EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN VOEDSELVEILIGHEID

Transcriptie

1 Ref. Ares(2018) /02/2018 EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL GEZONDHEID EN VOEDSELVEILIGHEID Audits en analyse inzake gezondheid en voedsel DG(SANTE) EINDVERSLAG OVER EEN ONDERZOEKSMISSIE UITGEVOERD IN BELGIË VAN 5 TOT EN MET 13 SEPTEMBER 2017 MET ALS DOEL INFORMATIE TE VERZAMELEN OVER SYNERGIEËN VAN OFFICIËLE CONTROLES MET DOOR EXPLOITANTEN VAN LEVENSMIDDELENBEDRIJVEN ZELF UITGEVOERDE CONTROLES ("ZELFCONTROLES") EN MET CERTIFICERINGSREGELINGEN VAN DERDE PARTIJEN In reactie op de door de bevoegde autoriteit verstrekte informatie zijn in het ontwerpverslag geconstateerde feitelijke onjuistheden gecorrigeerd; verduidelijkingen worden gegeven in de vorm van een voetnoot.

2 Samenvatting In dit verslag wordt het resultaat beschreven van een onderzoeksmissie die van 5 tot en met 13 september 2017 in België is uitgevoerd als onderdeel van het geplande werkprogramma van het directoraat-generaal Gezondheid en Voedselveiligheid. Het doel van de missie was informatie te verzamelen over de manier waarop en de mate waarin de bevoegde autoriteit bij de organisatie van officiële controles van levensmiddelen van dierlijke en niet-dierlijke oorsprong rekening houdt met de resultaten van zelfcontrolesystemen en garantieregelingen van derde partijen. De bevoegde autoriteit, het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen, beschouwt de door de Belgische industrie en belanghebbenden ontwikkelde nationale gidsen, die zij wetenschappelijk en technisch heeft beoordeeld, als de referentienormen. Wanneer deze door de exploitanten van levensmiddelenbedrijven worden toegepast, bieden ze de hoogste garantie voor de veiligheid van de geproduceerde levensmiddelen. Het agentschap moedigt in de vorm van een lagere frequentie van officiële controles en verlaging van de aangerekende heffing exploitanten van levensmiddelenbedrijven aan om op basis van de nationale gidsen gevalideerde systemen voor het beheer van de voedselveiligheid te ontwikkelen en uit te voeren. Het agentschap heeft maatregelen genomen, en voert deze uit, ter waarborging van de betrouwbaarheid van de resultaten van de controle-instanties aan welke de taak is gedelegeerd om de systemen voor het beheer van de voedselveiligheid van exploitanten van levensmiddelenbedrijven te valideren. Desondanks onderzoekt het agentschap niet alle mogelijkheden van de gegevens die de controle-instanties in het kader van de aan hen gedelegeerde taak genereren. Tot nu toe, en omdat in correlatieonderzoeken waarin de nationale gidsen worden vergeleken met bepaalde private voedselveiligheidsnormen is geconcludeerd dat de vereisten van de private regelingen niet volledig overeenstemmen met de gidsen, heeft de bevoegde autoriteit besloten de risicobeoordeling van de planning van officiële controles en de uitvoering ervan uitsluitend te baseren op de mate waarin de systemen voor het beheer van de voedselveiligheid beantwoorden aan de nationale gidsen. Als gevolg van deze beslissing is het niveau van de synergieën van officiële controles met door de private sector uitgevoerde controles in het kader van de certificering van exploitanten van levensmiddelenbedrijven overeenkomstig een vrijwillige certificeringsnorm van een derde partij of normen die zijn ingevoerd door individuele ondernemingen zoals grote levensmiddelenketens, beperkt tot enige sectorale bemonstering of activiteiten waarvoor geen goedgekeurde nationale gidsen bestaan. De bevoegde autoriteit blijft echter zoeken naar mogelijkheden om bepaalde private regelingen voor normen op het gebied van voedselveiligheid beter te integreren in het nationale, op risico's gebaseerde controlesysteem voor exploitanten van levensmiddelenbedrijven. II

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Doelstelling en reikwijdte Rechtsgrondslag Achtergrond Bevindingen Bestaande garantieregelingen van derde partijen Synergieën tussen garantieregelingen van derde partijen, controle-instanties, zelfcontrolesystemen en officiële controles Bestaande samenwerkingsregelingen en -mechanismen voor informatie-uitwisseling Voor de validatie van zelfcontrolesystemen goedgekeurde controle-instanties Garantieregelingen van derde partijen Voedselveiligheidsnormen van individuele ondernemingen en zelfcontrolesystemen Mechanismen om de geschiktheid en betrouwbaarheid van de informatie te waarborgen De gevolgen voor de planning en de prioriteiten van officiële controles De gevolgen voor de naleving door exploitanten van levensmiddelenbedrijven Geplande/voorgestelde maatregelen met het oog op synergieën tussen garantieregelingen van derde partijen, zelfcontrolesystemen en officiële controles Opgedane ervaringen geleerde lessen Algemene conclusies Slotvergadering...18 III

4 IN DIT VERSLAG GEBRUIKTE AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN Afkorting B2B B2C BELAC Belgapom CI('s) FAVV ELB('s) LNDO GFSI HACCP IFS IFSS('en) ISO MANCP PFSS('en) SCS('en) Kmo's Verklaring Business-to-business Business-to-consumer Nationale Raad voor Accreditatie en Certificatie Beroepsvereniging voor de Belgische aardappelhandel en -verwerking Private certificeringsinstantie(s) Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Exploitant(en) van een levensmiddelenbedrijf Levensmiddelen van niet-dierlijke oorsprong Global Food Safety Initiative (mondiaal voedselveiligheidsinitatief) Hazard analysis and critical control points (gevarenanalyse en kritische controlepunten) International Featured Standards Individual firm food safety standard(s) (voedselveiligheidsnorm(en) van individuele ondernemingen) Internationale Organisatie voor Normalisatie Multi-annual national control plan (meerjarig nationaal controleplan) Third party certification scheme(s) (certificeringsregeling(en) van (een) derde partij(en)) Zelfcontrolesyste(e)m(en) (autocontrolesysteem) Kleine en middelgrote ondernemingen IV

