Bestemmingsplan Kreekhuizen. Onderzoek externe veiligheid en verantwoording groepsrisico

Transcriptie

1 Ingenieursbureau Bestemmingsplan Kreekhuizen Onderzoek externe veiligheid en verantwoording groepsrisico Opdrachtgever Stadsontwikkeling Rotterdam Projectcode ( ) Datum: 22 juli 2014 Versie: 0.1 Projectbegeleider: Ir. T. van Hille Paraaf projectbegeleider: Opsteller/projectleider Ing. P.J.G. Bruijkers Paraaf Opsteller/projectleider:

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Het nieuwe bestemmingsplan Kreekhuizen Risicobronnen Leeswijzer 4 2. Wettelijke bepalingen en beleid Algemeen Transport van gevaarlijke stoffen Gemeentelijk beleid VRR beleid 9 3. Onderzoek en resultaten Transport van gevaarlijke stoffen door hoge druk aardgasleiding Kenmerken leiding Resultaten berekeningen plaatsgebonden risico Resultaten groepsrisicoberekeningen aardgasleiding Transport van gevaarlijke stoffen over het spoor Werkwijze plaatsgebonden risico Werkwijze groepsrisico Berekening plaatsgebonden risico Berekening groepsrisico Conclusies en advies voor de verantwoording van het groepsrisico Conclusies per risicobron Advies 16 bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

3 1. Inleiding 1.1 Het nieuwe bestemmingsplan Kreekhuizen De gemeente Rotterdam stelt een nieuw bestemmingsplan op voor het gebied Kreekhuizen. Het plangebied ligt in de voormalige deelgemeente IJsselmonde en is weergegeven in figuur 1.1. De bestaande ruimtelijke situatie in Kreekhuizen wordt vastgelegd in het nieuwe bestemmingsplan Kreekhuizen. Het plan maakt één ontwikkeling mogelijk, dit is de herontwikkeling van de begane grond verdieping van de bestaande bebouwing aan het Kreekplein, naast de huidige functies maakt het bestemmingsplan ook maximaal 14 woningen mogelijk en een kinderdagverblijf. Deze herontwikkeling ligt op 530 meter vanaf de rand van het spoor. Figuur 1.1: Bestemmingsplangebied Kreekhuizen Bij de ontwikkeling van de nieuwe ruimtelijke plannen dient rekening te worden gehouden met de normen voor externe veiligheid, dit zijn het plaatsgebonden risico en het groepsrisico. In het bestemmingsplangebied zelf zijn geen risicobronnen aanwezig, echter wel in de directe nabijheid. Deze risicobronnen kunnen van invloed zijn op mogelijke ruimtelijke ontwikkelingen die in dit onderzoek zijn opgenomen. 1.2 Risicobronnen In dit onderzoek worden de externe veiligheid risico s behandeld van de volgende bronnen: het transport van gevaarlijke stoffen door buisleidingen, dit transport betreft een hoge druk ondergrondse aardgasleiding van de Nederlandse gasunie. Deze leiding komt uit het noorden en vervolgt de route Stadionlaan-Sportlaan-Olympiaweg-Klein Nieuwland-Groeninx v. Zoelenlaan richting het oosten. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

4 het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor, dit transport betreft het tracé Lombardijen- Rotterdam Centraal) Er zijn geen inrichtingen in of nabij het plangebied die relevant zijn voor de externe veiligheid in het bestemmingsplangebied. 1.3 Leeswijzer In dit rapport worden achtereenvolgens behandeld in hoofdstuk 2 de ruimtelijke situatie met de voorgenomen ontwikkelingen, in hoofdstuk 3 de wettelijke bepalingen en beleid, in hoofdstuk 4 een overzicht van de risicobronnen en in hoofdstuk 5 de bespreking van de risicoberekeningen. In hoofdstuk 6 zijn de conclusies, het advies en de verantwoording van het groepsrisico weergegeven. De rapporten van de berekeningen zijn opgenomen als bijlagen. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

