BIJBEL DICHTBIJ DE BIJBEL GEEFT MIJ RUIMTE TWEE CULTUREN OVER DE BIJBEL ZEVEN KRUIS- WOORDEN, VIER EVANGELIËN HET CHRISTELIJK LEVEN BLOEIT OP IN CUBA

Transcriptie

1 Ledenmagazine februari nr. 1 BIJBEL DICHTBIJ DE BIJBEL GEEFT MIJ RUIMTE Verdieping ZEVEN KRUIS- WOORDEN, VIER EVANGELIËN Project wereldwijd HET CHRISTELIJK LEVEN BLOEIT OP IN CUBA Doorgeven TWEE CULTUREN OVER DE BIJBEL

2 COLUMN Paasverhaal dichtbij Ik hoop er weer bij te zijn, op 2 april in Enschede. Daar wordt The Passion 2015 gehouden. Voor de vijfde keer werkt het Nederlands Bijbelgenootschap aan deze live-uitzending mee. The Passion vertaalt de tekst van de Bijbel naar de hedendaagse (soms niet-christelijke) televisiekijker. De bijbelteksten die erin voorkomen, komen uit de Bijbel in Gewone Taal. Dankzij The Passion komt de Bijbel voor miljoenen mensen even heel dichtbij. In de afgelopen weken hebben we ook nog eens gratis boekjes met daarin het Johannes-evangelie verspreid, gekoppeld aan The Passion en aan de veertigdagentijd. Zo hopen we ook de bijbeltekst zelf dicht bij mensen te brengen: dat is immers uiteindelijk het doel van The Passion. Het paasverhaal is voor veel bijbellezers de kern van de Bijbel. De evangelieschrijvers besteden er veel aandacht aan in hun boeken. Aan de hand van de zeven kruiswoorden voor veel mensen heel dierbare woorden laat Matthijs de Jong in deze editie van Bijbel Dichtbij zien hoe elke evangelist zijn eigen perspectief op Jezus dood en opstanding heeft. De Bijbel geeft ons als lezers ruimte om de gebeurtenissen te duiden. Zo worden we elke dag uitgedaagd om de bijbelse verhalen te overdenken en met elkaar te bespreken. Rieuwerd Buitenwerf Algemeen directeur Ik wens u gezegende paasdagen! NIEUWS debijbel.nl groeit Steeds meer mensen weten debijbel.nl te vinden. De afgelopen maanden maakten duizenden een account op debijbel.nl aan. De teller van het aantal gebruikers staat nu op Op debijbel.nl zijn de afgelopen tijd nieuwe vertalingen geplaatst, zoals The Message, de Willibrordvertaling en de Biebel in de Twentse Sproake (de door theoloog Anne van der Meiden in het Twents vertaalde bijbel). Ook zijn er tekeningen van Kees de Kort, illustraties van Marijke ten Cate en studieaantekeningen uit de Groot Nieuws Bijbel toegevoegd. Vierde druk voor Bijbel in Gewone Taal De Bijbel in Gewone Taal voorziet in een grote behoefte. Eind maart zal de vierde druk van deze vertaling in de winkels liggen. Ook krijgen we positieve recensies. NRC Next: De Bijbel in Gewone Taal bevat maar zo n verschillende woorden. Dat is een derde van De Nieuwe Bijbelvertaling, die gezien wordt als de beste vertaling. Het boek zit dicht bij het origineel en is leesbaar. Kijk voor meer nieuws op LEDENVERTEGENWOORDIGING In 2015 ontstaan er drie vacatures in de ledenraad en twee vacatures in het landelijk beraad van het Nederlands Bijbelgenootschap. Uiterlijk 17 april vindt u op onze website de procedure en een kandidatenlijst voor deze vacatures. 2

3 INHOUD 02 Column 03 Inhoud 07 Bijzondere bijbeltekst 10 #durftevragen 12 Bijbel open 17 Bibliotheekschatten 18 Lid werft lid 04 Zeven kruiswoorden, vier evangeliën Verdieping In de bijbelse verhalen over de kruisiging lezen we zeven uitspraken van de gekruisigde Jezus: de zeven kruiswoorden. Nieuwtestamenticus Matthijs de Jong laat zien dat elke evangelist zocht naar woorden om het verhaal van het leven en sterven van Jezus te beschrijven. 08 Het christelijk leven bloeit op in Cuba Bijbelgebruik wereldwijd De aandacht voor de Bijbel groeit. Joël Dopico (49) is voorzitter van de Raad van Kerken in Cuba: De grote uitdaging is nu: hoe kunnen we ervoor zorgen dat alle christenen een bijbel krijgen? Want Cubanen mogen geen bijbels kopen. 20 Uitgaven 22 Samenwerking 23 Ledenvoordeel 24 Bijbel in beeld 11 'De Bijbel geeft mij ruimte De bijbel Twee culturen over de Bijbel Bijbel voor elke generatie Elke christen kijkt hoe hij het verhaal van Jezus kan uitdragen. De Bijbel geeft mij ruimte om daarin mezelf te zijn. Bijbellezer Kris Vermaas vertelt hoe verschillende verhalen uit de Bijbel zijn blik verruimen. Het geloof bindt ons, zegt Estelle Adjoa. In de tuin van de Ontmoetingskerk in Haarlem zijn de Nederlandse Immy Nieboer en de Togolese Estelle Adjoa geanimeerd met elkaar in gesprek over de rol die de Bijbel in hun leven speelt. Colofon Bijbel Dichtbij is het ledenmagazine van het Nederlands Bijbelgenootschap. Het verschijnt vier keer per jaar. hoofdredactie Alie Toonstra redactieraad Jessica de Haan, Sandra Haverman, Esther Wolswinkel met bijdragen van Leonie Bakker, Jaap van Dorp, Matthijs de Jong, Anne Jaap van den Berg fotografie Sandra Haverman, tenzij anders vermeld eindredactie Marja Verburg, Jolanda Hamers (Hamerschrift) vormgeving bldsprk communicatievormgevers druk De Groot Drukkerij Al tweehonderd jaar brengt het Nederlands Bijbelgenootschap de Bijbel dichtbij in binnen- en buitenland. Dat doen wij door de Bijbel te vertalen, de Bijbel beschikbaar te stellen, uitleg en achtergronden over de Bijbel te geven en mensen de relevantie van de Bijbel te laten ervaren. Ons werk wordt mogelijk gemaakt door de steun van ruim leden en donateurs. post Postbus 620, 2003 RP Haarlem t e info@bijbelgenootschap.nl i facebook twitter NBG_Bijbel bank betalingen NL 74 SNSB BV Lid van de United Bible Societies 3

4 ONTDEKKEN Zeven kruiswoorden, vier evangeliën In de bijbelse verhalen over de kruisiging lezen we zeven uitspraken van de gekruisigde Jezus: de zeven kruiswoorden. Voor christenen zijn dit bijzondere en dierbare woorden, veel mensen kennen ze uit het hoofd. In dit artikel gaat nieuwtestamenticus Matthijs de Jong in op die zeven uitspraken. We weten: elk evangelie geeft een eigen beschrijving van Jezus, van zijn leven en ook van zijn sterven. En de kruiswoorden zijn een onderdeel van die eigen beschrijving. De evangelisten vertellen het verhaal op verschillende manieren. Ze zochten alle vier naar de beste manier om de betekenis van Jezus leven, zijn dood en opstanding, te duiden. Foto: UBS/Andrea Rhodes Foto's rechts: Vier evangelisten uit de codex Aureus van Lorsch Wikimedia/Cristian Chirita 4

5 VERDIEPING MATTEÜS EN MARCUS LUCAS 1. Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten? (Marcus 15:34 en Matteüs 27:46) 2. Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen. (23:34) 3. Ik verzeker je: nog vandaag zul je met mij in het paradijs zijn. (23:43) 4. Vader, in uw handen leg ik mijn geest. (23:46) Deze laatste woorden van Jezus zijn een citaat uit Psalm 22:2. De psalmen werden in de Joodse traditie gebruikt als gebeden. Jezus laatste woorden zijn een gebed tot God, een uitroep vanuit het diepste lijden. Jezus twijfelt niet aan Gods macht, maar doet een klemmend beroep op God. Deze slotwoorden bij Marcus en Matteüs typeren Jezus verlatenheid. Soms wordt wel gezegd dat in Jezus woorden héél Psalm 22 meeklinkt, inclusief het positieve slot van de psalm. Maar dat doet geen recht aan de pijn die juist in dit citaat doorklinkt. Deze uitroep past bij de manier waarop Marcus het verhaal vertelt, en waarin Matteüs hem volgt. Er gaat een reeks van verlatingen aan vooraf: Jezus wordt verlaten door zijn familie, door het volk, door zijn leerlingen, en nu, zo lijkt het, door God zelf. Vanuit het diepste lijden roept Jezus hier God aan. Zijn uitroep sluit aan bij de intense bede in Getsemane (Marcus 14:36, Matteüs 26:39). Marcus en Matteüs beschrijven Jezus dood niet als een triomfantelijk moment. Zijn slotwoord is geen triomfantelijke uitspraak. Geen beroemde slotwoorden, maar een roep tot God op het zwartste dieptepunt. En een goede verstaander weet dat deze laatste woorden niet het laatste woord zijn. Gods antwoord volgt, in de vorm van Jezus opwekking uit de dood en zijn hemelse verheerlijking. Dát is de triomf van dit verhaal. Bij Lucas lezen we drie andere kruiswoorden. Allereerst een bede om vergeving, die laat zien hoe, ondanks alles, de deur naar God openstaat (zie het vervolg in Handelingen 2:37-40). Lucas vertelt, net als Marcus en Matteüs, over de bespotting van Jezus. Maar Lucas sluit dat af met een positieve wending. Aan de medegekruisigde, die zich in geloof tot Jezus richt, doet Jezus een bijzondere belofte. Het paradijs staat voor de hemel, de plaats waar God is. Daar zal Jezus zijn als zijn aardse optreden ten einde is, en daar zal ook deze zondaar mogen zijn. Jezus spreekt hier met Gods autoriteit. Het woord vandaag onderstreept het beslissende karakter van Jezus optreden, een opvallend thema in Lucas. Het laatste woord van Jezus is een citaat uit Psalm 31:6. Opnieuw een psalmtekst, een gebed, dat begint met de aanroep Vader. De toon is heel anders dan in het citaat uit Psalm 22 bij Marcus en Matteüs. Het is geen schreeuw van verlatenheid, maar een uitroep van diep vertrouwen. Geest staat voor leven. Ik vertrouw mijn leven aan u toe, zegt Jezus. Lucas beschrijft de laatste momenten aan het kruis als een zelfbewust messiaans optreden. Zo wordt Jezus een voorbeeld voor zijn volgelingen die een gewelddadige dood zullen sterven (zoals Stefanus in Handelingen 7). De macht van de duisternis kan Jezus niet van zijn Vader scheiden. Bij Marcus en Matteüs blijkt dat uit het vervolg van het verhaal. Bij Lucas klinkt dat al door in Jezus woorden. JOHANNES Vanuit het diepste lijden doet Jezus een klemmend beroep op God 5. Dat is uw zoon. Dat is je moeder. (19:26-27) 6. Ik heb dorst. (19:28) 7. Het is volbracht. (19:30) Ook bij Johannes zien we drie kruiswoorden, weer andere dan in Marcus, Matteüs en Lucas. Johannes vertelt niets over spotters bij het kruis. In zijn beschrijving staat daar een groepje getrouwen. Als een soort testament verbindt Jezus zijn moeder met zijn geliefde leerling. Die neemt Jezus moeder vanaf dat moment bij zich in huis. 5

