TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: De vele gezichten van God Hoekenw erk : w ereldreligies 2 de graad
|
|
- Wouter Groen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: De vele gezichten van God Hoekenw erk : w ereldreligies 2 de graad In dit hoekenwerk ontdekken de lln. gelijkenissen en verschillen tussen de 5 grote wereldreligies : christendom, jodendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. In elke hoek wordt op een zelfontdekkende en respectvolle manier ingegaan op bepaalde aspecten van deze 5 wereldreligies. De essentie van dit hoekenwerk is kennismaking met, aanvaarding van en waardering opbrengen voor andere religies. Domeinen die aan bod komen : godsdienst, levensbeschouwing, Nederlands (schrijven, lezen, spreken, luisteren), wereldoriëntatie (zingeving, samenleving, tijd, medemens), MUVO (dramatisch spel) Beginsituatie: De leerlingen hebben in de lessen godsdienst en WO al kennis gemaakt met verschillende religies. Hier wordt er gewerkt aan de uitdieping van de basiskennis. Lesstructuur met uitleg over o Motivatiefase + leerdoel Instap 1. De lk. laat 2 korte geluidsfragmenten horen : kerkmuziek (You Tube : antanadar fragment van een mis in Lourdes) Arabische muziek (You tube : rasostube) (deze 2 fragmenten zijn tips, uiteraard komt andere muziek ook in aanmerking voor deze instap) Onderwijsleergesprek : > wat hebben jullie gehoord? > waaraan moeten jullie denken bij deze geluiden? > zijn er kdn. die regelmatig naar de kerk/moskee gaan? Zijn er kdn. die thuis mee bidden met de ouders? 2. Lk. laat statistiek zien met de verdeling van de religies en hangt deze aan bord. Gegevens worden klassikaal besproken : (zie bijlage 1) > De grootste religie is het christendom : 33 % van de wereldbevolking (2,1 miljard mensen) > daarna volgt de islam : 21 % van de wereldbevolking (1,3 miljard mensen) > hindoeïsme : 14 % van de wereldbevolking (849 miljoen mensen) > boeddhisme : 5 % van de wereldbevolking (371 miljoen mensen) > 12 % is lid van een kleinere religie, ook de joden zijn
2 hierbij gerekend > 15 % van de wereldbevolking is niet gelovig Ter verduidelijking voor de lln. : voor elke 200 christenen zijn er 120 moslims en 1 jood. (Voetnoot : Eigenlijk behoort het jodendom qua aanhang niet meer bij de grote wereldreligies, maar omwille van het rijke verleden en de historische waarde wordt het jodendom bij de wereldreligies gerekend) Leerdoelen: Kinderen zijn bereid om te aanvaarden dat er verschillen zijn tussen henzelf en andere kinderen en kunnen deze waarderen. Kinderen zijn zich bewust dat het geloof in een persoonlijke God beleefd wordt in verschillende godsdiensten. Kinderen kunnen respect en waardering opbrengen voor verschillende overtuigingen en meningen. Kinderen beseffen dat ze in een multiculturele samenleving leven. o Leerfase + leerdoel Hoekenw erk w ereldgodsdiensten : kern ( instructie en verw erking) Hoekenwerk rond het ontdekken van gelijkenissen en verschillen tussen 5 wereldreligies : het christendom, het jodendom, de islam, het hindoeïsme en het boeddhisme. In elke hoek wordt op een zelfontdekkende manier ingegaan op een bepaald aspect van de religies. De bedoeling is dat de kinderen een ruim beeld en idee krijgen van deze 5 wereldreligies en waar ze voor staan. In latere lessen kunnen bepaalde aspecten nog verder worden uitgediept. Dit hoekenwerk is uitgewerkt om 4 à 5 lln. per hoek aan het werk te laten. Alle materialen zijn gebruiksklaar en gebruiksvriendelijk. Per hoek wordt er +/ 15 à 20 minuten gewerkt, de volledige duur van dit hoekenwerk met instap en evaluatie inbegrepen mag u zeker schatten op 120 min. Hierna wordt elke hoek beschreven en het materiaal voorgesteld. Per hoek vindt u ook de doelstellingen die we per hoek trachten te bereiken (vakoverschrijdend). o Verw erkingsfase + Hoek 1 : Hoe heet God? > godsdienst, Nederlands (schrijven), WO (zingeving,
3 leerdoel samenleving) Leerdoelen : De lln. voelen zich uitgenodigd om zelf de verscheidenheid van mensen als een rijkdom te beleven. De lln. verkennen de symbolen in verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen en zien in hoe er gemeenschappen worden gevormd. De lln. ervaren en stellen vast hoe mensen in het dagelijks leven uitdrukking geven aan hun geloof o.a. door gebruiken, kledij, symbolen, De lln. kunnen voorbeelden geven van veel voorkomende symbolen bij groepen (keppel, priestergewaad, kruisje, hoofddoek, ). De lln. kunnen een elfje creëren waarbij ze inspiratie putten uit het verwerkte materiaal, eigen ervaringen en voorkennis en rekening houden met de expressieve en creatieve waarde. Uitwerking : Lln. vinden in deze hoek 5 kaarten met teksten (op die teksten staat uitleg hoe God in een bepaalde religie genoemd wordt), 5 naamkaartjes (Allah, Boeddha, JHWH, Vader, Zoon en Heilige Geest, Brahma, Vishnu en Shiva), 5 naamkaartjes (naam dienaar God : iman, rabbijn, priester, hindoepriester, monnik) en enkele foto s of prenten van attributen en/of traditionele, specifieke kledij. Bedoeling is dat de lln. de naam van god binnen een bepaalde religie koppelen aan de traditionele kledij van de dienaar van god. Nadat ze deze zaken gekoppeld hebben gebruiken ze dit als inspiratie om een elfje te creëren (lln. kunnen gebruik maken van de informatie die ze in de teksten terugvinden). Materiaal : > foto s van kledingstukken en/of attributen (ideaal is het als u echte attributen of kledingstukken in de klas kan krijgen) > termen die door lk. best verduidelijkt worden (bij aangereikte foto s): Islam : hoofddoek, traditioneel hoofddeksel man in kant Jodendom : keppel (traditioneel hoofddeksel), menora (speciale achtarmige kandelaar : 7 armen voor elke dag van het wonder en 1 kaars waarmee je de anderen aansteekt) Christenen : Paternoster met kruisje, misgewaad van de bisschop Hindoeïsme : hindoepriester (sober, bijna naakt),
