HET TIJDPERK VAN DE VERLICHTING. Despoot & Verlicht

Transcriptie

1 HET TIJDPERK VAN DE VERLICHTING Despoot & Verlicht

2 Frederik II Catharina de Grote

3 LEVIATHAN Or The Matter, Forme and Power of A Common Wealth Ecclesiasticall and Civil De samenstelling, vorm en macht van een kerkelijke en wereldlijke staat

4 Jacques Bossuet bisschop en hofpredikant Politiek ontleend aan de Heilige Schrift 1679 / 1709 gepubliceerd

5 Ziehier de plichten die een vorst moet nakomen. Om te verzekeren dat hij ze nooit vergeet, moet hij zich geregeld voorhouden dat hij slechts een mens is, net als zijn minste onderdaan; als hij de eerste rechter, de eerste generaal, de eerste minister van de samenleving is, dan is hij dat niet om zich aan zichzelf over te geven, maar om de daarbij behorende plichten uit te voeren. Hij is slechts de eerste dienaar van de staat, verplicht om in eerlijkheid, wijsheid en met een totaal gebrek aan eigenbelang te handelen, alsof hij ieder moment geroepen kan worden om zijn rentmeesterschap tegenover zijn medeburgers te verantwoorden.

6

7 DE PRUISISCHE FILOSOOF-KONING Frederik II van Pruisen Der Alte Fritz Frederik de Grote Koning vanaf 1740

8 Films met Otto Gebühr als Frederik de Grote 1920: Die Tänzerin Barbarina : Fridericus Rex - Sturm und Drang - Vater und Sohn - Sanssouci - Schicksalswende 1926: Die Mühle von Sans Souci 1927: Der Alte Fritz 1. Teil Friede 1927: Der Alte Fritz 2. Teil Ausklang 1930: Das Flötenkonzert von Sans-souci 1932: Die Tänzerin von Sans Souci 1933: Der Choral von Leuthen 1936: Heiteres und Ernstes um den großen König 1936: Fridericus 1937: Das schöne Fräulein Schragg 1942: Der große König Otto Gebühr als Frederik de Grote (1920)

9

10 Sophia Dorothea van Hanover & Frederik Wilhelm I

11 Friedrich & Wilhelmine

12 1935

13

14

15 Hans Hermann von Katte

16 Friedrich met zijn broers (1737)

17 Van 1730 tot 1732 opgesloten in Schloss Küstrin

18 Elisabeth Christine van Brunswijk-Bevern koningin van Pruisen Huwelijk op 12 juni 1733 in Schloss Salzdahlum

19 Rheinsberg ( )

20

21 Eerste verschijning in 1740

22 Charlottenburg, v.a (afgewisseld met Sansouci)

23

24

25

26 s Morgens is hij een groot koning, na de maaltijd een groot schrijver, de hele dag een menselijk filosoof en s avonds een voortreffelijk gastheer

27 Honderdvijftigduizend soldaten, opera, toneel, filosofie, poëzie, grootheid en gratie, grenadiers en muzen, trompetten en violen, de maaltijden van Plato, gezelschap, vrijheid wie zou het geloven en toch is het waar Hier durft iedereen zijn vermetelste gedachte te uiten, hier is men vrij Frederik krabt met één hand, maar streelt met de andere Ik word in niets tegengewerkt. Ik heb een haven gevonden na vijftig jaar storm. Ik heb de bescherming van een koning gevonden, de conversatie van een filosoof, de bekoring van een beminnelijk mens ( ) Wanneer er één ding is waarop men bouwen kan, dan is het het karakter van de koning der Pruisen Voltaire bij Frederik II:

28 U hebt mij groot onrecht aangedaan... u zoudt volmaakt zijn, als u geen man was

29 TSARINA CATHARINA DE GROTE Sophia Augusta Frederika, prinses van Anhalt-Zerbst- Dornburg Catharina II Catharina de Grote Tsarin vanaf 1762