6 VERDIEPING Gebrandschilderd raam met de vier evangelisten Foto: StainedGlassInc. Matthijs de Jong Dr. Matthijs de Jong werkt sinds 2006 bij het Nederlands Bijbelgenootschap als nieuwtestamenticus. Hij werkte mee aan de Bijbel in Gewone Taal als vertaler en coördinator van het Nieuwe Testament. Hij schreef onder andere het boek Hoe vertaal je de Bijbel in gewone taal? Van april tot juni 2015 geeft hij masterclasses voor predikanten. Meer informatie: Een aangrijpende scène, waarin een diepere lading doorklinkt: de manier waarop je bij Jezus hoort, is niet die van biologische verwantschap, maar van geestelijke verwantschap, een thema in Johannes. Het is een uitroep van diep vertrouwen Alle evangeliën vertellen dat Jezus iets te drinken krijgt aan het kruis, maar bij Johannes neemt hij, zoals steeds, zelf het initiatief: Ik heb dorst. Ook dit is een verwijzing naar een tekst uit het Oude Testament, waarschijnlijk naar Psalm 69:22. Opnieuw een psalmcitaat, maar dit keer geen gebed. Hoewel? Misschien wil dit de goede verstaander wijzen op die andere beker, waaruit Jezus zélf zegt te willen drinken, in Johannes 18:11. Het psalmcitaat is niet Jezus laatste woord. Er volgt als slotwoord: Het is volbracht. Jezus kwam naar de aarde met Gods volmacht en hij heeft het werk van begin tot eind volbracht. Bij Johannes vallen kruisiging en verhoging samen. Het ene is de aardse gebeurtenis, het andere de hemelse tegenhanger. Wie met aardse ogen kijkt, ziet de gekruisigde Jezus, wie met geestelijke ogen leert kijken, ziet de verhoogde hemelse Heer. Variatie en ruimte In de christelijke traditie spelen de kruiswoorden een belangrijke rol. Ze worden vaak als zevental gezien. Dat is iets goeds, want elk van die zeven woorden toont een aspect van het lijden van Jezus. Toch is het ook zinvol om de verschillende kruiswoorden te bekijken binnen de context van hun eigen evangelie. We zien dan verschillende portretten van Jezus, met verschillende laatste woorden. Elk van die portretten heeft zijn eigen kracht, zijn eigen lading en eigen theologische kleuring. Het onderstreept de rijkdom die de Bijbel biedt. Alle evangeliën bevatten een uitspraak die aan een van de psalmen ontleend is, drie keer een andere psalm. In essentie vertellen de vier evangelisten hetzelfde verhaal, maar de manier waarop ze dat doen, verschilt. Het zijn beschrijvingen met een basis in de werkelijkheid, maar met een boodschap die daar ver bovenuit stijgt. Door je te verdiepen in het perspectief van de verschillende evangelisten, gaat het verhaal nog meer leven. De verschillende accenten die zij leggen en de variatie tussen hun verhalen, toont de ruimte die de Bijbel geeft in de zoektocht naar duiding en betekenis. Dat is ook voor ons als lezers van groot belang. Ook aan ons biedt de Bijbel die ruimte. Ruimte om je in te leven en te interpreteren, ruimte voor reflectie en verdieping. In dit artikel worden de woorden van Jezus geciteerd uit De Nieuwe Bijbelvertaling. Pak de Bijbel in Gewone Taal er eens bij en lees hoe de zeven kruiswoorden vertaald zijn naar gewone taal. 6

7 BIJZONDERE BIJBELTEKST RUBRIEK Deuteronomium 33:27a (Statenvertaling) De eeuwige God zij u een woning, en van onder eeuwige armen ( ) Ankie Wolswinkel- Cirkel (64) Ankie Wolswinkel is getrouwd, heeft drie kinderen en één kleinkind. Ze is vrijwilliger in een hospice. Ze leest als het kan iedere dag in de Bijbel. Toen mijn man en ik onze woonkamer in 2000 opnieuw inrichtten, wilden we graag een mooi kunstwerk aan de muur. We vroegen een kunstenares of zij onze trouwtekst kon weergeven in een schilderij. In 1979 zijn we getrouwd door mijn vader. Hij was predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij koos voor de tekst De eeuwige God zij u een woning, omdat het ons gelukt was in korte tijd een woning te vinden. Later ben ik Gods woning gaan zien als een beschermende koepel over mij, ons beiden en ons gezin heen. In die koepel is het veilig en voel ik me gezegend. Het is een rustpunt in mijn leven. In het eerste schilderij staan we als gezin in de koepel die reikt naar het hemelse licht. Toen mijn vader in 1995 op zijn sterfbed lag, herinnerde hij ons aan onze trouwtekst. Weten jullie welke tekst erachteraan komt? Dat is: En van onder eeuwige armen. Dit tekstgedeelte komt naar voren in het tweede schilderij. De liefde voor God zie je in de kleur rood van de armen. Het zijn Gods armen die mij en mijn gezin dragen als het leven moeilijk wordt. Die mij zullen helpen verder te gaan als de veilige woning uit het eerste schilderij er in mijn beleving niet meer is. Gelukkig heb ik dit soort zware momenten in mijn leven nog niet meegemaakt. Het tweeluik heeft een prominente plek in onze huiskamer. Iedere keer als ik ernaar kijk, wordt God zichtbaar als een vangnet van liefde en erbarmen. 7

8 DOORGEVEN JOËL DOPICO: HET CHRISTELIJK LEVEN BLOEIT OP IN CUBA 1 1. Directeur van de Bijbelcommissie Alain Montano Hernandez deelt bijbels en boekjes met bijbelverhalen uit. Het christelijk leven bloeit op in Cuba. Joël Dopico (49) is voorganger en voorzitter van de Raad van Kerken in Cuba: De grote uitdaging is nu: hoe kunnen we ervoor zorgen dat alle christenen een bijbel krijgen? Want Cubanen mogen geen bijbels kopen. 2. Joël Dopico aan het werk als voorganger tijdens een kerkdienst. 3. Jongerenwerkster Ilea Moneada Rojos en haar kerkgenoot ontvangen van de Bijbelcommissie verschillende bijbels voor in hun kerk. 4. Yohani Morefin Fernandez en haar zoon krijgen na een kerkdienst een kinderbijbel.. Foto 1: UBS/Dag Smemo Foto 2, 3, 4: NBG/Leonie Bakker Cuba heeft ruim 11 miljoen inwoners. Van oudsher zijn veel inwoners rooms-katholiek, maar het kerkelijk leven heeft enorm geleden onder het regime. Er is nu weer ruimte om het geloof handen en voeten te geven. De afgelopen decennia groeide het aantal christenen. Maar 40% van de christenen op Cuba heeft geen eigen bijbel, en 35% heeft alleen een versleten exemplaar. Dit komt door de slechte economische situatie, de armoede onder de bevolking, maar ook omdat het niet mogelijk is een bijbel te kopen. Geen verkoop van bijbels De Bijbelcommissie zo heet het Cubaanse bijbelgenootschap officieel is de enige instantie die op Cuba bijbels mag verspreiden. De verkoop van christelijke boeken in Cuba is niet toegestaan. En particulieren mogen ook geen bijbels in het buitenland kopen. Dopico: De vraag naar bijbels is groot. Meer dan ooit hebben kerken de kans om de Bijbel dichtbij te brengen. Dat was in mijn tijd wel anders. In Cuba hadden christenen tot circa 1992 te maken met de consequenties van een streng regime. Christenen werden gediscrimineerd. Het was voor christenen bijvoorbeeld moeilijk om een baan te krijgen. Ik kende niemand die een bijbel had of naar de kerk ging. Mijn vader was fel tegen de kerk. Kopiëren van bijbelgedeelten Dopica vertelt wanneer hij voor het eerst een bijbel kreeg: Toen ik dertien was, kreeg ik toevallig een christelijk tijdschrift onder ogen. Na het lezen wilde ik meer weten over God. Ik ontdekte dat een vriend van mij een bijbel had, en die mocht ik lenen. Zonder dat mijn ouders het wisten, besloot ik om naar de kerk te 8

