Actiepunten 2018 van de overheid m.b.t. de uitvoering van het Convenant ten aanzien van de verbeteringen in de steenkoolketen

Transcriptie

1 Actiepunten 2018 van de overheid m.b.t. de uitvoering van het Convenant ten aanzien van de verbeteringen in de steenkoolketen

2 1. Inleiding In het in 2014 afgesloten Steenkoolconvenant zijn het Ministerie van Economische Zaken, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse energiebedrijven overeengekomen acties te ondernemen ten aanzien van de verbetering van de steenkoolketen. De overheid heeft zelf verantwoordelijkheden met betrekking tot het beschermen van mensenrechten, maar verwacht ook van internationale bedrijven die in Nederland zijn gevestigd dat zij volgens internationale richtlijnen ondernemen. De overheid draagt graag bij aan een klimaat waarin Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) gedijt en doet dat onder andere door samenwerking te zoeken met andere overheden. Op basis van de United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP s) en de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen (OESO-richtlijnen), hebben bedrijven de verantwoordelijkheid om negatieve impact van hun bedrijfsactiviteiten of die van zakelijke relaties op mens en milieu te voorkomen of te mitigeren. Het toepassen van gepaste zorgvuldigheid is een eerste en noodzakelijke stap voor het boeken van resultaten. Gepaste zorgvuldigheid conform de UNGP s en de OESO-richtlijnen is niet een eenmalige, maar een voortdurende activiteit. Het actieplan voor 2018 omschrijft de acties en inzet van de Nederlandse overheid om de steenkoolketen verder verantwoord te maken. De rol van de Nederlandse overheid is om samen te werken met energiebedrijven, het maatschappelijk middenveld en internationale organisaties zoals de OESO. Daarin speelt de Nederlandse overheid een verbindende rol en ondersteunt de samenwerking waar nodig. 2

3 2. Afspraken uit het 'Convenant ten aanzien van de verbeteringen in de steenkolenketen' en bijbehorende acties overheid voor Overheden aanspreken met betrekking tot hun verantwoordelijkheden in de steenkolenketen Artikel Verdere uitvoering van het MoU Mijnbouw tussen Nederland en Colombia. - Waar van toepassing worden ambassades ingezet om het thema aan de orde te stellen in hun relaties met andere overheden. - Er wordt rekening gehouden met dit thema in de werkbezoeken van bewindspersonen aan betrokken landen, bijvoorbeeld door het te bespreken in bilaterale gesprekken. 2.2 Landen stimuleren lid te worden van het Voluntary Principles Initiative (VPI) en ondersteunen bij toepassing van de Voluntary Principles (VP s) Artikel Ondersteunen van organisaties die door middel van workshops, bijeenkomsten, campagnes en andere middelen de bekendheid van de VP s vergroten. - Binnen de VPI zet de Nederlandse overheid zich in voor verbeterde communicatie over het initiatief, het uitbreiden van het aantal aangesloten leden (zowel overheden als bedrijven en NGO s) en actieve participatie van leden zoals Colombia. - In geval mijnbouwbedrijven willen toetreden tot de VP s zal Nederland specifieke aandacht hebben voor het plan van aanpak van dat bedrijf met betrekking tot de impact op de lokale mensenrechtensituatie. 2.3 Ondersteunen ontwikkeling van Bettercoal en het initiatief actief onder de aandacht brengen Artikel Onder de aandacht brengen van het Bettercoal initiatief bij Europese vertegenwoordiging, EU lidstaten en VP landen. - In publieke uitingen toont de overheid zich voorstander van Bettercoal, zonder de kritische houding te verliezen op de ontwikkelpunten van het initiatief, zoals meer transparantie. De overheid zal in dit kader de volgende punten ter overweging voorleggen in zijn contacten met Bettercoal en energiebedrijven: o Ga door met geaggregeerd publiceren van bevindingen in 2018, zoals bijvoorbeeld opgenomen in de Conformity Review Report 2017 met betrekking tot de Members Implementation Reporting Obligations. Naarmate de informatie toeneemt kan deze over de jaren verder worden toegespitst op regio s en landen; o In de multistakeholderbijeenkomst van december 2017 kwam naar voren dat transparantie een belangrijk aandachtspunt blijft. Het is daarom belangrijk om thematisch transparantie over risico s te vergroten die bijvoorbeeld overal groot zijn. Dit biedt ook gelegenheid om best practices uit te lichten; 3

