze natuurlijke schatkamer van dit gebied is direct in gevaar. Mensen als Ad Konings, met hun werk in dit gebied en publicaties, zijn van onschatbare waarde. Voordat de mensen eindelijk hun aarde verantwoord kunnen beheren (leren om zich niet met de natuur te bemoeien), zullen we nog veel tragedies meemaken, vrees ik. Wel cynisch is het dat de plant die 15 16

11 Wat hun voedselkeuze betreft zijn het alleseters. Wil men ze echter zien groeien, dan geeft men ze afwisselend voer. Ze scharrelen graag boven open bodemplekken tussen de planten, waarbij ze de planten aan weerszijden afzoeken. Veelal vindt men ze ook in de open zwemruimten onbeweeglijk en enigszins in een schuine stand met de kop naar beneden. Als we de kop en vooral de bek nauwkeuriger gaan bekijken, dan zien we dat deze niet zo duidelijk onderstandig, maar meer hoefijzervormig is. De plaatsing van de lippen is zodanig, dat we zowel bij de boven- als de onderlip een huidplooi zien. Daardoor is de vis als het ware in staat met de bek een kort slurfje te vormen. De bovenlip reikt daarbij iets verder dan de onderlip. Het vormen van dit slurfje zien we vooral als de vis haast heeft om voedsel te pakken. Tevens zijn het recordhouders in het springen. We moeten een aquarium voor zilverhaaien goed afdekken want door het kleinste gaatje weten ze te ontsnappen, vooral bij een schrikreactie. Uitvangen met een schepnet is bij deze snelle zwemmers geen sinecure. Opjagen door het vangen zal ongetwijfeld stress veroorzaken, verwondingen (van de vis) bij dit ritueel zijn zeker niet ondenkbeeldig. Ga uiterst voorzichtig te werk en probeer wanneer het niet onmiddellijk lukt, pas de volgende dag opnieuw. Als we jonge exemplaren aanschaffen, zullen we zien dat ze in een groot aquarium al snel een lengte zullen bereiken van 15 à 20 cm. Met nadruk herhalen we dat het een scholenvis betreft en waar we, ondanks zijn prijsklasse, bij aankoop rekening mee dienen te houden. In het aquarium maken we gebruik van niet al te veel planten maar vullen die aan met stenen en kienhout. Ook houden zilverhaaien van schuilplaatsen, omdat ze van een rustig leventje houden en niet graag worden opgeschrikt. In de omgang met andere vissen zijn ze erg vredelievend. Aan de watersamenstelling worden niet zoveel eisen gesteld. In zacht tot matig hard water met een zuurgraad tegen neutraal aan (ph 7), blijven de vissen lang gezond en levendig. Bron: internet. Uit: Aquavo. Aquariumhouden met Afrikaanse cichliden De Afrikaanse slenkmeren en rivieren Vooraleer, geachte lezer, ik hier mijn bijdrage neerpen, zou ik toch nog speciaal uw aandacht willen vestigen op het volgende: er werd mij gevraagd om uit de slenkmeren en rivieren van Afrika een goede (cichliden) combinatie in dit artikel samen te stellen... en dit is niet gemakkelijk! Ik leg u uit waarom, logisch denkend is dit zeer snel geformuleerd... NOOIT ZULLEN WE ONZE VISSEN DIE RUIMTE KUNNEN GEVEN WAAR ZE IN DE NATUUR OVER BESCHIKKEN!!! Te diep hierop ingaan wil ik nu niet doen, doch sla deze uitspraak op in uw grijze hersenmassa, zodat u eraan denkt bij de opbouw van een populatie. Oké daar gaan we dan, laat ons van wal steken. Het Malawimeer Laten we het hebben over combinaties. We moeten hier vooreerst volgens mij een zeer duidelijk onderscheid maken in het cichliden bestand: Mbuna's: kleiner blijvende, rots bewonende en algen etende cichliden. Utaka's: groot wordende rovers, waarbij verschillende Mbuna's als voedsel dienen. Keizerbaarzen: zeer kleurrijke, rustige holenbewoners. Ik hoop dat iedereen snel door heeft dat een combinatie van de drie soorten in één bak een onmogelijk geheel is! We moeten een duidelijk bewuste keuze maken en veelal start de Malawifanaat