4 Sadhu ( hindoe heilige die leeft voor het geloof, ze leven apart en hebben niets, ze krijgen eten en kledij van de gelovige hindoes, ze zijn de boodschapper van God) Boeddhisme : monniken in oranje gewaad en kaalgeschoren hoofd, novices (kinderen die voor monnik leren) Bijlagen : teksten : zie bijlage 2 naamkaartjes : naam dienaar van God : zie bijlage 2 naamkaartjes : naam God : zie bijlage 2 werkblad : elfje maken : zie bijlage 3 foto s : zie bijlage 4 Hoek 2 : Waar praten w e met God? > godsdienst, MUVO (puzzelen), WO (tijd, samenleving), Nederlands Doelstellingen : De lln. ontdekken op welke speciale plaatsen mensen samenkomen om te bidden (kerk, moskee, synagoge, tempel, huisaltaar). De lln. zijn er zich van bewust dat mensen tot verschillende groepen behoren, dat plaatsen waar deze mensen samenkomen om te bidden een symbool is van hun religie en overtuiging. De lln. beseffen dat bepaalde religieuze gebouwen een grote historische waarde hebben. De lln. kunnen een geschreven boodschap interpreteren en herleiden naar de essentie. De lln. kunnen (eventueel ) met behulp van de talige tips de puzzels creëren. Uitwerking : De lln. vinden in deze hoek verschillende puzzelstukken (5 per puzzel) die behoren tot 5 verschillende puzzels. Op de achterzijde van elk stuk staat een tip (verwijzing naar kerk, moskee, synagoge, tempel, huisaltaar). Bedoeling is dat de lln. de 5 puzzels correct maken, dan zien zij afbeeldingen van een kerk (christendom), moskee (islam), synagoge (jodendom), tempel (boeddhisme) en een huisaltaar (hindoeïsme). Materiaal : 5 afbeeldingen : kerk, moskee, synagoge, tempel, huisaltaar (puzzels ) (zie bijlage 7) tips die op achterzijde puzzelstukken horen (zie bijlage 6)
5 > de lk. knipt de afbeeldingen in 5 stukken en kleeft (of schrijft) de tips op de achterzijde van de stukken. Indien u dit lamineert kan het meermaals gebruikt worden. Bijlagen : 5 afbeeldingen : zie bijlage 5 tips : zie bijlage 6 Voetnoot : In het hindoeïsme en boeddhisme wordt er gebeden en geofferd in de tempels én het huisaltaar. Het huisaltaar staat bij de hindoes nog meer centraal dan bij de boeddhisten daarom is er deze keuze gemaakt. Uiteraard bidden gelovige mensen overal, deze plaatsen kiezen zij uit om samen te zijn met medegelovigen omdat zij zich hier nog meer verbonden voelen met elkaar in hun geloof en overtuiging. Hoek 3 : Hoe praten w e met God? > godsdienst, MUVO (dramatisch spel), Nederlands Doelstellingen : De lln. kennen lichaamstaal bij gebed en meditatie. De lln. ontdekken hoe mensen zich in hun gebed richten tot God : zien hoe mensen in verscheidene godsdiensten bidden verscheidene gebedshoudingen leren kennen ontdekken dat bidden veel kan betekenen (klagen, vragen, danken, nadenken, ) De lln. waarderen elkaars wijze van bezinning of gebed kinderen leven zich in een personage of omstandigheid in (gebedshoudingen in verschillende religies). De lln. kunnen expressief omgaan met lichaamstaal. De lln. kunnen een talige boodschap begrijpen en interpreteren (gebeden). Uitwerking : Bidden is een manier om te praten met God. Mensen spreken korte of lange gebeden uit over van alles en nog wat. In de meeste religies is bidden een vorm van praten, ook al praat God niet terug. In het boeddhisme is bidden meer een vorm van nadenken. Bidden bestaat echter niet alleen uit woorden, er horen ook bepaalde bewegingen bij. De lln. vinden hier 5 prenten met 5 mensen erop die een bepaalde houding aannemen tijdens het gebed. Ook vinden ze 5 korte gebeden. Ze koppelen de foto aan het juiste gebed en voeren het gebed uit, zodat zij voeling krijgen met hoe mensen geloof beleven in de verschillende religies. Materiaal :
6 5 foto s + 5 gebeden Bijlagen : 5 foto s van biddende mensen : zie bijlage 7 5 gebeden : zie bijlage 8 Hoek 4 : Waar w oont God? > godsdienst, WO (tijd, samenleving, zingeving), Nederlands Doelstellingen : De lln. ontdekken de symbolische betekenis van plaatsen en personen in verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen. De lln. beseffen het historisch belang van bepaalde religieuze plaatsen en personen. De lln. kunnen symbolen, plaatsen en personen koppelen aan een bepaalde religie. De lln. herkennen personen of personages die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan een bepaalde religie. De lln. koppelen een talige inhoud aan een prent of foto. Uitwerking : God is overal, maar niet zichtbaar. Daarom hebben alle godsdiensten heilige plaatsen, waar ze God het beste kunnen ervaren. Ook zijn er heilige mensen die net iets dichter bij God staan dan de meeste anderen of die als het ware een verpersoonlijking zijn van dat geloof of die God. Er zijn ook symbolen die staan voor een geloof en die door iedereen aldus herkend worden. In deze hoek vinden de lln. een heleboel kaarten. Bedoeling is dat de lln. telkens 2 kaarten (één met tekst, één met foto) vinden die bij elkaar horen (systeem memory). Lk. kan extra duiding geven bij de bespreking na het correct koppelen van foto aan tekst. Materiaal : Memory met foto s en tekst > de lk. lamineert foto s en tekst en knipt deze uit Bijlagen : Foto s : zie bijlage 9 Teksten + duiding : zie bijlage 10 Hoek 5 : Hoe geloven w ij? >godsdienst, MUVO (drama), Nederlands (lezen, luisteren en spreken), WO (samenleving, medemens)
7 Doelstellingen : De lln. kunnen verschillende manieren van lichaamstaal hanteren. De lln. kunnen respect en waardering op brengen voor mensen die anders zijn en voelen aan dat deze verscheidenheid een rijkdom met zich kan meebrengen. De lln. kunnen respect opbrengen voor de bewogenheid waarmee mensen hun godsdienst of levensbeschouwing beleven. De lln. kunnen de teksten waarin de andere kinderen zich voorstellen begrijpen, beoordelen en integreren. De lln. kunnen zich in een ander personage inleven en geven dat al spelend vorm. De lln. kunnen verslag uitbrengen aan de medeleerlingen over een boodschap van een kind uit een andere religie. De lln. beseffen dat ze in een multiculturele wereld leven. De lln. ontdekken dat kinderen in andere landen en uit andere culturen een andere levenswijze en gewoonten hebben dan zij. De lln. kunnen zich verplaatsen in de gedachten en leefwereld van een kind uit een andere cultuur, land, religie. Uitwerking : De lln. zien hier 5 enveloppen liggen. In iedere enveloppe zit een tekstje waarin telkens een ander kind zich voorstelt. Deze kinderen vertellen kort iets over zichzelf en over hun geloof. Bedoeling is dat iedere ll. een enveloppe kiest en zich inleeft in het personage. De lln. voeren in hun groepje een toneeltje uit en spelen ieder een kind uit een andere religie en cultuur. De andere lln. proberen te zoeken tot welke religie het kind behoort. Materiaal : teksten + enveloppen > de lk. knipt teksten uit en steekt deze in de enveloppe (kan voor veelvuldig gebruik ook gelamineerd worden) Bijlagen : Teksten : zie bijlage 11 Hoek 6 : Wat zegt God? > godsdienst, Nederlands (lezen), WO (tijd, zingeving, samenleving) Doelstellingen : De lln. verkennen de beleving en rituelen van andere godsdiensten en levensbeschouwingen. De lln. zien in dat mensen in hun verhalen en heilige
