IN DIT NUMMER. Vereniging voor personen met de manisch-depressieve stoornis of chronische depressie en omgeving.

Transcriptie

1 # 3 Jg. 20 september oktober november IN DIT NUMMER Gelukkiger Leven, de inzichten van dr. Gerbert Bakx, door Lieve De Brabandere Tegenslagenrecept Deel II, door Martin Terwel Aankondiging Ups & Downs Forum & Psy wat? Wat gebeurt er waar: de programma s van onze Ups & Downs zelfzorggroepen Vereniging voor personen met de manisch-depressieve stoornis of chronische depressie en omgeving.

2 2WIE IS WIE Ups & Downs Vereniging voor personen met de manisch-depressieve stoornis en chronische depressie en betrokkenen. Maatschappelijke zetel: Tenderstraat 14, 9000 Gent Secretariaat: Ups & Downs vzw p/a Tenderstraat 14, 9000 Gent Telefonisch contact: Rechtstreeks bij de regionale contactpersonen: je vindt de programma s en de contactgegevens van de regionale zelfzorggroepen achteraan in dit tijdschrift. Via Teleonthaal contactnummer 106 kan je ook doorverwezen worden naar de dichtstbijzijnde contactpersoon van Ups & Downs in jouw regio. contact@upsendowns.be Website: Ups & Downs Discussieforum: google.be/group/manisch-depressief Nuttige websites: Werkten mee aan dit nummer: Rebecca Müller, Franci Larondelle, Lieve De Brabandere, Martin Terwel, Rina Mortelmans, Jan Michiels. Hoofdredacteur: Rebecca Müller Vormgeving: Cedric Verhelst, Gent Verantwoordelijk uitgever: Ups & Downs vzw Lid worden: Lid worden: De jaarlijkse lidmaatschapsbijdrage is 12 Te betalen door overschrijving op rekeningnummer: Voor een Europese overschrijving: IBAN: BE / BIC: KREDBEBB Op naam van: Ups & Downs vzw, p/a Tenderstraat 14, 9000 Gent De betaling van deze lidmaatschapsbijdrage levert volgende voordelen op: je wordt lid van onze vereniging (meteen ook je gezin: partner en kinderen). je ontvangt driemaandelijks, naast ons eigen tijdschrift Ups & Downs, ook Psyche, het tijdschrift van de Vlaamse Vereniging Geestelijke Gezondheid (VVGG). je geniet van kortingen bij congressen, bijeenkomsten of groepsoverstijgende infoavonden met sprekers. Omwille van praktische redenen ontvang je het tijdschrift bij de eerstvolgende uitgave ( je ontvangt dus zeker 4 exemplaren op jaarbasis). Je kunt ook erelid worden door overschrijving van 25 op hetzelfde rekeningnummer (helaas kunnen wij hiervoor geen officiële fiscale attesten afleveren). EIGEN PUBLICATIES Al de onderstaande brochures kunnen door patiënten en familieleden gratis verkregen worden mits betaling van portkosten. Voor professionele organisaties (Centra GGZ, ziekenhuizen, enz.) vragen wij 2 euro voor de Ups & Downs Zelfzorggids. Bestellen kan via contact@upsendown.be. Je kan deze brochures ook opvragen bij de regionale contactpersonen van de plaatselijke zelfzorggroepen van Ups & Downs. Wanneer je per brochures bestelt, geef dan duidelijk je naam en adres door. Je krijgt dan de brochures toegestuurd samen met een brief waarop de portkosten van je bestelling zullen worden aangerekend. In die brief vind je ook het rekeningnummer waarop je dat bedrag kan overschrijven. Wilt u als professional of voor een schooleen groot aantal brochures bestellen op eenzelfde adres, stuur dan een gedetailleerde aanvraag naar contact@upsendowns.be. We sturen jou dan een aangepaste offerte. Ups & Downs Zelfzorggids voor patiënten en familieleden Dit handig boekje tracht de essentiële informatie over de manisch depressieve stoornis en chronische depressie te bundelen. Ups & Downs wil hiermee patiënten en familieleden ondersteunen bij het verwerkingsproces en het herstel. Een geïnformeerde patiënt kan zijn herstel immers beter opvolgen en een meer actieve rol spelen. Het bijwerken en actualiseren van dit boekje gebeurde met de steun van de Koning Boudewijnstichting en in samenwerking met een groep onafhankelijke psychiaters. Deze publicatie kan ook in pdf gedownload worden op de website Voor professionele organisaties (Centra GGZ, ziekenhuizen, enz.) vragen wij 2 euro per brochure. Dit om een toekomstige herdruk te financieren. Bipolaire stoornis, praat erover Dit is een nieuwe brochure over de bipolaire stoornis of manisch-depressieve stoornis, samengesteld door dokter Daniel Souery van het Erasmusziekenhuisen dokter Sabine Wyckaert van de KU Leuven. Deze publicatie werd gesponsord door het farmaceutisch bedrijf Eli Lilly en vormt een goede weergave van de bipolaire stoornis in al haar facetten voor zowel professionelen, patiënten en hun omgeving, studenten aan universiteiten en hogescholen. Ups en Downs De Ups & Downs patiëntenbundel telt 84 bladzijden en bundelt levensverhalen van patiënten, alsook gedichten en 18 prachtige kunstwerken van Marie-José De Schoolmeester, die zelf ook te kampen heeft met de manisch depressieve stoornis. De bundel is in kleurendruk waardoor de kunstwerken helemaal tot hun recht komen. Tips voor Advocaten bij gedwongen Opname Tips voor Advocaten bij gedwongen Opname In het kader van een project rond gedwongen opname in samenwerking met de Orde van de Vlaamse Balies (OVB) heeft Ups & Downs deze brochure uitgewerkt. De bedoeling is om langs deze weg aan advocaten die bij gedwongen opnames optreden, de juiste informatie te bezorgen over de bipolaire stoornis en andere psychische stoornissen. In deze brochure wordt ook het juridisch kader van de procedure van gedwongen opname uitgelegd.

3 VOORHOOFD 3 Het Ups & Downs Forum 2013 en andere activiteiten Beste lezer, Als voorzitter ben ik bijzonder blij om opnieuw een heel interessant programma te kunnen voorstellen voor onze jaarlijkse studienamiddag, het Ups & Downs Forum. Op zaterdag 12 oktober 2103 heeft ons zevende Ups & Downs Forum plaats in het Vormingscentrum Guislain te Gent. Als gastsprekers hebben we prof. dr. Kurt Audenaert van het UZGent, die ons de actuele neurobiologisch visie zal geven op chronische depressie. Prof. dr. Ralph Kupka is psychiater en hoogleraar bipolaire stoornissen aan de Vrije Universiteit/ VU Medisch Centrum, Amsterdam. Hij is in Nederland een autoriteit op gebied van bipolaire stoornis en zal voor ons een lezing geven over de recente ontwikkelingen in dat gebied Dit jaar reiken we voor de tweede keer de Ups & Downs Prijs uit. Dit jaar is de laureaat, dhr. Guy Vanhengel, Brussels minister van Financiën, Begroting en Externe Betrekkingen. Hij verdient deze prijs omdat hij door zijn openlijke getuigenis over zijn ervaring met burnout heeft bijgedragen tot het verminderen van het stigma rond geestelijke gezondheidsproblemen. Als Ups & Downs prijs zullen we opnieuw een kunstwerk overhandigen, ditmaal een schilderij, gemaakt door Santina Chirulli. In deze rubriek worden ook nog een aantal andere interessante studiedagen en evenementen aangekondigd. Zo kan je meer te weten komen over geluk, in een ongewone theatervoorstelling rond depressie in Sint-Niklaas op 10 oktober (de Werelddag van de Geestelijke Gezondheid). Om te groeien in jouw herstel ben je uitgenodigd op de Hersteldag, georganiseerd door Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG) in Gent op 3 december. Jouw familieleden kunnen terecht op de studiedag van het Familieplatform op 5 december en dit najaar kun je ook verder groeien in jouw ervaringsdeskundigheid door deel te nemen aan een reeks vormingen rond dit onderwerp, aangeboden door Uilenspiegel. Er is dus een ruim en gevarieerd aanbod van activiteiten dit najaar. Vooraleer je al deze plannen in jouw agenda noteert, wens ik jou eerst veel bezinning en een moment van rust met het lezen van de bijdragen, boekbesprekingen en gedichten in dit nummer van Ups & Downs. Rebecca Voorzitter Ups & Downs Alle nodige informatie over het programma en de inschrijvingen voor ons Ups & Downs Forum zijn verderop in dit nummer te vinden in de rubriek Psy, wat?.