9 BIJBELGEBRUIK WERELDWIJD gaan: ik wilde nog meer over God en de Bijbel horen. In de kerk waren vrijwel geen bijbels. De zoon van de voorganger en ik maakten kopieën van bijbelgedeelten, zodat toch iedereen in de Bijbel kon lezen. Je leert God kennen Op mijn achttiende ging ik scheikunde studeren. Het studeren ging mij goed af, maar ik was niet gemotiveerd om mijn opleiding af te ronden. Ik besefte toen dat ik voorganger wilde worden: de bijbel lezen en uitleggen. Maar ik durfde dat tegen niemand te zeggen, laat staan er iets mee doen. Op aanraden van mijn vader ging ik het leger in nadat ik met mijn opleiding was gestopt. In die tijd had ik veel tijd om in de Bijbel te lezen. Met de dag raakte ik er meer overtuigd dat je God echt leert kennen als je de Bijbel leest. Dat moesten anderen ook weten! Na mijn tijd in het leger ben ik uiteindelijk voorganger geworden. Nauwelijks bijbels Inmiddels is Joël Dopico tien jaar voorganger van een kerk in Varadero. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad van Kerken. Dopico: Er zijn meer mensen zoals ik. Mensen die een bijbel willen lezen en God beter willen leren kennen. De vraag naar bijbels is groot, maar er zijn nauwelijks bijbels. Simpelweg omdat er in Cuba geen verkoop van christelijke boeken is. Om mij heen zie ik heel veel christenen die op zoek zijn naar God. Mijn droom is dat iedere christen een bijbel krijgt bijbels nodig Geef Cubanen een bijbel De Bijbelcommissie mag in Cuba als enige organisatie bijbels importeren, op voorwaarde dat deze zijn gedoneerd. De Bijbelcommissie verspreid deze bijbels in diverse kerken. Samen met de UBS werkt het NBG aan een ambitieus project: 1 miljoen bijbels voor Cuba. Doet u mee? Voor 20,- geeft u vier bijbels. Maak uw bijdrage over op rekeningnummer NL74 SNSB o.v.v. Cuba of betaal met ideal op Op leest u het persoonlijk getuigenis van voorganger Dopico. 9

10 #DURFTEVRAGEN Jaap van Dorp Dr. Jaap van Dorp werkt sinds 1991 als oudtestamenticus bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij werkte mee aan de revisie van de Groot Nieuws Bijbel en aan De Nieuwe Bijbelvertaling. Vanaf 2006 werkte hij mee aan de Bijbel in Gewone Taal. In Bijbel Dichtbij geeft hij antwoord op vragen van bijbellezers. #DURF TE VRAGEN Hoe komt het dat het christelijke paasfeest op onze kalender nooit valt op de dag van het joodse paasfeest? Staan er in de Bijbel ook verschillende paasdata? De vaststelling van de paasdatum is zowel in de christelijke als in de joodse traditie bijzonder ingewikkeld. Als in het Nieuwe Testament het paasfeest ter sprake komt, is het altijd dezelfde dag als Pesach, het joodse paasfeest op veertien nisan, de eerste maand van de joodse kalender (maart/april). In de tweede eeuw begonnen de christenen in Rome het paasfeest te vieren op de zondag na het joodse paasfeest. Andere christenen wilden echter vasthouden aan de viering van het paasfeest op veertien nisan, het joodse Pesach. Deze laatsten hebben de strijd verloren. Tijdens de concilies van Arles (314) en Nicea (325) werd door de kerkleiders besloten dat het christelijke paasfeest niet meer gelijktijdig met het joodse paasfeest gevierd mocht worden. In de Bijbel in Gewone Taal luiden de laatste woorden van Psalm 22:17 Mijn handen en voeten zijn vastgebonden. Het werkwoord vastbinden is hier nieuw voor mij. Waarom wijkt de Bijbel in Gewone Taal af van de andere vertalingen? Wat aan het slot van vers 17 precies het werkwoord moet zijn, is uit het Hebreeuws niet af te leiden. Letterlijk staat er: als een leeuw mijn handen en mijn voeten. Meestal wordt de Hebreeuwse tekst licht gecorrigeerd. Dan staat er in plaats van als een leeuw een werkwoord dat verschillende betekenissen kan hebben: graven (bijvoorbeeld van een put), openmaken, handel drijven, een feestmaal aanrichten en bij elkaar binden. In sommige oude Griekse bijbelvertalingen staat een werkwoord met de betekenis vastbinden. De bewuste woorden uit Psalm 22 doen denken aan de manier waarop struikrovers hun slachtoffers weerloos maakten door hun handen en voeten vast te binden. Dat beeld van geweldpleging past goed in Psalm 22. De Statenvertalers volgden een andere oude vertaaltraditie en kozen voor (de handen en voeten) doorgraven in de zin van er spijkers doorheen slaan. Op die manier is een verband gelegd tussen vers 17 en de kruisiging van Jezus. Kruisiging was echter een straf die in de tijd van de psalmschrijvers niet uitgevoerd werd in Israël. Toch is ook in Psalm 22:17 in de vertaling van de Bijbel in Gewone Taal de associatie met het lijdensverhaal goed voorstelbaar. Heeft u zelf een vraag over een tekst in de Bijbel? Stuur uw vraag onder vermelding van Bijbel Dichtbij naar Jaap van Dorp via jvdorp@bijbelgenootschap.nl. Op de eerste avond van Pesach staat een sederschotel op tafel. Het voedsel op de schotel heeft verschillende symbolische betekenissen. Foto: USMC/Brandon L. Saunders 10

11 DE BIJBEL... De Bijbel GEEFT MIJ RUIMTE De Bijbel leeft als ik erin lees en erover praat met anderen. Wat staat er in de Bijbel bijvoorbeeld over de principes van Jezus? Wat betekenen die voor mijn leven? Hoe laat ik zien wie Jezus is? De evangelisten kijken ieder op een andere manier naar Jezus, want ze zijn uniek. Ze leven en denken verschillend, en geven eigen woorden aan bijvoorbeeld het lijdensverhaal van Jezus. Elke christen kijkt hoe hij het verhaal van Jezus kan uitdragen. De Bijbel geeft mij ruimte om daarin mezelf te zijn. De een herkent zich wellicht meer in Johannes, ik in Lucas. Ik trek graag met vrienden op om te horen hoe zij naar Jezus kijken. Hoe zij christelijke principes toepassen, zoals trouw zijn aan elkaar en anderen vergeven. Ik probeer dat bijvoorbeeld te doen door me af te vagen: hoe ik kan mensen die ik ontmoet beter achterlaten dan dat ik ze aantrof? Misschien met een bemoedigend woord, een hoopvolle gedachte, of door iemand een klapje op de schouder te geven. De verschillende verhalen en ervaringen in de Bijbel verruimen mijn blik en maken mijn beeld van Jezus completer. Kris Vermaas (33), trainer en schrijver, getrouwd, vader van twee kinderen Foto: Stefan Witte 11