5 2. Wettelijke bepalingen en beleid 2.1 Algemeen Bij de voorbereiding van ruimtelijke plannen dient rekening te worden gehouden met de wet- en regelgeving ten aanzien van externe veiligheid. De regelgeving en het beleid voor externe veiligheid is gebaseerd op de begrippen plaatsgebonden risico en groepsrisico, en maakt onderscheid in kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten. Plaatsgebonden Risico Het plaatsgebonden risico is de kans dat er in een jaar op een bepaalde plaats een persoon ten gevolge van een verondersteld ongeval van een activiteit komt te overlijden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het transport van tot vloeistof verdicht autogas (Liquified Petroleum Gas, LPG) over de weg. De norm in Nederland is dat het plaatsgebonden risico ten gevolge van een installatie of transportroute in woongebieden niet groter mag zijn dan 1*10-6 per jaar. Dat betekent dat personen die op een plaats met een dergelijke kans permanent aanwezig zijn, niet vaker dan eens in het miljoen jaar zullen overlijden als gevolg van de betreffende risicobron. In artikel 1 lid 1, sub p van het Bevi 1 is de norm van het plaatsgebonden risico als volgt gedefinieerd: 'risico op een plaats buiten een inrichting, uitgedrukt als de kans per jaar dat een persoon die onafgebroken en onbeschermd op die plaats zou verblijven, overlijdt als rechtstreeks gevolg van een ongewoon voorval binnen die inrichting waarbij een gevaarlijke stof, gevaarlijke afvalstof of bestrijdingsmiddel betrokken is. De contour voor het plaatsgebonden risico levert een bebouwingsvrije afstand op die aangehouden moet worden bij bestaande en bij (het ontwerpen van) nieuwe (beperkt) kwetsbare objecten. Groepsrisico Het groepsrisico is afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Het gebied rondom een risicobron wordt ingedeeld in vakjes van gelijke grootte. Voor elk vakje wordt bepaald hoeveel mensen er aanwezig zijn. In woongebieden komen veel mensen per vakje voor, in industriegebieden over het algemeen weinig. Nadat is bepaald welke ongevallen voor de betreffende risicobron maatgevend zijn, wordt gebruikmakend van de bevolkingsgegevens uitgerekend hoe groot het aantal dodelijke slachtoffers als gevolg van deze ongevallen zal zijn. Door deze gegevens te combineren met de kans dat deze ongevallen zich in een jaar voordoen, wordt het groepsrisico verkregen. In Figuur 2.1 is ter illustratie een voorbeeld van een groepsrisicocurve weergegeven. Het betreft een transportroute. De groepsricocurve voor inrichtingen (zie 3.3.) ligt op de grens van het groene en gele gebied. In Figuur 2.1 is de oriënterende waarde aangegeven als een rode stippellijn. Het roze gebied is het overschrijdingsgebied, in het groene en gele gebied wordt de oriënterende waarde niet overschreden. In het groene gebied wordt de oriënterende waarde met een factor 10 of meer onderschreden. In het gele gebied heeft het groepsrisico een waarde die tussen 10% (factor 0,1) van de oriënterende waarde ligt en 100% (factor 1) maal de oriënterende waarde. In dit voorbeeld is het risico kleiner dan 10% van de oriënterende waarde. Figuur 2.1: voorbeeld van een groepsrisicocurve 1 Het BEVI is gepubliceerd in de Staatscourant op 27 mei 2004 ( ). bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