4 4 HOOFDMOOT Gelukkiger Leven. 101 vragen en antwoorden over geluk en levenskunst. Boekbespreking van het boek van dr. Gerbert Bakx (Uitgeverij Witsand) Door Lieve De Brabandere, Ups & Downs Leuven Blij zijn omdat het leven ons goede kaarten heeft gegeven, vergt niet veel levenskunst. Klagen omdat het leven ons geen goede kaarten heeft gegeven, getuigt evenmin van veel levenskunst. Een echt groot speler kan met alle kaarten spelen en vindt plezier in het spel zelf. Hij heeft het niet nodig om te winnen. Wie het nodig heeft om te winnen, is geen echte winnaar. Een echte winnaar wint altijd Dat is het openingscitaat van het boek van dr. Gerbert Bakx en vat eigenlijk goed samen waarover het gaat. In zijn eerste boek De strategie van het geluk reikte hij een systematische strategie om tot een goed en gelukkig leven te komen. Dit tweede boek past in hetzelfde project van levenskunst, maar is gebaseerd op vragen die in lezingen, seminaries en therapiesessies keer op keer werden gesteld. Het is een selectie van de beste vragen waarop hij niet meteen een antwoord wist te geven en die daardoor lang in zijn bewustzijn aanwezig bleven. Gelukkiger Leven biedt zijn beste antwoord op die vragen. Het boek is in een toegankelijke taal en vorm (vraag en antwoord) geschreven, gelardeerd met citaten van oosters en westerse wijsgeren. Belangrijk om weten, zegt Bakx, is dat onze huidige hersenen het product zijn van ca. 600 miljoen jaar evolutie. Zij zijn meer aangepast aan het leven in het stenen tijdperk dan aan het leven in de 21e eeuw. Een voorbeeld is de preferentieel negatieve ingesteldheid van onze hersenen. Wij zijn evolutionaire zwartkijkers. Onze verre voorouders dienden inderdaad voortdurend waakzaam, schichtig en angstig te zijn om te kunnen overleven. Deze neuronale mechanismen van het holbewonersbrein gijzelen ons nog steeds en maken dat we positieve gebeurtenissen minder aandacht geven dan negatieve ervaringen. Onze hersenen zijn als een teflon-antikleeflaag voor positieve gebeurtenissen, maar als klittenband voor negatieve gebeurtenissen. Ons normale operating system, het standaardprogramma, maakt dat we tien positieve ervaringen vergeten, maar één negatieve ervaring onthouden. Volgens Bakx is gelukkig zijn zeker niet alleen een individuele zaak. Gelukkige mensen leiden immers tot gelukkige relaties, gelukkige gezinnen en een gelukkige samenleving. Hij is er ook van overtuigd dat, net zoals wij geen gezond lichaam kunnen hebben zonder een gezonde voeding, we ook geen gezonde geest kunnen hebben zonder een gezonde geestelijke voeding. Dit boek levert alvast volop voedsel voor een gelukkige levenshouding. Hieronder een selectie van vragen en ingekorte antwoorden uit het boek. Hopelijk geeft dit jullie de smaak om meer te lezen. Waarom is gelukkig zijn zo moeilijk? Als wij niet zonder meer moeiteloos gelukkig zijn, is dat op de eerste plaats omdat ons brein het daar kennelijk moeilijk mee heeft. Wees dus niet te streng voor jezelf! Zoals in de inleiding gezegd, zijn onze hersenen immers bedoeld voor het oplossen van problemen en zijn zij minder goed in echt creëren van geluk. Zij voelen zich zelfs onwennig als er geen problemen zijn. Ze denken dan dat er vast wel een probleem over het hoofd werd gezien en gaan ijverig op zoek. Meestal met succes Heeft geluk dan te maken met de kracht van het nu? De kracht van het nu is het besef dat wat er nu is, het beste is wat er nu kan zijn. Dan is er ook geen lijden meer. Er kan alleen lijden zijn als we wat er nu is vergelijken met een ingebeelde toestand die verondersteld wordt beter te zijn, als we dus oordelen dat wat er nu is niet goed genoeg is. Maar dan zijn we bezig met oordelen en vergelijken, niet met (be)leven van wat er nu is. Hoe zou het nu niet goed genoeg kunnen zijn? Het is nu al wat er is! Hoe kunnen we dan leren gelukkig te zijn? Op dezelfde manier als we kunnen leren tangodansen, vioolspelen of tennissen: niet door een wetenschap te bestuderen maar door te leren van een meester. Wie wil leren schilderen, bestudeert de meesterwerken van vroegere en huidige meesters. Wie wil leren tangodansen, gaat in de leer bij iemand die goed is in tangodansen. Wie gelukkig wil worden, kan de kunst leren bij een meester. Vele meesters hebben over hun kunst geschreven in de vele teksten die ze nagelaten hebben. Deze teksten geven ons toegang tot hun denken. Alle leren begint met het imiteren van een meester, gevolgd door oefenen, oefenen en oefenen. Niemand wordt een groot vioolspeler door boeken over vioolspelen te lezen. Een uitstekende manier om te leren minder vaak gegijzeld te worden door het in de inleiding genoemde standaardprogramma (operating system), is het vaker bewust beleven van goede ervaringen. Op die manier kunnen wij het standaardprogramma aanvullen met een eigen, gepersonaliseerd programma. Dat kunnen we door de hersenen te voeden met goede ervaringen. Door aandacht en waardering te cultiveren voor goede feiten (mooie bloemen, lekkere koffie, ik ben nog niet dood ) en die bewust tot goede ervaringen met goede gevoelens te laten worden in plaats van ze achteloos te laten voorbijgaan. Dat is een vorm van mindfulness.