12 ERVAREN MIJN FAMILIE EN IK ZULLEN IN IEDER Jozua 24:15b GEVAL DE HEER DIENEN! Foto: Michelle Muus 12

13 BIJBEL OPEN Op 29 januari 2015 trouwden Bart de Mik (27) en Dieneke Verschoor (22) in de Nederlands Hervormde Gemeente in Stolwijk. NBG-vrijwilliger Thea van de Water reikte de huwelijkseditie van de Bijbel in Gewone Taal uit. Hun trouwtekst is Jozua 24:15b: Mijn familie en ik zullen in ieder geval de Heer dienen!. Bart: We vonden deze tekst heel mooi, omdat we samen God willen dienen. Deze tekst is daarom een mooie start van ons leven samen. 13

14 RUBRIEK DOORGEVEN 14

15 BIJBEL VOOR ELKE GENERATIE Twee culturen over de Bijbel de Nederlandse Immy Nieboer en de Togolese Estelle Adjoa over hun bijbelervaringen Het geloof bindt ons, zegt Estelle Adjoa. In de tuin van de Ontmoetingskerk in Haarlem zijn de Nederlandse Immy Nieboer en de Togolese Estelle Adjoa geanimeerd met elkaar in gesprek over de rol die de Bijbel in hun leven speelt. Alsof ze elkaar al jaren kennen. Het tegendeel is waar; de vrouwen zagen elkaar gisteren, 28 juni 2014, voor het eerst op het Bijbelfestival. Twee culturen over de Bijbel. Mevrouw Adjoa, wat betekent de Bijbel voor u? Van jongs af aan is de Bijbel een belangrijk boek in mijn leven. De Bijbel leert me dat ik niet bang hoef te zijn. De verhalen uit de Bijbel vertel ik graag aan mijn zoon, om hem te laten zien dat de mensen uit de tijd van de Bijbel het niet altijd makkelijk hadden. Net als wij kenden ze zorgen en problemen. Maar altijd was er een oplossing. Dat geeft moed. Daarom hebben de verhalen ook vandaag de dag kracht en betekenis. Bij het bijbelgenootschap in Togo gaat de Bijbel iedere ochtend open voor meditatie. We bidden met de collega s als er problemen zijn. Ook al krijgen we niet direct een antwoord, bidden geeft ons rust. Mevrouw Nieboer, leest u in de Bijbel? De Bijbel is voor mij een onderdeel van mijn geloof. Ik ben opgegroeid in een christelijk gezin. Als kinderen lazen we thuis in de kinderbijbel. Iedere avond werd er aan tafel uit de Bijbel gelezen. Wanneer mijn vader voorlas, deed hij dat uit zijn trouwbijbel, de Statenvertaling. Mijn moeder las voor uit de kinderbijbel. Nog steeds lees ik elke dag in de Bijbel, maar niet meer op een vast moment. Welk bijbelgedeelte spreekt u het meeste aan? Mevrouw Nieboer: Het verhaal van Zacheüs spreekt me het meeste aan. Hij verbergt zich in de vijgenboom, hij wil niet worden gezien. Hij bekijkt alles vanaf een veilige afstand, en wordt toch door Jezus opgemerkt. Mevrouw Adjoa: Het verhaal over Jona houdt mij een spiegel voor. Er gaat veel tijd verloren als we eerst nee zeggen wanneer God ons iets vraagt, en dan vervolgens toch op pad gaan. Zeg niet ja, maar. Luister naar Gods boodschap en doe meteen wat hij je vraagt. Mevrouw Adjoa, kijkt u uit naar de Minabijbel die later dit jaar verschijnt? Zeker, Mina is mijn moedertaal. Teksten in je moedertaal begrijp je beter. Ik geloof dat de Bijbel in het Mina in Togo een grote verandering zal brengen. Veel mensen in Togo vereren afgoden. De vertaling in het Mina zal voor beter begrip van de Bijbel zorgen. Daardoor zullen mensen inzien dat de afgoden hun niets te bieden hebben. De God van de Bijbel is anders dan andere goden. Wat is het belang van de Bijbel voor de samenleving? Mevrouw Adjoa: Ik zou willen dat iedere Togolees zijn eigen bijbel heeft en daarin leest. Als we de bijbelse lessen in de praktijk brengen, zal de samenleving er anders uit gaan zien. Een samenleving vol liefde, zonder wreedheden. Dan zal een wolf zich neerleggen naast een lam (Jesaja 11:6). Immy Nieboer (72) Woonde 45 jaar in het buitenland, waaronder in Afrika. Ze werkte onder andere als projectcoördinator in de zorgsector. Haar bijbels dagboekje helpt haar om de Bijbel te lezen. Te gast bij de dankdienst Estelle Adjoa was zondag 29 juni 2014, de dag na het Bijbelfestival, te gast bij de dankdienst in Haarlem. In zeker 22 plaatsen in Nederland werden op deze zondag dankdiensten gehouden vanwege het 200-jarig jubileum. Ambassadeurs van buitenlandse bijbelgenootschappen namen deel aan deze kerkdiensten. 15

