Minibordes Mobiele werkplaats met verwarming

Transcriptie

1 Inhoud 1. Klantenverhaal 2. Docentenhandleiding 3. Tekeningen 4. Uitvoering, Werkzaamheden en Montagestappen IT en ET 5. Materialenlijsten IT en ET 6. Gereedschapslijsten IT en ET 7. Urenverantwoording IT en ET Inhoud Bijlagen: Beoordelingslijst Installatietechniek Beoordelingslijst Elektrotechniek Klantenverhaal Bij een dijkreparatie vanwege een storm aan de Zeeuwse kust zijn een groot aantal graafmachines nodig. Aangezien dit in een afgelegen gebied moet gebeuren, is een mobiele werkplaats nodig. Dit werk moet zo snel mogelijk worden uitgevoerd en Rijkswaterstaat doet daarom een beroep op installatiebedrijf Best Men BV om de nodige installaties in een container te monteren. Aangezien er in het komende winterseizoen nog meer schade verwacht wordt, zal de werkplaats langer in gebruik zijn en wordt er verwarming in aangebracht. Ook wordt een 3 fase (krachtstroom) voorziening aangebracht om gereedschap te kunnen gebruiken die dit nodig heeft. TIP: De Mini bedrijfssimulatie Mobiele werkplaats met verwarming kan ook als schoolexamen gebruikt worden voor een keuzedeel van PIE. In de bijlagen zijn hiervoor beoordelingslijsten voor installatietechniek en elektrotechniek toegevoegd.

2 Voormontage algemeen De bordesopstelling bestaat uit drie wanden in een U-vorm (zie tekening), gemaakt van bijvoorbeeld multiplex 18 mm met : Een hoogte van minimaal 2200 mm Een achterwand met een lengte van minimaal 2200 mm Een rechterzijwand met een breedte van minimaal 1200 mm Een linkerzijwand met een breedte van minimaal 1200 mm

3 Installatietechniek 1. De wastafel: Hart wastafel 750 mm vanaf de rechterzijwand. Bovenkant wastafel 900 mm boven de vloer. 2. Twee muurplaten ½ x 16 mm. voor de douchemengkraan: Hart muurplaat warmwater 350 mm vanaf de linker zijwand. Hart muurplaat koud water 500 mm vanaf de linker zijwand. Hart muurplaten 110 mm boven de vloer. De aansluiting van de warmwater muurplaat wijst naar links. De aansluiting van de koud water muurplaat wijst naar rechts. 3. Houten blok met gat van 20 mm (markeert de plaats waar de 16 mm. drinkwaterleiding zogenaamd de mobiele werkplaats via de zijwand binnenkomt): Hart gat 300 mm. boven de vloer:het houten blok wordt tegen de achterwand geschroefd. 4. Plaatsen waar de 16 mm. koud- en warmwaterleidingen zogenaamd door het plafond naar de zonneboiler gaan: Plaat t.b.v. zonneboileraansluiting boven op de achterwand monteren. Wateraansluitingen zonneboiler zijn 1/2 binnendraad. De koud- als de warmwateraansluiting h.o.h. 640 mm. uit elkaar. De warmwater aansluiting komt op 100 mm. vanaf de linkerzijwand 5. De J-beugels voor de radiator: Worden tegen de rechterzijwand gemonteerd. Onderkant van de J-beugels 150 mm. boven de vloer. De rechter J-beugel komt 150 mm. vanaf de rand van de rechterzijwand. De plaats van de linker J-beugel aanpassen aan de lengte van de radiator. Voor de afstand zijkant radiator tot J-beugel 100 mm. aanhouden.

4

5 Materialen Om de leerling kennis te laten maken meerdere soorten buismaterialen heeft het de voorkeur om de waterleiding niet in koper, maar in kunststof beklede buis (meer lagen buis) uit te voeren. De materialen dienen hier op afgestemd te worden. Verbindingsmethoden: Voor de waterleiding worden persverbindingen toegepast Voor de C.V.-leiding worden knelverbindingen toegepast Montage toestellen De leerlingen monteren zelf: De thermostatische douchemengkraan tegen de achterwand. De glijstang met douchekophouder tegen de zijwand. De mengkraan op de wastafel en aansluiten op de hoekstopkranen De douchegoot onder de glijstang De radiator in de J-beugels en maken de radiator bedrijfsklaar