5 5 Ik zoek al zo lang naar het geluk. Wat kan ik doen om gelukkig te zijn? Juist het zoeken, is het probleem! Zolang je het geluk zoekt, zul je het nooit vinden! Het geluk is immers niet ergens te vinden. Het is niet iets wat je kunt vinden en het is geen plaats om naar toe te gaan. Het kan alleen in het nu beleefd worden. Maar zolang je zoekt, ga je er in feite vanuit dat het heden niet voldoet, dat je nu niet gelukkig kunt zijn! De oorzaak van je ongelukkig zijn, is juist deze negatieve beoordeling, dit afwijzen van wat er nu is. Kan ik mij altijd en overal goed voelen? Je kunt leren je altijd goed te voelen. De enige doorslaggevende reden om je goed te voelen, is immers het feit dat je in leven bent. Kunnen mensen met een ziekte, met kanker of met een invaliditeit dan ook gelukkig zijn? Ik hoop dat je niet ernstig denkt van niet, want dan zouden heel wat mensen veroordeeld zijn tot ongelukkig zijn Een jongeman die bij een motorongeval een dwarslaesie had opgelopen, verklaarde: Dat ongeval heeft mijn rug gebroken, maar heeft mij niet gebroken. Moet ik dan alles zomaar aanvaarden en goed vinden? Gelukkig zijn en aanvaarden dat de dingen zijn zoals ze zijn, betekent niet dat je alles ook moet goedkeuren. Maar net zoals het geen zin heeft om het weer van morgen te bestellen, heeft het geen zin te eisen dat het leven zich op een bepaalde manier zal gedragen. Natuurlijk is er veel lijden en zijn er veel dingen die veel beter zouden kunnen zijn. Gelukkig zijn, betekent niet dat je alles beoordeelt en vaststelt dat alles volmaakt is. Gelukkig zijn, betekent bewust zijn van het grotere geheel en dankbaar zijn omdat je er bij mag zijn en omdat je mag bijdragen aan het verminderen van de onvolmaaktheid in de wereld. Ik heb alles wat ik mij kan wensen, en toch voel ik mij niet gelukkig. Het is een mythe dat je ook maar iets nodig hebt om gelukkig te kunnen zijn. Je hebt geen enkele reden nodig om gelukkig te zijn. Niets in de wereld kan je gelukkig maken, maar alles in de wereld kan je inspireren om gelukkig te zijn. Je kunt gewoon gelukkig zijn zonder meer, omdat je leeft, omdat je er bent, omdat je als het ware verliefd bent op het leven. Hoe kun je nu verliefd zijn op het leven!? Het gaat natuurlijk om een spirituele verliefdheid, niet om een romantische of seksuele verliefdheid. Toch is er een grote gelijkenis. Je kunt namelijk verliefd worden op het leven op dezelfde manier als je verliefd kunt worden op een mens: door je open te stellen voor de schoonheid, voor het mysterie. De Perzische dichter Rumi zei: Verliefd worden op een mens is God ontmoeten in die mens. God is immers alleen maar een andere naam voor het mysterie, voor dat wat we niet begrijpen, maar wat ons vervult. Je kunt de schoonheid leren zien in een mens, een kind, een dier, een bloem, een insect, een kei, de sterren, de levende wereld, de hele natuur, het hele leven Zo kun je ook gefascineerd worden en verliefd worden op het leven als je gaat zien dat het hele leven in feite als een roos is die zich opent en ontvouwt. Dat is de betekenis van mindfulness. Als je op die manier leert kijken, wakker wordt, je ogen opent, stil staat, en het mysterie laat binnenkomen, kun je de schoonheid van het leven ontwaren en ervaren. Hoe kom ik tot een meer volwassen gedragspatroon? Het is nodig om ons standaardprogramma aan te passen en te personaliseren. Om gelukkig te zijn, is het vooral nodig meer volwassen gedragspatronen aan te leren en te Confucius: Alles is een bron van vreugde. De kunst is ze te kunnen zien. ontwikkelen en met onze kinderlijke (automatische) reactiepatronen tot een modus vivendi te komen. Deze laatste zullen immers nooit verdwijnen en zijn altijd snel om de kop op te steken. Een volwassene kan om te beginnen leren inzien dat verlaten worden niet levensbedreigend is, dat hij niet meer op dezelfde manier afhankelijk is, en dat hij in wezen altijd alleen is. Leren volwassen zijn is leren alleen zijn. Zelfs in een intieme relatie is men in wezen alleen. De interne bron van goed-voelen is in elke mens altijd aanwezig, net zoals het licht en de warmte van de zon er altijd zijn, ook als we ze niet zien, zelfs in de meest barre omstandigheden en zelfs als de wolken van onze archaïsche emoties ze tijdelijk verbergen. Rabindranath Tagore: Mijn wolken, treurend in het duister, vergeten dat zij het zelf zijn die de zon verborgen houden. Ik heb zoveel gegeven. Het wordt nu tijd dat ik eens wat terugkrijg! Liefde is een houding van bewust aandachtig bij de ander zijn. En dat kan ook als die ander dingen doet die ons niet zinnen, die wij niet begrijpen, als de ander ons niet mag of ons zelfs vijandig gezind is. Volgens Spinoza is liefde de vreugde om het zijn van de ander. Je bent gewoon vervuld van vreugde omdat je getuige mag zijn van het zijn van de ander. Net zoals je door een bloem vervuld kan worden van vreugde, gewoon omdat die bloem er is in omdat je er bij mag zijn, omdat je er getuige van mag zijn. Over de auteur Dr. Gerbert Bakx studeerde wetenschappen, geneeskunde en filosofie en is gefascineerd door het leven en door de vele manieren waarop mensen hun leven vorm proberen te geven. Hij legde zich toe op psychotherapie en persoonlijke levensbegeleiding, met een speciale belangstelling voor evolutionaire psychologie en antropologie, humanistische en existentiële therapie, en spiritualiteit. Zijn werk is een synthese van de westerse en oosterse denkwereld. Hij is bijzonder geïnteresseerd in het integreren van eeuwenoude boeddhistische wijsheid en spiritualiteit in het leven van de hedendaagse westerse mens.

6 6 RONDJE HOOFD Verslag van de Ups & Downs wandeling van Door Rebecca Müller Op zondag 28 juli had de eerste Ups & Downs wandeling plaats in Leest bij Mechelen. Ups & Downs leden en actieve vrijwilligers ontmoetten elkaar om 14 uur om samen deel te nemen aan de 25e Zennetocht, een wandeling door de Zennevallei. Er was een talrijke opkomst: 18 gemotiveerde wandelaars en 2 honden hebben met veel plezier een uitgestippelde wandeling van 12 kilometer afgelegd. Van tal van verschillende regio s waar Ups & Downs groepsbijeenkomsten organiseert, was er een delegatie wandelaars. De meesten uit de regio Antwerpen, Lede en Gent. Katrien uit Willebroek was vergezeld door haar twee mooie cockerspaniëls die flink de hele afstand hebben afgelegd. Het was die zondag bovendien ideaal wandelweer: zonnig, maar niet te heet en met een briesje. Iedereen vond het fijn om samen te wandelen en ondertussen beter kennis te maken met elkaar. Mensen uit verschillende regio s stapten samen en legden contacten. Ervaringen met onze ups en downs werden uitgewisseld, tijdens het wandelen, maar ook andere verhalen kwamen aan bod. Samen op stap Deze wandeling was een van de vele tochten die terug te vinden zijn op de website van marching.be: tocht/18116 Elk weekend is er ergens in België wel een wandelclub die een dergelijke uitgestippelde wandeling organiseert. Telkens zijn er verschillende afstanden mogelijk, zodat ieder op zijn niveau kan gaan stappen. De deelnameprijs van deze wandelingen is Wandelen is kind weer zijn en enkel dit. zeer democratisch aan1,40 per deelnemer (1,10 voor leden van een wandelclub). Onderweg zijn er ook rustposten waar je voor een schappelijke prijs iets kon eten en dronken. Tijdens het door ons gekozen traject was er een rustplaats op 5,5 km en 9,2 km. Telkens kon je er een verfrissend pintje, frisdrank en water drinken en ook een pistolet of een stuk taart verorberen. Kwestie om de verbruikte energie weer aan te vullen. Op de wandeling werden we door verschillende gebieden geleid. Er waren telkens pijltjes langs de weg die de wandelaars op de verschillende routes leidden. Het was stappen in natuurgebied, maar ook tussen maïsvelden in woongebieden en langs spoor en uiteraard ook langs de Zenne. Op het einde van de wandeling kon Johan, die het initiatief heeft genomen voor dit wandelproject ervoor zorgen dat we een kleine trofee kregen voor onze deelname aan de wandeling. Het is een terracotta slakje, verwijzend naar de wandelclub De Slak van Leest die instond voor de organisatie van deze wandeling. Naast de trofee kregen we ook een klein dichtbundel met bezinnende gedichten voor en door wandelaars. Hier is een van de gedichtjes van Guido Hellemans: Wandelen in groep is alleen zijn met velen en luisteren naar een stem. Is opgeheven worden naar het licht en meebewegen met de wind. Wandelen, gezond voor lichaam en geest De wandeling werd door de meeste deelnemers geapprecieerd en de waardering voor dit initiatief blijkt duidelijk uit het volgende citaat van een van de deelnemers, J.M.: ik ben tussen haakjes ook bijzonder blij dat wandelen hoog op de agenda wordt geplaatst bij Ups & Downs. Verstilling, rust in je