4 o Garandeer dat materiële risico s die uit audits in 2018 naar boven zijn gekomen met lokale omwonenden en gemeenschappen worden gedeeld en onderzoek de mogelijke rol die lokale werkgroepen hierbij kunnen spelen. - Rondom mijlpalen (bijvoorbeeld de jaarvergadering van Bettercoal of stakeholderbijeenkomst in Q4) voeren het ministerie van Buitenlandse Zaken en het bestuur van Bettercoal overleg over knelpunten en bespreken of en hoe de overheid kan bijdragen om deze knelpunten weg te werken. - Waar passend zal Nederland Bettercoal als voorbeeld gebruiken van een collectieve aanpak die via identificatie van problemen door middel van audits bijdraagt aan verbetering van de situatie ter plaatse. - In de werkgroep due diligence wordt Bettercoal waar mogelijk te ondersteund om in 2018 de Bettercoal Code nog meer op een lijn te plaatsen met de due diligence guidance van de OESO-richtlijnen. 2.4 Agenderen van Europese samenwerking Artikel De rol van handelaren is erg belangrijk in de steenkoolketen. De Zwitserse overheid is bezig met het opstellen van richtlijnen voor handelaren; de Nederlandse overheid trekt op dit thema graag met de Zwitserse overheid op. Het opstellen van de richtlijnen duurt langer dan verwacht publieke consultaties over de concept richtlijnen lopen tot 30 april Inzet is om later 2018 een gezamenlijke bijeenkomst te organiseren, waarin deze richtlijnen kunnen worden gepresenteerd. - Nederland zal verdere mogelijkheden verkennen voor samenwerking en afstemming met de Duitse overheid. Dit mede naar aanleiding van een in 2017 verschenen studie van het Deutsches Institut für Menschenrechte over transnationale samenwerking voor mensenrechten in het geval van de extractieve sector in Colombia. 2 - Er wordt ingezet op de effectievere implementatie van het duurzaamheidshoofdstuk in handelsovereenkomsten, waaronder het handelsverdrag tussen de EU en Colombia. 2.5 Publicatie overzicht geleverde inspanningen Artikel Publiceren van een geaggregeerd overzicht van inspanningen met betrekking tot de in het convenant genoemde activiteiten in Q Organisatie stakeholderbijeenkomst Artikel Gezamenlijk met de energiebedrijven organiseren van een stakeholderbijeenkomst. Voor deze bijeenkomst worden relevante stakeholders, zoals NGO s, CBO s, vakbonden, mijnbouwbedrijven, overslagbedrijven, havens, handelaren en overheden van steenkool importerende en exporterende landen uitgenodigd om de voortgang van de uitvoering van Closing_gaps_in_protection_transnational.pdf?sequence=1 4

5 de afspraken in het convenant te bespreken. Daarnaast wordt vooruitgekeken naar de activiteiten in Inspanningen in exporterende landen Het convenant is gericht op verbeteringen in de gehele steenkoolketen, wereldwijd. In een aantal landen worden echter specifieke acties uitgevoerd. Ondersteuning in Colombia (artikel 4.6 en artikel 4.7) - Ten tijde van de opstelling van dit actieplan moeten de kaders van de aangekondigde Waarheidscommissie, het Speciale Jurisdictie voor de Vrede (waaronder een Vredestribunaal) en de Eenheid ter Opsporing van Vermiste Personen nog worden uitgewerkt. Nederland richt zich in dit kader enerzijds op de ondersteuning van slachtofferorganisaties om de participatie van slachtoffers in deze drie mechanismen te bevorderen en anderzijds op directe ondersteuning van de drie mechanismes. Nederland heeft hiervoor een bedrag van EUR 2,5 miljoen beschikbaar gesteld. - Nederland ondersteunt de implementatie van het Colombiaanse Nationaal Actieplan Mensenrechten & Bedrijfsleven, onder andere door middel van technische assistentie en politieke dialoog met de Presidentieel Commissaris voor de Mensenrechten, die verantwoordelijk is voor de opzet en implementatie van het Actieplan, het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Ombudsman (Defensoría del Pueblo). - Sinds de publicatie van het mede door Nederland gefinancierde Sector Wide Impact Assessment (SWIA) in 2016 zet de Nederlandse overheid zich in voor een brede verspreiding van de aanbevelingen. 3 De Nederlandse overheid ondersteunt de inzet van de Colombiaanse tak van het Institute for Human Rights and Business en de Presidentieel Commissaris voor de Mensenrechten bij het opstellen van een protocol voor mijnbouwbedrijven en relevante lokale, regionale en landelijke instellingen bij bedreiging van personen. De Nederlandse ambassade financiert in dit kader een pilot in de regio Cesar die beoogt in nauwe samenwerking met de lokale gemeenschap, overheid en de steenkoolmijnen een instrument op te zetten dat omwonenden van de mijnen access to remedy moet geven. Vanuit de Colombiaanse overheid is het kantoor van de Ombudsman (Defensoría del Pueblo) hier nauw bij betrokken, zowel op nationaal niveau (Bogotá) als in de regio (Valledupar). - Het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de ambassade in Bogota laten zich actief informeren over de stand van zaken door betrokken maatschappelijke organisaties en vakbonden en bespreken zorgen en ontwikkelingen met energiebedrijven en mijnbouwbedrijven, zoals bij het gezamenlijke werkbezoek eind januari 2018 van de Nederlandse en de Duitse ambassadeur aan Cesar. De Nederlandse ambassade in Colombia blijft zich, bijvoorbeeld in het kader van het initiatief Embajadores con Defensores, inzetten voor de veiligheid en bescherming van mensenrechtenverdedigers. - De Nederlandse overheid ondersteunt bij de implementatie van het vredesakkoord in het bijzonder het ter verantwoording roepen van derden (waaronder bedrijven) voor hun rol in het gewapende conflict als onderdeel van het transitional justice proces. Het is belangrijk te 3 5

6 leren van de lessen uit het verleden als het gaat over de rol van bedrijven in conflictsituaties, juist in de fase van transitional justice. Ondersteuning in Zuid Afrika Op verzoek van bedrijven, Bettercoal en/of maatschappelijke organisaties wordt in 2018, waar nodig, opvolging gegeven aan de dialoog met Zuid-Afrikaanse stakeholders over uitdagingen voor mens en milieu in de Zuid-Afrikaanse steenkoolsector. Clean Coal China De Nederlandse overheid ondersteunt het initiatief Clean Coal China binnen het publiekprivate programma Partners for International Business (PIB). Het initiatief is gestart op 1 december 2015 en heeft tot doel expertise en technologieën te leveren die helpen de lucht en watervervuiling in China drastisch te verminderen. In dit kader zal een Chinese delegatie in april 2018 een werkbezoek brengen aan Nederland, onder andere in samenwerking met RVO, ECN en Kraitiәriәn. 2.8 Overige inspanningen door de Nederlandse overheid Oprichting Werkgroep Due Diligence Om de energiebedrijven te ondersteunen bij de toepassing van gepaste zorgvuldigheid, wordt beoogd een due diligence werkgroep op te richten. Het opzetten van deze werkgroep heeft tot doel dieper in te gaan op een reeks thema s die van toepassing zijn op de energiebedrijven: individuele vs. collectieve gepaste zorgvuldigheid via Bettercoal, rekenschap afleggen over processen van gepaste zorgvuldigheid, verantwoordelijkheid nadat de inkooprelatie is beëindigd en de rol van (screen)trading in processen van gepaste zorgvuldigheid. Naar aanleiding van de besproken thema s zal aan een procesbegeleider van deze workshops gevraagd worden advies uit te brengen over mogelijke verbeterpunten. De workshops en dit advies dienen daarnaast als input voor verdere verbetering van de kwaliteit van rapportering in het voortgangsverslag Samenwerking met OESO De Nederlandse overheid steunt de samenwerking tussen energiebedrijven, Bettercoal en de OESO Responsible Business Conduct Unit gericht op een verantwoorde steenkoolketen. De ontwikkeling van het OECD Risk Portal waarin steenkool wordt ingebed, is een specifiek onderwerp voor samenwerking. Van April 2018 zal de Nederlandse overheid deelnemen aan het 12th Forum on Responsible Mineral Supply Chains, dat mede wordt georganiseerd door de OESO. 6