6 Normen en richtlijnen die van toepassing zijn op het minibordes Algemene normen en uitvoeringsrichtlijnen. Waterleidingen: Voor waterleidingen zijn de Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties (AVWI-2002) NEN 1006 De eisen in NEN 1006 zijn algemeen van aard. Er wordt vanuit gegaan dat als aan de Werkbladen is voldaan, de installatie overeenkomstig is aan deze norm. Alle Werkbladen van de laatste versie kan gedownload worden op Voor Legionella preventie wordt verwezen naar ISSO 30.5 legionella code voor woninginstallaties en naar ISSO 55.1 handleiding Legionella preventie in leidingwater. Elektrische installatie: Voor de elektrische installatie zijn de voorschriften de Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties gebruikt door de elektrotechnische installatiebranche NEN De gedetailleerde uitwerkingen voor het gebruik van NEN 1010 is de NPR 5310 Nederlandse Praktijk Richtlijn bij NEN 1010 Documentatie fabrikant: Naast de normen bestaat er ook de documentatie van de fabrikant.in sommige gevallen schrijft de fabrikant het anders voor dan de norm of ook als de voorschrift niet is omschreven. Bijvoorbeeld: de beugelafstand is afhankelijk van de stijfheid van de leidingen. Bij minder stijfheid schrijft de fabrikant kleinere beugelafstanden voor. Lees dus altijd de documentatie van de fabrikant. ISSO kleintjes: Hierin staan, in een wat kleinere formaat de bovenstaande ISSO uitwerkingen (staat verkort omschreven dan een ISSO publicaties). De onderstaande ISSO kleintjes zijn beschikbaar voor de minibordessen: ISSO Kleintje Water ISSO Kleintje Legionella ISSO Kleintje Riolering ISSO Kleintje Individuele Centrale Verwarming ISSO Kleintje VloerverwarmingISSO Kleintje Inregelen Waterleidingsinstallatie algemeen: Volgens NEN 1006 heb je hier te maken met een beveiligde toestel die voorzien moet zijn van een terugstroom beveiliging. In werkblad 3.8 paragraaf 3 staat er omschreven welke beveiliging toepasbaar is. Voor de beugels en beugelafstand van de waterleiding, zie werkblad 3.6. Voor aanleggen van leidingen in gebouwen zoals kruipruimte, zie werkblad 2.5 en 3.4. Voor de uitvoering van de persproef, zie werkblad 2.3. Voor Legionella preventie wordt verwezen naar ISSO 30.5 legionella code voor woninginstallaties en naar ISSO 55.1 handleiding Legionella preventie in leidingwater.

7 ISSO Kleintje legionella: Bij de mengkraan kiest je de middelste stand zodat koud- en warmwaterleidingen worden gespoeld. Bij thermostatische mengkranen laat je de temperatuurinstelling ongewijzigd op 38 C.

8 Extra richtlijnen waterleidinginstallatie doucheruimte Voor de aarding van de waterleidingsinstallaties staat omschreven op werkblad 2.6. In Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties gebruikt door de elektrotechnische installatiebranche NEN 1010 staan 3 zone indelingen: Zone 0: Dit is de ruimte in de badkuip of in de douchebak. Indien er geen douchebak is toegepast, moet vanaf het vloeroppervlak een hoogte van 10 cm worden aanhouden over de gehele oppervlakte die als zone 1 is geclassificeerd. Zone 1: Dit is de ruimte boven de gehele badkuip of gehele douchebak tot een hoogte van 2,25 m gerekend vanaf de vloer. Zone 2: Dit is de ruimte onder de badkuip of onder de douchebak, vanaf zone 1 gerekend met een straal van 0,60 m en een hoogte van 2,25 m. In deze drie zones mogen geen normale elektrische toestellen aanwezig zijn. CV installatie: Voor montage staat omschreven in ISSO publicatie nummer 76 Montage en materiaal specificaties voor warmwater verwarmingsinstallaties. Voor de beugelafstand staat hierover niets in daarom gebruik je beugelafstand van de waterleiding, zie werkblad 3.6. ISSO kleintje Individuele Centrale Verwarming: Bij hoofdstuk 4 realisatie, staan de toe te passen buizen en fittingen, minimale afstand tussen buizen onderling en tussen buizen en constructies, het uitzetten en krimpen, radiatoren enkelzijdig aansluiten en de persproef. Het inregelen van de radiator is omschreven in ISSO publicatie nummer 56 Inregelen van ontwerp volumestromen in individuele verwarmingsinstallaties in woningen. ISSO Kleintje inregelen: Zie hoofdstuk 4 ontwerp volumestromen, hoofdstuk 5 plaats en typen inregelafsluiters, hoofdstuk 6 inregelmethoden.

9 Instructie- en informatiekaarten De leerling kan gebruik maken van de volgende instructie- en informatiekaarten Aftappen waterleiding Aftekenen wastafel Ophangen wastafel Wastafelkraan monteren en aansluiten Aanbrengen plugbekersifon Aansluiten plugbekersifon Hoekstopkraan aansluiten en monteren Afkorten met beugelzaag Afkorten met buizensnijder Ontbramen buis Buigtang Buigen met buigtang Buigen haakse bocht met buigtang Buigen sprong met buigtang Buigen kattenrug met buigtang Waterpas Beugelafstanden Boren Aanbrengen houtdraadbouten Afkorten van kunststof buis Teflontape aanbrengen Hennep en fitterkit aanbrengen Viega-pexfit Monteren accessoires Douchemengkraan plaatsen Waterleiding op druk zetten CV aftappen en vullen Radiator vervangen / plaatsen