30

31 U bent niet de aurora borealis., U bent de meest schitterende ster van het noorden, en nog nooit heeft een hemellichaam zo weldadig geschenen Catharina was rijkelijk begiftigd met enorme talenten en een scherpzinnig intellect. In haar waren op wonderbaarlijke wijze kwaliteiten verenigd, die je zelden in één persoon aantreft ( ) Haar eerzucht kende geen grenzen, maar zij wist die aan te wenden voor verstandige doeleinden ( ) Ze was een zeer groot monarch en een lieve dame Louis-Phillipe de Ségur

32 Onze Catharina is een weergaloos huichelaarster! Ze is teder, trots, majestueus, vriendelijk; maar in haar hart is ze erg van zichzelf overtuigd en jaagt ze alleen haar persoonlijke belangen na, koste wat het kost, om haar doel te bereiken Marie-Daniel Bourrée de Corberon

33 Geboren in 1729 als Sophia Augusta Frederika, prinses van Anhalt-Zerbst- Dornburg 1744: naar Rusland om te trouwen met grootvorst Pjotr Fjodorovitsj, kleinzoon van Peter de Grote 1745: huwelijk met Pjotr Fjodorovitsj

34 1761: Tsarina Elisabeth Petrovna overlijdt 1762: Peter III bestijgt de troon 1762: vlucht en gevangenneming van Peter III een week later wordt hij vermoord 28 juni 1762: Catharina neemt de troon over

35 Keizerin van juni 1762 tot haar dood 1796

36 Keizerin van juni 1762 tot haar dood 1796

37 1762 Catharina verzoekt d Alambert gouverneur te worden van de kroonprins Voltaire wordt uitgenodigd aan het hof van Catharina Catharina biedt aan de Encyclopédie in Rusland te voltooien 1763 Begin briefwisseling Catharina en Voltaire Denis Ddiderot ( ) 1764 Catharina koopt de bibliotheek van Diderot en stelt hem aan als bibliothecaris voor het leven

38 1764 Catharina onteigent het landbezit van de Kerk en stelt salarissen voor de geestelijkheid in Catharina neemt een abonnement op het exclusieve Correspondance littéraire 1765/67 Instruction commissie voor het instellen van wetten 1772 Catharina verwerft, door bemiddeling van Diderot, de schilderijencollectie Crozat Denis Ddiderot ( ) 1773 Verblijf van Friedrich Melchior Grimm en Diderot in Sint-Petersburg

39 1778 Na het overlijden van Voltaire verwerft Catharina zijn bibliotheek Begin jaren 80 Catharina koopt voor Diderot een appartement aan de Rue Richelieu en schenkt de weduwe Diderot duizenden ponden Ik word bekoord door zijn onuitputtelijke verbeelding maar ook door zijn hartslag. Ik schaar hem onder de meest uitzonderlijke mensen die hebben bestaan Denis Ddiderot ( )

40

41

42 Wanneer je weet, dat het gebied van deze stad nog geen vijftig jaar geleden een onbegaanbaar moeras was, dan zou je bij een eerste blik denken, dat zij door tovenarij is gesticht. De schitterende gebouwen, de brede straten, de vergulde klokketorens en de dakbedekking van de vele paleizen geven een beeld, de verrukking waardig

43 Haar hof was een ontmoetingsplaats van alle heersers en belangrijke personen van haar eeuw en de troon van de tsaar verhief zich tot de machtigste en meest vooraanstaande tronen. Daarvóór was St. Petersburg, dat temidden van kou en ijs was gebouwd, bijna onopgemerkt en het leek wel of het zich in Azië bevond

44 De rijkdom en weelderigheid van het Russische hof overtreffen de meest bombastische beschrijvingen. Sporen van de oude Aziatische pracht is vermengd met Europese verfijndheid. De weelde en schittering van de aan het hof gedragen kleding en de overvloed aan edelstenen laat de pracht van de andere Europese hoven ver achter zich