6 2.2 Transport van gevaarlijke stoffen Voor het transport van gevaarlijke stoffen gelden de normen voor het plaatsgebonden risico en de oriënterende waarde voor het groepsrisico zoals hierboven is aangegeven. Het belangrijkste beleidsdocument is daarbij de Nota Risiconormering Vervoer Gevaarlijke Stoffen (n-rnvgs) uit In de Handreiking externe veiligheid vervoer gevaarlijke stoffen (VNG, 1998) is een praktische uitwerking weergegeven van de nota. Volgens de n-rvgs kan het (lokaal of regionaal) bevoegd gezag gemotiveerd afwijken van de oriënterende waarde. De rol van de provincie is te toetsen, of de afweging van het bevoegd gezag in redelijkheid kon worden gemaakt. In augustus 2004 is door het Rijk de circulaire Risiconormering Vervoer Gevaarlijke Stoffen (c-rnvgs) 2 uitgebracht. De circulaire gaat ondermeer in op de toepassing van de risicobenadering bij omgevingsbesluiten. Ingaande 1 januari 2010 is de circulaire gewijzigd 3. De wijziging heeft betrekking op het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg en over het water. Met de wijziging wordt geanticipeerd op de toekomstige AmvB Transport van gevaarlijke stoffen ( Basisnet ). De Circulaire geeft aan dat bij de vaststelling van een bestemmingsplan langs wegen die deel uitmaken van Basisnet Weg berekening van het plaatsgebonden risico achterwege kan blijven. Bij het Basisnet Weg geldt de veiligheidszone die in de circulaire is opgenomen. Binnen de veiligheidszone mag het plaatsgebonden risico niet meer bedragen dan 10-6 /jr. Voor het groepsrisico is in genoemd besluit het volgende opgenomen: Wat de berekening van het groepsrisico betreft dient voor bestemmingsplannen, inpassingplannen en projectbesluiten die na 1 januari 2010 ter inzage worden gelegd en die betrekking hebben op de omgeving van de in de bijlagen 5 en 6 [van het besluit] genoemde wegen en vaarwegen, uit te worden gegaan van de in die bijlagen vermelde vervoercijfers. Die vervoercijfers zijn gebaseerd op een maximale benutting van de groeiruimte voor het vervoer. De in bijlage 5 [van het besluit] vermelde vervoercijfers hebben alleen betrekking op LPG. (bron: crnvgs 2010). Gemeenten moeten langs bepaalde wegen rekening gaan houden met de effecten 2 De Circulaire RNVGS is gepubliceerd in de Staatscourant op 4 augustus 2004 (nr. 147, pag. 16). 3 Besluit tot wijziging van de Circulaire Risiconormering ververvoer gevaarlijke stoffen gelet op de voorgenomen invoering van het Basisnet (Staatscourant ). bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

7 van een ongeluk met zeer brandbare vloeistoffen. Bij een ongeval met een tankwagen met zeer brandbare vloeistoffen kan die uitstromen en in brand raken (plasbrand). Dat kan in een zone van 30 meter langs de weg tot slachtoffers leiden. De zone van 30 meter langs wegen waar veel zeer brandbare vloeistoffen vervoerd worden is daarom aangeduid als Plasbrand Aandacht Gebied (PAG). De gemeente moet bij ruimtelijke ontwikkelingen in die gebieden verantwoorden waarom op deze locatie wordt gebouwd. Bouwen binnen een PAG wordt dus een afweging die door de gemeente wordt gemaakt op basis van de lokale situatie. Naast de risicobenadering (veiligheidszone en GR) beoogt dit nieuwe effectbeleid extra veiligheid. Op 11 november 2013 is het Besluit externe veiligheid transportroutes (Bevt) gepubliceerd in het Staatsblad ( ). Het besluit zal naar verwachting in juli 2014 in werking treden. Dit besluit bevat de uitwerking van de ruimtelijke component van (de invoering van) het basisnet. Doel van dit besluit is het waarborgen van een basisbeschermingsniveau door te voorkomen dat bij ruimtelijke ontwikkelingen mensen worden blootgesteld aan een hoger risico vanwege het vervoer van gevaarlijke stoffen dan maatschappelijk aanvaardbaar wordt geacht. In het besluit is opgenomen dat bij ruimtelijke besluiten die betrekking hebben op een gebied dat geheel of gedeeltelijk op minder dan 200 meter vanaf de transportroute ligt de hoogte van het groepsrisico verantwoord moet worden. Bij ruimtelijke besluiten die betrekking hebben op een gebied dat geheel buiten de 200m-zone geldt dit niet. Het groepsrisico dient echter wel berekend te worden voor de populatie die zich binnen de 1%-letaliteitsgrens van het transport van de gevaarlijke stoffen bevindt. Op 1 januari 2011 zijn het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) en de bijbehorende Regeling externe veiligheid buisleidingen (Revb) in werking getreden. Het Bevb regelt de taken en verantwoordelijkheden van de leidingexploitant en de gemeenten. De belangrijkste eisen aan bestemmingsplannen: ruimtelijke reservering voor plaatsgebonden risico en verantwoording van groepsrisico, ruimtelijke reservering voor belemmeringenstrook met aanlegvergunningenstelsel en de Bevb voorwaarden binnen 5 jaar verwerken in bestemmingsplannen. De aanwijzing van buisleidingen, de risicoafstanden en de aanwijzing van de rekenmethodiek zijn opgenomen in de Regeling externe veiligheid buisleidingen. Als categorieën buisleidingen waarvoor het Bevb geldt zijn voorlopig alleen buisleidingen met een druk vanaf 16 bar voor het transport van aardgas en vloeibare brandstoffen aangewezen. Hogedruk aardgasleidingen: voor hogedruk aardgasleidingen (vanaf 16 bar) moet het rekenprogramma CAROLA 4 worden gebruikt. CAROLA staat voor: Computer Applicatie voor Risicoberekeningen aan Ondergrondse Leidingen met Aardgas. Het rekenpakket voor bevoegd gezag, adviesbureaus, leidingeigenaren en leidingexploitanten is gebaseerd op een rekenmethodiek die is ontwikkeld door de Gasunie en het RIVM. Het RIVM geeft informatie over CAROLA, verzorgt de verspreiding van dit rekenpakket in Nederland en heeft een Helpdesk CAROLA. De ruimtelijke reservering voor belemmeringenstrook voor buisleidingen is in het Bevb vastgesteld op een afstand van 5m gemeten uit het hart van de buisleiding. 4 Rekenpakket Carola versie 10.0 RIVM 2011 bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