met Mbuna's. Mbuna's Inrichting Als inrichtingsmateriaal verkies ik maanrotsen en die stapel ik vanaf de bodemruit (eerst piepschuim!) tot zeker aan het wateroppervlak achteraan. Besteed voldoende aandacht aan het goed in elkaar passen, zodat er holen ontstaan die als schuilplaatsen kunnen dienen. Dan pas brengen we onze fijne bodembedekking aan! Laat de maanrotsen lichtjes bealgen vooraleer er vissen in onder te brengen. Als het moment rijp is stel ik het volgende voor, maar eerst nog even dit: in het Pseudotropheus geslacht kunnen we 3, feitelijk 4 groepen herkennen met name: Pseudotropheus zebragroep; Pseudotropheus elongatusgroep; Pseudotropheus tropheopsgroep; De 4de is een beetje de rest... Pseudotropheus spec Rode Zebra Waarom vertel ik u dat? Omdat bijvoorbeeld in de zebragroep exemplaren zitten die duidelijk zeer sterk op elkaar gelijken qua kleur. Het ontbreken van bijvoorbeeld een wit afgezoomde rugvin kan soms al genoeg zijn voor de heren Ichtyologen om deze onder te brengen bij een andere soort. Maar het gaat hier eigenlijk om het volgende: brengt men beide onder in één ruimte, dan zit de kans er dik in dat ze elkaar gaan bevechten, veelal tot de dood van een van beide, of in het andere geval dat er kruisingen gaan plaats vinden. Labidochromis caeruleus Dat is volgens mij het laatste wat wij als liefhebber moeten aanmoedigen... houd de soorten zuiver a.u.b

12 Nu goed, mijn voorstel waarbij ik van het volgende vertrek: één koppel, in sommige gevallen beter 1 man met 2 à 3 wijfjes, het liefst 2 mannen en 4 vrouwtjes, dat verdiende steeds mijn voorkeur en niet alleen van mij, ook van de vissen! De bewoners Pseudotropheus spec Rode Zebra ; Cynotilapia afra; Melanochromis auratus (minstens een groepje van acht); lodotropheus sprengerae; Labeotropheus trewavasae; Pseudotropheus elongatus; Pseudotropheus zebra Pearl variant (zeer mooi); Labidochromis caeruleus; Pseudotropheus spec Acei (klein groepje is zeer mooi); Pseudotropheus livingstoni (speciaal broedgedrag). Liefst geen beplanting, indien u dit toch wenst kijk uit naar enkele Anubias soorten. Pseudotropheus zebra. Foto: cichlidenkwekers.nl. Utaka's Houd rekening met het volgende: Het zijn rovers, je moet hen genoeg afwisselend en sterk voedsel kunnen geven; Ze hebben ruimte nodig; Ze worden groot! 19 Inrichting Een ruime zandvlakte met wat losse steenpartijen en in de hoeken van het aquarium wat schuilplaatsen voor de muilbroedende wijfjes. Enkele behandelde riet- of bamboestengels, met daartussen wat Vallisneria, geven een natuurlijker zicht op het geheel. Bewoners Een koppel Nimbochromis venustus; Een man en twee wijfjes van Sciaenochromis fryeri (prachtig); Een koppel Dimidiochromis compressiceps; Een koppel Synodontis (bodembewoners) er bij plaatsen en dan stoppen. Keizerbaarzen EEN GULDEN REGEL: plaats nooit de verschillende soorten mannetjes en wijfjes bij elkaar, want al zeer snel zullen ze met elkaar gaan kruisen en zoals reeds gezegd, niemand is daar mee gediend! Hoe lossen we dan deze zaak op? Inrichting Het zijn holenbewoners, dus in de verschillende steenformaties die je opbouwt, creëer je openingen en spleten. Je voorziet de bodem van fijn zand (eetgewoonten) met enkele bosjes Vallisneria. Aulonocara maylandi Een koppel Dimidiochromis compressiceps. Bewoners Alleen mannetjes onderbrengen in het aquarium. Wil je kweken, zet dan een respectievelijk wijfje in een kweekbak en plaats vanuit het grote aquarium de man erbij, zo ben je voor een groot percentage zeker dat het raszuivere(?) vissen blijven. Enkele suggesties: Aulonocara maylandi / A. baenschi / A. stuartgrariti / A. hueseri (kleiner blijvende Aulonocara). Tot hier enkele summiere ideeën voor de Malawihouder, we