10 Oplevering Tijdens de bespreking van de oplevering kunnen aan de leerlingen onderstaande vragen worden gesteld, om te toetsen of de leerling de vaktheorie beheerst, die betrekking heeft op de opdracht. Blijkt dat niet het geval te zijn, dan een korte uitleg geven. Vragen aan leerling over IT: 1. Waarom geeft men de voorkeur bij het ophangen van een radiator aan J-beugels i.p.v. consoles en zijvasthouders? 2. Wat is het voordeel om een wastafelmengkraan met hoekstopkranen op de waterleiding aan te sluiten? 3. Noem 2 voordelen en 1 Oplevering Vragen aan leerling over ET: 1. Waarom is de hoofdverlichting op een afzonderlijke groep aangesloten? 2. Waarom wordt er gewerkt met een aardlekautomaat, dus aardlekbeveiliging per groep

11

12

13 Toelichting bij de tekening installatietechniek Algemeen: De sanitaire installatie in de mobiele werkplaats bestaat uit een wastafelcombinatie en een douchegelegenheid. Een zonneboiler op de mobiele werkplaats verzorgt het warmwater. De verzamelleidingen van de afvoer zijn onder de vloer van de mobiele werkplaats gemonteerd. In de werkplaats wordt een plaatradiator geïnstalleerd, een warmtepomp verwarmt het CVwater. Sanitaire installatie: De kunststof drinkwaterleiding komt door rechterzijwand de werkplaats binnen met een diameter van 16 mm en is afzonderlijk afsluitbaar. De koud- en warmwaterleiding worden op de zonneboiler met ½ x 16 mm persverbinding aangesloten. Wastafelcombinatie: De wastafelcombinatie is tegen de achterwand van de badkamer gemonteerd en bestaat uit een wastafel met spiegel en planchet. De ophanging van de wastafel is voorgemonteerd. Op de wastafel wordt een wastafelmengkraan gemonteerd, die wordt aangesloten op 2 hoekstopkranen ½ x 3/8 voor koud- en warmwater. De muurplaten ½ x 16 mm voor de hoekstopkranen worden naar eigen inzicht onder de wastafel op de achterwand gemonteerd. De muurplaten worden met 16 mm kunststofleidingen op de drinkwater- en warmwaterinstallatie vanaf T-stukken 16 mm aangesloten. Onder de wastafel wordt een bekersifon met een vloerbuis gemonteerd (vloerbuis 5 mm boven vloer afkorten). De spiegel en planchet worden naar eigen inzicht boven de wastafel gemonteerd. Douchegelegenheid: Thermostatische douchemengkraan wordt met S-koppelingen op de voorgemonteerde muurplaten ½ x 16 mm op achterwand gemonteerd. De muurplaten worden met 16 mm kunststofleidingen op de drinkwater- en warmwaterinstallatie vanaf T-stukken 16 mm aangesloten. De glijstang voor de handdouche wordt naar eigen inzicht op de linkerzijwand gemonteerd. De handdouche wordt met een doucheslang op de thermostatische douchemengkraan aangesloten. De douchegoot wordt op 400 mm vanaf de achterwand tegen de linkerzijwand op de vloer geplaatst. De sifon van de douchegoot wordt met een bocht van 50 mm aangesloten (de douchegoot met

14 2 meegeleverde houten blokken ondersteunen) Verwarmingsinstallatie: De mobiele werkplaats wordt verwarmd door een plaatradiator. De J-beugels voor de plaatradiator zijn tegen de rechterzijwand voorgemonteerd. De radiator wordt voorzien van een ½ haakse radiatorkraan, rechte voetafsluiter, ontluchter en aftapkraan. De plaatradiator wordt in de J-beugels opgehangen. De aanvoer- en retourleiding komen vanuit de achterwand met 15 mm dunwandige stalen buis de mobiele werkplaats binnen. De aanvoer- en retourleiding worden met dubbele beugel bevestigd.

15 Toelichting bij de tekening elektrotechniek De elektrische installatie bestaat uit een verdeelinrichting, plafondverlichting,1 schijnwerper, verlichting boven wasbak en diverse wandcontactdozen voor algemeen gebruik en voor pomp zonnecollector. De voeding wordt geleverd door de z.g. PV panelen. Tevens een wandcontactdoos voor 3 fase 400 volt. Groep 1: algemene verlichting die bestaat uit een TL armatuur WD uitvoering met 1 TLD met enkelpolige opbouwschakelaar WD, gemonteerd op het plafond. Groep 2: een lichtpunt boven de wastafel met schakelaar en wandcontactdoos als opbouwcombinatie WD en een enkele wandcontactdoos opbouw WD boven de wastafel t.b.v. de pomp van de zonnecollector. Groep 3: 1 schijnwerper in het midden om graafmachine te belichten, geschakeld met een enkelpolige opbouwschakelaar WD. Tevens een tweevoudige wandcontactdoos opbouw WD voor algemeen gebruikalles uitvoeren met vult kabel. De vult kabel zoveel mogelijk in mantelbuis 16mm monteren. De voeding van de verdeelinrichting aansluiten met een toestelwandcontactdoos t.b.v. test. Groep 4: de 3 fase krachtgroep,de vereffening in de doucheruimte volgens NEN 1010 wordt uitgevoerd met blank aarddraad of groen/geel VD in mantelbuis. Aangesloten op een aardrail onder de groepenkast, die op een z.g. aardelektrode wordt aangesloten. De aardelektrode en de aansluiting van de metalen container hierop wordt door derden verzorgd. Uitvoering, Werkzaamheden en Montagestappen installatietechniek Vooraf: 1. Bekijk de tekening en lees het klantenscenario aandachtig 2. Vraag aan je docent welke verbindingsmethoden je toe moet passen; Voor de koperen waterleiding: solderen, knellen of persen. Voor de dunwandig stalen cv-leiding: knellen of persen 3. Vraag aan je docent of verzamel de benodigde materialen (zie materialenlijst) 4. Verzamel de benodigde gereedschappen. (zie gereedschaplijst) 5. Maak gebruik van de instructie- en informatiekaarten 6. Let op veiligheid, beroepshouding en pas de NEN normen toe