8 De ruimtelijke reservering voor belemmeringenstrook voor buisleidingen voor aardgas met een druk tussen 1600 en 4000 kpa is in afwijking op het vorige punt in het Revb vastgesteld op een afstand van 4m gemeten uit het hart van de buisleiding. Vloeibare brandstoffen: voor buisleidingen met aardolieproducten moet het rekenprogramma SAFETI-NL worden gebruikt. Ook de informatie over SAFETI-NL is te vinden het Centrum voor externe veiligheid van het RIVM en het RIVM beheert de helpdesk SAFETI-NL. 2.3 Gemeentelijk beleid Het Rotterdams groepsrisicobeleid wordt vormgegeven door een uitgesproken ambitie over het groepsrisico, heldere procesafspraken tussen partijen, een afwegingskader in relatie tot de hoogte van het groepsrisico inclusief een Externe Veiligheidskaart voor Rotterdam. De algemene ambitie van Rotterdam met betrekking tot het groepsrisico is als volgt. Rotterdam streeft voor stad en haven naar een situatie waarbij het groepsrisico voor alle nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en/of uitbreidingen van risicovolle activiteiten zo laag mogelijk is, en waarbij tevens geldt dat, bij voorkeur, de oriënterende waarde niet overschrijdt. Uitgangspunt van het beleid is dat er voldoende ruimte is voor de ruimtelijke- en economische ambities van de stad en de haven, maar dat initiatiefnemers het noodzakelijke doen om de risico s als gevolg van die ontwikkelingen zo laag mogelijk te houden. Het is niet de bedoeling om ruimtelijke ontwikkelingen of activiteiten van bedrijven op voorhand tegen te houden of te beperken. Rotterdam probeert deze ambitie in drie stappen te bereiken. 1. Door te streven naar een situatie die de oriënterende waarde niet overschrijdt. 2. Als dat niet haalbaar is wordt er naar gestreefd het GR niet toe te laten nemen. 3. Indien dit niet realistisch is wordt bezien of het mogelijk is om door middel van maatwerk tot een zo verantwoord mogelijk GR te komen. Inhoudelijke afweging groepsrisico De kerngedachte bij de verantwoording is: hoe hoger het groepsrisico hoe zwaarder de verantwoording en daarmee ook de inhoudelijke betrokkenheid van het bestuur en de omvang van de te nemen maatregelen. Bij de verantwoording groepsrisico worden drie categorieën onderscheiden: licht, middel en zwaar. De zwaarte uit zich in de omvang van de onderbouwing, de inzet van betrokken partijen, de mate van betrokkenheid van het bestuur en de voorgeschreven maatregelen ten behoeve van hulpverlening en rampvoorbereiding. De hoogte van het groepsrisico bepaalt in welke categorie een besluit wordt geplaatst. Het vernieuwende in deze aanpak is een directe koppeling tussen de ernst en de omvang van risico s en de zwaarte en uitgebreidheid van het verantwoordingsproces en de bestuurlijke afweging. Ten behoeve van een goede beoordeling moet ook gekeken worden naar de omvang van de stijging van het groepsrisico, het maatgevende ongevalscenario, kenmerken van de populatie en de capaciteit van hulpverlening. Een zware en middelzware verantwoording worden uitgewerkt in een advies waarvan het bestuur in het kader van de besluitvorming expliciet op de hoogte wordt gebracht. Bij de categorie lichte verantwoording gelden uitsluitend enkele generieke maatregelen ten aanzien van de veiligheidsaspecten hulpverlening en zelfredzaamheid. De verantwoording wordt verwoord met bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