gaan verder met wat informatie over het... Tanganyika-meer Bewoners Een combinatie hier opbouwen is voor mij zeer moeilijk, ik zou ze allemaal willen houden... Toch wil ik vrij duidelijk zijn, het ligt hier heel anders dan in het vorige meer! Daarom zou ik u vooreerst dé tip willen geven, vraag uitleg en praat veel met liefhebbers die al een tijdje bezig zijn, het zal je veel ervaring bijbrengen. Wijselijk wil ik het hier niet hebben over o.a. Tropheus-, Petrochromis- en Simochromissoorten. Dit zijn zeker géén cichliden voor beginners... doe liever wat ervaring op met: Neolamprologus brichardi (kan agressief overkomen); Julidochromis marlieri; Neolamprologus brevis (schelpbewoner); Cyprichromis leptosoma Mpulungu (10 stuks). 20

13 Neolamprologus brichardi. Foto: tanganyika.nl. Inrichting Men kan de bak inrichten met wat grote, platte leistenen, liefst verticaal tegen de achterwand stapelen, reikend tot aan het wateroppervlak (ideaal voor de marlieri's). Enkele losse stenen in het zand (voor de brichardi's) met er rondom wat vrije speelruimte, voorzien van enkele lege slakkenhuizen voor het breviskoppel. De Mpulungu's leven tussen het wateroppervlak en de midden zone van het aquarium. Als planten kunnen we wat Ceratophyllum plaatsen. Een slechte combinatie zou o.a. de volgende zijn: Lamprologus ocellatus die een betrekkelijk (zachtjes uitgedrukt) agressieve schelpbewoner is, samengehouden met Enantiopus melanogenys, die een echte zandbewoner is. De conflicten zullen niet te tellen zijn en veelal zal van broedgedrag geen sprake zijn! Dus opletten geblazen, info winnen kost u niets. Tot zover de meren. De Afrikaanse rivieren We bekijken voornamelijk West-Afrika, want de meeste van de in de handel aangeboden rivier cichliden komen veelal van daar. We moeten hier toch weer een duidelijk verschil vaststellen: 1) Houden we cichliden vanuit de snelstromende rivieren? Dan moeten we rekening houden met: water dat voortdurend in beweging moet zijn; inbreng van zuurstof, zuurstof dat reeds geleverd wordt door de waterbeweging; 21 platte steenpartijen op de bodem waaronder de vissen even kunnen uitrusten; planten die in stromend water kunnen gedijen, o.a. Vallisneria. Bewoners Lamprologus spec aff. mocquardi, Steatocranus casuarius, Teleogramma brichardi. 2) Deze welke die leven in oerwoudbeekies, plassen. Een te sterke belichting zou ik u hierbij ten stelligste willen afraden, uw bewoners zal u dan NOOIT te zien krijgen! Bezorg hen wat schaduwrijke plaatsjes. Dat kan door op het wateroppervlak wat drijfplanten aan te brengen en ik denk hier aan Pistia stratiotes. Let hierbij wel op dat het condenswater niet op de bladeren van deze plant terecht komt, want anders zal u van deze zeer decoratieve waterplant niet lang plezier hebben. Maak daarbij gebruik van de lange wortels van deze drijfplanten, die zich daar heel goed voor laten gebruiken. Maak ook enkele goed gestapelde steenformaties met daartussen enkele Anubias sp. nana. Bewoners Pseudocrenilabrus nicholsi (machtig mooie oppervlaktebewoner, geef hem echter 2 wijfjes ter beschikking); Barbus barilioides (schooltje Afrikaanse barbeeltjes); Pelvicachromis pulcher (de kersenbuik); Anomalochromis thomasi (een pareltje); Eventueel Chromidotilapia finleyi (moeilijk te verkrijgen). De volgende vissen zou ik u willen afraden indien u geen speciaal aquarium wilt inrichten: Hemichromis- en Tilapiasoorten. De eerste is betrekkelijk agressief en de tweede wordt te groot om in een aquarium te houden! Mijn bijdrage aan dit artikel wil ik afsluiten met u erop te wijzen dat hier niet ALLES in is opgenomen. Het is een samenvatting van onze hobby, zodat vooral de beginner er zich in kan herkennen. Hebben