16 BIJBEL VOOR ELKE GENERATIE De Bijbel in het Mina zal onze samenleving veranderen Estelle Adjoa (52) Is directeur van het Togolees Bijbelgenootschap in West-Afrika. Ze leest iedere dag in de Bijbel. Met haar twaalfjarige zoon deelt ze graag bijbelverhalen. Ze kijkt uit naar de vertaling in het Mina, haar moedertaal. Wat valt u op in Nederland? Mevrouw Adjoa: Dat de kerken hier ontzettend blij zijn als er vijftien kinderen in de dienst zijn. In Afrika zie je er wel vijftig! Mevrouw Nieboer: Ik blijf optimistisch. Ook al gaat de kerkgang achteruit, dat geldt niet voor het geloof van mensen. Wat willen jullie elkaar meegeven? Mevrouw Nieboer: Je hebt moed nodig om door te gaan. Ook al zit alles tegen. Je moet niet bij de pakken neer gaan zitten. Ik wens je een moedig leven toe. Mevrouw Adjoa: Het geloof bindt ons. Door het geloof hebben we elkaar ontmoet, zitten we hier samen in de zon en kunnen we praten over ons geloof. Nieuwe vertalingen voor West-Afrika In 2010 ging het Nederlands Bijbelgenootschap een partnership aan met de bijbelgenootschappen in Togo, Benin en Burkina Faso. Het doel was om vijf jaar later in ieder geval drie nieuwe vertalingen te realiseren. Op zondag 7 december 2014 werd er feest gevierd in Togo: na zestien jaar vertaalwerk werd de Minabijbel gepresenteerd. In diezelfde maand verscheen in Burkina Faso de eerste bijbelvertaling in het Mooré. Begin 2014 werd in Benin de bijbel in de Fon-taal gerealiseerd. Er wordt momenteel in Benin nog gewerkt aan andere bijbelvertalingen. Bekijk het filmpje van de overhandiging van de eerste Minabijbel op 16

17 BIBLIOTHEEKSCHATTEN RUBRIEK Maria en de Tuinman, 1585 Anne Jaap van den Berg Dr. Anne Jaap van den Berg werkt sinds 1999 als bibliothecaris bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij is verantwoordelijk voor het beheer en de inhoudelijke ontsluiting van de bibliotheekcollectie. Daarnaast doet hij wetenschappelijk onderzoek en schrijft hij boeken en artikelen. Prenten met bijbelse taferelen waren in de zestiende eeuw populair. In deze gravure van Maerten de Vos (ca ) zien we de ontmoeting van Maria Magdalena en de opgestane Jezus in de graftuin. In het evangelie volgens Johannes staat dat Maria Magdalena bij het graf van Jezus niet zijn lichaam aantreft, maar twee engelen ontmoet die haar vragen waarom zij treurt. Maria vertelt dat Jezus is weggehaald uit zijn graf, en dat ze niet weet waar hij nu is. Vervolgens keert ze zich om en ziet een man staan die vraagt waarom ze huilt. Zelf denkt Maria dat hij de tuinman is. Pas als de man haar naam noemt, Maria!, herkent zij in de tuinman de opgestane Jezus. Ze draait zich om en zegt: Rabboeni! (Dat betekent meester.) De tuin is weergegeven zoals in de tijd waarin De Vos leefde, gebruikelijk was. Links is de tuin een siertuin, rechts lijkt het meer op een moestuin. Door de schop is Jezus herkenbaar als de tuinman. Dat het Jezus is, zien we aan zijn doorboorde handen en voeten. Op de achtergrond zijn de contouren van een Europese stad zichtbaar. Deze gravure was vorig jaar te zien op onze jubileumtentoonstelling Thuis in de Bijbel, Oude meesters, grote verhalen in Museum Catharijneconvent. De prent is ook opgenomen in de bijbehorende gelijknamige publicatie Thuis in de Bijbel, Zwolle 2014, Uitgeverij WBOOKS, 19,95 ISBN

18 LID WERFT LID Daarom steunen wij het Nederlands Bijbelgenootschap! RELEVANTIE ERVAREN Foto: Arianne Ramaker VERTALEN Foto: Noors Bijbelgenootschap/Olav Svanholm Ik lees elke dag wel een gedeelte uit de Bijbel. Tijdens moeilijke momenten in mijn leven heb ik er veel hoop uit kunnen putten. Dat de Bijbel een boek voor het leven is, wil ik ook delen met anderen. Zo zet ik altijd een mooie bijbeltekst op een kerstkaart. Ook het Nederlands Bijbelgenootschap zoekt naar manieren om de Bijbel relevant te maken, zoals met het project The Passion. Ik vind het mooi om te zien hoe populaire eigentijdse liedjes een plek krijgen in het paasverhaal. Het NBG laat zien dat de Bijbel relevant is zonder belerend te zijn. Elske Stevelmans, Hoofddorp 'Ik ben een keer bij een avond geweest waar bijbelvertalers vertelden over hun vertaalwerk bij een kleine gemeenschap in Botswana. Ik hoorde dat er op de hele wereld wel 5000 talen en dialecten zijn, maar dat de Bijbel maar in zo n 500 bijbelvertalingen beschikbaar is. Dat is veel te weinig, want het is onze opdracht om het woord van God te verspreiden. In Marcus 15:16 staat duidelijk: Ga de hele wereld door en vertel het goede nieuws aan iedereen. (Bijbel in Gewone Taal) Sjaak Verstraten, Zeewolde BEGRIP BEVORDEREN Ik lees elke dag in de Bijbel in Gewone Taal en word er elke keer weer door verrast. Ik zie ook in mijn omgeving dat veel mensen nieuwsgierig zijn naar deze vertaling. Via debijbel.nl kan ik deze vertaling makkelijk op mijn ipad lezen. Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft met debijbel.nl een prachtige site voor bijbellezers gemaakt. Ik vergelijk op deze site de Bijbel in Gewone Taal met De Nieuwe Bijbelvertaling. Daar vind ik veel nuttige achtergrondinformatie waardoor ik de Bijbel beter kan begrijpen. Ineke Buitendijk, Maasland BESCHIKBAAR STELLEN Foto: Bijbelgenootschap Rwanda Als blinde ben ik heel blij met mijn braillebijbel van De Nieuwe Bijbelvertaling. Voor mij heeft het een grote meerwaarde dat ik de Bijbel zelf kan lezen. Eerder luisterde ik naar de Bijbel, maar de teksten komen minder direct binnen. Door de brailleletters te lezen kom ik dichter bij God. Het uitgeven van een braillebijbel is kostbaar en erg arbeidsintensief. Daarom steunt het NBG projecten die gericht zijn op de verspreiding van braillebijbels. Bijvoorbeeld in Rwanda, waar blinde mensen nu direct uit het evangelie kunnen lezen. Net als ik. Corine Knoester, Leiden 18