8 boeken een godsdienstige kijk op het leven verwoorden en doorgeven. De lln. kunnen een studietekst over de leer en belangrijkste kenmerken van elk geloof begrijpend lezen en de informatie afleiden en interpreteren. De lln. beseffen de historische waarde van de heilige boeken en het ontstaan van een religie. De lln. beseffen dat ze in een multiculturele wereld leven en kunnen respect opbrengen voor de verschillende geloofsovertuigingen. De lln. weten hoe het geloof beleefd wordt in de verschillende godsdiensten en wat de belangrijkste leefregels zijn. Uitwerking : De lln. vinden hier 5 leesteksten over de bijzonderste kenmerken van elk geloof. Nadat ze deze aandachtig gelezen hebben openen ze de enveloppe met het kruiswoordraadsel en proberen dit in te vullen. Als ze het kruiswoordraadsel goed hebben ingevuld lezen ze vertikaal het antwoord op de vraag : wat zegt God? > Als hulpmiddel bij het invullen van het kruiswoordraadsel mogen de lln. de teksten gebruiken. Materiaal : Leesteksten kruiswoordraadsel Bijlagen : Teksten + kruiswoordraadsel + verbetersleutel : zie bijlage 12 o Slotfase + leerdoel Evaluatie + slot : Doelstellingen : alle doelstellingen van het hoekenwerk Uitwerking : 1. Partnerwerk De lln. vullen per 2 het werkblad Hetzelfde of toch niet? in. Alle vragen hebben betrekking op zaken die tijdens het hoekenwerk aan bod zijn gekomen. 2. Klassikaal Klassikale bespreking van het werkblad en het hoekenwerk. Vragen : wat vinden jullie interessant / niet interessant aan een bepaalde religie? wat hebben jullie geleerd? Wat blijft jullie vooral bij? waar willen jullie graag meer over weten? wij hebben de 5 wereldreligies besproken, er zijn nog
9 andere religies? weten jullie welke? Willen jullie hier nog meer over weten? kan je ook niet geloven? Materiaal : werkblad Hetzelfde of toch niet? Bijlagen : Werkblad : zie bijlage 13
10 Bijlage 1 : > statistiek verspreiding wereldreligies
11 Bijlage 2 : Bijlage bij hoek 1: Hoe heet God? > teksten die verwijzen naar hoe de gelovigen God noemen in elke religie > naamplaatjes met naam van God in elke religie > naamplaatjes van de naam van de dienaar van God in elke religie Instructie voor lk. : lamineer de teksten en de namen en knip ze uit. Islam : Allah Iman Moslims noemen God Allah. Dat is een Arabisch woord. Tegelijk zeggen ze dat er nog 99 andere namen zijn voor god, bijvoorbeeld de Wijze, de Goede, de Vergever, de Medelevende, Moslims geloven dat Allah, via een engel, Mohammed koos om zijn profeet te zijn. Mohammed stichtte een nieuwe godsdienst, de Islam. Islam betekent in het Arabisch : luisteren naar Allah. Jodendom : JWHW Rabbijn Joden zijn ervan overtuigd dat je God niet kunt vatten in een naam. Daarom spreken zij uit eerbied nooit de naam van god nooit uit. In de joodse bijbel wordt de godsnaam weergegeven met 4 medeklinkers : JHWH. Wij spreken de naam soms uit als Jahwew, maar echte joden zullen dat nooit doen. Zij spreken over de Vader, de Rechter, de Schepper, de Ene,
12 Christendom : Vader, Zoon en de Heilige Geest Priester Vader, Zoon en de Heilige Geest : Voor christenen is God dezelfde als JHWH in de bijbel. Zij noemen hem met 3 namen : Vader (God die de wereld heeft geschapen), Zoon (Jezus, die als mens naar de aarde is gekomen) en de Heilige Geest (God die werkt in de wereld en in de mensen). Christenen geloven dat God Jezus naar de aarde stuurde om de mensen over Gods liefde te vertellen. Hindoeïsme : Brahma, Vishnu en Shiva Hindoepriester Het hindoeïsme heeft, in tegenstelling tot de islam, het jodendom en het christendom, niet één, maar vele goden. Zij geloven dat God overal is en deel uitmaakt van de natuur. Daarom zien al hun goden er anders uit. Ze zien er soms uit als mensen, soms als dieren. De 3 oppergoden zijn : Brahma, de schepper van het leven, hij heeft 4 hoofden. De tweede oppergod is Shiva die ruimte maakt voor nieuw leven. Tenslotte is er Vishnu die alles in leven houdt.
13 Boeddhisme : Boeddha Monnik Het boeddhisme is anders dan de andere godsdiensten. Boeddha was een prins, hij heette toen Siddharta, die veel pijn, dood en ziekte zag. Hij ging op zoek naar een wereld zonder lijden. Hij trok vele jaren rond en ontmoette vele heilige mannen tot hij tot het inzicht kwam : de verlichting. Boeddha is dus een gewone mens, maar toch wordt hij vereerd als een god omdat hij de eerste was die de verlichting bereikte en de leer verspreidde.
14 Bijlage 3 : Bijlage bij hoek 1: Hoe heet God? > werkblad elfje maken Instructie voor lk. : kopiëren
15 Namen : Klas :.. Datum :. Elfje maken W at : een gedicht dat bestaat uit 11 woorden De regels: Eerste regel: één woord. Tweede regel: twee woorden (bijvoorbeeld een zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijk naamwoord) Het ene woord zegt iets over het andere. Derde regel: drie woorden Vierde regel: vier woorden vaak wordt er een conclusie getrokken Dit kan met een gevoel, een indruk, etc. te maken hebben. Vijfde regel: één woord. Dit is vaak de samenvatting van het hele gedicht
16 Bijlage 4 : > christendom : misgewaad + Paternoster > Jodendom : menora + keppel
17 > Islam : gesluierde meisjes en jongens met traditioneel hoofddeksel
18 > Hindoeïsme : Sadhu (hindoe heilige) en hindoepriester
19 > Boeddhisme : monniken en novices
20
21 Bijlage 5 : > foto s kunnen naar wens vergroot worden en liggend worden afgedrukt. > christendom : kerk (St. Pietersbasiliek)
22 > jodendom : synagoge
23 > islam : moskee
24 > boeddhisme : tempel
25 > hindoeïsme : huisaltaar