we dat bereikt, dan zijn we geslaagd in onze bedoeling. Romain Van Lysebettens, bewerking R. Hoofs. Uit: De Rijswijkse. Filtersystemen voor garnalenaquaria Om ervoor te zorgen dat de plantjes en diertjes zich op hun gemak voelen, bouwen we de biologische kringloop na. Met onze aquariums proberen we dus een stukje natuur na te bootsen. Daarom kun je een aquarium zien als een klein stukje van de natuur. Natuurlijk is dit door de geringe watermassa en de relatief hoge bezetting (in vergelijking met de natuur) wat lastiger. Bij het inrichten van een biologische kringloop zijn technische hulpmiddelen en 22

14 kleine ingrepen eenmaal noodzakelijk. Het belangrijkste hulpmiddel hierbij is het filter, welke in veel verschillende soorten en maten beschikbaar zijn. Zoals met veel zaken heeft elk type filter zo zijn voor- en nadelen. Bij het kiezen van het juiste type filter moet je rekening houden met een veelvoud aan parameters. Een filter moet voldoende capaciteit hebben, afhankelijk van de aquariumgrootte. Een te klein filter zorgt ervoor dat het water veelvuldig handmatig ververst moet worden. Verdere criteria zijn o.a. geheel onder water of (gedeeltelijk) lucht- of motor gedreven, formaat, de nodige filtertijd en uiteraard de prijs. Om een keuze te vergemakkelijken staat hieronder een overzicht van de meest gangbare filtertypes. Er bestaan nog diverse andere soorten filters (bijvoorbeeld nitraatfilter, wervelbedfilter, druppelfilter), maar deze zijn vaak duur of niet geschikt voor een garnalenaquarium. Het binnen filter Het binnen filter wordt, zoals de naam al aangeeft, onder het wateroppervlak aangebracht. Er bestaan los verkrijgbare binnen filters en in het aquarium ingebouwde binnen filters. Het binnen filter bestaat uit een filterkamer en een stromingspomp, welke beide onder een behuizing zijn samengebracht. De stromingspomp zuigt het water door de filterkamer en geeft het via een uitlaat weer door aan het aquarium. Voordelen de techniek bevindt zich in het aquarium en daarom vraagt het geen extra ruimte, is relatief eenvoudig, er kan weinig stuk aan gaan, redelijk goedkoop in aanschaf en bij stroomuitval worden de noodzakelijke bacteriën in het filter verzorgd door het zuurstofrijke aquariumwater. Nadelen de biologische werking is lager dan bij andere systemen, het filter vraagt ruimte in het aquarium waardoor de aquarium bewoners ruimte in moeten leveren, bij een defect bestaat de kans dat er spanning op het water staat. Mocht iemand dan het water aanraken, dan kan dit tot gevaarlijke stroomstoten leiden. Garnaaltjes kunnen opgezogen en dus gedood worden. Vraagt snel om reiniging van het filter. Het buitenfilter Het buitenfilter bestaat praktisch uit dezelfde onderdelen als het binnen filter, namelijk uit een pomp en uit één of meerdere filterkamers. Het verschil zit in het feit dat de pomp zich niet in het aquarium bevindt, maar buiten het watergedeelte. Door middel van een aanzuigbuisje en een drukbuisje is het met het 23 aquarium verbonden. De biologische werking van het filter is afhankelijk van het soort buitenfilter en het gebruikte filtermateriaal. Voordelen redelijk goede biologische werking en het filter vraagt weinig ruimte in het aquarium. De aanzuig- en drukelementen laten zich goed camoufleren, geen elektrische delen in het aquarium, aanvullende filterelementen laten zich gemakkelijk en probleemloos vervangen, grote keuze in filtermaterialen. Nadelen vraagt ruimte naast het aquarium. Bij stroomuitval leidt het snel tot massasterfte van bacteriën, garnaaltjes kunnen opgezogen en dus gedood worden. Niet geschikt voor kleine aquariums en relatief duur. Het (lucht aangedreven) sponsfilter Het sponsfilter is een eenvoudige, met