7 7 hoofd...ik kan me er heel goed in vinden... Wandelen is ook iets waar de lat niet superhoog moet worden gelegd, een toegankelijke bewegingsactiviteit. Dat is ook juist de bedoeling van de Ups & Downs wandelingen: een toegankelijke groepsactiviteit aanbieden aan de leden buiten de maandelijkse vergaderingen om. Bovendien heeft wandelen een bewezen weldadig effect op lichaam en geest. Wandelen als Rebellie In het artikel Wandelen als Rebellie, verschenen in de Morgen op 26 juni 2013, gaat Dirk Leyman dieper in op de wandelliefde van een aantal filosofen. Zijn vertrekpunt is het boek Marcher, une philosophie van de Fransman Frédéric Gros. Dit boekje is een bevlogen ode aan het wandelen en Dirk Leyman vermeldt in zijn artikel het volgende: Gedijen gevleugelde gedachtegangen en nieuwe ideeën vooral in de beslotenheid van bibliotheek of werkkamer? Of kun je beter je geest de ruimte geven en een flink blokje om wandelen? Voor de Fransman Frédéric Gros is het zonneklaar. Stap uit je stolp, bind de wandelschoenen om en ga de vrije natuur in. Niet alleen vijzel je daarmee je fysieke conditie op. Ook je mentale leven gaat er met rasse schreden op vooruit. Voor de Parijse universiteitsprofessor is wandelen een zielsverruimende ervaring zonder weerga. Uiteindelijk wekt wandelen het rebelse, archaïsche deel in ons, raken we bezield van een heilig vuur. Met elke meter verder van huis verlies je je identiteit en krijg je een nieuwe persoonlijkheid. En Gros drijft het nog op de spits: Wandelen is een manier om te laten zien dat je de rotte, vervuilde, vervreemdende, ellendige samenleving afwijst. De totale onthechting is niet veraf. Gros hamert ook op de traagheid: De flaneur ondermijnt de snelheid. Volgende Ups & Downs wandeling Na deze succeservaring, willen we er graag op geregelde tijdstippen samen op uit trekken. Zondag 15 september ontmoeten we elkaar om 14 uur in Sint-Martens-Lennik voor een tocht van 14 km: Op zondag 27 oktober spreken de vroege vogels we af in Snellegem (bij Brugge) voor een tocht van 13 km met vertrek om 9 uur: marching.be/de-wandelkalender/details/tocht/18376 Hopelijk kunnen we ook op deze gelegenheden met minstens evenveel en misschien wel met meer stappers op weg. Diegenen die mee wandelden in Leest, mogen zeker lotgenoten, familie of vrienden overtuigen mee te komen en dat we ook deze keer in een toffe sfeer en al lachend de eindstreep halen. Heb je zin om mee te wandelen, laat dan even iets weten per mail op volgende adressen: j.vandeput@skynet. be, rebecca.muller@skynet.be Beste hulpverleners Jullie worden vriendelijk verzocht om dit tijdschrift ter beschikking te leggen van de patiënten die te maken hebben met de bipolaire stoornis of unipolaire depressie. Dit kan als aanvulling dienen op de door u gevoerde therapie en is tevens een waardevolle ondersteuning voor het aanvaardingsproces van de betrokken patiënten.

8 Gedichten als hommage aan Philippe Plessers Deze gedichten werden ingestuurd als hommage aan Philippe Plessers, die lid was van de Ups & Downs groep van Hasselt. Hij behoorde tot de vaste leden van de groep. In april 2013 had Philippe besloten om zelf uit het leven te stappen. Het gedicht Nacht werd geschreven ter nagedachtenis van Philippe en met toestemming van zijn moeder, publiceren we dit gedicht als eerbetoon aan deze bijzondere jonge man van 38 jaar. Philippe schreef zelf ook gedichten, zoals onder andere het gedicht De Vragen welk hij schreef voor zijn petekind dat altijd zo veel vragen stelde. Het woord kant in het eerste vers van het gedicht Nacht verwijst naar de zwarte voile van kant die wordt gedragen bij rouw. Het woord vragen verwijst naar het gedicht van Philippe. Nacht Als de wind de klaproos laat wiegen, de weg doet vervagen in het zand, de vogels belet te fluiten en vliegen, zal de dag zich hullen in kant Als de nacht de stilte wil dragen, het licht verlost van de gloed, de sterren verandert in vragen, zal Zijn Hand jou leiden voorgoed Camo, 09 juni 2013 Ter nagedachtenis aan Philippe 19 mei april 2013 De Vragen Ik vroeg eens aan mijn vragen: Waarom zijn jullie met zoveel? Komen jullie soms met zijn allen uit Een groot vragenkasteel? Als jullie nu eens allemaal kwamen Tezamen, met zijn velen Zal ik dan ook echt alles weten? Of gaat me dat vervelen? De vragen zeiden: weet je: Wij zijn niet graag alleen Maar als je ons geroepen hebt Dan komen we meteen! Dus maak je over ons maar Vooral niet te veel zorgen We komen als je zin hebt Vandaag of anders morgen En als je ons laat komen -zo af en toe een paar- Dan heeft er vast wel iemand Een antwoord voor je klaar! Ik dacht: dat is wel leuk maar Ik wil toch nog even zoeken Of ik t misschien kan vragen Aan antwoorden uit boeken Uit: Ik vroeg eens aan Van nonkel Philippe voor Gabriël - maart 2012