5 1 INLEIDING Deze onderzoeksmissie vond van 5 tot en met 13 september 2017 plaats in België. De missie was onderdeel van het geplande werkprogramma van het directoraat-generaal Gezondheid en Voedselveiligheid (DG Gezondheid en Voedselveiligheid) en maakt deel uit van een reeks onderzoeksmissies die in 2017 in vier lidstaten worden uitgevoerd. Het onderzoeksteam bestond uit twee auditoren van DG Gezondheid en Voedselveiligheid en een nationaal deskundige van een lidstaat. Op 5 september werd een openingsvergadering gehouden met vertegenwoordigers van de ter zake bevoegde autoriteit, het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). Tijdens deze vergadering werden de doelstelling en het programma van de missie door het onderzoeksteam vastgesteld en werd de informatie besproken die de bevoegde autoriteit had verstrekt naar aanleiding van de vragenlijst die aan het onderzoek voorafging. Het onderzoeksteam werd tijdens de gehele missie vergezeld door twee vertegenwoordigers van de Cel Validatie Gidsen van het FAVV. 2 DOELSTELLING EN REIKWIJDTE Het doel van deze onderzoeksmissie was informatie te verzamelen over de manier waarop en de mate waarin de bevoegde autoriteit van België bij de organisatie van officiële controles van levensmiddelen van dierlijke en niet-dierlijke oorsprong rekening houdt met de resultaten van de zelfcontrolesystemen, voedselveiligheidsnormen van individuele ondernemingen 1 (IFSS'en) en door de private sector ingestelde regelingen voor voedselveiligheidsnormen (PFSS'en), die meestal worden aangeduid als certificeringsregelingen van derde partijen. Met de missie werd beoogd inzicht te krijgen in de potentiële voordelen die de bevoegde autoriteit al dan niet denkt te verkrijgen door rekening te houden met de beschikbare informatie van IFSS'en, zelfcontrolesystemen en PFSS'en. Daarnaast was de onderzoeksmissie gericht op het identificeren van goede praktijken en van eventuele problemen en beperkingen die de bevoegde autoriteit ondervond en die van invloed zijn op het niveau van de synergieën tussen de systemen voor officiële controles en de garanties van derde partijen. De reikwijdte van de missie betrof: a) bestaande PFSS'en, IFSS'en en zelfcontrolesystemen om het toepassingsgebied daarvan te bepalen en inzicht te krijgen in de soort en hoeveelheid informatie die beschikbaar of potentieel beschikbaar is om door de bevoegde autoriteit in aanmerking te worden genomen; 1 Dit zijn normen die eigendom zijn van en worden toegepast door individuele ondernemingen zoals grote detailhandelaren. Meer informatie over voedselveiligheidsnormen van individuele ondernemingen en over voedselveiligheidsnormen van de private sector is te vinden in het document "Private Food Safety Standards: Their role in food safety regulation and their impact" van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, dat toegankelijk is via: 1

6 b) synergieën van certificeringsregelingen van derde partijen en zelfcontrolesystemen met officiële controles, met inbegrip van: eventuele bestaande samenwerkingsregelingen; aanwezige mechanismen om de geschiktheid en betrouwbaarheid van de verkregen informatie te waarborgen; de gevolgen voor de organisatie van officiële controles; en de gevolgen voor het niveau van naleving door exploitanten van levensmiddelenbedrijven (ELB's). Om deze doelstelling te bereiken, zijn de volgende locaties bezocht: Bezoeken/vergaderingen Opmerkingen Bevoegde autoriteit Centraal niveau 2 Openings- en slotvergadering met vertegenwoordigers van het FAVV Regionaal/lokaal niveau 2 Plaatselijke controle-eenheden PFSS Eigenaars van de normen 1 Private certificeringsinstanties (CI's) ELB's Primaire producenten 1 Levensmiddeleninrichtingen 2 Supermarktketens 1 2 Primaire productie van gewassen en primaire productie van dieren Voor levensmiddelen van niet-dierlijke oorsprong (LNDO) Eén voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong en één voor LNDO 3 RECHTSGRONDSLAG Deze onderzoeksmissie is uitgevoerd in overleg met de bevoegde autoriteit. 4 ACHTERGROND Dit was de eerste missie van een reeks onderzoeksmissies om informatie te verzamelen over de manier waarop en de mate waarin de bevoegde autoriteiten bij de organisatie van officiële controles van levensmiddelen van dierlijke en niet-dierlijke oorsprong rekening houden met de resultaten van zelfcontrolesystemen en certificeringsregelingen van derde partijen. De uitkomst van deze reeks missies, die de opgedane ervaringen en vastgestelde goede praktijken omvat, alsook de door de bevoegde autoriteiten ondervonden problemen die van 2

7 invloed kunnen zijn op het niveau van de synergieën, zal in de vorm van een overzichtsverslag onder alle lidstaten worden verspreid. De Europese consumenten hebben steeds hogere verwachtingen ten aanzien van de kwaliteit en veiligheid van de levensmiddelen die zij kopen en consumeren. In een discussienota die werd gepresenteerd en besproken tijdens de 23e zitting van het Codex-comité voor in- en uitvoercontrole en certificatiesystemen voor levensmiddelen 2, die plaatsvond in februari 2017, staat "Certificeringsregelingen van derde partijen zijn door de levensmiddelenindustrie geïntroduceerd naar aanleiding van de vraag van bedrijven en de mondiale markt om de veiligheid van levensmiddelen te garanderen, de risico's in de toeleveringsketen te verkleinen en producten te differentiëren Dankzij certificeringsregelingen van derde partijen kunnen individuele bedrijven de integriteit van hun producten en productiesystemen aantonen door middel van overeenstemming met een norm. Dergelijke normen komen vaak grotendeels overeen met, of omvatten, de nationale wettelijke vereisten van een land of de relevante internationaal erkende normen... Sommige van deze vrijwillige normen zijn opgesteld door groepen van primaire producenten of door andere ELB's. Andere zijn ontwikkeld door de detailhandel, met name door grote supermarktketens. In het bijzonder hebben deze laatste gevolgen voor hun leveranciers, waardoor steeds meer ELB's, waaronder primaire producenten, deze vrijwillige IFSS'en toepassen en/of zich laten certificeren volgens een PFSS. De gedachte achter de PFSS'en, die een vrijwillig karakter hebben, is dat indien een ELB de gestructureerde vereisten van deze normen (die soms strenger zijn dan de wettelijk bepaalde minimumvereisten) volgt, dit de garantie zou moeten bieden dat de betreffende ELB levensmiddelen produceert met een relatief hoog en stabiel kwaliteits- en veiligheidsniveau. Sommige van de PFSS'en bevatten vereisten waaraan grondstoffen en de leveranciers daarvan moeten voldoen om in een gecertificeerde inrichting als basis voor de productie van levensmiddelen te mogen dienen, vereisten in verband met de productieprocessen en de toepassing van de voedselveiligheidssystemen op basis van de beginselen van de gevarenanalyse van kritische controlepunten (HACCP), en vereisten met betrekking tot laboratoriumonderzoek van grondstoffen en afgewerkte producten. De deelnemende primaire producenten en andere ELB's die volgens een garantieregeling van een derde partij zijn gecertificeerd, worden onderworpen aan audits en inspecties door CI's die hiertoe zijn aangewezen door de eigenaars van de PFSS-normen of de individuele onderneming die de IFSS heeft vastgesteld. In artikel 3 van Verordening (EG) nr. 882/2004 inzake officiële controles op de naleving van de wetgeving inzake diervoeders en levensmiddelen en de voorschriften inzake 2 De discussienota over regulerende benaderingen van certificering door derde partijen met betrekking tot de voedselveiligheid, die is gepresenteerd en besproken tijdens de 23e zitting van het Codex-comité voor in- en uitvoercontrole en certificatiesystemen voor levensmiddelen, is toegankelijk via 52FCX %252FWD%252Ffc23_08e.pdf 3

8 diergezondheid en dierenwelzijn wordt bepaald dat de lidstaten ervoor zorgen dat de officiële controles regelmatig en op basis van een risicobeoordeling worden uitgevoerd om de doelstellingen van deze verordening te bereiken. Hierbij houden zij onder andere rekening met de naleving van de levensmiddelenwetgeving door ELB's in het verleden, de betrouwbaarheid van reeds uitgevoerde zelfcontroles en alle informatie die zou kunnen wijzen op niet-naleving. Voorts wordt in artikel 10 van deze verordening bepaald dat officiële controles van diervoeders en levensmiddelen de analyse van de reeds door ELB's ingestelde controlesystemen en de geboekte resultaten omvatten. Hiertoe behoren IFSS'en of PFSS'en. Door de deelname van ELB's, met inbegrip van primaire producenten, aan een IFSS of PFSS wordt de facto informatie gegenereerd in de vorm van zelfcontroles door exploitanten en van analyses of verslagen die worden uitgebracht na inspecties of audits door de CI's om te controleren of aan de IFSS- of PFSS-vereisten wordt voldaan, hetgeen vervolgens waardevol kan zijn voor de planning en de prioriteiten van officiële controles. Daarom overwegen sommige lidstaten, waarvan veel bevoegde autoriteiten te maken hebben met een gebrek aan middelen, alle beschikbare informatie, voor zover deze geldig en betrouwbaar is, te gebruiken bij de organisatie en uitvoering van hun officiële controles. 5 BEVINDINGEN 5.1 BESTAANDE GARANTIEREGELINGEN VAN DERDE PARTIJEN 1. Volgens de door de bevoegde autoriteit verstrekte informatie zijn er in de voedselketen elf PFSS'en waarin private voedselveiligheidsnormen zijn vastgesteld: vijf in de sector primaire productie en zes in de sector verwerking. Sommige van deze PFSS'en worden erkend door het Global Food Safety Initiative 3 (GFSI). Het GFSI is een initiatief van het bedrijfsleven; in dit initiatief geldt een verplichte strikte benchmarkingprocedure voor de erkenning van regelingen. Hieronder valt de verplichting om een integriteitsprogramma op te zetten, waarmee moet worden gewaarborgd dat de audits van CI's strikt onpartijdig zijn en onbevooroordeeld worden uitgevoerd. 2. De bestaande PFSS'en zijn de volgende: PFSS Sector Bestreken gebied Aanwezigheid IKM/QFL Primaire productie Melkproductie Certus Primaire productie Varkens Belplume Primaire productie Pluimvee Vegaplan Primaire productie Gewassen Hoofdzakelijk nationaal Hoofdzakelijk nationaal Hoofdzakelijk nationaal Hoofdzakelijk nationaal Codiplan Primaire productie Rundvlees, Hoofdzakelijk 3 4

9 varkensvlees en konijn nationaal Global GAP* Primaire productie Gewassen Internationaal British Retail Consortium (BRC)* Verwerking Levensmiddelen Internationaal International Featured Standards (IFS)* Internationale Organisatie voor Normalisatie (ISO) Verwerking Levensmiddelen Internationaal Verwerking Levensmiddelen Internationaal FSSC 22000* Verwerking Levensmiddelen Internationaal Certus Verwerking Levensmiddelen * erkend door het GFSI Hoofdzakelijk nationaal 3. Het FAVV erkent momenteel één Belgische PFSS die betrekking heeft op de sector primaire productie van LNDO als zijnde gelijkwaardig met de relevante goedgekeurde nationale sectorgids. De gelijkwaardigheid van de regeling is erkend omdat: a. de vereisten van de regeling volledig zijn gebaseerd op de goedgekeurde nationale sectorgids, en b. bij het FAVV beoordeling van de regeling is aangevraagd met het oog op erkenning van de gelijkwaardigheid. Bij het FAVV is deze beoordeling voor slechts drie regelingen aangevraagd, te weten de hier genoemde regeling, een regeling betreffende contractanten en een regeling betreffende voedselveiligheid. Certificering volgens deze norm geeft de ELB's het recht op een certificaat waarop staat vermeld dat zij over een gevalideerd zelfcontrolesysteem (SCS autocontrolesysteem / système d autocontrôle) beschikken. 4. De overige PFSS'en zouden ook in aanmerking kunnen komen voor erkenning van de gelijkwaardigheid met de relevante goedgekeurde nationale sectorgidsen; hiertoe moeten zij overeenkomstig de vastgestelde procedure een formeel verzoek bij het FAVV indienen. 5. Het FAVV is van oordeel dat de resterende PFSS'en niet als zodanig kunnen worden erkend als volledig gelijkwaardig met de goedgekeurde nationale sectorgidsen. De gelijkwaardigheid moet worden aangetoond door de eigenaren van de PFSS'en. Dit oordeel wordt ondersteund door twee evaluaties/analyses die de Universiteit Gent in 2008 en 2013 heeft uitgevoerd en die tot doel hadden de vereisten van bepaalde PFSS'en te vergelijken met de vereisten van relevante goedgekeurde nationale gidsen. Uit deze evaluaties bleek dat de vereisten van de gidsen niet volledig in de beoordeelde regelingen zijn opgenomen. Er moet evenwel worden opgemerkt dat er werd vergeleken met de checklist van de gidsen en niet met de Belgische wettelijke vereisten die aan deze documenten ten grondslag liggen. Dit zou ertoe kunnen leiden dat een regeling niet als gelijkwaardig wordt beschouwd hoewel mogelijk volledig aan alle wettelijke vereisten is voldaan. 5

10 6. Een IFSS die door de bezochte grote supermarktketen is ingevoerd, heeft hoofdzakelijk betrekking op producten die onder hun eigen huismerk worden verkocht. Deze IFSS heeft grotendeels de vorm van productspecificaties. De detailhandelaar wijst private CI's aan voor het bij de leverancier ter plaatse uitvoeren van audits en bemonsteren van dergelijke producten, om ervoor te zorgen dat aan de productspecificaties van de detailhandelaar wordt voldaan. De bezochte detailhandelaar voert jaarlijks enkele duizenden analyses uit van producten die onder hun eigen huismerk worden verkocht. Zo heeft de detailhandelaar in 2016 onder andere microbiologische analyses, 233 chemische tests en 182 DNA-tests voor soortkarakterisering uitgevoerd. 7. Naast de vereisten en productspecificaties voor onder het huismerk verkochte producten stelt de bezochte detailhandelaar eisen aan leveranciers waaraan zij moeten voldoen om hun producten te mogen leveren. Grotere ELB's moeten gecertificeerd zijn volgens een van de grotere internationale regelingen (bv. BRC, IFS, FSSC 22000). Middelgrote leveranciers moeten gecertificeerd zijn volgens Comeos Food voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's)4. De laatstgenoemde PFSS heeft betrekking op ELB's die levensmiddelen verkopen op de binnenlandse markt. Kleine ambachtelijke producenten hoeven alleen te zijn geregistreerd of goedgekeurd door het FAVV. De bezochte detailhandelaar beweerde dat voor de groep het gevalideerde SCS voor de leveranciers niet voldoende is omdat dit, in tegenstelling tot andere normen die internationaal erkend zijn, een nationaal systeem is. De bezochte detailhandelaar verklaarde echter dat de meeste exploitanten over een gevalideerd SCS beschikken en dat de combinatie van SCS en ISO voor hem erg goed werkt. 5.2 SYNERGIEËN TUSSEN GARANTIEREGELINGEN VAN DERDE PARTIJEN, CONTROLE- INSTANTIES, ZELFCONTROLESYSTEMEN EN OFFICIËLE CONTROLES 8. Het koninklijk besluit betreffende autocontrole, meldingsplicht en traceerbaarheid in de voedselketen van november 2003 werd op 1 januari 2005 van kracht. Dit besluit voorziet onder meer in het opstellen van nationale sectorgidsen om ELB's te helpen aan de wettelijke vereisten te voldoen en om SCS'en te ontwikkelen waarmee de productie van veilige levensmiddelen kan worden gegarandeerd. 9. Overeenkomstig bovengenoemd koninklijk besluit en artikel 8 van Verordening (EG) nr. 852/2004 werken de industrie en belanghebbenden samen om nationale sectorgidsen te ontwikkelen voor de verschillende sectoren in de gehele voedselproductieketen. 10. Elke gids wordt onderworpen aan een beoordeling door het Wetenschappelijk Comité van het FAVV en een technische evaluatie door de Cel Validatie Gidsen van het FAVV. Laatstgenoemde eenheid heeft de algemene bevoegdheid om een gids goed te keuren nadat alle beoordelingen met een bevredigend resultaat zijn afgerond. 4 Comeos Food voor kmo's is een PFSS die is ontwikkeld en wordt beheerd door de organisatie Comeos, die de Belgische handel en diensten vertegenwoordigt. 6

11 11. Goedgekeurde gidsen voor de B2C-sectoren zijn vrij toegankelijk op de website van het FAVV, terwijl de gidsen voor de B2B-sectoren uitsluitend verkrijgbaar zijn bij de relevante vereniging die de betreffende sector vertegenwoordigt. 12. Momenteel zijn er 34 door de FAVV goedgekeurde gidsen voor de sectoren toelevering aan de landbouwsector, landbouw, verwerking, detailhandel en vervoer. De lijst met gidsen is toegankelijk op de volgende website: Goedgekeurdegidsen_ennogVT.pdf 13. ELB's moeten een SCS invoeren, maar de ELB is niet verplicht om het SCS op een goedgekeurde nationale gids te baseren. Voor SCS'en die op een goedgekeurde sectorgids zijn gebaseerd, geldt die specifieke gids als benchmark waarmee de bevoegde autoriteit het SCS vergelijkt en valideert. Desalniettemin kunnen SCS'en die niet op een goedgekeurde nationale gids zijn gebaseerd, omdat geen goedgekeurde gids beschikbaar is of op grond van een beslissing van de ELB, nog wel worden gevalideerd door de bevoegde autoriteit. Er wordt dan van uitgegaan dat zij dezelfde garanties bieden als de op basis van een gids ontwikkelde en gevalideerde SCS'en. Een gevalideerd SCS is, volgens de bevoegde autoriteit, betrouwbaarder dan een niet-gevalideerd SCS of een op een private norm gebaseerd systeem. 14. De SCS'en worden in Mededeling 2016/C 278/01 van de Commissie systemen voor het beheer van de voedselveiligheid genoemd en bestaan uit procedures waarvan de uitvoering gericht is op de naleving van vereisten van de EU-wetgeving zoals traceerbaarheid, het beheer van non-conformiteit, basisvoorwaardenprogramma's en op de HACCP-beginselen gebaseerde procedures. 15. Het koninklijk besluit betreffende autocontrole biedt de bevoegde autoriteit tevens de mogelijkheid om CI's te belasten met de validatie van de door de ELB's ingevoerde SCS'en. 16. Op grond van genoemd koninklijk besluit delegeert het FAVV de validatie van de SCS'en van de exploitanten door middel van audits aan bepaalde CI's die speciaal daartoe zijn goedgekeurd, mits de SCS'en zijn gebaseerd op de relevante goedgekeurde nationale gidsen. Indien de SCS'en niet op een goedgekeurde gids zijn gebaseerd, kan alleen het FAVV deze goedkeuren, tenzij de "80:20-regel" geldt (zie paragraaf 25). 17. Momenteel zijn er 14 CI's die door het FAVV zijn goedgekeurd voor het valideren van de SCS'en van ELB's. 18. Het FAVV gaat ervan uit dat gevalideerde SCS'en die zijn ontwikkeld op basis van een goedgekeurde nationale gids betrouwbare garanties bieden dat een ELB voldoet aan alle wettelijke en voedselveiligheidsvereisten, waardoor een verlaging van de frequentie van de inspecties door het FAVV gerechtvaardigd zou zijn zonder de voedselveiligheid in gevaar te brengen. 19. De validatie van het SCS van een levensmiddeleninrichting, die hoofdzakelijk bestaat uit het auditgedeelte dat in het kader van een officiële controle moet worden uitgevoerd, is niet verplicht voor de ELB's. Een gevalideerd SCS is echter een basisvoorwaarde voor het 7

12 FAVV om een verlaagde inspectiefrequentie toe te passen en een verlaagde jaarlijkse heffing in rekening te brengen bij de betrokken ELB. 20. In de onderstaande tabel wordt, aan de hand van door het FAVV verstrekte gegevens, de situatie op 31 december 2016 weergegeven met betrekking tot het aantal ELB's per sector en het aantal daarvan dat over een volledig gevalideerd SCS beschikt. Activiteitensector Primaire productie (levensmiddelen van dierlijke oorsprong en LNDO) Geregistreerde inrichtingen Inrichtingen met een volledig gevalideerd SCS (48,3 %) Detailhandelaren (6,2 %) Restaurants en catering (1 %) Sector verwerking (be- en verwerking) (21,4 %) 21. Volgens deze gegevens waren er ELB's met een volledig gevalideerd SCS, op grond waarvan zij recht hebben op een verlaging van de jaarlijks aan het FAVV verschuldigde heffing met 75 % en een verlaging van de frequentie van de inspecties van het FAVV met maximaal 50 %, afhankelijk van de door de betrokken ELB uitgevoerde activiteiten. 22. Een ELB in de B2B-sector die zijn SCS door een CI laat controleren en valideren, ontvangt een certificaat waarin staat vermeld dat het SCS voor de gespecificeerde activiteit aan alle wettelijke vereisten van het koninklijk besluit betreffende autocontrole en Verordening (EG) nr. 178/2002 voldoet en dat het is gebaseerd op een gespecificeerde goedgekeurde nationale gids. Een ELB in de B2C-sector ontvangt een certificaat en een "smiley" die kan worden gebruikt om aan consumenten te tonen dat het SCS op een goedgekeurde gids is gebaseerd en is gevalideerd. 23. De delegatie van het controleren en valideren van de SCS'en van ELB's aan CI's vormt het belangrijkste gebied van interactie tussen officiële controles en controles die door de private sector worden uitgevoerd. Er zijn echter nog drie gebieden waarop bij de officiële controles wordt gebruikgemaakt van de resultaten van SCS'en van ELB's en andere informatie van de private sector, bijvoorbeeld in het kader van de certificering van exploitanten volgens een PFSS, in het bijzonder BRC, IFS of FSSC Het eerste van deze drie gebieden waarop sprake is van synergie betreft de erkenning door het FAVV van de door een CI uitgevoerde audits in het kader van certificering van de ELB ten behoeve van de validatie van het SCS van de ELB. Omdat het FAVV de gelijkwaardigheid van één bepaalde PFSS (zie paragraaf 3) met een specifieke nationale gids heeft erkend, worden de audits van CI's namens die PFSS door het FAVV erkend voor de validatie van het SCS van de ELB. 25. Het tweede synergiegebied betreft de zogenaamde "80:20-regel". Deze regel wordt toegepast voor de erkenning onder bepaalde voorwaarden van PFSS-certificering van een ELB ten behoeve van volledige validatie van het SCS van de exploitant. Om overeenkomstig de regels van het FAVV in aanmerking te komen voor een verlaagde inspectiefrequentie en een verlaagde heffing, moet het SCS van een inrichting in zijn 8

13 geheel zijn gevalideerd, hetgeen inhoudt dat het gevalideerde SCS alle in de inrichting uitgevoerde activiteiten moet omvatten en dat het, wanneer het door een CI is gevalideerd, moet zijn ontwikkeld op basis van de goedgekeurde nationale gidsen voor de specifieke activiteit(en). Indien er voor een of meerdere van de in een inrichting uitgevoerde activiteiten geen goedgekeurde nationale gids beschikbaar is, mag het SCS in theorie niet worden gevalideerd (in ieder geval niet door een CI; de specifieke activiteit(en) kan (kunnen) eventueel wel door ambtenaren van het FAVV worden gevalideerd) aangezien niet aan de bovenstaande voorwaarden is voldaan. Om dit probleem te verhelpen, bepaalt de bevoegde autoriteit in de 80:20-regel dat, indien de activiteit die niet onder een goedgekeurde nationale gids valt minder dan 20 % bijdraagt aan de omzet van de inrichting, en indien deze activiteit binnen de reikwijdte van een PFSS-certificering valt (zoals BRC, IFS of FSSC 22000), het SCS van de inrichting kan worden gevalideerd omdat deze marginale activiteit binnen het bereik van de PFSScertificering valt. 26. Het derde synergiegebied betreft sectorale bemonstering. Deze synergie houdt geen verband met een specifieke PFSS, maar met een branchevereniging van ELB's, met name de beroepsvereniging voor de Belgische aardappelhandel en -verwerking (Belgapom). Deze vereniging ontwerpt en geeft uitvoering aan een op risico's gebaseerd sectoraal bemonsteringsplan voor pesticiden en fytosanitaire aangelegenheden. Dit plan is in ontwerpvorm bij het FAVV ingediend ter beoordeling en goedkeuring door het Wetenschappelijk Comité. Na goedkeuring voert de vereniging het bemonsteringsplan uit en verstrekt de resultaten aan het FAVV. De resultaten worden eenmaal per jaar in geconsolideerde en geanonimiseerde vorm meegedeeld. Het FAVV beoordeelt deze resultaten samen met de resultaten van de officiële bemonstering voor de vaststelling van het op risico's gebaseerde nationale bemonsteringsplan voor het volgende jaar Bestaande samenwerkingsregelingen en -mechanismen voor informatieuitwisseling Voor de validatie van zelfcontrolesystemen goedgekeurde controleinstanties 27. Tijdens de controle- en certificeringsactiviteiten van de CI's, in het kader van de validatie van het SCS van een ELB dan wel in het kader van de certificering volgens PFSSnormen, wordt waardevolle informatie gegenereerd waarmee de bevoegde autoriteit een vollediger beeld van een ELB kan schetsen met betrekking tot naleving, inzet en risico. Gezien de hoeveelheid gegevens (zie paragraaf 21) gebruikt het FAVV deze informatie echter slechts in beperkte mate, aangezien het zelden om inzage vraagt in de checklists van de audits of de verslagen die de CI's opstellen na de audits voor validatie van het SCS van een ELB (zie paragraaf 30). 28. Het FAVV verleent CI's goedkeuring om het SCS te controleren en valideren, waarmee CI's een overeenkomst met het FAVV aangaan om binnen een bepaalde tijd het algemene 9

14 resultaat door te geven van alle audits van ELB's die zij uitvoeren ten behoeve van de validatie van hun SCS. Daarnaast moeten zij de bevoegde autoriteit onmiddellijk in kennis stellen als er een ernstig geval van niet-naleving van categorie A1 5 is geconstateerd. 29. Aangezien de validatie van SCS'en van inrichtingen een door het FAVV gedelegeerde taak is en om geschillen in verband met de bescherming van persoons- en handelsgegevens te voorkomen, verplichten de CI's de ELB's een toestemmingsformulier te ondertekenen zodat zij alle vereiste gegevens in verband met de controleactiviteiten voor de validatie van een SCS aan het FAVV kunnen meedelen. 30. De CI's (maar ook het FAVV) gebruiken voor de validatie van een SCS een specifieke checklist die speciaal daarvoor door het FAVV is opgesteld. Deze checklist wordt door de inspecteurs van zowel de CI's als het FAVV nauwkeurig ingevuld. In tegenstelling tot hetgeen in artikel 5, onder e), van Verordening (EG) nr. 882/2004 is bepaald, worden de checklists, die in het kader van de gedelegeerde taak van validatie van de SCS'en van ELB's door de CI's zijn ingevuld, echter niet regelmatig aan het FAVV doorgegeven, ook niet wanneer er andere gevallen van niet-naleving dan die van categorie A1, zijn vastgesteld. De checklists worden verstrekt in het geval van een niet-naleving van categorie A1 en anders op verzoek. 31. Het FAVV verwacht van CI's dat zij, voordat ze bij een bepaalde inrichting een audit uitvoeren, de meest recente inspectieverslagen van het FAVV opvragen en evalueren, als onderdeel van de audit voor de validatie van het SCS van de ELB en ook met het oog op de follow-up van eventuele in de genoemde checklists vastgelegde gevallen van nietnaleving. De FAVV-inspecteurs zijn daarentegen niet verplicht, en verzoeken hier maar zelden om, de checklists van de CI's te evalueren om na te gaan of door de CI's uitgelichte gevallen van niet-naleving door de ELB's zijn aangepakt en een passende follow-up van de CI's hebben gekregen. Potentieel belangrijke informatie, die direct beschikbaar is en waarmee het FAVV een completer beeld van een ELB zou kunnen krijgen, wordt dus niet systematisch gebruikt. 32. De functionarissen van het FAVV verklaarden dat zij doorgaans niet om de checklists van de audits van CI's vragen om een onbevooroordeelde inspectie te kunnen uitvoeren zonder zich te richten op de eerder door CI's geconstateerde gevallen van niet-naleving. 33. Om de overdracht van informatie in verband met het algemene resultaat van de gedelegeerde taak van de CI's aan het FAVV te vergemakkelijken, heeft de laatstgenoemde een gegevensbank genaamd "Autocontrol II" opgezet. Alle goedgekeurde CI's hebben toegang tot deze gegevensbank om gegevens in te voeren of te bekijken over ELB's door welke ze zijn aangesteld voor de validatie van hun SCS. 5 Het FAVV heeft een tabel opgesteld met gevallen van niet-naleving en de categorie waarin deze worden ingedeeld op basis van de ernst ervan. Aan de hand van deze tabel kunnen gevallen van niet-naleving worden ingedeeld in categorie A1, A2 of B, waarbij categorie A1 de ernstigste is en categorie B de minst ernstige. Er moet worden opgemerkt dat de afwezigheid van een SCS niet wordt beschouwd als een niet-naleving van categorie A1. 10

15 Garantieregelingen van derde partijen 34. Er zijn momenteel geen regelingen voor samenwerking of informatie-uitwisseling tussen PFSS'en en de bevoegde autoriteit. De enige uitzondering is één PFSS waarvan de gelijkwaardigheid met de goedgekeurde nationale gids is erkend (zie paragraaf 3). In het kader van de erkenning van de gelijkwaardigheid worden door deze PFSS alleen de CI's die ook door het FAVV zijn goedgekeurd voor de validatie van op de relevante gids (primaire productie plantaardige productie) gebaseerde SCS'en gemachtigd voor certificeringsdoeleinden. Daarom worden de in het kader van certificering volgens de regeling uitgevoerde audits tegelijkertijd beschouwd als audits voor de validatie van het SCS. De geldende regelingen worden beschreven in paragraaf Voedselveiligheidsnormen van individuele ondernemingen en zelfcontrolesystemen 35. Er zijn geen regelingen voor samenwerking of informatie-uitwisseling met IFSS'en (grote detailhandelsketens) Mechanismen om de geschiktheid en betrouwbaarheid van de informatie te waarborgen 36. Het FAVV heeft een aantal elementen en procedures ingevoerd ter waarborging van de geldigheid van de resultaten die CI's verkrijgen in het kader van de aan hen gedelegeerde taak om de SCS'en van ELB's te controleren en valideren. 37. Het eerste element betreft de goedkeuring van CI's om de specifieke taken uit te voeren. CI's moeten bij het FAVV een beoordeling en goedkeuring voor de validatie van specifieke nationale gidsen aanvragen. De goedkeuring, indien deze wordt verleend, geeft een CI niet het recht om SCS'en te controleren en te valideren die op alle 34 goedgekeurde gidsen zijn gebaseerd; de CI is gehouden aan de specifieke gidsen die zij bij de aanvraag om goedkeuring heeft gekozen en deze worden opgenomen in de reikwijdte van de goedkeuring zodra deze wordt verleend. 38. De goedkeuring van een CI is drie jaar geldig, met de mogelijkheid van verlenging. 39. CI's die goedkeuring aanvragen, moeten aantonen dat ze aan de volgende vereisten voldoen: a. Afhankelijk van de gids waarvoor goedkeuring is aangevraagd, moet een CI door de Nationale Raad voor Accreditatie en Certificatie (BELAC) geaccrediteerd zijn overeenkomstig de ISO-normen die vereist zijn voor de specifieke gids 6, zoals ISO 17020, 17021, b. CI's moeten aantonen en waarborgen dat de auditoren gekwalificeerd zijn om de gedelegeerde taak uit te voeren en beschikken over kennis van de goedgekeurde nationale gidsen waarvoor goedkeuring wordt aangevraagd. De documentatie waaruit 6 In de gidsen worden de ISO-normen vermeld overeenkomstig welke een CI ten minste moet zijn geaccrediteerd om in aanmerking te komen voor het uitvoeren van audits en validatie van SCS'en op basis van elke specifieke gids. 11

16 de kwalificaties van de auditoren blijken, wordt niet in het aanvraagdossier opgenomen. CI's moeten deze documenten echter wel bewaren, want deze worden tijdens de accreditatieaudits door BELAC of tijdens audits door het FAVV op het hoofdkantoor van de CI geverifieerd. Bij één van de twee bezochte CI's was het bewijs van de kennis van de auditor over de nationale gids gebaseerd op de uitslag van een door de CI georganiseerd examen waarbij de kandidaten de gidsen mochten gebruiken om de antwoorden op te zoeken. c. Een CI moet een verklaring op erewoord indienen waarin staat dat alle voorschriften van het koninklijk besluit betreffende autocontrole zullen worden nageleefd. 40. Om ervoor te zorgen dat CI's bij hun beoordeling een richtsnoer hebben, worden ze bovendien alleen gemachtigd om SCS'en te valideren als het systeem op een goedgekeurde gids is gebaseerd. Indien een SCS niet op een goedgekeurde gids is gebaseerd, kan alleen het FAVV dat systeem valideren. 41. Het FAVV voert jaarlijks ten minste twee audits uit op het hoofdkantoor van goedgekeurde CI's. Deze audits zijn erop gericht in bewijsstukken na te gaan of de CI voldoet aan de vereisten in verband met het delegeren van de taak, maar ook in verband met de prestaties van de CI's. Het gaat hierbij ook om bewijsstukken in verband met de kwalificatie van auditoren van een CI en hun deskundigheid met betrekking tot de specifieke gecontroleerde gidsen, maar ook om bewijsstukken in verband met de interne kwaliteitsprocedures van de CI om de betrouwbaarheid van de resultaten en homogeniteit van de prestaties van de verschillende auditoren te waarborgen. 42. Het FAVV gaf aan dat deze audits worden uitgevoerd bij alle goedgekeurde CI's, ongeacht de locatie van het hoofdkantoor, en bevestigde dat de enige goedgekeurde CI in een andere lidstaat ook aan een dergelijke audit was onderworpen. 43. Naast de audits op het hoofdkantoor voert het FAVV tijdens de audits door auditoren van een CI schaduwaudits uit ter beoordeling van hun prestaties en kwalificatie. Tijdens deze schaduwaudits bestaat het team van het FAVV uit een functionaris van de Cel Validatie Gidsen en een functionaris van een provinciale controle-eenheid. 44. Overeenkomstig de interne FAVV-procedure moeten er in het kader van het toezicht op CI's jaarlijks twee audits van CI-hoofdkantoren (14) en twee schaduwaudits worden uitgevoerd. Het daadwerkelijke aantal audits dat het FAVV in 2016 heeft uitgevoerd, is veel hoger: in het totaal zijn er tien van deze audits (hoofdkantoor- en schaduwaudits) uitgevoerd. De reden voor dit hogere aantal is het streven van het FAVV om eenmaal in de vijf jaar ten minste één hoofdkantooraudit bij elke CI uit te voeren. 45. Het onderzoeksteam heeft de verslagen van deze audits ontvangen, evenals de door de CI's voorgestelde maatregelen om de in deze verslagen uitgelichte gevallen van nietnaleving aan te pakken. Het voorgestelde actieplan voor de door het onderzoeksteam bekeken gevallen was ten tijde van het onderzoek nog niet door het FAVV beoordeeld of opgevolgd. 46. Het FAVV heeft een aanvullende procedure ontwikkeld om de prestaties van CI's tijdens inspecties te laten evalueren door de plaatselijke controle-eenheden. Indien FAVV- 12

17 inspecteurs tijdens de inspectie van een ELB met een gevalideerde SCS gevallen van nietnaleving met betrekking tot hygiëne, traceerbaarheid, verplichte kennisgeving of dierlijke bijproducten constateren, moeten zij een procedure volgen voor gedeeltelijke beoordeling van het eerder door een CI gecontroleerde en gevalideerde SCS en HACCP-systeem. 47. Volgens de bovengenoemde procedure identificeert een inspecteur in het HACCP-plan een kritisch controlepunt, dat zo nauw mogelijk verbonden is met de geconstateerde nietnaleving. Het gehele proces, van risicoanalyse tot de vaststelling van het specifieke kritische controlepunt, tot de monitoring van registers en genomen corrigerende maatregelen, wordt vervolgens beoordeeld door de FAVV-inspecteur. Indien er tijdens deze beoordeling gevallen van niet-naleving worden vastgesteld, is het FAVV van oordeel dat dit reden kan zijn om te oordelen dat het SCS niet naar behoren is gevalideerd door de CI. Dergelijke gevallen van niet-naleving worden naar het hoofdkantoor van het FAVV doorgestuurd in de vorm van een "klacht" jegens de CI. Op het hoofdkantoor van het FAVV worden deze klachten geanalyseerd en worden er, indien dit nodig wordt geacht, maatregelen genomen. De CI's en hun auditoren krijgen altijd de mogelijkheid om feedback te geven over de gesignaleerde kwesties. Zo nodig moeten CI's bij het FAVV een actieplan indienen om de gesignaleerde kwesties aan te pakken. Het FAVV heeft gegevens verstrekt over het aantal klachten over CI's die zijn ontstaan als gevolg van de uitvoering van deze verificatieprocedure. 48. De interne kwaliteitsprocedures die de door het onderzoeksteam bezochte CI's hebben ingesteld, bestaan hoofdzakelijk uit regelmatige bijeenkomsten waarbij alle auditoren aanwezig zijn om informatie uit te wisselen en kwesties te bespreken die zij tijdens de audit hebben gesignaleerd, om ervoor te zorgen dat alle auditoren op gelijke wijze handelen. Daarnaast worden alle auditoren om de twee tot drie jaar onderworpen aan een schaduwaudit door hun toezichthouders. 49. Naast het toezicht door het FAVV worden CI's ook onderworpen aan audits door BELAC om hun accreditatie overeenkomstig de verschillende ISO-normen te behouden, en aan audits door PFSS'en (waardoor ze ook zijn gemachtigd om controle- en certificeringstaken uit te voeren) in het kader van de "integriteitsprogramma's" 7 waarover PFSS'en moeten beschikken De gevolgen voor de planning en de prioriteiten van officiële controles 50. De bevoegde autoriteit houdt bij de planning en de prioriteiten van officiële controles geen rekening met de deelname en certificering van een ELB volgens een PFSS. 51. Zoals vermeld in het meerjarig nationaal controleplan (MANCP) van België worden de frequentie en het aantal uit te voeren inspecties bepaald met inachtneming van meerdere aspecten, met name de activiteit, de risico's, de wettelijke voorschriften, de opgedane 7 Integriteitsprogramma's zijn maatregelen van PFSS-eigenaren om ervoor te zorgen dat alle CI's die gemachtigd zijn om controles en certificeringsactiviteiten uit te voeren namens de PFSS, hun controle- en certificeringsactiviteiten op gelijke wijze en overeenkomstig de vereisten en normen van de PFSS uitvoeren. 13

18 ervaring, het niveau van de middelen en de bevordering bij ELB's van de validatie van het SCS. 52. Om de validatie van de SCS'en te bevorderen, geeft het FAVV ELB's verschillende stimulansen. Hierbij gaat het om de heffingen die de ELB's aan het FAVV moeten betalen en de frequentie van de inspecties van de ELB's door het FAVV. 53. ELB's die over een volledig gevalideerd SCS beschikken, worden beloond met 75 % korting op de jaarlijkse heffing van het FAVV. De hoogte van de heffing hangt af van de activiteiten van de sector en de omvang van de onderneming. Het bedrag dat de ELB's besparen als ze over een volledig gevalideerd SCS beschikken, loopt uiteen van een paar euro tot meer dan EUR. 54. Een gevalideerd SCS biedt tevens voordelen in de vorm van een verlaging van de frequentie van de inspecties door het FAVV. Met het scoresysteem dat momenteel wordt gebruikt om het risicoprofiel van een ELB in te schatten, komt vrijwel elke exploitant die over een gevalideerd SCS beschikt in aanmerking voor een verlaagde frequentie van de inspecties door het FAVV. Dit komt doordat de aanwezigheid van een gevalideerd SCS 40 punten oplevert van de 80 punten die bij de berekening van de risicobeoordeling kunnen worden behaald. Dit heeft, samen met een goed nalevingsniveau van de ELB in het voorgaande jaar en met een "schoon" verleden wat administratieve sancties betreft, tot gevolg dat de ELB's meer dan 60 van de 80 punten krijgen, wat genoeg is om voor een verlaagde inspectiefrequentie in aanmerking te komen. 55. In de sector primaire productie van LNDO is er een verlaging van de inspectiefrequentie met 30 % van de basisfrequentie (voor plantaardige producten betekent dit één inspectie om de twaalf jaar in plaats van één om de acht jaar). In de overige sectoren (dieren, verwerking en vervoer) wordt de inspectiefrequentie met 50 % verlaagd. Voor de detailhandel kan de verlaging van de inspectiefrequentie tot 50 % bedragen. Bij bepaalde ELB's wordt de inspectiefrequentie niet verlaagd, zoals bij ELB's uit de sector toelevering aan de landbouwsector, en in het bijzonder bij ELB's die zich bezighouden met de opslag van gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden). 56. Men zou verwachten dat de verlaging van de inspectiefrequentie voor ELB's die over een gevalideerd SCS beschikken zou leiden tot een besparing van middelen die kunnen worden gebruikt voor andere gebieden die voor het FAVV van belang zijn. Omdat de overgrote meerderheid van de ELB's die over een gevalideerd SCS beschikken, primaire producenten van LNDO zijn (ook doordat hun SCS volgens de PFSS is gecertificeerd en als gelijkwaardig met de goedgekeurde nationale gids is erkend), een sector waar de inspectiefrequentie al laag is met één inspectie om de acht jaar, heeft de verlaging van de inspectiefrequentie evenwel nog niet tot een belangrijke besparing van middelen geleid. 57. Het effect van deze aanpak op de besparing van middelen zal echter een stuk groter zijn naarmate zich meer ELB's uit de sector verwerking aanmelden om hun SCS te laten valideren (zie de tabel in paragraaf 20). 58. Met betrekking tot de erkenning door het FAVV van de certificering van bepaalde PFSS'en ten behoeve van de toepassing van de "80:20-regel" (zie paragraaf 25), is de 14

19 bevoegde autoriteit van oordeel dat door deze aanpak middelen zijn bespaard, aangezien deze systemen nu door een CI kunnen worden gevalideerd als de activiteit deel uitmaakt van het PFSS-certificaat. 59. Wat betreft de reikwijdte van officiële controles vallen, met uitzondering van gevallen waarin niet-nalevingen zijn geconstateerd (zie paragraaf 46), SCS'en niet langer binnen de reikwijdte van FAVV-inspecties van ELB's die over een gevalideerd SCS beschikken. 60. Doordat de validatie van SCS'en aan CI's is gedelegeerd, ligt het initiatief om beoordeling en validatie van de SCS'en aan te vragen bij de ELB's. De bevoegde autoriteit voert niet op eigen initiatief audits van SCS'en uit. Daarom ondergaan SCS'en van ELB's, met name uit de sector verwerking, die geen aanvraag voor de beoordeling en validatie ervan hebben ingediend, tijdens de inspecties van het FAVV hoofdzakelijk een gedeeltelijke beoordeling (waarbij het gehele proces van risicoanalyse tot en met monitoring en corrigerende maatregelen met betrekking tot één kritisch controlepunt wordt gecontroleerd). 61. Met betrekking tot officiële bemonstering levert samenwerking tussen het FAVV en Belgapom in verband met de sectorale bemonstering van aardappelen voor de bevoegde autoriteit aanvullende laboratoriumresultaten voor deze sector op, waardoor een betere risicoanalyse kan worden gemaakt ten behoeve van planning en betere gerichtheid van middelen en officiële bemonstering De gevolgen voor de naleving door exploitanten van levensmiddelenbedrijven 62. Het FAVV heeft toegang tot en gebruikt gegevens in verband met de naleving van ELB's die over een gevalideerd SCS beschikken vergeleken met ELB's zonder gevalideerd zelfcontrolesysteem. Volgens het activiteitenverslag van het FAVV over 2016 presteerden ELB's die over een gevalideerd SCS beschikken over het algemeen beter dan ELB's zonder gevalideerd SCS. Het aantal gevallen van niet-naleving die aanleiding voor de bevoegde autoriteit waren om maatregelen te nemen, was ook veel lager in de eerstgenoemde groep. Het FAVV schrijft deze betere prestaties toe aan de toepassing van het gevalideerde SCS. 63. De volgende afbeelding is afkomstig uit het bovengenoemde jaarverslag, dat toegankelijk is via: (De eerste kolom betreft de ELB's die over een gevalideerd SCS beschikken en de tweede kolom de ELB's zonder gevalideerd systeem, "Sans PV/avertissement" staat voor "Geen PV/waarschuwing", "Avertissement" staat voor "Waarschuwing" en "PV" betekent "Procès verbaux" en staat voor officiële registers van geconstateerde overtredingen die tot een juridische procedure kunnen leiden. 15

20 64. Het FAVV kan geen conclusie formuleren met betrekking tot de prestaties van ELB's die zijn gecertificeerd volgens een PFSS vergeleken met niet-gecertificeerde ELB's, omdat het FAVV tot op heden geen rekening heeft gehouden met deze certificering bij de risicobeoordeling voor het vaststellen van de inspectiefrequentie, en derhalve niet over relevante gegevens beschikt Geplande/voorgestelde maatregelen met het oog op synergieën tussen garantieregelingen van derde partijen, zelfcontrolesystemen en officiële controles 65. Het FAVV is van oordeel dat er enige ruimte is voor synergieën tussen controles in het kader van PFSS-certificering en officiële controles. De doelstelling van de bevoegde autoriteit is om te zoeken naar mogelijkheden om bepaalde PFSS'en beter in het nationale op risico's gebaseerde controlesysteem van inrichtingen te integreren, waarbij de bevoegde autoriteit rekening zou kunnen houden met de resultaten van PFSS'en voor onder andere het verlagen van bijvoorbeeld de inspectiefrequentie of het beperken van de diepgang of omvang van de officiële inspecties. 66. Volgens het FAVV zou een gedeeltelijke vervanging van de officiële controles door rekening te houden met PFSS-audits in het op risico's gebaseerde officiële controlesysteem van inrichtingen haalbaar zijn, mits aan de volgende voorwaarden (zie de paragrafen 67 en 68) wordt voldaan. 67. Volgens het FAVV is een goede samenwerking tussen de eigenaren van de regelingen en de bevoegde autoriteit een van de basisvoorwaarden en de voorwaarden hiervoor moeten worden vastgelegd in een werkprotocol, een memorandum van overeenstemming of een ander soort overeenkomst. 68. Naast de regels voor samenwerking hecht de bevoegde autoriteit groot belang aan het bestaan van degelijke en duidelijke mechanismen voor communicatie en gegevensuitwisseling. 16