Quickscan ophogen percelen Oosterend, Texel. Toetsing van effecten op beschermde soorten en weidevogels. Oosterhuis BV. Definitief

Transcriptie

1 Behoort bij besluit van burgemeester en wethouders van Texel, zaaknummer: kenmerk document: Bijlage 2/2 burgemeester en wethouders van Texel, namens dezen, de wnd. manager Dienstverlening, mevrouw C.J. Kersbergen Toetsing van effecten op beschermde soorten en weidevogels Oosterhuis BV Definitief

2 Colofon Quickscan ophogen percelen Oosterend, Texel Toetsing van effecten op beschermde soorten en weidevogels februari 2018 Definitief Erwin Goutbeek en Mariska Salomons Mariska Salomons Oosterhuis BV Ecogroen bv Alles uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, mits onder vermelding van bron en status. Salomons, M en E. Goutbeek (2018).. Toetsing van effecten op beschermde soorten en weidevogels. Rapport Ecogroen bv Zwolle.

3 Inhoud Samenvatting 4 1. Inleiding Aanleiding en doelstelling Beschrijving plangebied Voorgenomen werkzaamheden 8 2. Kader en werkwijze Wettelijk kader Wet natuurbescherming Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) Onderzoeksmethode Soortbescherming Flora Zoogdieren Broedvogels Overige soortgroepen Weidevogelleefgebied Ligging weidevogelleefgebieden Toetsing ophoging aan weidevogelbeleid Vervolgstappen 14 Geraadpleegde bronnen 15 Bijlagen Bijlage 1 - Bijlage titel

4 Samenvatting Inleiding In opdracht van aannemer Oosterhuis heeft Ecogroen een Quickscan natuurtoets uitgevoerd ten behoeve van het ophogen met grond van enkele percelen ten noorden van Oosterend op Texel. Deze werkzaamheden gaan mogelijk gepaard met effecten op beschermde natuurwaarden. De Wet natuurbescherming en het beleid ten aanzien van het Natuurnetwerk Nederland verplichten om vooraf te toetsen of ruimtelijke ingrepen of activiteiten niet conflicteren met aanwezige beschermde plant- en diersoorten en habitats. In het voorliggende rapport is, ten behoeve van de onderbouwing van de aanvraag van de omgevingsvergunning, de toetsing beschreven aan de Wet natuurbescherming en het Natuurnetwerk Nederland. Soortbescherming Er zijn op de op te hogen percelen geen onmisbare leefgebieden van noordse woelmuizen, waterspitsmuizen en hermelijn aanwezig. Langs de oevers zijn wel geschikte leefgebieden aanwezig, omdat in en langs de oevers geen werkzaamheden plaatsvinden is van een overtreding van verbodsbepalingen geen sprake. Binnen de invloedsfeer van de werkzaamheden zijn diverse weidevogels en algemene vogels broedend te verwachten. Door de werkzaamheden buiten het broedseizoen te plannen, is verstoring van broedende vogels te voorkomen en is van een overtreding van verbodsbepalingen geen sprake. Bij de geplande werkzaamheden kunnen enkele exemplaren en verblijfplaatsen van algemene nationaal beschermde zoogdieren en amfibieën verloren gaan. Voor deze soorten geldt in voorliggende situatie automatisch een provinciale vrijstelling van de verbodsartikelen uit de Wet natuurbescherming, waardoor het nemen van vervolgstappen voor deze soorten niet aan de orde zijn; De werkzaamheden hebben geen negatief effect op beschermde flora, zoogdieren, amfibieën, reptielen, vissen en ongewervelden. Deze ontbreken binnen de invloedsfeer van de werkzaamheden. Weidevogelleefgebied In perceel 2 is aantasting van weidevogelleefgebied niet uit te sluiten. Dit kan strijdig zijn met het provinciale weidevogelbeleid. 04