9 een standaard passage in de toelichting bij het bestemmingsplan of in de omgevingsvergunning. De betrokkenheid van het bestuur is, vanwege het zeer beperkte risico, minimaal. Voor de onderverdeling in licht, middel en zware verantwoording worden de volgende grenzen gehanteerd voor de warde van het groepsrisico (GR) ten opzicht van de oriënterende waarde van het groepsrisico (OW): Licht: 0,1*OW <GR< 0,3*OW Middel: 0,3*OW <GR< 1*OW Zwaar: GR> 1*OW 2.4 VRR beleid Voor een eenduidige externe veiligheidsadvisering is binnen de regio Rotterdam-Rijnmond door het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) op 26 april 2010 de Rapportage Uitgangspunten Scenarioanalyse Externe Veiligheid ten behoeve van advisering bij ruimtelijke ordening vastgesteld. Zeer kwetsbare personen In de vastgestelde scenarioanalyse is onder andere opgenomen dat de VRR bij ontwikkelingen binnen de 100% letaliteitcontour 5 van het worstcase scenario adviseert geen zeer kwetsbare bestemmingen te realiseren. Dit geldt alleen bij hittestraling- en/of overdrukscenario s. Bij deze scenario s is de zelfredzaamheid van personen namelijk de enige redding. Personen die verblijven in een ziekenhuis, verpleegtehuis, penitentiaire- en psychiatrische instelling, basisschool (< 8 jaar), speciaal (basis)onderwijs, peuterspeelzaal, kinderdagverblijf en een Buitenschoolse Opvang (< 8 jaar) zijn niet zelfredzaam en worden daarom als zeer kwetsbaar aangeduid. Gebouwen waarin zich dergelijke zeer kwetsbare personen bevinden zijn dan ook aangemerkt als zeer kwetsbare bestemmingen. Op basis van dit beleid zal de VRR bij nieuwe zeer kwetsbare bestemmingen binnen de 100% letaliteitcontour van een BLEVE (140 meter vanaf de rand van het spoor) negatief adviseren. Grote groepen mensen In de vastgestelde scenarioanalyse is onder andere opgenomen dat de VRR bij ontwikkelingen binnen de 100% letaliteitcontour 6 van het worstcase scenario toxisch adviseert geen bestemmingen te realiseren met grote groepen mensen die buiten verblijven zoals sportvelden en evenemententerreinen. Door de ontwikkelsnelheid van het scenario is er voor de aanwezige personen een beperkte vluchtmogelijkheid. Op basis van dit beleid zal de VRR bij nieuwe bestemmingen binnen de 100% letaliteitcontour van een incident waarbij toxische stoffen vrijkomen, negatief adviseren. 5 Binnen dit gebied komt 100% van de aanwezige personen te overlijden als gevolg van een incident met gevaarlijke stoffen. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

10 3. Onderzoek en resultaten Dit onderzoek is gebaseerd op de risicoberekeningen die gemaakt zijn in het kader van het bestemmingsplan Sportcampus 1 (zie rapport Bestemmingsplan Sportcampus Fase 1, Risicoanalyse externe veiligheid, Ingenieursbureau Rotterdam, , 21 mei 2014 van Ir. T. van Hille). 3.1 Transport van gevaarlijke stoffen door hoge druk aardgasleiding In Figuur 4.1 is de ligging van de aardgasleiding die relevant is voor het bestemmingsplangebied weergegeven. Het invloedsgebeid voor het groepsrisico is weergegeven in figuur 4.2. Uit de figuur blijkt dat een deel van het plangebied Kreekhuizen binnen het invloedsgebied valt. De herontwikkeling van de bestaande bebouwing aan het Kreekplein valt buiten het invloedsgebied. Figuur 4.1 locatie ligging leidingen Figuur 4.2 locatie Kreekhuizen met invloedsgebied aardgasleidingen (1%-letaliteit, bruin) bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

11 Het groepsrisico over een lengte van één kilometer leiding ter hoogte van deze locatie is van belang. Het bestemmingsplan maakt geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk die invloed hebben op dit groepsrisico Kenmerken leiding De kenmerken van de leiding zijn opgenomen in Tabel 3.1 (W Bestaand). In verband met de aanleg van de Sportcampus Rotterdam, een ontwikkeling op Varkenoord ten noorden van het plangebied Kreekhuizen, is de gemeente voornemens om de aardgasleiding gedeeltelijk te verleggen, dit is in deze tabel aangeduid met W Verlegd. Tabel 3.1 Gasleidingen in en om het bestemmingsplangebied Eigenaar Leidingnaam Diameter [mm] Druk [bar] Datum aanleveren gegevens N.V. Nederlandse Gasunie N.V. Nederlandse Gasunie W Bestaand W Verlegd Resultaten berekeningen plaatsgebonden risico De norm geeft aan dat binnen de 10-6 contour van het plaatsgebonden risico geen nieuwe bestemmingen zijn toegestaan. De 10-6 contour is voor de huidige situatie (huidige ligging) voor de leiding berekend op nul meter (contour ligt op de leiding). Voor de toekomstige situatie van het te verleggen deel geldt een wettelijke verplichting om de leiding zodanig te ontwerpen/aan te leggen dat de 10-6 contour nog steeds op de leiding ligt. Deze norm levert daardoor geen ruimtelijke beperking op voor dit plan. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

12 3.1.3 Resultaten groepsrisicoberekeningen aardgasleiding In het kader van het onderzoek voor het bestemmingplan Sportcampus fase 1 (zie voornoemd onderzoeksrapport) zijn berekeningen gemaakt voor de huidige situatie (2014) en de toekomstige situatie (Sportcampus Fase 1, 2024). De rekenresultaten, zie Tabel 3.2 en Figuur 3.3, laten zien dat de groepsrisico s in alle situaties onder de oriënterende waarde blijven. Het groepsrisico bedraagt in alle gevallen 0,2 maal de oriënterende waarde en levert geen ruimtelijke beperking op. Tabel 3.2 Resultaten berekening groepsrisico s aardgasleidingen Variant Leiding Hoogste over- of onderschrijdingsfactor van het groepsrisico berekend voor één kilometer leiding 67 Huidige ruimtelijke situatie Huidige ruimtelijke situatie Toekomstige situatie met Sportcampus fase 1 Toekomstig met Sportcampus fase 1 W Bestaand W Verlegd W Bestaand W Verlegd Aantal slachtoffers bij de hoogste overschrijding van het groepsrisico met bijhorende frequentie 0,2 160 bij 7,65x 10-8 /jr 0,2 160 bij 7,65x 10-8 /jr 0,2 160 bij 7,70x 10-8 /jr 0,2 160 bij 7,70x 10-8 /jr Figuur 3.3 Groepsrisicocurve van de aardgasleidingen Huidig Toekomstig 6 Bij een factor groter dan 1 wordt de oriënterende waarde overschreden, bij een factor kleiner dan 1 is er geen overschrijding maar een onderschrijding. 7 Carola berekent het groepsrisico voor elke kilometer langs de leiding. De maximale overschrijdingsfactor die wordt berekend voor een tracé correspondeert met die kilometer leiding waarbij de bijdrage aan het groepsrisico maximaal is. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

