Berlijn - Parijs - Broadway. een muzikale vluchtroute

Transcriptie

1 spelers/solisten: Diet Gerritsen, Anneke van Wassenhove, Tom Grondman, MelvinMassaquoi, Frank Deiman,John Hondorp, Antoon Aukes Muziekwerkplaats Projectkoor BPB Berlijn - Parijs - Broadway een muzikale vluchtroute Aan het bloeiende en sociaal betrokken muziekleven in Berlijn kwam in de jaren 1930' een einde. De joodse componisten Kurt Weill, Hanns Eisler en Paul Dessau en dichter Bertolt Brecht moesten vluchten voor het naderende nazi- geweld. Eerst zochten zij hun heil elders in Europa, zoals in Parijs. Toen het daar ook te gevaarlijk werd staken zij de oceaan over en gingen in Amerika werken. Op iedere plek zochten zij een manier om als componist te werken; door de taal van hun nieuwe thuis te leren en muziek te maken die er begrepen werd. In de muziektheater- voorstelling Berlijn - Parijs - Broadway wordt het publiek meegenomen op deze muzikale vluchtroute. Vier zangers en drie muzikanten brengen een programma met prachtige muziek vol weemoed, strijdbare muziek én humor.

2 Hanns Eisler Leipzig 6 juli 1898 Berlijn 6 september 1962 In WO1 was hij frontsoldaat in het leger van Oostenrijk en Hongarije. Na terugkeer uit het leger studeerde hij in Wenen bij Arnold Schönberg. In 1925 verhuisde hij naar Berlijn, de broedplaats van experimentele vormen van muziek, theater, film en politiek. Zijn muziek was politiek geëngageerd in een populaire stijl van jazz en cabaret. Hij werd bevriend met Bertolt Brecht en samen schreven ze protestliederen die een rol speelden tijdens de politieke onrust in de laatste jaren van de Weimar republiek. Na 1933 werd het werk van Brecht door het Nazi regime in de ban gedaan. Na omzwervingen door Europa vestigde Eisler zich in Los Angeles en schreef daar muziek voor Hollywood- films. De koude oorlog beëindigde zijn veelbelovende carrière.hij kwam als een van de eerste kunstenaars op de Hollywood Blacklist te staan. Vrienden van hem: Charly Chaplin, Igor Strawinsky, Aaron Copland en Leonard Bernstein organiseerden benefietconcerten voor hem maar hij werd desondanks in 1948 uit de VS gezet. Hij keerde terug naar Oost Berlijn, ook daar werd door de communistische censuur weer getwijfeld aan zijn politiek loyaliteit. Hij was een componist die zich zijn hele leven moest en tegelijk ook wou verantwoorden voor zijn politieke gezindheid. Paul Dessau Hamburg 19 december 1894 Berlijn (Königswustehauser) 28 juni 1979 Duits componist en dirigent. Tijdens zijn verblijf als vluchteling in Frankrijk gebruikte hij de pseudoniemen:

3 Henry Herban en Peter Daniel Zijn vader was voorzanger in de synagoge. Na zijn studie aan het conservatorium van Berlijn werd hij van 1925 tot 1933 eerste Kapelmeister aan de Städtische Oper Berlin. In 1933 emigreerde hij naar Parijs en in 1939 emigreerde hij naar de VS en vestigde zich in New York, hier leerde hij Bertolt Brecht kennen. In 1948 keerde Dessau terug naar Duitsland en werd professor aan de Akademie der Künste in Berlijn. Kurt Weill Dessau 2 maart 1900 New York 3 april 1950 Ook Kurt Weill s vader was voorzanger in de plaatselijke synagoge. Hij studeerde aan de Hochschule für Musik in Berlijn. Door zijn interesse in modern muziektheater kwam hij in aanraking met de actrice Lotte Lenya waarmee hij tweemaal trouwde: eerst in 1926, daarna volgde een scheiding in 1933 en vervolgens trouwden ze weer in De samenwerking met Bertolt Brecht resulteerde in een aantal werken die hem wereldberoemd maakten, waaronder de Dreigroschen Oper. In 1933 werd muziek van hem verboden en als entartet bestempeld. Bij de boekverbranding ging ook zijn werk in vlammen op. Na de machtsovername in 1933 vertrok Kurt Weill met Lotte Lenya naar Parijs. In 1935 emigreerden ze naar New York waar hij tot zijn dood werkzaam zou blijven. Hij kreeg in 1943 het Amerikaans staatsburgerschap en componeerde muziek voor een aantal broadway musicals. In Duitsland kwam hij nooit meer terug.