5 Advies Werkzaamheden die broedbiotopen van alle aanwezige vogels verstoren of beschadigen dienen te allen tijde te worden voorkomen. Dit is voor de meeste soorten mogelijk door gefaseerd te werken en de uitvoering in elk geval op te starten in de periode voor half maart en na eind juli of het plangebied te controleren op broedende vogels en nesten binnen de invloedsfeer van de plannen. Voor het broedseizoen wordt geen standaardperiode gehanteerd, maar is het van belang of een broedgeval wordt verstoord, ongeacht de datum. Geen werkzaamheden in of langs oevers te laten plaatsvinden, zodat leefgebied van de noordse woelmuis, waterspitsmuis en hermelijn worden ontzien. Voor het uitvoeren van ophogingen in perceel 2 is nader overleg met de provincie nodig om na te gaan te gaan of ophogingen volgens de provinciale regels zijn toegestaan en/of aan welke voorwaarden moet worden voldaan. 05

6 1. Inleiding 1.1 Aanleiding en doelstelling Als onderdeel van de Omgevingsvergunning voor het ophogen van percelen in de omgeving van Oosterend heeft de gemeente Texel de aannemer Oosterhuis BV gevraagd een quickscan natuur aan te leveren. De quickscan natuur dient de mogelijke effecten van de ingreep op de beschermde soorten te bepalen en of het gebied behouden blijft als leef- en broedgebied voor weidevogels. Wet- en regelgeving voor bescherming van natuur verplichten vooraf te toetsen of activiteiten conflicteren met aanwezige beschermde natuurwaarden (zie voor toelichting op natuurwetgeving paragraaf 1.2). Ecogroen heeft in opdracht van Oosterhuis BV de voorgenomen activiteiten getoetst aan de wettelijke bescherming van soorten en weidevogels. 1.2 Beschrijving plangebied Het plangebied bestaat uit zeven percelen en liggen langs de Schorrenweg en Hoofdweg in Oosterend (zie figuur 1). De percelen met nummer 1, 2, 3, 4 en 7 zijn graslandpercelen. Op alle percelen stond tijdens het veldbezoek water. Deze percelen worden vaker dan tweemaal per jaar gemaaid. Op de percelen 3, 4 en 7 liepen tijdens het veldbezoek schapen. Het perceel met nummer 5 is een bollenveld en perceel nummer 6 is een akker. Langs alle percelen liggen watergangen. De oevers ervan bestaan bij alle percelen, behalve perceel 7, uit riet of overjarig gras. Op perceel 7 is een tuinwal aanwezig, een 1 meter hoge uit graszoden bestaand wal. 06

7 Figuur 1. Ligging op te hogen percelen Tijdens het veldbezoek stond door regenval veel water op alle percelen. Figuur 2. De op te hogen percelen (hier 3 en 6) staan onder water 07

8 Voorgenomen werkzaamheden De percelen worden opgehoogd met 0,15 tot 0,35 meter grond. Deze grond is afkomstig van het Natuurontwikkelingsproject Vogelweide de Bol (zandige teelaarde) langs de Zwinweg in Oosterend. De percelen worden soms integraal, soms alleen de lage delen of voor een tijdelijk rijroute opgehoogd. Minimaal één meter van de insteken van de watergangen en tuinwallen blijven vrij van ophogingen en rijroutes. Na afronding worden de graspercelen opnieuw ingezaaid. De uitvoering staat gepland voor de maand februari 2018, in principe voor het broedseizoen. Een overzicht van de geplande werkzaamheden is weergegeven in onderstaande tabel. Perceelnummer Hoeveelheid m3 grond Gebruik Gras Gras Gras Gras / akker Opmerking Bollen Alleen rijroute langs water Akker Gras 08