19 LID WERFT LID GEEF DE BIJBEL DOOR Werf een lid en breng de Bijbel dichtbij We hebben u nodig. Want wereldwijd heeft nog niet elke christen een bijbel in de eigen taal. En ook aan nieuwe generaties in Nederland willen we de Bijbel doorgeven. Daarom zijn we op zoek naar meer mensen zoals u, die liefde voor de Bijbel hebben en de Bijbel dicht bij mensen willen brengen. Help mee om ons ledenbestand uit te breiden en werf een lid! Dan ontvangt u allebei een mooi cadeau. DOE MEE EN GEBRUIK DE WERVINGSKAART! Werf als NBG-lid een nieuw lid en kies allebei een van de onderstaande cadeaus: Dwarsligger Bijbel bij de hand (bevat een selectie teksten uit de Bijbel in Gewone Taal) Audio-cd met het evangelie van Lucas in de Bijbel in Gewone Taal Prentenbijbel-kwartet (met illustraties van Marijke ten Cate) Door uw steun brengen we de Bijbel dichtbij. Daarnaast ontvangen leden exclusieve ledenvoordelen: Onbeperkt toegang tot debijbel.nl; Vier keer per jaar het ledenmagazine Bijbel Dichtbij; Korting op bijbels, seminars en tentoonstellingen; Meer ledenvoordelen op 19

20 UITGAVEN NBG SLUIT JUBILEUM 200-JARIG BESTAAN AF MET JUBILEUMBOEK NBG-directeur Rieuwerd Buitenwerf overhandigt het eerste exemplaar van het jubileumboek aan mr. J.P.H. Donner. Vier jaar werkte Fred van Lieburg, hoogleraar geschiedenis van het Nederlands protestantisme aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, aan het boek De wereld in. Nederlands Bijbelgenootschap Het eerste exemplaar van het boek werd dinsdagmiddag 27 januari in de Kloosterkerk van Den Haag aangeboden aan de vicepresident van de Raad van State, mr. J.P.H. Donner. Waarom is een jubileumboek van belang voor het NBG? Dat een nieuwe geschiedschrijving van het Nederlands Bijbelgenootschap wenselijk was, stond buiten kijf. Sinds de verschijning van een gedenkboek bij het vorige eeuwfeest in 1914 is er geen overzichtswerk verschenen over de geschiedenis van het Bijbelgenootschap. Ik Fred van Lieburg vond het een eervolle uitdaging om een wetenschappelijk jubileumboek over de organisatie te schrijven. Ook omdat het Bijbelgenootschap een belangrijke rol in de geschiedenis van Nederland en van de voormalige koloniën heeft gespeeld. De titel De wereld in zal trouwe NBG-leden vertrouwd in de oren klinken Zeker, dat kan kloppen! Onder de titel De Wereld in verscheen vanaf 1960 een kwartaalblad voor donateurs. De titel verwijst naar de internationale reikwijdte van het bijbelwerk waaraan het Nederlands Bijbelgenootschap een steentje wilde bijdragen. Bovendien zat er de gedachte achter dat de Bijbel meer is dan alleen een geloofsboek voor christenen. Het boek werd ook gezien als een bron van kennis en inspiratie die voor iedereen beschikbaar en toegankelijk moest zijn. Hoe was het voor u om aan dit boek te mogen werken? Ik ben geboeid geraakt door de veelzijdige geschiedenis van de organisatie. Het verhaal van het Bijbelgenootschap, over de bijbelverspreiding en het bijbelgebruik heb ik vrijwel geheel uit bronnen kunnen reconstrueren. Hierdoor heb ik nog nieuwe feiten uit de archieven kunnen opdiepen. Het boek is een mooie dwarsdoorsnede geworden op het snijvlak van religie, taal en cultuur! 20

21 UITGAVEN Uit de toespraak van de vicepresident van de Raad van State, mr. J.P.H. Donner: De geschiedenis van het NBG is ook de geschiedenis van eenvoudige mensen die zich inzetten voor de verspreiding van bijbels. Neem Christiaan Andries Pieters die op het omslag prijkt met zijn bijbelwagen, die veel te zwaar voor hem was. De geschiedenis van het NBG is echter bovenal een geschiedenis van tweehonderd jaar vergaderen en polderen, tussen behoud en modernisering, tussen prediking en zending, tussen orthodoxie en toegankelijkheid. Het is een geschiedenis van hoe we dingen doen in Nederland. Bijbel bij de hand Deze dwarsligger biedt een kennismaking met de Bijbel in Gewone Taal. Troostende en uitdagende teksten uit de Bijbel zijn hier samengebracht voor verschillende momenten in het dagelijks leven: aan het begin van de dag, bij een ziekbed, bij vreugde of verdriet, of anders. 12,50 ISBN: Verschijnt: maart 2015 LEDEN KORTINGSACTIE De wereld in. Nederlands Bijbelgenootschap De prachtig uitgevoerde uitgave vertelt het complete verhaal van een ideële organisatie op het gebied van bijbelvertaling, bijbelverspreiding en bijbelgebruik, die na twee eeuwen nog springlevend, relevant en belangrijk is. Met uitgebreid fotokatern. 39,95 ISBN: Bij inlevering van deze bon ontvangt u 7,50 korting op De wereld in. Nederlands Bijbelgenootschap \ 32,45 (i.p.v. 39,95) ISBN: Lever deze bon in bij uw boekhandel. Geldig tot 26 april Maximaal één exemplaar met korting per persoon. Verschijnt september 2015 Samenleesbijbel Er is een nieuwe bijbel voor gezinnen: de Samenleesbijbel. Dit is de Bijbel in Gewone Taal, aangevuld met ruim 500 pagina s met extra materiaal voor kinderen van 8 tot 12 jaar. Met weetjes, illustraties, gespreksvragen, doe-opdrachten variërend van spelletjes tot proefjes en liedjes komen bekende maar ook lastigere verhalen dichtbij. De Samenleesbijbel werkt met open vragen en opdrachten, zodat kinderen en ouders samen ontdekken, ervaren en zich verwonderen over de rijkdom van de Bijbel. Ze ontdekken samen dat de bijbelse verhalen gaan over God, de wereld om je heen en je eigen leven. Winkelprijs circa 59,95 ISBN: Deze uitgaven zijn verkrijgbaar via de (christelijke) boekhandels en de uitgevers. Bijbel in Gewone Taal huwelijkseditie De Bijbel in Gewone Taal is er nu ook als huwelijksbijbel. De bijbel is een slag groter en heeft een stijlvolle wit-zilveren omslag met gouden letters. In deze huwelijkseditie is ook een familieregister opgenomen. 47,50 ISBN:

