LANDSCHAPPELIJKE INPASSING

Transcriptie

1 LANDSCHAPPELIJKE INPASSING BREESEGGE 3 BORNERBROEK Datum Bestand ho- bjzoos.doc 1

2 LANDSCHAPPELIJKE INPASSING BREESEGGE 3 BORNERBROEK Opdrachtgever Contactpersoon Telefoon E- mail Door Telefoon E- mail Internet Project Auteur Datum laatst gewijzigd Datum afdruk Aantal pagina's Bestand BJZ.nu Twentepoort 16a 7609 RG Almelo de heer J. Ter Avest jeroen@bjz.nu erfinrichting.nl Radewijkerweg RJ Radewijk info@erfinrichting.nl HO- BJZOOS Herbert Oldehinkel b:\033- breesegge 3- bornerbroek\documenten\033- ho- bjzoos.doc Controle Datum controle Niets uit dit document mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder vooraf- gaande schriftelijke toestemming van de opdrachtgever en/of Buro Stad en Land. 2

3 INHOUD 1 INTRO AANLEIDING SITUATIE INITIATIEF 4 2 VIGEREND BELEID OMGEVINGSVISIE OVERIJSSEL HET BESTEMMINGSPLAN ALMELO 6 3 INPASSING VISIE ANALYSE LANDSCHAP RONDOM DE BREESEGGE INRICHTING VANUIT LANDSCHAPPELIJKE SITUATIE HET ERF NA UITBREIDING RUIMTELIJKE ONDERBOUWING HET ERFINRICHTINGSPLAN BEPLANTINGSPLAN BEPLANTINGSCHEMA 17 2

4 1 INTRO 1.2 SITUATIE 1.1 AANLEIDING Op het erf aan de Breesegge 3 te Bornerbroek is de initiatiefnemer en eige- naar voornemens zijn grondverzetbedrijf uit te breiden. Het bouwblok zal vergroot worden tot ca. 1,5 ha. Ten behoeve van dit initiatief is het noodzakelijk het bestemmingsplan te wijzigen om functiewijziging (circa 0,5 ha) mogelijk te maken. Het bedrijfskavel aan de Breesegge 3 kan worden gezien als een ensemble van gebouwen en erfinrichting waarbij deze inrichting afhankelijk is van de omgeving en het landschapstype. Het erf is van buiten naar binnen geanaly- seerd. Eerst is het landschap bekeken, vervolgens de directe omgeving en uiteindelijk het erf zelf. Het vigerende beleid van de Provincie Overijssel geeft de belangrijkste richtlijnen. Het biedt de meest heldere richtlijnen voor con- cretisering en uitwerking van plannen als deze. Erfinrichting.nl is gevraagd het bij de aanvraag benodigde ruimtelijke kwali- teitsplan te leveren, hier uitgewerkt als Landschappelijke inpassing Breeseg- ge 3 Bornerbroek. Het ruimtelijke kwaliteitsplan bestaat uit een overzicht van het bestaande erf en het planontwerp van de nieuw te bouwen loods en zanddepot in het landschap op basis van de toekomstige situatietekening van de gebouwen. Figuur 1 Ligging plangebied: topografische situatie Het plangebied is gelegen aan de zuidwestzijde van Wierden en wordt ont- sloten via de Breesegge. Het bestaat uit enkele loodsen, een buitenopslag van materieel en een zanddepot. Hierbij is verbeeld én verwoord waar en hoe investeringen in het landschap vorm kunnen krijgen en de ruimtelijke kwaliteit wordt gewaarborgd bij de uitbreiding van het bouwblok. 1

5 Figuur 2 Beeld op het erf Figuur 4 Tussen het zanddepot en het erf staat een smalle groenstrook Figuur 3 Beeld op het erf vanaf A35 Figuur 6 Beeld op het erf, een ruim centraal erf om te keren en te parkeren 2

6 Figuur 4 De plek van de nieuw te bouwen loods is momenteel in gebruik als opslag Figuur 8 Langs de randen van het erf staat deels al groen Figuur 7 Beeld op het zanddepot 3

7 1.3 INITIATIEF Initiatiefnemer zal op het erf een nieuwe loods bouwen. Ook het zanddepot zal vergroot worden. Binnen deze rapportagemoet er een landschappelijk kader geschetst worden waarbinnen de initiatiefnemer het bedrijf kan blijven ontwikkelen. Figuur 5 Luchtfoto bestaand bedrijf Figuur 6 Landschapsanalyse 4

8 2 VIGEREND BELEID 2.1 OMGEVINGSVISIE OVERIJSSEL zolgronden. Van oorsprong komen er op deze gronden wintereiken- beukenbossen voor op de hoge delen en op de lage delen berken- zomereiken- en elzen- eikenbossen. De Provincie Overijssel heeft het streekplan, het verkeer- en vervoerplan, het waterhuishoudingsplan en het milieubeleidsplan samengevoegd tot de Om- gevingsvisie. Het vormt het provinciale beleidsplan voor de fysieke leefomge- ving van Overijssel. De Provincie Overijssel stuurt op ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid. Bestaande kwaliteiten moeten worden beschermd en er moeten verbindingen worden gelegd tussen deze bestaande kwaliteiten en nieuwe ontwikkelingen. Dat wil zeggen dat nieuwe ontwikkelingen moeten bijdragen aan de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Voor het behoud en versterken van de ruimtelijke kwaliteit vormen essentiële gebiedskenmer- ken het uitgangspunt. Middels een verdeling in 4 lagen zijn de gebiedskenmerken binnen de Omge- vingsvisie toegelicht: De natuurlijke laag De laag van het agrarisch- cultuur landschap De stedelijke laag (hier n.v.t.) De lust en leisure laag Het plangebied is gelegen in een jong- heide en broekontginningslandschap met als natuurlijke laag dekzand. Natuurlijke laag Het plangebied ligt in het type Dekzandvlakte en ruggen. Deze beslaan een groot deel van de provincie. Na de ijstijden bleef er in grote delen een reliëfrijk zandlandschap achter, dat zich kenmerkt door relatief grote ver- schillen in droog en nat, en hoog en laag gebied. De bodem bestaat uit pod- Kenmerken Ondergrond Ontstaan Structuur Nederzetting Schaal erven Beplantingen Ontwikkeling Ambitie dekzandvlakten vanaf 1820 planmatig, rechtlijnig koloniedorpen van de maatschappij van weldadigheid, daarna alleen verspreide erven langs ontginningswegen, enkel een nieuw wegdorp van oorsprong vaak kleine erven met carré van erfbeplanting lanen, bosjes vaak met heiderelicten schaalvergroting bebouwing op erven transformatie landbouwerven tot burgererven door de broze samenhang en de geringe eigenstandige kwaliteit van dit landschapstype valt het uiteen in afzonderlijke onderde- len en/of verschuift het accent in de beleving van de open ruim- te naar bedrijfskavel De ambitie is de ruimtelijke kwaliteit van deze gebieden een stevige impuls te geven en soms een transformatie wanneer daar aanleiding toe is. De dragende structuren worden gevormd door landschappelijke raamwerken van lanen, bosstroken, en waterlopen, die de rechtlijnige ontginningsstructuren verster- ken. Binnen deze raamwerken is ruimte voor verdere ontwikke- ling van bestaande erven en soms de vestiging van nieuwe er- ven, mits deze een stevige landschappelijk jasje krijgen. Sturing: Als ontwikkelingen plaats vinden in de agrarische ont- ginningslandschappen, dan dragen deze bij aan behoud en ver- sterking van de dragende structuren en ontginningslinten met erven en de kenmerkende ruimtemaat. 5

9 Laag van het agrarisch- cultuur landschap Maten- en Flierenlandschap; Laaggelegen kleinschalig landschap dat zich langs de beken, in de natuurlijke laagten heeft ontwikkeld. Langs de ontwa- teringssloten haaks op de beek werd vaak hakhout aangeplant. Dit diende tevens als perceelsscheiding daar waar de ontwateringssloot niet altijd watervoerend was in geval van beweiding. Rond de beek ontstond een lineair landschap, met daaromheen in de natte laagtes een matenlandschap. Het vormde een kleinschalig landschap langs beken en in laagten met veel variatie in ruimtelijke opbouw: de open ruimte van de watergang, de coulis- sen van hakhoutstruwelen, de open kamers van de hooi- en weilanden, af- gewisseld met hier en daar een broekbos op de nattere plekken. Vloeivelden maakten onderdeel uit van het bemestingssysteem. Het Maten- en Flierenlandschap is veelal de contramal van het Essenland- schap en het Oude Hoevenlandschap en was daar functioneel mee verbon- den. Lust en leisure laag n.v.t. Ontwikkelingsperspectief Het kaartbeeld Ontwikkelingsperspectieven groene omgeving geeft op hoofdlijnen weer welke ontwikkelingsperspectieven de provincie hier ziet. Het erf is gelegen in het zogenoemde Mixlandschap; De kaart Ontwikke- lingsperspectieven Groene omgeving geeft in hoofdlijnen weer welke ont- wikkelingsmogelijkheden de provincie in deze groene omgeving ziet. Mix- landschap houdt in dat functies als landbouw, landschapsontwikkeling, na- tuur, cultuurhistorie, vrije tijd en wonen naast elkaar voorkomen als goede buren en elkaar ruimtelijk versterken 2.2 HET BESTEMMINGSPLAN ALMELO Het bestemmingsplan buitengebied Almelo vormt de uitwerking van de wens om te komen tot een ruimtelijke visie voor het buitengebied van de gemeen- te Almelo. Het buitengebied van de gemeente Almelo ligt als ware als een schil om de stad heen. Een deel van het buitengebied bestaat uit enkele groene longen die aan verschillende zijden zijn omsloten door stedelijke uit- leggebieden van de stad Almelo. Gebiedskenmerken. Landschapstype Oude Veldontginning Landschapskenmer- Openheid/regelmatigheid; ken: vlakke ligging; opstrekkende strokenverkaveling; herkenbare structuur; bebouwing langs ontginningsassen. Huidige functie: Hoofdzakelijk landbouw Toekomst: Verwevingsgebied Functies: Op een duurzame en efficiënte wijze ruimte schep- pen voor de verschillende ruimte vragende func- ties; het vergroten van de leefbaarheid van het platte- land; het vergroten van de ruimtelijke kwaliteit. Ontstaansgeschiedenis landschap Almelo 6

10 De natuurlijke gesteldheid van Twente wordt in belangrijke mate bepaald door de aanwezigheid van stuwwallen. Deze stuwwallen zijn ontstaan tijdens de derde ijstijd (Riss). Toen de gletsjers ten gevolge van een temperatuurstij- ging zich naar het noorden terugtrokken, bleef een geplooid landschap ach- ter met door het ijs meegevoerde en opgestuwde morenen (zand, grind en steenblokken). In samenhang met deze ruggen of stuwwallen is een aantal beeksystemen ontstaan. Tijdens de vierde en laatste ijstijd was er sprake van een toendraklimaat. Het was koud, droog en stormachtig en er werd een dik pakket dekzand als een deken over het landschap afgezet. De oostflank van Almelo is dooraderd met beekdalen. In grote lijnen loopt het gebied af van oost naar west en het bekenstelsel watert dan ook naar het westen af op de Regge. De beekdalen zijn van oudsher laag, nat en begroeid met elzen. Het dekzand is hoog, droog en begroeid met onder ander iep en linde, veel later kwamen daar beuk en haagbeuk bij. Cultivering en landschapstypen Almelo is gelegen in een overgangsgebied van hoge gronden (de stuwwallen) en lage gronden (de veen- en heidegebieden). Deze overgangen van hoog naar laag en van droog naar nat zijn kenmerkend voor het buitengebied van de gemeente Almelo. Het oorspronkelijke beekdalenlandschap is nagenoeg verdwenen. Nu kenmerken met name het agrarisch grondgebruik, recreatie- ve activiteiten vanuit de stad Almelo en infrastructurele werken het buiten- gebied. De cultivering bracht en brengt nieuwe landschapsbeelden en land- schappelijke waarden voort. In de Middeleeuwen zijn op de hoger gelegen delen woeste gronden geculti- veerd wat heeft geleid tot esdorpen met door houtwallen omgeven kleine akkers. Deze situatie is kenmerkend voor het oostelijke deel van Almelo waar, door aansturing van grootgrondbezitters, de ontginningen collectief werden aangepakt. Ten westen van Almelo werden de ontginningen individueel aangepakt. Hierdoor is hier een meer verbrokkeld landschap met eenmansessen ont- staan. Deze collectieve en individuele ontginningen zijn de oude ontginnin- gen. De heidegebieden ten zuiden van Almelo zijn in een latere periode ont- gonnen. Hier is nu sprake van blokvormige verkavelingen in een half open landschap, de broekgronden. Ten noorden van Almelo heeft zich in het lage landschap, met een keileemlaag, veen gevormd. Het hoogveen is het laatst ontgonnen. Hier is nu sprake van een grootschalig cultuurlandschap. Deze ra- tionele ontginningen van heide en veen behoren tot de jongere ontginningen die plaatsvonden na Op grond van het bovenstaande is het huidige bui- tengebied van de gemeente Almelo globaal onder te verdelen in de oude en jonge ontginningen. Deze ontginningen kennen verschillende landschapsty- peringen met gebiedseigen kenmerken. De kwaliteit van het Overijsselse landschap en de sociaal- economische ontwikkeling van het landelijk gebied gaan hand in hand en vormen de ba- sis voor allerlei ontwikkelingen. Nieuwe ontwikkelingen moeten mogelijk zijn onder voorwaarde dat ze bijdragen aan de kwaliteit van de leefomge- ving. Met de kwaliteitsimpuls Groene Omgeving biedt de Provincie Overijs- sel beleidsruimte aan gemeenten voor ontwikkelingen in de groene ruimte. In het buitengebied is ruimte voor grootschalige uitbreidingen en nieuwe ontwikkelingen mits die gelijk opgaan met verbeteringen van de ruimtelijke kwaliteit. Ruimtelijke kwaliteit wordt gerealiseerd door naast bescherming vooral in te zetten op het verbinden van bestaande gebiedskwaliteiten en nieuwe ontwikkelingen, waarbij bestaande kwaliteiten worden beschermd en versterkt en nieuwe kwaliteiten worden toegevoegd. (bron: Catalogus Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving) 7

11 3 INPASSING 3.1 VISIE Met het initiatief van de opdrachtgever wordt het mogelijk het plangebied en de directe omgeving een ruimtelijke kwaliteit te geven waarmee een nieuwe impuls ontstaat en het geformuleerde beleid grotendeels kan worden door- gevoerd. Aangezien het bedrijf een gebiedsvreemde bedrijfsvoering kent, is de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving van toepassing. Naast het landschap- pelijk goed inpassen van het gehele erf zal er een extra impuls aan het land- schap gegeven moeten worden. 3.2 ANALYSE LANDSCHAP RONDOM DE BREESEGGE Het plangebied ligt op de overgang van een veldontginning naar het hoeven- landschap. Hierdoor valt de openheid van het gebied extra op. Het bedrijf is georiënteerd en wordt ontsloten op De Breesegge. Langs de Breesegge staan enkele eiken en hier en daar wat opgaande beplantingen. Het is kenmerkend in ontginningslandschappen dat beplantingen zich beperken tot de randen van een erf en als accent langs de ontginningswegen. Het gebied kent een sterk agrarisch karakter door de openheid en het ge- bruik van de gronden in het gebied. De erven in het gebied liggen vrij open in het landschap. De aanleg van de A35 heeft het karakter van het gebied sterk veranderd. Het bedrijf van de initiatiefnemer is in de luwte van een viaduct komen te liggen. Ruimtelijk gezien biedt dit kansen om het zanddepot en de nieuw te bouwen loods op een juiste wijze landschappelijk in te passen. Dit zal met name resulteren in het rechtlijnig afschermen van de minder fraaie zijden van het erf. Daarnaast zal de kenmerkende structuur van erven, wo- nen voor en werken achter herkenbaar moeten zijn. 3.3 INRICHTING VANUIT LANDSCHAPPELIJKE SITUATIE De karakteristiek van het landschap behouden; ontginningsrichting respecteren; zo compact mogelijke erven voorzien; deels zicht op erf behouden; erven moeten aansluiten op bestaande landschappelijke structuren; rekening houden met omliggende erven oriëntatie erf op de Breesegge; streekeigen beplanting toepassen. Vanuit de overheid wordt onder meer medewerking aan bovengenoemde ontwikkelingen verleend indien de ruimtelijke kwaliteit gewaarborgd en zo mogelijk versterkt kan worden. Het belangrijkste doel hierbij is de leefomge- ving te beschermen. Het initiatief moet leiden tot een kwalitatief hoogwaar- dige, ruimtelijke situatie. De investering in de ruimtelijke kwaliteit is op te de- len in een basisinspanning (landschappelijke goed inpassen van het erf) en de extra kwaliteitsimpuls. Basisinspanning: Aanplant houtsingels en bomenrij om het erf deels om af te schermen en om aansluiting op het ontginningslandschap te vinden; gebruik inheemse beplanting; kenmerkende structuur van het erf versterken door een relatief open maar sierlijk voorerf een een functioneel en robuust achterf; materiaalkeuze van de nieuw te bouwen loods moet sober en onderge- schikt zijn aan de woning. De voorkeur gaat uit naar duurzame materia- len. Extra kwaliteitsimpuls: aanplant blokvormig bosje; gebiedsvreemde beplanting wordt vervangen door streekeigen beplan- ting (bosje aan noordoostzijde); 8

12 totale toename gebiedseigen groen met 5400 m HET ERF NA UITBREIDING De erven kennen van oorsprong een kenmerkende opbouw, wonen voor en werken achter. Dit resulteerde in de sier- en nutstuin aan de voorzijde en het veel soberder maar functionele deel werken aan de achterzijde. Ook op dit erf zal deze herkenbare opbouw ontstaan. De woningen met de royale tui- nen zullen georiënteerd worden op de Breesegge. Aangezien het erf dicht aan de straat ligt, valt het vanaf deze richting goed op. Het achtererf met de loodsen en het zanddepot zal met name vanuit het landschap en vanaf de A35 een opvallende verschijning in het landschap vormen. Bij de uitwerking van het erf zal hier rekening mee gehouden moeten worden. Uitgangspunten opdrachtgever: Bouw nieuwe machineloods; goede inpassing in het landschap; uitbreiding zanddepot; efficiënt en veilig erf. 3.4 RUIMTELIJKE ONDERBOUWING Belangrijke uitgangspunten vormen de ruimtelijke kenmerken van het land- schap zoals openheid, rechtlijnigheid, erven aan de weg en grote rationele huiskavels met blokvormige beplanting. De ontwikkelingsrichting in het ge- bied is agrarisch. Aan het erf zal een nieuw bouwvolume worden toege- voegd. Hierdoor zal een deel van het groen aan de zuidzijde gerooid moeten worden. De nieuw te bouwen loods moet qua vormgeving en materialisatie aansluiten op de bestaande bebouwing. Met een sobere strakke uitstraling sluit het goed aan bij het moderne agrarische landschap. Kenmerkend voor het gebied zijn het verkavelingspatroon en de verspreid liggende erven in het relatief open landschap. Door de aanleg van het viaduct van de A35 en het aanwezige kanaal ligt het erf als het ware in een hoek. Het wordt omsloten door de hoge grondwal en de bomen langs het kanaal. Bij de realisatie van de nieuwe loods zal het erf een opvallende verschijning in het landschap wor- den. Een goede landschappelijke inpassing wordt bereikt door een forse houtsingel om de loodsen te planten aansluitend op het verkavelingspa- troon. Door de hoge noklijn (12 m) is een brede singel nodig om deze loods af te schermen. Ook het zanddepot zal geheel uit het zicht ontnomen worden. Door de aanplant van een blokvormig bosje ten westen van het depot (KGO) blijft het groen in verhouding met de bebouwing. In totaal zal het groen op het erf toenemen met zo n 6000 m2. Op het erf komen verschillende ge- biedsvreemde beplantingen voor als coniferen, laurierkers en dennen. Deze zullen vervangen worden door gebiedseigen beplanting als eiken en berken. Om het zicht op het erf vanaf de A35 te breken worden hier bomen aange- plant. Wel moet de veiligheid van het verkeer van en naar het erf gewaar- borgd zijn. Er is daarom niet gekozen om het erf aan de noordzijde dicht te planten met een singel. De initiatiefnemer heeft enkele jaren geleden op eigen initiatief een bosje aan de noordoostzijde geplant. Dit bosje bestaat uit een grote verscheiden- heid aan beplanting. Landschappelijk en ecologisch gezien kan er een kwali- teitsimpuls geleverd worden als de uitheemse beplantingen verwijderd wor- den en vervangen worden door inheemse (streekeigen) soorten. Door in het bosje forse zomereiken te planten krijgt deze meer massa en sluit het aan bij de nieuw aan te planten singels en het blokvormig bosje. Door het groen aansluitend op het karakteristieke verkavelingspatroon te planten, wordt het erf een groene eenheid in het landschap. 9

13 3.5 HET ERFINRICHTINGSPLAN 10

14 1 Nieuw te bouwen loods (70 x 28,6 m) 2 Bestaande loods 3 Bestaande boerderij met kantoor/kantine 4 Woonhuis 5 Tuin privé met bestaande vijver 6 Bestaand bosje wordt opgeknapt (KGO) 7 Aanplant bomen om zicht vanaf A35 weg te nemen 8 Aanplant singels 9 Aanplant blokvormig bosje (KGO) 10 Zanddepot 11 Keren en parkeren 12 Bestaande gasleiding (mag geen groen op geplant worden) Figuur 11 het erf sluit aan op de massa van het viaduct, vanuit het landschap wordt het verzacht met veel groen 15

15 3.6 BEPLANTINGSPLAN Erfinrichting.nl - LANDSCHAPPELIJKE INPASSING BREESEGGE 3 BORNERBROEK

16 3.7 BEPLANTINGSCHEMA Nummer op kaart Soort Nederlandse naam perc. plantwijze plantafstand hoeveelheid aanplantmaat Bomen B1 Quercus robur zomereiken 100% verspreid min. 6 (m) Salix vitellina var. pen- B2 dula treurwilg 100% solitair min. 6 (m) B3 Tilia europea Hollandse linde 100% solitair min. 6 (m) Singel deze singel is 6200 m2 HS1 Viburnum opulus Geldersche roos 20% driehoek 1 x 1 (m) HS1 Corylus avalana Hazelaar 20% driehoek 1 x 1 (m) HS1 Sorbus aucuparia Lijsterbes 20% driehoek 1 x 1 (m) HS1 Quercus robur Eik verspreid min. 6 (m) HS1 Rhamnus frangula Vuilboom 20% driehoek 1 x 1 (m) HS1 Populus tremula Ratelpopulier 15% driehoek 1 x 1 (m) Bosje gebiedsvreemde beplantingen zullen gerooid moeten worden, ter vervanging worden er 10 zomereiken geplant HS2 Quercus robur zomereik 100% verspreid min. 10 (m) Onderhoudsvoorschrift houtwal en blokvormig bosje: Het jaarlijks onderhoud bestaat uit het verwijderen van ongewenste gewassen uit de singel en de bosjes. Hierbij gaat het om uitheemse soorten en bijvoorbeeld het maaien van braam en ruigtekruiden. De eerste ingreep en tweede ingreep zijn bedoeld om de overhangende takken te verwijderen. Naast het reguliere onderhoud zul- len opengevallen plekken moeten worden opgevuld met nieuwe (inheemse) aanplant. Tenslotte is er een eindkap om de onderbeplanting te behouden, de eindkap moet eens in de jaar. Hierbij worden alle stammen (BEHALVE DE ZOMEREIKEN) afgezet op 5-15 cm boven de grond. Het doel van deze maatregel is het verjongen van de beplanting. Bij het afzetten is het van belang dat er genoeg licht op de bodem valt om de stobben te laten uitlopen. Om te voorkomen dat een kaal landschap ontstaat en dieren worden weggejaagd is het afzetten van de houtwallen gefaseerd in tijd en plaats erg belangrijk. De leeftijdsvariatie is tevens gunstig voor planten en dieren. Erfinrichting.nl - LANDSCHAPPELIJKE INPASSING BREESEGGE 3 BORNERBROEK