9 INZENDINGEN VAN ONZE LEZERS 9 Moeite met tegenslagen? Tegenslagenrecept Deel II * tivatie en liefst ook een telefoonnummer vermeldt, dan nemen wij contact op met jou. Vermeld duidelijk in welke cursus je het meest geïnteresseerd bent. Ook zijn we steeds Door beschikbaar Martin Terwel om telefonisch toelichting te geven op het nummer 0497/ Ik kan je tegenslagen niet wegtoveren, maar misschien kan ik je er anders tegen aan laten kijken. Ik ben 55 jaar oud en word al eenentwintig jaar geplaagd door depressies en psychoses. Ik heb in die tijd een soort recept gevonden, waardoor ik mijn ziekte beter kan hanteren. Ik hoop dat je er ook wat aan hebt. A LA CARTE Mocht je geïnteresseerd zijn in meer teksten van mijn hand dan is PROGRAMMA S VAN DE VERSCHILLENDE het wellicht een idee om eens op mijn site te ZELFZORGGROEPEN kijken. Daarop staan, behalve nog meer recepten, tweewekelijks nieuwe gedichten, spreuken, overpeinzingen, verhalen, woordspelingen, originele E-cards, enz. Opmerking: Een recept voor het positief omgaan met tegenslagen - vervolg De teksten voor publicatie dienen steeds een tweetal 11. Een voordeel maanden van vóór een de tegenslag druk van kan ons zijn dat je jezelf daardoor beter leert ingediend kennen. Je te worden. kunt daardoor Vandaar in de toekomst betere keuzes ma- tijdschrift dat er ken, soms omdat nog die data gebaseerd ontbreken zijn in op de doorleefde programma s dan uitgaan of er helemaal van andermans nog geen oordelen, program- verwachtingen en kennis. zelfkennis. Dat is beter ma s ter beschikking werden gesteld door de plaatselijke 12. Je kunt zelfzorggroepen. niet alleen jezelf Hiervoor beter leren kennen door tegenslagen, kun maar je steeds ook terecht degenen bij die de je vermelde omringen. contactpersonen. omstandigheden Raadpleeg wie ook werkelijk de website vrienden zijn. Tevens kun je dan Dikwijls leer je in onplezierige ontdekken wie er alleen maar in je geïnteresseerd is als het je voor de wind gaat. Het is dikwijls een ontnuchterende ervaring maar welbeschouwd kun je er rijker uit komen. 13. Wij mensen kunnen het leven niet begrijpen. Het gehoorzaamt aan wetten van een hogere logica, welke ons te boven gaat. Wij kennen die wetten niet. Daardoor kunnen we ook niet bepalen of iets goed is of niet. Het is daarom niet ondenkbaar dat bepaalde ontwikkelingen alleen afgedwongen kunnen worden door middel van tegenslagen. Die wetenschap kan tegenslagen in een ander daglicht plaatsen. 16. Hoe erg de omstandigheden ook zijn waarmeeje te maken krijgt, er is altijd weer iets om naar uit te kijken. 17. Stel je voor dat je veel moest betalen om op de aarde te mogen rondlopen. Dan zou je toch proberen om er zo veel mogelijk uit te halen? Denk hierbij bijvoorbeeld aan een pretpark: je betaalt één entreeprijs en als je eenmaal binnen bent ga je niet zitten mokken op een bankje, maar probeer je uiteraard zoveel mogelijk waar voor je geld te krijgen. Door het bestaan zo te beschouwen, krijg je een rijker leven. 18. Tegenslagen kunnen je nederig houden en dat is in het leven een hoogstaande positie. 19. Ieder probleem dat jij als een tegenslag ervaart, heeft met een gebrek aan acceptatie te maken: Wie alles kan accepteren, kent geen problemen. 20. Als het goed gaat, is dat prettig voor jou. Gaat het slecht, dan is dat prettig voor jouw ontwikkeling. Ik zie geen verschil tussen jou en jouw ontwikkeling 21. Als je door een tegenslag even niets kunt doen, hoeft dat geen verloren tijd te zijn, want in die periode kweek je een soort van honger, waardoor het leven je daarna weer beter kan smaken. * Nota van de redactie: Dit tegenslagenrecept bevat 33 tips. We nemen deze in afleveringen op in drie opeenvolgende tijdschriften. Hier volgen Tips 11 tem Menigeen die met tegenslagen wordt geconfronteerd, krijgt dikwijls het gevoel dat hij de weg kwijtraakt. Dat is echter compleet onmogelijk. Niemand kent zijn weg en daarom is het een illusie dat je in het leven zou kunnen verdwalen. Dat beschouw ik als een rijke gedachte. 15. Tegenslagen kunnen een voorbode zijn van zelfkritiek en zelfbewustzijn. Als het je niet goed gaat, zul je er waarschijnlijk alles aan doen om dat te veranderen. Hoe meer en hoe langer het je slecht gaat, des te groter is de kans als je er positief op blijft reagerendat jij je ontwikkelt. Daarbij geldt het principe: hoe meer mest, hoe mooier de rozen die daarop groeien. Inzendingen van onze lezers Zoals altijd zijn jullie inzendingen nog steeds van harte welkom op de redactie. Via op te sturen naar: rebecca.muller@skynet.be of per post naar: Ups & Downs vzw, p/a Tenderstraat 14, 9000 Gent.

10 10 PSY WAT? AANKONDIGINGEN ROND PSYCHO-EDUCATIE Programma Forum Ups & Downs 7 e editie Zaterdag 12 oktober 2013, van 13 uur tot uur Gelukshormoon, een voorstelling van Tom De Rocker CC Sint-Niklaas, donderdag 10 oktober 2013, 20 uur u Onthaal en registratie u Welkomstwoord door Patrick Colemont, moderator, en inleiding door Rebecca Müller, voorzitter van Ups & Downs vzw u Chronische depressie: voelen en denken gegijzeld. Een actueel neurobiologisch inzicht. Prof. Dr. Kurt Audenaert, hoogleraar Psychiatrie UGent - Kliniekhoofd volwassenenpsychiatrie, UZGent u Getuigenis door minister Guy Vanhengel, Brussels minister van Financiën, Begroting en Externe Betrekkingen u Tweede uitreiking van de Ups & Downs Prijs, door Maaike Cafmeyer, actrice, meter van Ups & Downs u Koffiepauze u Videogetuigenis: Depressie overwinnen door Katrien en Paul, vrijwilligers Ups & Downs u Recente ontwikkelingen op het gebied van de bipolaire stoornissen. Prof. dr. Ralph Kupka, psychiater en hoogleraar bipolaire stoornissen aan de Vrije Universiteit/ VU Medisch Centrum, Amsterdam u Receptie met broodjes Wanneer Zaterdag 12 oktober 2013, van 13 tot uur Plaats Vormingscentrum dr. Guislain, campus Guislain, Jozef Guislainstraat 43, 9000 Gent Deelnameprijs 10 (per persoon) voor leden van Ups & Downs, Uilenspiegel en Similes / 15 voor niet-leden / 25 voor professionelen Inschrijving is noodzakelijk vóór maandag 7 oktober 2013 via Inschrijving is pas geldig na storting van de deelnameprijs op rekeningnummer van Ups & Downs of IBAN: BE BIC: KREDBEBB met vermelding van forum 12 okt en de namen van de deelnemers. Info Ups & Downs vzw contact@upsendowns.be Over geestelijke gezondheid en over zij die het wel en niet hebben. Over het taboe, om het verder te doorbreken. Om het menselijker te maken. Deze voorstelling vond haar oorsprong in een muzikaal proces van irri & Hugo. Deze twintigers uit Sint-Niklaas (Seppe De Klerck en Tom De Rocker) maken al geruime tijd samen hiphop muziek en hebben hiermee binnen het Waasland al een zekere plaats verworven. Hun stijl kenmerkt zich door een eigenzinnige, persoonlijke benadering van het hiphopgenre. Wanneer deze heren samen muziek maken ontstaat er een bepaalde chemie. Ze vertrekken dan ook vanuit dezelfde kern: muziek als een noodzakelijke uitlaatklep. Over de mannen achter de makers irri krijgt een ernstige depressie wanneer hij 17 is en beleeft sindsdien ups en downs. Stabiele periodes en periodes met psychoses wisselen elkaar af. Hij krijgt echter steeds meer grip op het leven. Dit dankzij professionele begeleiding, leerervaringen, maar evenzeer door het componeren van eigen muziek. Hugo probeert zijn innerlijke onrust te verwerken in de muziek. Echter steeds zo verwoord dat niemand echt kan doorhebben waar het over gaat. Hij schrijft meer dan hij praat. Hij houdt alles intern, uit ongemak en angst voor reacties. Hugo ging door een lang proces om uiteindelijk ook voor zichzelf te kunnen erkennen dat hij een angststoornis heeft. Deze krijgt hij onder controle door beroep te doen op therapie en medicatie. Nu hij er vanop een afstand kan naar kijken besluit hij dat het tijd wordt om zijn omgeving daarover in te lichten op zijn vertrouwde manier: met muziek. Samen maken de mannen een nieuwe EP waarin ze zonder omwegen hun ervaringen verwoorden over geestelijke gezondheid, medicatie, hulpverlening, de reacties rondom en hoe hen dit beïnvloedt. Ze nemen zich voor om deze EP naar buiten te brengen op de dag van de geestelijke gezondheidszorg: 10 oktober, in de Stadsschouwburg. Het wordt die avond dus veel meer dan een gewone cd-voorstelling. Tom De Rocker wist een hele reeks artiesten te bewegen om aan dit programma mee te werken en niet de minste: Pascale Platel, Helmut Lotti, De Held, Raf Coppens, Anna Rune, Arnaud Vandermeiren en natuurlijk irri & Hugo zelf. Er is een huisband met Bert Embrechts, Erik Bosteels, David Piedfort en Jan Wagemans. Daarnaast komen een aantal prominente figuren aan het woord over geestelijke gezondheid: Peter Adriaenssen, Stijn Vanheule en Lut Celie. Bron: Gelukshormoon

