Patiënteninformatie over UV-corneal crosslinking met riboflavine bij keratoconus

Transcriptie

1 Patiënteninformatie over UV-corneal crosslinking met riboflavine bij keratoconus Oogheelkunde 1.Inleiding U heeft de oogaandoening keratoconus. Deze wordt gekenmerkt door een afwijkende vorm van het hoornvlies. Bij deze aandoening heeft het hoornvlies niet een mooie bolvorm, maar puilt het naar voren uit in de vorm van een kegel. Keratos (Grieks) betekent Locatie Hoorn/Enkhuizen

2 hoorn (of wel hoornvlies) en conus (Latijn) of konos (Grieks) is kegel. een normaal hoornvlies van opzij gezien een keratoconus De oorzaak is een aangeboren verzwakking van het hoornvlies. Er kan een erfelijke aanleg aan ten grondslag liggen maar meestal komt een keratoconus éénmalig in een familie voor. Keratoconus komt in de Nederlandse bevolking in ongeveer 1 op de mensen voor. Beide ogen zijn aangedaan, maar één oog is meestal meer aangedaan dan het andere oog. De afwijking vormt zich vaak in of kort na de puberteit. In de loop van jaren neemt de vormverandering toe. De gezichtsscherpte vermindert als gevolg van de vormverandering. Correctie met een bril is alleen mogelijk in het begin van de aandoening maar niet meer wanneer de aandoening meer gevorderd is. Alleen harde contactlenzen corrigeren dan de gezichtsscherpte voldoende. Zachte contactlenzen kunnen niet worden gebruikt, omdat zij de kegelvorm van het hoornvlies volgen. Bij toename van de keratoconus geven ook harde contactlenzen problemen. Ze drukken te veel op de top van het hoornvlies en kunnen kantelen met beschadiging van het hoornvlies tot gevolg. De combinatie van een speciale bandage-lens, die ter bescherming op het hoornvlies wordt aangebracht met daarbij een zuurstof doorlaatbare harde contactlens is de volgende mogelijkheid. Zo behoren ook semi sclerale contactlenzen 2

3 tot de opties. Wanneer contactlenzen niet meer verdragen worden, kunnen andere behandel opties overwogen worden, zoals Intacs ( zie aparte folder) of een hoornvliestransplantatie ( zie aparte folder). Al deze therapieën kenmerken zich doordat ze wel de gezichtsscherpte verbeteren maar ze kunnen niet de verergering van de aandoening vertragen. Tegenwoordig is hier wel een therapie voor: cross- linking. Deze therapie wordt ingezet bij een progressieve toename van de keratoconus. 2. DEFINITIE van cross- linking De behandeling van het hoornvlies met UV cross-linking is een behandelingsmethode gebaseerd op de moleculaire cross-linking van het hoornvlies collageen. Het doel van deze behandeling is het afremmen van keratoconus en/of iatrogene ectasie door middel van het verhogen van de stabiliteit van het hoornvlies weefsel (verstevigen). Cross- linking is een alom gekende standaard techniek waarbij een polymeer keten aan een andere wordt verbonden; dat kunnen zowel synthetische als natuurlijke polymeren zijn. Het wordt gebruikt in de polymeer technologie zoals bij het maken van auto s, banden, plastics etc.. Doel is om de biomechanische en de biochemische stabiliteit van weefsels te verhogen. cross- linking van collageenvezels aan elkaar Cross-linking kan gebeuren op verschillende manieren: enzymatisch, bestraling met of zonder photosensitizers. De techniek voor het hoornvlies bestaat uit het gebruik van een ultraviolette lichtstraal en riboflavine (vitamine B2, een niet-toxische en fotogevoelige oplossing) om supplementaire banden te creëeren tussen de collageenvezels van het hoornvlies om de mechanische kracht van de weefsels te 3

4 verhogen. Dit laat toe om, in geval van keratoconus, de progressieve verdunning van het hoornvlies te vertragen of zelfs te stoppen. 3.KLINISCHE STUDIES Professor Seiler en zijn team hebben de techniek van UV crosslinking voor het eerst uitgevoerd in 1998 in Dresden, na een ontwikkelingsperiode van 1993 tot In hun studie wordt aangetoond dat de achteruitgang van de ziekte gestabiliseerd werd in alle gevallen. De maximumwaarde van de cylinder werd gemiddeld verminderd met 2 dioptrieën in 70% van de gevallen en de metingen van de best gecorrigeerde gezichtsscherpte (BCVA) werden verhoogd in 65% van de gevallen. Contactlenzen werden vaak beter verdragen. De behandelde hoornvliezen vertoonden een verhoging van hun rigiditeit ( stijfheid), een verdikking van de collageenvezels en een verbeterde resistentie tegen de enzymatische vertering. Ook andere studies zijn uitgevoerd in het buitenland,waarbij het postoperatieve vervolg zich uitbreidde tot 3-5 jaar. Aangetoond is dat de combinatie van riboflavine en UVbestraling niet schadelijk én efficiënt is om de stevigheid van het hoornvlies op een betekenisvolle wijze te verhogen. Voor wie is cross- linking bedoeld? Er wordt besloten tot behandeling m.b.v. cross- linking wanneer de keratoconus progressief is. Uitzonderlijke toepassingen zijn pellucid marginal degeneration, maar ook toegenomen verdunning na refractie chirurgie of bulleuze keratopathie behoort tot de indicaties. Wie zijn er niet geschikt voor? Een minimale hoornvliesdikte van 400 µm is vereist. Ernstige verlittekening, doorgemaakte herpes infectie en zwangerschap worden uitgesloten. Verdere oogheelkundige aandoeningen worden ook uitgesloten. Hoe gaat de behandeling? De ingreep gebeurt poliklinisch. Er wordt allereerst gedruppeld met pupilvernauwende druppels en verdovende druppels. De buitenste cellaag van 4

5 het hoornvlies (het epitheel) wordt verwijderd. Vervolgens wordt er gedruppeld met de behandelingsdruppel (riboflavine) totdat deze goed is ingetrokken, meestal een half uur. Daarna wordt het hoornvlies beschenen met een lamp (UV-A, 365 nm) gedurende 30 minuten. U ligt gedurende deze tijd rustig op een bed. Tijdens de bestraling wordt het oog ook steeds gedruppeld. Op het einde van de behandeling wordt een verbandcontactlens of een zalfverband aangebracht. Als er een lens wordt geplaatst blijft deze tenminste 3 dagen op het oog alvorens door de oogarts/optometrist verwijderd te worden. Druppels antibiotica en kunstmatige tranen zullen worden voorgeschreven alsmede pijnmedicatie. Het oog kan pijnlijk zijn na de ingreep. Deze pijn verdwijnt in het algemeen binnen 48 uur omdat dan de oppervlakkige cellaag weer is aangegroeid. De ogen kunnen wat rood zien gedurende de eerste dagen na de behandeling; dit is volledig normaal. Nazorg Veiligheid Corneale cross- linking wordt beschouwd als een veilige behandeling die voldoet aan de minimale veiligheidscriteria. Tot nu toe zijn er geen publicaties van gezichtsbedreigende complicaties. Nadelen en risico s Tijdens de genezing kunnen zich de volgende gebeurtenissen 5

6 voordoen: - het oog kan droog aanvoelen - er kunnen s avonds halo s en glare optreden: dit zijn hinderlijke lichteffecten - de gezichtsscherpte kan verminderen - de gezichtsscherpte kan fluctueren - er kan een hoornvlieswond ontstaan - infectie van de wond kan voorkomen - vertroebeling van het hoornvlies kan voorkomen - onbedoelde bijwerkingen van de oogdruppels kunnen voorkomen Voordelen De operatie heeft als doel de vorm van het hoornvlies te veranderen, maar in ieder geval te stabiliseren. Met een regelmatiger vorm verbetert de gezichtsscherpte zonder optisch hulpmiddel. Een regelmatiger hoornvliesvorm kan het mogelijk maken een bril te dragen met redelijk tot goede gezichtsscherpte of een zachte lens. Een regelmatigere hoornvliesvorm is een voordeel bij contactlensaanpassing en contactlenstolerantie. Onderzoek heeft aangetoond dat de achteruitgang van de verdunning stabiliseert en het hoornvlies sterker wordt. Veel gestelde vragen Moeten mijn ogen voorafgaand aan de behandeling onderzocht worden? Voorafgaand aan de operatie vindt een uitgebreid oogheelkundig onderzoek plaats. Dit bestaat uit metingen van de sterkte van het oog met en zonder contactlenzen. Hiervoor moeten zachte lenzen 1 week en harde lenzen 2 weken uitgelaten worden. Er worden foto s gemaakt van de vorm van het oog en van de binnenzijde van het hoornvlies. De dikte wordt op een aantal plaatsen gemeten en het oog wordt gedruppeld waardoor de pupil groot wordt. Kunnen twee ogen tegelijkertijd worden behandeld? Technisch gezien wel, maar het slechte zicht tijdelijk na de behandeling maakt dit ongewenst. 6

7 Hoe lang van te voren moet ik mijn lens uitdoen voor de behandeling? U mag tot aan de dag voorafgaande aan de behandeling uw contactlenzen gewoon dragen. Zijn er later ook nog andere behandelingen mogelijk? Ja, elk type van transplantatie is na de cross linking nog mogelijk. Ook de plaatsing van ringsegmenten behoort tot de mogelijkheden na cross linking. Kan ik na de behandeling weer contactlenzen dragen? Ja, elk type is weer mogelijk. Wel zal het hoornvliesweefsel tijd nodig hebben om te herstellen. Verder zal de vorm van het hoornvlies wijzigen waardoor de lens opnieuw aangemeten dient te worden. Wanneer mag ik na de ingreep mijn contactlens weer in? U mag een maand geen contactlens dragen op uw behandelde oog. De lens aan uw niet behandelde oog mag echter gewoon gedragen worden. Kan ik alles weer doen na de behandeling? Aangezien de behandeling aan de buitenzijde van het oog wordt verricht, zijn er geen restricties in dagelijkse bezigheden. Wel is er in de begintijd na de behandeling een verminderd zicht en is lens aanmeting pas na enkele weken mogelijk. Daardoor kan het zicht te slecht zijn om auto te kunnen rijden of bepaalde werkzaamheden uit te voeren. Kun je de behandeling zien aan je oog? Nee, er blijft niets van te zien aan de buitenkant of aan kleurverandering. Hoe vaak moet ik na de operatie terugkomen? U wordt onderzocht voorafgaande aan de behandeling, en na 1 week, 1 maand, 3 maanden, 6 maanden en 1 jaar na de behandeling onderzoeken. Een controle bezoek duurt wisselend minuten. Bij elke controle wordt de gezichtsscherpte bepaald en meestal worden enkele onderzoeken afgenomen, zoals een hoornvlies-dikte meting, en een foto van de buiten en/of binnenzijde van het hoornvlies. 7

8 Neemt u a.u.b. iemand mee op de dag van de behandeling, u zult niet zelfstandig kunnen autorijden na de behandeling. 8

9 Locatie Enkhuizen Molenweg 9b 1601 SR Enkhuizen T Locatie Hoorn Maelsonstraat NP Hoorn T Locatie Purmerend Waterlandlaan RN Purmerend T Locatie Volendam Heideweg 1b 1132 DA Volendam T Postbus 600, 1620 AR Hoorn info@dijklander.nl FLD NL