22 SAMENWERKING THE PASSION: Het paasevangelie raakt mensen persoonlijk Foto: Willem Jan de Bruin Bijbelverhalen raken je. Als er één evenement in Nederland is dat dit bewijst, is het wel The Passion. Voor het vijfde jaar is het Nederlands Bijbelgenootschap partner van The Passion, een grootse muzikale vertelling over het lijden, sterven en de opstanding van Jezus. Op Witte Donderdag gaat de Bijbel in Gewone Taal open op het Van Heekplein in Enschede. Bekende artiesten als Jeroen van der Boom, Shirma Rouse en verteller Robert ten Brink brengen donderdagavond 2 april aan de hand van hedendaagse Nederlandse muziek het eeuwenoude paasverhaal dichtbij. Het paasverhaal wordt in onze tijd en cultuur geplaatst, waardoor het tot mensen gaat spreken. Script Net als in voorgaande jaren adviseerde het NBG bij het vertalen van het bijbelverhaal in het tv-script. Wetenschappelijk medewerker Stefan van Dijk vertelt: The Passion is een tv-musical, de scriptschrijvers hebben daarom steeds gezocht naar aspecten in de bijbelse passieverhalen die mensen van nu raken, en die het verhaal voor hen geloofwaardig maken. Voor ons als Bijbelgenootschap is het belangrijk dat de bijbelse verhaallijn gevolgd wordt en dat het verhaal de originele betekenis zoveel mogelijk behoudt. Omdat het een vertaalslag is naar een tv-musical zijn daar concessies aan gedaan. Zo is de thematiek niet strikt bijbels, al volgt die wel het spoor van een bijbels-theologische lijn die voor de meeste christenen vandaag herkenbaar is. Al sinds de eerste editie van The Passion in 2011 worden teksten uit de Bijbel in Gewone Taal voorgelezen. Bijbel in Gewone Taal Speciaal dit jaar wordt door het Nederlands Bijbelgenootschap tijdens de veertigdagentijd in heel Nederland én op 2 april in Enschede een gratis boekje met het Johannes-evangelie uit de Bijbel in Gewone Taal uitgedeeld. We hopen dat het boekje bij The Passion het hele verhaal van Jezus dicht bij de mensen brengt. Persoonlijk Paul de Vos, namens de EO projectleider van The Passion: De hele Bijbel werkt toe naar dit intense verhaal waarin lijden en hoop elkaar afwisselen. Door The Passion raakt het paasevangelie veel mensen opnieuw of voor het eerst. In 2014 waren er duizenden bezoekers en miljoenen kijkers (3,5 miljoen, red.). We hopen dat ook dit jaar het evangelie bij miljoenen kijkers gaat leven. Samenwerking The Passion is een unieke samenwerking tussen het NBG, de omroepen EO en KRO, de Protestantse Kerk in Nederland en de Rooms- Katholieke Kerk. The Passion wordt geproduceerd door Eye2Eye Media. Kijk live mee De omroepen EO en KRO zenden The Passion live uit op NPO 1, op 2 april om uur. Het NBG heeft boekjes met het Johannes-evangelie uit de Bijbel in Gewone Taal verspreid in Nederland. 22

23 Speciaal voor leden van het NBG LEDENVOORDEEL Exclusief voor leden Luister naar Lucas De acteurs Ariane Schluter en Gijs Scholten van Aschat hebben tijdens het radioprogramma Schepper & Co (NCRV) het evangelie van Lucas voorgelezen. Exclusief voor de leden van de NCRV en het NBG zijn deze audiofragmenten nu beschikbaar op drie cd s. Lucas vertelt het verhaal van Jezus, van zijn geboorte in Betlehem tot zijn dood in Jeruzalem en de verschijning aan zijn leerlingen. Zo klinkt het verhaal over het leven van Jezus nu voor het eerst in gewone taal. Herademen met de Psalmen Al eeuwenlang biedt het bijbelboek Psalmen troost en hoop. De psalmen helpen ons om onze liefde en dankbaarheid naar God te uiten. Tegelijk komen we in de psalmen ook de rauwe werkelijkheid van wanhoop en verdriet tegen. Op de cd Herademen met de Psalmen heeft Ronald Koops een aantal psalmen of psalmgedeelten uit De Nieuwe Bijbelvertaling op muziek gezet en er zo nieuwe liederen van gemaakt. Met woorden van troost, hoop en verwachting. Om te luisteren, te zingen en te herademen. Evangelie van Lucas Uit de Bijbel in Gewone Taal Ledenprijs: 9,95 Bestel deze cd op Herademen met de Psalmen Ledenprijs: 9,95 (i.p.v. 14,50) 4,55 korting en zonder verzendkosten Bestel deze cd op én voer de code NBGPsalmen in. Win het passieboek 'waar was jij ' 10X Het lijdensverhaal van Jezus is voor kunstenaars door de eeuwen heen een enorme bron van inspiratie geweest. Een van hen is de Fries Henk Pietersma die in het boek waar was jij het passieverhaal in 52 schilderijen en 52 gedichten verbeeldt en verwoordt. Pietersma is bekend van zijn omslag van De Nieuwe Bijbelvertaling. Naast de schilderijen en gedichten zijn de volledige NBV-teksten van de lijdensverhalen volgens de vier evangelisten opgenomen in het boek. Als Nederlands Bijbelgenootschap mogen we tien exemplaren van het boek cadeau geven. Wilt u kans maken op het boek? Vul uiterlijk 30 april 2015 uw gegevens in op De uitgave 'Het Boek der Boeken' Ledenprijs: 12,50 (i.p.v. 19,95) 7,45 korting ISBN: HISTORISCH MUSEUM EDE Bijbels in beeld De publicatie Het Boek der Boeken belicht de lange ontstaansgeschiedenis van de Bijbel. Het gaat over zijn culturele context, over zijn betekenis voor kunst en samenleving en over zijn vertaling en verspreiding. De uitgave geeft de lezer een verhelderende blik op de waarde en de betekenis van de Bijbel, het boek dat de wereld veroverde en nog steeds de mensen van vandaag aanspreekt. NBG-bibliothecaris dr. A.J. van den Berg werkte mee aan dit boek. Lever deze bon in bij het museum of verstuur hem in een gefrankeerde envelop naar: Historisch Museum Ede Museumplein NA Ede U kunt uw bestelling ook telefonisch plaatsen via De verzendkosten bedragen 3,95. Het boek hoort bij de gelijknamige tentoonstelling Het Boek der Boeken in het Historisch Museum Ede. De tentoonstelling loopt tot en met 6 april. Meer informatie: 23

24 RUBRIEK BIJBEL IN BEELD Meer dan zestien jaar is eraan gewerkt: de bijbelvertaling in het Mina in Togo. Mevrouw Da Dede Massan Hunlede, een beroemde tv-persoonlijkheid en journalist, toont het eerste exemplaar van de Minabijbel in Togo. Die werd op 7 december gepresenteerd. Ruim duizend Minasprekers maakten de lancering mee. Het gebouw was te klein; zelfs buiten stonden rijen mensen om na de presentatie een eigen bijbel te bemachtigen. Foto: NBG/Joyce van de Veen