11 PSY WAT? AANKONDIGINGEN ROND PSYCHO-EDUCATIE 11 Aankondiging Studienamiddag Ouder en kind: KOPP-el in zorg' Familieplatform Geestelijke Gezondheid 5 december 2013, 12.15u tot 16.30u Spoedig herstel!? Over hoop, eigen kracht, regie Eerste Vlaamse hersteldag 3 december 2013, Kunstencentrum Vooruit Gent In 2010 ontwikkelde KOPP-Vlaanderen een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP (Kinderen van Ouders met Psychiatrische Problematiek). Het werkmodel biedt de mogelijkheid om, tijdens de behandeling van de patiënt (de ouder), bijzondere aandacht te hebben voor de positie en beleving van het kind. Want aandacht voor het kind nu, vermindert het risico op problemen later. In samenwerking met de Vlaamse Overheid en het Familieplatform Geestelijke Gezondheid werd dit werkmodel de voorbije 2 jaar met succes geïmplementeerd in verscheidene Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen. Tijdens deze studienamiddag worden, in aanwezigheid van Vlaams Minister Van Deurzen, het verloop en de resultaten van de implementatie toegelicht. Hulpverleners die het werkmodel in de praktijk toepassen komen aan het woord, alsook patiënten die het aangeboden kregen in hun behandeling. Praktisch Donderdag 5 december 2013 van 12.15u 16.30u in ALM, Filip Williotstraat 9, 2600 Berchem Deelnameprijs 35 Info en inschrijving (vanaf september) benkwanten@cggwaasendender.be marijke.vermeulen@familieplatform.be / / Voorstelling van Het Familieplatform Geestelijke Gezondheid Het Familieplatform is een samenwerkingsverband van 8 ledenorganisaties en zet zich in om in Vlaanderen de participatie van families en betrokkenen van personen met een geestelijk gezondheidsprobleem op alle niveaus en op verschillende levensdomeinen te versterken. De stichtende leden van het Familieplatform zijn de volgende: Centrum ZitStil, Similes vzw, Huntington Liga vzw, Ups & Downs vzw, Vereniging Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa vzw, Vlaamse Alzheimerliga vzw, Vlaamse Vereniging Autisme vzw, Werkgroep Verder. Het Familieplatform wil bijdragen tot een beter begrip van de beleving en noden van familieleden bij zorgverleners, beleid en samenleving. We vertrekken vanuit de kennis en kracht die bij families aanwezig zijn. Het is dus een uitwisselings- en kennisplatform en doet aan belangenbehartiging rond gemeenschappelijke thema s. Taken van het Familieplatform Ondersteunt actief de ledenorganisaties in het versterken van participatie / Is het platform waarop families, familieorganisaties, zorgverstrekkers en beleid elkaar ontmoeten rond het familieperspectief / Verduidelijkt en vertolkt standpunten en kaart noden aan vanuit het familieperspectief naar de overheid, zorgverstrekkers en bredere samenleving / Biedt vorming en coaching aan familieleden die deelnemen aan overlegorganen / Inventariseert bestaande methodieken die familieparticipatie bevorderen Meer informatie: De geestelijke gezondheidszorg evolueert, op vele gebieden. Een evolutie die velen nauw aan het hart ligt is de centrale plaats die patiënten/cliënten/gebruikers in het gehele zorgproces innemen, en hoe zij en hulpverleners met mekaar omgaan. In de herstelbenadering stuurt de patiënt het zorgproces en de professionele hulpverlener heeft een ondersteunende empowerende rol om die doelen te helpen bereiken. Belangrijk is te focussen op mogelijkheden van mensen met psychische kwetsbaarheid i.p.v. op hun beperkingen. En zoals Geoff Shepherd zegt, hoop is de motor van het leven. Dat alles vertaalt zich in nieuwe ontwikkelingen en begrippen: herstelondersteunende zorg, ervaringsdeskundigheid, lotgenotencontact, patiëntenparticipatie, kwartiermaken, buddydiensten, Hersteldag Deze ideeën verdienen een breed publiek. We willen ze tonen in projecten waar patiënten een andere dan klassieke rol spelen en in zorgorganisaties die buiten de geëigende paden wandelen. We brengen hen samen en maken ze zichtbaar voor alle geïnteresseerde patiënten, en familieleden, en hulpverleners, niet te vergeten. Informatie en inzenden / VVGG, Tenderstraat 14, 9000 Gent Oproep Kunstencentrum Vooruit heeft vele zalen. Die willen we een dag lang vullen met voorbeelden en resultaten van herstelwerkzaamheden. Vandaar deze oproep. We nodigen iedereen uit om initiatieven, projecten, ideeën, in te zenden. Dat kan onder vorm van een workshop, een poster, een video, een gedicht, toneel, een creatief werk, Zend in en het organisatiecomité stelt er een prikkelend programma uit samen. Inzenden kan tot 10 september! We verheugen ons al op uw bijdragen. Deelnemen Vanaf eind september starten de inschrijvingen. We verwelkomen iedereen die gelooft dat mensen met psychische problemen zelf richting kunnen geven aan hun psychische problemen en hun leven en dat met anderen willen delen. Spoedig Herstel!? is een initiatief van het Vlaams Herstelplatform, een ontmoetingsplaats over herstel binnen de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid, / Contact: rik@vvgg.be

12 12 PSY WAT? AANKONDIGINGEN ROND PSYCHO-EDUCATIE Basiscursus Ervaringsdeskundigheid Uilenspiegel UilenSpiegel vzw Secretariaat UilenSpiegel vzw Hovenierstraat 45, 1080 Brussel - tel/fax Website uilenspiegel@uilenspiegel.net We zijn verheugd jullie te mogen meedelen dat UilenSpiegel in oktober weer een nieuwe vormingscyclus Basiscursus Ervaringsdeskundigheid opstart om ervaringsdeskundigheid te verwerven. Het eerste doel van deze cursus is het ontwikkelen van kennis: een grondig inzicht in de wereld van de geestelijke gezondheidszorg, de psychiatrische ziektebeelden, hoe om te gaan met mensen die in een dip zitten, hoe het eigen levensverhaal hierbinnen te plaatsen, hoe je mensen kan helpen, de patiëntenrechten, communicatievaardigheden, Met de kennis die verworven wordt tijdens de cyclus kan je op heel veel plaatsen nuttige dingen doen voor jezelf en anderen. Dat is meteen het tweede grote doel. Zo kan je mee herstel- en praatgroepen begeleiden, de patiëntenbelangen verdedigen binnen de op gang getrokken hervorming van de geestelijke gezondheidszorg, patiëntenrechten verdedigen en vertegenwoordigen, Kortom je kan er veel richtingen mee uit. UilenSpiegel ondersteunt al deze activiteiten. Daarenboven is duidelijk gebleken dat deelname aan cursussen als deze het herstelproces en empowerment danig kunnen bevorderen. Zo kom je in contact met een heel aantal mensen die zeer bewust bezig zijn met de psychiatrie, kan je samen vragen beantwoorden en de dingen kritisch plaatsen. Praktisch De cursus gaat eenmaal per maand door en loopt ongeveer 10 maand. De vorming duurt een hele dag, van 10u tot 17u. Meestal wordt er een tweetal uur uitgetrokken om interactief te praten over inhoudelijke thema s die zeer nauw aanleunen bij de leefwereld van de cursist. De rest van de dag wordt integraal besteed aan meer theoretische vorming. Een overzicht van alle thema s die aangeboden zullen worden, wordt in de loop van augustus of september doorgegeven. De cursus vindt plaats in Brussel of Leuven. Let wel, je kan niet kiezen tussen de twee locaties. Er loopt dus één cyclus die soms in Brussel en soms in Leuven plaatsvindt. We verwachten wel engagement van onze cursisten. Dit houdt in dat we er van uit gaan dat iedereen aanwezig is. Kostprijs: 0 euro! Er zijn 20 plaatsen beschikbaar. Indien je geïnteresseerd bent stuur je een mailtje naar wouter@uilenspiegel.net waarin je een korte motivatie en liefst ook een telefoonnummer vermeldt, dan nemen wij contact op met jou. Vermeld duidelijk in welke cursus je het meest geïnteresseerd bent. Ook zijn we steeds beschikbaar om toelichtingen te geven op het nummer 0497/ Cursus Ervaringskennis Daarnaast biedt UilenSpiegel dit jaar ook weer een Cursus Ervaringskennis aan. Daar wordt geprobeerd de ervaringskennis van de deelnemers te verhogen. Deze cursus is toegankelijker en minder theoretisch dan de basiscursus ervaringsdeskundigheid. Het doel is om door veel met elkaar te praten een beter inzicht te krijgen in je eigen hersteltraject en in dat van de andere deelnemers. Dit is namelijk een essentiële vaardigheid voor een ervaringsdeskundige. Er wordt ook gewerkt rond het levensverhaal en worden de verschillende functies van ervaringsdeskundigen praktisch voorgesteld door ervaringsdeskundigen zelf die deze rol al vervullen: ervaringswerker in beschut wonen, een begeleider van gespreksgroepen, een ervaringswerker in een mobiel team, een patiëntenvertegenwoordiger. Dit doen we opdat je een goed beeld kan vormen van welk traject je zelf zou zien zitten in de toekomst. Daarnaast zijn er enkele theoretischere lesdelen die weliswaar ook interactief ingevuld worden. Ook dit traject kan je helpen stappen te zetten richting empowerment en herstel. Daarnaast is ook gebleken dat zo n interactieve cursus bijdraagt tot het uitbreiden van je persoonlijk netwerk. Vorig jaar zijn er door deze cursus vriendschappen ontstaan tussen de cursisten (en de coördinator). Praktisch De cursus gaat ongeveer eenmaal per maand door. We mikken op een zes à zevental lesdagen. De cursus zal in Leuven of Brussel plaatsvinden en is eveneens gratis. Voor dit traject zouden we mikken op 14 deelnemers om de interactieve aard van de sessies te waarborgen. Indien je geïnteresseerd bent stuur je een mailtje naar wouter@uilenspiegel.net waarin je een korte motivatie en liefst ook een telefoonnummer vermeldt, dan nemen wij contact op met jou. Vermeld duidelijk in welke cursus je het meest geïnteresseerd bent. Ook zijn we steeds beschikbaar om telefonisch toelichting te geven op het nummer 0497/

13 A LA CARTE UPS & DOWNS GROEPEN 13 AALST / LEDE Ontmoetingscentrum t Evenwicht - Rammelstraat Lede Wegbeschrijving: Het ontmoetingscentrum t Evenwicht bevindt zich in een woonhuis met een glazen deur recht tegenover de Markt van Lede. Opgelet! De Rammelstraat is eigenlijk een deel van de Wichelsesteenweg. De locatie bevindt zich op de grote baan in richting Wichelen, tussen de Belfius bank en de apotheek. Gelieve niet aan te bellen aan het huis nummer 8 (Beschut Wonen). Op de deur zal er een aanduiding met het logo van Ups & Downs hangen, maar met verwijzing naar de ingang achteraan aan het gebouw via een klein straatje tussen bank en gebouw. De bijeenkomsten vinden telkens plaats op elke tweede dinsdag van de maand. Vanaf uur tot 21 uur (met pauze). Dinsdag 10 september 2013: Wandelen is gezond! Voorstelling van Ups & Downs wandelproject door Johan Van de Put, regioverantwoordelijke van Ups & Downs Antwerpen. Dinsdag 8 oktober 2013: Vrije gespreksavond. Ronde tafel waarbij iedereen kan vertellen hoe hij of zij zich momenteel voelt en hoe het de voorbije maand geweest is met de stemming. Dinsdag 12 november 2013: Presentatie door Patrick Colaes, een gesprek over de verschillende aspecten van de bipolaire stoornis, gebaseerd op een presentatie van emoticons (smileys) opgesteld door studenten psychiatrische verpleegkunde. Een creatieve manier om van gedachten te wisselen! Gelieve te bellen na 20 uur. Rebecca: Patrick: aalst@upsendowns.be ANTWERPEN Cultureel Centrum Berchem Driekoningenstraat, 2600 Berchem Elke derde woensdag van de maand, telkens van tot uur (met pauze). Woensdag 18 september 2013: Een zoektocht door de stad. We ontdekken samen enkele mooie plaatsjes in Antwerpen. Woensdag 16 oktober 2013: Patrick Colaes (lotgenoot en werkend lid van Ups & Downs groep Lede/Aalst) brengt een boekbespreking van Manisch depressief van Psychiater Pascal Sienaert en Els D. Woensdag 17 november 2013: Hoe haal je meer uit een beperkt budget: hoe, wat, waar? Overzicht van de voordelige tarieven, nutsvoorzieningen. Informatie over IT (integratie tegemoetkoming) en IVT (inkomensvervangende tegemoetkoming). Johan: Luc: antwerpen@upsendowns.be BRUGGE Hof van Watervliet Oude Burg 27, 8000 Brugge (laatste ingang, in zaal 2) In principe elke laatste zondag van de maand van tot uur (met pauze). Zondag 29 september 2013 (zaal 2 op 0): Interactief gesprek waarin we ervaringen en tips uitwisselen over zaken die ons helpen en steun geven als we ons minder goed voelen. We bekijken hierbij ook de positieve aspecten van leven met de bipolaire stoornis. Zondag 27 oktober 2013 (zaal 4 op +1): Wandelen is gezond! Voorstelling van Ups & Downs wandelproject door Johan Van de Put, regioverantwoordelijke van Ups & Downs Antwerpen. Zondag 24 november 2013 (zaal 2 op 0): Boekbespreking door Rebecca van het boek Gek, slecht en droevig, geschiedenis van vrouwen en psychiatrie van 1800 tot heden, Lisa Appignanesi. Dirk & Wendy: ( tussen uur) Pierre: (na 19 uur) brugge@upsendowns.be GENT In de kantoren van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid: VVGG, Tenderstraat 14, 9000 Gent (dicht bij het Sint-Pietersstation: als je met je rug naar het station staat, is het de eerste straat links en daarna de eerste straat rechts). We zien elkaar telkens de derde donderdag van de maand om uur (uitzonderingen worden uitdrukkelijk vermeld). Donderdag 19 september 2013: Kinderen krijgen en opvoeden als je de bipolaire stoornis/chronische depressie hebt. Hilde en Charis brengen elk hun persoonlijke kijk hierop naar voor. Op basis daarvan komen we tot een interactief groepsgesprek. Donderdag 17 oktober 2013: Lezing over patiëntenrechten door een medewerker van het Vlaams Patiëntenplatform. Onze interesse gaat uit naar: Wat meer dan 10 jaar na de wet op de patiëntenrechten? Hoe gaat het nu met de ombudsman in de psychiatrie? Er zal ook aandacht worden gegeven aan gedwongen opname.