13 W Bestaand W Verlegd 3.2 Transport van gevaarlijke stoffen over het spoor Werkwijze plaatsgebonden risico In de laatste wijziging van de circulaire Rnvgs (juli 2012) zijn de plaatsgebonden risico s voor de basisnet spoortrajecten in Nederland opgenomen. Voor dit plangebied zijn relevant de trajecten Barendrecht aansluiting-r dam Lombardijen en Barendrecht Lombardijen-R dam CS (Stcrt 2012, nr , 20 juli 2012, bijlage 2 pagina 30) Werkwijze groepsrisico Het groepsrisico wordt bepaald door de combinatie van de transportintensiteit van gevaarlijke stoffen over het spoor en het aantal aanwezige personen aan weerszijden van de transportroute. De aanwezigheidsgegevens voor de huidige situatie van het gebied zijn overgenomen uit een eerder onderzoek 8, aangevuld met programmagegevens van het bestemmingsplan Knooppunt Lombardijen 9 en het onderhavige bestemmingsplan (zie hoofdstuk 1). Voor dit onderzoek zijn berekeningen uitgevoerd met het rekenmodel RBM-II (v.2.2). De modellering heeft plaatsgevonden conform de vereisten van de hierboven genoemde gewijzigde circulaire Rnvgs in verband met het Basisnet Spoor. Het betreft coördinaten van spoorvakken, categorieën spoorbreedten, transportgegevens en bijzonderheden als de aanwezigheid van wissels en het voorkomen van een lage rijsnelheid. Bij deze berekening is uitgegaan van de vervoerscijfers uit deze circulaire (zie tabel 3.1). Voor de verhouding warme/koude bleve is een factor 0 (warme-bleve-vrij) voorgeschreven voor de categorie A en 0,84 voor de categorie B2 (traject 30100) danwel 0,18 (traject 30095). Tabel 3.1: Transportintensiteiten gevaarlijke stoffen [wagons/jr] conform circulaire Basisnet Stofcategorie Omschrijving Traject 30095: Barendrecht Aansluiting- R dam Lombardijen Traject 30110: R dam Lombardijen- Breukelen A Brandbaar gas B2 Giftige gassen B3 Zeer giftige gassen 0 0 C3 Zeer brandbare vloeistof D3 Acrylonitril D4 Zeer toxische vloeistof Berekening plaatsgebonden risico Het 10-6 per jaar plaatsgebonden risico bedraagt volgens de laatste wijziging van de circulaire Rnvgs (juli 2012) 1 meter uit het hart van de spoorbundel. Dit geldt zowel voor het traject Barendrecht aansluiting-r dam Lombardijen als voor dit deel (Spinozaweg tot Marathonweg) van het traject Barendrecht Lombardijen-R dam CS. 8 MCRZ, Analyse externe veiligheid van het nieuwe ziekenhuis in Lombardijen, IGWR, (MR6081), 15 september 2006 tekstueel aangepast op 12 maart bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

14 Voor dit bestemmingsplan betekent dit dat het 10-6 per jaar plaatsgebonden risico binnen het spoorterrein blijft en daarmee geen belemmering vormt voor de ontwikkelingen van dit bestemmingsplan Berekening groepsrisico Het berekende groepsrisico is weergegeven in tabel 4.1 en in figuur 4.1. Tabel 4.1: Groepsrisico s Ruimtelijke situaties Huidig en met nieuw bestemmingsplan Kreekhuizen Hoogste over- of onderschrijdingsfactor van het groepsrisico 10 Aantal slachtoffers bij de hoogste overschrijding van het groepsrisico met bijhorende frequentie Aantal hoogste slachtoffers met bijhorende frequentie 1, (1,0x10-9 jr) 3558 (1,0x10-9 jr) Figuur 4.1: Groepsrisico Het groepsrisico overschrijdt de oriënterende waarde, dit wordt grotendeels veroorzaakt door combinatie van het transport van toxische stoffen (categorie B2 en D4) en aanwezigen binnen 200m van de transportroute, zoals het voetbalstadion de Kuip en het Clara ziekenhuis. Deze bestemmingen Bij een factor groter dan 1 wordt de oriënterende waarde overschreden, bij een factor kleiner dan 1 is er geen overschrijding maar een onderschrijding. 11 De gebouwen van het voormalige Clara ziekenhuis zijn weliswaar grotendeels gesloopt echter blijft de bestemming ziekenhuis op de locatie bestaan. De juridische betekenis hiervan is dat (de populatie van) het ziekenhuis deel blijft uitmaken van het RBM-II rekenmodel voor dit onderzoek. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

15 liggen weliswaar buiten dit bestemmingsplangebied maar zijn bepalend voor het groepsrisico. Aanvullend is een berekening gedaan zonder de populatie van het plangebied Kreekhuizen in het rekenmodel. Uitkomst van die berekening is dat het groepsrisico niet verandert, met andere woorden de populatie van Kreekhuizen draagt niet bij aan het groepsrisico In de berekening wordt er van uitgegaan dat alle (100%) aanwezigen bij alle evenementen in de Kuip in de buitenlucht aanwezig zijn en dat er dus geen bescherming is tegen de blootstelling van toxische gassen bij ongevallen met spoorwagons met toxische stoffen. De berekening laat zien dat het % aanwezigen in de buitenlucht van grote invloed is op het rekenresultaat. Indien bijvoorbeeld wordt aangenomen dat 50% buiten is en 50% binnen bij grote evenementen, en dus beschermd wordt, dan zakt het groepsrisico naar 0,39 maal de oriënterende waarde. Dit groepsrisico wordt geheel bepaald door de populatie die direct gelegen is aan het spoor en met name door de populatie in het stadion De Kuip. Ook is het aantal evenementen (voetbalwedstrijden, popconcerten e.d.) dat jaarlijks plaatsvindt van belang. Bij minder evenementen zakt het groepsrisico naar waarden onder de oriëntatiewaarde. Het nemen van eventuele maatregelen om het risico te verkleinen kan alleen plaatsvinden buiten het plangebied Kreekhuizen, het nieuwe bestemmingsplan Kreekhuizen is niet het juridische kader om dit mogelijk te maken. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

