Citation for published version (APA): Vermeer, G., & Koeman, K. (2018). Bouwhistorisch rapport Oostergouw 5, Venhuizen. Oud Enkhuizen.

Transcriptie

1 UvA-DARE (Digital Academic Repository) Bouwhistorisch rapport Oostergouw 5, Venhuizen Vermeer, G.; Koeman, Klaas Link to publication Citation for published version (APA): Vermeer, G., & Koeman, K. (2018). Bouwhistorisch rapport Oostergouw 5, Venhuizen. Oud Enkhuizen. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam ( Download date: 09 Apr 2019

2 Bouwhistorisch rapport Oostergouw 5, Venhuizen Gerrit Vermeer & Klaas Koeman Vereniging Oud Enkhuizen december

3 2

4 ò Afb. 1. Satallietopname Google Earth, Identificatie Oostergouw 5, 1606AA Venhuizen Gemeentelijk monument: 0498/WN030 Situering Het complex bestaat uit een woonhuis dat ruim achter de rooilijn staat en een smallere schuur ten oosten daarvan, nog verder van de rooilijn (afb. 1). Het diepe huis bestaat uit een bouwlaag en een hoge zolder. De kleinere schuur beslaat een veel kleiner grondvlak en is lager. Beide panden hebben voor- en achter een houten geveltop. Het woonhuis De muren van de begane grond bestaan rondom uit machinaal vervaardigde bakstenen in halfsteensverband met een lage, gepleisterde plint (afb. 2, 4). De voorgevel bevindt zich links van de middenas, met links één en rechts twee hoge vensters (afb. 2). Het bovenlicht boven de voordeur bevat een gietijzeren decoratie. Gemetselde segmentbogen ontlasten de vensters, waarvan de kozijnen zich in het vlak van het muurwerk bevinden. Gele en rode tegeltjes vormen een kleurige boogvulling. Op de halve hoogte van de gevel bevinden zich drie gietijzeren schieters van ankers. De geveltop bestaat uit verticale, houten deeltjes met een kraal. Het brede venster in het midden van de top bevat twee uitslaande ramen. Aan de onderzijde eindigen de deeltjes in een punt. Het dak vertoont een aanzienlijk overstek, waardoor de windveren tamelijk ver naar voren steken. De makelaar steunt op een horizontaal balkje tussen de windveren. Zowel de makelaar als de windveer vertonen eenvoudig en onopvallend snijwerk. 1

5 Afb. 2. De voorgevel van het woonhuis Oostergouw 5. Foto auteurs. Afb. 3. De scheur, opzij van de voorgevel. Foto auteurs. Afb. 4. De westelijke zijgevel. Foto auteurs. 2

6 Afb. 5. De achtergevel van het woonhuis. Foto auteurs. Afb. 6. De voorkamer in de westelijke beuk, gezien naar de straat. Foto auteurs. In de westelijke zijgevel bevindt zich voorin een venster, overeenkomstig die aan de voorzijde, achterin twee. De gevel telt hier acht schieters van ankers (afb. 4). In de oostgevel maakten de vensters achter plaats voor een groot panoramavenster met uitzicht op de schuur (afb. 10, 14). Aan de achterzijde onderging de gevel meerdere wijzigingen (afb. 5). Links kwam een groot venster en links verrees er voor de achterdeur een kleine aanbouw. De geveltop bestaat hier, net als de voorgevel, uit verticale deeltjes. Het dakoverstek bleef hier achterwege, waardoor de windveren hier over de deeltjes lopen. Het gedeelte van de makelaar dat boven het dak uitsteekt, heeft de vorm van een gebogen pijlpunt. Het venster in deze geveltop is breder dan dat aan de voorzijde en telt drie openslaande ramen. Het huis heeft een veel grotere breedte dan de betrekkelijk lichte balken in de zoldering aankunnen. Halverwege bezit het huis daarom, op de lengteas, steunpunten in de vorm van stijlen, die zijn weggewerkt in een dubbele houten wand, waarin doorgangen (afb. 7), in de keuken een nis met een fornuis (afb. 8), kasten en haardnissen (afb. 9) zijn aangebracht. Deze verlenen het interieur een bijzondere karakter. Op zolder ontbreken middensteunen in de lengterichting. De gordingenkap steunt uitsluitend op de beide zijgevels van het huis. Op de halve diepte van het huis komt de trap naar de zolder uit op een overloop met aan weerszijden kasten (afb. 11, 12). Deze overloop verleent toegang tot de voor- en de achterkamer (afb. 13). 3

7 Afb. 7. De voorkamer in de oostelijke beuk, gezien naar de voordeur. Foto auteurs. Afb. 8. De keuken aan de achterzijde van de oostelijke beuk met de kooknis in de dubbele tussenwand. Foto auteurs. Afb. 9. De achterkamer aan de westzijde met ingebouwde kasten en een haardnis. Duidelijke zichtbaar zijn de vervormingen in dit deel van het huis Foto auteurs. 4

8 Afb. 10. De keuken aan de achterzijde van de oostelijke beuk. Foto auteurs. Afb. 11. De zolder gezien naar de voorgevel met op de voorgrond de overloop met schoorsteen. Foto auteurs. Zettingen in het woonhuis De bakstenen gevels vertonen op zich geen ernstige verzakkingen. De stijlen die het huis steunen in de lengteas ondergingen daarentegen aan de achterzijde aanzienlijke zettingen. De stijlen onder de schoorsteen halverwege het huis zijn onder het gewicht zichtbaar gaan zakken, terwijl de achterste stijlen door de opwaartse druk van de kelderbak achterin het huis juist omhoog zijn gekomen. In de achterkamer in de westelijke valt hierdoor een aanzienlijke golf waar te nemen (afb. 9). Door deze vervorming werd de constructie hier korter met als gevolg dat deze het bovenste gedeelte van de voorgevel, vanaf ongeveer de twintigste metsellaag, naar achteren heeft getrokken (afb. 3). De westelijke zijmuur is aan de achterzijde bol gaan staan, waardoor de vloerbalken in dit gedeelte van het huis uit hun muurkassen in de westgevel zijn getrokken. De schuur De wanden van schuur bestaan uit lichte betonblokken die zijn aangestreken met portland (afb. 15). Voor en achter heeft de schuur een houten geveltop met verticale kralen, windveren en een eenvoudige makelaar (afb. 14, 16). Inwendig bezit de schuur een vuren houtskelet, bestaande uit een dekbalk en aan weerszijden een stijl en een korbeel (afb. 17, 18). De kap bestaat uit eenvoudige sporen, ondersteund door gordingen. 5

9 Afb. 12. Kasten in de overloop. Foto auteurs. Afb. 13. De achterkamer op de zolder. Foto auteurs. Afb. 14. De voorgevel van de schuur. Foto auteurs. 6

10 Afb. 15. De oostelijke zijgevel van de schuur. Foto auteurs. Afb. 16. De achtergevel van de schuur. Foto auteurs. 7

11 Afb. 17. De schuur gezien naar de voorgevel. Foto auteurs. Afb. 18. De schuur naar de voorgevel en de vensters in de zijgevel. Foto auteurs. 8

12 Conclusie Het huis en de schuur zijn, vermoedelijk in het begin van de twintigste eeuw, opgetrokken in een traditionele stijl met houten geveltoppen, vermoedelijk ontworpen door een plaatselijke aannemer. Karakteristiek is de combinatie van de aanzienlijke breedte van het pand in combinatie met de steunpunten op de lengteas, die zijn weggewerkt in kasten, nissen en doorgangen. 9

13 10