9 2. Kader en werkwijze 1.3 Wettelijk kader Wet natuurbescherming De Wet natuurbescherming (Staatsblad 2016) regelt de bescherming van Natura 2000-gebieden, soorten en houtopstanden. In dit rapport gaan wij in op de soortbescherming. Omdat geen bomen worden geveld, is beoordeling van effect op houtopstanden niet aan de orde. Voor de volledige wettekst van de Wet natuurbescherming verwijzen wij naar: In onderstaand kader 2.1 geven we een samenvatting van de relevante wetteksten. Kader 2.1 Wet natuurbescherming Soortbescherming Artikelen 3.1 tot en met 3.11 van de Wet natuurbescherming regelen de bescherming van soorten. De bescherming van soorten is opgedeeld in drie categorieën: Vogels zoals genoemd in de Vogelrichtlijn (artikel 3.1 Wet natuurbescherming), in de praktijk onderverdeeld in: Vogels met jaarrond beschermde nesten zoals Huismus, Gierzwaluw en Buizerd, en Overige vogels wier nesten alleen tijdens het broedseizoen (periode van nestbouw, eileg, broeden en voeren van de jongen op het nest) zijn beschermd; Soorten van de Habitatrichtlijn (bijlage IV) en de Verdragen van Bern (bijlage II) en Bonn (bijlage I) zoals bedoeld in artikel 3.5 van de Wet natuurbescherming; Overige nationaal beschermde soorten (artikel 3.10 Wet natuurbescherming), onderverdeeld in: Soorten waarvoor provinciaal geen vrijstelling geldt, en Soorten waarvoor provinciaal wel vrijstelling geldt. Voor het overtreden van verbodsartikelen bij ruimtelijke ingrepen is het noodzakelijk om ontheffing aan te vragen bij bevoegd gezag (veelal de provincie waarbinnen de ingreep plaatsvindt). Voor het verkrijgen van een ontheffing dient een aanvullende rapportage opgesteld te worden waarin o.a. wordt aangegeven hoe gezorgd wordt dat schade tot een minimum beperkt blijft en of compenserende maatregelen aan de orde zijn Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) De bescherming van het Nationaal natuurnetwerk (NNN; de voormalige EHS) is vastgelegd in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro: Stb 2016 nr. 351) en uitgewerkt in provinciale verordeningen. De bescherming van de NNN is ruimtelijk vastgelegd en geborgd door middel van het Bestemmingsplan. Indien voor een ontwikkeling niet hoeft worden afgeweken van het Bestem- 09

10 mingsplan, is geen NNN-toets noodzakelijk. De waarden blijven dan immers geborgd. Met het project wordt niet afgeweken van het vigerende bestemmingsplan. Daarom is geen nadere toetsing aan het Barro nodig. Daarnaast heeft de provincie Noord-Holland beleid opgesteld voor de bescherming van weidevogels. De regels voor bescherming zijn vastgelegd in de Provinciale Ruimtelijke Verordening, waarin ook de begrenzing van weidevogelgebieden zijn opgenomen. Artikel 25 van de PRV gaat over weidevogelleefgebieden. De weidevogelleefgebieden zijn planologisch beschermd. 1.4 Onderzoeksmethode De voorgenomen activiteiten zijn mogelijk in strijd met wettelijke bescherming van natuurwaarden (Wet natuurbescherming, het Barro en de provinciale verordening). Daarom is onderzoek uitgevoerd naar de aanwezige of te verwachten beschermde waarden binnen de invloedssfeer van de voorgenomen activiteiten. Gestart is met literatuuronderzoek om na gaan of het projectgebied binnen beschermde gebieden ligt. Ook is het literatuuronderzoek gebruikt om uit te zoeken of beschermde soorten bekend zijn in en rondom het projectgebied (zie voor een volledig overzicht de Geraadpleegde bronnen). De verzamelde informatie uit het literatuuronderzoek vormt de basis voor het veldbezoek dat op 31 januari 2018 is uitgevoerd. Het projectgebied en de directe omgeving (zone van 50 meter) is onderzocht door één ecoloog van Ecogroen. Tijdens het veldbezoek is aandacht besteed aan beschermde soorten binnen de Wet natuurbescherming. Het onderzoeksgebied is met name onderzocht op het mogelijk voorkomen van beschermde Noordse woelmuizen en Waterspitsmuizen. Daarnaast is gekeken naar de wezenlijke kenmerken en waarden (met name weidevogels) van het projectgebied in het kader van het NNN. Op basis van het uitgevoerde literatuuronderzoek en het veldbezoek is beoordeeld welke beschermde natuurwaarden (mogelijk) aanwezig zijn. Vervolgens is op basis van het voornemen bepaald welke effecten kunnen optreden op beschermde soorten en gebieden en welke gevolgen dit heeft voor voorgenomen ontwikkeling. 10

11 3. Soortbescherming 3.1 Flora Tijdens het veldbezoek zijn geen wettelijk beschermde plantensoorten of plantensoorten van de Rode Lijst aangetroffen. Op basis van de aangetroffen soortensamenstelling, de terreingesteldheid en bekende verspreidingsgegevens (NDFF 2018) en het beheer worden deze soorten ook niet verwacht. Het nemen van vervolgstappen ten aanzien van de soortgroep flora is in het kader van de Wet natuurbescherming niet aan de orde. 3.2 Zoogdieren Noordse woelmuis Het leefgebied van de noordse woelmuis is beschermd (artikel 3.5 Wnb). Vanwege ontbreken van andere concurrerende woelmuizen op Texel, stelt deze muis hier weinig eisen aan zijn leefgebied (Broekhuizen 2016). Wel moet voldoende dekking en voedsel aanwezig zijn. Door het vele water op alle op te hogen percelen en het huidige beheer of het ontbreken van voldoende dekking door overjarig gras, zijn binnen het plangebied geen functionele leefgebieden voor de noordse woelmuis aanwezig. In het plangebied is zijn leefgebied wel te verwachten in de met gras en riet begroeide oevers van de watergangen en in de tuinwallen langs perceel 7. De oevers blijven behouden. Op perceel 1 is tijdens het veldbezoek een dode noordse woelmuis in een hoop gemaaid riet gevonden dat op het perceel lag om afgevoerd te worden. Waarschijnlijk is deze muis door het vele regenwater hier naartoe gevlucht en hier door voedselgebrek of kou doodgegaan. Het ophogen van de percelen gebeurt op een afstand van minimaal 1 meter van deze leefgebieden van de noordse woelmuis. Door de uitvoeringswijze van de werkzaamheden (zie paragraaf 1.2.1) zijn geen negatieve effecten te verwachten op het leefgebied van de noordse woelmuis. Vervolgstappen zijn niet aan de orde. Waterspitsmuis Op het eiland Texel komt de beschermde (artikel 3.5 Wnb) waterspitsmuis voor. Het leefgebied bestaat uit ruig begroeide oevers met goed ontwikkelde watervegetatie (Broekhuizen 2016). Door het ontbreken van deze biotopen op de op te hogen percelen, zijn waterspitsmuizen hier niet aanwezig. Op de oevers ten zuiden van perceel 5 is een rietzone aanwezig waar mogelijk waterspitsmuizen hun leefgebied hebben. In de oevers worden geen werkzaamheden uitgevoerd. Door het ophogen van de percelen zijn geen negatieve effecten te verwachten op het leefgebied van de waterspitsmuis. Vervolgstappen zijn niet aan de orde. 11

12 Wezel, Bunzing en Hermelijn Wezel, bunzing en hermelijn zijn in Noord-Holland beschermd (Provincie Noord-Holland 2018). Waarnemingen van Wezel en Bunzing zijn niet bekend van Texel (NDFF 2018 en Broekhuizen 2016). De hermelijn komt wel op Texel voor. De hermelijn heeft een voorkeur voor kleinschalig en structuurrijk landschap. Dit is in het plangebied niet aanwezig. De oevers van de watergangen rondom de op te hogen percelen kunnen incidenteel worden gebruikt als foerageergebied. Hier worden geen werkzaamheden uitgevoerd. Door het ophogen van de percelen zijn geen negatieve effecten te verwachten op het leefgebied van de hermelijn. Vervolgstappen voor deze soorten zijn niet aan de orde. Overige soorten Vaste verblijfplaatsen van overige zoogdieren die zijn opgenomen op Habitatrichtlijn en de Verdragen van Bern en Bonn zijn niet aangetroffen en worden op basis van het veldbezoek, aangetroffen terreinkenmerken en bekende verspreidingsgegevens (NDFF 2017) niet verwacht in het projectgebied. Vervolgstappen voor deze soorten zijn niet aan de orde. 3.3 Broedvogels Broedvogels met jaarrond beschermde nesten Op basis van het uitgevoerde veldonderzoek, de terreinkenmerken en habitatseisen worden geen jaarrond beschermde nesten van broedvogels (kader 3.1) of onmisbare foerageergebieden verwacht. Het nemen van vervolgstappen in het kader van de Wet natuurbescherming voor broedvogels met jaarrond beschermde nesten is niet aan de orde. Kader 3.1 Broedvogels met jaarrond beschermde nestplaatsen Onder jaarrond beschermde nesten van broedvogels wordt verstaan: in functie zijnde nesten van de Ooievaar, Boomvalk, Buizerd, Havik, Ransuil, Roek, Wespendief, Zwarte wouw, Slechtvalk, Sperwer, Steenuil, Kerkuil, Oehoe, Gierzwaluw, Grote gele kwikstaart en Huismus. Voor sommige andere soorten geldt dat de nesten jaarrond beschermd zijn als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. Overige broedvogels Op de percelen zijn broedvogels te verwachten als veldleeuwerik, kievit, grutto, tureluur en scholekster (Vogelatlas 2018). Gezien de ligging ten opzichte van autowegen, hoge beplanting en bebouwing zijn weidevogels alleen te verwachten op de percelen 1, 2, 3, 4 en 5. Op de percelen 1 en 5 baltste in 2014 en 2017 een veldleeuwerik (NDFF 2018). Voor alle inheemse vogelsoorten geldt een verbod op handelingen die soorten, nesten, eieren of rustplaatsen beschadigen of verstoren. Voor werkzaamheden met schadelijke effecten op broedvogels wordt veelal geen ontheffing verleend, omdat het uitvoeren van de werkzaamheden buiten het broedseizoen over het algemeen een goed alternatief vormt. In het kader van de Wet natuurbescherming wordt voor het broedseizoen geen standaardperiode gehanteerd, omdat deze per soort en vaak per jaar kan verschillen. Van belang is of een broedgeval wordt verstoord, ongeacht de datum. Voor de meeste soorten kan de periode tussen half maart en half juli worden aangehouden als broedseizoen. De geplande werkzaamheden vinden plaats buiten het broedseizoen, zodat ten aanzien de overige broedvogels geen verbodsbepalingen worden overtreden. Vervolgstappen zijn dan niet aan de orde. 12

13 3.4 Overige soortgroepen Op basis van de terreinkenmerken, habitateisen en bekende verspreidingsgegevens (NDFF 2017) wordt in het projectgebied geen voortplanting of vaste verblijfplaatsen verwacht van overige beschermde soorten uit de Wet natuurbescherming. Het nemen van vervolgstappen in het kader van de Wet natuurbescherming is niet aan de orde voor overige soortgroepen (amfibieën, reptielen, vissen en ongewervelden). 13

14 4. Weidevogelleefgebied 4.1 Ligging weidevogelleefgebieden De percelen 1 tot en met 5 (zie Figuur 1) liggen in gebieden die zijn aangewezen als weidevogelleefgebied (Provincie Noord-Holland 2017). De percelen zijn geschikt voor weidevogels (zie ook paragraaf 3.3; Hoogeboom et al. 2016). Perceel 2 ligt in een gebied dat leefgebied vormt voor kritische soorten zoals de grutto. De percelen 1, 3, 4 en 5 vormen leefgebied van niet-kritische soorten (scholekster en wulp) (bron: Natuurbeheerplan 2016). 4.2 Toetsing ophoging aan weidevogelbeleid In het Natuurbeheerplan (provincie Noord-Holland 2017) staat dat: Het planologisch beleid van de provincie is erop gericht om de natuurwaarden (de wezenlijke kenmerken en waarden) in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), de natuurverbindingen en het weidevogelleefgebied te beschermen. Ruimtelijke ingrepen zijn daar dan ook alleen toegestaan als ze de wezenlijke kenmerken en waarden niet aantasten. Onder bepaalde voorwaarden zijn ingrepen die deze waarden aantasten, wel toegestaan. Deze voorwaarden zijn beschreven in artikel 19 (voor NNN en natuurverbindingen) en artikel 25 (voor weidevogelleefgebied) van de PRV. In alle gevallen geldt dat een aantasting, als deze wordt toegestaan, gecompenseerd moet worden, zodat de natuur er netto niet op achteruit gaat. Ophoging van perceel 2 met zandige grond (weinig capillaire werking) heeft als gevolg dat de grondwaterstand daalt ten opzichte van het maaiveld. Een hoge grondwaterstand (tot 45 cm-mv) is een belangrijke factor voor de geschiktheid (voedselbeschikbaarheid en vegetatiestructuur) als foerageergebied en broedgebied voor kritische weidevogels als grutto, tureluur en kievit. Aantasting van weidevogelleefgebied in perceel 2 is daarom niet uit te sluiten. Scholekster en wulp zijn minder kritisch ten aanzien van de grondwaterstand en verdragen lagere grondwaterstanden dan de kritische weidevogels. De ophogingen in de percelen 1,3, 4 en 5 zorgen niet voor aantasting van weidevogelleefgebied. 4.3 Vervolgstappen Aantasting van weidevogelleefgebied is niet uitgesloten in perceel 2. Ten aanzien van werkzaamheden in perceel 2 is nader overleg met de provincie nodig om na te gaan te gaan of ophogingen volgens het weidevogelbeleid zijn toegestaan en/of aan welke voorwaarden moet worden voldaan. 14

15 Geraadpleegde bronnen Literatuur Broekhuizen, S., K. Spoelstra, J.B.M. Thissen, K.J. Canters & J.C. Buys (redactie) Atlas van de Nederlandse zoogdieren. Natuur van Nederland 12. Naturalis Biodiversity Center & eis Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden, Leiden. Dienst Regelingen (2009). Aangepaste lijst jaarrond beschermde vogelnesten ontheffing Flora- en faunawet ruimtelijke ingreep. Hoogeboom, D.M., D. Tanger & F. Visbeen (2016). Weidevogels op Texel. Analyse weidevogelinventarisaties 2015 in relatie tot het provinciale beleid. Rapportnummer , Landschap Noord-Holland, Heiloo. Provincie Noord-Holland (2017). Provinciale Ruimtelijke Verordening (geconsolideerde versie). NL.IMRO.9927.PRVPNHCONSOLID Datum: Staatsblad van het koninkrijk der Nederlanden (2016). Jaargang 2016, Nr. 34. Wet van 16 december 2015, houdende regels ter bescherming van de natuur (Wet natuurbescherming). Internet NDFF Uitvoerportaal ( Geraadpleegd 30 januari Kennisdocument BIJ12: (versie 1.0, juli 2017) Broedvogels van Nederland 15

16 Bijlagen

17 Bijlage 1 Bijlage titel Bijlage kop 2 Bijlage kop 3 Basistekst Kader 1 Kadertitel Kadertekst Bron: Bron