16 Uitvoering, Werkzaamheden en Montagestappen installatietechniek Na oplevering bespreek je met de docent: Waarom je de onderdelen op die plaats in de installatie hebt gemonteerd Het gebruik van de materialen en gereedschap Welke instructie- en informatiekaarten je hebt gebruikt Welke NEN normen en/of richtlijnen je hebt gebruikt Welke aandachtspunten jij belangrijk vond Verantwoord je het aantal gewerkte uren Beantwoord en bepreek je de theorievragen

17 Normen en richtlijnen die van toepassing zijn op het minibordes Algemene normen en uitvoeringsrichtlijnen. Waterleidingen: Voor waterleidingen zijn de Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties (AVWI-2002) NEN 1006 De eisen in NEN 1006 zijn algemeen van aard. Er wordt vanuit gegaan dat als aan de Werkbladen is voldaan, de installatie overeenkomstig is aan deze norm. Alle Werkbladen van de laatste versie kan gedownload worden op Voor Legionella preventie wordt verwezen naar ISSO 30.5 legionella code voor woninginstallaties en naar ISSO 55.1 handleiding Legionella preventie in leidingwater. Elektrische installatie: Voor de elektrische installatie zijn de voorschriften de Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties gebruikt door de elektrotechnische installatiebranche NEN 1010 De gedetailleerde uitwerkingen voor het gebruik van NEN 1010 is de NPR 5310 Nederlandse Praktijk Richtlijn bij NEN 1010 Documentatie fabrikant: Naast de normen bestaat er ook de documentatie van de fabrikant. In sommige gevallen schrijft de fabrikant het anders voor dan de norm of ook als de voorschrift niet is omschreven. Bijvoorbeeld: de beugelafstand is afhankelijk van de stijfheid van de leidingen. Bij minder stijfheid schrijft de fabrikant kleinere beugelafstanden voor. Lees dus altijd de documentatie van de fabrikant. ISSO kleintjes: Hierin staan, in een wat kleinere formaat de bovenstaande ISSO uitwerkingen (staat verkort omschreven dan een ISSO publicaties). De onderstaande ISSO kleintjes zijn beschikbaar voor de minibordessen: ISSO Kleintje Water ISSO Kleintje Legionella ISSO Kleintje Riolering ISSO Kleintje Individuele Centrale Verwarming ISSO Kleintje Vloerverwarming ISSO Kleintje Inregelen Waterleidingsinstallatie algemeen: Volgens NEN 1006 heb je hier te maken met een beveiligde toestel die voorzien moet zijn van een terugstroom beveiliging. In werkblad 3.8 paragraaf 3 staat er omschreven welke

18 beveiliging toepasbaar is. Voor de beugels en beugelafstand van de waterleiding, zie werkblad 3.6 Voor aanleggen van leidingen in gebouwen zoals kruipruimte, zie werkblad 2.5 en 3.4 Voor de uitvoering van de persproef, zie werkblad 2.3 Voor Legionella preventie wordt verwezen naar ISSO 30.5 legionella code voor woninginstallaties en naar ISSO 55.1 handleiding Legionella preventie in leidingwater. ISSO Kleintje legionella: Bij de mengkraan kiest je de middelste stand zodat koud- en warmwaterleidingen worden gespoeld. Bij thermostatische mengkranen laat je de temperatuurinstelling ongewijzigd op 38 C.

19 Extra richtlijnen waterleidinginstallatie doucheruimte Voor de aarding van de waterleidingsinstallaties staat omschreven op werkblad 2.6. In Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties gebruikt door de elektrotechnische installatiebranche NEN 1010 staan 3 zone indelingen: Zone 0: Dit is de ruimte in de badkuip of in de douchebak. Indien er geen douchebak is toegepast, moet vanaf het vloeroppervlak een hoogte van 10 cm worden aanhouden over de gehele oppervlakte die als zone 1 is geclassificeerd. Zone 1: Dit is de ruimte boven de gehele badkuip of gehele douchebak tot een hoogte van 2,25 m gerekend vanaf de vloer. Zone 2: Dit is de ruimte onder de badkuip of onder de douchebak, vanaf zone 1 gerekend met een straal van 0,60 m en een hoogte van 2,25 m. In deze drie zones mogen geen normale elektrische toestellen aanwezig zijn. CV installatie: Voor montage staat omschreven in ISSO publicatie nummer 76 Montage en materiaal specificaties voor warmwater verwarmingsinstallaties. Voor de beugelafstand staat hierover niets in daarom gebruik je beugelafstand van de waterleiding, zie werkblad 3.6. ISSO kleintje Individuele Centrale Verwarming: Bij hoofdstuk 4 realisatie, staan de toe te passen buizen en fittingen, minimale afstand tussen buizen onderling en tussen buizen en constructies, het uitzetten en krimpen, radiatoren enkelzijdig aansluiten en de persproef. Het inregelen van de radiator is omschreven in ISSO publicatie nummer 56 Inregelen van ontwerp volumestromen in individuele verwarmingsinstallaties in woningen. ISSO Kleintje inregelen: Zie hoofdstuk 4 ontwerp volumestromen, hoofdstuk 5 plaats en typen inregelafsluiters, hoofdstuk 6 inregelmethoden.