26 Bijlage 6 : Bijlage bij hoek 2: Waar praten we met God? > tips bij de religieuze gebouwen Instructie voor lk. : deze teksten schrijf (of kleef) je op de achterkant van de puzzelstukken (1 tip per puzzelstuk) Tips : Christendom : kerk hier leidt de priester de mis hier gebeurt o.m. onze doopviering, eerste communie, vormsel, huwelijk, begrafenis. de priester leest voor uit de bijbel de priester deelt de hostie uit Jezus is hier aanwezig Jodendom : synagoge hier leidt de rabbijn de gebeden De Davidsster is opvallend aanwezig (genoemd naar de Joodse koning David) de rabbijn leest voor uit de Thora de rabbijn spreekt Hebreeuws jongens die volwassen worden vieren hier hun Bar Mitswa Islam : moskee hier leidt de iman de gebeden mannen en vrouwen moeten hier hun schoenen uitdoen en bidden apart de gelovigen bidden in de richting van Mekka de iman leest voor uit de Koran en praat Arabisch Allah is hier aanwezig Hindoeïsme : huisaltaar hier bidden we alle dagen, in de huiskamer we bidden tot vele goden na het bidden krijgen we een rode stip op het voorhoofd we zeggen de veda s op (de oudste heilige geschriften van de Hindoes) We branden wierook en kaarsjes en offeren aan de goden Boeddhisme : tempel de monnik eert hier Boeddha wij offeren bloemblaadjes om Boeddha te eren ons doel is de Verlichting te bereiken
27 we zeggen de soetra s op (toespraak van Boeddha) Boeddha is geen god, maar hij wordt in de tempel vereerd omwille van zijn leer
28 Bijlage 7 : > foto s kunnen vergroot / verkleind worden naar wens > christendom : handen tegen elkaar (biddende houding)
29 > jodendom : biddende joden aan de Klaagmuur (Jeruzalem) : joden wiegen heen en weer bij het gebed, zij bidden 3 keer per dag ( s morgens, s middags, s avonds)
30 > islam : kind dat achtereenvolgens de 5 houdingen aanneemt om te bidden, moslims bidden in de richting van Mekka, zij bidden 5 keer per dag, verspreid over de hele dag
31 > boeddhisme : biddend kind voor beeld van Boeddha, de biddende zit op de knieën met de handen tegen elkaar
32 > hindoeïsme : persoon die in de lotushouding bidt
33 Bijlage 8 : Bijlage bij hoek 3: Hoe praten we met God? > 5 stukken gebed (1 per religie) Instructie voor lk. : lamineer de gebeden en knip ze uit Teksten gebed : Christendom : > Gebed : Onze Vader Onze Vader die in de hemelen zijt, geheiligd zij uw naam. Uw rijk kome, uw wil geschiede op aarde als in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren. En leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade. Amen Jodendom : > Gebed : Sjema (het belangrijkste joodse gebed, wordt 2 x per dag opgezegd) Hoor Israël, de Heer is onze God, de Heer is één. Gij zult houden van de Heer met Uw God met heel uw hart, heel uw ziel en al wat gij hebt. Islam : > Gebed : eerste zuil (Shahada = getuigenis) Ik geloof dat er geen andere God bestaat buiten de ene en ik geloof dat Mohammed de gezant van God is. Boeddhisme : > Gebed : Voorbeeld van een Soetra (uitspraak van Boeddha) :
34 Op een dag kwam er een vreemdeling die een levende mus in zijn handen hield. Hij vroeg aan Boeddha : Is de mus in mijn handen dood of levend? Boeddha ging schrijlings boven de drempel staan, en vroeg : Ben ik aan het vertrekken, of kom ik nu aan? Hindoeïsme : > Gebed : Voorbeeld van een stukje uit een veda (openbaring of wijsheid) Wie kent 't geheim? Wie maakte 't hier bekend? Vanwaar dit samenstel der schepping sproot? De Goden zelve zijn van later wording Wie is 't, die weet, vanwaar deze schepping sproot, Dat, vanwaar gans deez' grote schepping kwam? Of Zijn wil schiep of dat zij stom was? De Hoogste Ziener in de hoogste hemel Hij weet het of wellicht weet Hij 't zelfs niet.
35 Bijlage 9 : > 4 prenten per religie (memory) > christendom : Paus Benedictus XVI Sint Pietersbasiliek Kardinaal Danneels
36 Moeder Theresa > jodendom : De 10 geboden Abraham
37 De Klaagmuur in Jeruzalem Davidster > islam : Symbool van de islam
38 Ka aba in Mekka De profeet Mohammed Graf van Mohammed in Medina
39 > hindoeïsme De heilige rivier Ganges De god Brahma De god Shiva
40 Mahatma Ghandi > boeddhisme De Dalai Lama Prins Siddharta Gautama
41 Potala Paleis te Lhasa, Tibet Boeddha
42 Bijlage 10 : Bijlage bij hoek 4: Waar woont God? > 4 teksten per religie (memory kaarten) > extra duiding bij foto s voor lk. en lln. : lk. kiest zelf hoe dit in les of spel wordt geïntegreerd (best na correct koppelen extra uitleg geven aan lln.) Instructie voor lk. : teksten lamineren en uitknippen (druk memory kaarten met tekst af op gekleurd papier om de memory aantrekkelijker te maken) Duiding : Christendom : de paus : hoofd van de katholieke kerk : Paus Benedictus XVI St. Pietersbasiliek : woonplaats van de paus te Vaticaanstad, Rome kardinaal Danneels : kardinaal, woont te Mechelen moeder Theresa : zette zich een leven lang in voor de armen, werd heilig verklaard door de Paus Jodendom : Mozes en de 10 geboden : God zelf gaf deze aan Mozes op de Sinaiberg in Egypte Abraham : aartsvader van de Joden, was de eerste mens die geloofde in één God Klaagmuur in Jeruzalem : overblijfsel van de tempel van Jeruzalem gebouwd door koning David en verwoest door de Romeinen, de heiligste plaats voor de Joden Davidsster : zespuntige ster die het symbool was van koning David (tijdens WO II werden Joden verplicht deze ster op zich te dragen als herkenningsteken) Islam : halve maan met ster : symbool van de Islam Ka aba in Mekka : belangrijkste heiligdom voor de islam, bevat een heilige zwarte steen die door de aartsengel Gabriël zou gebracht zijn en is vol geschreven met gouden koranverzen de profeet Mohammed : stichter van de Islam, kreeg de openbaring rechtstreeks van de engel Gabriël Graf van Mohammed in Medina : 2 e heiligdom van de islam Hindoeïsme : de heilige rivier Ganges : Hindoes geloven in de goddelijke reinheid van het Gangeswater Brahma : oppergod, de schepper. Hij heeft 4 hoofden die tegelijk naar de 4 windrichtingen kunnen kijken en de 4 veda s uitspreken
43 Shiva : 2 e oppergod, de wreker, schepper en vernietiger. Hij heeft zowel scheppende als vernietigende krachten en wordt omringd door een ring met vuur Mahatma Gandhi : één van de belangrijkste denkers uit het Hindoeïsme. Indiaans politieker die pleitte voor een geweldloze wereld, hij werd vermoord in Boeddhisme : de Dalai Lama : 14 e leider van het boeddhisme, leeft in ballingschap. Wordt wereldwijd geprezen voor zijn vredelievende houding. Siddharta Gautama : prins die de verlichting bereikt heeft, wordt de Boeddha (of de verlichte) genoemd Lhasa : hoofdstad van Tibet, thuisplaats van de Dalai Lama waar ook het Koninklijk Paleis (Potala Paleis) staat. Boeddha : is geen God, maar wordt geëerd omdat hij het Wiel van Dhamma (kennis) in beweging heeft gezet, de cyclus van leven en wedergeboorte.
44 Memory kaarten : Paus Benedictus XIV Sint Pietersbasiliek Kardinaal Daneels Moeder Theresa Mozes en de 10 geboden Abraham, aartsvader van de Joden Klaagmuur in Jeruzalem Davidsster
45 Halve maan met ster Ka aba in Mekka De profeet Mohammed Graf van Mohammed in Medina De heilige rivier Ganges Brahma, de schepper Shiva, de wreker Mahatma Gandhi
46 De Dalai Lama Siddharta Gautama Potala Paleis in Lhasa Boeddha
47 Bijlage 11 : Bijlage bij hoek 5: Hoe geloven wij? > 5 teksten waarin 5 kinderen zich voorstellen Instructie voor lk. : teksten lamineren en uitknippen steek 1 tekst in een enveloppe. Teksten : Hindoeïsme : Ik heet Tara en ik ben 8 jaar. Ik houd van paardrijden en ik volg pianoles. Ik zou later graag een beroemde pianospeelster worden en optreden over heel de wereld. Het fijnste van het Hindoeïsme is dat we mogen geloven zoals we zelf willen. Ik vind ook al de Hindoegoden heel bijzonder. Mijn moeder leest vaak verhalen over ze voor. Thuis hebben we een altaar en op feestdagen gaan we naar de tempel. Mijn lievelingsfeest is Divali, op die dag is iedereen blij en de huizen en de straten zijn mooi verlicht. Boeddhisme : Ik ben Jang Chub en ik ben 11 jaar. Ik woon al een jaar niet meer thuis omdat ik novice ben geworden; Dat wil zeggen dat ik in een klooster leef en leer hoe ik monnik moet worden. Het leukste vind ik het leren van de Dhamma, de leer van Boeddha. In het klooster laat iedereen zijn haar afscheren en we dragen allemaal dezelfde kleren, omdat wij geen belang hechten aan materiële zaken. We zorgen hier voor de dieren en we leren om nooit een levend wezen kwaad te doen of te doden.
48 Jodendom : Ik heet Benjamin en ik ben 9. Ik verzin graag spannende verhalen. Door mijn geloof heb ik contact met mijn ziel; Ik ga naar een synagoge op een mooi plein in Parijs. s Zondags bestudeer ik de Thora, zodat ik hem goed ken als ik 13 word. Ik kan niet wachten om 13 te worden, dan vier ik mijn Bar Mitswa, een heel belangrijk moment voor een Jood. Christendom : Ik ben Antonio en ik ben 7 jaar. Ik hou van voetbal en ik wil later graag voetballer worden bij AC Milaan. Ik ga naar de katholieke kerk op het dorpsplein. Het mooiste aan mijn geloof is dat Jezus zei dat we elkaar moeten liefhebben en vergeven. Dit jaar heb ik mijn eerste communie gedaan, we hebben veel over Jezus geleerd en ik heb ook een hostie gekregen van de priester. Islam : Ik ben Rachid en ik ben 9 jaar. Ik hou van voetbal en van muziek. Ik wil graag eens op reis naar Marrakech. Als Moslim leer ik dat ik aardig moet zijn tegen anderen. De moskee is maar 5 minuten van mijn huis. Ik ga er vaak heen en altijd op vrijdag, in de moskee kan ik beter bidden. Ik leef volgens de 5 zuilen, dat zijn de dingen die moslims moeten doen om te laten zien dat ze trouw zijn aan Allah.
49 Bijlage 12 : Bijlage bij hoek 6: Wat zegt God? > 5 teksten waarop kort de leer van de religie staat uitgelegd > kruiswoordraadsel > correctiesleutel Instructie voor lk. : teksten lamineren en uitknippen kruiswoordraadsel kopiëren Teksten : Hindoeïsme : De Hindoes geloven dat het lichaam oud wordt en sterft, maar dat de ziel vele keren wordt herboren in een andere mens of ander levend wezen. Wie een goed leven heeft geleid komt terug in een hoger wezen, bv. in een hogere kaste, wie slecht heeft geleefd wordt herboren in een lager wezen, bv. een dier. Je karma hangt dus af van je eigen gedrag tijdens je leven. Het uiteindelijke doel van elke Hindoe is het Moksha te bereiken, dit is de bevrijding van de ziel, je wordt dan nooit meer herboren en bent één met Brahma, de oppergod. Volgens de Hindoes kan je het Moksha bereiken door goede dingen te doen voor de medemens, armen te helpen en door yoga en meditatie. De Hindoes hebben veel heilige boeken die in een oude, dode taal zijn geschreven, Het Sanskriet. De oudste zijn de veda s, waar vooral spreuken en gezangen instaan. Veda wil zeggen : weten.
50 Boeddhisme : Het Boeddhisme verschilt van de andere geloven omdat zij niet geloven in een oppergod, zij geloven in de leer van Boeddha. Belangrijk in het leven vaneen Boeddhist zijn de 3 sieraden : Boeddha, Dhamma en Sangha. Boeddha was de eerste die de verlichting bereikte, het doel van het Boeddhisme. Boeddhisten geloven dat het leven een oneindige cyclus is van leven, dood en wedergeboorte. Om de Verlichting te bereiken dienen mensen goed te leven, armen te helpen, geen dieren of andere levende wezens te doden, veel bidden en mediteren. Boeddhisten leven volgens de Dhamma, de leer van Boeddha. Een samenvatting van deze leer vind je in Het achtvoudige Pad en De vier waarheden. Deze 2 manieren zijn een leidraad om gelukkig en vredig te kunnen leven. De Sangha is de gemeenschap van Boeddhistische monniken en nonnen die steeds klaarstaan om de medemens te helpen. De belangrijkste teksten zijn de soetra s, wat leidraad betekent. Ze worden met veel respect behandeld omdat ze gezien worden als de woorden van Boeddha, het zijn gesprekken tussen Boeddha en zijn leerlingen of toehoorders waarin hij hen de weg naar de bevrijding wijst.
51 Islam : De Islam berust op 5 zuilen, dat zijn de belangrijkste plichten van de moslim. Sjahada : de geloofsbelijdenis. Dit wil zeggend at je gelooft dat er maar één God is en dat die God Allah is en dat Mohammed zijn gezant is. Salaat : dit betekent dat je 5 keer per dag moet bidden in de richting van Mekka (ochtend, middag, namiddag, avond, nacht) Zakaat : dit is het geven van aalmoezen aan de armen. Zakaat betekent zuivering, iedere Moslim is verplicht om zijn rijkdom te delen met armere gelovigen. Saum : vasten. Tijdens de 9 e maand van het Islamitisch jaar (Ramadan) mag de moslim niet eten, drinken of roken van zonsopgang tot zonsondergang. Hadj : dit is de bedevaart naar Mekka. Iedere Moslim die het kan betalen moet minstens één keer in zijn leven naar Mekka op bedevaart om Allah te eren. (Mohammed is in Mekka geboren) De Koran is het Heilige Boek van de moslims. Het is voor hen letterlijk het woord van God. De engel Gabriël zou de tekst aan de profeet Mohammed hebben gedicteerd. De Koran is in het Arabisch geschreven en is zeer belangrijk voor de gelovige moslim. Naast de Koran zijn ook de soenna s van de profeet Mohammed belangrijke teksten, deze zijn de woorden en daden van Mohammed en gelden als een richtlijn.