lucht aangedreven binnenfilter. Dit filter heeft geen motor maar gebruikt een luchtpomp als aandrijving. Aan de onderzijde van dit filter bevindt zich een buis met een spons erover. De luchtpomp blaast luchtbellen in de buis, waardoor er water mee naar boven wordt getransporteerd. Door de verplaatsing van het water wordt er vuil water door de spons gezogen. Het sponsfilter is prima te gebruiken voor kweekbakken en kleine aquaria. Voordelen ideaal geschikt voor kleinere typen aquariums, behoeft weinig ruimte, er zijn geen stroom geleidende delen in het aquarium en er is geen gevaar voor jonge garnaaltjes. Bij een stroomuitval wordt het filter voorzien van vers water, waardoor bacteriën minder snel afsterven. Extra voer voor (jonge) garnaaltjes door micro-organismen op het filter. Niet al te duur. Nadelen heeft een relatief korte standtijd, vraagt veel onderhoud, niet al te effectief, zeker niet toereikend voor grotere aquariums. Het CO² kan hierdoor zeer snel worden uitgedreven. 24

15 Het lucht aangedreven hoekfilter Deze filters worden vaak in (kleine) kweekbakken gebruikt. Ze werken volgens hetzelfde principe als de lucht aangedreven sponsfilter, maar als filtersubstraat worden vaak filterwatten gebruikt. Voordelen ideaal geschikt voor kleinere typen aquariums, behoeft weinig ruimte, er zijn geen stroom geleidende delen in het aquarium, er is geen gevaar voor jonge garnaaltjes. Bij een stroomuitval wordt het filter voorzien van vers water, waardoor bacteriën minder snel afsterven. Niet al te duur. Het filter kan van verschillende filtermaterialen voorzien worden. Nadelen heeft een relatief korte standtijd, vraagt veel onderhoud, niet al te effectief, zeker niet toereikend voor grotere aquariums. Het CO² kan hierdoor zeer snel worden uitgedreven. Het Hamburger Mattenfilter (HMF) met stromingspomp Het Hamburger Mattenfilter is een bijzonder type sponsfilter. Het wordt meestal in een hoek van het aquarium geplaatst met een pomp achter het sponsgedeelte. Het filter zuigt dan het water door de spons aan en pompt het water weer voor het sponsfilter terug. Voordelen zeer effectief filtersysteem, het filter valt na een tijdje niet meer op in het aquarium omdat de spons een groenachtige kleur krijgt. Ook is dit filter zeer geschikt om te beplanten. Zeer lange standtijd, behoeft bijna geen onderhoud, je kunt het relatief makkelijk zelf in elkaar knutselen. Bij een stroomuitval wordt het filter voorzien van vers water, waardoor bacteriën minder snel afsterven. Verdere techniek (verwarming, thermometer, etc.) kan achter de filtermat worden verstopt. Nadelen jonge, dus kleine garnaaltjes kunnen door het filter heen worden gezogen. Het filter vraagt om een relatief grote plaats in het aquarium. Bij een defect kan het voorkomen dat het water onder spanning komt te staan. Het luchtaangedreven Hamburger Mattenfilter (HMF) Dit filter onderscheidt zich doordat de elektrische stromingspomp door een buisje vervangen is. Deze buis is aan de bovenkant omgebogen. Omdat er lucht in de buis wordt gepompt, wordt het water meegezogen en hierdoor door het sponsfilter gepompt. Dit filter werkt volgens hetzelfde principe als het lucht aangedreven sponsfilter, alleen met een veel groter filteroppervlakte. Voordelen is bijna net zo effectief als de HMF met een stromingspomp. Het filter valt na een tijdje niet meer op in het aquarium, omdat de spons een 25 groenachtige kleur krijgt. Ook is dit filter zeer geschikt om te beplanten. Zeer lange standtijd, behoeft bijna geen onderhoud, je kunt het relatief gemakkelijk zelf in elkaar knutselen. Bij een stroomuitval wordt het filter voorzien van vers water waardoor bacteriën minder snel afsterven. Verdere techniek (verwarming, thermometer, etc.) kan achter de filtermat worden verstopt. Nadelen jonge dus kleine garnaaltjes kunnen door het filter worden gezogen. Het filter vraagt om een relatief grote plaats in het aquarium en bij een defect kan het voorkomen dat het water onder spanning komt te staan. Bron: zilverhaai.be. Uit: Aquavo. Slimme zeeslak is een jattende jager Zeeslakken houden er efficiënte eetmanieren op na, zagen onderzoekers van de universiteit van Portsmouth. Wat doe je als je trek hebt? Simpel, dan eet je iets om je honger te stillen, het liefst een hapje dat veel voedingsstoffen bevat. In principe doen zeeslakken dat ook, maar dan een tikje doortrapter. Een groep Engelse onderzoekers 26

16 ontdekte namelijk dat de Nudibranchia, een type zeenaaktslak, bij voorkeur prooien oppeuzelt die zelf net hun maaltijd achter de kiezen hebben. Op die manier krijgen de slakken extra voedingsstoffen binnen. De wetenschappers noemen de slak daarom een kleptopredator, een jattende jager. De zeeslakken doen zich graag tegoed aan Hydroïdpoliepen. Dat zijn heel kleine zeediertjes, die zelf van plankton en visjes leven. Maar ook de zeeslakken houden kennelijk wel van een hapje plankton. Want toen wetenschapper Trevor Willis onderzoek voor de kust van Sicilië deed, ontdekte hij dat Nudibranchia een voorkeur hebben voor hydroïdpoliepen die zelf plankton op het menu hebben staan. Dit eetgedrag van de zeenaaktslakken werd bevestigd in experimenten. Toen onderzoekers Nudibranchia lieten kiezen uit hydroïdpoliepen die vol plankton zaten en poliepen met een lege maag, aten de zeeslakken dubbel zoveel van de met plankton gevulde exemplaren. Ze zijn dus liever lui dan moe. Bronnen: Biology Letters, Live Science. Uit: Kijk. Foto: diertjevandedag.classy.be. Ledenmutaties Opzeggen A-leden per 1 januari 2019 De heer P.J. Kroek, Hovendwarsstraat 8, 7941 CM Meppel. De heer G. Kielema, Tramstraat 63, 7848 BH Schoonoord. De heer G. Kroezen, Dedemsvaartseweg Noord 70, 7775 AJ Lutten. De heer W. Mulder, Kattenwinkelweg 4, 8015 PW Zwolle. De heer B. Visscher, Stroomdal 10, 8332 KJ Steenwijk. Opzeggen Begunstiger per 1 januari 2019 De heer B. Verhage, Doovebalg 4, 1771 HK Wieringerwerf. Het bestuur van A.V. Natuurvrienden- Zwolle wenst alle lezers van dit blad hele prettige Kerstdagen en een goed uiteinde van Aanmeldingsformulier AV Natuurvrienden-Zwolle Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoonnummer: adres: Geboortedatum: (Het invullen van de geboortedatum is alleen verplicht bij een jeugdlidmaatschap.) Ik wil graag lid worden met ingang van: Onderstaande tarieven gelden nog voor Voor 2019 komen er nieuwe tarieven. U kunt uw keuze aangeven door een vakje aan te kruisen. A lid B lid*) Begunstiger Jeugdlid Huisu bent dan als u al lid u bent dan (tot 18 jaar) genootook lid bent van geen NBAT ook lid van de NBAT een andere lid NBAT lid ook vereniging NBAT lid Inclusief Het Aquarium 9 76, ,00 en het maandblad per post Inclusief Het Aquarium 9 61, ,00 en het maandblad per Zonder Het Aquarium 9 52, , , ,00 en het maandblad per post Zonder Het Aquarium 9 37, , , ,00 en het maandblad per Zonder Het Aquarium 9 23,00 en zonder het maandblad Inclusief Het Aquarium 9 68, ,50 alleen digitaal en het maandblad per post Inclusief Het Aquarium 9 53, ,50 alleen digitaal en het maandblad per *) Als u B lid wilt worden, vul dan hier uw NBAT nummer in: 9 Ik wil graag de Nieuwsbrief van de vereniging en de Uitnodiging voor de ledenbijeenkomst per ontvangen (vul s.v.p. het adres in): Handtekening (voor jeugdleden handtekening van ouder of voogd): Formulier opsturen aan: W. Steinhoff, Van Keppelmarke 26, 8016 GK Zwolle. Of ga naar en meldt u aan via steinhoff@natuurvriendenzwolle.nl