16 4. Conclusies en advies voor de verantwoording van het groepsrisico 4.1 Conclusies per risicobron Transport van hoge druk aardgas door een ondergrondse buisleiding De 10-6 /jr contour van het plaatsgebonden risico ligt op het hart van de leiding. De norm geeft aan dat binnen deze 10-6 /jr contour van het plaatsgebonden risico kwetsbare objecten c.q. geen kwetsbare bestemmingen toegestaan zijn. Dit is in de huidige situatie en in de plansituatie niet het geval. Ook is binnen de belemmeringenstrook aan weerszijden op 4m afstand van het hart van de leiding geen bebouwing toegestaan. Dit is in de huidige situatie en in de plansituatie niet het geval. Uit de berekeningen blijkt dat het groepsrisico in de huidige situatie 0,2 maal de oriëntatiewaarde bedraagt. Na planrealisatie van fase 1 van het Stadionpark en verlegging van de leiding bedraagt het groepsrisico eveneens 0,2 maal de oriëntatiewaarde. Het plan maakt één ontwikkeling mogelijk, dit is de herontwikkeling van de begane grond verdieping van de bebouwing aan het Kreekplein. Deze herontwikkeling heeft geen invloed op het groepsrisico. Transport van gevaarlijke stoffen over het spoor De 10-6 /jr contour ligt voor de situatie Basisnet op 1m van het hart van het spoor. Deze norm geeft geen belemmering voor dit plan. Het groepsrisico overschrijdt de oriënterende waarde met een factor 1,27, dit groepsrisico wordt in zijn geheel veroorzaakt door combinatie van het transport van toxische stoffen en bestemmingen buiten het plangebied Kreekhuizen. De herontwikkeling van de bebouwing op de begane grond van het Kreekplein heeft daarmee geen invloed op dit groepsrisico. 4.2 Advies Transport van hoge druk aardgas door een ondergrondse buisleiding Het groepsrisico van de aardgasleiding is berekende op 0,2 maal de oriënterende waarde en dient verantwoord te worden met een lichte verantwoording. Dit kan in de vorm van de volgende zinsnede in de tekst van het bestemmingsplan: Volgens het Beleidskader Groepsrisico van de gemeente Rotterdam geldt voor een groepsrisico lager dan 0,3 maal de oriëntatiewaarde een lichte verantwoording. Aangezien het groepsrisico na planontwikkeling gelijk blijft aan het huidige groepsrisico vindt de gemeente Rotterdam zowel de hoogte van het groepsrisico als het effect van het bestemmingsplan op het groepsrisico verantwoord." Transport van gevaarlijke stoffen over het spoor Het groepsrisico van het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor is in de huidige situatie berekend op 1, 27 maal de oriënterende waarde en dient verantwoord te worden met een zware verantwoording. B en W van Rotterdam kunnen deze waarde van het groepsrisico acceptabel vinden vanwege de volgende redenen: bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17

17 De afstand van het spoor tot de woningen, als zijnde kwetsbare objecten, van Kreekhuizen is ten minste 162 meter. Tussen het spoor en de woonbebouwing liggen sportvelden, dit zijn beperkt kwetsbare objecten. De afstand van het spoor tot de herontwikkelingslocatie aan het Kreekplein is 530 meter. De hoogte van het groepsrisico wordt geheel bepaald door de bestaande bestemmingen buiten het plangebied Kreekhuizen. Dit betekent dat er geen bijdrage is van de populatie van het plangebied Kreekuizen aan dit groepsrisico. Eventuele effectgerichte maatregelen binnen het plangebied Kreekhuizen hebben geen invloed op het groepsrisico, zijn dus niet zinvol en worden daarom niet overwogen. Het nieuwe bestemmingsplan Kreekhuizen is niet het juridische instrument om eventuele maatregelen buiten het plangebied Kreekhuizen mogelijk te maken. bestemmingsplan Kreekhuizen ( ) juli van 17