Met preek Vanwege auteursrechten staat op de website alleen deze kale liturgie

Transcriptie

1 Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 25 december 2017 Muzikale begeleiding: Gerben Bergstra, Truus de Vries, Rob Faltin Gemeentekoor o.l.v. Marleen van der Lei Voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Wek mijn zachtheid weer * Mededelingen en aansteken van de kaars * Zingen koor God rest you merry gentlemen Engelse coupletten Gemeente Al zijt Gij nu nog maar een kind NL 506: 2 en FNL 506: 4 1. God rest ye merry gentlemen Let nothing you dismay Remember Christ our savior Was born on Christmas day To save us all from Satan's power When we were gone astray 2. From God our heavenly father The blessed angel came And unto certain shepherds Brought tidings of the same How that in Bethlehem was born The Son of God by name 3. Al zijt Gij nu nog maar een kind zo kwetsbaar, teer en klein, wij weten dat het rijk begint waarvan Gij Heer zult zijn, een rijk waarin de vrede wint van oorlog en van pijn. 4. Wy gean en sykje_yn Betlehim de stâl dêr't Hy yn leit Dy't kening van Jeruzalim foar ivich wêze mei! Lit klinke, siter, fluit en stim syn lof op dizze dei: * Bemoediging met woorden van Joh. 1: 1-5 In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen. * Zingen Komt allen tezamen NL 477 1

2 * Gebed, eindigend met Wek mijn zachtheid weer door Koor, daarna met gemeente NL 925 * Bijbellezing Lucas 2: 1-7 * Zingen In de nacht gekomen NL. 505: 1-2 * Bijbellezing Lucas 2: 7-19 * Koorzang In de harten van de mensen Marijke Koijk-de Bruijne In de harten van de mensen leeft een eeuwenoud gerucht van een wereld die volmaakt was, waarvan God zag dat zij goed was, lichtend beeld dat van ons vlucht. Echo die in ons blijft klinken, vonk van God, geef ons de durf 't met dit sprankje hoop te wagen tot het groeiend wordt voldragen, ons van binnenuit vervult. Als een kind zo klein en kwetsbaar, teer maar toch vol zachte kracht wordt dan Christus steeds herboren, wat in 't donker leek verloren, wordt weer aan het licht gebracht. Dunne draad van licht en leven, Geest van God die ons geleidt voer door eeuwen en door dagen ons naar heelheid die de aarde van gebrokenheid bevrijdt. * Overdenking Gemeente van Christus, In de harten van de mensen leeft een eeuwenoud gerucht van een wereld die volmaakt was, waarvan God zag dat zij goed was een paradijsmodel, waar kleren ons niet hoeven te bedekken, (lett. en figuurlijk) maar we in oorspronkelijke onbevangenheid en zachtheid met elkaar omgaan. Elk kerstfeest komt dat oerverlangen in ons naar boven en daarom komen we samen. Daarom past het lied Wek mijn zachtheid weer, geef mij terug de ogen van een kind zo goed bij kerst en is het ons centrale thema geworden. Via de Open Deur, uitgedeeld bij de kerstbakjes en in de kerk, konden velen hier al over lezen Wek mijn zachtheid weer Gisteravond ging de kerstmusical over Scrooge, een gierige, koude en verharde man, die totaal niet van Kerstmis hield. Het gaat om werken en niet om gezelligheid en de collectanten voor de armen konden zonder een cent weer vertrekken Hij betaalde toch belasting? Zijn overleden collega Marley draagt een zware ketting van ellende De Geest van verleden was nodig om hem te herinneren aan de eenzaamheid in zijn jeugd, de dood van zijn zus, het afscheid van zijn vriendin, die zag dat geld belangrijker was dan zij. Door de Geest van het heden wordt hij meegenomen naar het gezellige kerstetentje bij zijn neef en de geest van de toekomst laat een verwaarloosde eenzame grafsteen zien. De drie geesten waren nodig om hem stil te doen staan en hem te laten zien wat is, dat hij het licht niet moet haten, maar zich mag toevertrouwen en het licht omarmen. 2