4 Vertalingen van het Franse programma onderdeel ( Parijs ) Complainte de la Seine Op de bodem van de Seine Is er goud, Zijn er verroeste schepen te vinden en ook juwelen en wapens Op de bodem van de Seine zijn er doden Op de bodem van de Seine zijn er tranen Op de bodem van de Seine zijn bloemen, gemaakt van modderbanken en afval Ze worden gevoed op de bodem van de Seine Er zijn harten die te veel geleden hebben om het leven te kunnen leven. En dan zijn er stenen en grijze beesten En de ziel van het riool die stromen van vuiligheid naar de vissen werpt En door onbegrepenen wordt er krullen vol vuistslagen naar de bodem geleid En de vervloekte vruchten van steriele buiken, De weggesneden vruchten die niemand liefhad, De braaksels van de grote stad, Op de bodem van de Seine vind je dat allemaal. Welwillende Seine met op de bodem de lijken In een bed waarvan de lakens gemaakt zijn van slib Youkali Mijn bootje, zwervend over de 7 wereldzeeën, bracht me op een dag naar deze plek, Youkali. Youkali is een klein eiland, verstopt aan het einde van de wereld, waar een prinses je vriendelijk verwelkomt en je rondleidt. Daar worden alle wensen vervuld, is er geluk, is er plezier, en kan men al zijn zorgen vergeten. Er is respect voor elkaars wensen, mooie romances en hoop op verlossing leeft er in alle harten. Het leven, saai en alledaags, sleept ons als vanzelf naar deze plek toe om de vergetelheid te zoeken, om onze idealen te laten uitkomen. Helaas, het is een droom er bestaat geen Youkali

5 Sous le ciel d Afrique Jacques Dallin componeerde muziek voor de film Princesse Tam Tam, een film uit 1935 met Josephine Baker als de Tunesische schone Alwina. Nooit hopen, nooit vreugde, onze ziel zwicht onder het gewicht van pijn Laten we de ogen dichtdoen en teruggaan naar de blauwe luchten van Afrika, waar alles beter lijkt, waar plezier en verlangens magisch zijn, waar ritme ons meelokt naar vurige dansen. Een stem in mij wordt wakker en roept: zoek je dromen niet te ver van je vaderland, waar alles blauw en zonnig is. Le train du ciel Laten we het allen hardop uitspreken : De Heer is in de hemel! Maar zullen alles die dit verkondigen ook echt naar die hemel gaan? Nee, het zijn niet mijn broeder of mijn zuster die gebed nodig hebben, Ik ben het! Dáár is de trein naar de hemel! Wee degene die minder snel is, Want daar is de Bijbelse trein al! Ik hoor de ijzeren wielen al, de klok en de fluit van de lokomotief Ik zie de trein van de Heer al komen. Maar daarachter volgt een andere, inktzwarte trein vlug, zondaar, stap snel in de goede trein! De trein van de Heer brengt onze broeder stilletjes naar boven, weg van het lijden en de wereld Kijk hoe onze medemens zich in de armen werpt van St Petrus die hem is komen halen. Berlin - Paris - Broadway is een productie van Muziekwerkplaats Deiman&Gerritsen Info en boekingen: