Nu even niet! Studie Ontwijkend Gedrag. Gegeven paard voor je stalen ros. De Kerstfietsmand. magazine voor studenten en medewerkers van de han

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nu even niet! Studie Ontwijkend Gedrag. Gegeven paard voor je stalen ros. De Kerstfietsmand. magazine voor studenten en medewerkers van de han"

Transcriptie

1 magazine voor studenten en medewerkers van de han De Kerstfietsmand Gegeven paard voor je stalen ros Nu even niet! Studie Ontwijkend Gedrag sensor #13, jaargang 16 1 jrg 16, #13, 7 maart 2012

2 Ondertussen op SNSR.nl Best 1gelezen Benen van HAN-studente liepen vol op NK natuurijs Echt een potje breken kon Ilona Grandia niet op het NK natuurijs in Emmen, maar de 19-jarige HAN-studente weet nu op jonge leeftijd al wel hoe het is om tussen de grote dames te rijden. Het was wel even wennen voor de schaatsster uit Zuilichem. De studente Sport- en Bewegingseducatie (SBE) viel twee ronden voor het einde uit. Mijn benen liepen vol, ze waren verzuurd. Het was over. Er stond heel veel wind. Het ijs was heel goed. Het tempo lag enorm hoog, zegt ze voor de camera s van TV Gelderland. Parijs beste studentenstad ter wereld Parijs is door het gerenommeerde rankingbureau QS uitgeroepen tot beste studentenstad van de wereld. Amsterdam wist slechts een 36e plek te veroveren. Typische studentensteden als Nijmegen en Groningen werden niet meegenomen in de verkiezing, omdat steden in de lijst minimaal inwoners moeten hebben en op zijn minst twee geregistreerde onderwijsinstellingen. Londen, Boston, Melbourne en Wenen zijn andere goede studentensteden, volgens het bureau. Best 3gelezen Best 2gelezen Sportstudies HAN krijgen eigen studievereniging Ook binnen het Instituut voor Sport en Bewegingsstudies (ISBS) staat de sportieve student te springen om een eigen studievereniging. En zo werd Tri Movere geboren. Binnen het ISBS werd een enquête rondg d met daarin de vraag of studenten lid zouden worden van een studievereniging. Meer dan de helft antwoordde positief op die vraag. Dus werd Tri Movere opgericht. Het citaat Vijftig dollar voor iedereen die de hele week netjes op tijd is en bij alle lessen aanwezig is! Op een high school in Amerika is vorige maand een project van start gegaan waarbij leerlingen geld krijgen als ze een perfecte opkomst weten te produceren. Dit voor de bestrijding van het hoge spijbelcijfer. 46% Het percentage geneeskundestudenten in Nederland dat zo veel drinkt, dat het gezondheidsrisico s oplevert. Een beetje ironisch natuurlijk, wanneer je bijvoorbeeld een leveroperatie ondergaat, uitgevoerd door een dokter met een lever ter grootte van een voetbal Volg Sensor op of op Twitter (@snsr) 2

3 B Sensor is het redactioneel onafhankelijk magazine van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het magazine is gratis voor studenten en medewerkers. Het volgende nummer verschijnt op 21 maart redactie-adres Nijmegen, Kapittelweg 33, Kamer A3.11 (024) Arnhem, Ruitenberglaan 29, Kamer 3.19 (026) postadres Postbus 6960, 6503 GL Nijmegen redactie Han Geurts, hoofdredacteur, (024) Herman van Deutekom, plv. hoofdredacteur (026) Renée Jenniskens, (024) Olga Helmigh, (026) Sander Arink (024) Raïssa Soeter (024) Els Sanders, (024) medewerkers Ruud Kroes Marijn Hondorp Claudia Fitsch Mart Geurts Mrs. Multiverse Verkiezingen voor slimme tantes 11 Nu even niet! Studie Ontwijkend Gedrag 29 redactieraad G. Hendriks (voorzitter), W. Sips, P. Freriks, M. Nederhoed, E. Cuppen M. van Koolwijk, fotografie Ralph Schmitz Coos Dam Bart van Dieken vormgeving en productie Ben Schot, Graphic Design bno 20 De Kerstfietsmand Gegeven paard voor je stalen ros Gratis naar Vitesse pag.29 advertenties Bureau Nassau BV Achterom 100 C 1621 KW Hoorn info@bureaunassau.nl, tel kopij Kopij en reacties moeten voorzien zijn van naam en telefoonnummer. De redactie houdt zich het recht voor ingezonden stukken te weigeren of in te korten. rubrieken HannaH 4 Olga Oordeelt 27 De Playlist 30 verder in dit nummer Remrobot 22 Motivatie en afvalgedrag 23 Geluiden uit genadedal 31 sensor #13, jaargang 16 3

4 Oprotzes Pijnlijk. Erg pijnlijk, die confrontatie gisteren met een collega op de gang. Meestal is ze wel lief voor me, maar nu er kwam nog net geen stoom uit haar oren. Je zeurt te veel, HannaH. Je zeikt, je bent een azijnpisser, een nestbevuiler. Beduusd bleef ik achter. Ik een zeur? Terwijl ik eigenlijk een heel zachtaardig karakter heb. Doe geen vlieg kwaad. Ik heb dus besloten te dimmen. Niets te schrijven over een van die ontelbare misstanden in dit gesticht. Dus even geen commentaar op de puinhoop bij FZ. Niet reageren op die debiele plastic bakken in ons kerstpakket. Geen woord over het jaarlijkse half miljoen dat ons derde collegelid gaat kosten. Nul aandacht voor de bedenkelijke interne shuffle van directeuren. Complete stilte over het gebrek aan vooropleiding van onze minister van onderwijs. Ook niet beginnen over de jarenlange achterblijvende omzet bij de marktactiviteiten. Net zo min over de verslechtering van ons studierendement. Ook geen letter over de rechtszaak rond het nieuwe studie-informatiesysteem. Niets over de lichtbak bij Techniek die bij nacht en ontij stroom staat te vreten. Geen aandacht voor de maar voortwoekerende oude namen: Heao, Diedenoort, HTS. Maar één puntje, mag dat? Eén klein puntje maar. De genadezes. Uit onderzoek blijkt dat zowel op de universiteit als op het hbo studenten met oprotzessen door de studie geloodst worden. Als ze maar afstuderen, dan vangen wij het geld. Alsof dat iets nieuws is. Dat weten we toch al jaren. En dat zal ook niet veranderen zolang het bekostigingssysteem zo blijft. Als we al die boter op ons hoofd verzameld hadden, konden we de Noordzee dempen. Nu niet opeens kijken alsof water brandt. HannaH 4 Ontwikkeld De medewerker en de foto Wie: Jack Gertsen (58) Functie: beheerder Uitleencentrum Praktijkhuis Wat: Essentie Waar: Aan de rand van de IJssel, bij Dieren. Wanneer: 1990 Mijn toenmalige vriendin heeft deze foto genomen. Ze heeft, eigenlijk onbewust, de essentie van wie ik écht ben weten vast te leggen. De winterse lucht, het water en mijn open blik stralen vriendelijkheid en zachtaardigheid uit, zo ervaar ik het. Vriendelijkheid is mijn grootste kracht, zo heb ik ontdekt. Ik zeg ontdekt, om het een lange reis is geweest om te beseffen welke kwaliteiten ik in huis heb en hoe ik ze zo efficiënt mogelijk kan toepassen. Coaching heeft daarbij ontzettend geholpen: de brokstukken en puzzelstukken die mijn gedachtewereld zo beheersten, vielen daarbij in elkaar. Het is niet makkelijk geweest om een bepaalde balans in mijn leven te vinden. Op persoonlijk vlak heb ik de nodige obstakels moeten overwinnen, evenals op werkgebied. Ik heb na de MTS de studie Elektrotechniek afgerond, en ben na mijn diensttijd begonnen bij een bedrijf dat pacemakers ontwikkelde. Het vereist uiteraard enorme nauwkeurigheid om pacemakers te maken. In die zin is het een zegen om een groot verantwoordelijkheidsbesef te hebben. Ik vind het zeer belangrijk om zorg te dragen, tot in de kleinste details. De vloek is dat verantwoordelijkheidsbesef kan doorslaan, en je de hele wereld op je schouders neemt. Dat is wat ik altijd en overal deed. Op een gegeven moment ga je daar gebukt onder. Letterlijk en figuurlijk. Ik heb altijd keihard gewerkt. Wegens reorganisatie moest ik vertrekken bij het pacemakerbedrijf. Ik begon kort erna te werken in Madierodam, een bouwdorp voor kinderen. Daar merkte ik dat ik het organiseren en klaarzetten van materialen geweldig vond: je combineert nauwkeurig bezig zijn met sociaal contact. Eind jaren tachtig startte ik bij Interstudie, de voorloper van de HAN, als practicumvoorbereider. Later werd ik onderwijs assistent, op facilitair vlak. Dat heb ik jaren gedaan. Uiteindelijk ben ik nu, samen met mijn collega, de spil van het uitleencentrum. Studenten van verpleegkunde, fysiotherapie, ergotherapie en sporten gezondheidsmanagement lenen hier van alles: van skeletten tot gaas. Ik vind het heerlijk om te werken; ik haal er veel voldoening uit. Op de foto van 1990 zie je dat ik geniet, daarom heb ik bewust voor dit beeld gekozen. Genieten kon ik toen wel, maar niet zoals het ik nú kan. Je waardeert vreugde meer, als je ook de keerzijde hebt gekend. Dat is de troostende beloning. OH ralph schmitz

5 Verval op de Kapittelweg Drie mannetjes van koper, goud en staal. Open hoofden, kapotte tanden, gaten in de wangen. Vooral de linkse is er een van lang geleden, die beeldt het fascisme uit. De middelste is het communisme, ook niet meer zo fris. Het rechtse mannetje met stropdas - is nog het meest toonbaar. Toch zie je in dit kapitalistische beeld ook de eerste mankementen ontstaan. Dit is werk van kunstenaar Niels van Bunningen, die in de beeldengroep Verval de ideologieën van de twintigste eeuw verbeeldt. Het werk staat op de galerij van de tweede verdieping van de Kapittelweg. Daar in de buurt, bij de ingang van de mediatheek, staat nog een ander werk van hem: Primitif. Niels zegt over dat beeld: Het is de personificatie van de tradities van primitieve culturen. Die tradities zijn heel langzaam tot stand gekomen. Het beeld is van staal, sterk materiaal, dat erg kan verweren. De sculptuur is bijna transparant, alleen het gezicht is massief. Niels maakte het in 2008, in het eerste jaar van zijn studie op de kunstacademie. De beelden blijven in ieder geval tot aan zijn eindexamen, komende zomer, op de Kapittelweg staan. RJ ralph schmitz ralph schmitz SHI vertegenwoordigt Nederland op Europese marktdagen Sport- and Health Innovation S.C. vertegenwoordigt Nederland tijdens de jaarlijkse Europese Marktdagen. Over enkele weken vertrekt de student company naar Zürich, waar de zeven studenten Sport, Gezondheid en Management de strijd aangaan met een kleine 600 studenten uit zo n veertig Europese landen. Het product van SHI is de Grab and Play, een demonteerbare mobiele opslagunit voor vijfentwintig pingpongballetjes. Door continu nieuwe balletjes te kunnen gebruiken houden trainingen hun effectiviteit en efficiëntie. Ook is de Grab and Play makkelijk te demonteren en kan men de ballen makkelijk oprapen zonder te bukken door een speciaal ontwikkeld plopmechanisme. Info: HvD Minor New Energy & Me reikt ipad2 uit Via een enquête onder ouderejaars HAN-studenten werd onderzocht of er belangstelling zou zijn voor een nieuw op te zetten HAN-brede minor over de transitie naar duurzame energie. In totaal reageerden 1170 studenten en hun reacties waren zeer positief. Een van die positieve studenten was vierdejaars Verpleegkunde Marieke Beckers. Zij kreeg uit handen van lector Piet Sonneveld van het lectoraat Duurzame Energie een IPad2 overhandigd. Ik heb tijdens mijn stages in het Radboud ziekenhuis wel gemerkt dat het ziekenhuis heel bewust omgaat met het thema energie in zijn gebouwen, aldus Marieke. Lampen die automatisch uitgaan, zichzelf regelende verwarmingssystemen; dat soort dingen. Vreemd vond ik dan weer wel dat er zoveel wegwerpspul wordt gebruikt. Ik vind het thema duurzame ontwikkeling erg belangrijk, voor iedereen. Voor Marieke en alle andere HAN-studenten is er goed nieuws: de minor komt er! Vanaf september aanstaande kun je hem op de HAN volgen: New Energy & Me! Geschikt voor studenten van alle faculteiten en alle instituten. Wat je kunt verwachten? Een kennisblok en een projectenblok waarin je concreet in kleine groepjes bij een bedrijf of instelling met duurzame energie aan de slag gaat! HvD Meer info: coos dam sensor #13, jaargang 16 5

6 Onderzoek dankzij collecte Sjoerd van Helvert, student aan de Hogere Laboratorium Opleidingen (HLO), loopt zijn stage aan de University of Dundee in Schotland. Een van de werknemers van die universiteit, Abbie Clark, zamelde de afgelopen jaren duizenden ponden in om stages te financieren voor buitenlandse studenten. Bij zijn overlijden, vorige zomer, besloot de familie een inzameling te houden, indachtig de initiatieven van de overledene, om op die manier een onderzoek van een buitenlandse student mogelijk te maken. Van dat geld doet Sjoerd momenteel onderzoek naar fouten in de communicatiekanalen van cellen die kunnen leiden tot ziektes zoals kanker. HG Janine de Jong (2de van links) en Sanne Lentjes (2de van rechts). HAN-studenten bij European Accountancy Week Een unieke kans, die werd gegrepen door zes studenten Accountancy. Zij mochten namelijk deelnemen aan de European Accountancy Week in Novara, Italië. Het unieke hieraan is dat deze bijeenkomst is voorbehouden aan Universiteitsstudenten. Maar nadat docent Jaap Pool hoorde dat de Universiteit Groningen zich terugtrok, zag hij zijn kans schoon. En zo kon het gebeuren dat zich tussen een kleine honderd universiteitsstudenten uit vijftien landen een team vierdejaars hbo-studenten uit Arnhem bevond. Was er sprake van niveauverschil? Nee, niet echt, zegt Janine de Jong. Medestudent Sanne Lentjes vult aan: Het enige lastige was dat de voertaal Engels was. De week bestond vooral uit lezingen en workshops in de ochtend en culturele excursies in de middag. En s avonds stappen, lachen de meiden. Janine: Je leert accountancystudenten uit landen als Rusland en Letland kennen. Dat zou anders nooit gebeuren. Sanne: We hebben een Facebookpagina gemaakt waarin we regelmatig contact hebben met de andere deelnemers. Zo houden we contact. De twee dames vonden het een geweldige belevenis, waarna Janine eraan toevoegt: Ik zal deze week nooit vergeten. HvD Pizza-sessie met kamerlid Tanja Nadnanansing naar de HAN. Wat gaat goed in ons onderwijs? En wat gaat er slecht? Welke maatregelen zou jij nemen als je kamerlid was? Op 26 maart gaat PvdA-kamerlid Tanja Nadnanansing in gesprek met studenten van de HAN. Ze doet dit in het kader van haar pizza-tour door het land. Ze wil graag van studenten weten hoe de huidige situatie in het hoger onderwijs is en wat er aan verbeterd kan worden. Maarten Venhovens, voorzitter van de studentengeleding van de MR, is blij met de komst van Jadnanansing: De kwaliteit en toegankelijkheid van het hoger onderwijs staan onder druk. Erg belangrijk dus dat de stem van studenten gehoord wordt in de Tweede kamer. De pizzasessie vindt plaats van uur to uur op de Laan van Scheut op de Nijmeegse campus. Studenten die willen deelnemen kunnen zich opgeven via pizzasessie@studentenvakbondakku.nl HG 6

7 Trailer Trash Party Trailer Trash is een denigrerende term (overgewapperd uit Noord- Amerika) voor arme mensen die in stacaravans en campers (aka trailer parks) wonen. Met een randje van snobisme. Prima thema voor een feestje, dachten de organisatoren van SPHenzo. Op Facebook speculeren Patricia, Sherryl en Celesta uitgebreid over mogelijke outfits. Jersey Shore bimbo s JWoww en Snooki lenen zich bij uitstek voor inspiratie. De avond van 28 februari in café Dollars in Nijmegen is er dan ook een vol ordinaire outfits met opvallend veel zwangere buiken, panterprint, tatoeages, gouden kettingen en vetkuifjes. SPH-studente Anne ging er vandoor met de Most Trashy Award. Zij won een cheap ass pakket met onder andere gemeentevuilniszakken ( die krengen zijn hartstikke duur! ), shag, chips en condooms. Trailer trash-student David: Een avond met lekkere wijven, foute hits en goedkoop bier, wat wil een mens nog meer. Kijk voor meer foto s op RS bart van dieken bart van dieken Marcel Wintels puinruimer in Amsterdam heres stad Food & Business-student wint Scriptieprijs Logistiek 2012 Afgestudeerd Food & Business-student Michelle Verberne is de winnaar van de Nederlandse Scriptieprijs Logistiek Met haar bachelor scriptie beschrijft zij een verbeterd (transport)planningsproces en de eisen voor een nieuw ritplanningspakket voor supermarktketen C1000. Michelle heeft hiermee een reis voor twee personen naar Zuid- Afrika gewonnen. Met haar vlotte presentatie en uitstekende scriptie versloeg zij zes andere finalisten, onder andere afkomstig van TU Eindhoven en Hogeschool Rotterdam. Bron: vlmnet.nl/hvd Hij stond jarenlang aan het roer bij de HAN en is nu bestuursvoorzitter bij Fontys. Maar nu lijkt Marcel Wintels toch echt het hoger beroepsonderwijs te verlaten. Hij is aangesteld als crisismanager bij de Amsterdamse VO-MBO scholenkoepel Amarantis. De Amsterdamse scholengroep is in grote financiële en bestuurlijke problemen geraakt. De koepel staat al langere tijd onder curatele van de Onderwijsinspectie. Minister Van Bijsterveldt is daarom genoodzaakt met de betrokkenen tot forse ingrepen te komen. Een reddingsactie à la Inholland door Doekle Terpstra lijkt in Amsterdam aanstaande. Daar hoort een volledige sanering van het topmanagement bij. Ex-HAN er Marcel Wintels moet daar dus een steentje aan bijdragen. HG sensor #13, jaargang 16 7

8 Sportlab op Papendal Dit jaar verrijst InnoSportLab op Papendal in Arnhem, dat zich gaat richten op de thema s voeding, fysiologie en prestatiemonitoring. De HAN gaat hierin samenwerken met onder meer NOC*NSF, de Atletiekunie en de Wielerunie. Voeding zal daarbij het meest onderscheidende thema worden. Het belang van juiste voeding wordt steeds meer erkend. Nieuwe technologie levert bijvoorbeeld gegevens op over wat een sporter eet en wat hij daadwerkelijk nodig heeft. Zo krijgt hij een dieetadvies op maat om optimaal te presteren. De gegenereerde kennis rendeert niet alleen voor de topsport, maar komt ook ten goede aan de breedtesport en aan de bevordering van de algemene gezondheid in Nederland. HG Eduroam, een netwerk van netwerken Waar je ook bent op de hogeschool, overal kun je via het HAN-netwerk van wifi gebruik maken. Dit gaat veranderen. In plaats van het HAN-netwerk gaan medewerkers en studenten gebruik maken van eduroam. Dat kan nu trouwens al. Eduroam heeft als voordeel dat het werkt op tal van hogescholen en universiteiten in binnen- en buitenland. Heel handig als je bijvoorbeeld een minor doet op een andere hogeschool of een course volgt in pakweg Hong Kong. Daar komt nog bij dat het kinderlijk eenvoudig te installeren is op je laptop of smartphone, simpeler dan het HAN-netwerk in ieder geval. Er zijn een paar leuke apps die je helpen om eduroam-hotspots te vinden. Een ervan is een favorite in de app Layar. Een andere is de app eduroam, die je huidige locatie gebruikt om te zoeken naar hotspots van eduroam. En ben je niet in het bezit van een draagbaar apparaat, dan kun je je altijd nog verlekkeren op Als je ergens anders gebruik wil gaan maken van eduroam, dan moet je het wel op de HAN instellen. Insite HAN vertelt je hoe. RJ Voorronde SpinAwards op Arnhemse campus Opvallend veel studenten van ICA-opleiding Communication and Multimedia Design (CMD) hebben zich aangemeld om een presentatie te houden tijdens de Arnhemse voorronde van de SpinAwards, onlangs in het auditorium op de Arnhemse campus. En dat terwijl alle studenten welkom zijn. De acht deelnemers krijgen vijf minuten de tijd om hun ontwerp of idee aan een jury te presenteren, waarna de jury vragen kan stellen. Het criterium is simpel: is het een creatief concept? Een van de acht presentaties is van CMD-student Ben Alcasas, die een video toont van een skater die rondrijdt in de nieuwe Skatehal Arnhem. De film valt op door zijn professionele uitstraling, met mooie close ups en slow motion. De film is interactief, dus je kunt zelf bepalen welke route je de skater laat nemen en welke tricks hij doet, legt Ben uit. Het idee erachter is het promoten van de skatehal, die op een unieke locatie zit, namelijk in een voormalige kerk. Maar dat is niet het enige, er is ook een presentatie van een NS Reisbieb-app, waarmee je in de trein digitaal een boek kunt lezen. En wat te denken van NUTS, een app, specifiek voor het mannelijk geslacht, waarmee je in eerste instantie een spelletje kunt doen met je, ehh, mannelijk geslacht. En na dat spelletje krijg je instructies hoe je je testikels kunt testen op teelbalkanker, een kankervorm die veel voorkomt bij mannen tussen 20 en 40 jaar. De finale van de SpinAwards, de grootste prijzen voor creatieve ideeën in digitale communicatie, is op 7 april in Amsterdam. Wil je de skatevideo zien? RJ coos dam 8

9 Losers winnen bij Sport en Bewegen Marcel Rözer interviewt Carlos Aalbers N.E.C. staat voor Nijmegen Eendracht Combinatie en niet voor Nijmeegse Eendrachtcombinatie. De eerste vraag van de Show me your balls sportquiz van het instituut Sport en Bewegen (ISBS) is meteen een instinker. Vijftig studenten in 13 teams doen mee aan deze eerste versie. Wat wil je ook, met tussendoor gasten als Carlos Aalbers, oud-speler van N.E.C. en tegenwoordig directeur van die club. Maar het is vooral autocoureur Renger van der Zande die de aanwezigen hangend aan zijn lippen krijgt, als hij begint te vertellen hoe het is om in een snikhete auto te racen. Fietsen in een sauna, daar is het mee te vergelijken, zegt Renger. In die auto is het zestig graden en dat een uur lang. Topsport. Geen wonder dat hij zijn opleiding aan de HAN nog steeds niet heeft afgemaakt. De studenten pakken de vragen serieus aan. Er wordt niet gegoogled op de aanwezige telefoontjes, wat trouwens ook verboden is. De Losers, een clubje waarvan de spelers veel serieuzer zijn dan hun naam, zijn vandaag de winnaars. Zij mogen kaartjes uitzoeken voor een sportevenement naar keuze. RJ ralph schmitz Sportstudenten bewegen naar nieuwe studievereniging Tri Movere is de prachtige naam van de nieuwe studievereniging van het Instituut voor Sport en Bewegingsstudies. Movere heeft iets met bewegen en Tri staat voor de drie opleidingen van het instituut. Het bestuur bestaat ook uit drie personen, een van de opleiding Sport Gezondheid en Management, een van de opleiding Sport- en Bewegingseducatie en een van de Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding. De studenten hebben een onderzoek gedaan onder hun medestudenten en de uitkomsten zijn de basis voor de vereniging. Studenten willen graag feesten, activiteiten, kortingen, studieverbetering en netwerken. Dat gaat wel lukken, belooft Tri Movere. En dat allemaal voor slechts een tientje contributie per jaar. De eerste ledenwerfsessie is al achter de rug. Dat leverde twintig leden op, waarvan zestien die actief willen worden in commissies of bestuur. De activiteiten starten binnenkort. In een Lanceerweek zullen we Tri Movere zoveel mogelijk in het zonnetje gaan zetten, zegt bestuurslid Robert-jan Greup. RJ Lekker lang zelfstandig Ergotherapiestudenten hebben ideeën genoeg. ralph schmitz Vier studenten van de opleiding Ergotherapie hebben meegedaan aan een business challenge van de Stichting Preventie en Innovatie in de Gezondheidszorg (SPIG). Ze moesten bedenken hoe ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven functioneren. De prijs? Dertigduizend euro om het idee te verwezenlijken. De studenten spraken eerst met ouderen, die hen vertelden over uiteenlopende problemen die ze hadden, bijvoorbeeld na het wegvallen van vrienden en bekenden uit hun leeftijdsgroep, maar ook met klusjes en met computers. Met drie van de vele oplossingen die ze bedachten gingen ze die middag terug naar de ouderen, een prachtig schouwspel met vooral tekeningen van oplossingen. Je zou zeggen: kat in het bakkie voor deze ergotherapiestudenten, voor wie het bedenken van praktische oplossingen bij hulpvragen als deze dagelijkse kost is. Maar helaas: geen HAN-studenten in de prijzen. Wel een prijs voor studenten van de Radboud Universiteit. Met welk product? Dat is nog een groot geheim. Daar horen we pas weer wat over als het ontwikkeld is. RJ sensor #13, jaargang 16 9

10 Fab Apps to have Handige, leuke, flauwe en geniale applicaties die je volgens de Sensor redactie op je smartphone móet zetten. Party Party animals opgelet: met deze (tot op heden) gratis party app van Subsoda mis je niks meer. Zoek op stad of in de buurt, op datum of populair en je krijgt overzichtelijk de actuele agenda met feesten en evenementen voorgeschoteld. Let s party! TED Geniale website, geniale app. Met TED heb je een schat aan waardevolle video s van internationale topsprekers zoals bijvoorbeeld Brian Cox. Laat je inspireren door de levenslessen van deze succesvolle mensen. Echt, downloaden! Ski On Neon Leuk en gratis spelletje: Ski On Neon. Het is even oefenen om de skispringer zo snel mogelijk van berg naar berg te laten springen, maar als je het eenmaal kunt, is het ver-sla-vend! Tie Right Een gala, diner of sollicitatiegesprek in het verschiet waar je op chique moet? Deze Tie Right app (0,79 ) helpt je met een exact stappenplan in het omdoen van je stropdas of vlindertje. Want A well tied tie is the first serious step in life - Oscar Wilde. Olga Oordeelt sensor redacteur olga helmigh zet het mes erin muziek boek toneel televisie En Dan Nog Iets Paulien Cornelisse Laatst trof ik er weer eentje achter de kassa in de Albert Heijn: een taalpurist. Tenminste, naar ánderen toe. Dus zelf dingen zeggen als Ik dacht bij m n eigen, even aan hun vragen of ze hun indentiteitskaart willen laten zien, maar míjn beleefdheidsvormen plots heel letterlijk nemen. Mag ik pinnen?, vroeg ik vriendelijk. Van mij MAG dat zeker, antwoordde ze semi-jolig, doch snerend. Ik heb dan altijd de neiging agressief te lachen, zoals een pissige gorilla die dreigend zijn tanden ontbloot naar de vijand. In plaats daarvan zei ik, sissend, Zo zo, mág ik dat van jou? Bof ik even. Ik moest dan ook gniffelen toen ik in het tweede boek van Paulien Cornelisse, En Dan Nog Iets, de volgende passage las. Juist omdat het mogen andersom benaderd wordt: Het gaat hier om mogen. Bedoeld wordt moeten ( ) In het ziekenhuis is het ook een festijn van dingen die mogen. Je mag je kleren even uitdoen, dan mag je even op de tafel gaan liggen. Er zou natuurlijk ook een verzoek geformuleerd kunnen worden. Zoudt u op de tafel willen gaan liggen? Maar waarschijnlijk lijkt dat teveel op de opening van een discussie ( Nou, willen, willen, ik wíl eigenlijk helemaal niet op die tafel. Nu ik erover nadenk. ). Paulien heeft gelijk. Als de caissière had gezegd: U mag uw pas door de gleuf halen had ik gedacht: Niks mag, het móet. Of zoals Paulien het brengt: Er zijn mensen die zich zo doodergeren aan mogen als bevel, dat ze elke keer als ze hun pas door de gleuf mogen halen, wanhopig roepen: O, mág dat?. Net als Taal Is Zeg Maar Echt Mijn Ding, maakt En Dan Nog Iets je bewust van je eigen dubbele standaards, loze uitspraken en rare stopwoordjes. En die van anderen. Die ook weer op jóu letten. Want iedereen in Nederland leest dit boek natuurlijk, daar mag ik best vanuit gaan. 10

11 Verkiezing voor slimme tantes Mrs. Multiverse Ze is mooi en slim, en ze strijdt voor een kristallen kroon en een sjerp met Mrs. Multiverse Nederland 2012 erop. Cynthia Wentink (27), deeltijd studente Communicatie en Multimediadesign, is finalist van deze nationale verkiezing waar op zoek gegaan wordt naar de ultieme schoonheid, van buiten én van binnen. Cynthia was eigenlijk op zoek naar modellenwerk, maar vond de Mrs. Multiverse wedstrijd op internet en besloot foto s te sturen. Een paar dagen later werd ze uitgenodigd voor de casting met testfotoshoot. Uit de honderden aanmeldingen zijn uiteindelijk zestien finalisten gekozen, en Cynthia behoort tot dit selecte gezelschap gelukkigen. Valse modellen taferelen? Absoluut niet, zegt Cynthia. Ik verwachtte kattige meiden, maar in werkelijkheid zijn het hele vriendelijke en rustige vrouwen. En aangezien deze wedstrijd ook om het innerlijk draait, kijk je wel uit, natuurlijk. De winnares moet namelijk niet alleen de looks hebben, maar ook intelligent, stijlvol en gedreven zijn. De Mrs. Multiverse Nederland verkiezing georganiseerd door Linda Gausachs Grandia (Miss Holland 92 en Mrs. Globe Nederland 2009) - is dan ook anders opgebouwd dan andere missverkiezingen om de finalisten goed te leren kennen. De dames worden meegenomen naar evenementen en feesten voor cohesie binnen de groep, om te netwerken, in de schijnwerpers te staan en ter observatie van hun persoonlijkheid. Tevens worden de missen gecoacht in diverse disciplines. Cynthia: We krijgen catwalk-, speech- en mediatraining en hebben een persoonlijkheidstest gedaan. Ook wordt er gewerkt aan fotoposes, visagie, ballroom en latin dans, etiquette en styling. De finalisten zullen zelfs gedrild worden tijdens een bootcamp om hun uithoudingsvermogen te testen. Cynthia: Ik vind het wel leuk om onder de loep genomen te worden en mezelf te ontwikkelen. De hele beautywereld, het is allemaal nieuw voor me want ik heb niet, zoals anderen, een achtergrond als visagist, model of kapster. Maar ik geniet er enorm van en laat het gewoon op me afkomen. Tijdens de grand finale, op 18 maart in Studio 21 in Hilversum, zullen de finalisten onder meer jurken showen van topontwerper Sheguang Hu, en antwoord geven op vragen van de jury. De winnares wordt dezelfde avond bekend gemaakt. Zij wint een kristallen kroon, een sjerp en een volledig verzorgde reis naar de internationale Mrs. Multiverse finale, waar zij met dertig kandidaten uit andere landen meedingt naar de internationale titel. Cynthia: Winnen zou een leuke bijkomstigheid zijn, maar ik ben nu al een hele ervaring rijker. RS Meer info: ralph schmitz sensor #13, jaargang 16 11

12 Adv arthouse 47x68mm:Opmaak OPEN DAG Zaterdag 12 mei uur Toernooiveld Professionele & betrokken kinderopvang op de campus Wij zoeken collectanten! gratis advertentie Helpt u mee met onze jaarlijkse collecte? In 2012 van 4 tot en met 9 juni. Dan gaan we weer alles op alles zetten om zo veel mogelijk geld op te halen voor mensen met epilepsie. Wilt u helpen? Een paar uurtjes maar. Ik weet zeker dat al die mensen met epilepsie u heel dankbaar zullen zijn. Net als ik. Alvast bedankt! Bel Astrid Joosten, ambassadeur Postbus GB HOUTEN - giro Waarom een Mac voor je studie. Dankzij het meest geavanceerde besturingssysteem ter wereld is de Mac niet alleen uiterst krachtig, maar ook heel makkelijk in het gebruik. 6% voordeel voor studenten Kom langs bij Xando. Dé Apple expert bij jou in de buurt. Xando Nijmegen, Broerstraat 3, 6511 KK Nijmegen , nijmegen@xando.nl, 12

13 Studie Ontwijkend Gedrag Nu even niet! Urenlang facebooken, biertjes drinken in de kroeg, willekeurig googlen, plotselinge opruimdrang: het is zomaar een greep uit de lange reeks activiteiten die zich perfect lenen voor een fiks staaltje Studie Ontwijkend Gedrag (SOG). Er zijn allerlei (vaak tegenstrijdige) redenen waarom iemand SOG vertoont: van faalangst ( ik begin er niet eens aan: ik haal het toch nooit ) en demotivatie ( eigenlijk vind ik mijn studie niet leuk ) tot studiestress ( ik trek het niet meer, laat maar ) en luiheid ( ik heb er geen zin in ). Sensor vroeg HAN-studenten hoe zij hun studie ervaren én hoe zij het liefst SOGgen. B Redactie sensor #13, jaargang 16 sensor #13, jaargang

14 Mórgen ga ik écht beginnen. Volgende week is het tentamenweek, maar dat zou je niet zeggen als je jezelf bezig ziet: hangend op de bank kijk je naar De Wereld Draait Door en sms t aan je beste vriend dat je nog wel ff één biertje komt doen. De volgende ochtend rol je met een brakke katerkop uit bed en zet een pot sterke koffie. Nu dan toch écht leren. Want je studie is supertof, maar wel pittig. Dus waarom stel je het dan zo uit?! Goed, eerst even opruimen, want in een nette kamer kun je je beter concentreren, zeggen ze. Wow, die dvd was ik kwijt! Even een klein stukje kijken. Daarna écht aan de slag. Vier uur later schrik je wakker. De film is afgelopen en buiten schemert het. Shit. Nou ja, eerst maar ns warm eten. Oh, geen boodschappen in huis. Verdorie. Dan maar pizza bestellen en vroeg naar bed. Morgen de hele dag leren. Echt. BOETEVREES De komst van de langstudeerdersboete heeft veel veranderd. Maar liefst 18 procent van de bachelorstudenten, wat neerkomt op zo n tienduizend, twijfelt over een vervolgopleiding. Een derde van hen kiest voor een makkelijkere opleiding waarvan de kans op een goede baan groter is. Uit vrees voor de boete ziet 7 procent helemaal af van een master. Vooral Hbo-studenten laten zich leiden door angst voor een boete: 27 procent, tegen 16 procent bij Wetenschappelijk Onderwijs. Verder blijkt dat hoe meer een student onderneemt buiten de studie, hoe minder stress wordt ervaren. Die trend is het duidelijkst bij sporten, verenigingsleven en bijbaantjes, en enigszins bij uitgaan. lam slaan Herkenbaar? Misschien wel, misschien niet. Uit landelijk onderzoek blijkt dat bijna veertig procent van alle Nederlandse studenten weleens zeer grote studiestress ervaart, zodanig dat het hun privéleven belemmert. Bijna vijftig procent heeft weleens last van faalangst. Dat kan zich uiten in bijvoorbeeld piekeren (60 procent), slecht slapen (51 procent) en, zoals in bovenstaand voorbeeld duidelijk werd, uitstelgedrag (40 procent). Je slaat bij voorbaat lam van de stress, waardoor je niks doet en je heil zoekt in leuke bezigheden. Uit het onderzoek blijkt ook dat thuiswonenden minder last hebben van studiestress: slechts 34 procent. Vrouwen hebben meer last van stress dan mannen (46 procent tegenover 34 procent) en buitenlandse studenten kampen met een hogere druk (54 procent) dan Nederlandse studenten (38 procent). Zo eerst een bakje koffie en een peuk. Daarna begin ik. Maandag Op school Dat college check ik wel op Scholar, nu eerst de strippagina Kijk zo moet een ondernemersplan eruit zien. Ik doe gewoon of ik het snap. Jonne SOGT Dit is Jonne (22). Hij is tweedejaars CMV. Half maart heeft hij vier deadlines. Het zijn eigenlijk allemaal herkansingen in de les 14 14

15 Sensor dook zowel in Nijmegen als Arnhem afgeladen kantines, mediatheken en lokalen in om HANstudenten aan de tand te voelen. Hoe ervaren zij de studiedruk en SOGgen ze weleens? Dit zijn de resultaten: Meer dan de helft van de studenten vindt de moeilijkheidsgraad van hun opleiding precies goed 43,5% spendeert 0 tot 5 uur per week aan uitgaan. 1 op de 10 is tussen de uur per week in de kroeg te vinden. 42% van de studenten heeft last van stress, met faalangst tot gevolg... toch geeft de helft van de studenten aan nooit het gevoel te hebben hun opleiding niet aan te kunnen 1 op de 3 studenten klopt aan bij een medestudent in stressperiodes, met name voor praktische steun 54% heeft veel tot heel veel plezier in zijn of haar studie, de rest weinig tot niet 231 van de 300 studenten heeft tot heden geen studievertraging opgelopen 3 op de 5 studenten besteedt per week uur aan de studie 70% heeft een bijbaan waaraan gemiddeld 5 tot 15 uur per week wordt besteed * Resultaten gebaseerd op de respons van 300 studenten in Arnhem en Nijmegen. Morgen is het dinsdag. Bijna weekend op school Lekker bezig al zeg ik het zelf. Hoog tijd voor capoeira. Heerlijk die gezonde buitenlucht rookpauze sensor #13, jaargang 16 sensor #13, jaargang

16 Interview Halbe Zijlstra Studeren is niet gratis Staatssecretaris Halbe Zijlstra is verantwoordelijk voor het hoger onderwijs, en daarmee voor de vloedgolf aan maatregelen die over de student wordt uitgestort. Wieneke Gunneweg en Robin Vossen van het Erasmus Magazine uit Rotterdam togen naar Den Haag om nog één keer van de bewindsman te horen waarom dat allemaal nodig is. Wat wilt u bereiken? Ik wil dat de eenvormigheid verdwijnt: universiteiten en hogescholen moeten zich meer richten op waar ze goed in zijn. De Erasmus Universiteit speelt met het jaarklassensysteem (waarbij studenten vanaf september 2012 in het eerste jaar alle 60 studiepunten moeten halen, red.); dat is een goede ontwikkeling. Andere hogescholen en universiteiten zullen zich weer anders moeten onderscheiden. Ik zet deze beweging in gang, maar het gaat wel tien tot vijftien jaar duren voor dat dit af is. Het is nogal veel wat u in korte tijd verandert. Studenten zullen steeds meer zelf moeten betalen. Ik neem aan dat studenten wéten dat er aanleidingen zijn die maatregelen vereisen. Als we verbetering in het onderwijs willen én tegelijkertijd 18 miljard moeten besparen om het huis-houdboekje op orde te krijgen, dan zul je moeten ombuigen. De overheid doet steeds een stapje verder terug in de financiering. Zo wordt de druk op studenten om af te studeren opgevoerd. Studeren is leuk en vormend, maar het kost veel geld. In tijden van financiële krapte wordt ook van studenten een bijdrage gevraagd. Overigens betaalt de overheid nog steeds een groot deel, omdat we dat belangrijk vinden. Zouden de maatregelen ook zonder noodzaak tot bezuinigen gerechtvaardigd zijn? Als het gaat om studie of zorg, of welke overheidsvoorziening dan ook, vind ik het belangrijk dat mensen zich bewust zijn van kosten. Ik ben van mening dat degene die het meest profiteert van de voorziening ook mee moet betalen. Studeren is niet gratis Sommige studenten vinden dat zij opdraaien voor de gevolgen van de financiële crisis die zij niet hebben veroorzaakt. Ten eerste betalen ze een klein stukje; we bezuinigen bijvoorbeeld ook fors op sociale zeker-heid en zorg. Ik snap dat je niet blij bent met verslechtering van je positie. Maar ik ga er vanuit dat studenten beseffen dat het niet alleen over individueel belang gaat, maar ook over het belang van Nederland. Ik moet dit soort maatregelen nemen als ik bij een gelijkblijvende begroting ook wil investeren in intensiever onderwijs, betere kwaliteit en meer excellentietrajecten. De LSVb heeft aangekondigd te protesteren, valt er nog wat te halen? De langstudeermaatregel is door het parlement goedgekeurd. De maatregel over het sociaal leenstelsel in de masterfase komt binnenkort in de Tweede Kamer. Deze maatregel staat in het regeerakkoord en dat voer ik uit. Ik ga dat wetsvoorstel niet meer aanpassen, tenzij het parlement me daartoe uitnodigt. Dus studenten kunnen net zo goed niet protesteren? [lacht] Ze kunnen ook gaan studeren. Prima hoor! Stil! Die reclame van Appie Hein! Op stage bij de Shake-it academy Zeker laat geworden gisteren I woke up this morning. Cus I gotta go to school Jongen, hoe gaat het eigenlijk op school? Na het eerste akkoord beginnen met zingen! Dinsdag ontbijt Dat heeft ie net ook al gezegd jamsessie in Billabong

17 Sam Jütten, tweedejaars CMV student over zijn studiegedrag: Ik ben niet iemand die voor de deadline zijn spullen inlevert. Vaak haal ik de eerste inleverdatum ook niet. Ik vind het moeilijk om ergens voor te gaan zitten en me te concentreren. Het sociale leven lonkt: uitgaan, sporten en bijbaantjes. Ik kom er wel eens door in de problemen en dat is frustrerend want ik ben wel degelijk gemotiveerd voor deze opleiding. Samen met mijn SLB er heb ik daarom een studieplanning opgesteld, waar ik me aan probeer te houden. Studie Ontwijkend Gedrag top Op internet surfen 2. Bellen/sms en/whatsappen 3. Televisie/films/series kijken 4. Winkelen 5. Schoonmaken/opruimen 6. Even een drankje doen 7. Uitgaan 8. (Computer)spelletjes spelen 9. Deelnemen aan commissies en besturen 10. Bijbaantjes Joost Draper (21) en Paul Barten (20), beiden vierdejaars Bedrijfseconomie: Joost: De stress komt met vlagen: als er veel ingeleverd moet worden en tijdens de tentamenperiodes. Je moet snel ingrijpen als het mis dreigt te gaan, anders raak je van de regen in de drup. Meestal red ik me prima, maar ik heb wel een paar keer een gesprek gehad met mijn studieloopbaanbegeleider om een planning te maken. Toch maak ik me weleens schuldig aan SOGgen terwijl ik veel moet doen, bijvoorbeeld door televisie te kijken, een potje te basketballen of de afwas te doen, haha. Desondanks blijf ik op schema, want doordat ik hiervoor een half jaar aan de universiteit heb gestudeerd, moet ik rekening houden met de verkorte afstudeertermijn. Ik denk niet dat ik hierna nog een master kan doen, want dan ligt de langstudeerdersboete voor mij op de loer. Paul: De afgelopen periode was enorm druk. De opleiding zei dat ze express deadlines voor meerdere projecten in de tentamenweek hadden gepland, omdat het later op je werk ook zo kan gaan. Prima dat ze experimenteren met hoge werkdruk, maar het was bijna niet te doen. Ik moet wel toegeven dat ik zelf vaak laat begin aan opdrachten. Toch boks ik het meestal voor elkaar. Gaan ze wel elke week stappen of even de kroeg in? Dat doen we zeker!, lachen ze allebei. Zelfs als het eigenlijk te druk is, maar je moet ook stoom afblazen, hoor! Afterparty All together now! Lalalalala Paul Hier drink nog een biertje, Jonne! Voor je beseft hoe laat het al is en hoe vroeg je morgen college hebt. Joost Even het vochtpeil omhoog brengen sensor #13, jaargang 16 sensor #13, jaargang

18 Ben jij een SOGger? En wat voor één? Doe de test en ontdek hoe erg je eraan toe bent 1 Over een week begint je tentamenweek. Jij: a) hoeft dan alleen nog wat aantekeningen door te lezen b) denkt oh ja, verhip!, en schiet tegen die tijd wel in de stress c) bent er nog niet helemaal uit of je wel gaat 2 Kies wat het meest op jou van toepassing is: a) Elke tentamenweek ga je aan het Red Bull-infuus: voor minder dan een acht doe je het niet! b) Een zes of zeven is toch prima? c) Waarom stressen als er zoiets bestaat als herkansingen? 3 Tijdens het in elkaar flansen van een presentatie a) ben jij druk aan het typen en bellen over grafieken en de volgorde van de sprekers b) knip en plak je wat van Wikipedia, voeg je stof uit studieboeken toe en verzin je er nog iets bij c) zit jij in de kroeg, je hoort wel wat je moet voorlezen 4 Waar staat ECTS voor? a) European Credit Transfer System b) Europees Centrum Toelating Studenten c) Europese Commissie voor Transcendente Seksuologie 5) Jouw karakter in een notendop: a) gedisciplineerd, perfectionistisch en bij vlagen neurotisch b) gemotiveerd, relaxed en soms een tikkeltje nonchalant c) feestganger, luiwammes en wat studie betreft always living on the edge Vooral a: Streber! Je bent behalve streber waarschijnlijk ook klassenvertegenwoordiger, lid van een commissie en aanvoerder van je sportteam. Je zit bovenop het laatste nieuws, hebt altijd een antwoord of kennis paraat en hebt energie voor tien. Vergeet af en toe niet te lapzwansen, al is het maar een beetje. Dat werkt ontspannend. Vooral b: Een gezonde SOGger Jij bent een sociaal dier, maar kunt dat prima combineren met je studie. Je bereidt je voor op tentamens en opdrachten, maar doet niet aan stresskipperij, ellebogenwerk of egotripperij. Soms kom je op het nippertje ergens goed vanaf, of krijg je met wat vlieg- en stuntwerk alsnog een voldoende. Uiteindelijk heb je het meestal redelijk goed voor elkaar. Vooral c: Master-SOGger Jij maakt er een potje van. Dat komt soms wonderlijk op z n pootjes terecht, maar andere keren pakt het rampzalig uit, wat resulteert in hielenlikkerij bij docenten, goedmaakrondjes in de kroeg voor je projectgenoten en eindeloos herkansen. Je slaat geen feestje over en bent kampioen uitslapen. Bedenk dat het eigenlijk veel meer energie kost om overal achteraan te moeten, dan gewoon op tijd te beginnen. Schop jezelf ns onder je kont! Als die me morgenvroeg maar met rust laat! De man met de hamer staat me al in mijn nek te hijgen tijdstip voor die-hards 9.30 tijd voor facebook

19 Carlo Visser: Angst om te falen is normaal. Vijf gouden tips om je studie ontwijkende gedrag te verminderen of bij de wortel aan te pakken coos dam 1. Ga na waar je uitstelgedrag precies vandaan komt. Psychologe Annemiek Godefrooy: Je moet naar alle eerlijkheid nagaan: waaróm stel ik uit? Als dat weet, kun je een oplossing zoeken. In het geval van een verkeerde studie of persoonlijke problemen is het aan te raden een time out te nemen, of zelfs te stoppen. Als je last hebt van perfectionisme of weinig zelfdiscipline kun je je eigen verwachtingen bijstellen of beter leren kijken naar lange termijn doelen. Bewustwording is het halve werk. 2. Schakel hulp in van je studieloopbaanbegeleider of decaan. Als je nóg grondiger te werk wilt gaan, kun je overwegen om te praten met een studentenpsycholoog. Zo krijg je meer inzicht in je beweegredenen en kun je beter handelen. 3. Blijkt faalangst het probleem? Overweeg dan een cursus Omgaan met studiestress. Carlo Vissers, eerstejaars Elektrotechniek, heeft hiervoor gekozen. De angst om te falen is op zich normaal. Soms is het productief: je maakt adrenaline aan en wordt alerter, waardoor je beter presteert. Maar als de angst je verlamt, wordt je onproductief. Je plant verkeerd, ontwijkt stress en denkt daarom dat je te dom bent, of te lui. Op de cursus leert Carlo beter plannen, wat de druk verlaagt. Niet zeggen: ik MOET nu vijf hoofdstukken lezen, maar ik ga een uur lezen, neem vervolgens een half uur pauze en ga dan weer een uur verder. Wat blijkt is dat je dan zelfs langer doorwerkt. 4. Zet je televisie, telefoon en computer UIT als je moet leren uit studieboeken en aantekeningen. Als je wél op internet moet om dingen op te zoeken, plan dan een tijdvak waarin je puur voor school bezig bent, en een tijdvak waarin je mag facebooken, twitteren, googlen en webshoppen. Zo voorkom je chaos en eindeloos rondklikken van het ene openstaande tabblad naar het andere. 5. Plan je chillmomenten in: Geef jezelf een vaste middag of avond per week waarin je niks hoeft en maximaal mag lanterfanteren. Hetzelfde geldt voor uitgaan of een drankje doen. Zelfs in je tentamenweek moet je zo n activiteit of non-activiteit inplannen. Je moet inspanning afwisselen met ontspanning, om het studeren consequent vol te kunnen houden. Balans is het sleutelwoord het echte werk Maar waar..? EINDE Juist ja. Het zit hier ergens tussen sensor #13, jaargang 16 sensor #12, jaargang

20 han-medewerkers en hun kerstfietsmand Een gegeven paard voor je stalen ros Dit jaar heeft de HAN vlak voor kerst aan alle drieduizend medewerkers een fiets-mand cadeau gedaan. Een zwarte mand met knaloranje beugels. Af en toe zie je ze in de fietsenstalling staan. Ook slingeren ze rond op werkkamers, als oud-papierbak. Thuis worden ze gebruikt voor lege flessen of als groentemand. De afgelopen maanden doken ze ook vaak op bij Marktplaats, opmerkelijk vaak in de regio s Arnhem en Nijmegen. Kortom: creatief met fietsmand. B Renée Jenniskens Op de HAN is een kerstpakket traditie. Het College van Bestuur beslist maar Annika Vos van het Service Bedrijf doet het voorwerk. Zij doet voorstellen, meestal rond een thema. Annika: Dit jaar was dat het thema vitaliteit en deze fietsmand stimuleert het kiezen van de fiets om bijvoorbeeld boodschappen te gaan doen. Goed voor de gezondheid. Annika kreeg uitlopende reacties. De een hing hem enthousiast aan de fiets en de ander, tja, die kon er weinig mee. windmolen in het kerstpakket Een drieduizendvoudige plastic mand, en dat voor een hogeschool die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, is dat niet tegenstrijdig? Een mooie vraag voor Projectleider Duurzaamheid Jan Oosting. Die kreeg er zelf geen, omdat hij in dienst is van HAN-zusje Interstudie- NDO: Wij hebben met de projectgroep zelfs afgelopen zomer al de suggestie gedaan om voor het geld van de kerstpakketten te participeren in een windmolen. Dat lijkt me een mooiere 20

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Dat had ik nooit gedacht en nog steeds kan ik het niet zo goed bevatten.

Dat had ik nooit gedacht en nog steeds kan ik het niet zo goed bevatten. Wow! 17.597,14 euro in drie dagen... Dat had ik nooit gedacht en nog steeds kan ik het niet zo goed bevatten. 17.597,14 euro in drie dagen tijd... de meeste mensen zouden hier een heel jaar voor moeten

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Kofi is op het werk. De chef geeft opdrachten: zij zegt wat Kofi moet doen. De eerste opdracht is de rommel opruimen. Kofi moet de vloer vegen. Het is weer netjes

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

"Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5"

Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5 "Afraid of the Dead ( The Escape ) Hoofdstuk 5" Voor het eerst alleen Ik werd wakker in een kamer. Een witte kamer. Ik wist niet waar ik was, het was in ieder geval niet de Isolatieruimte. Ik keek om me

Nadere informatie

Je gedachten gestructureerd op papier

Je gedachten gestructureerd op papier Online training: Je gedachten gestructureerd op papier Start: 14 september 2015 Een online programma, mét coaching, voor ondernemers en werknemers Voor als je logisch opgebouwde teksten wil leren schrijven,

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Jouw superrelatie start nu!

Jouw superrelatie start nu! Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest

Nadere informatie

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik. De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Design Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art

Design Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Design Document If This Then That HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Concept Iedereen ervaart wel eens stress of een drukke ruimte die ze even teveel wordt waar ze even weg van moeten gaan om tot

Nadere informatie

Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink

Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink Inleiding Om onderzoek te doen naar rituelen is het in eerste plaats belangrijk om te definiëren wat een ritueel is.

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

In 3 stappen naar meer regie in werk en leven. - Vera Winkel -

In 3 stappen naar meer regie in werk en leven. - Vera Winkel - In 3 stappen naar meer regie in werk en leven - Vera Winkel - Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 Ik wil... pagina 4 Waarom kan ik jou helpen? pagina 5 Stap 1 - Luister pagina 6 Stap 2 - Lach pagina 9 Stap

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

veeg de tranen van me weg. Ik kijk nog eens rond en er valt een hoop spanning van me af. Er komt zelfs een kleine glimlach op me gezicht terug.

veeg de tranen van me weg. Ik kijk nog eens rond en er valt een hoop spanning van me af. Er komt zelfs een kleine glimlach op me gezicht terug. Het DOC Ik kruip in één van de buikpijn terwijl ik in bed lig. Mijn gedachten gaan uit naar de volgende dag. Ik weet wat er die dag staat te gebeuren, maar nog niet hoe dit zal uitpakken. Als ik hieraan

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book

Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen Hoe leer je Pools? E-book 1 Voordat je met een cursus Pools begint, ontwikkel je eigen methode om Pools te leren. Wat is jouw doel? Op welke wijze wil

Nadere informatie

KLEINE STAPPEN, VEEL RESULTAAT.

KLEINE STAPPEN, VEEL RESULTAAT. KLEINE STAPPEN, VEEL RESULTAAT. IT-specialisten, managers en consultants maken al jaren gebruik van de PDCA-cyclus methode (Plan-Do-Check-Act) om processen te optimaliseren. Zij zoeken dan steeds naar

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 5 Verantwoording methodiek 6 Doorgaande lijn Po en Vo 7 Preventief en curatief 8 Organiseer je les 9 Praktische

Nadere informatie

Kom jij ons team versterken? Uw Computerstudent

Kom jij ons team versterken? Uw Computerstudent Kom jij ons team versterken? Uw Computerstudent Computerhulp door studenten Lekker bijverdienen. Flexibiliteit! Mijn eigen afspraken in plannen. Ruimte voor doorgroeien en persoonlijke ontwikkeling Ben

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30 Workshops! Meer creativiteit in je werk Interactieve bijeenkomsten vormgeven Ideeën voor promotie van jouw onderneming Nieuwe producten voor jouw bedrijf Creatieve werkvormen (serie van 4 workshops) Wegens

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Je bent jong en je wilt wat!

Je bent jong en je wilt wat! Je bent jong en je wilt wat! Logisch, je voelt je geen sukkel. Je bent jong, je zit vol energie en je wilt eruit halen wat er uit dit leven te halen valt. Plezier maken, feesten en doen waar je zin in

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Voorblad Wat is geld?

Voorblad Wat is geld? Voorblad Wat is geld? Hieronder staan allerlei vragen over geld Beantwoord ze eerst zelf. Je bespreekt de antwoorden met de leraar. De opdrachten met * zijn extra. Heb jij weleens iets geruild met iemand?

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

- Waarschuwing- dit is een pittige les!

- Waarschuwing- dit is een pittige les! - Waarschuwing- dit is een pittige les! Herken je de volgende situatie: Je vraagt aan je partner (heb je deze niet denk dan even terug aan de tijd dat je deze wel had) of hij de vuilniszak wilt buiten

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Animatie. Groetjes het animatieteam en een poot van Lukkie de Leeuw. Programma. Welke dag? Hoe laat? Wat? Waar?

Animatie. Groetjes het animatieteam en een poot van Lukkie de Leeuw. Programma. Welke dag? Hoe laat? Wat? Waar? Animatie Hallo allemaal! Mijn naam is Lukkie en ik ben de Leeuw van Speelstad Oranje. Behalve de super attracties en de spectaculaire parkshows heb ik samen met mijn vrienden van het animatieteam een leuk

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag.

Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 21 21 HOOFDSTUK 2 Te laat! WOORDEN 1 Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 2 Ron,! De bus komt bijna! 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 4 We komen

Nadere informatie

Klanttest 2. Sint- Petrusschool Diemen Groep 7. Nicole Blok Top-ondernemen

Klanttest 2. Sint- Petrusschool Diemen Groep 7. Nicole Blok Top-ondernemen Klanttest 2 Sint- Petrusschool Diemen Groep 7 Nicole Blok Top-ondernemen Inhoudsopgave Voorwoord Verwachtingen van de Klanttest De doelgroep Klanttest Conclusie Foto s van de opdracht Voorwoord Op donderdag

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving Glass Christmas Edition Voor wielrennen was het... Alies: Ik heb een schoenen verslaving Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË Inhoudsopgave Pagina: Even voorstellen 4-5 Ik heb een schoenen

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

MODULE #7 CORE PURPOSE

MODULE #7 CORE PURPOSE MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de

Nadere informatie

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 5. Onderweg naar een feestje doe je nog even snel een boodschap.

Nadere informatie

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan. LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel

Nadere informatie