De Weg van de Franken I

Transcriptie

1 De Weg van de Franken I Maastricht - Grote Sint-Bernhardpas km Onderdeel van de Via Francigena Ben Teunissen

2 Eerste druk, september 2013 Tekst, kaarten en tekeningen Ben Teunissen, 2013 Ontwerp en lay-out Ben Teunissen Kaarten en Tracks Fotografie Carla Teunissen-Meijer Foto voorkant: etappe VF5 (Jaucourt) Uitgave in eigen beheer T info@dewegvandefranken.nl ISBN Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg kan noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.

3 Petrus, Sint Pieter Rome (zie pagina 17) Pelgrim worden Afgezien van religieuze aspecten zijn er voor pelgrims vele redenen om op pad te gaan. Het doel zelf kan een belangrijk uitgangspunt zijn, maar wellicht kies je meer voor de weg naar dat doel. En wanneer puur de fysieke activiteit je aanspreekt, dan kun je met deze wandelgids al een gelukkig mens worden. Of je vindt de (kunst)historische aspecten van bijzondere betekenis en je probeert ook vooral kennis en ervaring op te doen. Wanneer je de vele bronnen rond het pelgrimeren in boeken en op het internet op waarde schat, is er bijna altijd een speciale vorm van spiritualiteit als onderliggende reden te vinden. Een van de vele redenen om te pelgrimeren kan het verlangen zijn naar een tijdelijke of blijvende andere manier van leven. De reden hiervoor noemen de Hopi-indianen Koyaanisqatsi : je wilt loskomen van de hectiek van het dagelijkse bestaan of van het leven in onbalans. Loslaten, op jezelf teruggeworpen Le Soleil (langs etappe 3), Liège Introductie willen worden, met je benen letterlijk weer gronden. En daar kan de natuur wellicht een fiks handje bij helpen; er ontstaat met deze wandeltocht een flinke afstand tussen je normale dagelijkse leefwijze door je weken achtereen, los van alle normale luxe, aan de elementen over te leveren. Een dag niet gewandeld betekent dan een dag niet geleefd. Natuurlijk kun je dit alles niet los zien van de ontmoetingen: je geeft je geliefden, vrienden en familie een andere plek in de dagelijkse rangorde. Niet voor niets organiseren pelgrims zich in verenigingen, zij willen de herinneringen aan al die bijzondere ontmoetingen tijdens hun pelgrimages levend houden. Zonder zwevend te willen worden, stelt het op pelgrimstocht gaan nu eenmaal andere invullingen en eisen, dan het plannen en uitvoeren van een vakantiereisje. Het plan voor je tocht kan vorm en inhoud krijgen door de bijzondere context. Dat gevoel wil ook de film uit 1982 Life out of Balance, beter bekend onder de titel Koyaanisqatsi, oproepen. En aan het hypnotiserende effect van de vertraagde en soms versnelde filmbeelden werkt de muziek van de componist Philipp Glass 5

4 Van Dinant naar Hastière ETAPPE 9 Hastière Wanneer je bij de Saint-Pierre arriveert, dan ben je in Hastière-par-delà; links aan de overkant van de rivier vind je het echte Hastière, terwijl aan je rechterhand en iets hoger Hastière-Lavaux ligt. Het is een knooppunt in dit toeristische deel van de Belgische Ardennen. Behalve de bijzondere sfeer van het bijzonder fraai gelegen dorp, is voor pelgrims de abdijkerk Saint-Pierre interessant., in de elfde eeuw gesticht door Ierse monniken. Het bouwwerk straalt de robuuste stijl van het Romaans uit: een massieve toren met weinig opvallende decoratieve elementen. Het schip ++ Niveau 4:15 uur Duur 15,7 km Lengte NEGENDE ETAPPE IN HET KORT karakter: een landschappelijk gevarieerde wandeling over rustige wegen en paden met direct in Dinant en later vanaf Anseremme enkele korte, maar pittige stijgingen en afdalingen. horeca en winkels: je vindt in bijna alle plaatsjes langs de route een bar of restaurant; in Hastière zijn in de buurt van de rivier enkele voorzieningen zoals Restaurant Le Beau Rivage aan de wordt ondersteund door vierkante pijlers, waarop rondbogen steunen. Onder het in de dertiende eeuw aangebouwde gotische koor bevindt zich een prachtige romaanse crypte met enkele merovingische sarcofagen en oude relieken. In het interieur zijn, naast koorstoelen uit de zestiende eeuw, nog enkele muurschilderingen uit de dertiende eeuw bewaard gebleven; en er is ook bijzonder beeldhouwwerk te bewonderen, zoals de kruisweg van de kunstenaar Lambert Lombart. Ook de grotten van de Pont d Arcole en het mooi gelegen kasteel Freÿr en haar tuinen zijn de moeite van een bezoek waard. Rue de la Meuse 6, maar je kunt er ook gebruik maken van een Table d Hôtes bij de familie Cornet-Fastrez aan de Vieille Route de Givet 19b [ les herrettes@netcourrier.com] pelgrimsverblijf: Anne van der Sypt biedt in Hastière-par-Delà pelgrims onderdak in haar B&B Point Rose in de Rue des Gaux 72. Saint-Pierre 42

5 Afscheid van de Meuse Op weg naar de Via Francigena: tiende etappe Een aantrekkelijke en korte wandeling door de afwisselende omgeving van het Forêt des Ardennes. Na het verlaten van de vlakke weg langs de rivier de Meuse voert deze etappe over de heuvels van het Bois de Brejoul naar het dorp Doische, waarvan de bescheiden kerktoren aan de horizon opdoemt. Routebeschrijving Deze etappe start bij de Abbatiale. Je gaat over de brug naar de overzijde. Je zoekt het pad tussen de oude spoorlijn en de N96 in zuidwestelijke richting op, om na 200 m de N96 te kruisen. Je volgt ruim 1 km de weg (Rue de la Thylère Halage) langs de oever van de Meuse. Na de sluis en stuw kom je opnieuw bij de N96. Je steekt deze over en gaat via de Rue Louis Bossus, die een bocht naar links maakt, naar de oude spoorweg. In Hermetonsur-Meuse [3 km] kruis je de spoorweg en Ravel nar Mariemburg richting richting Mariembourg. Na 400 m, bij de laatste huizen, blijf je rechtdoor gaan over deze Ravel langs het Bois de Brejoul. Na 4 km negeer je zijwegen naar Agimont [8 km] en blijft de Ravel volgen. Na bijna 2 km kruis je de N40 om aan de overkant rechtdoor het pad langs akkers en bosranden te volgen. Na 1,5 km verlaat je de Ravel en ga je bij de verharde weg linksaf. Ruim 1,5 km verder nader je via de N99 het dorp Doische [13,1 km], waar deze beschrijving eindigt in een bocht bij de kerk. 43 ETAPPE 10

6 ETAPPE 17 Van Brienne-sur-Aisne naar Reims Routebeschrijving Je start bij de kerk en gaat over de D925 in westelijke richting. Na 200 m buigt de D925 naar links en ga je rechtdoor. Je houdt links aan tot je opnieuw op het pad langs het Canal des Ardennes aankomt. Daar ga je linksaf, na 200 m passeert(!) het riviertje La Retourne het kanaal en na weer 200 m steek je de D966 (Rue Principale) naar het aan je rechterhand liggende Neufchâtel-sur-Aisne [1 km] over. Je volgt de markering GR654 tot het gehucht Pignicourt [3 km]. Ongeveer m na de Écluse No2 (sluis) ga je linksaf en vrijwel direct rechtsaf over de D52. Na 200 m volg je linksaf het gemarkeerde pad over de licht golvende heuvels naar Orainville [7,5 km]. Na ruim 3 km ga je aan het einde van het pad rechtsaf en bij de verharde weg linksaf. Je passeert het riviertje La Suippe. Na de bebouwing blijf je ruim 3 km de D52, later D430 volgen tot in Berméricourt [11 km]. Na de kerk Saint- Victor ga je rechtsaf (Rue du Géneral de Gaulle). Na 200 m kruis je de spoorlijn om links aanhoudend het gemarkeerde pad naar het dorp Loivre [12,8 km] te volgen. Je passeert de Écluse No.11 van het Canal de l Aisne à la Marne en gaat linksaf en blijft dit gemarkeerde pad langs het kanaal bijna 13 km volgen. Je passeert daarbij achtereenvolgens de Écluse des Fontaines en de Écluse la Madeleine Courcy; aan de overzijde zie je het gehucht La Verrerie [15,6 km] liggen. Na 5 km ontdek je links

7 voor je de eerste buitenwijk van Reims, La Neuvillette [20 km] en je passeert de D944. Hier is het mogelijk rechtstreeks (ruim 6 km) over de D944 (ook per bus) naar het centrum van Reims [27,2 km] te gaan. De Weg van de Franken blijft het pad langs het kanaal 5,5 km volgen. Na twee spoorviaducten te passeren verlaat je bij het derde viaduct over het kanaal de markering. Je komt via trappen op de Avenue du Général de Gaulle. In zuidwestelijke rich- Op weg naar de Via Francigena: zeventiende etappe ting voert deze Avenue je naar het Parc Léo LaGrange, waar het hostel is te vinden aan de Chaussée Bocquaine. In noordoostelijke richting ga je na de Pont de Vesles over het kanaal rechtsaf, om de eerste straat linksaf (Rue Libergier) te kiezen. Je bent nu aangekomen op de Via Francigena! Aan het einde van deze straat zie je de kathedraal van Reims liggen; daar eindigt deze routebeschrijving bij het hoofdportaal op de Place du Parvis. Marc Chagall Cathédrale Notre-Dame De Paroisse Notre Dame Saint- Jacques de Reims is de bezitter van een van de mooiste gotische monumenten: de Onze-Lieve- Vrouwekathedraal van Reims is gebouwd op eerdere fundamenten van een romaanse kerk. In het middenschip en de transepten zijn de stijlkenmerken van het Romaans nog te herkennen. Maar vooral de kenmerken van de Gotiek zijn bij dit bouwwerk uit de dertiende eeuw opvallend: een hoog gebouw dat de hemel op aarde moet symboliseren, met veel licht door gebrand- Engel met de glimlach (links) schilderde vensters en grote aandacht voor beeldhouwkunst. Alleen de meer dan 2300 beelden al, maken deze kathedraal tot een lust voor het oog. De voorgevel werd, mede door geldgebrek, pas in de veertiende eeuw voltooid. Men maakte van de gelegenheid gebruik om het middenschip hierbij te vergroten om meer kerkgangers te kunnen herbergen. De gedetailleerde voorgevel met het roosvenster is gewijd aan de patroonheilige, de maagd Maria. Naast de galerij der koningen is vooral het beeld van de Engel met de glimlach naast het hoofdportaal erg beroemd en daardoor ook symbool van de stad Reims geworden. Het origineel van de Engel werd rond 1240 gemaakt 65 ETAPPE 17

8 ETAPPE 19 Van Jougne naar Orbe Over de markering in Zwitserland! Je wist het wellicht al van eerdere ervaringen: zeker na het niet altijd duidelijk en herkenbaar als GR gemarkeerde deel in Frankrijk, zul je hier in Zwitserland niet kunnen verdwalen. Onder andere de vereniging Kulturwege Schweiz heeft er voor gezorgd dat je door het volgen van de borden van Route 70 (vanaf Orbe) de Bernhardpas makkelijk, eventueel zonder gids of kaart zult kunnen vinden. Borden van formaat, stevig verankerd en op de juiste plaats wijzen je door het landschap. Gelukkig is er op deze borden naast het getal 70 ook ruimte voor de echte naam Via Francigena en het logo, zoals op de voorzijde van dit boek prijkt. Maar door de auteur van De Weg van de Franken zijn soms toch afwijkende routes gevolgd, die overigens herkenbaar (met Let op!) in de routebeschrijvingen zijn verwerkt. Dit komt enerzijds door de vaak onnodige omwegen, maar ook door het (grotere) toeristische gehalte van enkele delen van de Route70. Je bent tenslotte onderweg naar Rome en er ligt nog een pittige afstand voor je! Je kunt meer nuttige en relevante informatie vinden op Niveau 6:45 uur NEGENTIENDE ETAPPE IN HET KORT Duur 18,7 km Lengte karakter: een bijzondere wandeling door het dal van de rivier de Orbe over rustige wegen en paden, deels in de schaduw van het Bois de Mont Proceire langs de gorge van het riviertje. horeca en winkels: alleen in Ballaigues vind je enkele horecagelegenheden, daarna zijn er in Orbe voldoende restaurants en ook grote winkels te vinden. Wellicht leuk te vermelden dat je hier ook Thai s kunt eten bij restaurant Khaow Hom Thaï aan de Rue des Remparts 2 in het centrum. pelgrimsverblijf: een warm onthaal kun je als pelgrim vinden bij Latifa Pully, die als CH enkele bedden beschikbaar heeft; het adres vind je ten zuiden van de Bourg aan de Chemin des Fleurs de Lys hotel e.a.: Het Office du Tourisme d Orbe vind je aan de Grand-Rue ; in Hôtel Restaurant Au Chasseur aan de Rue Sainte-Claire 2 ten noorden van de Bourg worden pelgrims graag ontvangen En iets ten noorden van de Bourg vind je de camping.

9 Via Francigena in het kanton Vaud: twintigste etappe Afzakken naar het Lacus Lemannus Een stevige etappe die langzaam daalt naar de vierenvijftigste rustplaats, Losanna, die bisschop Sigeric op zijn weg van Rome naar Canterbury aandeed. Na de rust van het fraaie afwisselende heuvellandschap van het riviertje de Talent, kom je aan het einde van deze etappe terecht in de drukte, die een grote stad nu eenmaal kenmerkt. Lausanne Ook deze stad heeft zijn bestaan te danken aan de Romeinen: zij bouwden een militair kamp, Lousanna genoemd, op de plaats van een Keltische nederzetting. Pas na de middeleeuwen groeide deze plek uit tot een stad van ruim zesduizend inwoners, die bestuurd werd door de bisschop en de hertogen van Savoye. Ruim twee eeuwen geleden werd Lausanne de hoofdstad van het kanton Vaud. De kathedraal Notre-Dame in deze door hoogteverschillen bijzondere stad, werd ingewijd in het jaar 1275 door keizer Rudolph van Habsburg en paus Gregorius X. Na de reformatie in 1536 werd het interieur ingrijpend aangepast, welke aanpassingen bij restauraties die onlangs werden uitgevoerd weer werden verwijderd. Je moet zeker het rozetvenster bewonderen: het geeft je een middeleeuwse kijk op hoe de relatie tussen de wereld en de schepper werd gezien. Ook het nieuwe orgel dat in 2003 werd ingewijd, is met de bijna 7000 pijpen bijzonder, vooral wanneer je het - tijdens regelmatige concerten - kunt beluisteren. In deze basiliek aan de Place Riponne 3, verleent pastoor Dupraz je na een verzoek daartoe, graag een pelgrimszegen. Een ander interessant kerkgebouw is de lager gelegen Kathedraal Notre Dame Saint-François, waarvan je de toren al vanaf het balkon bij de Notre-Dame kunt zien liggen. Dit gotische bouwwerk werd door de Franciscaner monniken, samen met een klooster, opgericht om te voorzien in de religieuze behoeften van de zich uitbreidende stad. Het bezit een fraai barok orgel. Diverse andere bouwwerken stammen uit diezelfde voor Lausanne rijke periode: het bisschoppelijk paleis bv. kreeg het uiterlijk van een burcht en doet nu dienst als historisch museum. De ontwikkelingen aan het eind van de negentiende en begin 131 ETAPPE 20

10 ETAPPE 20 Van Orbe naar Lausanne twintigste eeuw leidden tot grote infrastructurele werken, zoals bv. de Pont Chauderon-Montbenon, die honderd jaar geleden werd gebouwd om enkele wijken met elkaar te verbinden. Maar ook recent zijn er enkele grootse bouwwerken gerea-liseerd, zoals het Maison du Sport International. Het geheel maakt Lausanne tot een mo-derne stad met een enigszins mondaine uitstraling. Een wandelende pelgrim wil de drukte van deze stad wellicht snel ontvluchten? en blijf je rechtdoor gaan over het pad (gemarkeerd met Tourisme Pédestre) in zuidelijke richting. Je loopt door het Bois Moulin de Bavois, en ziet 1 km verder aan je linkerhand het dorp Penthéréraz om na 3.5 km wandelen over het gemarkeerde pad in zuidelijke richting uit te komen op een verharde weg. Je gaat rechtsaf in de richting van Routebeschrijving Je verlaat de Esplanade over de Rue du Chateau en gaat vlak voor de kerk linksaf over de trappen (Escaliers de la Poterne) omlaag naar de Chemin de Ronde. Je blijft rechtdoor gaan en je passeert de rivier de Orbe. Bij de rotonde ga je na 150 m bij het station Les Granges rechtsaf (Chemin de Longerale). Na 250 m ga je linksaf in oostelijke richting. Aan het einde ga je rechtsaf langs het riviertje de Talent. Na 1,6 km ga je linksaf over de gekanaliseerde beek en direct na het bruggetje rechtsaf. Bij de kruising blijf je rechtdoor, over het spoor wandelen. In de bebouwing van Chavornay ga je rechtsaf en je houdt direct links aan (Rue de Collège). Aan het einde ga je linksaf en direct rechtsaf in de richting van het viaduct over de A1- A9. Je volgt deze weg (Route de Penthéréaz) ruim 1 km, waarbij je zijwegen negeert. Bij een solitair staande boom gaat de weg naar links 132

11 Bourg-St.Pierre verbindingen per spoor, maar tussen de grotere plaatsen is er ook busvervoer mogelijk. Bedenk daarbij wel dat er soms een rigide onderbreking in de dienstverlening zit bij de grenzen van de departementen. Voor zover relevant, wordt er bij enkele etappes in het bijzonder aandacht besteed aan de (on) mogelijkheden van het openbaar vervoer. In Frankrijk koop je trein- of buskaarten per kilometerzone. Meer informatie vind je op Gelukkig zijn autorijdende Fransen bekend met de problemen van wandelaars en kun je op een veilige en slimme plek een lift, oftewel faire de l'auto-stop proberen te regelen. In Zwitserland zijn er vanaf Orbe voldoende mogelijkheden om openbaar vervoer in de nabijheid van de etappes te kiezen. Relevante adviezen daarvoor vind je bij de etappes zelf. Wanneer je bv. in Martigny je pelgrimstocht wilt onderbreken zijn er voldoende mogelijkheden voor de terugreis: per trein via Bern en Basel of per vliegtuig via Genève. Een geweldige website die alle details en (on)mogelijkheden van het openbaar vervoer, zowel per bus als per trein, zichtbaar maakt, is die van de Deutsche Bundesbahn je kunt er zelfs kaarten van de af te leggen trajecten zien en zo nodig printen. Zoals hierboven Handige tips genoemd wordt bij enkele etappes apart aandacht besteed aan het reizen per openbaar vervoer langs de weg van de Franken. Poste restante In Frankrijk zijn goede ervaringen met het sturen van post (boek- en kaartmaterialen) opgedaan naar (hoofd)postkantoren van bv. Reims of Besançon. Let dan wel op de openingstijden ervan! Jeugdherbergen of hotels zijn vaak verantwoorde plekken voor je nagestuurde post en hebben niet het nadeel van sluitingsdagen of - tijden. Enkele bijzondere postadressen, zoals in Reims, Becançon of Martigny worden compleet genoemd onder Adressen. Belangrijk is dat je de plaats waar je post naar toe stuurt bijvoorbeeld per mail op de hoogte stelt van je zending; en natuurlijk is de juiste adressering van belang, bijvoorbeeld: POSTE RESTANTE KOENDERS Marianne CIS de Champagne 21 Chaussée Bocquaine REIMS FRANKRIJK Overnachten Langs De Weg van de Franken kun je in dit eerste deel goed kamperen, zowel op officiële terreinen als na een verzoek om toestemming bij de eigenaar van de grond, zowel particulier of van de gemeente. Vandaar dat je bij Adressen vaak het adres van de Mairie, met de naam van de burgemeester, ziet vermeld. Voor zover mogelijk zijn er in dit deel I ook adressen van campings genoemd. Voor de avonturiers van het vrije kamperen zijn aanbevelingen natuurlijk over- 153

12 De Weg van de Franken deel I ADRESSEN Lausanne Tourisme, Avenue de Rhodanie 2, info@lausanne-tourisme.ch Paroisse catholique Saint Amédée (Prêtre Abbé Joseph Ngo Van Truyen), Rue Pavement 97, joseph.ngo@cath-vd.ch Paroisse catholique Sainte Thérèse (Michel Schoeni), Chemin du Couchant 15, paroisse.lausanne.stherese@cath-vd.ch The Guesthouse&Backpacker, Chemin des Epinettes 4, info@lausanne-guesthouse.ch Auberge de Jeunesse Lausanne-Jeunotel, Chemin du Bois-de-Vaux 36, lausanne@youthhostal.ch Pension Old Inn, Avenue de la Gare 11, old_inn@bluewin.ch Minotel AlaGare, Rue du Simplon 14, info@alagare.com Camping de Vidy, Chemin du Camping 3, Etappe 21 Villeneuve B&B Le Vigny, Chemin du Vigny 10 [Cully], bnb@levigny.ch Camping de Moratel, Route de Moratel 2 [Cully], camping.moratel@bluewin.ch Pension Famille Burgle, Rue Louis-Meyer 16 [Vevey], Riviera Lodge, Place du Marché[Vevey], info@rivieralodge.ch La Pelouse, Bex Auberge de Jeunesse [Montreux], Passage de l Auberge 8, montreux@youthhostel.ch Paroisse de Villeneuve, Avenue de Byron 1, of paroisse.villeneuve@cath-vd.ch Hôtel du Soleil, Grande Rue hotel-soleil@bluewin.ch Hôtel Le Romantica, Grande Rue info@romantica-villeneuve.ch Camping Les Horizons Bleus, Rue de Quai, of horizon-bleu@camping-club-vaudois.ch Etappe 22 Bex CH Ouranos, Chemin Trebuis 3 [Ollon], info@ouranos.ch Bureau du Tourisme, Avenue de la Gare 24, info@bex-tourisme.ch Église catholique, Route de l Allex, paroisse.aigle@cath-vs.ch Soeurs de Saint Maurice, La Pelouse [einde etappebeschrijving!], Route de Chiètres 27, ssm@lapelouse.ch B&B Gîte de Vuarrens, Chemin de Vuarrens 6, Famille Siegenthaler, Avenue de la Gare 22, Ferme Le Tourne-Sol, Chiètres, info@tourne-sol.ch 168

13 De Weg van de Franken deel II Inhoud Pelgrim worden In het spoor van de monniken Hoe deze gids te gebruiken? Routes vanuit Nederland en België Etappeverdeling Maastricht - Reims Over de Via Mosana Beschrijving van 6 etappes van Maastricht naar Namur +120 km Over de Via Lemovicensis Beschrijving van 11 etappes van Namur naar Reims +215 km (deels GR 654 La voie de Vézelay) Etappeverdeling Reims - Grote Sint-Bernhardpas Over de Via Francigena Beschrijving van 25 etappes van Reims naar de Grote Sint-Bernhardpas (deels GR 654 en GR 145) +600 km Hoe nu verder? Handige tips Frans Adressen Literatuur Colofon Inhoud Tot slot Veel zaken heb je tijdens je voorbereiding op deze tocht natuurlijk al bestudeerd. In het boek Op pelgrimstocht naar Rome vind je - vóór je vertrekt - veel relevante informatie. Dit boek is voor leden gratis verkrijgbaar bij de Vereniging Pelgrimswegen naar Rome. Meer en actueel nieuws is te vinden op een site die natuurlijk ook onderweg is te raadplegen. 172