3 In deze bijzondere kerstnacht is zijn zachtheid weer gewekt Op kerstmorgen ontwaakt hij als een ander mens. Hij lacht en verrast ieder met gulheid en goedgeefsheid. Door terug te gaan naar zijn jeugd, door zijn gevoel weer toe te laten, krijgt hij de ogen van een kind terug en komt er weer een lach op zijn gezicht. Nu is Scrooge natuurlijk wel echt extreem uitvergroot, maar blijft op tv te zien. Charles Dickens raakt het basale van kerst; dat iets totaal onverwachts van buitenaf - voor Scrooge die 3 geesten in de nacht - hem tot de mens maken die hij moet zijn, zoals hij oorspronkelijk bedoeld is! Janita las ons vanmorgen dat eeuwenoude verhaal uit Lucas voor en het geschiedde Het begint met de hardheid van een keizer, die een decreet afkondigt en ieder moet maar gaan naar de plek waar je geboren bent, zwanger of niet, rijk of arm De keizer beveelt en Befehl ist Befehl. En zo komen Jozef en Maria in Bethlehem terecht, de plek waar het kind geboren wordt. Deze Zoon van David moet toch wel in de stad van David, in Bethlehem geboren worden. Zelfs de grote keizer Augustus werkt mee volgens het verhaal aan de geboorte van de Messias in Bethlehem! Lucas begint ook met de hardheid van het herdersleven, dat leven buiten de stad met die schapen, het leven dat totaal niet in aanzien stond nou ja, een herder Net zoals kleine David ooit weggeroepen werd van de schapen om tot koning gezalfd te worden, zo worden nu de herders opgeroepen om als allereerste te getuigen van dit pasgeboren kind; die later Goede Herder genoemd zal worden. Weer is iets van buiten nodig om dit te bewerkstelligen. Nu geen keizer uit Rome, maar een engel omgeven door een stralend licht en daarna een hele hemelse legermacht, die God prijzen, en zingen van vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft Meer dan een hemel die opengaat kan je niet gebeuren en ze gaan op weg en vinden het kind in de kribbe. En deze herders vertellen Maria en Jozef over wat de engel hen zei over deze redder, deze Messias van de vrede op aarde. En Maria bewaart dit alles in haar hart Zij is moeder geworden en de hemel is opengegaan! Het heeft zo n 300 jaar geduurd tot keizer Constantijn van Rome door de zachtheid van dit kind en de Christenen die hem volgden, zich hieraan heeft toevertrouwd Terwijl het lied rond zachtheid steeds weer door me heenging deze adventstijd, kwam ook het beeld van de zwevende engel van Güstrow in me naar boven. In de zomer bezochten we Güstrow in Mecklenburg, waar kunstenaar Ernst Barlach ( ) lange tijd geleefd en gewerkt heeft en prachtige beelden maakte uit hout en brons. Zijn centrale thema vormt de mens met al zijn zachtheid, kwetsbaarheid, verdriet en twijfels. Beelden laten zien van de twijfelaar, de lerende Christus, piëta. Deze kunst van Barlach rond de zachtheid en kwetsbaarheid van de mens viel beslist niet goed bij het opkomende fascisme. De beelden werden ontaarde kunst genoemd en moesten uit musea verwijderd worden of omgesmolten. Dit laatste gebeurde ook met de zwevende engel (Der Schwebende) een engel die met gesloten ogen zweeft en veel dieper ziet. Deze engel kijkt in afgronden van verdriet en pijn, met gesloten ogen zweeft hij daar zijn vleugels gevouwen over zijn borst. Het is in 1927 gemaakt en hangt tussen hemel en aarde in de kathedraal boven het gedenkteken voor de gevallenen uit de 1 e wereldoorlog. De zwevende engel zegt met t hele wezen: Nooit meer oorlog of geweld, maar verzoening en liefde. De boodschap van de engel wekt onze zachtheid weer: Hij verdraagt de pijn, rouwt en veroordeelt niet. Hij is op een vreemde wijze, zo stil en sterk, dat velen het in Nazi-Duitsland in de dertiger jaren niet konden uitstaan. Daarom spotten en hoonden zij over hem en weigerden hem een engel te 3