20 Instructie- en informatiekaarten De leerling kan gebruik maken van de volgende instructie- en informatiekaarten Aftappen waterleiding Aftekenen wastafel Ophangen wastafel Wastafelkraan monteren en aansluiten Aanbrengen plugbekersifon Aansluiten plugbekersifon Hoekstopkraan aansluiten en monteren Afkorten met beugelzaag Afkorten met buizensnijder Ontbramen buis Buigtang Buigen met buigtang Buigen haakse bocht met buigtang Buigen sprong met buigtang Buigen kattenrug met buigtang Waterpas Beugelafstanden Boren Aanbrengen houtdraadbouten Afkorten van kunststof buis Teflontape aanbrengen Hennep en fitterkit aanbrengen Viega-pexfit Monteren accessoires Douchemengkraan plaatsen Waterleiding op druk zetten CV aftappen en vullen Radiator vervangen / plaatsen Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Voorgemonteerd zijn: 1. Wastafel 2. Twee muurplaten voor de douchemengkraan 3. Houten blok met gat van 20 mm waar de 15 mm drinkwaterleiding de mobiele werkplaats via de zijwand binnenkomt 4. Plaatsen waar de 15 mm koud- en warmwaterleidingen door het plafond naar de zonneboiler gaan 5. J-beugels voor radiator

21 Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Maatvoering Bepaal de plaats van de douchemengkraan Bepaal de plaats van de glijstang met douchekop Bepaal de plaats van de douchegoot Bepaal de plaats van de afsluiter met aftap in de 16 mm. drinkwaterleiding Bepaal de plaats van de 2 muurplaten ½ x 16 mm. van de hoekstopkranen onder de wastafel voor aansluiting de wastafelmengkraan (Bijvoorbeeld 700 mm boven de vloer en h.o.h. 200 mm, dus elk 100 mm uit het midden van de wastafel) Bepaal de plaats waar de 15 mm. dunwandig stalen aanvoer- en retourleidingen van de verwarming de mobiele werkplaats binnen komen Bepaal de plaats van het planchet Bepaal de plaats van de spiegel Noteer alle maten op de tekening Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren drinkwaterinstallatie tot wastafel 1. Monteer de 2 muurplaten 1/2 x 16 mm. onder wastafel. (Let op stand van de leidingaansluiting) 2. Monteer de 16 mm. beugels voor de drinkwaterleiding tot de wastafel 3. Monteer 2 puntstukken ½ x 16 mm in de afsluiter met aftap 4. Buig een sprong in de 16 mm. drinkwaterleiding voor het plaatsen van de afsluiter (tussen de zijwand en het 16 mm. T-stuk) 5. Kort de 16 mm. drinkwaterleiding vanaf de zijwand tot in de afsluiter op maat af en kalibreer de buiseinden 6. Buig een sprong in de 16 mm drinkwaterleiding, zodat deze passend in de afsluiter, in de beugel en in het T-stuk kan worden gemonteerd 7. Kort de 16 mm. drinkwaterleiding vanaf de afsluiter tot in het T-stuk op maat af en kalibreer de buiseinden 8. Monteer de afsluiter met aftap tussen de 2 leidingen 9. Buig in de verticale 16 mm. drinkwaterleiding een sprong bij de muurplaat 10. Kort de 16 mm. drinkwaterleiding vanaf het T-stuk tot in de muurplaat op maat af en kalibreer de buiseinden 11. Pers het T-stuk en de muurplaat in de drinkwaterleiding

22 Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren wastafel: 1. Monteer de wastafelkraan op de wastafel. (let op: Staat de kraan in de juiste stand en monteer de ringen op de juiste plaats) 2. Monteer de afvoerplug in de wastafel. (monteer de kunststof ringen op de juiste plaats) 3. Monteer de bekersifon in de afvoerplug. (monteer de kunststof ringen op de juiste plaats) 4. Bevestig de wastafel aan de wand met de voorgemonteerde draadeinden. De wastafel moet waterpas hangen. (Let op: keramiek is breekbaar) 5. Maak het verticale deel van de 32 mm vloerbuis tussen de bekersifon en de vloer op maat 6. Maak het horizontale deel van de 32 mm vloerbuis op maat. (De vloerbuis steekt 30 mm in de sifon) 7. Ontbraam de buiseinden 8. Monteer de vloerbuis met een klemverbinding in de bekersifon 9. Breng teflontape of hennep met fitterskit aan op de ½ schroefdraad van de hoekstopkranen 10. Monteer de 2 hoekstopkranen 11. Sluit de rechter flexibele slang van de wastafelmengkraan aan op de drinkwater hoekstopkraan 12. Sluit de linker flexibele slang van de wastafelmengkraan aan op de warmwater hoekstopkraan Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren drinkwaterleiding tot douchemengkraan 1. Monteer 16 mm. beugels voor de drinkwaterleiding tot de douchemengkraan 2. Markeer de plaats van het T-stuk naar de douchemengkraan 3. Buig een haakse bocht in de 16 mm drinkwaterleiding, zodat deze passend in beide Tstukken en in de beugels kan worden gemonteerd 4. Kort de 16 mm. koud waterleiding tussen beide T-stukken op maat af en kalibreer de buiseinden 5. Buig in de 16 mm. drinkwaterleiding een sprong tussen het T-stuk en de muurplaat 6. Kort de 16 mm. drinkwaterleiding vanaf het T-stuk tot in de muurplaat van de douchemengkraan op maat af en kalibreer de buiseinden 7. Pers het T-stuk en de muurplaat in de drinkwaterleiding Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren drinkwaterleiding tot de zonneboiler Monteer een puntstuk ½ x 16 mm. in de ½ ingang van de zonneboiler Monteer 16 mm. beugels voor de drinkwaterleiding tot de ingang van de zonneboiler Buig in de 16 mm. drinkwaterleiding een sprong naar de ingang van de zonneboiler Kort de 16 mm. drinkwaterleiding vanaf het T-stuk tot in het puntstuk van de ingang van de zonneboiler op maat af en kalibreer de buiseinden 5. Pers het T-stuk en het puntstuk in de drinkwaterleiding

23 Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren warmwaterleiding vanaf de zonneboiler tot douchemengkraan 1. Monteer een puntstuk ½ x 16 mm. in de uitgang van de zonneboiler 2. Monteer 16 mm. beugels voor de warmwaterleiding vanaf de uitgang van de zonneboiler tot het T-stuk bij de douchemengkraan 3. Buig in de 16 mm. warmwaterleiding een sprong naar de uitgang van de zonneboiler 4. Kort de 16 mm. warmwaterleiding vanaf het T-stuk tot in het puntstuk van de uitgang van de zonneboiler op maat af en kalibreer de buiseinden 5. Buig in de 16 mm. warmwaterleiding een sprong tussen het T-stuk en de muurplaat 6. Kort de 16 mm. warmwaterleiding vanaf het T-stuk tot in de muurplaat van de douchemengkraan op maat af en kalibreer de buiseinden 7. Pers het T-stuk en de muurplaat in de warmwaterleiding Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren warmwaterleiding vanaf de douchemengkraan tot hoekstopkraan 1. Monteer 16 mm. beugels voor de warmwaterleiding vanaf het T-stuk bij de douchemengkraan tot muurplaat onder de wastafel 2. Bepaal globaal de plaats en hoogte van de kattenrug in de horizontale warmwaterleiding 3. Buig de kattenrug in de 16 mm warmwaterleiding 4. Bepaal de afstand tussen het hart van de kattenrug en de verticale warmwaterleiding 5. Buig op de juiste maat de haakse bocht in de 16 mm. warmwaterleiding 6. Buig in de horizontale warmwaterleiding een sprong naar de muurplaat onder de wastafel 7. Kort de 16 mm. warmwaterleiding vanaf het T-stuk tot in de muurplaat onder de wastafel op maat af en kalibreer de buiseinden 8. Pers het T-stuk en de muurplaat in de warmwaterleiding Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren douchemengkraan met glijstang en douchekop 1. Breng teflontape of hennep aan op de ½ buitendraad van de twee S-koppelingen 2. Monteer de S-koppelingen in de muurplaten 3. Controleer de S-koppelingen op waterpas en de h.o.h. afstand tussen de S-koppelingen. (Zonodig bijstellen, maar nooit terugdraaien) 4. Draai de afwerkrozetten op de S-koppellingen 5. Monteer de douchemengkraan op de S-koppelingen (let op de pakkingringen) 6. Monteer de glijstang tegen de zijwandwand. (let op de maten op de tekening) 7. Monteer de doucheslang onder de douchemengkraan en aan de douchekop. (let op de pakkingringen) 8. Hang de douchekop in de douchekophouder van de glijstang Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren douchegoot met afvoer 1. Monteer de 50 mm. 90 graden bocht mof /spie in sifonuitgang van de douchegoot 2. Plaats de douchegoot evenwijdig met de achterwand op de vloer. (Indien geen stelpoten aanwezig zijn, de douchegoot met 2 houtenblokken extra ondersteunen)

24 Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren radiator 1. Breng teflontape of hennep aan op de ½ buitendraad van het staartstuk van de radiatorkraan en monteer het staartstuk in linker bovenhoek van de radiator 2. Monteer de haakse radiatorkraan met de ¾ koppeling op het staartstuk 3. Breng teflontape of hennep aan op de ½ buitendraad van het staartstuk van de voetafsluiter en monteer van het staartstuk in de linker onderhoek van de radiator 4. Monteer de voetafsluiter met de ¾ koppeling op het staartstuk 5. Breng teflontape of hennep aan op de ½ buitendraad van de ontluchter en monteer de ontluchter in de rechter bovenhoek van de radiator 6. Breng teflontape of hennep aan op de ½ buitendraad van aftapkraan en monteer de aftapkraan in de rechter onder hoek van de radiator 7. Bepaal de plaats van de radiator in 2 J-beugels. (de afstand van de J-beugels tot de zijkant van de radiator moet aan beide kanten even groot zijn) 8. Monteer de radiator in de 2 J-beugels 9. Stel de J-beugels zo af, dat de radiator zowel horizontaal als verticaal waterpas hangt en de afstand tot de muur aan beide kanten van de radiator even groot is. (maak hiervoor gebruik van de sleufgaten in de beugels) Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren aanvoer- en retourleiding 1. Monteer de 15 mm dubbele beugel voor dunwandig stalen aanvoer- en retourleiding 2. Buig de sprong in de 15 retourleiding tussen de beugel en de voetafsluiter 3. Kort de retourleiding tussen de achterwand en de voetafsluiter op juiste maat af en ontbraam de leidingen. (houd rekening met de insteekdiepten in de voetafsluiter) 4. Monteer de retourleiding in de beugel en voetafsluiter 5. Draai de knelverbinding in de voetafsluiter goed aan 6. Buig de haakse bocht en een sprong in de 15 aanvoerleiding tussen de beugel en de radiatorkraan 7. Kort de aanvoerleiding tussen de achterwand en de radiatorkraan op juiste maat af en ontbraam de leidingen. (houd rekening met de insteekdiepten in de radiatorkraan) 8. Monteer de aanvoerleiding in de beugel en radiatorkraan 9. Draai de knelverbinding in de radiator goed aan Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Monteren accessoires Monteer het planchet met de bijbehorende bevestigingsmaterialen Bepaal de plaats van de spiegelklemmen Monteer de 2 vaste spiegelklemmen aan de onderzijde van spiegel Monteer de 2 verende spiegelklemmen aan de zijkant van de spiegel Monteer de spiegel in de spiegelklemmen

25 Werkvolgorde en Montagestappen installatietechniek Oplevering Zet de installatie onder druk Controleer de installatie op lekkage Spoel de installatie door Ruim je werkplek netjes op (afval in juiste bakken) Lever de installatie op Uitvoering, Werkzaamheden en Montagestappen elektrotechniek Vooraf: Bekijk de tekening en lees het klantenscenario aandachtig Vraag aan je docent of verzamel de benodigde materialen (zie materialenlijst) Verzamel de benodigde gereedschappen. (zie gereedschaplijst) Let op veiligheid, beroepshouding en pas de NEN normen toe Uitvoering, Werkzaamheden en Montagestappen elektrotechniek Na oplevering bespreek je met de docent: Waarom je de onderdelen op die plaats in de installatie hebt gemonteerd Het gebruik van de materialen en gereedschap Welke NEN normen en richtlijnen je hebt gebruikt Welke aandachtspunten jij belangrijk vond Verantwoord je het aantal gewerkte uren Beantwoord en bespreek je de theorievragen Werkvolgorde en Montagestappen elektrotechniek Maatvoering: er is geen exacte maatvoering, plaatsen van componenten aanpassen aan de beschikbare ruimte. Monteren: Monteer alle componenten, d.w.z. lasdozen, schakelaars, wandcontactdozen en verlichtingsarmaturen Monteer de groepenkast Monteer de mantelbuizen. (let hierbij vooral op de groepen indeling) Trek de bekabeling Maak de lassen in de kabeldozen Sluit de kabels aan op de groepenkast

26 Werkvolgorde en Montagestappen elektrotechniek Oplevering: 1. Controleer de installatie 2. Ruim je werkplek netjes op (afval in juiste bakken) 3. Lever de installatie op Materiaallijst Installatietechniek Voorgemonteerd zijn: 1. Wastafel 2. Twee muurplaten voor de douchemengkraan 3. Houten blok met gat van 20 mm waar de 15 mm drinkwaterleiding de mobiele werkplaats via de zijwand binnenkomt 4. Plaatsen waar de 15 mm koud- en warmwaterleidingen door het plafond naar de zonneboiler gaan 5. J-beugels voor radiator Materiaallijst Installatietechniek Sanitair 1 Wastafel 1 Set wastafelmontage draadpennen M10 x Plugbekersifon PP 32 mm (wit) t.b.v. wastafel 1 Vloerbuis PP 32 mm lange bocht (wit) 1 Planchet 1 Spiegel 1 Set spiegelklemmen 1 Douchegoot met uitgang 50 mm 1 PP bocht 50 mm 90 graden mof / spie (voor douchegoot met achteruitgang) 2 Houtenblokken 120 x 120 mm (voor ondersteuning douchegoot)

27 Materiaallijst Installatietechniek Water 10 meter kunststof beklede (meer lagen) buis 16 mm 1 Stopkraan ½ met aftap 4 Puntstuk ½ bu.dr. x 16 mm 1 Aftapkraan ¼ 3 T-stuk 16 mm 4 muurplaat 1/2 x 16 mm 1 Bocht 16 x 16 mm (reserve) 1 Sok 16 x 16 mm (reserve) 25 Beugels 16 mm 1 wastafelmengkraan met 3/8 flexibele slang aansluitingen 2 wastafelhoekstopkranen, aanvoer ½, afvoer 3/8 1 thermostatische douchemengkraan h.o.h. 150 mm 2 fiber ringen ¾ t.b.v. douchemengkraan 2 S-koppelingen ¾ x ½ met rozetten 1 douchekop, flexibele slang, glijstang met bevestigingsmateriaal 1 rol teflontape 30 kruiskop schroeven 4 x 30 mm 10 kruiskopschroeven 3,5 x 20 mm 10 kruiskop schroeven 4 x 40 mm Materiaallijst Installatietechniek Verwarming 0,5 Lengte dunwandig stalenbuis buis 15 mm 1 Plaatradiator minimaal 300 x 300 mm 1 Set J-beugels t.b.v. plaatradiato 1 Ontluchter ½ 1 Aftapkraan ½ 1 Rechte voetventiel ½ x 15 mm 1 Haakse radiatorkraan ½ 2 Knelset 15 mm 1 Dubbele beugel 15 mm 1 Sluitring 6 x 18 mm dik 2 mm Materiaallijst Elektrotechniek Montagerail t.b.v. armatuur of plafond of houten balk 1 verdeelkast met hoofdschakelaar en 3 aardlekautomaten 16 amp 1 3 fase aardlekautomaat,16 amp.30 ma

28 Opdracht: Hostalit buis 16mm als mantelbuis voor kabels Vult kabel Vult kabel Vult kabel Beugels 16/19mm 1 enkelvoudige wandc. doos WD opbouw 1 tweevoudige wandc. doos WD opbouw 2 enkelp. schakelaars WD opbouw 1 combinatie WD opbouw 1 5 polige Ceeform wandcontactdoos 16 amp 1 schijnwerper type bouwlamp met halogeenlamp tweekneeps 100 watt, of uitvoering met LED verlichting 1 TL armatuur WD met 1 maal buis 18w kleur 33 WD 1 bulleye armatuur voor boven wasbak met PL lamp 9 watt,of gloeilamp 40w 1 doos 5 voudige lassen, Wago serie kabellasdozen met wartels, waarvan 1 met montagebeugel voor op railsysteem Blank aarddraad 6mm of VD groen/geel 6 mm Aardklemmen voor CV buis en voor waterleiding 15mm. Aardrail Gereedschapslijst Installatietechniek PBM s Veiligheidsschoenen Veiligheidsbril Gereedschapskist met slot Gereedschapslijst Installatietechniek Aftekengereedschap Liniaal Duimstok / rolmaat Potlood Krijt Blokhaak of platte haak Waterpas

29 Gereedschapslijst Installatietechniek Montagegereedschap Priem Hamer Waterpomptang Montage sleutel (draadpensleutel) Openringsleutel of steeksleutel 24 mm (t.b.v. knelfittingen) Verstelbare moersleutels (Bahco) Set steek- ringsleutels t.b.v. montage appendages Set inbussleutels Halfronde vijl Beugelzaag Junior zaag Staalborstel Buigijzer 15 mm met slede Buizensnijder voor koperen en dunwandige stalen buis Ontbramer/binnenpijpfrees voor koperen en dunwandige stalen buis Accuschroef/boormachine inclusief bitjes en boren Set platte schroevendraaiers Set kruiskop schroevendraaiers Buigijzer 15 mm met rol Radiatorkraansleutel en/of inbussleutel 13 mm Afbraam en kalibreerdoorn 16 t/m 26 mm Schaar voor kunststof buis Uitwendige buigveer 16 mm Buigijzer 16 mm met korte hefbomen Krijtpotlood (wit) Koffer met accu persmachine incl. acculader en 2 accu s Persbekken 15 mm Persbekken 16 mm voor accu persmachine (of handperstang 16 mm. voor kunststof buis) Trap Werktafel met bankschroef en/of buizenklem Gereedschapslijst Elektrotechniek PBM s Werkbroek Veiligheidsschoenen Veiligheidsbril Gereedschapkist met slot

30 Gereedschapslijst Elektrotechniek Aftekengereedschap Liniaal Duimstok / rolmaat Potlood / stift Waterpas Krijt Gereedschapslijst Elektrotechniek Montage gereedschap Combinatietang Zijkniptang Punttang Draadstriptang Spanningstester Set geïsoleerde schroevendraaiers, plat en kruiskop Beugelzaag Aftekenpotlood Accuschroefmachine met bitjes Hamer Buis snij apparaat Set ijzer- en houtboortjes Priem Bijlagen

31

32

33

34

35

36

37