52 Jodendom : Abraham woonde 4000 jaar geleden waar nu Irak is. Hij was de eerste die geloofde in maar één God in plaats van vele godheden. Hij trouwde met Sara en verkondigde het geloof aan de mensen, hij wordt gezien als de aartsvader en beloofde God vele nakomelingen die het beloofde land Israël zouden stichten. Hij kreeg 12 zonen die de 12 stamvaders van Israël zijn. Een andere leider van de joden was Mozes. Hij verloste de joden uit de slavernij en leidde hen naar het beloofde land Israël. De Joden geloven dat God zelf de 10 geboden aan Mozes gaf. Deze 10 geboden staan in de Thora : ik ben de enige God, aanbid geen andere God maak geen afbeeldingen van God om te aanbidden heb eerbied voor de naam van God beschouw de Sabbat (rustdag) als heilig heb respect voor je moeder en je vader dood niet wees niet ontrouw aan je man of vrouw steel niet vertel geen leugens aan andere mensen wees niet jaloers op het bezit van anderen De Joodse bijbel heet Tenach en is in het Hebreeuws geschreven. Het bestaat uit 3 delen : de Thora (wet) is het belangrijkste deel, dit is een perkamenten rol waarop de 5 boeken van Mozes zijn geschreven. Het 2 e deel is Nevi iem en dit zijn de boeken van de profeten en het 3 e deel is Chetoeviem, boeken met verhalen en gedichten. Joden lezen vaak voor uit de Thora en bidden 3 keer per dag.
53 Christendom : Zo n 2000 jaar geleden kwam er iemand in Israël met de boodschap dat mensen naar Gods woord moesten leven en elkaar moesten liefhebben. Dat was Jezus Christus, van wie de christenen geloofden dat hij de zoon van God was. De Romeinen die toen de baas waren kruisigden Jezus, maar 3 dagen laten verrees hij uit de dood. Zijn volgelingen (de apostelen) beloofden het geloof te zullen verspreiden. Christenen geloven in één God, maar dat die God zich op 3 manieren laat zien : God de Vader die het leven schiep, God de Zoon die als Jezus Christus op aarde kwam en God de Heilige Geest de ongeziene macht van de wereld. Christenen geloven dat God Jezus naar de aarde stuurde om de mensen te vertellen over zijn liefde en dat Jezus zijn leven gaf om de mensen hun slechte daden te vergeven en hun een nieuw leven te geven. Christenen proberen volgens zijn leer te leven. Hierin worden ze ondersteund door het gebed en de sacramenten. Er zijn 7 sacramenten : doop, vormsel, eucharistie, biecht, priesterwijding, ziekenzalving en huwelijk. Het Heilige Boek van de christenen is de Bijbel. De Bijbel is verdeeld in 2 delen : het Oude en het Nieuwe Testament. Het Oude Testament is de Hebreeuwse Bijbel. Het Nieuwe testament is in het Grieks geschreven en daarin worden het leven en de leer van Jezus van Nazareth beschreven alsook de lotgevallen van de eerste groepen christenen.
54 Kruiswoordraadsel : 1) Het aantal keren dat de Moslims per dag bidden 2) Zo heet het boek in de islamitische godsdienst 3) Bij deze godsdienst bidden ze 3 keer per dag 4) Hoe noemt de bedevaart naar Mekka 5) Hoe noemt men de heilige boeken bij de Hindoes 6) Het eerste deel van de christelijke bijbel 7) Door dit sacrament word je als christelijke baby opgenomen in de kerk 8) De leer van Boeddha noemt 9) Belangrijkste tekst bij de boeddhisten 10) In welke taal zijn de Veda s geschreven? 11) Hoe heet de geloofsbelijdenis bij de moslims 12) Wie ontving de 10 geboden uit handen van God? ^ Hier lees je wat God in elke religie wil zeggen!
55 Kruiswoordraadsel : oplossing 1 V IJ F 2 K O R A N 3 J O D E N D O M 4 H A D J 5 V E D A 6 O U D E 7 D O O P 8 D H A M M A 9 S O E T R A 10 S A N S K R I E T 11 S J A H A D A 12 M O Z E S Eigenlijk wil God hetzelfde zeggen in alle religies : VREDE OP AARDE
56
57
58
Sofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad
TITEL ACTIVITEIT beschrijving: Wat geloof jij? 2 de graad Beginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven vroeger en nu. Daarin zijn hoogstwaarschijnlijk al verschillende godsdiensten
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieBeginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven en rond de verschillende wereldreligies (zie hoekenwerk wereldreligies).
TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Leven na de dood? 3 e graad In deze les gaan we dieper in op de gebruiken bij een overlijden en een eventueel leven na de dood, dit voor de verschillende wereldreligies.
Nadere informatieBeginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven en rond de verschillende wereldreligies (zie hoekenwerk wereldreligies).
TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Leven na de dood? 2 e graad In deze les gaan we dieper in op de gebruiken bij een overlijden. We bestuderen de visie op het hiernamaals of een leven na de dood in de verschillende
Nadere informatieChristendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?
Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen
Nadere informatieWerkstuk CKV Verschillen tussen religies.
Werkstuk CKV Verschillen tussen religies. Werkstuk door C. 2480 woorden 27 november 2009 5,4 39 keer beoordeeld Vak CKV Ckv verslag Rituelen Het geloof: De islam is een monotheïstische godsdienst en heeft
Nadere informatieZoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof.
Islam 1. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is Islam? 3. Het dagelijkse leven 4. Enkele rituelen 5. De dood 6. Feesten 7. Bibliografie 2. Wat is Islam? De Islam is één van de vijf wereldgodsdiensten. Hij is niet
Nadere informatieSamenvattingen Geloof DEF
Samenvattingen Geloof DEF Info 1DEF: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. De meeste aanhangers hebben het
Nadere informatieIn dit werkstuk beantwoorden we de 6 levensvragen van drie godsdiensten; het Christendom, Jodendom en de Islam.
Werkstuk door Een scholier 2003 woorden 11 februari 2005 6,2 1000 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing In dit werkstuk beantwoorden we de 6 levensvragen van drie godsdiensten; het Christendom, Jodendom
Nadere informatieSpreekbeurt Levensbeschouwing Islam
Spreekbeurt Levensbeschouwing Islam Spreekbeurt door een scholier 1817 woorden 6 juni 2007 6,5 164 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1. Inleiding Ik doe mijn eindpresentatie over de Islam. Eerst wilde
Nadere informatieBegeleidende uitleg voor de leerkracht:
TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Kennismaken met het huis van God 2 e graad In deze les gaan we dieper in op het grondplan van een kerk en bekijken de leerlingen de belangrijkste plaatsen in de kerk.
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieInleiding Christendom
Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren
Nadere informatieTL 3 PERIODE 2 DE ISLAM
TL 3 PERIODE 2 DE ISLAM OPDRACHT DE 5 ZUILEN BART SATIJN INTRODUCTIE Wat is een zuil? Waarom is dit belangrijk? Waarom zou de Islam het woord zuil gebruiken BART SATIJN OPDRACHT ZUILEN Welke 5 zuilen zijn
Nadere informatieMoslims houden van Jezus
Moslims houden van Jezus Jezus is een figuur die geliefd en vereerd wordt door miljarden mensen over de hele wereld, maar er is veel verwarring over de status van deze kolossale persoon. Jezus staat bij
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieWereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 02 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieWerkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom
Nadere informatieSamenvattingen Geloof DEF
Samenvattingen Geloof DEF Info 1DEF: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. De meeste aanhangers hebben het
Nadere informatieDe tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt
De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste
Nadere informatieSamenvatting Godsdienst De vijf grote wereldreligies samenvatting
Samenvatting Godsdienst De vijf grote wereldreligies samenvatting Samenvatting door Aylin 2072 woorden 7 maart 2018 6,2 10 keer beoordeeld Vak Godsdienst Het christendom Het christendom is een godsdienst.
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO Historische benadering: 4 lessen De Primitieve Kerk: De kenmerken van de eerste christenen. Het Apostolisch Concilie (begrip, aanvaarding).
Nadere informatieDit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:
Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieWaarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en
1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat
Nadere informatie6.1. Wat is de Islam? Boekverslag door J woorden 6 april keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inleiding
Boekverslag door J. 1939 woorden 6 april 2004 6.1 191 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Wij houden ons werkstuk over Godsdiensten. Wij raden jullie aan om ons werkstuk te lezen, want het
Nadere informatiePastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij:
2 Papa Mama Peter Meter.... Pastoor Reneerkens De volgende mensen zijn er ook bij: 3 BEGROETING EN WELKOMSTWOORD Alles went, zeggen we wel eens, zelfs het wonder wat altijd weer opnieuw gebeurt, wordt
Nadere informatieSolidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw
Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?
Nadere informatieVIERENDE GEMEENSCHAP...
... IN EEN BIDDENDE EN VIERENDE GEMEENSCHAP... KEN JIJ DE EN? 7 is al eeuwenlang een heilig getal. De zevende dag bijvoorbeeld is een rustdag. Zo zijn er ook zeven sacramenten, zeven belangrijke momenten
Nadere informatieBegeleidende uitleg voor de leerkracht:
TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Kennismaken met het huis van God 3 e graad In deze les gaan we dieper in op het grondplan van een kerk en bekijken de leerlingen belangrijkste plaatsen in de kerk. Deze
Nadere informatieDIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 7 e Zondag van Pasen. 8 mei 2016 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort
DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED 7 e Zondag van Pasen 8 mei 2016 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Welkom door een kerkmeester Openingslied:, hoe Hij zijn belofte houdt, die de mens
Nadere informatieStelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.
Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder
Nadere informatieAls wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.
Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil
Nadere informatieNieuwjaar. Het nieuwe thema
20 januari 2017 www.obsdeklimop.nl Nieuwjaar Hoewel we vandaag al 20 januari hebben, willen we toch nog iedereen het allerbeste wensen voor het jaar 2017. We hopen er met het laatste halfjaar voor groep
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieGeloven in Jezus Christus
Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere
Nadere informatieHeilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen
2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor
Nadere informatieJaar A - Jezus! Samen op weg
B I J L A G E B I J J A A R A Gebeden en liederen GEBEDEN GEKEND IN HEEL DE WERELD INHOUDSTAFEL Onze Vader Onze Vader, die in de Hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde
Nadere informatieHet sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten
Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten Sacramenten IIn de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de In het evangelie willen Farizeeën Jezus op de proef stellen zeven sacramenten. Sacramenten met een
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het boeddhisme. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het boeddhisme Naam: Het boeddhisme Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatieMenze Fernandus van Houten
Liturgieboekje bij het afscheid van Menze Fernandus van Houten * Groningen, 10 februari 1931 Tolbert, 21 februari 2016 in een samenkomst op donderdag 25 februari 2016, om 11.00u in de Gereformeerde Kerk
Nadere informatieDe rozenkrans... hoe bid je dat?
De rozenkrans... hoe bid je dat? Wie naar de WJD in Keulen is geweest, heeft er zeker eentje gekregen: een WJD mini-rozenkrans. En wie er niet bij was, heeft misschien wel eens een rozenkrans zien liggen
Nadere informatieDE GEBOORTE VAN JEZUS
Bijbel voor Kinderen presenteert DE GEBOORTE VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door:
Nadere informatieJezus blijft altijd bij ons
Eerste Communieproject 46 Jezus blijft altijd bij ons Jezus staat op uit het graf Jezus is dood. In les 7 heb je gezien dat Jezus wordt vermoord. De vrienden van Jezus zijn bedroefd. Ze leggen Hem in een
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Bij 1 BSO worden sommige benadering door elkaar verweven. Het leven van Jezus uit de bijbelse benadering wordt geïntegreerd in het onderdeel
Nadere informatieTheorieboek. 3Q De vijf zuilen van de Islam 1. De Sahada,de Salaat, de Zakaat, de Sawm en de Hadj
3Q De vijf zuilen van de Islam 1 Wat zijn en houden de vijf zuilen van de Islam in? De Sahada,de Salaat, de Zakaat, de Sawm en de Hadj Het geloof van de Islam steunt op vijf zuilen. Deze zuilen zijn de
Nadere informatieIiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal
Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige
Nadere informatieZondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)
Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Lees de tekst van Zondag 28 Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus, aan
Nadere informatieSuggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626
VIERING VAN DE HEILIGE DOOP IN DE SINT MICHAËLKERK OPENING Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 Begroeting
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatieDoopsel in een zondagse eucharistieviering
Doopsel in een zondagse eucharistieviering 1. OPENING VAN DE DIENST Intredeprocessie en intredelied Openingswoord met een bijzondere begroeting van de dopeling en zijn / haar familie. Ook de naamgeving
Nadere informatieewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten
Naam: Evaluatie Datum: ewogen en zoekende mensen vinden elkaar: Kerk - andere godsdiensten B 1. En dan, naar de grote school! (2/2) Volgend jaar ga je waarschijnlijk naar een andere school. Noem iets wat
Nadere informatieWerkbladen basisonderwijs. Naam leerling:
Werkbladen basisonderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom Jeruzalem
Nadere informatieVerschillende levensbeschouwingen
Naam: godsdienst Verschillende levensbeschouwingen 1 jodendom Ontstaan Over de roeping van Abr(ah)am staat in het eerste boek van de thora: De heer zei tegen Abram: Trek weg uit uw land, uw stam en ouderlijk
Nadere informatieHoe kun je je bekeren tot de Islaam?
De Profeet Mohammed (vzmh) heeft de laatste en universele boodschap van God gekregen. Voor de boodschap aan de Profeet Mohammed (vzmh) heeft God zich aan veel Profeten (vzmh) geopenbaard. Volgens een overlevering
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieHet hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië.
Het hindoeïsme Hoe is het hindoeïsme ontstaan? Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië. Eeuwenlang leefden in dat land
Nadere informatieIslam vmbo12. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63410
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 05 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63410 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieWIE IS JEZUS? EN WIE BEN IK?
WIE IS JEZUS? EN WIE BEN IK? Zondag 5 maart 2017 in het Kruispunt in Voorschoten Orgelspel Welkom en mededelingen VOORBEREIDING Zingen: Lied (Psalm) 91a. Bemoediging: voorganger : Onze hulp is in de naam
Nadere informatieCatechese 1 ste leerjaar (Tuin van Heden.nu)
Catechese 1 ste leerjaar (Tuin van Heden.nu) Mag ik zijn wie ik ben? De leerlingen uit welke thuis, cultuur of geloofsovertuiging ze ook komen voelen zich benaderd, aanvaard, uitgedaagd en bemind als iemand
Nadere informatieBoek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus.
Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. De engel zei: God zal jou een kind geven. God zal jou Zijn Kind geven. God zal jou Jezus geven.
Nadere informatie30. De koning wordt geboren 31. Blij met Jezus 32. Jezus, de koning die dient 33. Jezus sterft 34. Jezus leeft 35. Jezus en de Heilige Geest
Themaoverzicht Groep 1 1. In het begin 2. Noach 3. God belooft 4. Abraham 5. Isaak 6. Jakob en Esau 7. Jakob 8. Jozef 9. Dromen 10. Jozef de onderkoning 11. Mozes 12. Mozes naar de farao 13. God straft
Nadere informatieDIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 11 januari 2015. Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan
DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED Oud-Katholieke Parochie van de H.Georgius St. Joris op t Zand te Amersfoort 11 januari 2015 Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan Welkom door kerkmeester
Nadere informatieGod bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest
Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:
Nadere informatieWereldgodsdiensten hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieLes 3 Religie(s) in Nederland
Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en
Nadere informatie1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8
[1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding
Nadere informatieOasemoment "Onze Vader" Emmaüsparochie - donderdag 17 oktober 2013
Oasemoment "Onze Vader" Emmaüsparochie - donderdag 17 oktober 2013 Muziek Inleiding en evangelietekst In het hoofdstuk 6 van zijn evangelie laat de apostel Mattheüs Jezus aan het woord over hoe we horen
Nadere informatieBIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1. Les 1 - De oorsprong van de Bijbel. In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1 Les 1 - De oorsprong van de Bijbel In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Deze bijbelstudies zijn vooral bedoeld voor jongeren van 11
Nadere informatieGedroomd Gedragen Geboren Gedoopt
Gedroomd Gedragen Geboren Gedoopt 15/10/2008 BEGROETING (door de priester) Sofie : Welkom, lieve Vital. Maandenlang hebben we naar jou komst uitgekeken. Vol verwachting, vol hoop en zeker vol liefde. Iedere
Nadere informatieHet onze Vader. Naam:
Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Is er leven na de dood
Werkstuk Levensbeschouwing Is er leven na de dood Werkstuk door een scholier 2852 woorden 11 maart 2009 5,3 191 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding. In dit werkstuk gaan we het hebben over
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatieZEGENING VAN... Zorg dragen voor elkaar behoort tot het meest menselijke van ons bestaan.
ZEGENING VAN... Zorg dragen voor elkaar behoort tot het meest menselijke van ons bestaan. Zorg dragen voor elkaar behoort tot het wezen van ons christen-zijn. Stille overweging dagelijks worden we geconfronteerd
Nadere informatieMet welk doel wil God Zijn kinderen leiden?
Scholen die door Samuel zijn gesticht. Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden? Psalm 23:3 3 Hij verkwikt mijn ziel, Hij leidt mij in het spoor van de gerechtigheid, omwille van Zijn Naam. De Here zelf
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing De zuilen van de Islam
Werkstuk Levensbeschouwing De zuilen van de I Werkstuk door een scholier 1817 woorden 17 april 2005 7,9 62 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1. Shahada Deze zuil heet Shahada, en wordt ook wel de geloofsbelijdenis
Nadere informatieDE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS
Bijbel voor Kinderen presenteert DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible for
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 47 (30-11)
1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders
Nadere informatieOpstel Levensbeschouwing boeddhisme
Opstel Levensbeschouwing boeddhisme Opstel door Ayton 1267 woorden 17 januari 2018 4,7 5 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Verslag Boeddha (Boeddhisme) Van Ayton van Barreveld S1G Inhoud Inleiding
Nadere informatieDie Jezus volbracht in zijn leven, toen hij in de wildernis leefde
Kunt u een verhaal over Jezus vertellen dat veel voor u betekent? Ja, Jezus is erg belangrijk voor mij en anderen die geloven dat hij onze redder en heer der levenden is Een belangrijk verhaal voor mij
Nadere informatieSamen op reis NAAR EEN ANDER LAND
Samen op reis NAAR EEN ANDER LAND Gezamenlijke kerkdienst op zondagmiddag 26 mei 2019, 17.00 uur Voorbereiding en medewerking: de mensen van Bijbelgespreksgroep Schouwenoord Organist Mar van der Veer Dominee
Nadere informatieWat is op deze vragen jullie antwoord? (antwoord)
Inleiding De kerkenraad heeft u tot twee keer toe bekend gemaakt dat een aantal broers benoemd is tot ouderling en diaken van onze gemeente. Het zijn (namen). Daarmee is ook ruimte gegeven om eventueel
Nadere informatieDe gelijkenis van de verloren zoon.
De gelijkenis van de verloren zoon. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen te leren.
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor de islam. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor de islam Naam: De islam Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.
Nadere informatieEEN PRINS WORDT EEN HERDER
Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieIslam vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 05 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63410 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatie1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige
Nadere informatieEen leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie.
Een leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie. Wat is bidden? Bidden is: In contact komen met de levende God, de Schepper van Hemel en Aarde In het Oude Testament bad de
Nadere informatieHoofdstuk. Anders, en toch één
Hoofdstuk Anders, en toch één 1 Vooropdracht voor de leerlingen: neem foto s mee uit je eigen land. Als het kan tijdens traditionele feesten. (trouw, besnijdenis, doop, feesten,...) 1. Iedereen is anders...
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DE VROUW BIJ DE PUT
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VROUW BIJ DE PUT Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieJaar B - Bouwen aan Zijn Rijk
B I J L A G E B I J J A A R B Gebeden en liederen GEBEDEN GEKEND IN HEEL DE WERELD Onze Vader Onze Vader, die in de Hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in
Nadere informatieHet sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten
Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten Sacramenten Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap van de Kerk
Nadere informatieBeste God... Leeftijd: 9-12 Thema: bidden, God, Vriendschap Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over bidden en communicatie met God.
Beste God... Leeftijd: 9-12 Thema: bidden, God, Vriendschap Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over bidden en communicatie met God. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren dat het gebed een
Nadere informatieVOORBEREIDENDE LES BIJ HET PROGRAMMA WERELDRELIGIES MUSEUM VOLKENKUNDE
VOORBEREIDENDE LES BIJ HET PROGRAMMA WERELDRELIGIES MUSEUM VOLKENKUNDE Inhoud Voor de leerkracht p. 3 Tekst bij PowerPoint presentatie p. 5 Filmpjes en websites p. 8 Lessuggestie 1. p. 9 Lessuggestie 2.
Nadere informatieMaak je eigen gebedsriem
Maak je eigen gebedsriem 1 Blad 1 Hoe te maken? 1. Kleur de plattegrond van het gebedsriemdoosje in. 2. Knip de onderdelen 1 en 2 van het werkblad uit. Dit zijn het bovenste en onderste gedeelte van het
Nadere informatieAlpha Cursus IGGDS DE HOEKSTEN Woensdag 22 april 2015 Restaurant Algorfa Bijeenkomst 12 Waarom en hoe zou ik het anderen vertellen?
Alpha Cursus IGGDS DE HOEKSTEN Woensdag 22 april 2015 Restaurant Algorfa Bijeenkomst 12 Waarom en hoe zou ik het anderen vertellen? Inleiding Paul van der Laan 1. IJsbreker: GOED NIEUWS VERSPREIDT ZICH
Nadere informatie