4 noemen. De Nazi s bestormden de kathedraal van Güstrow en haalden de engel neer: In een Duitse kerk, zeiden ze, hoort gedegenereerde kunst niet thuis! Ze hebben het brons omgesmolten tot munitie voor de oorlog, waartegen de engel juist waarschuwde. Maar hij werd wonderlijk opnieuw geboren Stiekem werd van het gipsmodel een nieuwe engel gegoten. Men kon niet verhinderen, dat hij opstond in een engel in het Oosten in Güstrow en een engel in het Westen in Keulen. Deze engel is meer dan een nieuwe geboorte zwevend tussen hemel en aarde wekt hij onze zachtheid, liefde en verzoening weer, en verkondigt stilzwijgend, dat altijd opnieuw het licht schijnt in de duisternis en de duisternis het niet in haar macht gekregen heeft. (Johannes 1) Vandaag is het kerstochtend en in het licht van de nieuwe dag kijken we naar ons eigen leven. Wek mijn zachtheid weer, waar raakt dit thema in onszelf? Geef mij terug de ogen van een kind, dat ik zie wat is Zijn er gebieden in ons leven, waar we niet naar willen kijken? Die te heftig, te verdrietig, te pijnlijk of wat ook maar voor ons zijn? Zodat we ze toedekken, er steeds meer laagjes afweer over heen leggen. Zoals Scrooge het pijnlijke uit zijn jeugd toedekte, maar daardoor de liefde, vreugde en zachtheid kwijtraakte Soms is de realiteit te pijnlijk om onder ogen te zien, schrijft Beate Rose in Open Deur. Zelf dacht ze een gelukkige jeugd gehad te hebben, maar het bleek anders te zijn. Via een depressie en haar huisarts, die aandrong op gesprekken kwam het gemis en tekort uit haar kindertijd naar voren. De therapeut liet haar zien wat is pas later kon ze dat waarderen en het licht omarmen Eerst haatte ze het nieuwe licht op haar leven. Het duurde een tijd voor ze zich toevertrouwde en het licht durfde omarmen. Wanneer haat je het licht? Als het schijnt op dingen die jij niet wilt zien, staat in Open Deur. Je kunt dan de engel omsmelten tot munitie, maar uiteindelijk wordt de engel toch opnieuw geboren. Dat is de geweldig onstuitbare kracht van Kerstmis, ieder jaar opnieuw In deze duistere tijd van het jaar ontwapent het pasgeboren lichtgevende kind ons allen opnieuw Dit kind zegt ons: Jij bent geliefd, je mag er zijn zoals je bent met al je twijfels, je niet weten, je onvolkomenheden. Haal weer adem en wordt de mens zoals je ooit bedoeld bent Vertrouw je toe aan het licht, haat het niet, maar maak er contact mee, omarm het Dit Kind breekt onze eenzaamheid open en komt in ons leven binnen, in alles wat er is. Dit Kind wil het met je dragen vol liefde. Aan die Ene mag je je leven toevertrouwen, zodat je weer zacht en open wordt. Daarin is de pasgeboren Christus een zegen voor de wereld geworden, Dat dat ook zo mag zijn in ons eigen leven, Amen * Orgelspel * Open ruimte Bedanken van zr. Sjoukje Hempenius voor het vele jaren verzorgen van de verjaarskaarten * Koorzang Liet fan de frede Hindrik fan der Meer Hij komt ta de minsken, giet mei har yn see, in bern yn in krêbe, in wûnder idee. Gjin spoaren fan grutskens, gjin pracht en gjin praal, 4

5 in kening yn't bûthús, in hiel moai ferhaal. Hij komt ta de minsken en iepent it rút, dat útsjocht op frede, de dream is net út. De frede foar minsken, foar wyt en foar swart, profeten dy sizze it, leau mar dat it bard. En tsjustere tiiden komme yn in oar ljocht, de foarst fan de frede, dy hat it betocht. Hiel oars as wij sjogge en hiel oare taal, it liet fan de ingels bringt ús op't ferhaal. * Voorbeden stil gebed Wek mijn zachtheid weer koor, 2 e keer gemeente * Collecte voor het Doopsgezind Wereldwerk Doopsgezind Wereldwerk is een stichting voor solidariteit en vrede. Zij wil dat bereiken door een duurzame ontwikkeling en zorgvuldig gebruik van alles wat ons op deze aarde gegeven is. Dit doet de Stichting door het opzetten van en meewerken aan ontwikkelings- en vredesprojecten wereldwijd. Dit op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid. * Slotlied Eer zij God in onze dagen NL 487 * Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) Amen *** *** ** * ** *** *** Bovenstaande mededelingen vindt u ook op Liederen overgenomen uit Liedboek zingen en bidden in huis en kerk, tenzij anders vermeld. 5