14 14 UPS & DOWNS GROEPEN Donderdag 21 november 2013: Interactief gesprek met psychiater dr Mertens, hoofdgeneesheer Sint-Camillus ziekenhuis, over hoe therapie (vooral pillen) emoties, stemmingen, gevoelens kunnen beïnvloeden. Waar ligt de grens tussen wat van ons zelf komt en wat van de medicatie? Contactpersonen (bellen na 20 uur a.u.b.) Charis: Els: Hilde: HASSELT Cultureel Centrum Hasselt, Kunstlaan 5, 3500 Hasselt. Bijeenkomsten op elke derde maandag van de maand, telkens van tem uur. Er zijn infomomenten en gespreksmomenten. Maandag 16 september 2013: Samen bekijken van documentaire Manisch Depressief?!!! (VMDB, 28 min.) met nabespreking. Maandag 21 oktober 2013: Stemmingsschommelingen de baas, korte bespreking van dit werkboek door Patrick Colemont. Maandag 18 november 2013: Aan de slag ook met een chronische ziekte, lezing door Sarah Defloor van het VPP (Vlaams Patiëntenplatform). Franci: Patrick: LEUVEN Jeugdherberg De Blauwput, Martelarenlaan 11A, 3010 Leuven (achterzijde van station) wegbeschrijving op Gratis parkeerplaatsen op 5 minuten afstand op het Becker Remy-plein in Kessel-Lo of betalende parking onder het station. Elke tweede zondag van de maand van 14 tot 17 uur (met pauze). Zondag 8 september 2013: Vrij gesprek: in het eerste deel van de avond : napraten over de voorbije zomervakantie. Tweede deel: Een nieuwe start? Presentatie door GTB medewerker over arbeidsmogelijkheden voor mensen met beperkingen. Zondag 13 oktober 2013: GEEN bijeenkomst wegens deelname aan het jaarlijkse Ups & Downs Forum op zaterdag 12 oktober in Gent. Zondag 10 november 2013: Bewegen en sporten met de bipolaire stoornis en voorstelling van het project Wandelingen voor en door Ups & Downs door Johan van de Put, verantwoordelijke Ups & Downs Antwerpen. Lieve: (vanaf 20 uur en in het weekend) Erik : (vanaf 20 uur of in het weekend) Paul: Leuven@upsendowns.be MECHELEN / WILLEBROEK CC De Ster - Torenstraat Willebroek. Wegbeschrijving: het CC De Ster bevindt zich in de straat recht tegenover kerk. Er is een gratis parking op de hoek. Het station (trein Mechelen-Sint-Niklaas) is op 5 min wandelen (via Stationsstraat en Kerkstraat) - bushalte lijn aan kerk. Elke laatste vrijdag van de maand van 19 uur 30 tot uur (tenzij anders vermeld). Vrijdag 27 september 2013: Goedkoop op vakantie in tijden van crisis: voor velen wordt reizen veel te duur? Hoe gaan we daarmee om? Wat zijn de alternatieven. Ook de partnergroep komt deze keer bij elkaar onder begeleiding van Chris, sociale readaptatiewerker Oktober 2013: Geen groepsbijeenkomst. Deelname aan het jaarlijkse Ups & Downs Forum op zaterdag 12 oktober in Gent. November 2013: Geen groepsbijeenkomst, maar op zaterdag 30 november een bezoek aan de Dossin Kazerne, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen. Partners en kinderen zijn welkom. Katrien: katrien_dehondt@hotmail.com Marie-Anne: willebroek-mechelen@upsendowns.be

15 A LA CARTE ANDERE ZELFZORGGROEPEN 15 BRUSSEL: LE FUNAMBULE In deze regio bestaat er geen Ups & Downs groep meer. We verwijzen door naar de naburige groepen in Aalst, Leuven of Mechelen. Er bestaat wel een Franstalige vereniging Le Funambule in Anderlecht. (groupe d entraide pour et par les personnes bipolaires et leur entourage). CC De Rinck Place de la Vaillance 6, 1070 Brussel (metro Richting Sint-Guido - Dapperheidplein) De vergaderingen vinden plaats elke tweede donderdag van de maand vanaf tot uur (onthaal vanaf uur). Elke vierde zaterdag van de maand organiseert deze groep ook een ontspannende activiteit. Florine : Pascale : Le Funambule Asbl Place Ph. Werrie, 25/ Bruxelles info@funambuleinfo.be Website : SINT-NIKLAAS: OP EN TOP Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Lucia Ankerstraat 91, 9100 Sint-Niklaas In principe op een woensdag om uur. Meer info bij de contactpersonen. Magda: of Jan: ALTIS Altis is een lokale zelfhulpgroep in Dendermonde voor mensen die te kampen hebben met depressie. CM-ontmoetingscentrum De Boomgaard Bogaerdestraat 33, 9200 Dendermonde In principe elke tweede maandag van de maand om 19 uur 30. Meer informatie bij de contactpersonen. Donalt: 052/ Magda: 052/ KellY: kellydhollander@telenet.be Peter: 09/ Rita: 09/ of 0486/ Info : of mail naar info@altis-depressie.org ALIUS ET IDEM Dit is de Lotgenoten contactgroep te Zeeuws-Vlaanderen van de VMBD (Vereniging voor Manisch Depressieven en Betrokkenen) van Nederland. Kerkzaal van het Streekziekenhuis de Honte, Wielingenlaan 2, NL PA Terneuzen Elke eerste maandag van de maand van tot uur. Meer informatie bij de contactpersonen. Anton de Waele: Hugo Verschraegen: aliusetidem@zeelandnet.nl Opmerking De teksten voor publicatie dienen steeds een tweetal maanden vóór de druk van ons tijdschrift ingediend te worden. Vandaar dat er soms nog data ontbreken in de programma s of er helemaal nog geen programma s ter beschikking werden gesteld door de plaatselijke zelfzorggroepen. Hiervoor kun je steeds terecht bij de vermelde contactpersonen. Raadpleeg ook de website

16 Uit sympathie en met financiele steun van: