5,4. Biografie. Werkstuk door een scholier 4280 woorden 20 januari keer beoordeeld

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 4280 woorden 20 januari ,4 18 keer beoordeeld Vak CKV Albrecht Dürer - Caspar David Friedrich Werkstuk de twee kunstenaars in vergelijking Indeling: - Inleiding - Albrecht Dürer Biografie Kunstbeschrijving - Caspar David Friedrich Biografie Kunstbeschrijving - Vergelijking Caspar David Friedrich Albrecht Dürer - Beeldanalyse Albrecht Dürer - Beeldanalyse Caspar David Friedrich - Verantwoording - Bronvermelding Inleiding: Dit werkstuk gaat over twee schilders een oude en een wat nieuwere, namelijk: De schilder uit de renaissance: Albrecht Dürer. En een schilder uit het neoclassicisme: Caspar David Friedrich, beide Duitse schilders. De bedoeling is wat te weten te komen over de twee gekozen schilders, en allerlei aspecten van het werk van deze verschillende schilders te vergelijken. Albrecht Dürer Biografie Albrecht Dürer Belangrijkste Duitse schilder en graficus van de Vroege Renaissance. Dürer werd geboren als het derde kind, uit een gezin van 18 kinderen, Op 21 mei 1471 te Neurenberg, waar hij tevens ook het grootste gedeelte van zijn leven doorbracht. Dürer overleed op 6 april 1528 in Neurenberg.. Na een opleiding bij zijn vader,die goudsmid was, ging Dürer van in de leer bij de schilder en graficus Michael Wolgemut. In zijn atelier werden vele uiteenlopende opdrachten uitgevoerd: schilderingen voor vleugelaltaren, in die tijd de belangrijkste traditionele taak van een atelier, stichter- en devotieschilderijen, ontwerpen voor glasschilderkunst en kunstnijverheid, boekillustraties in houtsnede. Tijdens Dürer zijn Leertijd werd waarschijnlijk al gewerkt aan de illustraties van Fridolins Schatbewaarder (Neurenberg, 1491) en Schedels Wereldkroniek (Neurenberg 1493). In het atelier van Pagina 1 van 9

2 Wolgemut kreeg Dürer de gelegenheid om zich allerlei technieken eigen te maken. Hij kon aan de hand van kopieën de Nederlandse kunst leren kennen en ook de werken van de belangrijkste Duitse kopergraveur Martin Schongauer Bestuderen. Van 1490 tot 1494 maakte Dürer een lange trektocht. Uit notities van Karel van Mander (1491) blijkt dat Dürer in Haarlem is geweest. Ook staat bekend dat hij enige tijd in Colmar is geweest. Hier had Dürer Kennelijk Martin Schongauer persoonlijk willen leren kennen. Helaas was hij bij aankomst van Dürer al overleden. Ook heeft hij langere tijd in Bazel door gebracht. Daar kreeg hij van de boekdrukker en uitgever Johann Amerbach een opdracht voor het maken van houtsnede en illustraties bij de komedies van terentius. Voorts maakte hij hier illustraties bij De ridder van Turn van Geoffrey de La Tour Landrys en bij het Narrenschip van Sebastiaan Brand. Er wordt aangenomen dat aan het einde van zijn reis Dürer contact heeft gehad met de Housbuchmeester. Van wie hij de technieken van de kopergravure en het etsen zou hebben overgenomen. Dit is te zien in zijn eerste werken na zijn terugkomst in Neurenberg. In 1494 Trad Dürer in het huwelijk met Agnes Frey, de dochter van de kopersmid, die zijn vader voor hem had uitgezocht. Het huwelijk bleef kinderloos. Kort daarna brak de pest uit in Neurenberg. Hij vertrok naar Italië waar hij kennismaakte met de kunst van de Italiaanse renaissance. Onderweg maakte hij veel aquarellen van het landschap. Hieraan is goed te zien welke route hij gevolgd heeft. Hij reisde via Augsbruck en Innsbruck over de Brennerpas naar Venetië. Daar leerde hij de broers Bellinni kennen, die zijn belangrijkste voorbeelden werden. Jacopo de Barbari inspireerde hem tot zijn studies van verhoudingen. Dürer maakte veel kopieën en tekende ook over van Italiaanse voorbeelden. Na zijn terugkeer in Neurenberg begon hij allerlei wetenschappen te bestuderen om zijn kunst verder te ontwikkelen. Zijn werken bestaan niet alleen uit schilderijen, gravures, houtsnede en tekeningen maar ook uit geschriften over kunst en wetenschap. Dürer was daardoor een belangrijke schakel voor de introductie van de Italiaanse renaissance in het noorden. Dürer opende een eigen atelier en begon als zelfstandige verkoper van zijn grafische werk op touw te zetten. Hij maakte onder andere de 15 delige Apocalyps (1498). Zijn houtsnede en gravures signeerde hij met zijn bekende monogram: Hij nam geen opdrachten aan voor het vervaardigen van vleugel altaren. In plaats daarvan schiep hij in verhouding vrij weinig altaar stukken voor particulieren opdrachtgevers. Daarbij greep hij terug op de Italiaanse en Nederlandse voorbeelden. In deze stijl ontstond onder andere het Paumgartner Altaar. In het begin van het jaar 1507 kreeg Dürer van een Frankfurter koopman Jacob Heller de opdracht voor een altaarstuk met als thema een Maria ten hemel opening. Hij maakte dit af in 1509, en werd het tentoon gesteld. Maar in 1729 is het middenluik bij een brand verbrand geraakt, en alleen in kopieën is het behouden gebleven. Hier blijkt uit dat hij eerst composities heeft gemaakt voordat hij op doek heeft gezet. Dürer introduceerde bij dit werk de nieuwe monumentale stijl aan, die was plastisch en deed denken aan de beeldhouwkunst. Kunstbeschrijving Een van zijn belangrijkste werken die hij in een van zijn laatste levensjaren gemaakt heeft, zijn twee schilderijen en stellen vier apostelen voor,(johannes, Petrus, Marcus en Paulus.). Hij maakte deze schilderijen in 1526, twee jaar voor zijn dood. Pagina 2 van 9

3 Deze waren bestemd voor het raadhuis van Neurenberg, maar bevinden zich nu in het Alte Pinacotheek in München. Met dit werk geeft Dürer te kennen dat hij een volgeling is van Luther en de reformatie. Dürer heeft een duidelijke invloed gehad op de ontwikkeling van de portretkunst van de renaissance. Voorbeelden hiervan zijn het portret van de Saksische keurvorst Frederik de Wijze uit 1496, het levensgrote schilderij van keizer Karel de Grote en van keizer Sigismund uit 1509 en ook twee portretten van keizer Maximiliaan. Men vond in die tijd dat de kunstenaar een anoniem werktuig ter verheerlijking van God was, en dat Dürer zich dit graag liet toekomen was te zien aan zijn latere zelfportretten waarin hij zichzelf met elegante en modieuze kleding schilderde. Op zijn laatste zelfportret beeldt hij zichzelf dan ook symmetrisch en frontaal af op middeleeuwse wijzen zoals dat werd gedaan met Christus portretten. Mensen die aan de scheppingskracht gelijk aan god waren werden in het middelpunt van een schilderij geplaatst en dat deed Dürer ook bij zichzelf. Zijn motto was dan ook: Zoals alleen ik het kan Dürer schilderde mensen nooit vanuit een perspectief omdat hij vond dat mensen moesten worden afgebeeld zoals ze je toekwamen, dus nooit stilstaand maar wel levendig. Hierdoor ontstaat er een mystieke wijze van de mensen uit zijn portretten. Wat Dürer zo belangwekkend maakte is dat hij er plezier in had, ook voor de gewone mens verstaanbaar te communiceren. In de 16re eeuw werd het vlot vertellen van verhalen niet als een zwakheid meer beschouwd maar meer als veelzijdigheid. In 1505 ging Dürer voor de tweede keer naar Italië, weer om de pest epidemie te ontvluchten. Op deze reis heeft hij vermoedelijk Leonardo da Vinci ontmoet. Als dat werkelijk zo is, lijkt het waarschijnlijk dat deze twee genieën, ideeën hebben uitgewisseld en stijlen en technieken hebben vergeleken. Het zou kunnen zijn dat de dame met de hermelijn na aanleiding van deze samenkomst is ontstaan, als blijk van eer. Dit is dus een samensmelting geweest van stijlen van Leonardo da Vinci en Albrecht Dürer. Dürer kwam onder de indruk van het humanisme. Hierdoor raakte hij bevriend met Willibalt Pirckheimer die hem hierin nog wijzer maakte. Door deze kennis van het humanisme, kreeg Dürer veel grafische opdrachten van buitenlandse meesters. Neurenberg was een vrije rijks stad, waar cultuur, politiek en economie het middelpunt waren. Dit leverde een grote bijdrage aan Dürer s ontwikkeling. In 1509 werd Dürer lid van de grote raad, een privilege voor veel vooraanstaande burgers. Vanaf 1510 ging Dürer zich steeds meer bezig houden met grafiek. Vanaf die tijd kreeg hij veel opdrachten en in 1512 kwam hij in dienst van Maximiliaan van Oostenrijk, en kreeg hij de opdracht voor het vervaardigen van de humanistische allegorische cyclus triomfboog en triomftocht. Hij kreeg als enige van Maximiliaan s kunstenaars salaris van honderd gulden per jaar. Maximiliaan werd ook wel de beschermheer van Dürer genoemd, dit omdat hij ervoor zorgde dat er geen kopieën werden gemaakt van de werken van Dürer, maar hier had hij zich echter niet erg druk over hoeven maken want de kopieën die er werden gemaakt waren zogezegd armetierig en zielloos. Dürer bezocht Nederland in een reis in 1520, Dit deed Dürer omdat hij moest bevestigen dat Karel V in Aken werd gekroond. Dürer had een vooruitziende blik; want toen de van veren voorziende schilden en hoofdtooien opdoken aan het hof van Karel V, stelde hij onmiddellijk vast dat deze objecten zich konden meten met de fraaiste kunstwerken van de westerse wereld. En daar kreeg hij zijn gelijk in, want ze zijn tegenwoordig te bewonderen in het museum van volkenkunde in Wenen. Pagina 3 van 9

4 Dürer werd overal als een held ontvangen, en voorgesteld aan de hoogste mensen van het land, zoals Erasmus, in Rotterdam, Lucas van Leyden, Jan Provost en Joachim Patenier. Hij beschreef zijn reis in een dagboek, waarin hij zijn bewondering uitspreek voor de Nederlandse meesters. Van 1523 tot 1528 verschenen Dürer s verhandelingen, lessen in meten en de vier boeken over de verhouding. Dürer streefde naar artistieke bevrijding van de Noord-Europese kunst, in navolging van de Italiaanse renaissance: weg met het ambachtelijke, meer ruimte voor creativiteit en emotie. Caspar David Friedrich Biografie Caspar David Friedrich, Duitse schilder en tekenaar, geboren op 5 september 1774 te Greifswald. Overleed op 7 mei 1840 te Dresden op 64 jarige leeftijd. Caspar David Friedrich geldt als een van de belangrijkste landschapschilders uit de Duitse Romantiek. Friedrich zijn vader was werkzaam in de zeepindustrie te Greifswald. Toen hij 7 jaar was stief zijn moeder. Hij kwam uit een gezin van 10 kinderen Op zijn 20e ging Caspar David Friedrich naar de academie in Kopenhagen bij onder andere Abilgaard. In 1798 vertrok hij naar Dresden, waar hij de rest van zijn leven bleef. Caspar David Friedrich was afkomstig uit een protestantse familie. Zijn geloof in het individuele oordeel leidde echter tot een afkeer tegen het gezag van instanties, zoals de kerk en de academie. Tot zijn vrienden en kennissenkring behoorden vele intellectuelen zoals Goethe en Novalis en de schilder Runge en Ludwig Tieck. Runge behoorde net zoals Caspar David Friedrich tot de Duitse romantische schilders. Hij vond ook dat de natuur niet in al haar woeste aantrekkingskracht maar vormde de natuur tot een godsdienstig symbool. Lang niet iedereen zal bij deze namen iets kunnen voorstellen, want zij zijn nooit zo bekent geworden als de romantische schilders Constable en Turner in Engeland, en de Franse Délacroix en Géricault of de Spaanse Goya. Maar die twee kunstenaars realiseerde wel onafhankelijk van elkaar de fundamentele vernieuwing in de beeldende kunst. In 1808 maakte Caspar David Friedrich zijn bekendste schilderij: Het kruis in de bergen, toen dit verscheen wist iedereen, dat dit een altaarstuk was met de natuur als onderwerp. In zijn atelier hing hij dit schilderij op, en maakte het voor het plubliek toegankelijk. Het vertrek waar het schilderij hing, werd hieraan aangepast. Hierdoor ontstond de mystieke religieuze sfeer, die nog lang na zou klinken. Want deze gebeurtenis zette definitief de toon voor een nieuwe interpretatie van het kunstenaarsschap. De schilder of beeldhouder was niet langer een ambachtsman als in de middeleeuwen of bedrijver van de zeven vrije kunsten in de renaissance en in de barrok. Hij was voortaan priester, profeet of medicijnman. Nadat hij in 1808 zo bekend was geworden met het schilderij: Het kruis in de bergen, nam in de verdere loop van zijn leven zijn bekendheid af. Het was een hoogtepunt in zijn schilders carrière. In 1825 kreeg hij ook nog een beroerte en daarmee raakte hij toch nog meer in de vergetelheid. Echter toen hij overleed had hij zo n schuld, dat zijn vrouw aan de tsaar een financiële bijstand vroeg. Dit kreeg zij, omdat tsaar Nicolaas een schilderij van Friedrich gekocht had. Kunstbeschrijving Hij zag kunst als een middelares tussen de natuur en de mens en streefde ernaar zijn Pagina 4 van 9

5 landschapsschilderingen, in tegenstelling tot het heroïsch landschap, een subtiele, subjectieve natuurbeleving en gevoelservaring neer te zetten. Hij gebruikte wijde vergezichten voor grote landschappen of zeegezichten. Bijna alles zette Friedrich neer in een bewegingsloos moment, dus alles was volledig statisch afgebeeld. En de melancholie, zoals de angst of verdriet die hij voelt legt hij vast in zijn schilderijen, veelal in roze tinten. Hij schilderde een classicisme dat van een andere orde is dan het franse (antibarok) neoclassicisme. Zijn landschappen waren groots en verlaten. Ook kenmerkend voor Caspar David Friedrich zijn schilderkunsten is dat al zijn personages in zijn schilderijen, zich altijd keren van de toeschouwers (rückenfigur), en verzonken lijken te zijn in het landschap, zij willen ongestoord van de natuur genieten. Hierbij komt zijn romantiek naar boven. Een vriend (Ludwig Tieck) beschreef de schilderijen van Caspar David Friedrich op deze manier: In iedere mosplant, in iedere steen, gaat een geheim cijfer schuil, dat zich nooit laat opschrijven, of volledig ontraadselen, maar dat we voortdurend denken te zien. Deze visie was ontleend aan de mysticus Jacob Böhme, die omstreeks 1600 de overtuiging had uitgesproken dat de zichtbare wereld, de natuur, niets anders is dan het kleed waarin het opperwezen zich manifesteert. In de periode dat Caspar David Friedrich leefde stond zijn stijl kenmerkend voor de Duitse Romantiek, dit kwam door zijn oog voor detail en de zuivere penseelstreek die hij gebruikte. Zijn stijl kwam uit het Neoclassicisme en uit het feit dat Duitse schilders en kunstenaars in die tijd al hun werk beschouwden als nationaal cultureel erfgoed en zij zagen het als hun trots. Napoleon was in Europa bezig oorlog te voeren, en hij vond het belangrijk dat ieder land zijn eigen identiteit had. En de schilders van het neoclassicisme waren er erg trots op dat zij die voor Duitsland konden neerzetten, het stond in die tijd bekend als de Duitse stijl. In die tijd gingen er ook heel veel mensen zich uiten over wat zij vonden van Napoleon. Want Napoleon wilde een grote revolutionaire vrijheid, gelijkheid en broederschap. Buiten de schilders uitte ook Duitse componisten hun gevoelens over Napoleon, bijvoorbeeld Beethoven, die componeerde in die tijd een treurmars, en daarin kwamen zijn gevoelens ten opzichte van Napoleon naar boven. Vergelijking Caspar David Friedrich Albrecht Dürer Albrecht Dürer Caspar David Friedrich Tijd Periode Renaissance/wedergeboorte Kenmerk: Er werd opnieuw naar kunst gekeken met een gekritiseerd oog. Neoclassicisme Kenmerk: In die tijd gebruikte men veel klassieke vormen in hun kunst. kenmerk Een van de noordelijke kunstenaars die zich het vroegs met overgave verdiepte in de Italiaanse kunst. Hij was een vooruitstrevende schilder. Hij bracht de denkbeelden en maatstaven uit Italië mee naar het noorden, en verwerkte dit in zijn kunst. (romanist) Hij was ook een goddienstige schilder en vol van zichzelf. Hij schilderde zichzelf frontaal afgebeeld zoals dat alleen werd gedaan met heilige. Dürer schilderde heel gedetailleerd gezichten. Hij schilderde ook romantische taferelen. Romantische schilder en bijna klassiek. Hij schilderde ook met fantasierijke symbolen van religieuze signatuur. Hij schilderde vooral landschapen met soms een enkele personage erin. Toch zag je daar ook nooit het Pagina 5 van 9

6 gezicht van. Hij had als kenmerk dat alles in een bewegingsloos moment kon stilzetten. Hij schilderde altijd landschapen en schilderde dat je het gevoel had dat je heel ver kon kijken, op een statische manier. Het valt ook op dat zijn schilderijen altijd vrij symmetrisch zijn. Type schilder Schilder, houtbewerker, schrijver en graveur, opgeleid in de gangbare post-rogier-stijl ( ) Schilder, tekenaar, schrijver, goudsmid Vrije of gebonden keuzes Dürer werkte vooral voor opdrachtgevers, en is een tijdje in dienst getreden voor Maximiliaan. Maar hij heeft ook wel vrij geschilderd. Friedrich was niet gebonden aan een opdrachtgever. Hij werkte vrij en bedacht zijn eigen onderwerpen. Leefomstandigheden. Niet getrouwd, en gewoon door ouderdom overleden, maar nog steeds als een zeer bekende schilder. Wel getrouwd maar na zijn hoogtepunt in 1808 vergeten geraakt en als een arme onbekende schilder gestorven. Het grootste verschil toch wel tussen de twee schilders, is dat als je hun kunst vergelijkt dat je direct opvalt dat Dürer in zijn schilderijen met heel veel detail en gevoel voor verhoudingen, blikken op zijn geportretteerde kon weergeven. Terwijl Friedrich helemaal niet mensen portretteerde maar altijd wijde landschappen en natuurbelevenissen, en de weinige keren dat hij iemand vastlegde was dat met zijn rug naar de toeschouwers gekeerd en verdiept in het landschap van het schilderij, ze gingen gewoon hun gang. Bij Friedrich haalde je zijn emoties en vooral zijn eenzaamheid, want het was allemaal heel somber, uit zijn grenzeloze landschappen en bij Dürer haalde je zijn emoties uit de gezichten van de geportretteerde. Een overeenkomst tussen de twee schilders is dat ze allebei uit een groot gezin kwamen en moesten vechten voor hun plek. Ook waren allebei hun ouders arm. Dürer heeft zijn inspiratie opgedaan al reizende, terwijl Friedrich bijna zijn hele leven in Duitsland heeft gewoond en alleen zijn opleiding heeft gevolgd in kopenhagen. Beeldanalyse Biddende handen (1508) Albrecht Dürer -29 x 20 cm -kunstmuseum in Wenen Wat is het? Het is een tweedimensionale tekening Wat is er te zien? Er zijn twee handen getekend die uit een overhemd steken en omhoog wijzen, de handen staan tegen elkaar aan. Ze zijn zeer gedetailleerd. En je kunt duidelijk zien dat de handen gehavend zijn. Sommige vingers staan krom en je ziet duidelijk de aderen van de linkerhand lopen. De achtergrond is donker en in het midden is een wat lichter punt. Wat is het materiaal? Wat is de techniek? Het is getekend op een doek met een blauw getinte achtergrond, en Dürer heeft als materiaal houtskool en inkt gebruikt. De werkwijze is tekenachtig. Er is ook sprake van arceringen. Welke beeldende aspecten? Het standpunt is een zijaanzicht. Het is een gesloten vorm. Het is een afgesneden beeld. Het zijn organische vormen. Pagina 6 van 9

7 Er is veel ruimtesuggestie doordat er gewerkt is met veel plasticiteit. En er is veel licht en schaduwwerking, en er is daarom ook wat glimlicht op de handen. Het heeft een licht/donker contrast. Het is een statische compositie. Het is tekenachtig en realistisch gemaakt. wat heeft de nadruk? De aderen die over de handen lopen springen meteen in het oog. Wat is de bedoeling? Het was een eerbetoon aan zijn broer, die niet meer instaat was om kunst te maken omdat hij zich had opgeofferd voor Albrecht. Wat vind ik er zelf van? Ik vind het een goed gedetailleerde tekening, en het verhaal wat er achter schuilt is ook eigenlijk heel aandoenlijk en geeft het een diepere waarde. Achter deze biddende handen schuilt het verhaal als volgt: In de vijftiende eeuw na Christus, leefde er in een stadje, dichtbij Neurenberg, een familie met achttien kinderen. Achttien! Om zijn kroost aan het eten te houden, werkte de vader, die goudsmid was, 18 uur per dag in zijn atelier, en daarbuiten deed hij nog zoveel mogelijk betaalde klusjes die er bij hen in de buurt voorhanden waren. Ondanks hun schijnbare hopeloze bestaan, hadden twee van Albrecht Dürer Senior zijn zonen een droom. Allebei wilden ze graag hun talenten voor kunst vorm gaan geven op de kunstacademie in Neurenberg. Maar ze wisten ook heel goed dat hun vader nooit zo'n dure opleiding voor hen kon betalen. Na vele lange gesprekken, 's nachts in hun overvolle bed, kwamen ze eindelijk tot een oplossing. Ze zouden er om tossen. De verliezer zou in de mijn, nabij hun stadje gaan werken, om in de kosten en het onderhoud te voorzien van de opleiding van de ander aan de Kunstacademie. Wanneer de winnaar zijn studie na vier jaar had afgerond, zou deze de andere broer steunen met geld wat hij verdiende met zijn kunst, of, als het nodig was, in de mijnen, zodat ook deze broer de opleiding kon volgen. Ze tosten ze een munt, Albrecht Dürer won en vertrok naar Neurenberg. Albert daalde af in de mijnen om de eerstvolgende vier jaar zijn broer op de Kunstacademie te financieren. Albrecht zijn werk was bijna meteen een sensatie op kunstgebied. Zijn etsen, houtsnijwerk en zijn olieverfschilderijen overstegen vaak het werk van zijn leermeesters en tegen de tijd dat hij afstudeerde, begon hij al flink te verdienen aan zijn gemaakte kunstwerken. Toen Albrecht terugkeerde naar huis, hield zijn familie een feest ter gelegenheid van Albrecht zijn thuiskomst. Na het eten stond Albrecht op van zijn plaats aan het hoofd van de tafel om een toost uit te brengen op zijn broer voor de opofferingen die deze zich de laatste vier jaar gedaan had zodat Albrecht zijn ambitie kon gaan vervullen. Hij vertelde dat zijn broer nu naar de academie mocht gaan om zijn droom te gaan vervullen en dat Albrecht hem nu zou onderhouden. Zijn broer liet hem zijn handen zien en zei: Ik kan niet naar Neurenberg. Het is te laat voor mij. kijk wat vier jaar in de mijnen hebben gedaan met mijn handen. Haast elk bot in iedere vinger is wel een keer gebroken geweest, en de laatste tijd heb ik zo'n last van Artritis in mijn rechterhand, dat ik nog niet eens een glas op kan houden om jouw een toost terug te brengen, laat staan dat ik delicate lijnen op het canvas doek kan maken met een pen of een penseel. Voor mij is het te laat. Op een dag tekende Albrecht als eerbetoon aan alles wat die voor hem had opgeofferd, de kapotte handen van zijn broer de handpalmen samen en de vingers ten hemel gestrekt. Hij noemde dit simpelweg: Handen, maar de hele wereld opende haast onmiddellijk zijn hart voor dit meesterwerk en hernoemde zijn eerbetoon van liefde: Biddende handen. Pagina 7 van 9

8 Beeldanalyse Het kruis en de kathedraal in de bergen (1811) Caspar David Friedrich - 45cm bij 38cm -Te zien in het Kunstmuseum in Dusseldorf Met dit schilderij is Friedrich Friedrich maakte de weg vrij voor de natuur als openbaring van een goddelijk, geestelijke werkelijkheid. Hij stelde het tentoon in zijn eigen atelier, wat hij had veranderd zodat er mensen konden komen kijken, ook dat was somber ingericht zodat zijn schilderijen beter uitkwamen, Het vertrek was verduisterd, de tafel met zwart textiel bedekt, ergens flakkerde kaarsen of toortsen. De mystieke religieuze sfeer die ontstond, zou nog lange tijd naklinken volgends degene die hem hebben bezocht. Het toonde een nieuwe interpretatie van de kunstenaarsschap. Dit was geen ode aan de natuur, dit was een altaarstuk met de natuur als onderwerp. Wat is het? Het is een tweedimensionale schilderij. Wat is er te zien? Er is een kathedraal te zien, met daarvoor en naast verschillende hoge naaldbomen te zien, die ook een beetje silhouetachtig zijn. Voor de kathedraal staat een kruis met Jezus. En je ziet aan beide weerskanten op het doek dat het tussen de bergen en rotsen staat. Tussen de rotsen groeien kale bomen. De stenen op de voorgrond zijn bemost. Wat is het materiaal? Wat is de techniek? Het is gemaakt van olieverf op doek. De techniek is een zeer gedetailleerd manier van schilderen. De gereedschap zijn penselen, kwasten en paletmessen. Welke beeldende aspecten? Het is gedetailleerd en realistisch. Het is een thematisch/verhalend landschap. Met organische vormen. Het is ook een symmetrische vorm. Er is ook vel ruimtesuggestie. Het is geschilderd vanaf een laag standpunt. Er is een drie delige plans. En door de vele overlappingen is er ook een ruimtesuggestie door coulissen. Ook is er gebruik gemaakt van vele licht donker contrasten. Er wordt veel gebruik gemaakt van aardkleuren. Er komt natuurlijk licht van de lichtbron, de zon die van bovenaf schijnt en geeft een sterke lichtintensiteit aan de bovenkant van het doek. Er is ook wel sprake aan de voorgrond van diffuus licht, dit omdat je niet een duidelijke schaduwval ziet. Het is een centrale compositie. Wat heeft de nadruk? Het aandachtspunt is het kruis. Dit komt omdat die heel centraal in het beeld staat. Wat is de bedoeling? De bedoeling van het schilderij is de toeschouwer in het geheel te onttrekken, je word als het ware in het tafereel getrokken, je kan er ook helemaal in opgaan. Wat vind ik er zelf van? Ik vind het zelf een heel mooi schilderij. Mijn voorkeur gaat sowieso uit naar landschapsschilderingen en ik vind dat Caspar David Friedrich dat heel goed kan. Verantwoording Pagina 8 van 9

9 Ik heb als eerste gekeken naar welke soort schilders mij beviel. Daarbij kwam ik uit op landschapschilderaars en romantische schilderaars. Mijn oog viel daarbij al snel op Caspar David Friedrich, een wat minder bekende schilder maar met prachtige werken. En nog genoeg over te vinden. Daarna ben ik gaan zoeken naar een mooie tegenpool voor Caspar David Friedrich en toen kwam ik al zoekende op Albrecht Dürer. Een schilder die veel gemeen maar ook veel het tegenovergestelde deed van Caspar David Friedrich. Beide schilders bevielen mij wel en ik nadat ik had gekeken of er van beide genoeg informatie te vinden was, heb ik mij erop gewaagd en aan het werkstuk begonnen. Ik vond het leuk om aan dit werkstuk te werken en heb er veel van opgestoken. Bronvermelding: Websites: art.nl/bio/friedrich2.htm Literatuur: De geschiedenis van de kunst: Architectuur schilderkunst/beeldhouwerkunst door: Bernard S. Meyers en Trewin Copplestone. Uitgeverij: Atrium, 1985 Kunst voor dummies Door: Thomas Hoving, voormalig directeur van het Metropolitan Museum Of Art in New York Uitgeverij: Addison Wesley, 1999 Beeldende Begrippen Door: Bert Boermans. begrippen in beeldende vormgeving Uitgeverij: LAMBO, 2002, 13e druk Zienderogen Kunst Door: Jos Smeets Theo Arts Marleen van Hombergh Catrien de Jong Uitgeverij: Malmberg, 1990, 2e druk Pagina 9 van 9